Νόσος Alzheimer: Εξελίξεις και ελπίδες

Σχετικά έγγραφα
Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Άνοια και τη Νόσο Alzheimer

Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη διαχείριση της Άνοιας

Εταιρεία Alzheimer Αθηνών. 15 χρόνια δράσης» Παρασκευή Σακκά. Νευρολόγος Ψυχίατρος. Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer

Γνωστικές εφεδρείες και νοητική άσκηση

Βασικοί άξονες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Άνοια νόσο Alzheimer

Η Νόσος Alzheimer σήμερα!

Νόσος Alzheimer: Η πρόκληση του 21 ου αιώνα

Kάπνισμα, εγκέφαλος και νοητικές λειτουργίες

Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας. Τομέας Οικονομικών της Υγείας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας

Οι οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις της άνοιας Γιάννης Κυριόπουλος, MD, MPH, MSc, PhD

Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών. Πάτρα Μπλέκου Υπεύθυνη Επικοινωνίας

Φαρμακευτικές θεραπείες της νόσου Alzheimer

ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΡΑΠΠΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΚΟΦΙΝΑ ΕΙΡΗΝΗ ΔΡΙΖΗ ΣΤΑΘΗΣ ΡΕΣΤΕΜΗΣ Μέλη Επιστημονικής Επιτροπής του ΕΔΔΥΠΠΥ

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΝΟΗΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ «LLM-Care»

Υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα 1. Επιδημιολογία Έρευνα Εκπαίδευση

ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Ι. ΚΑΡΒΟΥΝΗΣ Καθηγητής Καρδιολογίας Α.Π.Θ.

Ο ρόλος των εκπαιδευτικών παιχνιδιών στην ενδυνάμωση των νοητικών λειτουργιών

διοτι ολος ο νομος εις εναν λογο συμπληρουται εις τον θελεις αγαπα τον πλησιον σου ως σεαυτον Γαλάτας, κεφ. Ε, εδ. 14

Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Επίκουρος Καθηγητής Παθολογίας Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Εργαστηριακη διάγνωση Νευροεκφυλιστικων νοσημάτων. Χρυσούλα Νικολάου

ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΟΘΕΗΣ ΨΥΧΙΚΟΥ Διεύθυνση Κοινωνικής Προστασίας Αθλητισμού Πολιτισμού και Παιδείας

Οστεοαρθρίτιδα την 3 η χιλιετία. Διευθυντής Ε.Σ.Υ. Ρευματολογική Κλινική - Γ.Ν.Α. «Γιώργος Γεννηματάς»

Ενημερωτική εκδήλωση / Δράση με θέμα :

«Ολοκληρωμένη διαχείριση του ανοϊκού ασθενούς»

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ. Ευγενία Β. Γκιντώνη Ψυχολόγος, MSc Επιστημονική Συνεργάτης Ψ.Ν.Τ ΚΕΔΔΥ Αρκαδίας

Αρετή Ευθυμίου. Υπεύθυνη Κέντρων Ημέρας Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΣΑΚΚΑ. Nευρολόγος-Ψυχίατρος, Πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών ALZHEIMER

Ο ΟΔΙΚΟΣ ΧΑΡΤΗΣ ΤΟΥ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Η επιρροή της μησυμμόρφωσης. οικονομικά της υγείας. Μαίρη Γείτονα Καθηγήτρια Οικονομικών της Υγείας Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Η αποκάλυψη της διάγνωσης: ελληνικές και ευρωπαϊκές απόψεις και πρακτικές

ΚΑΡΔΙΑΚΗ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΑ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ: ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Ο. Καρδακάρη, Νοσηλεύτρια M sc,κ/δ ΚΛΙΝΙΚΗ ΠΓΝΙ

Παγκόσμιος Μήνας Νόσου Alzheimer 2017

Ιατροφαρμακευτική δαπάνη & αποδοτική κατανομή των πόρων στην ΠΦΥ

Σακχαρώδης Διαβήτης. Είναι η πιο συχνή μεταβολική νόσος στον άνθρωπο. Γανωτάκης Εμμανουήλ Καθηγητής Παθολογίας Πανεπιστήμιο Κρήτης

ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΑΣ 2019 ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΠΑΘΗΣΕΩΝ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ. ΡΟΥΜΤΣΙΟΥ ΜΑΡΙΑ Νοσηλεύτρια CPN, MSc Α Παιδιατρικής κλινικής ΑΠΘ

Β-αναστολείς στην ανεπίπλεκτη υπέρταση: Έχουν θέση? ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ MD, MSc, PhD Διευθυντής ΕΣΥ Καρδιολογικής Κλινικής Γ.Ν.

