Αντισφαίριση με αναπηρικό αμαξίδιο Σοφία Μπάτσιου Νοέμβριος 2013 Αντισφαίριση με αναπηρικό αμαξίδιο δυναμικό άθλημα, που απαιτεί υψηλή τεχνική κατάρτιση, εξαιρετική φυσική κατάσταση, ταχύτητα, αντανακλαστικά, θέληση και άριστη ψυχολογία. Ιστορία αντισφαίρισης με αμαξίδιο. αναπτύχθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής τη δεκαετία του 1970 1977: πρώτος αγώνας (Los Angeles) 1988: International Wheelchair Tennis Federation (IWTF) 1998: ITWF ITF άθλημα επίδειξης το 1988 επίσημο άθλημα το 1992 στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης αναπτύσσεται με γοργούς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια Ελλάδα : 1998 1
στόχος του αθλητή τη νόμιμη επιστροφή της μπάλας πάνω από το δίχτυ στο γήπεδο του αντιπάλου και την προστασία του δικού του χώρου. επιδιώκει να κερδίσει πόντο. Νικητής ανακηρύσσεται αυτός που κερδίζει δύο «set» των έξι «games» το καθένα. Οι αγώνες Αντισφαίρισης με αμαξίδιο διέπονται από τους κανονισμούς της Διεθνούς Ομοσπονδίας Αντισφαίρισης (ITF). Διεθνής Ομοσπονδία Αντισφαίρισης (ITF) Έχει ως σκοπό να προσφέρει, να προωθήσει ευκαιρίες για άνδρες, γυναίκες και παιδιά με αναπηρίες, να συμμετέχουν σε ψυχαγωγικά και ανταγωνιστικά παιχνίδια αντισφαίρισης με αναπηρικό αμαξίδιο σε όλα τα επίπεδα, από αρχάριους ως επαγγελματίες παίκτες. άθλημα αναψυχής ή αγωνιστικό. Στο άθλημα της αντισφαίρισης με αμαξίδιο διεξάγονται έξι αγωνίσματα :Απλό ανδρών Απλό γυναικών Διπλό ανδρών Διπλό γυναικών Quads απλό Quads διπλό 2
Αντισφαίριση με αναπηρικό αμαξίδιο Προϋπόθεση συμμετοχής: ιατρική γνωμάτευση για τη μονιμότητα του περιορισμού της ικανότητάς του να κινείται στο χώρο. Αντισφαίριση με αναπηρικό αμαξίδιο Ι. απώλεια της λειτουργικότητας του ενός ή και των δύο κάτω άκρων. Κάκωση του νωτιαίου μυελού στο 1 ο επίπεδο των οσφυϊκών σπονδύλων (Ο 1 ), με επακόλουθο την απώλεια της κινητικής ικανότητας, ή Αγκύλωση ή σοβαρή αρθρίτιδα ή εξάρθρημα του ισχίου, γονάτου ή αστραγάλου ή Ακρωτηριασμό σε κάποιο από τα κάτω άκρα μέχρι την μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση ή Ο αθλητής με λειτουργική αναπηρία στο ένα ή στα δύο κάτω άκρα ισοδύναμη με τις παραπάνω περιπτώσεις. Αντισφαίριση με αναπηρικό αμαξίδιο ΙΙ. Τετραπληγία (1997) :ο αθλητής θα πρέπει να έχει μόνιμη αναπηρία η οποία επιφέρει σημαντική απώλεια της λειτουργίας του ενός ή και των δύο άνω άκρων. Κάκωση του νωτιαίου μυελού στο 8 ο αυχενικό νεύρο, με απώλεια της κινητικής λειτουργίας Ακρωτηριασμό στα άνω άκρα, ή Φωκομέλια στα άνω άκρα, ή Μυοπάθεια στα άνω άκρα ή μυϊκή δυστροφία. Ο αθλητής με λειτουργική αναπηρία στο ένα ή στα δύο άνω άκρα ισοδύναμη με τις παραπάνω περιπτώσεις 3
