MARKET ΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΩΡΕΑΝ ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΗΝ AGRENDA ΤΕΥΧΟΣ Ν01 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2013 ΕΙ ΙΚΗ ΕΚ ΟΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ Τα εκτατικά δικαιώµατα ενισχύουν τη βοοτροφία ακελοσ ελληνικα τυρια Μετά τις επιτυχίες στο κρασί, τα τυροκοµικά έχουν το λόγο αλλαντικα υ ερα ιασ Μεγαλώνουν τα µερίδια των µικρών οι κινήσεις στα παραδοσιακά Farmer s ΤΑ ΝΕΑ ΙΚΤΥΑ ΑΓΡΟΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ MARKET Αναδιοργάνωση στον κλάδο της χοιροτροφίας και νέα µοντέλα ανάπτυξης ΕΙΝΑΙ ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟ Α Η ιστορία των Farmers' s σε Αµερική και Ευρώπη και ο νέος ρόλος των καλλιεργητών στη διακίνηση της αγροτικής παραγωγής 03-05_editorial_periexomena2.indd 3 1/7/13 4:07 PM
4 03-05_editorial_periexomena2.indd 4 1/7/13 4:09 PM
EDITORIAL α ο την η λε ορο στην αγορα του υρ να Είναι πολύτιμο στη σημερινή εποχή να αγοράζεις φρέσκο προϊόν από τον ίδιο τον παραγωγό, να μαθαίνεις ό,τι θες για τον τρόπο παραγωγής του και να του κάνεις τα παράπονά σου αν κάτι δεν σου αρέσει. ι αυτό και είναι τόσο πετυχημένες οι «Αγορές Αγροτών» ή αλλιώς armers arkets σε όλο τον κόσμο Κάπως έτσι περιγράφει την εμπειρία του από τις αγορές βιολογικών που λειτουργούν τα τελευταία χρόνια στις μεγάλες θεσσαλικές πόλεις με ευθύνη των παραγωγών και της τοπικής αυτοδιοίκησης ο βιοκαλλιεργητής Δημήτρης Τσιάμης. σως η περιγραφή του να μην απέχει πολύ απ αυτό που είχε στο μυαλό του ο rt r rem t m re το 1 0 όταν αγόραζε το αγρόκτημα στη σημερινή γωνία 3ης και a rfa στο ος ντζελες, όπου στεγάζεται μια από τις πιο φημισμένες αγορές αγροτών, η επιτομή των armers arkets. ρειάστηκε η χώρα μας να ζήσει για καιρό στη σκιά μιας βαριάς οικονομικής κρίσης για να ενεργοποιηθούν τα ανακλαστικά των συντελεστών της αγροτικής παραγωγής και να μπουν οι βάσεις για τις πρώτες γνήσιες αγορές αγροτών. Έτσι, εκεί όπου μεσουρανούσαν οι χονδρέμποροι και οι κάθε λογής μεσάζοντες, τώρα οι ίδιοι οι παραγωγοί έχουν την ευκαιρία να διαθέτουν τα προϊόντα τους, μέσα από μια άμεση και ειλικρινή σχέση εμπιστοσύνης με τους καταναλωτές η ιλοσο ία τ ν ασί εται στη λέξη τοπικό ροσ έρουν στους τοπικο ς παραγ γο ς ένα ρο συγκέντρ σης στον οποίο μπορο ν να π λο ν απευ είας στον καταναλ τ Η Ι ΕΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ αγροτών έχει τις ρίζες της 5.000 χρόνια πριν, στις αγορές των Αιγυπτίων. Πολλοί είναι αυτοί που διεκδικούν την ίδρυση και καθιέρωση του πρώτου. Ωστόσο µε τη σηµερινή τους µορφή ξεκίνησαν από τις Ηνωµένες Πολιτείες Αµερικής, όπου εγκαταστάθηκαν και καθιερώθηκαν από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Το 1975 υπήρχαν µόνο 100, αλλά µέχρι το 1996 δηµιουργήθηκαν πάνω από 2.400 αγορές αγροτών. MARKET Ειδική έκδοση για τα τρόφιµα α αγορευεται η αναδημοσίευση, η αναπαραγω γή, ολική, μερική ή περιληπτική, η κατά παράφρα ση ή διασκευή απόδοση του περιεχομένου του περιο δικού με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονι κό, φωτοτυπικό, ηχογράφησης ή άλλον, χωρίς προη γούμενη άδεια του εκδότη. όμος 2121/1 3 και κα νόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα. Farmer s MARKET I ΙΟΚΤΗΣΙΑ ΕΚ ΟΤΗΣ - ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΞΙΑ ΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ/ ΣΕΛΙ ΟΠΟΙΗΣΗ Green Box Εκδοτική Α.E. Νίκης 24, Σύνταγµα, 105 57, Tηλ: 2103232905, Fax: 2103232967 E-Mail: info@agronews.gr www.agronews.gr Γιάννης Πανάγος Ειρήνη Σκρέκη Αθηνά Βέη Βάσω Κονόµου ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ/ ΙΑΦΗΜΙΣΗ ΙΑΝΟΜΗ ΕΚΤΥΠΩΣΗ- ΒΙΒΛΙΟ ΕΣΙΑ Πέτρος Αλεξανδρής Κική Παπαλαζάρου Έλενα Ταγκαλάκη Γιάννα Βαρδαλαχάκη Γιάννης Τσατσάκης Παναγιώτης Αραβαντινός Ζωή Μπουλέρου Ελισάβετ Μπουζαλάκου Ευρώπη Πρακτορείο ιανοµής Τύπου Α.Ε. Εκτυπώσεις ΙΡΙΣ Α.Ε.Β.Ε. 3 03-05_editorial_periexomena2.indd 3 12/18/12 8:53 PM
Κ ιμενο Κικ α αλα άρο 12 12-25_farmers_market_afierwma.indd 12 18 12-25_farmers_market_afierwma.indd 18 12/18/12 7:33 PM 12-25_farmers_market_afierwma.indd 13 Η φιλοσοφία των s βασίζεται στη λέξη «τοπικό»: Τοπικοί παραγωγοί µπορούν να διαθέτουν τα προϊόντα που καλλιεργούνται στην περιοχή τους απευθείας στους ντόπιους καταναλωτές. α armers arkets είναι αγο τους μορφή ξεκίνησαν από τις Ηνωμένες σύνοδο Κορυφής για το περιβάλλον στο ρές όπου οι αγρότες διαθέτουν Πολιτείες Αμερικής, όπου εγκαταστάθηκαν ίο το 1 2, όπου υπήρξε η δέσμευση των τα προϊόντα που παράγουν και καθιερώθηκαν από τα τέλη της δεκαε εθνικών κυβερνήσεων να εργαστούν για απευθείας στον καταναλωτή. τίας του 1 0. Το 1 υπήρχαν μόνο 100, ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Σύμφωνα με τους Ενεργό ρόλο στις αγορές αγροτών έχουν αλλά μέχρι το 1 6 υπήρξαν πάνω από κανονισμούς της Ε.Ε., μια στρατηγική και οι τοπικές αρχές βοηθώντας τόσο 2.400 αγορές αγροτών. για την αειφόρο ανάπτυξη με αναφορά στον εντοπισμό του χώρου στέγασης, όσο Από το 1 4, ο αριθμός των armers στην τόνωση των αγροτικών επιχειρήσε και στην οργάνωσή του. Αυτές οι νέες arkets, σύμφωνα με το υπουργείο εωρ ων έγινε η ευθύνη της τοπικής αυτοδι αγορές, που έρχονται για να βοηθήσουν γίας των ΗΠΑ, έχει τετραπλασιαστεί οίκησης. Οι αγορές αγροτών αποτέλεσαν στην τόνωση των τοπικών οικονομιών και και τον Αύγουστο του 2012 αριθμούσε βασικό εργαλείο για την επίτευξη των κοινωνιών όπου οι παραγωγοί επιτρέπεται. 