Καταγραφή ασθενών προσερχόµενων στο Τµήµα Επειγόντων Περιστατικών µε Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο σε νοσοκοµείο της Κεντρικής Ελλάδας

ΑΝΟΙΑ. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΤΗΣ ΑΝΑΠΝΟΗΣ ΣΤΟΝ ΥΠΝΟ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΎΠΟΥ 2.

Εµµανουήλ Ανυφαντής*,PhD cand; Νίκος Δηµησιάνος, MD,PhD; Κώστας Οβάλες, MD; Ιλιάννα Βλάχου, MD; Κώστας Σπίγγος, MD.

Συνολικό οικονομικό κόστος της καρδιαγγειακής νόσου

Σακχαρώδης Διαβήτης και Ανοια. Κωνσταντίνος Σ. Πετσάνης Νευρολόγος

ΠΑΓΚΌΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΕΦΡΟΥ 2017 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Μ. ΧΑΝΤΑΝΗΣ Διευθυντής Καρδιολογίας Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιάς

εξουδετερώσει πλήρως;

«Η επιβάρυνση των περιθαλπόντων συνεπεία των νευροψυχιατρικών συμπτωμάτων στα σύνδρομα της Μετωποκροταφικής Εκφύλισης»

Οι Υπηρεσίες Υγείας σε Περιβάλλον Κρίσης

Πίνακας Προτεινόμενων Πτυχιακών Εργασιών

ΑΝΤΙΑΙΜΟΠΕΤΑΛΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ.

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Ενδυνάμωση & Συνηγορία των ατόμων που πάσχουν από Άνοια και των φροντιστών τους.

9 o Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου A lzheimer και Συγγενών Διαταραχών

Η συμμόρφωση στην υγεία. Αικατερίνη Βενέτη Νοσηλεύτρια MSc, PhD (c) Οικονομολόγος

Η Επιδημιολογία της Καρδιαγγειακής Νόσου στην Ελλάδα, από το 1950

Ποιότητα Ζωής. Ασθενοκεντρική-Εξατομικευμένη Επιλογή Αντιδιαβητικής αγωγής. Αποτελεσματικότητα Υπογλυκαιμία Βάρος Ανεπιθύμητες ενέργειες Κόστος

Μοριακή μελέτη της νόσου Αlzheimer σε δείγματα εγκεφαλικού ιστού. Κωνσταντινίδου Πολυάνθη

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΑΝΟΙΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Εισαγωγή. Σκοπός

Η νόσος ALZHEIMER: Συμπώματα, κληρονομικότητα, επιβαρυντικοί και προστατευτικοί παράγοντες και μελλοντικές θεραπείες-οκτ 2012

Επιδημιολογία της αρτηριακής υπέρτασης: ο ρόλος της Μεσογειακής Δίαιτας

Ηλικιωμένοι στην Κοινότητα και το Ίδρυμα - στον Αστικό Ιστό και την Ύπαιθρο Συννοσηρότητα

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ

Greek Leadership Diabetes Forum 11-April 2014

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ (με βάση το παράθεμα σελ.157 του σχολικού βιβλίου) Η νόσος Alzheimer

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2.

Υγεία και Άσκηση Ειδικών Πληθυσμών ΜΚ0958

Αιτιοπαθογένεια της νόσου

ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΜΑΚΡΟΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΑΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ

Πανευρωπαϊκή Ημέρα Καρδιακής Ανεπάρκειας, 5-7 Μαϊου 2017

Πρόληψη στα καρδιαγγειακά νοσήματα

Εκτίμηση Επιπέδου Μεταγνωστικών Λειτουργιών και Παρέμβαση Ενίσχυσής τους στην Ήπια Γνωστική Εξασθένιση

ΤΡΙΤΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ

Το Φορτίο των Φροντιστών Ανοϊκών Aσθενών

Ο Συνήγορος του Πολίτη και η συμβολή του για την ευημερία και αξιοπρέπεια των ατόμων με άνοια

ΜΙΙΙ ΓΑΤΣΙΑ ΕΥΦΡΟΣΥΝΗ ΔΗΜΗΤΡΑ ΜΙΙ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Αγωγιάτου Χριστίνα, Ψυχολόγος, Α.Π.Θ. Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer

Από τις ρυθμίσεις στις διαρθρωτικές αλλαγές: η αναγκαία παρέμβαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας

Πρόταση αξιοποίησης του συστήματος σωματικής και νοητικής υγείας LLM Care στον τουρισμό των 55+ στην Ελλάδα Παναγιώτης Μπαμίδης Αναπλ.

