Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα

Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα Απαιτήσεις (ΔΛΠ 39) Διδάσκων: Δρ. Γεώργιος Α. Παπαναστασόπουλος

Εισαγωγή Οι απαιτήσεις είναι βασικά αντικείμενο του: ΔΛΠ 39 «Χρηματοπιστωτικά Μέσα: Αναγνώριση και Επιμέτρηση» (Financial Instruments: Recognition and Measurement). ΔΛΠ 39: οι απαιτήσεις που δημιουργούνται από την επιχείρηση εντάσσονται στην κατηγορία «Δανείων και Εσπρακτέων Αξιών που δημιουργούνται από την επιχείρηση και δεν κρατούνται για εμπορικούς σκοπούς. ΔΛΠ 39: Οι απαιτήσεις που αγοράζονται από την επιχείρηση εντάσσονται στις λοιπές κατηγορίες των χρηματοοικονομικών περουσιακών στοιχείων.

Ορισμός Από νομική άποψη, οι απαιτήσεις συνιστούν το δικαίωμα του πιστωτή ή του δανειστή να αξιώσει από το χρεώστη ή τον οφειλέτη να αποδώσει το χρέος ή την οφειλή του σε αυτόν. Προέρχονται κυρίως από συναλλαγές με πίστωση (π.χ. πωλήσεις με πίστωση). Από λογιστική άποψη τα αγαθά και οι υπηρεσίες που μεταβιβάζονται σε τρίτους με πίστωση μετασχηματίζονται σε απαιτήσεις του πιστωτή προς παροχή και σε υποχρέωση του οφειλέτη προς απόδοση. Από χρηματοοικονομική άποψη, οι απαιτήσεις

Διάκριση Πελάτες. Γραμμάτια εισπρακτέα / Επιταγές Εισπρακτέες. Χρεώστες διάφοροι: Δάνεια και προκαταβολές προσωπικού. Δάνεια προς συνδεμένες επιχειρήσεις. Μερίσματα εισπρακτέα. Έσοδα εισπρακτέα. Προπληρωμένα έξοδα.

Αρχική Αναγνώριση Πελατών Μικτή Μέθοδος: η αναγνώριση των εκπτώσεων επί των πωλήσεων γίνεται μόνο όταν αυτές λαμβάνονται από τους πελάτες. Ο λογαριασμός εκπτώσεων επί πωλήσεων εμφανίζεται στην Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσεων αφαιρετικά από τις πωλήσεις. Καθαρή Μέθοδος: διαρκή παρακολούθηση των απαιτήσεων επί πελατών προκειμένου με εγγραφές προσαρμογής να αναγνωρίζονται οι απωλεσθείσες εκπτώσεις και αναπροσαρμόζονται οι πελατές που δεν εχούν λάβει εκπτώσεις.

Αρχική Αναγνώριση Πελατών Παράδειγμα Έστω πωλήσεις ύψους 100.000 επί πιστώσει με όρους 1/10, n/30 (δηλάδη ο πελάτης λαμβάνει έκπτωση 1% εάν η πληρώμη γίνει 10 ημέρες από την έκδοση του τιμολογίου, διαφορετικά πληρώνει το καθαρό ποσό). Ο πελάτης τελικά αποπληρώνει 50.000 πριν τις 10 ημέρες και 50.000 μετά τις 10 ημέρες.

Αρχική Αναγνώριση Πελατών Παράδειγμα Μικτή Μέθοδος Πωλήσεις: Πελάτες 100.000 Πωλήσεις 100.000 Είσπραξη Απαιτήσεων 50.000 πρίν τις 10 ημέρες Διαθέσιμα 49.500 Εκπτώσεις επί Πωλήσεων 500 Πελάτες 50.000 Είσπραξη Απαιτήσεων 50.000 μετά τις 10 ημέρες Διαθέσιμα 50.000 Πελάτες 50.000

Αρχική Αναγνώριση Πελατών Παράδειγμα Καθαρή Μέθοδος Πελάτες 99.000 Πωλήσεις 99.000 Είσπραξη Απαιτήσεων 50.000 πρίν τις 10 ημέρες Διαθέσιμα 49.500 Πελάτες 49.500 Είσπραξη Απαιτήσεων 50.000 μετά τις 10 ημέρες Πελάτες 500 Απωλεσθείσες Εκπτώσεις επί Πωλήσεων 500 Διαθέσιμα 50.000 Πελάτες 50.000