64 αγορές αγροτών σε όλες τις πολιτείες. παραπάνω στόχων. Η πρώτη αγορά στη να πωλούν μόνο τα δικά τους προϊόντα, Σε έρευνα που διεξήγαγε το και δη Μεγάλη Βρετανία ξεκίνησε το φθινόπωρο έχουν ως στόχο να αντιμετωπίσουν τις μοσιεύτηκε το 200 ο κύκλος εργασιών του 1. Περίπου 30 αγρότες πωλούσαν αρνητικές επιπτώσεις των γιγάντιων μο στις αγορές αγροτών ήταν λίγο πιο πάνω τα τοπικά και επεξεργασμένα προϊόντα νοπωλίων από την κυριαρχία των σούπερ από 1 δισεκατομμύριο δολάρια και για το τους σε 3.000 πελάτες. Σε σύντομο χρονι μάρκετ και των μεγάλων εμπορικών κέ 2 των αγροτών ήταν η μοναδική πηγή κό διάστημα στην Αγγλία λειτούργησαν 11 ντρων. πενθυμίζεται ότι η άνοδος των εισοδήματος. πως προκύπτει, έχει επέλ αγορές αγροτών εκ των οποίων η μία στο τελευταίων ενισχύθηκε από την παρακμή θει ένας πλήρης κύκλος, από την παραδο κέντρο του ονδίνου και άλλες ήταν στο στην οποία είχαν περιέλθει οι παραδοσια σιακή γεωργία στην εντατική και βιομηχα στάδιο του σχεδιασμού. κές τοπικές αγορές. νοποιημένη γεωργία, και πίσω στις μικρές τοπικές φάρμες. Το βέβαιο είναι ότι η άνοδος των armers Η φιλοσοφία των armers arkets βασί Η ιδέα της αγοράς αγροτών έχει τις ρίζες arkets στις ΗΠΑ και η επιτυχία που ση ζεται στη λέξη «τοπικό». Οι αγορές των της.000 χρόνια πριν, στις αγορές των Αι μείωσαν, δεν άφησαν αδιάφορη την Ευ αγροτών προσφέρουν στους τοπικούς πα γυπτίων. Πολλοί είναι αυτοί που διεκδικούν ρώπη. Έτσι, με τον καιρό υιοθετήθηκαν ραγωγούς ένα χώρο συγκέντρωσης στο την ίδρυση και καθιέρωση του πρώτου και έγιναν θεσμός σε πολλές ευρωπαϊκές οποίον μπορούν να πωλούν απευθείας στον armers arket. στόσο με τη σημερινή χώρες. στόσο, η ώθηση δόθηκε κατά τη καταναλωτή, επιτρέποντας στους ντόπιους 12/18/12 7:33 PM 20 13 12/18/12 7:33 PM ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΑ FARMERS MARKETS οι ιο ημισμενεσ αγορεσ αγροτ ν στον κοσμο Πρόκειται για υπαίθριες (αλλά και «σκεπαστές») αγορές φρέσκων προϊόντων, που µε την ποικιλία και τη φρεσκάδα των εµπορευµάτων τους κάνουν τα σούπερ µάρκετ να µοιάζουν «φτωχοί συγγενείς». Πολλές φορές µε ιστορία πολλών χρόνων, δεκάδες µικροµεσαίοι παραγωγοί ενώνουν τις δυνάµεις τους και το αποτέλεσµα αξίζει να το γευτείτε ως καταναλωτής και να το δείτε ακόµη και ως επισκέπτης. Τα περισσότερα s έχουν ιστοσελίδες στο διαδίκτυο παρέχοντας χρήσιµες πληροφορίες στους καταναλωτές. 12-25_farmers_market_afierwma.indd 20 «Προωθούµε δράσεις για να στήσουµε σύντοµα τις λεγόµενες ανοιχτές αγορές αγροτών, τα farmers markets. Αρχικά θα λειτουργήσουν µία-δύο πιλοτικά για να δούµε τι προβλήµατα µπορεί να προκύψουν και στη συνέχεια θα αναπτύξουµε το νοµοθετικό πλαίσιο για την επέκταση και καθιέρωσή τους.» είμενο κικ απαλα ρου 26 26-37_ellada_bio_gala.indd 26 UNION SQUARE FARMER S MARKET νεα υορκη η α Τη δεκαετία του 70, η Union Square της Νέας Υόρκης ήταν µια σχεδόν «πηγµένη» στο έγκληµα περιοχή του Μανχάταν, µέχρι που µια µικρή αγορά αγροτών ρίζωσε στην περιοχή και την αναζωογόνησε. Αν και η Νέα Υόρκη φιλοξενεί 54 λαϊκές αγορές, η Union Square Greenmarket έχει γίνει η ναυαρχίδα τους και εξελίχθηκε σε µία από τις καλύτερες παγκοσµίως, µε πάνω από 140 αγρότες, ιχθυοπώλες, αρτοποιούς και κρεοπώλες να προσφέρουν φρέσκα προϊόντα. Οι καταναλωτές φτάνουν συχνά ως και τους 60.000. Αν την επισκεφθείτε, µη φύγετε χωρίς να δοκιµάσετε βατόµουρα, µήλα και τα τοπικά τυριά της Νέας Υόρκης. Φηµισµένοι σεφ χρησιµοποιούν το χώρο της για µαγειρικές επιδείξεις, σχολεία διοργανώνουν ενηµερωτικές εκδρο- µές σχετικά µε την υγιεινή διατροφή, ενώ γίνονται και εκπαιδευτικά προγράµµατα για την κοµποστοποίηση. Η αγροτική αγορά στην Union Sqare αποτελεί τη ναυαρχίδα ανάµεσα στις 54 αγορές που προµηθεύουν τους Νεοϋορκέζους µε φρέσκα προϊόντα. 12-25_farmers_market_afierwma.indd 21 12/18/12 7:34 PM 12/18/12 7:42 PM 26-37_ellada_bio_gala.indd 27 «εν µπορούµε να πούµε ότι σε ένα πρωί θα στήσουµε 500 αγορές. Θα µάθουµε πώς λειτουργούν και στη συνέχεια θα τις κάνουµε δέκα. Πάντως, διεθνώς είναι ένας επιτυχηµένος θεσµός. Εγώ τον έζησα στην Αµερική», δήλωσε ο Αθ. Τσαυτάρης. φιλοδοξεί να κάνει τα armers arkets στην Ελλάδα ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφί μων, Αθανάσιος Τσαυτάρης. Βασικός στόχος της προσπάθειας αυτής, σύμφωνα με τον υπουργό, να μειωθεί η «ψαλίδα» τιμών πα ραγωγού καταναλωτή. υ ηλη τιμη για αραγ γο χαμηλη για καταναλ τη Μάλιστα, όπως εξηγεί, οι αγορές αγροτών θα δίνουν τη δυνατότητα στον παραγωγό να εμπορευτεί ο ίδιος την παραγωγή του και συνεπώς να επιτύχει υψηλότερη τιμή στην παραγωγή του, ενώ ο τελικός καταναλωτής θα έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει αγροτι κά προϊόντα σε χαμηλή τιμή αλλά και υψηλή ποιότητα. Με αυτό τον τρόπο εξασφαλίζεται η αυτάρκεια των αγροτικών προϊόντων σε τοπικό επίπεδο δεδομένου ότι ο θεσμός των armers arkets είναι τοπικού χαρακτήρα. Επίσης τονώνεται η τοπική οικονομία, καθώς ξοδεύονται περισσσότερα χρήματα στην το πική αγορά. Ο κ. Τσαυτάρης δίνει ιδιαίτερη έμφαση στον συγκεκριμένο θεσμό που έχει γνωρίσει από την Αμερική. πως αναφέρει ΣΤΗ SANTA FE FARMER S MARKET νεο με ικο η α Στη Santa Fe Farmer s των Ηνωµένων Πολιτειών όλα τα προϊόντα πρέπει να πωλούνται από εκείνους που τα παράγουν και να ξέρετε ότι το καλό φαγητό προέρχεται πάντα από τα Farmer s s στο Santa Fe. Με πάνω από εκατό τοπικούς παραγωγούς προσφέρει µια επιλογή από νοτιοδυτικές λιχουδιές, όπως το τσίλι, αλλά και λαχανικά, φρούτα, τυριά, βότανα, λουλούδια, σάλτσες, ψωµί και µήλα, τα οποία καλλιεργούνται και παράγονται στο Νέο Μεξικό. Η εν λόγω αγορά δίνει τη δυνατότητα στους καταναλωτές να έρθουν σε επαφή µε τα πρόσωπα πίσω από τα προϊόντα που αγοράζουν. Υπάρχουν πολλοί εκκεντρικοί κάτοικοι της ερήµου και µεγάλη ποικιλία προϊόντων στην αγορά, ώστε πάντα να υπάρχει κάτι καλό να δει ο κόσµος. Η αγορά είναι ανοιχτή κάθε Σάββατο. Μη φύγετε χωρίς να δοκιµάσετε ένα παραγεµισµένο µπουρίτο. Εκκεντρικούς παραγωγοί µε µεγάλη ποικιλία φρέσκων προϊόντων από την περιοχή του Μεξικού θα συναντήσει κανείς στη Santa Fe Farmer s. Η ποικιλία της αγοράς 21 12/18/12 7:34 PM χαρακτηριστικά: «Προωθούμε δράσεις για Εμπορίου προκειμένου να ετοιμαστεί το να στήσουμε σύντομα τις λεγόμενες ανοι νομοθετικό πλαίσιο που θα θέτει τους χτές αγορές αγροτών, τα farmers markets. κανόνες λειτουργίας και θα καθορίζει τις Αρχικά θα λειτουργήσουν μία, δύο ή τρεις προ ποθέσεις και τους όρους λειτουργίας πιλοτικού χαρακτήρα, ώστε να δούμε τι δυ των συγκεκριμένων αγορών. Τα βασικά σκολίες θα αντιμετωπίσουμε, να εξετάσουμε στοιχεία που θα περιλαμβάνονται σε αυτή ποιες θα είναι οι ανάγκες του ρυθμιστικού τη νομοθετική ρύθμιση σύμφωνα με το πλαισίου, γιατί είναι ένας νέος θεσμός και υπουργείο είναι: δεν μπορούμε να πούμε ότι σε ένα πρωί θα Οι Αγροτικές Αγορές θα λειτουργούν στήσουμε 00. Θα μάθουμε πώς λειτουρ μία φορά την