H νόσος Αλτσχάιμερ. Για να τη θεραπεύσουμε, δεν υπάρχει φάρμακο. Μόνο πολλή αγάπη... Κοινωνική Οργάνωση

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά

ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ. Τι ονοµάζουµε συνολικό καρδιαγγειακό κίνδυνο: Γιατί χρειαζόµαστε ειδικά µοντέλα υπολογισµού:

Παιδιά και νέοι με χρόνια προβλήματα υγείας και ειδικές ανάγκες. Σύγχρονες ιατρικές θεωρήσεις και ελληνική πραγματικότητα.

Διαταραχές μνήμης και οικονομικό κόστος ψυχικής υγείας

Η θέση του ΣΦΕΕ στα Οικονομικά Υγείας. Μιχάλης Χειμώνας Γενικός Διευθυντής ΣΦΕΕ 30 Οκτωβρίου 2015 Θεσσαλονίκη

Διαβήτης και Στεφανιαία Νόσος

Η πρόληψη των κατακλίσεων σε βαριά πάσχοντες και η χρήση ειδικών στρωμάτων για την πρόληψη και αντιμετώπιση των κατακλίσεων

Eπιδημιολογία σεξουαλικώς μεταδιδομένων νοσημάτων στην Ελλάδα σήμερα Σεξουαλικές συμπεριφορές και νοσήματα: Από την εφηβεία στην ενηλικίωση

Χατζηκωνσταντίνου Θωμάς, ειδικευόμενος Παθολογίας Παθολογική κλινική Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Θεσσαλονίκης (ΨΝΘ)

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012

«Ενημερωθείτε για την Υγεία σας, Ζήστε καλύτερα! Άνοια Νευροπαθητικός Πόνος λόγω Σακχαρώδη Διαβήτη Σεξουαλική Ζωή στην Τρίτη Ηλικία - Ακράτεια»

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2010/2084(INI)

Παρουσίαση Έργου: Σχεδιασμός και ανάπτυξη προτύπου μοντέλου ποιότητας στην κατ οίκον φροντίδα και αυτό-φροντίδα ασθενών με νεοπλασίες

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΝΟΣΗΛΕΙΑ ΜΕ ΤΗ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΗ ΕΚΒΑΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΙΣΧΑΙΜΙΚΟ ΑΓΓΕΙΑΚΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΟ ΕΠΕΙΣΟΔΙΟ

Υγιής Γήρανση, Άνοια, Πρόληψη και Διαχείριση Δυσκολιών Μνήμης Έλενα Σάββα Εργοθεραπεύτρια

Η θέση της χημειοθεραπείας σε ασθενείς 3 ης ηλικίας. Θωμάς Μακατσώρης Λέκτορας Παθολογίας-Ογκολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών

ΚΡΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΣΑΣ ΣΕ ΦΟΡΜΑ!

ΣΥΝΟΣΗΡΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΧΑΠ ΓΑΒΡΙΗΛΙΔΟΥ ΑΝΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΓΕΝ.ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Άνοια στην Τρίτη ηλικία:

Εμπειρίες από υπηρεσίες ψυχικής ενδυνάμωσης για παιδιά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Π. Παναγοπούλου, MD, MPH, PhD Παιδίατρος

Transcript:

Νόσος Alzheimer: Εξελίξεις και ελπίδες Παρασκευή Σακκά Νευρολόγος Ψυχίατρος Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών Τμήμα Νευροεκφυλιστικών Παθήσεων Εγκεφάλου - Ιατρείο Μνήμης Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer

Public-health action urgently needed for growing elderly population http://pennadc.org/news-events/#sthash.eimkrzyr.dpuf

