Μικροοικονομική Ενότητα 6: Παραγωγή Σόρμας Αστέριος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη)
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο TEI Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοποί ενότητας Να κατανοήσει ο φοιτητής τα βασικά στοιχεία της παραγωγής. 4
Περιεχόμενα ενότητας Παραγωγή. Παραγωγή - χρονικός ορίζοντας επιχείρησης. Συνάρτηση παραγωγής. Συνάρτηση παραγωγής και καμπύλη συνολικού προϊόντος. Οριακό και μέσο προϊόν. Νόμος της φθίνουσας απόδοσης. 5
Παραγωγή: Ορισμός Έννοια της Παραγωγής: θεωρούμε ως παραγωγή τη διαδικασία με την οποία οι διάφοροι παραγωγικοί συντελεστές μετατρέπονται (μετασχηματίζονται) συνειδητά σε χρήσιμα για τον άνθρωπο τελικά προϊόντα. Χαρακτηριστικά της Παραγωγής: Συνειδητή προσπάθεια για το τελικό αποτέλεσμα. Χρονική διάρκεια. Τεχνολογική σχέση ανάμεσα στις ποσότητες των παραγωγικών συντελεστών και την ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος. 6
Παραγωγή: χρονικός ορίζοντας Βραχυχρόνια περίοδος. επιχείρησης Είναι η περίοδος κατά την οποία η επιχείρηση δεν μπορεί να μεταβάλλει έναν ή περισσότερους συντελεστές (κεφάλαιο, κτήρια, μηχανήματα, κ.α.). Μεταβλητοί συντελεστές είναι η εργασία, οι πρώτες ύλες, τα καύσιμα, κ.α. Μακροχρόνια περίοδος. Είναι το χρονικό διάστημα κατά το οποίο η επιχείρηση μπορεί να αυξομειώσει τις ποσότητες όλων των συντελεστών παραγωγής που χρησιμοποιεί. 7
Συνάρτηση παραγωγής Συνάρτηση Παραγωγής είναι η σχέση μεταξύ της ποσότητας των εισροών που χρησιμοποιεί μια επιχείρηση και της ποσότητας παραγωγής Η αλγεβρική της μορφή είναι: Q = f (K,L) Η καμπύλη συνολικού προϊόντος δείχνει τον τρόπο με τον οποίο η ποσότητα παραγωγής εξαρτάται από την ποσότητα της μεταβλητής εισροής. 8
Συνάρτηση παραγωγής και καμπύλη συνολικού προϊόντος Διάγραμμα 1. Συνάρτηση παραγωγής και καμπύλη συνολικού προϊόντος 9
Οριακό προϊόν Οριακό προϊόν (ΜΡ) μιας εισροής είναι η επιπλέον ποσότητα παραγωγής που παράγεται λόγω της χρήσης μιας επιπλέον μονάδας αυτής της εισροής. Προσοχή! Δεν εκφράζει το προϊόν που παράγει ο τελευταίος εργάτης, αλλά τη μεταβολή που επέρχεται στο συνολικό προϊόν εξαιτίας της συμβολής του τελευταίου εργάτη. MP = Μεταβολή του συνολικού προιόντος / Μεταβολή ποσότητας του μεταβλητού συντελεστή MP = ΔQ/ΔL 10
Μέσο προϊόν Μέσο προϊόν (ΑΡ) είναι ο λόγος του συνολικού προϊόντος προς τις μονάδες του μεταβλητού συντελεστή. A P = Q/L 11
Νόμος της φθίνουσας απόδοσης (1) Ο νόμος της φθίνουσας απόδοσης (N.Φ.Α.) είναι μια εμπειρική διαπίστωση που ισχύει σε κάθε παραγωγική διαδικασία. Ο νόμος αυτός ισχύει γιατί μεταβάλλονται οι αναλογίες που υπάρχουν κάθε φορά ανάμεσα στους σταθερούς και στους μεταβλητούς συντελεστές (από κάποιον εργάτη και μετά, το οριακό προϊόν μειώνεται και το συνολικό προϊόν αυξάνεται με φθίνοντα ρυθμό, γιατί ο συντονισμός των εργατών μεταξύ τους σε σχέση με το σταθερό συντελεστή (έδαφος ή κεφάλαιο) δεν έχει άλλα περιθώρια βελτίωσης. 12
Νόμος της φθίνουσας απόδοσης (2) Διάγραμμα 2. Νόμος της φθίνουσας απόδοσης (2) 13
Νόμος της φθίνουσας απόδοσης (3) Το ΜΡ γίνεται μέγιστο (Α) και με την προσθήκη του επόμενου εργαζόμενου το ΤΡ αρχίζει να αυξάνει με φθίνοντα ρυθμό (εμφάνιση του Ν.Φ.Α.). Το ΜΡ γίνεται 0 (Β) και το ΤΡ μεγιστοποιείται (Δ) εδώ η επιχείρηση σταματάει τις προσλήψεις. Στο (Ε) η κατερχόμενη καμπύλη του ΜΡ τέμνει την καμπύλη του ΑΡ και το ΑΡ μεγιστοποιείται. 14
Η επίδραση της μεταβολής της τεχνολογίας στην παραγωγή Διάγραμμα 3. Η επίδραση της μεταβολής της τεχνολογίας στην παραγωγή 15
Βιβλιογραφία μαθήματος (1) Arnold, R. A. (2013). Μικροοικονομική. Εκδόσεις Broken Hill Publishers Ltd., Αθήνα. Krugman, P. & Wells, R. (2009). Μικροοικονομική. Εκδόσεις Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη. Leibenstein, H. (1966). Allocative efficiency vs. X- Efficiency. The American Economic Review, 56 (3), 392-415 Mankiw, N. G. & Taylor, P. M. (2011). Αρχές οικονομικής θεωρίας. Εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα. 16
Βιβλιογραφία μαθήματος (2) Nicholson, W. (2008). Μικροοικονομική θεωρία: Βασικές αρχές και προεκτάσεις, Εκδόσεις Κριτική, Αθήνα. Sweezy, M. P. (1939). Demand under conditions of oligopoly. The Journal of Political Economy, 47 (4), 568-573. Ζαχαριάδης - Σούρας, Δ. (2003). Μικροοικονομική: Μία εισαγωγή στις αγορές και στις τιμές (2η έκδοση), Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα. 17