ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΠΙΠΛΩΝ: ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΧΡΟΝΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΗ Σ. 1 και ΦΙΛΙΠΠΟΥ, Ι. 2 1 Δασαρχείο Θεσσαλονίκης, Υποψήφια διδάκτορας Α.Π.Θ., e-mail: tkalaitz@for.auth.gr 2 Καθηγητής Α.Π.Θ., Εργαστήριο Δασικής Τεχνολογίας, e-mail: jfilippo@for.auth.gr Περίληψη Ο βιομηχανικός σχεδιασμός προϊόντων και η διαχείριση παραγωγής τους σε μια επιχείρηση περιλαμβάνουν τα υλικά, τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες, το σχεδιασμό της παραγωγής, τα μηχανήματα, το εργατικό δυναμικό, τους χρόνους παραγωγής, το συντελεστή κόστους παραγωγής, τον προγραμματισμό παραγωγής, κ.λ.π.) και αποτελούν ουσιαστικό στοιχείο για τη σύγχρονη και ανταγωνιστική λειτουργία των επιχειρήσεων. Υλοποιούνται ή υποβοηθούνται με τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και ειδικών προγραμμάτων σχεδιασμού, προγραμματισμού και ελέγχου της παραγωγής. Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας αναπτύχθηκε ένα χρήσιμο εργαλείο για την εισαγωγή και εφαρμογή στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις επίπλου ενός συστήματος «προγραμματισμού, παρακολούθησης και ελέγχου της παραγωγής» χρησιμοποιώντας ως «περίπτωση μελέτης εφαρμογής» μια επιχείρηση παραγωγής επίπλου. Καταγράφηκαν και αναλύθηκαν όλα τα επί μέρους στοιχεία της παραγωγής, τα στάδια και οι διαδικασίες παραγωγής και συντάχθηκαν το δένδρο παραγωγής, τα διαγράμματα ροής παραγωγής και οι πίνακες εργασιών ενός νεοκλασικού ορθογώνιου καθρέφτη. Προσδιορίσθηκαν οι χρόνοι εργασίας και συντάχθηκαν πίνακες χρονομετρήσεων και χάρτες διαδικασιών. Τέλος, δημιουργήθηκε βάση δεδομένων με τις παραπάνω πληροφορίες η οποία συνδέθηκε λειτουργικά με το πληροφοριακό σύστημα. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία πληροφοριακά ολοκληρωμένα συστήματα διαχείρισης παραγωγής στις επιχειρήσεις επίπλου. Λέξεις Κλειδιά: έπιπλο, πληροφοριακό σύστημα διαχείρισης, βάση δεδομένων. Α. Εισαγωγή Η βιοτεχνία και η βιομηχανία των κλάδων ξύλου και επίπλου αποτελούν παραδοσιακούς και σημαντικούς κλάδους της μεταποίησης της Ελλάδας με ουσιαστική συμβολή στην Εθνική Οικονομία και την απασχόληση. Η επιβίωση και περαιτέρω ανάπτυξη των επιχειρήσεων του κλάδου μέσα στο ανταγωνιστικό περιβάλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης και γενικότερα της παγκοσμιοποιημένης αγοράς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το βαθμό εκσυγχρονισμού και λειτουργίας των επιχειρήσεων με τη χρησιμοποίηση των νέων τεχνολογιών παραγωγής, διοίκησης και λειτουργίας των επιχειρήσεων και ειδικότερα με την αξιοποίηση των νέων τεχνολογικών εξελίξεων στην πληροφορική και στην επικοινωνία (Φιλίππου, 1990). Σε μια παραγωγική επιχείρηση ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο παίζει η διαχείριση της παραγωγής που αναφέρεται στον προγραμματισμό, στην παρακολούθηση και στον έλεγχο της παραγωγής από ποσοτικής, ποιοτικής και οικονομικής απόψεως και αποσκοπεί στην ορθολογικότερη και αποτελεσματικότερη αξιοποίηση των πόρων για παραγωγή προϊόντων με καλή ποιότητα, χαμηλό κόστος και μεγάλη ανταγωνιστικότητα (Gemser et al., 2001). Τα συστήματα αυτά έχουν ιδιαίτερη σημασία και χρησιμότητα στις επιχειρήσεις παραγωγής επίπλων λόγω της πολυπλοκότητας του προϊόντος και της παραγωγικής διαδικασίας (Sacchi 1993, Dickson et al., 1995). Οι βασικές κατηγορίες επιχειρήσεων επιπλοποιίας που συναντώνται στην Ελλάδα είναι αυτές που παράγουν το ξύλινο έπιπλο (καρέκλες, σαλόνια, σύνθετα, κ.λ.π.) και το έπιπλο επίπεδων επιφανειών (γραφεία, έπιπλα κουζίνας, συρτάρια, κ.λ.π.) (ΕΛ.ΚΕ.ΠΑ. 1985, Βαράγκης 1997). Η παραγωγική διαδικασία στις βιομηχανίες παραγωγής ξύλινου επίπλου [1]
στη χώρα μας χαρακτηρίζεται από την παραγωγή μικρού σχετικά όγκου ημιέτοιμων και τελικών προϊόντων (επίπλων), με τη χρήση εξοπλισμού γενικής χρήσεως (Παραγωγή κατά παραγγελίες Job shop production, και παραγωγή κατά παρτίδες batch production) (Κουταλάκης, 1998). Βασικό μελετητικό εργαλείο για την οργάνωση των επιχειρήσεων αυτών αποτελεί η «μελέτη μεθόδων εργασίας και χρόνου». Η μέθοδος αυτή συνιστά μια τεχνική συστηματικής μελέτης μιας υφιστάμενης μεθόδου ή προτεινόμενων μεθόδων εργασίας προκειμένου να επιτευχθεί μερική ή μέγιστη δυνατή βελτίωση στην αξιοποίηση των διαθέσιμων παραγωγικών πόρων μιας επιχείρησης (Barnes 1968, Glossop 1970). Μέσω παρατηρήσεων και μετρήσεων η τεχνική αυτή προσπαθεί να αναλύσει τα επί μέρους στοιχεία μιας εργασίας, να εκτιμήσει και να αξιολογήσει την επίδραση διάφορων παραγόντων στην απόδοση των στοιχείων αυτών, να συγκρίνει διάφορα συστήματα εργασίας και να δημιουργήσει πρότυπους χρόνους εργασίας (Φιλίππου 1982, Δερβιτσιώτης 1984). Η χρονική μελέτη χρησιμοποιείται συχνά για τον προσδιορισμό της παραγωγικότητας των παραγωγικών πόρων, την κατάρτιση πρότυπων χρόνων εργασίας και τον υπολογισμό του εργατικού κόστους μιας συγκεκριμένης μεθόδου εργασίας ή χρησιμοποιείται για σύγκριση διαφόρων μεθόδων και συστημάτων εργασίας, διαφόρων εργατών, μηχανημάτων ή ακόμη και για την επίδραση διαφόρων παραγόντων και συνθηκών στην απόδοση των