εβδομάδα. γούν, θα δούμε εμπειρίες και στη συνέχεια Θα πρέπει να υπάρξει ειδική μέριμνα θα τις κάνουμε δέκα και λίγο αργότερα θα ώστε οι συμμετέχοντες σε αυτές τις τις διευρύνουμε. Πάντως, διεθνώς είναι ένας αγορές να πωλούν αποκλειστικά και μόνο επιτυχημένος θεσμός. Εγώ τον έζησα στην προϊόντα παραγωγής τους. ια το λόγο Αμερική. Αποσκοπούν σε δύο πράγματα: αυτό θα είναι σκόπιμο να προβλεφθεί η Πρώτον, με τα farmers markets φέρνουμε έκδοση μίας ειδικής κάρτας, η οποία θα στο ράφι του καταναλωτή, το χωράφι του γε αποτελεί το «εισιτήριο» των παραγωγών ωργού. Δεύτερον οι αγορές αυτές φέρνουν στις Αγροτικές Αγορές. Μάλιστα, με την πολύ κοντά τον καταναλωτή με τον παρα έκδοση αυτής της κάρτας θα προσδιορίζο γωγό, γνωρίζονται δηλαδή οι άνθρωποι, ξέ νται οι παραγωγικές δυνατότητες του κάθε ρουν από ποι ν αγοράζουν προϊόντα». παραγωγού και κατά συνέπεια και οι ποσό τητες που θα μπορεί να διοχετεύσει στις τα ασικα στοιχεια τησ Αγροτικές Αγορές. νομο ετικησ ρυ μισησ Αυτή την περίοδο έχει ξεκινήσει συνεργα σία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με τη ενική ραμματεία να εμπορευτούν απευθείας την παραγω 27 48-53_oinoi.indd 48 48 38-47_tyria.indd 38 12/18/12 7:42 PM 12/18/12 8:07 PM 48-53_oinoi.indd 49 ριστικά στο κρασί, γι αυτό και έχει λάβει πολλές σε φόντο. Ένα γκουρµέ µεσογειακό κρασί που Προέλευση: Νεµέα, Κορινθία διακρίσεις σε διαγωνισµούς. το χαρακτηρίζει η πολυπλοκότητα, στην οποία Από Αγιωργίτικο σταφύλι που παράγει το συνετέλεσε και η πολύµηνη παραµονή της θαυµάσιο οικοσύστηµα της περιοχής, το ΠΟΠ ΜΕΤΡΟΝ ΑΡΙΣΤΟΝ στην φιάλη πριν τη διάθεσή της στην αγορά. Νεµέας γίνεται µε τον πατροπαράδοτο τρόπο οινοποίησης. Αυτό το κόκκινο κρασί µε το Παραγωγός: Οινοποιία Παπαντώνη Ποικιλίες: Ροδίτης και Chardonnay ΟΒΗΛΟΣ ΡΟΖΕ βαθύ ρουµπινί χρώµα, παλαιώνεται σε δρύινα Προέλευση: Μαλανδρένι, Αργολίδα Παραγωγός: Κτήµα Βιβλία Χώρα βαρέλια για 12 µήνες κι έπειτα παραµένει για Οίνος λευκός ξηρός που προωθεί τη ρήση «παν Ποικιλίες: Syrah 100% άλλους 12 µήνες στη φιάλη για να αποκτήσει το µέτρον άριστον» και την αποφυγή των υπερβολών. Το κρασί «Μέτρον Άριστον» παράγεται Ένα ροζέ κρασί µε βαθύ ροδί χρώµα που πέ- των ΠΟΠ (Προϊόν Προστατευόµενης Ονοµασί- Προέλευση: Παγγαίο, Καβάλα υπέροχο µπουκέτο και τη φίνα γεύση. Η σειρά από τα αµπέλια της περιοχής Μαλανδρενίου ρασε έξι µήνες σε γαλλικά δρύινα βαρέλια µε ας) Νεµέα, που συµπληρώνεται από τον ερυθρό Αργολίδος και είναι Τοπικός Πελοποννησιακός τις οινολάσπες του, µία διαδικασία που του γλυκό και ηµίγλυκο οίνο, θεωρείται ότι είναι ο Οίνος. Αποτελεί ένα φιλικό καθηµερινό κρασί προσφέρει ιδιαίτερο πλούτο και χαρακτηριστικά, ενώ προσδίδει και αέρα πρωτοτυπίας για συνδέεται µε τον µύθο του Ηρακλή. «φλυάσιος οίνος» των αρχαίων Ελλήνων που για το ελληνικό τραπέζι, ενώ η αρωµατικότητα του Ροδίτη που ενισχύεται από τη στιβαρότητα τα ελληνικά δεδοµένα. του Chardonnay, δίνει ένα ολοκληρωµένο και Ο Όβηλος Ροζέ είναι ένα ροζέ κρασί που θα ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ ΤΡΟΥΠΗ αξιόλογο αποτέλεσµα. ήθελε να έχει γεννηθεί κόκκινο. Έντονο, δυνατό, µε καλή οξύτητα, µία υποψία τανινών, Ποικιλίες: Μοσχοφίλερο Παραγωγός: Οινοποιείο Τρουπή TAOS CAVA µεγάλη διάρκεια και ωριµότητα. Ο Όβηλος διατηρεί την φρεσκάδα του και ερεθίζει τη µύτη Με τις σύγχρονες µεθόδους λευκής οινοποί- Προέλευση: Μαντινεία, Αρκαδία Παραγωγός: Οινοποιία Παπαρούση Ποικιλίες: Μαυροδάφνη µε τα σύνθετα αρώµατα µέτριας αρωµατικής ησης παράγεται η «Μαντινεία Τρουπή». Οι Προέλευση: Πάτρα έντασης, κόκκινων φρούτων όπως φράουλας ανοιχτές κίτρινες ανταύγειες προϊδεάζουν για Μια ξηρή εκδοχή Μαυροδάφνης που ωρίµασε για 24 µήνες σε δρύινο βαρέλι και εµφι- βαρελιού. αρώµατα λευκόσαρκου ροδάκινου, κίτρου και και βύσσινου, γλυκών µπαχαριών και νότες τον αρωµατικό πλούτο που αποτελείται από αλώθηκε αφιλτράριστη στην Πάτρα. To κρασί αχλαδιού, τα οποία ακολουθούνται από ελαφρώς όξινη αλλά γεµάτη γεύση και επίγευση Taos είναι σκουρόχρωµο µε καλές τανίνες NEMEA ΠΟΠ και υψηλή οξύτητα. Αυτό που το χαρακτηρίζει Παραγωγός: Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισµός Νεµέας κες αποθήκευσης διατηρεί τα πλούσια χαρα- περγαµόντου και γιασεµιού. Σε καλές συνθή- είναι αρώµατα µπαχαρικών, πάστας ελιάς και λιαστής ντοµάτας, τα οποία κρατάνε το φρούτο Ποικιλίες: Αγιωργίτικο κτηριστικά του τουλάχιστον 2 χρόνια. 49 12/18/12 7:51 PM 12/18/12 8:35 PM Farmer s 58 54-66_boo-allantika.indd 58 Οι επιχειρηµατικές κινήσεις των χοιροτρόφων βεβαίως, οι ισχυροί «παίκτες» εξακολουθούν καλύπτεται σε ένα ποσοστό της τάξεως του καθώς και η επιτυχία παρόµοιων να κατέχουν την πρωτοκαθεδρία (είναι 60% από τα σούπερ µάρκετ, σε ένα ποσοστό εγχειρηµάτων «µικρής κλίµακας» έχουν χαρακτηριστικό ότι, σύµφωνα µε την Icap, οι της τάξεως του 20% µέσω επιχειρήσεων ως συνέπεια τα µερίδια των λεγόµενων οκτώ µεγαλύτερες βιοµηχανίες ελέγχουν το κέτερινγκ (catering), το δε υπόλοιπο «µικρών» στο σύνολο της αγοράς αλλαντικών 75% της εγχώριας παραγωγής) ενώ ο µεγάλος µοιράζεται σε όλα τα άλλα δίκτυα διανοµής. να αυξάνονται µε σταθερούς ρυθµούς. Η «πονοκέφαλος» για όλους τους συντελεστές Όσον αφορά τη διάρθρωση της αγοράς, δοµική αυτή αλλαγή που συντελείται στην του κλάδου είναι το «φρενάρισµα» της αγοράς σύµφωνα πάντα µε την Icap Group, το αγορά δεν αποτυπώνεται µέχρι στιγµής στα ελέω οικονοµικής κρίσης. µεγαλύτερο µέρος της αγοράς καλύπτεται στοιχεία των εταιρειών που πραγµατοποιούν Τα στοιχεία της Icap κάνουν λόγο για από την κατηγορία «Πάριζα Μορταδέλα» τις σχετικές έρευνες αγοράς (σ.σ. άλλωστε υποχώρηση της κατανάλωσης κατά 3,4% (29% περίπου), ακολουθούν στη δεύτερη οι περισσότερες από αυτές βασίζουν τις το 2010 ενώ νέα µείωση σε ποσοστό 3,3% θέση οι κατηγορίες «Ζαµπόν (χοιροµέρι και µετρήσεις τους στις συναλλαγές που σηµειώθηκε το 2011. ωµοπλάτες)» και «Αλλαντικά πουλερικών». πραγµατοποιούνται στα µεγάλα σούπερ- Η διάθεση των αλλαντικών και Το µεγαλύτερο µέρος της εγχώριας αγοράς µάρκετ των αστικών κυρίως κέντρων), κρεατοσκευασµάτων στην εγχώρια αγορά κρεατοσκευασµάτων εξακολουθεί να βεβαιώνεται ωστόσο από ανθρώπους που καλύπτεται από παρασκευάσµατα χοιρινού και παρακολουθούν από πολύ κοντά την αγορά. µοσχαρίσιου κρέατος και κυρίως από προϊόντα Σε εθνικό επίπεδο, όπως σουβλάκι, γύρος και µπιφτέκι. 