Αποτίμηση Πελατών Η αποτίμηση των πελατών γίνεται στην καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία, δηλαδή στο μικτό ποσό των απαιτήσεων έναντι των πελατών μείον τις προβλέψεις για επισφαλείς πελάτες. Οι προβλέψεις για επισφαλείς πελάτες καθορίζονται μέσω της μεθόδου του ποσοστού πωλήσεων επί πιστώσει. της μεθόδου του ποσοστού του τελικού υπολοίπου πελατών.

Αποτίμηση Πελατών ΥΨΟΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ = Απώλειες από επισφαλείς απαιτήσεις σε προηγούμενες χρήσεις Πωλήσεις επί πιστώσει σε προηγούμενες χρήσεις Η μέθοδος του ποσοστού πωλήσεων επί πιστώσει υποθέτει οτι υπάρχει διαχρονικά μια σταθερή σχέση μεταξύ πωλήσεων επί πιστώσει και πελατών που δεν εισπράτονται. Σύμφωνα με την μέθοδο του ποσοστού πωλήσεων επί πιστώσει δεν λαμβάνονται υπόψη το υπόλοιπο του λογαριασμού προβλέψεις για επισφαλείς πελάτες.

Αποτίμηση Πελατών - Παράδειγμα Οι πώλησεις επί πιστώσει των 5 προηγούμενων χρήσεων ήταν 10.000.000 από τις οποίες δεν εισπράχθηκαν 200.000. Οι πωλήσεις επί πιστώσει της τρέχουσας χρήσης είναι 2.500.000. Ποσοστό = 200.000/10.000.000 = 2% Άρα με βάση την μέθοδο του ποσοστού των πωλήσεων επί πιστώσει, την τρέχουσα χρήση δεν θα εισπραχθούν 2% * 2.500.000 = 50.000 Εγγραφή: Έξοδα Επισφαλών Πελατών 50.000 Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελάτες 50.000

Αποτίμηση Πελατών ΥΨΟΣ ΑΠΩΛΕΙΩΝ = Σύνολο απωλειών από επισφαλείς πελάτες σε προηγούμενες χρήσεις Σύνολο απαιτήσεων απο πέλατες σε προηγούμενες χρήσεις Η μέθοδος του ποσοστού πωλήσεων επί του τελικού υπολοίπου των πελατών βασίζεται σε ιστορικά στοιχεία για τις απώλειες απο επισφαλείς απαιτήσεις και το σύνολο των απαιτήσεων. Σύμφωνα με την μέθοδο του ποσοστού πωλήσεων επί πιστώσει λαμβάνονται υπόψη το υπόλοιπο του λογαριασμού προβλέψεις για επισφαλείς πελάτες.

Αποτίμηση Πελατών - Παράδειγμα Το σύνολο των απαιτήσεων απο πελάτες των 5 προηγούμενων χρήσεων ήταν 10.000.000 από τις οποίες δεν εισπράχθηκαν 200.000. Το τελικό υπόλοιπο των πελατών τρέχουσας χρήσης είναι 2.500.000. Ποσοστό = 200.000/10.000.000 = 2% Άρα με βάση την μέθοδο του ποσοστού του τελικού υπολοίπου των πελατών, την τρέχουσα χρήση δεν θα εισπραχθούν 2% * 2.500.000 = 50.000 Εγγραφή: Έξοδα Επισφαλών Πελατών 50.000 Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελάτες 50.000

Αποτίμηση Πελατών - Παράδειγμα Το σύνολο των απαιτήσεων από πελάτες των 5 προηγούμενων χρήσεων ήταν 10.000.000 από τις οποίες δεν εισπράχθηκαν 200.000. Το τελικό υπόλοιπο των πελατών τρέχουσας χρήσης είναι 2.500.000. Το υπόλοιπο του λογαριασμού Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελατές είναι πιστωτικό ύψους 10.000. Ποσοστό = 200.000/10.000.000 = 2% Άρα με βάση την μέθοδο του ποσοστού του τελικού υπολοίπου των πελατών, την τρέχουσα χρήση δεν θα εισπραχθούν 2% * 2.500.000 = 50.000 Εγγραφή: Έξοδα Επισφαλών Πελατών 40.000 Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελάτες 40.000