παραγωγικών στοιχείων μιας εργασίας (Δερβιτσιώτης, 1984). Οι Amrine et al. (1993) επισημαίνουν πως χωρίς τη βοήθεια των μελετών χρόνων εργασίας και παραγωγής είναι σχεδόν αδύνατο να σχεδιασθεί και να οργανωθεί η παραγωγή, να εκτιμηθεί το κόστος των εργασιών, να ισορροπήσουν οι γραμμές παραγωγής ή να ρυθμιστεί το συνολικό κόστος εργασίας και εργατικού δυναμικού. Μια πρώτη αναφορά χρονικών μελετών έγινε στην ελληνική ξυλοπονία για τη διεξαγωγή οικονομικοτεχνικών μελετών λειτουργίας βιομηχανιών ξύλου επίπλου (Τσουμής, 1973) και μια άλλη για τη μελέτη των δυνατοτήτων βελτίωσης της παραγωγικότητας μιας βιομηχανίας κατεργασίας ξύλου (Φιλίππου, 1982). Σχετικά με τα πληροφοριακά συστήματα διαχείρισης παραγωγής μόνη δημοσιευμένη επιστημονική έρευνα είναι η διπλωματική εργασία του Κουταλάκη (1998). Στα πλαίσια κοινοτικών και εθνικών προγραμμάτων (π.χ. RETEX) υπήρξε ένα μικρός αριθμός επιχειρήσεων που προσπάθησε να εφαρμόσει τέτοια λειτουργικά συστήματα, άλλες με επιτυχία και άλλες όχι. Δυστυχώς δεν υπάρχουν δημοσιευμένα στοιχεία ούτε για το σχεδιασμό των συστημάτων βασισμένων στα δεδομένα των επιχειρήσεων, ούτε για τα αποτελέσματα της εφαρμογής τους στην παραγωγική διαδικασία και γενικότερα στην εταιρεία. Μόνο μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος RETEX διατέθηκε και χρησιμοποιήθηκε στα πλαίσια της παρούσας έρευνας. (Ζώτος LIGNUM, Πρόγραμμα RETEX 1997). Ένα γενικό μοντέλο μιας επιχείρησης αποτελείται από οκτώ βασικές εννοιολογικές μονάδες (οντότητες) οι οποίες σε μακρο-επίπεδο επιχειρησιακής οργάνωσης είναι: α) πελάτες, β) παραγγελίες, γ) προϊόντα / υπηρεσίες, δ) διαδικασίες, ε) ανθρώπινο δυναμικό, στ) μηχανολογικός εξοπλισμός, ζ) πρώτες ύλες και η) προμηθευτές (Bruce, 1991). Η κάθε μία από τις οντότητες αυτές αποτελεί από μόνη της μία ανεξάρτητη και ολοκληρωμένη βάση δεδομένων. Προκειμένου να επιτευχθεί η οργάνωση των δεδομένων αυτών απαιτείται η εύρεση αρχικά του τρόπου διασύνδεσης των οντοτήτων αυτών σε μακρο επίπεδο επιχειρησιακής οργάνωσης. Το γενικό μοντέλο που περιγράφει τον τρόπο σύνδεσης των οντοτήτων αυτών απεικονίζεται στο παρακάτω, Σχήμα 1, όπου και διαφαίνεται ο τρόπος σύνδεσης των οντοτήτων, ενώ όλο το σύστημα βρίσκεται κάτω από την ομπρέλα της γενικότερης διάχυσης δεδομένων στο σύστημα της οργάνωσης. Στις επιχειρήσεις του κλάδου επίπλου η ανάπτυξη και η εφαρμογή ενός πληροφοριακού συστήματος θα κάλυπτε τις ανάγκες της διοίκησης και των στελεχών της επιχείρησης για πληροφόρηση με στόχο την παρακολούθηση, τον έλεγχο και τη λήψη αποφάσεων σε όλους [2]
τους τομείς των λειτουργικών τους δραστηριοτήτων (Culbreth et al., 1996, Farrell and Maness 2005). Σχήμα 1. Γενικό μοντέλο ροής των δεδομένων σε μια επιχείρηση α. Προσωπικό Προμηθευτές Υλικά Διαδικασίες Προϊόντα και Υπηρεσίες Παραγγελίες Πελάτες Μηχανήματα α Bruce 1991 Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα DSS (Decision Support System - Σύστημα Υποστήριξης Λήψης Αποφάσεων) που θα παρέχει τις παρακάτω δυνατότητες (Brown et al., 1992, Waters 1996, Zhou et al., 2005): Συνεχή παρακολούθηση παραγωγής, αποθεμάτων, παραγγελιών, πόρων (εργατικό δυναμικό, χρηματοροές, μηχανολογικός εξοπλισμός, υλικά). Συνεχή πληροφόρηση της διοίκησης, λειτουργώντας ως ένα MIS (Management Information System). Υποστήριξη Λήψης Αποφάσεων με επεξεργασία πιθανών σεναρίων (Scenario Analysis). Σύνδεση με έμπειρα συστήματα (Expert Systems) και νευρωνικά δίκτυα (Neural Networks). Κάλυψη αναγκών ομάδων εργασίας σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά των συστημάτων Groupware (Διαχείριση εγγράφων, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο / e-mail, ανταλλαγή δεδομένων, ταυτόχρονη προσπέλαση σε βάσεις δεδομένων). Υποστήριξη αρχείων ποιότητας (quality records). Σύνδεση με αντίστοιχα συστήματα πελατών και προμηθευτών. Πρόσβαση σε διεθνείς βάσεις δεδομένων. Κύριος σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη ενός πλαισίου συστήματος προσδιορισμού, αξιολόγησης και καταγραφής όλων των στοιχείων και παραγωγικών λειτουργιών μιας επιχείρησης παραγωγής επίπλων για την παραμετροποίηση και εισαγωγή στην επιχείρηση του παραπάνω πληροφοριακού συστήματος «προγραμματισμού, παρακολούθησης και ελέγχου της παραγωγής». Β. Υλικά και Μέθοδοι Η παρούσα έρευνα διεξήχθη με βάση τη βιομηχανία επίπλων Αφοί Ζώτου Α.Ε. Από τα προϊόντα που παράγει η εταιρεία επιλέχτηκε για μελέτη ένας νεοκλασικός ορθογώνιος καθρέφτης. Έγινε λεπτομερής καταγραφή των στοιχείων του, των πρώτων και βοηθητικών υλών, του χρησιμοποιούμενου για την παραγωγή του εξοπλισμού και του ανθρώπινου δυναμικού και συντάχθηκαν: το δέντρο παραγωγής Με βάση την καταγραφή της παραγωγικής διαδικασίας, των φάσεων παραγωγής και των χρησιμοποιούμενων υλικών (Α και Β υλών) έγινε ο σχεδιασμός του δένδρου παραγωγής του επίπλου με σκοπό να δοθεί γραφικά η σχέση μεταξύ πρώτων υλών, ημιέτοιμων και τελικού προϊόντος. Με τον όρο «δένδρο παραγωγής» εννοούμε ένα γράφημα το οποίο περιλαμβάνει το σύνολο των πρώτων και βοηθητικών υλών καθώς και των ημιέτοιμων προϊόντων που [3]