12/18/12 8:50 PM εριεχομενα η εννοια το ικο αλλι ς αγορ αγροτ ν είναι ένας ρος π λησης ρέσκ ν αγροτικ ν προϊόντ ν και τρο ίμ ν από τον τοπικό παραγ γό στον ντόπιο καταναλ τ με στό ο το αμοι αίο οικονομικό κέρ ος Σ. 4: Περιεχόμενα Σ. 6: Ιστορία 1 23 4 56 7 89 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 α ο την αρχαια αιγυ το η εμελι δησ αρχη 12 το ικη αγορα Η φιλοσοφία των armers arkets βασίζεται στη λέξη «τοπικό» Τα farmers markets στην ΕΛΛΑ Α ΘΕΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟ Α ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΣΑΥΤΑΡΗ Σ. 32 Αγορές Βιολογικών εσμό και όχι περιστασιακή μόδα θ 1. 2. Θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι οι 3. Αγροτικές Αγορές έχουν ως σκοπό να δώσουν στους παραγωγούς τη δυνατότητα 26 στην ελλαδα Το όραμα του Αθ. Τσαυτάρη για τις ελληνικές Αγορές Αγροτών Όταν οι παραγωγοί βάζουν τα δυνατά τους και ο ελληνικός αμπελώνας τα καλά του, καλλιέργεια χαµηλής στρεµµατικής απόδοσης, λοιπες ερυθρές ποικιλίες των Πλαγιών της Σε υψόµετρο 800 µέτρων και µε προσεκτική Ποικιλίες: Cabernet Sauvignon και οι υπό- παράγεται η ετικέτα Ψηλές Κορφές, µία όµορφη προσέγγιση στο ξηρό Μοσχάτο. Φινετσάτο ανάλογα µε την χρονιά Αιγιαλείας, που διαφοροποιούνται ελαφρώς ο ουρανίσκος «σείεται» από ουράνιες απολαύσεις και διακριτικό, αλλά άκρως απολαυστικό οι Προέλευση: Αίγιο, Αχαΐα Ψηλές Κορφές είναι ένα κρασί απεριτίφ, αλλά Το ερυθρό κρασί IANOS Cava αποτελεί την επιλογή των άριστων βαρελιών από την υπόγεια Κείμενο Γιάννα Βαρδαλαχάκη και συνοδείας λεπτών αρωµατικών γεύσεων. Το ιδιαίτερα ανοιχτόχρωµο, πρασινοκίτρινο και κάβα του Άγγελου Ρούβαλη. Ένα κρασί ικανό ΥΟ ΕΛΙΕΣ λαµπερό χρώµα σηµατοδοτεί ένα κρασί υπερσύγχρονο και ξεχωριστό. τικό προφίλ. Ταιριάζει εξαιρετικά µε πιάτα µε για µακροχρόνια παλαίωση µε έντονο αρωµα- Παραγωγός: Κτήµα Κυρ-Γιάννη Ποικιλίες: Syrah, Merlot και Ξινόµαυρο πολύ ισχυρή αλλά αρµονική προσωπικότητα Προέλευση: Γιαννακοχώρι, Νάουσα ΑΣΠΡΟΣ ΛΑΓΟΣ (κρέατα, στιβαρό κυνήγι). Τα δυνατά τυριά θα Οι «ύο Ελιές» είναι ένας πρωτότυπος συνδυασµός του πικάντικου και «στιβαρού» Syrah, Ποικιλίες: Cabernet Sauvignon 100% πολλά χρόνια υπόσχεται πιο µεγάλη απόλαυση. Παραγωγός: Οινοποιείο ουλουφάκη αναδειχθούν µαζί του. Η διατήρηση στη κάβα για του βελούδινου και αρωµατικού Μerlot και Προέλευση: Κρήτη του «αρσενικού» και µοναδικού Ξινόµαυρου. Τανικό, δηλαδή πλούσιο σε τανίνες και µε ΜΑΥΡΟΤΡΑΓΑΝΟ Συνολικά, διακρίνονται για το ισορροπηµένο έντονη στυφάδα, πληθωρικό µονοποικιλιακό Παραγωγός: Κτήµα Σιγάλα στόµα, την υψηλή συγκέντρωση γευστικών κρασί που διακρίνεται για το σκούρο πορφυρό Ποικιλίες: Μαυροτράγανο συστατικών και τον αρµονικό συνδυασµό της χρώµα του και τα πλούσια αρώµατα µαύρων Προέλευση: Σαντορίνη τυπικότητας των τριών ποικιλιών που το συνθέτουν. ιακριτικό στη γεύση, χαρακτηρίζεται ρες νότες πιπεριού. Το κρασί Άσπρος Λαγός χαρικών και κόκκινων φρούτων του δάσους φρούτων, ξύλου και µπαχαρικών, µε ιδιαίτε- Το βαθύ κόκκινο χρώµα και τα αρώµατα µπα- από ζωντανό «νεύρο», που του δίνει τη δυνατότητα για µακροχρόνια παλαίωση. το αλκοόλ. Για την παραγωγή του χρησιµοποι- ξηρό οίνο. Το Μαυροτράγανο είναι δυνατό και έχει πλούσια και σύνθετη γεύση, µε διακριτό χαρακτηρίζουν τον συγκεκριµένο επιτραπέζιο ήθηκε η κλασσική ερυθρά οινοποίηση µε εκχύλιση για 5-6 ηµέρες, ενώ το κρασί ωρίµασε ντικο τελείωµα, πλούσιες και ευγενικές τανίνες, έντονο κρασί, µε αισθητή µεταλλικότητα, πικά- ΨΗΛΕΣ ΚΟΡΦΕΣ Παραγωγός: Ένωση Οινοποιητικών Συνεταιρισµών Σάµου Η ποικιλία του Μαυροτράγανου, που ήταν υπό σε γαλλικά δρύινα βαρέλια για 12 µήνες. ισορροπηµένη οξύτητα και σύνθετη επίγευση. Ποικιλίες: Μοσχάτο ΙΑΝΟΣ CAVA εξαφάνιση και αναβιώνει στη Σαντορίνη από το Προέλευση: Σάµος Παραγωγός: Οινοφόρος 1998, µπορεί να προσδώσει ιδιαίτερα χαρακτη- Οίνος ευφραίνει καρδίαν 48 κρασια Η μελωδία της οινοποίησης... Σ. 54: Βοοτροφία Σ. 56: Χοιροτροφία 58 αλλαντικα Οι μικροί «ροκανίζουν» τους μεγάλους Νέες τάσεις στα αλλαντικά δηµιουργούν οι «µικροί» Σ. 3: Editorial ανα τυ η τ ν α ο το στισ η α αμερικη η ι ει ναι Μετά από 18 χρόνια συνεχούς επέκτασης, σήµερα στις ΗΠΑ λειτουργούν 7.864 s, από µόλις 1.744 που υπήρχαν το 1994, σύµφωνα µε πρόσφατη µελέτη του αµερικανικού υπουργείου Γεωργίας. Μάλιστα σε κάποιες από τις πιο δηµοφιλείς αγορές οι αγρότες µπαίνουν σε µακροσκελείς λίστες αναµονής 18 ε ελι η Το 1 υπήρχαν 100 armers arkets στις ΗΠΑ, τα οποία μέχρι το 1 6 έγιναν 2.400. Το 2012 ήταν. 64. σε όλη τη διάρκεια του έτους συντελεί στην επιτυχία 20 ολτα στον κοσμο Οι πιο φημισμένες αγορές σε όλο τον κόσμο Σ. 36: Το γάλα πάει λαϊκή ελληνικα τυρια,τι είναι το κρασί για τον αμπελουργό, είναι το τυρί για τον κτηνοτρόφο... Φάκελος: Ελληνικά τυριά Ό,τι είναι το κρασί για τον αµπελουργό, είναι το τυρί για τον κτηνοτρόφο. Πολλοί δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι η προώθηση των ελληνικών τυριών και η αύξηση της παραγωγής τους θα βοηθήσει στη ρύθµιση της αγοράς γάλακτος και στην άντληση υπεραξίας. Τον ρόλο των «πρεσβευτών» τυριών, που µπορούν να δώσουν ώθηση στην ανάπτυξη της κτηνοτροφίας σε υγιείς βάσεις, παίζουν όσα έχουν ξεχωριστή γεύση, όνοµα, προέλευση, αλλά πάνω απ όλα χρειάζονται τις δικές τους παραγωγικές υποδοµές. μετσο ονε Σ. 66: Κουνελίσιο κρέας ΠΑΠΟΥΤΣΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΟΠΟ ΤΟΥΣ Με άρωµα από Ιταλία και πλούσια ιστορία είναι το τυρί Μετσοβόνε, το οποίο παράγεται από 90-100% αγελαδινό γάλα και 10% γιδίσιο. Το Μετσοβόνε παράγεται όλο το χρόνο, έχει έντονα καπνιστό άρωµα και χαρακτηριστική γεύση. Η παρασκευή του κρατάει µήνες και χρειάζεται µια περίοδο ωρίµανσης τριών µηνών προτού καπνιστεί µε φυσικό καπνό µε την καύση φυτών της περιοχής για να πάρει τη µοναδική του γεύση. Η ιστορία του ξεκινάει µε τη δηµιουργία του τυροκοµείου του Ιδρύµατος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα. Σήµερα παρότι έχει χαρακτηριστεί ως προϊόν ΠΟΠ και δεδοµένου ότι έχει µειωθεί δραµατικά παραγωγή αγελαδινού γάλακτος στην περιοχή έχει ζητηθεί να αποχαρακτηριστεί από τη λίστα για να συνεχιστεί η παραγωγή του. 38 4 03-05_editorial_periexomena2.indd 4 12/18/12 8:53 PM