Αντισφαίριση με αναπηρικό αμαξίδιο κανόνες η μπάλα επιτρέπεται να κάνει δύο αναπηδήσεις πριν ο αθλητής μπορέσει να την επιστρέψει στο αντίπαλο γήπεδο. η πρώτη αναπήδηση πρέπει να γίνει μέσα στον αγωνιστικό χώρο. Η δεύτερη μπορεί να γίνει εντός ή εκτός των ορίων αυτού. το αναπηρικό αμαξίδιο θεωρείται μέρος του σώματος του αθλητή. Γήπεδο αγώνας πριν την έναρξη πραγματοποιείται κλήρωση με νόμισμα: ο αθλητής ή το ζευγάρι που κερδίζει την κλήρωση έχει τις εξής επιλογές: να διαλέξει την πλευρά του γηπέδου, να εκτελέσει service πρώτος, να υποδεχθεί πρώτος ή να παραχωρήσει το δικαίωμα επιλογής στον αντίπαλο. 4
το πρώτο service στο «game» από τη δεξιά πλευρά του γηπέδου του. Το επόμενο εκτελείται από την αριστερή πλευρά του γηπέδου του. Η εναλλαγή αυτή διατηρείται μέχρι να ολοκληρωθεί το «game». αγώνας Στο «game», που ακολουθεί το δικαίωμα του σερβίς περνάει στον αντίπαλο. Στα αγωνίσματα του διπλού η εκτέλεση του σερβίς εναλλάσσεται μεταξύ των αθλητών ανά game. Πριν την εκτέλεση του service ο αθλητής πρέπει να βρίσκεται σε σταθερή θέση. Επιτρέπεται να δώσει ώθηση στο αμαξίδιο πριν χτυπήσει την μπάλα με την προϋπόθεση ότι ο τροχός του αμαξιδίου δε θα αγγίξει τη βασική γραμμή (wheel fault). Κατά την εκτέλεση δε μπορεί να χρησιμοποιήσει τα πόδια του υποβοηθητικά. game Αποτελείται από τέσσερις πόντους. Ο πρώτος πόντος ονομάζεται 15, ο δεύτερος 30 και ο τρίτος 40. Στον τέταρτο ολοκληρώνεται το «game». υπέρ του αθλητή ή ζευγαριού, που τον κατακτά. Απαραίτητη προϋπόθεση για να κερδίσει ο αθλητής το «game» είναι να έχει τουλάχιστον δύο πόντους διαφορά από τον αντίπαλο. Όταν το αποτέλεσμα είναι ισόπαλο 40-40 (deuce), ο αθλητής θα πρέπει να κερδίσει τον επόμενο πόντο για ν αποκτήσει πλεονέκτημα (advantage) και τον μεθεπόμενο για να κερδίσει το «game». Αν το αποτέλεσμα γίνει πάλι ισόπαλο το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι ο αθλητής ν αποκτήσει πλεονέκτημα δύο πόντων. Ένας αθλητής ή ζευγάρι κερδίζει τον πόντο όταν: Η μπάλα αναπηδά τρεις φορές στο γήπεδο του αντιπάλου. Η μπάλα ακουμπά το σώμα ή το αμαξίδιο του αντιπάλου. Ο αντίπαλος δε διατηρεί μέρος της λεκάνης του σε επαφή με το κάθισμα του αμαξιδίου όταν χτυπάει την μπάλα. Ο αντίπαλος χτυπάει την μπάλα και αυτή αναπηδά εκτός των γραμμών, που ορίζουν τον αγωνιστικό χώρο. Ο αντίπαλος δεν καταφέρνει να περάσει την μπάλα πάνω από το δίχτυ. Ο αντίπαλος ακουμπά το δίχτυ με το σώμα του, το αμαξίδιο ή τη ρακέτα 5
set Για να κερδίσει ο αθλητής το «σετ» θα πρέπει να έχει διαφορά δύο «game» από τον αντίπαλο. Στην περίπτωση που το αποτέλεσμα είναι ισόπαλο 6-6 «game», τότε εφαρμόζεται ο κανονισμός του «tie break». Στο «tie break» εκτελείται το πρώτο service από τον ένα αθλητή και στη συνέχεια εκτελούν service εναλλάξ, ανά δύο πόντους. Οι παίκτες αλλάζουν πλευρά γηπέδου κάθε έξι πόντους. Ο αθλητής που σημειώνει πρώτος επτά πόντους με