απαιτούνται για την παραγωγή μίας μονάδας τελικού προϊόντος. Η σχέση μεταξύ πρώτων υλών, ημιέτοιμων προϊόντων και τελικών προϊόντων είναι ιεραρχική και μπορεί να περιγραφεί από μία δενδρική δομή, της οποίας τα φύλλα είναι οι πρώτες ύλες και η ρίζα είναι το τελικό προϊόν. Κάθε ημιέτοιμο προϊόν είναι ο «πατέρας» κάποιας πρώτης ύλης. Ο πατέρας προκύπτει κατόπιν μιας σειράς διεργασιών (φάσης) επί κάποιων ποσοτήτων πρώτων υλών. Το δένδρο παραγωγής αποτελεί τη βάση για το σχεδιασμό και την παραμετροποίηση ενός πληροφοριακού συστήματος προγραμματισμού και ελέγχου παραγωγής. τα διαγράμματα ροής παραγωγής Με βάση την καταγραφή και ανάλυση της παραγωγικής διαδικασίας συντάχθηκε το διάγραμμα ροής παραγωγής του προϊόντος. Προκειμένου να κατανοηθεί σε βάθος η παραγωγική διαδικασία είναι απαραίτητο να εξετασθούν οι κατεξοχήν παραγωγικές διαδικασίες (κατεργασία, επεξεργασία, έλεγχος) με τις οποίες επιτυγχάνεται ο μετασχηματισμός των πρώτων υλών σε τελικό προϊόν σε όλα τα στάδια της παραγωγής (Wild, 1991). Τα διαγράμματα ροής παραγωγής παρέχουν μια πλήρη εικόνα της μεθόδου παραγωγής όλων των στοιχείων που συνιστούν ένα τελικό προϊόν. Το διάγραμμα της παραγωγικής διαδικασίας προετοιμάζεται με παρακολούθηση όλων των γραμμών της ροής παραγωγής των επί μέρους στοιχείων του προϊόντος. Με τη βοήθεια συμβόλων παρέχει πληροφορίες για την επεξεργασία, τον έλεγχο, τη μεταφορά και την αποθήκευση (Krick, 1962). Το διάγραμμα ροής παραγωγής των στοιχείων επιτρέπει την κατανόηση της παραγωγικής διαδικασίας και είναι πολύτιμο για την επιλογή του κατάλληλου εξοπλισμού, τη χωροταξική μελέτη του εργοστασίου και το χρονικό προγραμματισμό της παραγωγής (Δερβιτσιώτης, 1984). Συντάχθηκαν διαγράμματα ροής παραγωγής για κάθε μία γραμμή παραγωγής των επί μέρους στοιχείων του εν λόγω προϊόντος καθώς και για τα στάδια της τελικής του επεξεργασίας (μοντάρισμα, λούστρο, κ.λ.π.). Για το σχεδιασμό και τη σύνταξη των διαγραμμάτων ροής παραγωγής χρησιμοποιήθηκαν σύμβολα και γενικές πληροφορίες που δίνονται στα σχετικά κεφάλαια της βιβλιογραφίας (Krick 1962, Barnes 1968, Δερβιτσιώτης 1984, Wild 1991, Amrine et al., 1993, Stevenson 2009). οι πίνακες εργασιών Για τη σύνταξη της χρονικής μελέτης έγινε αναλυτική περιγραφή όλων των διαδικασιών παραγωγής των προϊόντων και συντάσσονται τα διαγράμματα ροής παραγωγής (flow charts) όλων των επί μέρους στοιχείων των προϊόντων και της συναρμολόγησής τους και επεξεργασίας τους ως τελικά προϊόντα (Barnes, 1968). Με βάση την παραπάνω περιγραφή των σταδίων ή διαδικασιών παραγωγής και τα διαγράμματα ροής, έγινε περαιτέρω ανάλυση κάθε σταδίου ή διαδικασίας παραγωγής σε επί μέρους εργασίες και συντάσσονται πίνακες εργασιών για όλα τα στάδια ή διαδικασίες παραγωγής των τελικών προϊόντων (Brown 1971, Δερβιτσιώτης 1984). Σε ένα πίνακα εργασιών καταγράφηκαν το προϊόν, το στοιχείο του προϊόντος και το στάδιο παραγωγής του, η πρώτη ύλη, το μηχάνημα το οποίο απασχολείται στο συγκεκριμένο στάδιο ή φάση παραγωγής, ο αριθμός και τα στοιχεία των εργατών, το τμήμα παραγωγής καθώς και η αναλυτική περιγραφή των επιμέρους διαδικασιών που αποτελούν το στάδιο παραγωγής. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν σύμβολα (,,, ) με τα οποία δηλώνεται η ενέργεια της συγκεκριμένης διαδικασίας του σταδίου παραγωγής που περιγράφεται στον εν λόγω πίνακα (διαδικασία, αποθήκευση, μεταφορά και έλεγχος ποιότητας αντίστοιχα). Για τη σύνταξη των πινάκων εργασιών χρησιμοποιήθηκαν οι πληροφορίες που δίνονται στη σχετική βιβλιογραφία (Krick 1962, Barnes 1968, Brown 1971, Δερβιτσιώτης 1984, Wild 1991, Amrine et al. 1993, Φιλίππου κ.ά., 2001, Stevenson 2009). οι χρονικές μελέτες οι πίνακες χρονομετρήσεων Με βάση τους πίνακες εργασιών έγινε χρονομέτρηση όλων των επί μέρους εργασιών κάθε σταδίου παραγωγής του τελικού προϊόντος που μελετήθηκε. Η μέθοδος χρονομέτρησης που [4]
χρησιμοποιήθηκε ήταν η μέθοδος της συνεχούς χρονομέτρησης με χρονόμετρο (stopwatch). Χρονομετρήθηκαν χωριστά για κάθε τεμάχιο οι χρόνοι για τις διαδικασίες: λήψη τοποθέτηση, επεξεργασία στο (x) μηχάνημα και στοίβαξη. Χρονομετρήθηκαν επίσης οι διάφορες καθυστερήσεις. Από τα παραπάνω στοιχεία προέκυψαν οι μέσοι καθαροί και συνολικοί χρόνοι παραγωγής κάθε στοιχείου στις επί μέρους διαδικασίες και συνολικά στο στάδιο αυτό, οι μέσοι χρόνοι παραγωγικής λειτουργίας κάθε μηχανήματος στα διάφορα κέντρα εργασίας, οι χρόνοι των δικαιολογημένων αλλά και αδικαιολόγητων καθυστερήσεων και αναλυτικά ο χρόνος που θα απασχολούνται οι διάφορες ειδικότητες εργαζομένων ανά μηχάνημα. οι χάρτες διαδικασιών Εκτός των παραγωγικών εργασιών για την επεξεργασία των πρώτων υλών, τη συναρμολόγηση των επιμέρους στοιχείων και τους ενδεδειγμένους ελέγχους, η διαδικασία παραγωγής περιλαμβάνει επίσης σειρά μεταφορών, αποθήκευσης και καθυστερήσεων σε όλες σχεδόν τις φάσεις (Δερβιτσιώτης, 1984). Προκειμένου να υπάρχει μία ολοκληρωμένη απεικόνιση της παραγωγικής διαδικασίας, ώστε να είναι δυνατόν να εκτιμηθούν οι ανάγκες του παραγωγικού συστήματος συντάχθηκαν οι χάρτες διαδικασιών. Οι χάρτες (ή διαγράμματα ή πίνακες) διαδικασιών απεικονίζουν όλα τα πληροφοριακά στοιχεία μιας θέσης εργασίας ή ενός σταδίου παραγωγής. Περιλαμβάνουν όλα τα στοιχεία των πινάκων εργασιών, τους