Αποτίμηση Πελατών - Παράδειγμα Το σύνολο των απαιτήσεων απο πελάτες των 5 προηγούμενων χρήσεων ήταν 10.000.000 από τις οποίες δεν εισπράχθηκαν 200.000. Το τελικό υπόλοιπο των πελατών τρέχουσας χρήσης είναι 2.500.000. Το υπόλοιπο του λογαριασμού Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελάτες είναι χρεωστικό ύψους 10.000 εξαιτίας ανεπαρκών προβλέψεων στο τέλος της προηγούμενης χρήσης. Ποσοστό = 200.000/10.000.000 = 2% Άρα με βάση την μέθοδο του ποσοστού του τελικού υπολοίπου των πελατών, την τρέχουσα χρήση δεν θα εισπραχθούν 2% * 2.500.000 = 50.000 Εγγραφή: Έξοδα Επισφαλών Πελατών 60.000 Προβλέψεις για 60.000

Αποτίμηση Πελατών - Παράδειγμα Οι πελάτες και στις 3 περιπτώσεις θα εμφανιστούν στο κυκλοφορούν ενεργητικό ως εξής: Πελάτες 2.500.000 μείον: Προβλέψεις για Επισφαλείς Πέλατες (50.000) 2.450.000

Διαγράφη Πελατών Η διαγραφή πελάτη κατά την διάρκεια της χρήσεως γίνεται με χρέωση του λογαριασμού «Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελάτες» και πίστωση του λογαριασμού «Πελάτες». Εάν το υπόλοιπο του λογαριασμού «Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελάτες» είναι χρεωστικό εξαιτίας ανεπαρκών προβλέψεων στο τέλος της προηγούμενης χρήσης πρέπει να καταστεί πιστωτικό με την καταχώρηση της εγγραφής προσαρμογής στο τέλος της τρέχουσας χρήσης. Το ποσό της εγγραφής προσαρμογής υπολογίζεται με την μέθοδο του ποσοστού πωλήσεων επί πιστώσει είτε με την μέθοδο του ποσοστού του τελικού υπολοίπου πελατών.

Διαγραφή Πελατών Εάν ο πελάτης που έχει διαγραφεί ανακάμψει οικονομικά και καταβάλει την υποχρέωσή του τότε γίνονται οι ακόλουθες 2 εγγραφές: χρέωση του λογαριασμού «Πελάτες» και πίστωση του λογαριασμού «Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελάτες». χρεώση του λογαριασμού «Διαθέσιμα» και πίστωση του λογαριασμού «Πελάτες»

Διαγραφή Πελατών - Παράδειγμα Πελάτης της επιχείρησης με υπόλοιπο 10.000 διαγράφη. Το υπόλοιπο του λογαριασμού Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελατές είναι χρεωστικό ύψους 10.000 εξαιτίας ανεπαρκών προβλέψεων στο τέλος της προηγούμενης χρήσης, ενώ σύμφωνα με την μέθοδο του ποσοστού πωλήσεων και με την μέθοδο του ποσοστού του τελικού υπολοίπου πελατών εκτιμάται οτι δεν θα εισπράχθουν κατά την τρέχουσα χρήση απαιτήσεις από πελάτες ύψους 50.000. Κατόπιν ο πελάτης ανέκαμψε οικονομικά και κατέβαλε την απαίτηση στην επιχείρηση στο σύνολο της.

Διαγραφή Πελατών - Παράδειγμα Πρόβλεψη Επισφάλειας: Έξοδα Επισφαλών Πελατών 60.000 Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελάτες 60.000 Διαγραφή: Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελάτες 10.000 Πελάτες 10.000

Ανάκαμψη: Διαγραφή Πελατών - Παράδειγμα Πελάτες 10.000 Πληρωμή: Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελάτες 10.000 Διαθέσιμα 10.000 Πελάτες 10.000

Γραμμάτια Εισπρακτέα Ονομαστική αξία: περιλαμβάνει τόκους και κεφάλαιο. Πρέπει να γίνει διαχωρισμός των τόκων. Παράδειγμα Η επιχείρηση Α την 1/1 της τρέχουσας χρήσης (Χ0) πραγματοποίησε πωλήσεις αγαθών με αποδοχή τριετούς γραμματίου ονομαστικής αξίας 50.000. Εάν οι πώλησεις είχαν γίνει μετρητοίς η αξία τους θα ήταν 39.692.