Το ποσοστό των ηλικιωμένων στη χώρα μας 2002 14% 2030 26% Ο ρυθμός αύξησης των ατόμων γεροντικής ηλικίας είναι ΕΠΤΑΠΛΑΣΙΟΣ εκείνου του γενικού πληθυσμού ΕΣΥΕ 2012

Η άνοια σήμερα Αύξηση προσδόκιμου επιβίωσης Η Άνοια πλήττει το 6% των ανθρώπων άνω των 65 ετών 47.000.000 ασθενείς παγκοσμίως 10.500.000 ασθενείς στην Ευρώπη ADI Report 2015 200.000 ασθενείς στην Ελλάδα ADI Dementia Greece Report, 2012

Η άνοια σήμερα Ως ένα νόσημα με σοβαρό και υψηλό φορτίο νοσηρότητας, η άνοια αποτελεί επίσης μείζον κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα για (α) το σύστημα ασφάλισης υγείας (β) την οικονομική και κοινωνική παραγωγικότητα (γ) την εθνική οικονομία και (δ) την οικονομία και την ποιότητα ζωής των νοικοκυριών.

Αύξηση του αριθμού ατόμων με άνοια 2010-2050 Alzheimer s Disease International, World Alzheimer Report, 2010. Available at: http://www.alz.co.uk/research/files/worldalzheimerreport2010.pdf

Το κόστος της άνοιας Tο ετήσιο κόστος της άνοιας παγκοσμίως το 2010 ήταν 604 δισεκατομμύρια $, που αντιστοιχεί στο 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ ή στο τριπλάσιο του ετήσιου ΑΕΠ της Ελλάδας. Το συνολικό κόστος της νόσου (άμεσο και έμμεσο) στην Ελλάδα υπερβαίνει τα 3 δισεκατομμύρια και προσεγγίζει τα 6 δισεκατομμύρια ετησίως. ADI report 2014

Alzheimer Disease International 2009 annual report

Κατανομή συνολικού κοινωνικού κόστους (%) DELOITTE ACCESS ECONOMICS, 2011 UPDATED DEMENTIA ECONOMIC IMPACT REPORT, NZ

Διαγνωστικά κριτήρια άνοιας Διαταραχή μνήμης και ένα από τα παρακάτω: - αφασία (γραφή, ανάγνωση, κατανόηση, ονομασία αντικειμένων) - απραξία (κινήσεις σε εντολή ή μίμηση) - αγνωσία (αναγνώριση οικείων αντικειμένων) - διαταραχή επιτελικών λειτουργιών (προγραμματισμός, οργάνωση, αφηρημένη σκέψη, προσοχή) Διαταραχή λειτουργικότητας (κοινωνική, επαγγελματική) Έκπτωση από προηγούμενο επίπεδο λειτουργικότητας DSM-IV-TR

Νοσήματα που οδηγούν σε άνοια Νόσος Alzheimer (NA) Αγγειακή Άνοια 17.5% Άνοια με σωμάτια Lewy και Άνοια νόσου Parkinson 55% 7.5% 20% Άλλες άνοιες Μετωποκροταφική Άνοια Νόσος Creutzfeldt-Jakob Φλοιοβασική εκφύλιση Προϊούσα Υπερπυρηνική Παράλυση ΔΥΝΗΤΙΚΑ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜΕΣ ΑΝΟΙΕΣ Ιατρείο Μνήμης, Νοσοκομείο ΥΓΕΙΑ, 2014

Αναστρέψιμες άνοιες 1985 20% 2005 9% Φάρμακα και αλκοόλ Μεταβολικά αίτια Καλλίτερα διαγνωστικά κριτήρια καλλίτερα διαγνωστικά εργαλεία οι καταστάσεις στις οποίες παρατηρήθηκε κλινική βελτίωση ανέρχονται στη βιβλιογραφία σε ποσοστό κάτω από 1% Clarfred MA, Αrch Intern Med 2005

Νόσος Alzheimer Απώλεια νευρώνων Ατροφία εγκεφάλου Νευροϊνιδιακά πλέγματα tau πρωτείνης Πλάκες Αβ42 Alois Alzheimer, 1907

The continuum of Alzheimer s Disease R.A. Sperling, Alzheimer & Dementia, 2011

Νευροπαθολογία εξέλιξης νόσου Alzheimer

Staging framework of preclinical AD Sperling RA et al Alzheimers Dement. 2011 May;7(3):280-92

