5 Επιλογές του Καταναλωτή και Αποφάσεις Ζήτησης
Τέσσερα βασικά στοιχεία του υποδείγματος επιλογής του καταναλωτή Το εισόδημα του καταναλωτή. Οι τιμές των αγαθών. Οι προτιμήσεις του καταναλωτή. Η υπόθεση ότι οι καταναλωτές μεγιστοποιούν τη χρησιμότητά τους.
Ταινίες Ο εισοδηματικός περιορισμός Έστω ένας σπουδαστής με εισόδημα 50, το οποίο μπορεί να δαπανηθεί για ταινίες και γεύματα. Το εισόδημα και οι τιμές καθορίζουν τους συνδυασμούς των δύο αγαθών που είναι σε θέση να αγοράσει ο καταναλωτής. Η γραμμή εισοδηματικού περιορισμού διαχωρίζει τους εφικτούς από τους μη εφικτούς συνδυασμούς. 6 5 4 3 2 1 0 A B C D G E F 0 2 4 6 8 10 12 Γεύματα Η τιμή των γευμάτων είναι 5, η τιμή των ταινιών είναι 10.
Το υπόδειγμα των καταναλωτικών προτιμήσεων b a c Ποσότητα γευμάτων Υποθέτει ότι ο καταναλωτής προτιμάει το περισσότερο από το λιγότερο. Σε σχέση με το σημείο a: - ο καταναλωτής θα προτιμούσε να βρίσκεται προς τα βορειοανατολικά, π.χ. στο c. - αλλά προτιμάει το a από σημεία όπως το b που βρίσκονται προς τα νοτιοδυτικά.
Το υπόδειγμα των καταναλωτικών προτιμήσεων (2) d b Κατεχόμενη περιοχή a Προτιμώμενη περιοχή c e Ποσότητα γευμάτων Το a προτιμάται από όλα τα σημεία της κατεχόμενης περιοχής. Αλλά ο καταναλωτής θα προτιμούσε κάθε σημείο της προτιμώμενης περιοχής από το a. Σε σημεία όπως το e και το d ο καταναλωτής έχει μεγαλύτερη ποσότητα του ενός αγαθού και μικρότερη του άλλου σε σχέση με το a.
Το υπόδειγμα των καταναλωτικών προτιμήσεων (3) U 2 U 2 Ποσότητα γευμάτων Μια καμπύλη αδιαφορίας όπως η U2U2, δείχνει όλους τους συνδυασμούς που δίνουν την ίδια χρησιμότητα στον καταναλωτή. - η κλίση της καμπύλης αδιαφορίας είναι αρνητική (λόγω των υποθέσεών μας). - η καμπύλη γίνεται όλο και πιο επίπεδη καθώς προχωράμε προς τα δεξιά. - οι καμπύλες αδιαφορίας δεν τέμνονται.
Κυρτές καμπύλες αδιαφορίας Ποσότητα Pepsi 14 MRS = 6 8 1 A 4 3 MRS = 1 1 B Καμπύλη αδιαφορίας 0 2 3 6 7 Ποσότητα από πίτσες
Τέλεια υποκατάστατα και τέλεια συμπληρωματικά (αγαθά) Κέρματα των 10 πεννών (λίρας) 15 (α) Τέλεια υποκατάστατα 10 5 0 I 1 I 2 I 3 1 2 3 Κέρματα των 50 πεννών (λίρας)
Τέλεια υποκατάστατα και τέλεια συμπληρωματικά (αγαθά) Αριστερά παπούτσια (β) Τέλεια συμπληρωματικά 7 I 2 5 I 1 0 5 7 Δεξιά παπούτσια
Η επιλογή του καταναλωτή Το σημείο στο οποίο η χρησιμότητα μεγιστοποιείται βρίσκεται αν συνδυάσουμε τις καμπύλες αδιαφορίας (U) με τη γραμμή εισοδηματικού περιορισμού (BL). U U 3 U 2 1 B C BL E U 3 U U 2 1 Το σημείο επιλογής είναι το C όπου ο εισοδηματικός περιορισμός εφάπτεται σε μία καμπύλη αδιαφορίας. Τα σημεία B και E είναι επίσης εφικτά, αλλά δίνουν μικρότερη χρησιμότητα, καθώς βρίσκονται σε χαμηλότερη καμπύλη αδιαφορίας. Ποσότητα γευμάτων
Προσαρμογή στις μεταβολές του εισοδήματος Μια αλλαγή στο εισόδημα του καταναλωτή μετατοπίζει τη γραμμή εισοδηματικού περιορισμού, χωρίς όμως να αλλάξει την κλίση της. Η μεταβολή που θα προκληθεί στην επιλογή του καταναλωτή θα εξαρτηθεί από τη φύση των δύο αγαθών.
Ταινίες Κανονικά αγαθά BL 1 BL 0 C' Όταν και τα δύο αγαθά είναι ΚΑΝΟΝΙΚΑ, η αύξηση του εισοδήματος οδηγεί στο νέο σημείο επιλογής C'. Η ζητούμενη ποσότητα και των δύο αγαθών αυξάνεται. C U 2 U 1 Γεύματα
Ταινίες Ένα κατώτερο αγαθό και ένα κανονικό αγαθό BL 1 BL 0 C' Όταν τα γεύματα είναι κατώτερο αγαθό, η αύξηση του εισοδήματος οδηγεί τον καταναλωτή από το σημείο C στο σημείο C'. Η ποσότητα των γευμάτων μειώνεται και η ποσότητα των ταινιών αυξάνεται. U 2 C U 1 Γεύματα
Προσαρμογή στις μεταβολές της τιμής Μια αύξηση στην τιμή ενός αγαθού μετατοπίζει τον εισοδηματικό περιορισμό - αλλάζοντας την κλίση του, η οποία αντανακλά τις σχετικές τιμές.