06 σδη σδ ξδσ φξκσδ φξσδ κξδσ φξκδσ φξσδξ φσδξκ φξδσκ φξκ σκ γσδιηγ ξσδηγξσδ γξκσδβξγκβδσξγ σδξκγσδ Σ. 4: Περιεχόμενα 06 σδη σδ ξδσ φξκσδ φξσδ κξδσ φξκδσ φξσδξ φσδξκ φξδσκ φξκ Σ. 4: Περιεχόμενα 06 σδη σδ ξδσ φξκσδ φξσδ κξδσ φξκδσ φξσδξ φσδξκ φξδσκ φξκ σκ γσδιηγ ξσδηγξσδ γξκσδβξγκβδσξγ Σ. 3: Editorial Σ. 3: Editorial Σ. 3: Editorial Σ. 3: Editorial 06 σδη σδ ξδσ φξκσδ φξσδ κξδσ φξκδσ φξσδξ φσδξκ φξδσκ φξκ 06 σδη σδ ξδσ φξκσδ φξσδ κξδσ φξκδσ φξσδξ φσδξκ φξδσκ φξκ 06 σδη σδ ξδσ φξκσδ φξσδ κξδσ φξκδσ φξσδξ φσδξκ φξδσκ φξκ 06 σδη σδ ξδσ φξκσδ φξσδ κξδσ φξκδσ φξσδξ φσδξκ φξδσκ φξκ 5 03-05_editorial_periexomena2.indd 5 12/18/12 8:53 PM
μια ραγματικα ε ιτυχημενη ιδεα Την «πατρότητα» µιας τόσο καλής ιδέας όπως το διεκδικούν πολλοί σε διάφορα µέρη του κόσµου. Ένα από τα επικρατέστερα σενάρια έχει έντονη γεύση από... Χόλιγουντ και πολύ µπέιζµπολ Κείµενο Κική Παπαλαζάρου 6 06-11_istoriko.indd 6 12/18/12 7:22 PM
ΤΟ 1880, αναζητώντας µια καλύτερη ζωή στην πολλά υποσχόµενη υτική Ακτή των ΗΠΑ, ο Arthur Fremont Gilmore από το Ιλινόις µαζί µε έναν συνεργάτη του αγόρασαν δύο αγροκτήµατα στην περιοχή του Λος Άντζελες. Η αγορά αυτή έδωσε ώθηση σε µια σειρά από συγκυριακά γεγονότα, που ούτε καν η διορατική οικογένεια των Gilmore θα µπορούσε να προβλέψει. Όταν οι δύο συνεταίροι αποφάσισαν να διαλύσουν τη συµφωνία τους και τράβηξαν καλαµάκια από άχυρο -εν είδει κλήρου- ώστε να χωρίσουν τα περιουσιακά τους στοιχεία, ο Gilmore «κέρδισε» 256 στρέµµατα -στη σηµερινή γωνία 3ης και Fairfax στο Λος Άντζελες- στα οποία είχε ήδη δη- µιουργηθεί ένα επιτυχηµένο βουστάσιο. Με την αλλαγή του αιώνα, ενώ πραγµατοποιούσε µια γεώτρηση για νερό, χτύπησε πετρέλαιο. Μέχρι το 1905, το γαλακτοκοµείο του είχε εγκαταλειφθεί και η Εταιρεία Πετρελαίου Gilmore είχε γεννηθεί. Το 1939 στη γη του Gilmore είχε κατασκευαστεί ένα επαγγελµατικών προδιαγραφών στάδιο µπειζµπολ... Λίγο πριν όµως... ΤΟΝ ΙΟΥΛΙΟ ΤΟΥ 1934 µια οµάδα αγροτών µετακινήθηκε σε µια κενή έκταση γης στην ιδιοκτησία Gilmore. Παρουσίαζαν τα προϊόντα τους στις καρότσες των οχηµάτων τους, διαπιστώνοντας µε χαρά ότι οι καταναλωτές έφτασαν γρήγορα και αγόραζαν φρούτα, λαχανικά και λουλούδια. Όταν η οµάδα µπέιζµπολ Brooklyn Dodgers, ιδιοκτήτες της οποίας ήταν οι σταρ του Hollywood C.B. DeMille και Barbara Stanwyck έδιναν στο στάδιο τους αγώνες τους τα γεύµατα πριν και µετά τα παιχνίδια γίνονταν στην αγορά αγροτών (farmers market), όπου µαζεύονταν οι θαυµαστές των ηθοποιών. Η αρχή είχε ήδη γίνει. 7 06-11_istoriko.indd 7 12/18/12 7:22 PM
ραγματα ου ρε ει να Με τη λάµψη ονοµάτων όπως η Μέριλιν Μονρόε, ο Τζέιµς Ντιν, ο πρόεδρος Αϊζενχάουερ αλλά και οι Beatles, τα s του Λος Άντζελες δεν θα µπορούσαν παρά να φωτίσουν το δρόµο της επιτυχίας H ΠΙΟ ΜΕΓΑΛΗ ΚΑΡΤΑ ΓΕΝΕΘΛΙΩΝ Εκατοµµύρια κόσµου συµµετείχαν τo 2009 στον ετήσιο εορτασµό των s για την 75η επέτειό τους, όπου δηµιουργήθηκε η µεγαλύτερη κάρτα γενεθλίων στο Λος Άντζελες. Η φράση «Συνάντησέ µε στην 3η και Fairfax», παραµένει η πιο εµβληµατική της περιοχής. 8 06-11_istoriko.indd 8 12/18/12 7:22 PM
ερετε για τη γεννηση τησ αγορασ τ ν αγροτ ν 1 TΑ FARMERS MARKETS ιδρύθηκαν στις 14 Ιουλίου 1934. 2 ΕΦΕΥΡΕΘΗΚΑΝ από τον επιχειρηµατία Roger Dahlhjelm και τον Fred Beck, κειµενογράφο διαφηµίσεων, οι οποίοι ζήτησαν από τους ιδιοκτήτες της «Νήσου Gilmore», πρώην αγρόκτηµα γαλακτοπαραγωγής στην 3η & Fairfax, να καλέσουν τους τοπικούς αγρότες µε τα φορτηγά τους στο πάρκο-κενή γη Gilmore και να πωλούν τα νωπά αγροτικά τους προϊόντα σε τοπικούς αγοραστές. 3 ΕΚΑΟΚΤΩ ΑΓΡΟΤΕΣ ανταποκρίθηκαν στην ευκαιρία να πωλούν τα φρέσκα προϊόντα τους, ενώ η είδηση µεταδόθηκε εν είδει διαφήµισης στο ραδιόφωνο KNX. Μάλιστα, κάθε αγρότης κατέβαλε ενοίκιο 50 σεντς για να παρκάρει το φορτηγό του στην ιδιοκτησία Gilmore. 8 ΓΙΑ ΝΑ ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΙ ΤΟ ΚΟΠΑ Ι ΓΑΛΑΚΤΟΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΤΟΥ, ο AF Gilmore ξεκίνησε γεωτρήσεις για νερό στο ράντσο, όπου βρήκε πετρέλαιο. Τότε ίδρυσε την Gilmore Oil, τον µεγαλύτερο διανοµέα των προϊόντων πετρελαίου στη υτική Ακτή των ΗΠΑ. 9 Η BLANCHE MAGEE ήταν µεταξύ των πρώτων που παρατήρησαν τους αγρότες να έχουν σταθµευµένα τα φορτηγάκια τους επί της γωνίας 3ης και Fairfax, πιθανολογώντας ότι µπορεί να θέλουν να φάνε ένα µεσηµεριανό γεύµα. 10 ΜΕ ΕΝΑ ΚΑΛΑΘΙ ΠΙΚ ΝΙΚ το 1934 η κυρία Magee άρχισε να πωλεί σάντουιτς. Σήµερα, τα καταστήµατα Magee εξακολουθούν να ανήκουν και να λειτουργούν από την οικογένεια Magee και συνεχίζουν να εξυπηρετούν τους αγρότες της αγοράς. 4 ΑΡΧΙΚΑ ΟΝΟΜΑΣΤΗΚΑΝ ΗΜΟΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΑΓΡΟΤΩΝ, ενώ η ιδέα ήταν τόσο δηµοφιλής, που µέσα σε λίγους µήνες, χτίστηκαν µόνιµοι πάγκοι για διευκολύνουν τους αγρότες να διαθέτουν τα προϊόντα τους. 5 Η Ι ΕΑ ΤΩΝ ROGER DAHLHJELM & FRED BECK που ξεκίνησε το 1934 σηµείωσε επιτυχία αµέσως. Μάλιστα, συνειδητοποίησαν γρήγορα ότι χρειάζονταν κάτι πιο µόνιµο από πάγκους, που προκαλούσαν βρωµιά, και από µετακινούµενα φορτηγά. Πριν τελειώσει το καλοκαίρι, υπήρχαν πολλοί µόνιµοι ξύλινοι πάγκοι για τους εµπόρους της αγοράς και το φθινόπωρο. Έτσι, τα s ήταν ένα µόνιµο στοιχείο στη γωνία της 3ης και Fairfax. 6 ΤΟΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟ ΤΟΥ 1934, οργανώθηκε το πρώτο Φεστιβάλ, µια παράδοση η οποία συνεχίζεται µέχρι σήµερα. 7 ΤΟ ΟΙΚΟΠΕ Ο στο οποίο βρίσκεται το αγοράστηκε αρχικά το 1880 από τον Arthur Fremont Gilmore και το συνεργάτη του, Julius Carter. Όταν οι δύο διέλυσαν αργότερα τη συνεργασία τους κατά το µοίρασµα των περιουσιακών στοιχείων, ο AF Gilmore «κέρδισε» το 256 στρεµµάτων βουστάσιο που βρίσκεται στην 3η & Fairfax στο Λος Άντζελες. ΕΝΑ ΜΝΗΜΕΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Το 1991, το ηµοτικό Συµβούλιο της πόλης του Λος Άντζελες αποφάσισε ότι οι αγορές αγροτών αποτελούν ιστορικό και πολιτιστικό µνηµείο. 16 11 ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟ 90% του συνόλου των καταστηµάτων και των πάγκων στα s, λειτουργούν ανεξάρτητα. 12 ΤΑ FARMERS MARKETS και τα καταστή- µατα απασχολούν περισσότερα από 700 άτοµα. 13 ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ στα διάφορα καταστήµατα των s και στα εστιατόρια µπορεί να µιλούν κατά µέσο όρο 20 γλώσσες, για να εξυπηρετήσουν τους πελάτες τους. 14 ΚΑΤΑ ΜΕΣΟ ΟΡΟ ΤΟ ΧΡΟΝΟ, τουλάχιστον 3 εκατοµµύρια επισκέπτες έρχονται στα s. 15 Η ΕΠΙΣΗΜΗ ΩΡΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ είναι: 9.00 π.µ. έως 21.00 µ.µ. ευτέρα - Παρασκευή, 9.00 π.µ. - 20.00 µ.µ. Σάββατο, 10.00 π.µ. - 19.00 µ.µ. Κυριακή). Ο JAMES DEAN λέγεται ότι έχει φάει πρωινό σε. 17 ΟΤΑΝ Ο WALT DISNEY ετοίµαζε τα σχέδιά για την Disneyland, γευµάτισε κάποιες φορές στα εστιατόρια των s. Στοιχεία από το µοναδικό σχεδιασµό της αγοράς των αγροτών ενσωµατώνονται σε πρωτότυπα σχέδια του, που βλέπουµε στα διάσηµα κινούµενα σχέδια. 9 06-11_istoriko.indd 9 12/18/12 7:22 PM