Παθογένεση της νόσου Αlzheimer (Γoνίδια+Περιβάλλον)

Νόσος Alzheimer Κληρονομικότητα 98% όλων των περιπτώσεων είναι σποραδικές μορφές όψιμης έναρξης - ασθενείς > 65 ετών Πρώιμης έναρξης Νόσος Alzheimer 2% όλων των περιπτώσεων - ασθενείς < 65 ετών Λιγότερο από 1% των περιπτώσεων οφείλεται στις γνωστές μεταλλαγές στα γονίδια (PSEN 1, PSEN 2, APP) Ο κίνδυνος νόσησης των πρώτου βαθμού συγγενών των ατόμων με νόσο Alzheimer είναι 3-4 φορές μεγαλύτερος από τα άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό (οικογενείς μορφές- πολλαπλοί γενετικοί προδιαθεσικοί παράγοντες)

Επιπολασμός (%) Συχνότητα της άνοιας στους ηλικιωμένους 50 45 Eπιπολασμός Άνοιας ανά ηλικία: 1% στα 60 έτη 2% στα 65 έτη 8% στα 75 έτη 32% στα 85 έτη 40 35 30 25 20 15 10 5 0 65 69 70 74 75 79 80 84 85 89 90 94 95 99 Ηλικία (έτη) Ritchie και Kildea, 1995

Tροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου νόσου Alzheimer Αγγειακοί παράγοντες κινδύνου Κατάθλιψη Δίαιτα- Διατροφή Νοητικό απόθεμα Τρόπος ζωής!

Αγγειακοί παράγοντες κινδύνου Σακχαρώδης διαβήτης Δυσλιπιδαιμία Κάπνισμα Αρτηριακή υπέρταση Παχυσαρκία Υπερομοκυστεϊναιμία Οι αγγειακοί παράγοντες κινδύνου προδιαθέτουν για καρδιαγγειακή και εγκεφαλική αγγειακή νόσο συμμετέχουν στην εμφάνιση της αγγειακής άνοιας έχει αναγνωρισθεί ο ρόλος τους και στη νόσο Alzheimer

Κατάθλιψη

Διατροφή Προστατευτικός ρόλος της μεσογειακής διατροφής! Μείωση του κινδύνου κατά 53% σε μέτρια και κατά 68% σε υψηλή «συμμόρφωση» στη μεσογειακή διατροφή Scarmeas et al, 2010

Νοητικό απόθεμα 25% αποθανόντων χωρίς άνοια πληρούν παθολογοανατομικά κριτήρια άνοιας Παρόμοια ποσοστά σε εν ζωή νοητικά υγιείς έχουν εναποθέσεις αμυλοειδούς σε PIB PET Παθητική εκδοχή hardware Ενεργητική εκδοχή software Επιδημιολογικές μελέτες υποστηρίζουν ότι ο ενεργός τρόπος ζωής που χαρακτηρίζεται από πνευματικές, σωματικές και κοινωνικές δραστηριότητες συσχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο για άνοια και μικρότερη έκπτωση σε άτομα με νόσο Alzheimer Τομείς της ανθρώπινης εμπειρίας όπως επαγγελματικά και μορφωτικά επιτεύγματα πιθανόν να συμβάλουν στο νοητικό απόθεμα βοηθώντας μερικούς ανθρώπους να αντιμετωπίζουν τις βλάβες της νόσου Alzheimer στον εγκέφαλό τους αποτελεσματικότερα από άλλους ανθρώπους Stern Y, What is cognitive reserve; Theory and research application of the reserve concept. Journal of the International Neuropsychological Society 2002 Katzman R., Clinical pathological and neurochemical changes in dementia, Annals of Neurology 1988 Oh H. Covarying alterations in Aβ deposition, glucose metabolism, and gray matter volume in cognitively normal elderly Human Brain Mapping, 2014

