www.ms-center.gr Multiple sclerosis and Diabetes Mellitus
Marrie R et al, The Lancet 2010
4 Canadian provinces :23.382 MS cases Commorbidity : common at diagnosis varies amongst age groups has additive effect on mortality is associated with diagnostic delay Marrie RA, Nat Rev Neurol 2017 Marrie RA et al, Neurology 2015 Thormann et al, Neurology 2017
Commorbidity increases: the risk for disability progression the risk of relapse costs for treatment Kovalec et al, Neurology 2017 Marrie RA et al, Neurology 2015 Zhang,Neurology 2018
An increased prevalence of autoimmune- and nonimmune-mediated comorbidities is reported in patients with MS compared with the general population:» Thyroid disease» Rheumatoid arthritis» Psoriasis» Irritable bowel syndrome» Diabetes mellitus» Chronic lung disease» SLE» Uveitis» Cardiovascular disease» Depression, anxiety www.msbrainhealth.org/resources. Marrie RA, et al. Mult Scler 2015;21:282 93, Marrie RA, et al. Mult Scler 2015;21:318 31, Marrie RA. Mult Scler 2012;18:1310 19, Marrie RA,et al. Mult Scler 2015;21:305 17, Henderson RD, et al. J Clin Neurosci 2000;7:434-7, Somers EC, et al. Am J Epidemiol 2009;169:749-55, Dobson R, et al. J Neurol 2013;260:1272-85, Belniak E,wt al. Neurol Neurochir Pol 2007;41:259-66, Kimura K, et al. Mayo Clin Proc 2000;75:802-6, Nielsen NM, et al. Arch Neurol 2006;63:1001-4
Marrie et al, Neurology 2010
Marrie et al, Neurology 2010 Median difference 6 years
Σακχαρώδης Διαβήτης και Σκλήρυνση κατά Πλάκας Πόσο συχνά και γιατί συνυπάρχουν; Υπάρχουν τρόποι να μειώσουμε την επιβάρυνση των ασθενών από την παρουσία της ΠΣΚ και του ΣΔ;
Σακχαρώδης Διαβήτης και Σκλήρυνση κατά Πλάκας O ΣΔ και στης δύο μορφές του (τύπος Ι και τύπος II) απαντάται σε αυξημένο ποσοστό (2-5 φορές συχνότερα) στους ασθενείς με ΣΚΠ. Αιτία της συνύπαρξης των δύο αυτών νοσημάτων είναι η κοινή τους «καταγωγή»
Σακχαρώδης Διαβήτης και Σκλήρυνση κατά Πλάκας Ο ΣΔ τύπου ΙΙ παρατηρείται συχνά σε ασθενείς με ΣΚΠ (8-14% των ασθενών έχουν ΣΔ τύπου ΙΙ), Κυρίως λόγω της συχνής χρήσης κορτιζόνης. Της μειωμένης φυσικής δραστηριότητας. Της παχυσαρκίας που συχνά συνοδεύει τη νόσο.
Πόσο πολύ επηρεάζει η συννοσηρότητα τη ζωή των ασθενών; Αμιγώς οργανικές επιπλοκές Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις
Οργανικές επιπλοκές του ΣΔ στους ασθενείς με ΣΚΠ. Ο ΣΔ είναι μία πάθηση που καθιστά τους πάσχοντες ευάλωτους σε λοιμώξεις. Μειωμένη κινητικότητα των ασθενών με ΣΚΠ προδιαθέτει σε μεγαλύτερο κίνδυνο φλεβικών θρομβώσεων και άτονων ελκών. Η συχνή χρήση κορτιζόνης προδιαθέτει σε υπεργλυκαιμίες και απορυθμίζει συχνά του ασθενείς με ΣΔ.
Οργανικές επιπλοκές του ΣΔ στους ασθενείς με ΣΚΠ. Η έλλειψη σωματικής άσκησης στους ασθενείς με ΣΚΠ καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη τη ρύθμιση του ΣΔ. Η Επιβεβλημένη χορήγηση ινσουλίνης για το ΣΔ σε συνδυασμό με τη χορήγηση ενέσιμης ανοσοτροποποιητικής αγωγής, επιβάλλει πολλαπλές υποδόριες ενέσεις στο ίδιο άτομο, με αποτέλεσμα δερματικούς ερεθυσμούς, υποδόριες φλεγμονές, λιποδυστροφία.
Ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις του ΣΔ στους ασθενείς με ΣΚΠ. Συχνή και συστηματική παρακολούθηση από γιατρούς διαφορετικών ειδικοτήτων. Οικονομική επιβάρυνση. Κοινωνική απομόνωση.
Τρόποι να μειώσουμε την επιβάρυνση των ασθενών από την συννοσηρότητα ΣΚΠ και ΣΔ Ενημέρωση και εκπαίδευση ασθενών και φροντιστών. Προσεκτική επιλογή των σημείων ενέσεων ινσουλίνης και ενέσεων για τη ΣΚΠ (Copaxone και ιντερφερόνες). Καθημερινή εναλλαγή των σημείων ενέσεων. Φροντίδα του δέρματος. Ψυχολογική υποστήριξη. Άμεση πρόσβαση στα κοινωνικά ευεργετήματα που προβλέπει η νομοθεσία
Symptoms and signs of abnormal immunity
A. Forbes, A. While / International Journal of Nursing Studies 46 (2009) 120 131
Colleen Harris MN NP MSCN University of Calgary MS Clinic The many faces of MS Nursing
Nursing Care for DM Patients face lifelong changes in lifestyle and health status Major role of the nurse is that of educator Nursing care focuses on teaching to manage the illness
Nursing care for DM
Self-Management of DM Maintain prescribed diet and exercise Insulin needs are increased if you have surgery, trauma, fever, or infection Monitor blood glucose Report any illness or side effects to healthcare provider Undergo periodic lab evaluations Avoid alcohol intake Take medications as prescribed
Take-home messages Some of the comorbid conditions prevalent in patients with MS may be prevented with proper screening or better managed with additional patient counseling More studies are needed to address the effects of autoimmune comorbidities on MS treatments and vice versa