συναντησε με στην η Τα s γεννήθηκαν στο Λος 1880-1900 1934 Τέλη 1930 1940 1950 Τη δεκαετία του 1880 ο Arthur Fremont Gilmore αγοράζει ένα κοµµάτι γης στο Λος Άντζελες, όπου διευθύνει επιτυχηµένα ένα βουστάσιο. Στο τέλος της δεκαετίας ο Gilmore στην προσπάθειά του να κάνει µία γεώτρηση για την παροχή νερού βρίσκει πετρέλαιο. Έτσι δηµιουργούνται η εταιρεία Πετρέλαια Gilmore και η Εταιρεία Gilmore. Τη δεκαετία του 1930 χτίζεται ένα ολόκληρο στάδιο για την προώθηση της εταιρείας. Τον Ιούλιο του 1934, 18 αγρότες και έµποροι πηγαίνουν τα φορτηγά τους στον άδειο χώρο γης που ανήκει στον Gilmore. Εκεί πωλούν την αγροτική παραγωγή τους στις νοικοκυρές της περιοχής δίνοντας ως ενοίκιο το αντίτιµο των 50 σεντς τη µέρα. Η ιδέα είναι τόσο επιτυχηµένη, ώστε µέχρι το φθινόπωρο η αγορά αγροτών έχει στήσει πάγκους, καταστήµατα, εστιατόρια, ενώ διοργανώνει και εκδηλώσεις. Το Μάιο του 1939 εγκαινιάζεται το Στάδιο Gilmore. Εκεί έδινε τα φιλικά της παιχνίδια η οµάδα µπέιζµπολ Brooklyn Dodgers, της οποίας ιδιοκτήτες ήταν οι σταρ του Hollywood C.B. DeMille και Barbara Stanwyck. Το στάδιο ήταν ένα πρότυπο επαγγελµατικού γηπέδου µπέιζµπολ. Τα γεύµατα πριν και µετά τα παιχνίδια γίνονταν στην αγορά αγροτών (farmers market), όπου µαζεύονταν οι θαυµαστές των ηθοποιών. Η αγορά αγροτών οικοδοµεί ένα νέο κτίριο στη Λεωφόρο Fairfax, στο οποίο στεγάζονται λιανεµπορικά καταστήµατα και γραφεία. Το εµπορικό αυτό εγχείρηµα πήρε το όνοµα The Dell, και επεκτάθηκε τόσο ώστε περιλάµβανε δεκάδες καταστήµατα. Μάλιστα φιλοξένησε τις δύο µεγαλύτερες αγορές αγροτών παγκοσµίως, που συναποτέλεσαν τους Clock Towers. Το 1948, η εταιρεία Gilmore Drive-In ανοίγει ένα νέο κατάστηµα στην Τρίτη Λεωφόρο. Η Εταιρεία Gilmore πουλάει ένα τµήµα της γης και του Σταδίου Gilmore το οποίο ισοπεδώθηκε για να ανοίξει ο δρόµος για την Τηλεόραση CBS. Οι αγορές αγροτών είναι ένα µέρος όπου µαζεύονται διασηµότητες και γίνονται ξεχωριστές εµφανίσεις από πολλούς σταρ του Χόλιγουντ, όπως η Marilyn Monroe. 10 06-11_istoriko.indd 10 12/18/12 7:22 PM
Άντζελες Από το 1934 1960-80 1991-2002 2009 Σήµερα Οι αγορές αγροτών µεγεθύνονται για να συµπεριλάβουν περισσότερα από 120 καταστήµατα, περίπτερα και εστιατόρια. Οι αγορές αυτές γίνονται ο νούµερο ένα τουριστικός πόλος έλξης στην πόλη, και οι αγαπηµένες για τον Πρόεδρο Αϊζενχάουερ και τους Beatles. Το 1991, το ηµοτικό Συµβούλιο της πόλης του Λος Άντζελες δηλώνει ότι οι αγορές αγροτών αποτελούν ιστορικό και πολιτιστικό µνηµείο. Η ανακαίνιση των κτιρίων συνεχίζεται, συµπεριλαµβανοµένου του χώρου για τον υπαίθριο κινηµατογράφο Gilmore Drive-In και αποτελεί ένα δηµοφιλές εµπορικό κέντρο. Οι αγορές αγροτών επεκτείνονται και υποδέχονται σχεδόν 20 εµπόρους στην νέα αγορά Plaza και στη North. Εκατοµµύρια κόσµου συµµετέχουν στον ετήσιο εορτασµό των farmers markets για την 75η επέτειό τους, όπου δηµιουργήθηκε η µεγαλύτερη κάρτα γενεθλίων στο Λος Άντζελες. Η φράση «Συνάντησέ µε στην 3η και Fairfax», παραµένει η πιο εµβληµατική φράση της περιοχής. Η γωνία της 3ης και Fairfax συνεχίζει και είναι το πιο αγαπηµένο σηµείο συνάντησης στο Λος Άντζελες για παλιούς φίλους αλλά και για τις νέες γενιές. 11 06-11_istoriko.indd 11 12/18/12 7:22 PM
η εννοια το ικο αλλι ς αγορ αγροτ ν είναι ένας ρος π λησης ρέσκ ν αγροτικ ν προϊόντ ν και τρο ίμ ν από τον τοπικό παραγ γό στον ντόπιο καταναλ τ με στό ο το αμοι αίο οικονομικό κέρ ος Κείμενο Κικ α αλα άρο 12 12-25_farmers_market_afierwma.indd 12 12/18/12 8:17 PM
Η φιλοσοφία των s βασίζεται στη λέξη «τοπικό»: Τοπικοί παραγωγοί µπορούν να διαθέτουν τα προϊόντα που καλλιεργούνται στην περιοχή τους απευθείας στους ντόπιους καταναλωτές. α armers arkets είναι αγο ρές όπου οι αγρότες διαθέτουν τα προϊόντα που παράγουν απευθείας στον καταναλωτή. Ενεργό ρόλο στις αγορές αγροτών έχουν και οι τοπικές αρχές βοηθώντας τόσο στον εντοπισμό του χώρου στέγασης, όσο και στην οργάνωσή του. Αυτές οι νέες αγορές, που έρχονται για να βοηθήσουν στην τόνωση των τοπικών οικονομιών και κοινωνιών όπου οι παραγωγοί επιτρέπεται να πωλούν μόνο τα δικά τους προϊόντα, έχουν ως στόχο να αντιμετωπίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις των γιγάντιων μο νοπωλίων από την κυριαρχία των σούπερ μάρκετ και των μεγάλων εμπορικών κέ ντρων. πενθυμίζεται ότι η άνοδος των τελευταίων ενισχύθηκε από την παρακμή στην οποία είχαν περιέλθει οι παραδοσια κές τοπικές αγορές. α ο την αρχαια αιγυ το Η ιδέα της αγοράς αγροτών έχει τις ρίζες της.000 χρόνια πριν, στις αγορές των Αι γυπτίων. Πολλοί είναι αυτοί που διεκδικούν την ίδρυση και καθιέρωση του πρώτου armers arket. στόσο με τη σημερινή τους μορφή ξεκίνησαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, όπου εγκαταστάθηκαν και καθιερώθηκαν από τα τέλη της δεκαε τίας του 1 0. Το 1 υπήρχαν μόνο 100, αλλά μέχρι το 1 6 υπήρξαν πάνω από 2.400 αγορές αγροτών. Από το 1 4, ο αριθμός των armers arkets, σύμφωνα με το υπουργείο εωρ γίας των ΗΠΑ, έχει τετραπλασιαστεί και τον Αύγουστο του 2012 αριθμούσε. 