Factors contributing to cognitive reserve

Υπάρχει πρόληψη για την άνοια! Οι πρώτες πέντε μελέτες που αποδεικνύουν ότι η επίπτωση της άνοιας έχει μειωθεί κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών (αν και ο επιπολασμός αυξάνεται) Rocca et al. Trends in the incidence and prevalence of Alzheimer s disease, dementia, and cognitive impairment in the United States. Alzheimer s and Dementia 2011 Schrijvers et al. Is dementia incidence declining? Trends in dementia incidence since 1990 in the Rotterdam study. Neurology 2012 Qiu et al. Twenty-year changes in dementia occurrence suggest decreasing incidence in central Stockholm, Sweden. Neurology 2013 Christensen et al. Physical and cognitive function of people older that 90 years: a comparison of two Danish cohorts born 10 years apart. The Lancet 2013 Matthews et al. A two-decade comparison of prevalence of dementia in individuals aged 65 years and older from three geographical areas of England: results of the Cognitive Function and Ageing Study I and II. The Lancet 2013

Υπάρχει πρόληψη για την άνοια! Finnish Geriatric Intervention Study to Prevent Cognitive Impairment and Disability A 2 year multidomain intervention of diet, exercise, cognitive training, and vascular risk monitoring versus control to prevent cognitive decline in at- risk elderly people (FINGER): a randomized controlled trial The Lancet March 2015

Χωρίς αποτελέσματα οι μελέτες προφύλαξης!

Neuroprotective Strategies in AD To slow disease progression in those with disease symptomatic treatment To delay the onset in those with existing underlying pathology secondary prevention To prevent disease in those without underlying pathology primary prevention

The G8 Dementia Research Summit a starter for eight Nick Fox, Ronald C Petersen www.thelancet.com, December 2013

Ministerial Conference on Dementia WHO Geneva 16-17 March 2015 globaldementiaframework.wordpress.com

Diabetes mellitus, hypertension, obesity, hypercholesterolemia, smoking and physical inactivity are common in elderly persons and are all associated with an increased risk of myocardial infarction, stroke and dementia. Efficacious treatments of these cardiovascular diseases are available, but in elderly patients with multiple cardiovascular diseases and risk factors however, treatment is currently insufficient. Optimization of management of these diseases in order to decrease the burden of cardiovascular disease and its long-term complications is urgently needed. In this project we will develop and evaluate an innovative intervention strategy to improve pharmacological and nonpharmacological treatment for cardiovascular disease in elderly patients. First, data from three large ongoing clinical trials on multi-component vascular interventions in the elderly will be used to explore efficacy and feasibility of various treatment regimens. Second, an innovative and interactive internet platform for self-management of vascular diseases in the elderly will be developed. Interactive support by practice nurses and patient's own physician and monitoring of adverse events will be integrated. Third, the efficacy of access to this new internet platform will be evaluated in a randomized controlled trial in 4600 elderly. This flexible internet-based intervention strategy can be easily translated and adapted for use in different health-care systems in the EU. It will allow for tailor-made interventions specifically suited to the needs of older people and meticulous monitoring of side effects. The expected decrease in new cardiovascular events and dementia will result in lowering of healthcare costs substantially. http://www.hatice.eu

Φαρμακευτικές θεραπείες νόσου Alzheimer Δεν υπάρχει προς το παρόν ριζική θεραπεία της νόσου Alzheimer Τα υπάρχοντα φάρμακα είναι συμπτωματικές θεραπείες Oι φαρμακευτικές θεραπείες πρέπει να συνδυάζονται με μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις για βελτιστοποίηση του αποτελέσματος SOCIABLE

Ανάπτυξη της φαρμακοθεραπείας νόσου Alzheimer

Είναι το αμυλοειδές ο μόνος στόχος; Sanjay W.Pimplikar et al., J.Neurosci.2010

Διαφορετικοί τύποι νόσου Alzheimer

Χωρίς αποτελέσματα 20 παράγοντες κατά του β-amyloid κόστος 270.000.000 $ 2 μονοκλωνικά αντισώματα 2.400 ασθενείς 5 χρόνια Johnson &Johnson, Pfizer και Eli Lilly 9 μελέτες φάσης ΙΙΙ χωρίς αποτελέσματα: Callaway E., Alzheimer s drugs take a new tack - Nature 2012

Μελέτη Souvenir ll 2014 RCT Souvenaid versus placebo Βελτίωση στη μνήμη

Υπάρχει θεραπεία για τη νόσο Alzheimer; Νέας γενιάς φάρμακα Νευροπροστασία Ρυθμιστές των νευροδιαβιβαστών Πρόληψη των παραγόντων κινδύνου Παράγοντες που μειώνουν το Αβ αμυλοειδές και την πρωτεΐνη Tau Ένα cocktail με τα παραπάνω θα είναι η καλύτερη θεραπεία για τη νόσο Alzheimer!