Γραμμάτια Εισπρακτέα - Παράδειγμα Προσδιορισμός Επιτοκίου: 39.692 = 50.000 / (1+Χ) 3 και Χ=8% Πίνακας Μερισμού Τόκων Χρήσεις Τόκοι Μη Δεδουλευμένοι Τόκοι - Έσοδα Γραμμάτια Εισπρακτέα 1/1/Χ0 10.308-39.692 31/12/Χ0 7.132,64 3.175,36 42.867,36 31/12/Χ1 3.703,251 3.429,39 46.296,75 31/12/Χ2-3.703,25 50.000 Αναγνώριση Πώλησεων και Τόκων Μη Δεδουλευμένων (1/1/Χ0): Γραμμάτια Εισπρακτέα 50.000 Πωλήσεις 39.692 Τόκοι Γραμματίων 10.308 μη Δεδουλευμένοι

Γραμμάτια Εισπρακτέα - Παράδειγμα Αναγνώριση Τόκων Εσόδων (31/12/Χ0): Τόκοι Γραμματίων μη Δεδουλευμένοι 3.175,36 Τόκοι - Έσοδα 3.175,36 Αναγνώριση Τόκων Εσόδων (31/12/Χ1): Τόκοι Γραμματίων μη 3.429,39 Δεδουλευμένοι Τόκοι - Έσοδα 3.429,39 Αναγνώριση Τόκων Εσόδων (31/12/Χ2): Τόκοι Γραμματίων μη Δεδουλευμένοι 3.703,25 Τόκοι - Έσοδα 3.703,25 Αποπληρωμή Γραμματίου Εισπρακτέου (31/12/Χ2): Διαθέσιμα 50.000 Γραμμάτια Εισπρακτέα 50.000

Εκχώρηση Απαιτήσεων Αιτίες: Προβλήματα ρευστότητας, άμεσες ανάγκες για διαθέσιμα, αδυναμίες είσπραξης. Τρόποι Εκχώρησης: Δανεισμός με υποθήκευση. Πώληση σε εταιρεία Factoring. Τιτλοποίηση.

Εκχώρηση Απαιτήσεων - Παράδειγμα Η επιχείρηση Α για να συνάψει τραπεζικό δάνειο εκχώρησε απαιτήσεις από πελάτες ύψους 100.000. Το ύψος του δανείου ανέρχεται σε 80% της αξίας των απαιτήσεων, ενώ η τράπεζα χρεώνει για έξοδα ανάλυσης 2% επί του ύψους του δανείου ποσό που αφαιρείται από την σχετική είσπραξη. Το μηνιαίο επιτόκιο του δανείου είναι 3% επί του υπολοίπου του δανείου στην αρχή κάθε μήνα. Στο τέλος του μήνα η τράπεζα ενημερώνει την Α οτι εισέπραξε απαιτήσεις αξίας 60.000. Στο τέλος του επόμενου μήνα η τράπεζα ενημερώνει την Α οτι εισέπραξε τις υπόλοιπες απαιτήσεις ύψους 40.000 και οτι κατέθεσε στον λογαριασμό όψεως που διατηρεί η τράπεζα το ποσό που δικαιούται.

Δάνειο: Εκχώρηση Απαιτήσεων - Παράδειγμα Ταμείο 78.400 Τόκοι Έξοδα 1.600 Τραπεζικά Δάνεια 80.000 Λογισμός Τόκων 1 ου Μήνα: Τόκοι - Έξοδα 2.400 Τόκοι Πληρωτέοι 2.400 Είσπραξη Απαιτήσεων 1 ου Μήνα: Τραπεζικά Δάνεια 60.000 Πελάτες 60.000

Εκχώρηση Απαιτήσεων - Παράδειγμα Λογισμός Τόκων 2 ου Μήνα: Τόκοι - Έξοδα 600 Τόκοι Πληρωτέοι 600 Είσπραξη Απαιτήσεων 2 ου Μήνα: Τραπεζικά Δάνεια 20.000 Τόκοι Πληρωτέοι 3.000 Διαθέσιμα (Καταθέσεις Όψεως) 17.000 Πελάτες 40.000