χρόνους εκτέλεσης των επί μέρους εργασιών και συνολικά ανά στοιχείο ή φάση παραγωγής, τις τυχόν καθυστερήσεις και διάφορα άλλα πληροφοριακά στοιχεία (Δερβιτσιώτης 1984, Amrine et al., 1993). Οι χάρτες διαδικασιών είναι «ακτινογραφίες» μιας διαδικασίας εργασίας ή παραγωγής και η ύπαρξή τους αποτελεί βασικό στοιχείο για μια ορθολογική οργάνωση και εκτέλεση των εργασιών (Amrine et al., 1993). Αποτελούν επίσης βασικό εργαλείο για την καταγραφή και ανάλυση της επίπτωσης κάθε μεταβολής στη διαδικασία εργασίας ή παραγωγής. Χρησιμοποιούνται συχνά για τον προσδιορισμό των χρόνων εργασιών της παραγωγικότητας και της μεταβολές στην παραγωγικότητα από τυχόν αλλαγές στην παραγωγική διαδικασία (Amrine et al., 1993). Επίσης αποτελούν βασικό εργαλείο για την μηχανογράφηση της παραγωγής και την εισαγωγή σύγχρονων μηχανημάτων προγραμματισμού και ελέγχου της παραγωγής (Φιλίππου κ.ά., 2001). η βάση δεδομένων Τα παραπάνω στοιχεία (πληροφορίες) χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία μίας βάσης δεδομένων, ενός συστήματος ικανού να αποτελέσει λειτουργικό «υποσύστημα» ενός ολοκληρωμένου πληροφοριακού συστήματος προγραμματισμού και ελέγχου της παραγωγής επίπλων. Η βάση δεδομένων υλοποιήθηκε με το λογισμικό πρόγραμμα της Microsoft Access. Για το σχεδιασμό της βάσης δεδομένων χρησιμοποιήθηκαν οι οδηγίες που δίνονται στη βιβλιογραφία (Bruce 1991, Κουταλάκης 1998, Andersen 1999, Zhou et al., 2005). Πραγματοποιήθηκε κωδικοποίηση όλων των πληροφοριών στηριζόμενη στη δενδρική σχέση μεταξύ των πρώτων και βοηθητικών υλών, των ημιέτοιμων προϊόντων και του τελικού προϊόντος καθώς και στην καταγραφή της παραγωγικής διαδικασίας του επίπλου. Γ. Αποτελέσματα Το βασικό αποτέλεσμα ήταν η ανάπτυξη ενός πλαισίου συστήματος παραμετροποίησης όλων των στοιχείων παραγωγής μιας επιχείρησης επίπλων για την εισαγωγή και εφαρμογή ενός πληροφοριακού συστήματος «προγραμματισμού, παρακολούθησης και ελέγχου της παραγωγής». Ειδικότερα το πλαίσιο σύστημα που αναπτύχθηκε περιλαμβάνει: Παραμετροποίηση της παραγωγικής διαδικασίας με επί μέρους κύρια στοιχεία: την περιγραφή και κωδικοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας τη σύνταξη δένδρου παραγωγής του τελικού προϊόντος, τη σύνταξη πινάκων προϊόντων, ημιετοίμων, πρώτων και βοηθητικών υλικών, εξοπλισμού και ανθρώπινου δυναμικού, [5]
τη σύνταξη πινάκων χρόνων παραγωγής (μηχανημάτων και εργατών), τη σύνταξη χαρτών διαδικασιών παραγωγής. Ανάπτυξη βάσης δεδομένων με τις παραπάνω πληροφορίες, και Εισαγωγή των παραπάνω πληροφοριών στο πληροφοριακό σύστημα «Προγραμματισμού, παρακολούθησης και ελέγχου της παραγωγής». Στο Σχήμα 2 δίνεται το δένδρο παραγωγής του ορθογώνιου νεοκλασικού καθρέφτη. Για την κατασκευή του προϊόντος απαιτούνται ο σκελετός, το μοντάρισμα και το λουστάρισμα του σκελετού, η πλάτη και ο καθρέφτης. Ο ορθογώνιος σκελετός αποτελείται από τέσσερα πλαϊνά στοιχεία, δύο οριζόντια και δύο κάθετα, τη βάση και το καπάκι. Τα πλαϊνά στοιχεία του σκελετού έχουν ως πρώτη ύλη την πριστή ξυλεία οξυάς, ενώ για τη βάση και το καπάκι χρησιμοποιείται MDF επενδεδυμένο με ξυλόφυλλο οξυάς. Ως πλάτη στο τύπο αυτό του επίπλου χρησιμοποιείται κυρίως MDF μικρού πάχους. Για την τελική κατεργασία, μοντάρισμα του σκελετού χρησιμοποιούνται ως βοηθητικές ύλες κόλλα, βίδες, γκισινοπήχεις και λάστιχο σταθεροποίησης. Το φινίρισμα του προϊόντος γίνεται με διαδοχική τοποθέτηση χρώματος, υποστρώματος (λούστρου) και τελειώματος (βερνίκι). Σχήμα 2. Δέντρο παραγωγής σκελετού ορθογώνιου καθρέφτη. ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ (Ορθογώνιος) Σκελετός Μοντάζ Λούστρα Πλάτη Καθρέφτης Πλαϊνά Βάση Καπάκι (MDF) MDF Επενδεδυμένο Χρώμα Υπόστρωμα Τελείωμα Οριζόντια στοιχεία (2) (Πριστή Ξυλεία) Κάθετα στοιχεία (2) (Πριστή Ξυλεία) Βίδες Γκισινοπήχεις Κόλλα Λάστιχο σταθεροποίησης Στα Σχήματα 3, 4 και 5 δίνονται τα διαγράμματα ροής παραγωγής με τα βασικά στάδια παραγωγής του προϊόντος. Η παραγωγική διαδικασία του καθρέφτη περιλαμβάνει τη γραμμή παραγωγής των στοιχείων του σκελετού, τη γραμμή παραγωγής βάσης και καπακιού και τη γραμμή μονταρίσματος - φινιρίσματος σκελετού καθώς και του τελικού μονταρίσματος του καθρέφτη. Ο Πίνακας 1 παρουσιάζει αναλυτικά όλες τις επί μέρους φάσεις ή διεργασίες που γίνονται στο στάδιο παραγωγής: τεμαχισμός κατά μήκος στοιχείων σκελετού καθρέφτη. Παρόμοιοι πίνακες συντάχθηκαν για όλες τις φάσεις παραγωγής όλων των σταδίων παραγωγής. Στους πίνακες εργασιών καταγράφηκε το μηχάνημα (ή μηχανήματα) που χρησιμοποιείται σε κάθε στάδιο παραγωγής, τους εργαζόμενους σε κάθε στάδιο καθώς και άλλες πληροφορίες έτσι ώστε να υπάρχει πλήρης εικόνα της όλης λειτουργίας της επιχείρησης σε κάθε ένα μηχάνημα ή κέντρο εργασίας. Οι πίνακες εργασιών αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των χαρτών διαδικασιών και γι αυτό το λόγο παρατίθεται ενδεικτικά μόνο ο Πίνακας 1. [6]
