ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ Αγοραστός Αγοραστός, MD, PhD, MSc Αναπληρωτής Καθηγητής Ψυχιατρικής και Ψυχοθεραπείας
(1906-2008)
The Stoned Ape Theory Terence Kemp McKenna (1946-2000)
ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΑ
ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΑ Εξωγενείς φαρμακευτικές ουσίες, οι οποίες δρουν άμεσα ή έμμεσα στο ΚΝΣ ασκώντας δράση σε γνωστικό, συναισθηματικό, συνειδησιακό και συμπεριφορικό επίπεδο (ψυχοδραστικές)...και χρησιμοποιούνται για θεραπευτική χρήση. Ralph Gerard, 1957
ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΑ Εξωγενείς φαρμακευτικές ουσίες, οι οποίες δρουν άμεσα ή έμμεσα στο ΚΝΣ ασκώντας δράση σε γνωστικό, συναισθηματικό, συνειδησιακό και συμπεριφορικό επίπεδο (ψυχοδραστικές)...και χρησιμοποιούνται για θεραπευτική χρήση. Ralph Gerard, 1957
ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΑ Εξωγενείς φαρμακευτικές ουσίες, οι οποίες δρουν άμεσα ή έμμεσα στο ΚΝΣ ασκώντας δράση σε γνωστικό, συναισθηματικό, συνειδησιακό και συμπεριφορικό επίπεδο (ψυχοδραστικές)...και χρησιμοποιούνται για θεραπευτική χρήση. Ralph Gerard, 1957
ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΑ
ΨΥΧΟΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ & ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Theophyllin TΣΑΪ
Theophyllin TΣΑΪ ΒΑΛΕΡΙΑΝΑ
ΜΟΣΧΟΚΑΡΥΔΟ ΚΑΝΕΛΑ
aqua vitae
aqua vitae
Μήκων η υπνοφόρος (Papaver Somniferum) ΙΕΡΟ ΦΥΤΟ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ
Όπιο, κοινώς αφιόνι, ονομάζεται ο αποξηραμένος γαλακτώδης χυμός που προέρχεται την παπαρούνα
Όπιο, κοινώς αφιόνι, ονομάζεται ο αποξηραμένος γαλακτώδης χυμός που προέρχεται την παπαρούνα
15%
HEROIN
Cannabis (THC)
Cannabis (THC)
Cannabis (THC)
ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Cannabis (THC) Χρησιμοποιήθηκε ΣΤΑ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΑΙΓΝΙΔΙΑ ΕΞΑΓΝΙΣΤΙΚΑ ΣΤΙΣ ΝΕΚΡΙΚΕΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ ΥΠΕΡΒΑΤΙΚΑ ΣΕ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΕΣ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΕΣ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΤΙΚΑ ΣΕ ΣΥΜΠΟΣΙΑ «ΙΕΡΟ ΧΟΡΤΟ»
Γαστρεντερικές παθήσεις Σύνδρομα πόνου Καρκίνος / χημειοθεραπεία Νευροεκφυλιστικές νόσοι Ψυχιατρικές ασθένειες Καχεξία Διαταραχές πρόσληψης τροφής
Κεκραμένος οίνος Συμπόσια
Ομήρου Οδύσσεια Τηλεμαχος και Ελένη αὐτίκ ἄρ εἰς οἶνον βάλε φάρμακον, ἔνθεν ἔπινον, / νηπενθές τ ἄχολόν τε, κακῶν ἐπίληθον ἁπάντων (Ὅμηρος, Ὀδύσσεια, δ 220-221) κάποιο βοτάνι επήρε κι έριξε μες στο κρασί που επίναν, / ξαρρωστικό του πόνου, ανέχολο, λησμονικό της πίκρας (Μετάφραση: Καζαντζάκης/Κακριδής) νηπενθές
Ο Ομηρικός (μπλε) λωτός - Το άνθηνον είδαρ
Πυθεία
Τα Ελευσίνια Μυστήρια «Ενήστευσα, έπιον τον κυκεώνα» Κάθοδος Αναζήτηση Άνοδος (ΕΠΟΠΤΕΣ)
«Ευτυχισμένος εκείνος που θα δει αυτά που είναι κάτω από την γη! Γιατί γνώρισε το σκοπό της ζωής του και την από το Δία δοσμένη αρχή του.» Πίνδαρος Ερισυβώδης Όλυρα (ergot) σκληρώτιο του μύκητα claviceps purpurea, έχει βασικά αλκαλοειδή που περιέχουν Λυσεργικό οξύ