Εκχώρηση Απαιτήσεων Factoring χωρίς δικαίωμα επανεκχώρησης (without recourse): Πλήρης μεταβίβαση των κινδύνων και των ωφελειών των απαιτήσεων. Ισοδυναμεί με πώληση των απαιτήσεων. Factoring με δικαίωμα επανεκχώρησης (with recourse): Μη πλήρης μεταβίβαση των κινδύνων και των ωφελειών των απαιτήσεων. Ισοδυναμεί με δανεισμό με υποθήκευση των απαιτήσεων.

Εκχώρηση Απαιτήσεων Σύμφωνα με το ΔΛΠ 39 πλήρη μεταβίβαση των κινδύνων και των ωφελειών των απαιτήσεων έχουμε εάν από την μεταβίβαση δεν προκύψει κίνδυνος εξαιτίας της διακύμανσης της παρούσας αξίας των μελλοντικών ταμιακών ροών από την απαίτηση. Σύμφωνα με τo SFAS 40 (Πρότυπο Χρημ. Λογ.) πλήρη μεταβίβαση των κινδύνων και των ωφελειών των απαιτήσεων έχουμε όταν μεταβιβάζεται ο έλεγχος επί των απαιτήσεων, δηλαδή όταν: Οι μεταβιβαζόμενες απαίτησεις δεν αγγίζονται από την εκχωρούσα επιχείρηση. Η αποδεχόμενη επιχείρηση έχει το δικαίωμα να διαθέσει τις απαιτήσεις. Δεν υπάρχει συμφωνία η οποία να επιβάλλει στην εκχωρούσα επιχείρηση επαναγορά των απαιτήσεων στο μέλλον ή την εκχωρούσα επιχείρηση να μπορεί να επιβάλλει την επιστροφή των απαιτήσεων.

Εκχώρηση Απαιτήσεων - Παράδειγμα Η επιχείρηση Α εκχώρησε απαιτήσεις από πελάτες ύψους 100.000 χωρίς δικαίωμα επανεκχώρησης σε εταιρεία factoring. Για την εκχώρηση η εταιρεία factoring χρέωσε την Α με επιτόκιο 5%. Εκχώρηση: Διαθέσιμα (Ταμείο) 95.000 Τόκοι Έξοδα (ή Ζημιά Απομείωσης) 5.000 Πέλατες 100.000

Εκχώρηση Απαιτήσεων - Παράδειγμα Η επιχείρηση Α εκχώρησε απαιτήσεις από πελάτες ύψους 100.000 με δικαίωμα επανεκχώρησης σε εταιρεία factoring. Για την εκχώρηση η εταιρεία factoring χρέωσε την Α με επιτόκιο 2% και παράλληλα διακράτησε ποσό 5.000 για κάλυψη ζημιών από πιθανή αδυναμία εισπράξεως των απαιτήσεων. Η εταιρεία factoring ενημέρωσε την Α οτι τελικά δεν εισπράχθεισαν απαιτήσεις ύψους 2.500 από επισφαλείς πελάτες Εκχώρηση: Διαθέσιμα 93.000 Τόκοι Έξοδα (ή Ζημιά Απομείωσης) Χρεώστες Διάφοροι (εταιρεία factoring) 2.000 5.000 Πιστωτές Διάφοροι (εταιρεία factoring) 100.000 Λήξη της Χρήσεως: Διαθέσιμα 2.500 Προβλέψεις για Επισφαλείς Πελάτες 2.500 Χρεώστες Διάφοροι (εταιρεία factoring) 5.000

Εκχώρηση Απαιτήσεων Τιτλοποίηση απαιτήσεων όταν αυτές εκχωρούνται σε οργανίσμο που εκδίδει χρεόγραφα χρησιμοποιώντας ως εξασφάλιση τις εκχωρηθείσες απαιτήσεις. Τα χρήματα από την πώληση των χρεογράφων δίνονται στην εκχωρούσα επιχείρηση. Οι εισπραξέις τόκων και χρεολυσίων από τις απαιτήσεις χρησιμοποιούνται για την εξυπηρέτηση τόκων και χρεολυσίων των χρεογράφων.