Ταινίες Αύξηση της τιμής των γευμάτων (1) Η αύξηση της τιμής των γευμάτων μετατοπίζει τον εισοδηματικό περιορισμό από τη θέση BL0 στη θέση BL1. Η αύξηση της τιμής μειώνει την αγοραστική δύναμη. BL 1 BL 0 Γεύματα
Ταινίες Αύξηση της τιμής των γευμάτων (2) E C U 2 Καθώς η τιμή των γευμάτων αυξάνεται, ο καταναλωτής μετακινείται από το C στο Ε. Το τελικό αποτέλεσμα είναι η μείωση της ζητούμενης ποσότητας γευμάτων. Μπορούμε να προσδιορίσουμε την καμπύλη ζήτησης ενώνοντας περισσότερα τέτοια σημεία για διαφορετικά επίπεδα τιμών. H U 1 BL 1 BL 0 Γεύματα
Αντίδραση στις μεταβολές των τιμών Η αντίδραση στη μεταβολή μιας τιμής αποτελείται από δύο αποτελέσματα. Το ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ - είναι η προσαρμογή στη μεταβολή των σχετικών τιμών. Το ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ - είναι η προσαρμογή στη μεταβολή του πραγματικού εισοδήματος.
Ταινίες Το αποτέλεσμα υποκατάστασης H U 1 E U 2 D C H U 1 U 2 Ο υποθετικός εισοδηματικός περιορισμός ΗΗ έχει την κλίση των ΝΕΩΝ σχετικών τιμών και εφάπτεται στην ΠΑΛΙΑ καμπύλη αδιαφορίας στο D. Το ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ είναι η κίνηση από το C στο D κατά μήκος της U2U2. Είναι πάντα αρνητικό. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η αύξηση της τιμής των γευμάτων οδηγεί σε μείωση της ζήτησης καθώς κινούμαστε από το C στο D. BL 1 BL 0 Γεύματα
Ταινίες Το αποτέλεσμα εισοδήματος Το ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ είναι η κίνηση από το D στο E. H - αντανακλά την πτώση του πραγματικού εισοδήματος για σταθερές σχετικές τιμές. E D C U 2 - μπορεί να είναι θετικό ή αρνητικό, ανάλογα με το αν το αγαθό είναι κανονικό ή κατώτερο. H U 1 BL 1 BL 0 Γεύματα
Ταινίες Αποτελέσματα εισοδήματος και υποκατάστασης για ένα κατώτερο αγαθό H D E C H U 1 U 2 Το ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ είναι η κίνηση από το D στο E. - στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι θετικό, επειδή το αγαθό είναι κατώτερο. - τα αποτελέσματα των αποτελεσμάτων εισοδήματος και υποκατάστασης στη ζήτηση είναι επομένως αντίθετα. - αλλά το αποτέλεσμα υποκατάστασης είναι ισχυρότερο, επομένως το τελικό αποτέλεσμα είναι η μείωση της ζήτησης. BL 1 BL 0 Γεύματα
Ταινίες Αποτελέσματα εισοδήματος και υποκατάστασης για ένα αγαθό Giffen H D C E H U 2 U 1 Το ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ είναι η κίνηση από το D στο E. - στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι θετικό επειδή το αγαθό είναι κατώτερο. - άρα οι επιδράσεις των αποτελεσμάτων εισοδήματος και υποκατάστασης στη ζήτηση είναι (στη συγκεκριμένη περίπτωση) αντίθετες. - αλλά το αποτέλεσμα υποκατάστασης είναι ασθενέστερο, επομένως το τελικό αποτέλεσμα είναι η αύξηση της ζήτησης. BL 1 BL 0 Γεύματα
Ταινίες Μεταβιβαστικές πληρωμές σε χρήμα και σε είδος Q F A' A e 0 e 2 e 1 Ο AF είναι ο αρχικός εισοδηματικός περιορισμός, όπου ο καταναλωτής επιλέγει το σημείο e0. Ο Ae1F' είναι ο νέος εισοδηματικός περιορισμός. Δεδομένου αυτού, η καλύτερη επιλογή για τον καταναλωτή είναι το e1. Με μια ισοδύναμη μεταβιβαστική πληρωμή σε χρήμα, ο περιορισμός είναι τώρα ο A'e1F'. Ο καταναλωτής βρίσκεται τώρα σε καλύτερη θέση, καθώς μπορεί να επιλέξει το σημείο e2. F 10 Γεύματα F' 14 Q M
Τιμή Η κατασκευή της καμπύλης ζήτησης της αγοράς Η καμπύλη ζήτησης της αγοράς είναι το οριζόντιο άθροισμα των ατομικών καμπυλών ζήτησης 5 Καταναλωτής 1 Καταναλωτής 2 Αν στην τιμή 5 ο καταναλωτής 1 ζητάει 11 μονάδες και ο καταναλωτής 2 ζητάει 13 μονάδες, τότε η ζήτηση της αγοράς στην τιμή 5 θα Αγορά είναι 24 μονάδες. 11 13 24 Ποσότητα