Λιβάνι (αρωματική ρητίνη που προέρχεται από τον κορμό του δένδρου Boswellia sacra)
Άτροπος η ευθάλεια (Atropa belladonna) 1-2 μούρα: ήπια επίδραση στην αντίληψη 3-4 μούρα: ψυχοδραστική αφροδισιακή δράση 4-10 μούρα: παραισθησιογόνος δόση. 10-20 μούρα: θανατηφόρος δόση
Αρτεμισία το αψίνθιο Degas
COCA
COCA
COCA
Lyserg-Säure-Diethylamid LSD
Lucy in the Sky with Diamonds
Francis Crick Double Helix Kary Mullis PCR
LSD and Brain Connectivity
Αμανίτης ο μυγοκτόνος: «ζουρλομάνταρο» / «ζουρλό» Amanita muscaria
Ξανθοψία λόγω Vincent van Gogh digitalis
Designer Drugs
Η ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑΣ
The WHO Global Burden of Disease (DALYs)
Numbers
Morbidity in Mental Disorders
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ Εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με κατάθλιψη το 2015 (33 εκατ. στην Ευρώπη) Του χρόνου ζωής βιώνεται με περιορισμένη υγεία 50% 350 21x Αυξημένος κίνδυνος αυτοκτονίας Χρόνια μειωμένο προσδόκιμο ζωής 10 1.6x Αυξημένος κίνδυνος θνησιμότητας Αιτία αναπηρίας παγκοσμίως 16-26% Επιπολασμός ζωής #1 70% 60% Μέση αύξηση αναπηρίας από κατάθλιψη από το 1990 Συννοσηρότητα με άλλες παθήσεις WHO Report 2016; Laursen et al. (2016) J Affect Disord; Steensma et al. (2001) Health Promot Chronic Dis Prev Can
Υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονικότητας Ελλάδα #2 most prescribed medication worldwide
Life Expectancy Bipolar Schizophrenia
Francisco de Goya (1746 1828), Casa de Locos
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Ιπποκράτης (460-370 π.χ.) Emil Kraeplin (1856-1926) Alois Alzheimer (1864-1915)
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
DOPAMINE SEROTONINE NOREPINEPHRINE GABA
DOPAMINE SEROTONINE NOREPINEPHRINE GABA
ΠΡΩΤΗ ΦΑΣΗ 1806 Μορφίνη 1826 Βρωμίδιο του καλίου 1869 Ένυδρη Χλωράλη 1887 Αμφεταμίνη 1903 Βαρβιτάλη, πρώτο Βαρβιτουρικό 1910 Θεραπεία έκλησης πυρετού 1938 Ηλεκτροσπασμοθεραπεία 1940 Λευκοτομή (Λοβοτομή)
The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1927 1949 Julius Wagner-Jauregg Θεραπεία έκλησης πυρετού σε ψυχιατρικές νόσους Walter Hess & Egaz Moniz Θεραπεία λευκοτομής σε ψυχιατρικές νόσους Α. Αgorastos
ΔΕΥΤΕΡΗ ΦΑΣΗ 1949 Λίθιο 1952 Πρώτο Αντιψυχωσικό: Chorpromazin 1957 Πρώτο Αντικαταθλιπτικό: Imipramin 1958 Haloperidol 1960 Πρώτη Βενζοδιαζεπίνη: Chlordiazepoxid 1963 Diazepam (Valium) 1972 Πρώτο Άτυπο Αντιψυχωσικό:
IPROZIANID - 1951 - ΑΝΤΙΦΥΜΑΤΙΚΟ IMIPRAMINE 1957 AMITRIPTYLINE Klinik für Psychiatrie und Psychotherapie 1957 CLOMIPRAMINE 1968 TRANYLCYPROMINE 1965 MIANSERINE 1973 FLUOXETINE 1988 BUPROPION 1989 MOCLOBEMID 1991 PAROXETINE 1992 FLUVOXAMINE 1994 CITALOPRAM 1996 SERTRALINE 1997 VENLAFAXINE 1997 MIRTAZAPINE 1997 REBOXETINE 1998 ESCITALOPRAM 2003 DULOXETINE 2005 DESVENLAFAXINE 2008 AGOMELATINE 2009 VORTIOXETINE 2015
ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΑ
Η Ελένη παίρνει...