64 αγορές αγροτών σε όλες τις πολιτείες. Σε έρευνα που διεξήγαγε το και δη μοσιεύτηκε το 200 ο κύκλος εργασιών στις αγορές αγροτών ήταν λίγο πιο πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια και για το 2 των αγροτών ήταν η μοναδική πηγή εισοδήματος. πως προκύπτει, έχει επέλ θει ένας πλήρης κύκλος, από την παραδο σιακή γεωργία στην εντατική και βιομηχα νοποιημένη γεωργία, και πίσω στις μικρές τοπικές φάρμες. Το βέβαιο είναι ότι η άνοδος των armers arkets στις ΗΠΑ και η επιτυχία που ση μείωσαν, δεν άφησαν αδιάφορη την Ευ ρώπη. Έτσι, με τον καιρό υιοθετήθηκαν και έγιναν θεσμός σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. στόσο, η ώθηση δόθηκε κατά τη σύνοδο Κορυφής για το περιβάλλον στο ίο το 1 2, όπου υπήρξε η δέσμευση των εθνικών κυβερνήσεων να εργαστούν για ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Σύμφωνα με τους κανονισμούς της Ε.Ε., μια στρατηγική για την αειφόρο ανάπτυξη με αναφορά στην τόνωση των αγροτικών επιχειρήσε ων έγινε η ευθύνη της τοπικής αυτοδι οίκησης. Οι αγορές αγροτών αποτέλεσαν βασικό εργαλείο για την επίτευξη των παραπάνω στόχων. Η πρώτη αγορά στη Μεγάλη Βρετανία ξεκίνησε το φθινόπωρο του 1. Περίπου 30 αγρότες πωλούσαν τα τοπικά και επεξεργασμένα προϊόντα τους σε 3.000 πελάτες. Σε σύντομο χρονι κό διάστημα στην Αγγλία λειτούργησαν 11 αγορές αγροτών εκ των οποίων η μία στο κέντρο του ονδίνου και άλλες ήταν στο στάδιο του σχεδιασμού. η εμελι δησ αρχη Η φιλοσοφία των armers arkets βασί ζεται στη λέξη «τοπικό». Οι αγορές των αγροτών προσφέρουν στους τοπικούς πα ραγωγούς ένα χώρο συγκέντρωσης στο οποίον μπορούν να πωλούν απευθείας στον καταναλωτή, επιτρέποντας στους ντόπιους 13 12-25_farmers_market_afierwma.indd 13 12/18/12 7:33 PM
Προϋποθέσεις για την επιτυχία των s είναι η σωστή επιλογή θέσης της αγοράς, µια πετυχηµένη διαφηµιστική καµπάνια και -το πιο σηµαντικό- µεγάλη ποικιλία προϊόντων σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. ανθρώπους να αποκτήσουν πρόσβαση σε φρέσκα, οικονομικά προσιτά τρόφιμα, εν θαρρύνοντας την κοινωνικές σχέσεις και την προώθηση της τοπικής ταυτότητας. στόσο, για να διατηρηθούν τα πλεονε κτήματα, απαιτούνται έμπειροι χειρισμοί, καθώς ο κίνδυνος να χρησιμοποιηθεί ένας μικρός αριθμός τέτοιων προϊόντων σαν «βι τρίνα» από χονδρεμπόρους είναι υπαρκτός. Συνεπώς, συνίσταται πιστοποίηση των προ ϊόντων ως τοπικά. σ λειτουργουν τα Μια επιτυχημένη αγορά αγροτών απαιτεί την ενεργό συμμετοχή των τριών βασικών συστατικών της, δηλαδή, των παραγωγών, των καταναλωτών και των τοπικών αρχών, καθένα από τα οποία έχει τον δικό του ση μαντικό ρόλο. Το χαμηλό κόστος για τη διάθεση των προϊόντων είναι ένας από τους λόγους που προσελκύουν τους αγρότες, ενώ οι κατα ναλωτές έχουν πρόσβαση σε φρέσκα και ποιοτικά προϊόντα. Ταυτόχρονα, όλη αυτή η συμμετοχική διαδικασία βοηθά τις τοπι κές αρχές στην αναζωογόνηση της τοπι κής οικονομίας και της κοινωνικής ζωής. στόσο, δεν υπάρχει ένα ενιαίο, οριστι κό πρότυπο. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα armers arkets ξεκίνησαν από την το πική αρχή και στη συνέχεια παραδόθηκαν στους παραγωγούς, ενώ σε άλλες περι οχές οι παραγωγοί ξεκίνησαν μόνοι τους τη δική τους αγορά. ια πολλά armers arkets η πρωτοβουλία παραμένει υπό τον έλεγχο των τοπικών αρχών. στόσο, η ποικιλομορφία αυτή υπογραμ μίζει την ευελιξία των αγορών αγροτών, οι οποίες προάγουν τα τοπικά συμφέροντα. οι τρεισ ρο ο εσεισ τησ ε ιτυχιασ Η αρχική ώθηση μπορεί να προέλθει από τους καταναλωτές και τους παραγωγούς, αλλά στο στάδιο του σχεδιασμού η πολιτική βούληση είναι απαραίτητη. Κατά συνέπεια, όσοι ενδιαφέρονται για τη δημιουργία αγο ράς αγροτών καλούνται να προσεγγίσουν τις τοπικές αρχές για να συζητήσουν το ενδεχόμενο της στήριξης και κεφάλαια έναρξης. Σε πολλές περιπτώσεις οι τοπικές αρχές παρέχουν την αρχική επένδυση για την προώθηση των armers arkets και το κόστος οργάνωσης της αγοράς. Σε πολ λές χώρες τα υπουργεία Περιβάλλοντος και γείας στηρίζουν τα armers arkets με προγράμματα που ενημερώνουν τους κατα ναλωτές για τα οφέλη της σωστής διατρο φής στην υγεία και τις θετικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Θα μπορούσε επίσης να είναι δυνατή η οικονομική ενίσχυση των armers arkets από διάφορα προγράμμα τα, όπως στις ΗΠΑ. Είναι απαραίτητη η διεξαγωγή τοπικών ερευνών με τη συμμετοχή όλων των εν διαφερόμενων πλευρών και η οργάνωση συναντήσεων για συζήτηση και λήψη αποφάσεων. πάρχει επίσης η ανάγκη να ληφθούν υπόψη οι πιθανές επιπτώσεις στις υπάρχουσες λαϊκές αγορές και άλλες τοπι κές επιχειρήσεις. στόσο, οι αγορές αγροτών βοηθούν πραγ ματικά το εμπόριο: Σε πολλές περιοχές τα καταστήματα αναφέρουν κατά 20 αύξηση του κύκλου εργασιών την ημέρα που λει τουργούν τα armers arkets. Τι είναι αυτό που κάνει τα armers arkets επιτυχημένα ς βασικά συστατικά για την επιτυχία των αγορών αυτών θεωρούνται: Πρώτον, για να επιβιώσουν, θα πρέπει 14 12-25_farmers_market_afierwma.indd 14 12/18/12 7:33 PM
Μια επιτυχηµένη αγορά αγροτών απαιτεί τη συµµετοχή των τριών συστατικών της, δηλαδή, των παραγωγών, των καταναλωτών και των τοπικών αρχών. 15 12-25_farmers_market_afierwma.indd 15 12/18/12 7:33 PM
η τοποθεσία των armers arkets να είναι κοντά μικρές και μεγάλες πόλεις έτσι ώστε να υπάρχει ένας σεβαστός αριθμός υποψή φιων καταναλωτών. Τα armers arkets απευθύνονται κυρίως σε καταναλωτές της μεσαίας τάξης. στό σο, τα καθιερωμένα armers arkets στις ΗΠΑ έχουν ξεκινήσει, με τη συνδρομή των υπουργείων εωργίας και γείας, ένα πρό γραμμα για τη διατροφή για να βοηθήσουν οικογένειες με χαμηλό εισόδημα να απο κτήσουν φρούτα και λαχανικά. Θα πρέπει να έχουν εύκολη πρόσβαση οι καταναλω τές, να είναι δηλαδή κοντά σε σταθμούς από όπου διέρχονται τακτικά μέσα μαζικής μεταφοράς. Δεύτερον, τα armers arkets πρέπει να οργανώσουν τον προγραμματισμό της διαφημιστικής καμπάνιας της αγοράς, η οποία είναι απαραίτητη για να ενημερώσει και να κερδίσει το καταναλωτικό κοινό. Τα φεστιβάλ και μουσικές εκδηλώσεις χρη σιμοποιούνται για να δημιουργήσουν μια ατμόσφαιρα διασκέδασης και στις ΗΠΑ αποτελεί μια ιδιαίτερα ανεπτυγμένη πτυ χή των αγορών. Μερικές αγορές αγροτών της Μεγάλης Βρετανίας στοχεύουν στο να αντιγράψουν την μοντέρνα εικόνα των armers arkets των ΗΠΑ που έχουν σαν σύνθημα το «ας κάνουμε την αγορά κα λού φαγητού σέξι», αλλά οι περισσότεροι απλώς ενδιαφέρονται να κάνουν οι κατα ναλωτές τα ψώνια τους σε ένα κοινωνικό και