Πρώτη Ύλη Ημιέτοιμα Τεμαχισμός κατά μήκος (Ξεμάκρισμα) Τεμαχισμός κατά πάχος (Ξεχόνδρισμα) Επάλειψη κόλλας Μοντάρισμα σκελετού (πλαϊνά στοιχεία, βάση, καπάκι) Προσθήκη χρώματος Τεμαχισμός κατά πλάτος (Ξεφάρδισμα) Λείανση Τρίψιμο Πλάνισμα - Ξεχόνδρισμα Προσθήκη Υποστρώματος (Siller) Επεξεργασία στη σβούρα Προσθήκη Βερνικιού (Τελείωμα) Λείανση στοιχείων Στέγνωμα Αποθήκευση ημιετοίμων Σχήμα 3. Διάγραμμα ροής παραγωγής στοιχείων σκελετού ορθογώνιου καθρέφτη. Πρώτη Ύλη Τεμαχισμός κατά μήκος (Ξεμάκρισμα) Λείανση στοιχείων Τελικό Μοντάρισμα (σκελετός, καθρέφτη, πλάτη) Αποθήκευση τελικών προϊόντων Σχήμα 5. Διάγραμμα ροής φινιρίσματος μονταρίσματος καθρέφτη. Τεμαχισμός κατά πλάτος (Ξεφάρδισμα) ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ Πλάνισμα - Ξεχόνδρισμα ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΑΝΑΜΟΝΗ Επεξεργασία στη σβούρα Λείανση στοιχείων ΕΛΕΓΧΟΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ Αποθήκευση ημιετοίμων Σχήμα 4. Διάγραμμα ροής παραγωγής βάσης-καπακιού ορθογώνιου καθρέφτη. [7]
Πίνακας 1. Πίνακας εργασιών σταδίου: Τεμαχισμός κατά μήκος στοιχείων σκελετού καθρέφτη. ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Διάγραμμα Ροής διαδικασιών σταδίου: Τεμαχισμός κατά μήκος στοιχείων σκελετού Αριθμός Παραστατικού: 1 Τμήμα: Γ Εργάτης: 1 Ονοματεπώνυμο Πρώτη Ύλη: πριστή ξυλεία οξυάς Μηχάνημα: Δισκοπρίονο Ημερομηνία: 20-5-2002 Μοντέλο: Χ Ενδείξεις ΣΥΜΒΟΛΑ ΧΑΡΤΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ * Μεταφορά παλέτας πρώτων υλών (πριστή ξυλεία οξυάς) * 1 Ρύθμιση του δισκοπρίονου 1 Τοποθέτηση του πριστού πάνω στην τράπεζα εργασίας 1Μ Εγκάρσια τομή του πριστού 1 Απομάκρυνση σόκορων από το μηχάνημα 2 Στοίβαξη των στοιχείων σε παλέτα 2 * Απομάκρυνση παλέτας και εισαγωγή νέας Στον Πίνακα 2 δίνεται ο χάρτης διαδικασιών που συντάχθηκε σύμφωνα με τον πίνακα εργασιών σταδίου: τεμαχισμός κατά μήκος στοιχείων σκελετού καθρέφτη (πίνακας 1) και ο οποίος δίνει μια συνολική εικόνα με όλες τις βασικές πληροφορίες για το συγκεκριμένο στάδιο παραγωγής του επίπλου. Παρόμοιοι χάρτες διαδικασιών συντάχθηκαν για όλα τα στάδια και τις γραμμές παραγωγής του προϊόντος. Οι χάρτες διαδικασιών χρησιμοποιήθηκαν για τη δημιουργία των σχετικών πινάκων της βάσης δεδομένων και αποτελούν βασικό συστατικό του πληροφοριακού συστήματος. Πίνακας 2 Χάρτης Διαδικασιών σταδίου: Τεμαχισμός κατά μήκος στοιχείων σκελετού καθρέφτη. Παρούσα μέθοδος Προτεινόμενη Διάγραμμα (χάρτης) διαδικασιών Διάγραμμα Ροής διαδικασιών σταδίου: Τεμαχισμός κατά μήκος στοιχείων σκελετού Αριθμός Παραστατικού: Τμήμα: Γ Εργάτης: 1 Ονοματεπώνυμο Πρώτη Ύλη: πριστή ξυλεία οξυάς Μηχάνημα: Δισκοπρίονο Ημερομηνία : 20-5-2002 Μοντέλο: Χ ΧΡΟΝΟΣ (sec) Ενδείξεις ΣΥΜΒΟΛΑ ΧΑΡΤΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ * Μεταφορά παλέτας πρώτων υλών (πριστή ξυλεία οξυάς) * 1 Ρύθμιση του δισκοπρίονου 3,4 1 Λήψη Τοποθέτηση του πριστού πάνω στην τράπεζα εργασίας 5,7 1Μ Εγκάρσια τομή του πριστού 1 Απομάκρυνση σόκορων από το μηχάνημα 2 Οπτικός έλεγχος ποιότητας 3,75 2 Τελική στοίβαξη των στοιχείων σε παλέτα 2 * Απομάκρυνση παλέτας στοιχείων Αδικαιολόγητες Καθυστερήσεις 12,05 Δικαιολογημένες Καθυστερήσεις 24,9 Συνολικός Χρόνος 12,85 Καθαρός Χρόνος Επεξήγηση συμβολισμών Διαδικασίας Μεταφορά Αποθήκευση Έλεγχος ποιότητας Μ Ενδεικτικό ότι το βασικό μηχάνημα παραγωγής εργάζεται * Οι ενέργειες αυτές γίνονται περιοδικά και όχι συνεχώς, δίπλα μπορεί να αναγράφεται και η συχνότητα επανάληψης ανά κατεργαζόμενο τεμάχιο 1, 2, 3... Ενδεικτικό για το πόσοι εργαζόμενοι της συγκεκριμένης φάσης της παραγωγικής διαδικασίας κάνουν κάποια ενέργεια. Στον Πίνακα 3 δίνονται τα συνοπτικά αποτελέσματα των χρονομετρήσεων για όλες τις φάσεις, τα στάδια και τις γραμμές παραγωγής του τελικού προϊόντος (καθρέφτη). Με τα χρωματιστά κελιά δηλώνονται ποιες φάσεις παραγωγής διενεργούνται σε κάθε στάδιο παραγωγής και στις τρεις γραμμές παραγωγής του υπό μελέτη τελικού προϊόντος. [8]
Μεταφορά παλέτας πρώτων υλών Ρύθμιση δισκοπρίονου Ρύθμιση πριονοκορδέλας Ρύθμιση πλάνης Ρύθμιση ταινίας Ρύθμιση σβούρας Ρύθμιση πρέσας μονταρίσματος Ρύθμιση θαλάμου βαφής Λήψη-Τοποθέτηση σε πάγκο εργασίας Εγκάρσια τομή πριστού Κατά μήκος και κατά πάχος τομή Πλάνισμα πιστών Δημιουργία πατούρας Απομάκρυνση σόκορων Απομάκρυνση εξακριδίων Προσωρινή στοίβαξη Λείανση Δημιουργία σχεδίασης στη σβούρα Τοποθέτηση κόλλας Στοκάρισμα στοιχείων Μεταφορά στοιχείων Μεταφορά σκελετού Τοποθέτηση βάσης-καπακιού Τοποθέτηση πλάτης Εφαρμογή συμπίεσης Αποσυμπίεση-απομάκρυσνη Τοποθέτηση καθρέφτη Βάψιμο Έξοδο από το θάλοαμο βαφής Λείανση σε τριβείο Μεταφορά στην καμπίνα λούστρου Προσθήκη υποστρώματος Βερνίκωμα Έξοδος από καμπίνα λούστρου Οπτικός έλεγχος ποιότητας Στέγνωμα Τελική στοίβαξη σε παλέτα Απομάκρυνση παλέτας Αδικαιολόγητες Καθυστερήσεις Δικαιολογημένες Καθυστερήσεις Συνολικός χρόνος Καθαρός χρόνος Πίνακας 3. Αποτελέσματα χρονομετρήσεων ανά φάση / στάδιο / γραμμή παραγωγής. Χρονομέτρηση ανά Φάση παραγωγής (sec) Γραμμή παραγωγής Στοιχείων σκελετού Τεμαχισμός κατά μήκος Σ τ ά δ ι α Τεμαχισμός στις επιθυμητές διαστάσεις 3,40 5,70 3,75 12,05 24,90 12,85 2,70 4,85 2,95 9,30 19,08 10,50 Μορφοποίηση 2,80 6,60 4,05 16,30 29,75 13,45 Επεξεργασία στη σβούρα 4,05 20,1 2,25 17,10 43,45 26,35 Λείανση 3,95 107,5 5,75 61,80 179,10 117,20 Βάσης - καπακιού Τεμαχισμός κατά μήκος 2,70 5,95 3,80 10,95 23,40 12,45 Σ τ ά δ ι α Τεμαχισμός στις επιθυμητές διαστάσεις 3,40 13,85 2,95 17,85 38,05 20,20 Μορφοποίηση 3,95 11,05 5,75 9,90 30,65 20,75 Επεξεργασία στη σβούρα 4,40 24,3 5,45 24,90 59,05 34,15 Λείανση 4,05 84,40 4,05 16,15 108,65 92,50 Μονταρίσματος - φινιρίσματος Σ τ ά δ ι α Μοντάρισμα σκελετού Φινίρισμα σκελετού Τελικό Μοντάρισμα καθρέφτη [9] 4,45 12,6 6000 182,20 6206,75 6024,55 5,6 25,2 6000 8,55 199,45 6238,80 6039,35