προβάδισμα δύο πόντων από τον αντίπαλο κερδίζει το «set». Το «tie break» ισχύει για όλα τα «set». Αντισφαίριση στο αναπηρικό αμαξίδιο Αθλητής Καρέκλα Ρακέτα Προώθηση με την παλάμη Η παλάμη του χεριού χρησιμοποιείται ως κύριο σημείο επαφής με τον τροχό προώθησης. (Μεγάλο σημείο επαφής μεταξύ χεριού και αναπηρικού αμαξιδίου) Προώθηση με τα δάκτυλα Κύρια σημεία επαφής με το αναπηρικό αμαξίδιο είναι ο αντίχειρας καθώς και η λαβή της ρακέτας και τα άκρα των δακτύλων. Η προώθηση του αμαξιδίου με τα δάκτυλα αποτελεί την καλλίτερη επιλογή για νεαρούς παίκτες με μικρά χέρια. 6
Αρχές κίνησης του αναπηρικού αμαξιδίου κυκλικές κινήσεις στο γήπεδο και τα δύο χέρια δουλεύουν ασταμάτητα δίνεται ώθηση στην καρέκλα προς τα «μέσα» στο χτύπημα με τη χρησιμοποίηση του ελεύθερου χεριού Επιτρέπει ο αθλητής τη στεφάνη του τροχού να γλιστράει ανάμεσα απ τα δάκτυλα και να επιβραδύνει πριν το σημείο επαφής με τη μπάλα, παρά να σφίγγει τη στεφάνη πριν το κτύπημα και να προκαλεί στασιμότητα, γεγονός που τον δυσκολεύει για την κάλυψη της περιοχής του γηπέδου που απέμεινε μετά την εκτέλεση του κτυπήματος το χέρι εκτέλεσης επιστρέφει αμέσως στο αμαξίδιο μαζί βέβαια με τη ρακέτα και συνεχίζει με μια δυνατή ώθηση για την κάλυψη του γηπέδου χτυπήματα χτυπήματα 7
Ρακέτα ατσάλι, Fiber glass, Kevlar, γραφίτη και άλλα υλικά οι ρακέτες που χρησιμοποιούνται είναι με μεγαλύτερη κεφαλή όσο πιο σφιχτές είναι οι χορδές ή ψηλότερη η έντασή τους, τόσο παραπάνω έλεγχο θα έχει η ρακέτα Ρακέτα Οι αθλητές με τετραπληγία επιτρέπεται να χρησιμοποιούν μεγαλύτερη ρακέτα στην περίπτωση που απαιτείται μεγαλύτερος χώρος για να δεθεί η ρακέτα στο χέρι ή το βραχίονα. η κυκλική κίνηση επιτρέπει στον παίκτη να παραμένει σε συνεχή κίνηση 8
Εσωτερική στροφή Οι εσωτερικές στροφές χρησιμοποιούνται 1. κάλυψη γηπέδου μετά από forehandς ή άλλα κτυπήματα που εκτελούνται από ανοικτή θέση όταν χρειάζεται γρήγορη επιστροφή στο γήπεδο 2. επίθεση όταν επιχειρείται επίθεση σε αδύναμες και κοντινές μπαλιές Εξωτερική στροφή:. 1. στην επιστροφή συνήθως μετά από backhand χτύπημα καθώς το ελεύθερο χέρι του παίκτη βρίσκεται στον τροχό προς την εξωτερική πλευρά όταν ο αθλητής φθάνει αργά στην μπάλα και δεν είναι σε θέση για ολοκληρωμένο κτύπημα όταν ο παίκτης ωθείται έξω από το γήπεδο και βρίσκεται σε αμυντική θέση όταν ο παίκτης έχει πολύ χρόνο για να καλύψει το γήπεδο και δεν θέλει να προκαλέσει παύση στην κίνηση του αναπηρικού αμαξιδίου. 9
Εξωτερική στροφή: 2. στην επίθεση στα κτυπήματα που θα πρέπει να επιστραφούν μετά από δύο αναπηδήσεις της μπάλας στο γήπεδο όταν ο αντίπαλος «περάσει» τον επιτιθέμενο παίκτη με lob ( η μπάλα περνάει σε τροχιά πάνω από τον παίκτη), οπότε πρέπει ο επιτιθέμενος να επιστρέψει και να κτυπήσει την μπάλα μετά από δυο αναπηδήσεις. εξωτερική στροφή στο backhand εξωτερική στροφή στο forehand 10