ευχάριστο περιβάλλον. Τρίτον και ίσως το πιο σημαντικό οι αγο ρές θα πρέπει να προσφέρουν μια μεγάλη ποικιλία νωπών προϊόντων, που θα ξεχωρί ζουν για τη φρεσκάδα, την άριστη ποιότη τά τους, την τοπική τους ταυτότητα αλλά και για τις καλές τιμές τους. Η δημιουργία armers arkets με ένα ευρύ φάσμα το πικών προϊόντων που είναι διαθέσιμα όλο το χρόνο σε συνδυασμό με τα εποχικά είναι ένα από τα μυστικά της επιτυχίας. την ε ομενη ημερα οι καταναλ τεσ α μα ευουν μονοι τουσ ο τι ελουν να αγορασουν Οι ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία έχουν προωθήσει τη δημιουργία αγροκτημάτων όπου ο καταναλωτής, σε συνεννόηση με τον παραγωγό θα έχει απευθείας πρόσβαση στο αγρόκτημα και θα μαζεύει μόνος του τα προϊόντα του μειώνοντας το κόστος συγκο μιδής αλλά και την τιμή του καταναλωτή. τα ο έλη τ ν Τα s επηρεάζουν θετικά τους αγρότες: Μια διαφορετική πηγή εσόδων µέσα στο δύσκολο σηµερινό οικονοµικό κλίµα. Μεγαλύτερος έλεγχος της οικονοµικής τους δραστηριότητας. Μπορούν να πάρουν υψηλότερες τιµές από τη στιγµή που δεν υπάρχουν µεσάζοντες. Μπορούν να αναπτύξουν κι άλλες δεξιότητές τους, να αποκτήσουν γνώσεις µάρκετινγκ και επιχειρηµατικής διοίκησης. ικτυώνονται και υπάρχουν ευκαιρίες µάθησης από άλλους αγρότες. Τα s επηρεάζουν θετικά τους καταναλωτές: Αγοράζουν φρέσκα, υγιεινά προϊόντα σε ανταγωνιστικές τιµές. Λατρεύουν την ατµόσφαιρα που επικρατεί και την εµπειρία που προσφέρουν. Έχουν αυξηµένες επιλογές. Ενδυναµώνεται η τοπική κοινότητα και βελτιώνεται η ποιότητα ζωής. Τα s επηρεάζουν θετικά την τοπική οικονοµία: Περισσότερα χρήµατα ξοδεύονται στην τοπική αγορά. Ταυτόχρονα ευνοούνται και τοπικά µαγαζιά τις µέρες που λειτουργούν. Παρέχουν µια διέξοδο για τα τοπικά προϊόντα, βοηθώντας να ξεκινήσουν νέες τοπικές επιχειρήσεις και να επεκταθούν οι υφιστάµενες. Ενισχύουν την τοπική αγορά εργασίας και τα τοπικά επιχειρηµατικά δίκτυα. Τα s επηρεάζουν θετικά και το περιβάλλον: Μειώνονται οι πολλές µεταφορές τροφίµων. Χρειάζονται λιγότερο πακετάρισµα. Αποτελούν σηµαντική διέξοδο για τους αγρότες που πωλούν βιολογικά. 16 12-25_farmers_market_afierwma.indd 16 12/18/12 7:33 PM
12-25_farmers_market_afierwma.indd 17 12/18/12 7:33 PM
ανα τυ η τ ν α ο το στισ η α αμερικη η ι ει ναι Μετά από 18 χρόνια συνεχούς επέκτασης, σήµερα στις ΗΠΑ λειτουργούν 7.864 s, από µόλις 1.744 που υπήρχαν το 1994, σύµφωνα µε πρόσφατη µελέτη του αµερικανικού υπουργείου Γεωργίας. Μάλιστα σε κάποιες από τις πιο δηµοφιλείς αγορές οι αγρότες µπαίνουν σε µακροσκελείς λίστες αναµονής 18 12-25_farmers_market_afierwma.indd 18 12/18/12 7:33 PM
λο και περισσότερα armers arkets ξεφυτρώ νουν στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, όπου αγρότες και καταναλωτές σιγά σιγά ανα γνωρίζουν τα οφέλη που έχουν οι άμεσες πω λήσεις, χωρίς μεσάζοντες. Σύμφωνα με στοιχεία που παρου σίασε το φθινόπωρο το αμερικανικό υπουργείο εωργίας, ο αριθμός των armers arkets έχει αυξηθεί το 2012 κατά,6 σε σχέση με το 2011. «Οι λαϊκές αγορές αποτελούν βασικό συστατικό του εθνι κού μας συστήματος τροφίμων», ανέφερε σχετικά η Αμερι κανίδα υφυπουργός εωργίας, Καθλίν Μέριγκαν, και υπο γράμμισε ότι «προσφέρουν οφέλη όχι μόνο στους αγρότες που αναζητούν σημαντικές ευκαιρίες να αυξήσουν το ει σόδημά τους, αλλά και στις τοπικές κοινότητες που αναζη τούν φρέσκα, υγιεινά τρόφιμα». Σύμφωνα με την κυρία Μέριγκαν, οι Αμερικανοί αγρότες καρπώνονται μόνο το 14 των τιμών λιανικής των προϊ όντων τους, ενώ οι λαϊκές αγορές είναι μια λύση για να αυξηθεί το μερίδιό τους στην προστιθέμενη αξία των προϊ όντων τους. Επιπλέον, όπως ανακοινώθηκε, πλέον οι δικαι ούχοι της επισιτιστικής βοήθειας που δίνει η ομοσπονδια κή κυβέρνηση μπορούν να ψωνίζουν από περίπου 2. 00 λαϊκές αγορές σε όλη τη χώρα, και το επίδομα που τους αναλογεί χρεώνεται ηλεκτρονικά. ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΗ Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ Τον Σεπτέµβριο του 2012, στις ΗΠΑ, δόθηκαν επιχορηγήσεις συνολικού ύψους πάνω από 9 εκατ. δολαρίων για τη στήριξη του θεσµού αυτού και αφορούσαν σε 39 Πολιτείες. Συνολικά από το 2006 µέχρι σήµερα έχουν διατεθεί περισσότερα από 32 εκατ. δολάρια. σ μερα λειτουργο ν Μετά από 1 χρόνια συνεχούς επέκτασης, σήμερα στις ΗΠΑ λειτουργούν. 64 armers arkets, από μόλις 1. 44 που υπήρχαν το 1 4. Πρωτοπόρες στο θεσμό είναι οι Πολιτείες της Καλιφόρνιας και της έας όρκης, όπου λειτουργούν 2 και 64 αγορές αντίστοιχα. Μάλιστα σήμερα κάποιες είναι τόσο δημοφιλείς ώστε υπάρχει λίστα αναμονής για τους αγρότες που θέλουν να πωλήσουν τα προϊόντα τους εκεί. Μια από τις πιο περιζήτητες βρίσκεται στην πλατεία err a a του Σαν ρανσίσκο, που λειτουργεί τρεις φορές την εβδομάδα και φέτος γιόρτασε τα εικοστά της γενέθλια. Η θρυλική αυτή αγορά αγροτών λειτουργεί υπό την επίβλε ψη του Κέντρου Εκπαίδευσης για τη Βιώσιμη εωργία, που μυεί τους καταναλωτές σε ποικιλίες φρούτων και λαχανι κών που δεν θα βρουν στο σουπερμάρκετ. αυ ηση σε ενα χρονο Στο διπλανό πίνακα παρουσιάζεται ο ρυθµός ανάπτυξης των s στις ΗΠΑ από το 1994 έως το 2012. Η συνεχώς αυξανόµενη ανάπτυξη από την ίδρυσή τους έως σήµερα τα έχει καθιερώσει ως έναn πολύ πετυχhµένο θεσµό. Συνολικά 7.864 s λειτουργούν το 2012, αυξηµένα κατά 689 σε σχέση µε το 2011. Αριθµός που µεταφράζεται σε αύξηση κατά 9,6 ποσοστιαίες µονάδες τον τελευταίο χρόνο. Ο αριθµός των Farmer s s ανά έτος από το 1994 έως το 2012 Πηγή: Υπουργείο Γεωργίας των ΗΠΑ-USDA 19 12-25_farmers_market_afierwma.indd 19 12/18/12 8:23 PM
ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΑ FARMERS MARKETS οι ιο ημισμενεσ αγορεσ αγροτ ν στον κοσμο Πρόκειται για υπαίθριες (αλλά και «σκεπαστές») αγορές φρέσκων προϊόντων, που µε την ποικιλία και τη φρεσκάδα των εµπορευµάτων τους κάνουν τα σούπερ µάρκετ να µοιάζουν «φτωχοί συγγενείς». Πολλές φορές µε ιστορία πολλών χρόνων, δεκάδες µικροµεσαίοι παραγωγοί ενώνουν τις δυνάµεις τους και το αποτέλεσµα αξίζει να το γευτείτε ως καταναλωτής και να το δείτε ακόµη και ως επισκέπτης. Τα περισσότερα s έχουν ιστοσελίδες στο διαδίκτυο παρέχοντας χρήσιµες πληροφορίες στους καταναλωτές. 20 12-25_farmers_market_afierwma.indd 20 12/18/12 7:34 PM