Στον Πίνακα 4 δίνονται τα συνολικά αποτελέσματα των χρονομετρήσεων για όλες τις γραμμές παραγωγής του καθρέφτη. Πίνακας 4. Πίνακας συνολικών χρονομετρήσεων παραγωγής καθρέφτη. Γραμμές παραγωγής Παραγωγή καθρέφτη Συνολικός Καθαρός Χρόνος χρόνος παραγωγής Παραγωγής (Μ.Ο. sec) (Μ.Ο. sec) [10] Χρόνος παραγωγικής λειτουργίας μηχανήματος/τεμάχιο (Μ.Ο. sec) Γραμμή παραγωγής στοιχείων 297 180,35 144,75 σκελετού Γραμμή παραγωγής βάσης καπάκι 260,97 180,05 139,55 Γραμμή παραγωγής μονταρίσματος φινιρίσματος Α) Στάδιο μονταρίσματος σκελετού 6206,75 6024,55 6000 Β) Στάδιο φινιρίσματος 792,15 428,15 414,8 Γ) Στάδιο τελικού μονταρίσματος 6238,8 6039,35 6000 ΣΥΝΟΛΟ 13795,67 12852,45 12699,1 Από τους Πίνακες 3 και 4 συμπεραίνεται ότι ο καθαρός χρόνος παραγωγής του προϊόντος (χρόνος χωρίς τις τυχόν καθυστερήσεις) δεν απέχει πολύ από το χρόνο της παραγωγικής λειτουργίας των μηχανημάτων. Αντίθετα υπάρχει μεγάλη απόκλιση από το συνολικό χρόνο παραγωγής. Στο συνολικό χρόνο παραγωγής περιλαμβάνονται και οι χρόνοι λήψης τοποθέτησης μεταφοράς στοίβαξης των στοιχείων που παράγονται αλλά και οι δικαιολογημένες και αδικαιολόγητες καθυστερήσεις. Η μεγάλη απόκλιση μεταξύ των χρόνων εργασίας μηχανήματος και συνολικού χρόνου παραγωγής οφείλεται κυρίως στην ελλιπή οργάνωση της παραγωγής αλλά και στο μικρό αριθμό προσωπικού με αποτέλεσμα ένας εργάτης να απασχολείται και να βοηθάει ταυτόχρονα δύο διεργασίες σε δύο διαφορετικά μηχανήματα, ενώ τα μηχανήματα συνεχίζονται να εργάζονται όχι παραγωγικά. Η εφαρμογή του πληροφοριακού συστήματος «προγραμματισμού, παρακολούθησης και ελέγχου παραγωγής» λειτουργεί σε περιβάλλον Windows και ενεργοποιείται με διπλό χτύπημα του ποντικιού πάνω στο εικονίδιο της εφαρμογής. Αρχικά εμφανίζεται το κεντρικό μενού του πληροφοριακού συστήματος, που περιλαμβάνει: Εξωτερικό Περιβάλλον, Εσωτερικό Περιβάλλον και Εσωτερική Επικοινωνία. Με την επιλογή εσωτερικό περιβάλλον ο χρήστης οδηγείται στο μενού εσωτερικών λειτουργιών που περιλαμβάνει τα έξι υποσυστήματα: Υποσύστημα Προγραμματισμού Παραγωγής, Υποσύστημα Διαχείρισης Αποθεμάτων, Υποσύστημα Παραγωγικής Διαδικασίας και Πόρων Υποσύστημα Χρηματοοικονομικής Διαχείρισης, Υποσύστημα Παρακολούθησης κόστους, Βοηθητικές εφαρμογές. Κάθε υποσύστημα αποτελεί μία αυτόνομη βάση δεδομένων. Οι εισροές (πληροφορίες) του συστήματος καταχωρούνται στις αντίστοιχες βάσεις δεδομένων. Ένα από τα πιο σημαντικά υποσυστήματα είναι το Υποσύστημα παραγωγικής διαδικασίας και πόρων. Στόχος του υποσυστήματος αυτού είναι ο προγραμματισμός της παραγωγής και η ορθολογική χρήση των παραγωγικών πόρων της επιχείρησης μέσα από την καταγραφή και παρακολούθηση όλων των παραμέτρων του παραγωγικού συστήματος, δηλαδή τα υλικά που εμπλέκονται στο σύστημα παραγωγής (πρώτες και βοηθητικές ύλες, ανταλλακτικά, αναλώσιμα, ημιέτοιμα και
τελικά προϊόντα), τα δέντρα παραγωγής, τα μηχανήματα, τους εργαζόμενους καθώς και τις ακολουθούμενες διαδικασίες με βάση τις οποίες οδηγούμαστε στην παραγωγή των τελικών προϊόντων. Δύο βασικές λειτουργίες αυτού του υποσυστήματος είναι η διαχείριση πρώτων και βοηθητικών υλών και ο προγραμματισμός της παραγωγής. Η αντίστοιχη βάση δεδομένων στο πληροφοριακό σύστημα είναι σε θέση να δέχεται σαν είσοδο μία παραγγελία για ορισμένα έτοιμα προϊόντα και να τη μεταφράζει σε απαιτούμενους χρόνους παραγωγής καθώς και σε ένα πλήθος πρώτων υλών, οι οποίες πρέπει είτε να παρθούν από την αποθήκη, είτε να παραγγελθούν, και σε ένα πλήθος ενδιάμεσων προϊόντων τα οποία πρέπει είτε να κατασκευασθούν, είτε να παρθούν από την αποθήκη εφ όσον υπάρχουν έτοιμα. Σύμφωνα με την παρούσα μελέτη η βάση δεδομένων που σχεδιάσθηκε μεταφράζει την παραγγελία σε χρόνους παραγωγής, απαιτήσεις υλικών σε είδος, απαιτούμενα μηχανήματα και εργάτες. Υπάρχει η δυνατότητα - υποδομή, ύστερα από περαιτέρω έρευνα, να δίνονται και πληροφορίες σχετικά με τις ποσοτικές απαιτήσεις πρώτων και βοηθητικών υλών. Στον Πίνακα 5 δίνονται οι πίνακες (φάκελοι) που σχεδιάσθηκαν και αποτελούν τη δομή της βάσης δεδομένων. Πίνακας 5. Δομή της βάσης δεδομένων. α/α Τίτλος Περιεχόμενο Φάκελος 1 Γενική κατηγορία αντικειμένων Περιέχει τις βασικές κατηγορίες αντικειμένων (π.χ. τελικό προϊόν, πρώτη ύλη, κ.λ.π.) Φάκελος 2 Είδος -Κατηγορία αντικειμένου. Περιλαμβάνει τα υποείδη αντικειμένων (π.χ. μοντέρνο έπιπλο, νεοκλασικό έπιπλο, κ.λ.π.) Φάκελος 3 Είδος αντικειμένου. Περιέχει πληροφορίες για το υπο-υποείδος αντικειμένου, (π.χ. νεοκλασικός καθρέφτης, κ.λ.