Αθλητής με τετραπληγία Ανικανότητα να εκτελέσει μαλακές και συνεχόμενες κινήσεις στην κίνηση του σέρβις πάνω από το κεφάλι Ανικανότητα να εκτελέσει μαλακές και συνεχόμενες κινήσεις στην κίνηση forehand, backhand Ανικανότητα να κινήσει την αθλητική καρέκλα από τον τροχό. Ανικανότητα να πιάσει τη ρακέτα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού χωρίς να τη δέσει ή να χρησιμοποιήσει βοηθητική συσκευή. Ερμηνεία όρων Άνω άκρα: αναφέρεται στα χέρια και την άρθρωση του ώμου. Κάτω άκρα: αναφέρεται στα πόδια, στην άρθρωση του ισχίου και στους γλουτιαίους μύς. Αγκύλωση της άρθρωσης είναι ο περιορισμός του εύρους κίνησης της άρθρωσης εξαιτίας ασθένειας, τραυματισμού ή ακινησίας μετά από χειρουργική επέμβαση. Αρθρίτιδα είναι η κάθε ανώμαλη φυσική αλλαγή της άρθρωσης, με ή χωρίς φλεγμονή. Ερμηνεία όρων Μυοπάθεια: Κάθε βλάβη των μυϊκών ινών καλύπτεται από τον όρο μυοπάθεια, ενώ κάθε προοδευτική εκφύλιση των μυϊκών ινών ονομάζεται μυϊκή δυστροφία Μυϊκή δυστροφία: Είναι κληρονομικό νόσημα, το οποίο χαρακτηρίζεται από προοδευτική εκφύλιση των μυϊκών ινών και αντικατάσταση από λίπος και συνδετικό ιστό Φωκομέλια: Η αναπτυξιακή ανωμαλία, που χαρακτηρίζεται από την απουσία τμήματος του άκρου που βρίσκεται πιο κοντά στην σπονδυλική στήλη. 11
Ερμηνεία όρων Κάκωση του νωτιαίου μυελού πάνω από το επίπεδο Α5, έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της λειτουργίας όλων των μυών των άνω και κάτω άκρων και του κορμού, ενώ στο επίπεδο Α8 έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια της λειτουργίας των μυών του χεριού, των κάτω άκρων και του κορμού. Κάκωση του νωτιαίου μυελού στη θωρακική περιοχή, εκτός από το επίπεδο Θ 1, που έχει ως αποτέλσμα τον μικρό περιορισμό στον έλεγχο των μυών του χεριού, επιφέρει την απώλεια της λειτουργίας των κάτω άκρων και του κορμού. Ερμηνεία όρων Κάκωση του νωτιαίου μυελού στο ύψος των οσφυϊκών σπονδύλων και ιδιαίτερα από Ο 1 -Ο 3 έχει ως αποτέλεσμα την αδυναμία των κυριότερων μυών των κάτω άκρων. Ο τραυματισμός στον Ο 5 επιφέρει αδυναμία στους γλουτιαίους και στους μυς που ελέγχουν την κίνηση της ποδοκνημικής άρθρωσης. Κάκωση του νωτιαίου μυελού στο επίπεδο του Ι 1 επηρρεάζει τη λειτουργία του γαστροκνήμιου, ο οποίος επιτρέπει στο πόδι να κάνει την ώθηση, όταν περπατάει ή τρέχει. προσοχή Όταν οι καιρικές συνθήκες ξεπεράσουν τους 320 C με 70% υγρασία ή πάνω από 270 C με 95% σχετική υγρασία, ο Διαιτητής σε συνεννόηση με το Διευθυντή των Αγώνων θα έχει τη δυνατότητα ν αποφασίσει εάν θα υπάρξει ένα 15λεπτο διάλειμμα μεταξύ του δεύτερου και του τρίτου set και/ ή καθυστέρηση στους χρόνους έναρξης των παιχνιδιών που έχουν προγραμματισθεί να διεξαχθούν εκείνη την ημέρα. 12
13