Η Ελένη παίρνει... ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΑ
Η Ελένη παίρνει... Αναστολείς υποδοχέων αγγειοτενσίνης ΙΙ
ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΑ
ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΑ
ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΑ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Σημερινές Πεποιθήσεις... Klinik für Psychiatrie und Psychotherapie Τα ψυχοφάρμακα... - Θέτουν τους ασθενείς σε καταστολή (65%) - Έχουν ισχυρές παρενέργειες (74%) - Αλλοιώνουν την προσωπικότητα (69%) - Προκαλούν εθισμό (82%) - Δεν επιδεικνύουν δραστικότητα (85%) - Συνταγογραφούνται επιπόλαια (75%)
ΣΥΝΟΛΟ EΠΑΦΗ ΜΕ ΕΠΑΦΗ ΜΕ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜ. ΕΠΑΓΓΕΛΜ. ΙΚΑΝΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΥΓΕΙΑΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΜΕΤΑ 3-ΜΗΝΟΥ 100% 30-50% 15-30% 6-9% 2-4% ECNP & European Brain Council Project 2005 & 2011
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΩΝ 1. Χημικές ιδιότητες 2. Φαρμακοδυναμική 3. Κλινική δράση 4. Παράδοση Α. Αgorastos
ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΩΝ 1. Χημικές ιδιότητες 2. Φαρμακοδυναμική 3. Κλινική δράση 4. Παράδοση Α. Αgorastos
ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΕΛΛΕΙΨΗ ΑΥΤΟΕΚΤΙΜΗΣΗΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΚΟΣ ΙΔΕΑΣΜΟΣ ΠΕΣΙΜΙΣΤΙΚΟΣ ΙΔΕΑΣΜΟΣ ΑΠΩΛΕΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΘΕΤΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΤΥΨΕΙΣ ΚΑΙ ΑΙΣΘΗΜΑ ΑΝΑΞΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ ΑΠΩΛΕΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΑΠΩΛΕΙΑ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΑΠΩΛΕΙΑ ΟΡΕΞΗΣ
1. ΓΕΝΙΑΣ 2. ΓΕΝΙΑΣ 3. ΓΕΝΙΑΣ 4. ΓΕΝΙΑΣ Imipramine Amitriptylin Trimipramine Clomipramine Doxepine Tranylcypromine Moclobemid Fluoxetin Fluvoxamin Paroxetine Sertralin Citalopram Escitalopram Venlafaxine Duloxetine TCA MAOI SSRI SSNRI NDRI NaSSA SARI NaRI Melatonergic Multimodal Bupropion Mirtazapine Trazodon Reboxetine Agomelatine Vortioxetine Hypericum perforatum Angermeyer et al. (1993)
Antidepressants SSRI SSNRI SNDRI NaSSA TCA MAOI Melatonergic Multimodal Phytotherapeutics? Mood Stabilizer Antipsychotics Benzodiazepines Psychostimulants Psychedelics
Nigrostriatal Κινητικός Έλεγχος Mesolimbic Κύρια ψυχωσικά συμπτώματα Mesocortical - / + Συμπτώματα Γνωστική λειτουργία Tuberoinfundibular Έκκριση προλακτίνης
Klinik für Psychiatrie und Psychotherapie https://www.nbn2.com/
Klinik für Psychiatrie und Psychotherapie
TAKE HOME MESSAGE Klinik für Psychiatrie und Psychotherapie ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΝΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΩΣ ΨΥΧΟΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΩΣ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΟ
TAKE HOME MESSAGE Klinik für Psychiatrie und Psychotherapie ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΝΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΩΣ ΨΥΧΟΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΩΣ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΟ Η ΧΡΗΣΗ ΤΕΤΟΙΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΧΩΡΟΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΣΥΓΚΙΡΙΕΣ
TAKE HOME MESSAGE Klinik für Psychiatrie und Psychotherapie ΟΛΕΣ ΟΙ ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΚΝΣ ΕΙΝΑΙ ΠΙΘΑΝΩΣ ΨΥΧΟΔΡΑΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΟΥΝ ΩΣ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΟ Η ΧΡΗΣΗ ΤΕΤΟΙΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΟ ΧΩΡΟΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΕΣ ΣΥΓΚΙΡΙΕΣ Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΟΡΟΥ ΨΥΧΟΦΑΡΜΑΚΑ ΘΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΛΛΑΞΕΙ ΚΑΙ Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΝΑ ΕΝΗΜΕΡΩΘΕΙ ΚΑΤΑΛΛΗΛΑ
Thank you for your attentio AGORASTOS AGORASTOS, MD, MSc, PhD ASSOCIATE PROFESSOR LABORATORY OF BIOLOGICAL PSYCHIATRY- DEPT. OF PSYCHIATRY & PSYCHOTHERAPY UNIVERSITY MEDICAL CENTER HAMBURG aagorastos@uke.de