π.) Φάκελος 4 Αντικείμενο. Περιέχει όλες τις πληροφορίες που χαρακτηρίζουν ένα αντικείμενο την ποσότητα που υπάρχει στην αποθήκη και το κόστος του. Φάκελος 5 Εργαζόμενοι. Τοποθετούνται όλες οι πληροφορίες που αναφέρονται στον εργαζόμενο και ενδιαφέρουν την παραγωγή. Φάκελος 6 Κέντρα εργασίας. Καταγράφονται όλα τα τμήματα της επιχείρησης. Φάκελος 7 Μηχανήματα. Περιέχει όλα τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται στην παραγωγική διαδικασία, σε ποιο τμήμα είναι και το κόστος χρήσης τους ανά ώρα (το κόστος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τον υπολογισμό του κόστους των επί μέρους διεργασιών και φάσεων παραγωγής. Φάκελος 8 Διεργασίες. Περιέχει για κάθε διεργασία παραγωγής τον κωδικό της, τη φάση στην οποία ανήκει, την περιγραφή της διεργασίας καθώς και τον απαιτούμενο χρόνο και κόστος για να εκτελεστεί. Φάκελος 9 Φάσεις παραγωγής Περιγράφει την κάθε φάση παραγωγής, τον κωδικό της, τη Φάκελος 10 Δένδρα. χρονική της διάρκεια και το κόστος της. Ο πίνακας αυτός υλοποιεί τα δένδρα παραγωγής. Κάθε κόμβος του δένδρου αντιστοιχεί σε ένα αντικείμενο που μπορεί να είναι τελικό ή ημιέτοιμο προϊόν, ή πρώτη και βοηθητική ύλη (τα φύλλα είναι πρώτες και βοηθητικές ύλες). Κάθε τελικό προϊόν είναι ο «πατέρας» κάποιου ημιέτοιμου προϊόντος και κάθε ημιέτοιμο προϊόν είναι ο «πατέρας» κάποιας πρώτης ύλης. Έγιναν επιτυχείς δοκιμαστικές εφαρμογές προγραμματισμού παραγωγής διαφόρων ποσοτήτων του επίπλου και πάρθηκαν οι σχετικές πληροφορίες σε εκτυπώσεις. [11]
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω το πλαίσιο σύστημα παραμετροποίησης των στοιχείων και των διαδικασιών παραγωγής που αναπτύχθηκε είναι ευέλικτο και ικανοποιεί τις βασικές ανάγκες του προγράμματος. Θα πρέπει να συνεχισθεί η καταγραφή και κωδικοποίηση και των υπόλοιπων στοιχείων (π.χ. απαιτούμενες ποσότητες υλικών, διαχείριση αποθηκών, στοιχεία κόστους παραγωγής κ.λ.π.) ώστε να ολοκληρωθεί η λειτουργία του προγράμματος σε πραγματικές συνθήκες της επιχείρησης. Δ. Ανακεφαλαίωση Συμπεράσματα Στα πλαίσια της παρούσας εργασίας αναπτύχθηκε ένα πλαίσιο παραμετροποίησης των στοιχείων της παραγωγής επίπλων για την εισαγωγή και εφαρμογή ενός συστήματος «προγραμματισμού, παρακολούθησης και ελέγχου της παραγωγής». Ειδικότερα έγινε αναλυτική περιγραφή των διεργασιών και των στοιχείων (πόρων) της παραγωγής, σχεδιάσθηκε το δένδρο παραγωγής ενός νεοκλασικού ορθογώνιου καθρέφτη και κωδικοποιήθηκαν σε μορφή πινάκων αρχείων μιας βάσης δεδομένων τα υλικά της επιχείρησης, οι εργαζόμενοι, τα κέντρα εργασίας, τα μηχανήματα και η παραγωγική διαδικασία. Τα διαγράμματα και οι πίνακες εργασιών που συντάχθηκαν αποτελούν βασικά εργαλεία για την επιχείρηση προκειμένου να σχεδιάσει και να προγραμματίσει την παραγωγής της, να αποκτήσει ευελιξία στην παραγωγή διαφόρων τύπων και μοντέλων προϊόντων, να αριστοποιήσει την παραγωγικότητα της και να βελτιώσει τη συνολική αποδοτικότητα της επιχείρησης. Ένα μεγάλο μέρος της εργασίας επικεντρώθηκε στον προσδιορισμό των απαιτούμενων συνολικών και καθαρών χρόνων εργασίας (μηχανημάτων και εργατών) για την εκτέλεση των επί μέρους διεργασιών παραγωγής όλων των στοιχείων του επίπλου και των σταδίων παραγωγής του. Οι χρόνοι παραγωγής κατά στάδιο παραγωγής μπορούν να αποτελέσουν τη βάση του υπολογισμού της παραγωγικότητας για τον προγραμματισμό και έλεγχο της παραγωγής, για τον προσδιορισμό της αποδοτικότητας μηχανημάτων και εργαζομένων, για μελέτες βελτίωσης της παραγωγικότητας, εντοπισμού τυχόν σημείων στένωσης στις γραμμές παραγωγής καθώς και δυνατοτήτων βελτίωσης ή αλλαγής μηχανημάτων και μεθόδων εργασίας. Η χρησιμότητα των χαρτών διαδικασιών που συντάχθηκαν είναι πολύπλευρη και καθοριστική για μια αποτελεσματική οργάνωση των εργασιών, βελτίωση των μεθόδων εργασίας, προγραμματισμό και έλεγχο της παραγωγής, προσδιορισμού, βελτίωση ή αριστοποίηση της παραγωγής. Επίσης, έγινε υπολογισμός των ποιοτικών απαιτήσεων των υλικών για την παραγωγή του τελικού προϊόντος μέσω του δέντρου παραγωγής, ενώ με περαιτέρω έρευνα υπάρχει η δυνατότητα ποσοτικού υπολογισμού των απαιτήσεων υλικών για την παραγωγή του προϊόντος. Το πλαίσιο σύστημα που αναπτύχθηκε θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για την παραμετροποίηση των στοιχείων και διαδικασιών παραγωγής όλων των ειδών και τύπων επίπλων καθώς και για την ολοκλήρωση των άλλων λειτουργιών του προγράμματος «προγραμματισμού, παρακολούθησης και ελέγχου της παραγωγής» όπως ο προσδιορισμός των απαιτούμενων ποσοτήτων υλικών (Α και Β υλών), η παρακολούθηση των αποθεμάτων Α και Β υλών, ημιέτοιμων και τελικών προϊόντων, η δυνατότητα εκτέλεσης σεναρίων παραγωγής, ο υπολογισμός του κόστους των υλικών και της μεταποίησης, η πληροφόρηση για την χρηματοοικονομική λειτουργία της επιχείρησης, η παρακολούθηση των τεχνολογικών παραμέτρων της παραγωγής κ.α. [12]
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία πληροφοριακά συστήματα διαχείρισης παραγωγής στις επιχειρήσεις επίπλου και προτείνεται να συνεχισθεί η εφαρμοσμένη έρευνα για την προώθηση και εφαρμογή σύγχρονων πληροφοριακών συστημάτων διαχείρισης των λειτουργιών των μικρομεσαίων επιχειρήσεων ξύλου και επίπλου στην Ελλάδα με έμφαση τη συμβολή τους στη βελτίωση της παραγωγικότητας και ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Ε. Βιβλιογραφία Amrine, T.H., Ritchey, A.J., Moodie, L.C. and J.F. Kmec., 1993. Manufacturing organization and management. Prentice Hall. 6 th Edition. N.Jersey. Andersen, V., 1999. Access 2000, the complete reference. McGraw-Hill Obsorne Media. Βαράγκης, Θ., 1997. Βιομηχανικός σχεδιασμός επίπλου: Μορφολογία επίπλου και παραγωγική διαδικασία. Περιοδικό Ξύλο-Έπιπλο. Τεύχος 157. Αθήνα. Barnes, R.M., 1968. Motion and Time Study, Design and Measurement of work. 6 th Edition. John Wiley and Sons, Inc., New York. Brown, R.G., 1971. Management Desicions for Production operations. Dryden Press. Brown, J., Harlen, J. and J. Shivnan, 1992. Production Management Systems. McGraw-Hill. Bruce, T., 1991. Designing Quality Databases with IDEF1X Information Models. Δερβιτσιώτης, Ν.Κ., 1984. Συστήματα παραγωγής. Τόμος Α. Σχεδίαση Ανάλυση. Εκδοτικός οίκος Αφoi Κυριακίδη. Θεσσαλονίκη. ΕΛ.ΚΕ.ΠΑ., Κριτσιωτάκη, Ι., 1985. Η ελληνική επιπλοποιία στα πλαίσια της Διεθνούς Αγοράς Επίπλων. Αθήνα. Culbreth, C.T., Miller, M. and P.O Grady, 1996. A concurrent engineering system to support flexible automation in furniture production. Elsevier Science Ltd. Great Britain. Dickson, P., Schneier, W., Lawrence, P. and R. Hytry, 1995. Managing design in small high growth companies. Journal of Product Innovation Management. Vol.12: 406-414. Farrell, R.R. and T.C. Maness, 2005. A relational database approach to a linear programming-based decision support system for production planning in secondary wood product manufacturing. Decision Support System 40, p.p.:183-196. Gemser, G. Leenders, M.A.Α.Μ., 2001. How integrating industrial design in the product process impacts on company performance. The Journal of Product Innovation Management Vol.18: 18-38. Glossop, R.H., 1970. Method Study and the furniture industry. Pergamon Press. New York. Κουταλάκης, Γ., 1998. Επιχειρηματικές διαδικασίες, πληροφοριακές ανάγκες και μοντελοποίηση δεδομένων στον κλάδο της Ελληνικής Επιπλοποιίας. Διπλωματική εργασία. Πανεπιστήμιο Μακεδονίας. Krick, E.V., 1962. Methods Engineering: Design and Measurement of Work Methods. Wiley. New York. Sacchi, P., 1993. The organization of production in the furniture factory. Xilon International, No65, pg 45-48. Stevenson, W. 2009. Operations management. 10 th Edition. Rochester Institute of Technology. ISBN:0073377848. [13]
Τσουμής, Θ.Γ., 1973. Το πριονιστήριο του Πανεπιστημιακού Δάσους Περτουλίου: Τεχνική και Οικονομική μελέτη επαναλειτουργίας του. Επετηρίδα ΓΔ Σχολής (15):1-21. Θεσσαλονίκη. Φιλίππου, Λ.Ι., 1982. Έρευνα πάνω στη βελτίωση της παραγωγικότητας μιας βιομηχανίας κατεργασίας ξύλου. 4 ο Συνέδριο Επίπλου Διακοσμήσεως Εξοπλισμού. Θεσσαλονίκη. Φιλίππου, Λ.Ι., 1990. Ελληνική επιπλοποιία: Προβλήματα, προοπτικές και προϋποθέσεις ανταπόκρισης στην πρόκληση του 1993. Επιστημονική επετηρίδα του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος, Α.Π.Θ. Τόμος ΛΓ/1, Αριθμ. 13. Φιλίππου, Λ.Ι., Φιλίππου Λ. και Σ. Καραστεργίου, 2001. Εγχειρίδιο Τεχνολογίας Παραγωγικής Καθιστικών Επίπλων. ΤΕΙ Λάρισας Παράρτημα Καρδίτσας. Waters, C.D., 1996. Operations Management: Producing goods and services. Prentice Hall Inc. New Jersey. Wild, R., 1991. Production operations and Management. 4 th Edition. Cassell. London. Zhou, L., Ooi, B.C. and Meng, X., 2005. Database Systems for Advanced Applications. 10th International Conference, DASFAA, Beijing, China. Proceedings. ISBN: 978-3-540-25334-1. FRAME OF PARAMETRIZATION OF AN INFORMATIVE SYSTEM FOR PLANNING AND CONTROL OF FURNITURE PRODUCTION: PRODUCTION PROCESSES AND TIMES Kalaitzi, S 1. and Philippou, I. 2 1 Forestry Department of Thessaloniki, PhD candidate, AUTH, e-mail: tkalaitz@for.auth.gr 2 Professor, Laboratory of Forest Technology, AUTH, e-mail: jfilippo@for.auth.gr Summary The industrial planning of products and the management of their production in an enterprise include the materials, the constructional details, the planning of production, the instruments, the working personnel, the time of production, the production cost, the planning of production, etc and constitute a key elements for the modern and competitive operation of enterprises. This is materialized or aided today with the use of computers and application of special programs for the design, planning and control of production. In the frame of this study of work a useful tool was developed to introduce and apply in the small and medium-sized furniture enterprises a system of planning, follow-up and control of production using as case-study a small furniture enterprise. All the elements of production, flow charts and production processes were recorded and analyzed and the tree of production, the working tables and charts of a neoclassic rectangle mirror were drawn up. The times of work were determined and the tables of time measurements and maps of processes were drawn up. Finally, a data base was created with the above information, and it was connected functionally with the informative system. The results showed that it is possible to apply informative systems of production management and control in the furniture enterprises without any particular difficulties. Key words: furniture, informative system, production management, data base. [14]