Η Άνοια στην Ελλάδα σήμερα 200.000 ασθενείς 89% των ασθενών φροντίζονται στο σπίτι - 400.000 φροντιστές Απουσία επιδομάτων, βοηθημάτων για ασθενείς και φροντιστές Τραγικές ελλείψεις: Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Υπηρεσίες Φροντίδας στο σπίτι Ιδρύματα μακροχρόνιας παραμονής Δομές ανακουφιστικής φροντίδας Δομές τελικού σταδίου Προβληματική Πρωτοβάθμια Περίθαλψη & Νοσοκομειακή φροντίδα Συχνά αρνητική και απαισιόδοξη αντιμετώπιση (γιατροί και κοινό) ΣΤΙΓΜΑ Dementia Survey, Greece, 2009

Η Άνοια στην Ελλάδα σήμερα Ελάχιστα κονδύλια για έρευνα Σημαντικές ερευνητικές προσπάθειες 20 Ιατρεία Μνήμης και Νοητικών Λειτουργιών Πανεπιστημιακά, Κέντρα Alzheimer, ΕΣΥ Ελάχιστες Ψυχογηριατρικές Κλινικές 11 Κέντρα Ημέρας για ανοϊκούς ασθενείς (ΨΥΧΑΡΓΩΣ- Επιχειρησιακό πρόγραμμα «Υγεία Πρόνοια 2000-2006»-καλύπτουν ανάγκες 5.000 ασθενών) 3 Ξενώνες για ανοϊκούς ασθενείς 33 Οργανώσεις Alzheimer Νευρολόγοι, Ψυχίατροι, Οικογενειακοί γιατροί (ΠΕΔΥ, ιδιώτες ) Δήμοι: ΚΑΠΗ - ΚΗΦΗ, Εκκλησία Απουσία Δικτύωσης Νομοθετικό πλαίσιο για την Άνοια

Εταιρείες Alzheimer στην Ελλάδα Ελληνική Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Θεσσαλονίκη 1997 Βόλος 1998 Ξάνθη1998 Χανιά 1999 Λάρισα 2000 Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθήνα 2002 Ηράκλειο 2002 Ρόδος 2008 Χαλκίδα 2008 Πανελλήνια Ομοσπονδία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών 2009

Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών Δραστηριότητες Μη κερδοσκοπικό σωματείο που ιδρύθηκε το 2002, από επαγγελματίες υγείας, συγγενείς ασθενών, κ.α. Σήμερα αριθμεί 5.550 μέλη. γραμμή υποστήριξης 210 7013271 ομάδες υποστήριξης και εκπαίδευσης φροντιστών ενημερωτικές ομιλίες και εκδηλώσεις για το κοινό, screening ΚΑΠΗ εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας - επιστημονικές ημερίδες ευρωπαϊκά προγράμματα εκδόσεις βιβλίων, ενημερωτικών φυλλαδίων Πρόγραμμα «Φροντίδα στο σπίτι» 4 Κέντρα Ημέρας για ανοϊκούς ασθενείς www.alzheimerathens.gr

Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών Πρόγραμμα Φροντίδα στο Σπίτι για άτομα με άνοια Κέντρο Ημέρας για άτομα με άνοια Μ. Μουσούρου 89 & Στίλπωνος 33, Μετς Τηλ. 210 7013271 Κέντρο Ημέρας για άτομα με άνοια Πανόρμου και Βαθέως Αμπελόκηποι Τηλ. 210 6424228 Κέντρο Ημέρας για άτομα με άνοια Ζήνωνος Ελεάτου 8 Μαρούσι Τηλ. 210 6180073 Κέντρο Ημέρας για άτομα με άνοια Αγ. Κωνσταντίνου 7 Ηλιούπολη Tηλ. 210-9706347 Ε. Π. «Υγεία Πρόνοια» 2000-2006

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Άνοια Νόσο Alzheimer Ομάδα εργασίας για την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Άνοια- Νόσο Alzheimer 8 μέλη 2 Ημερίδες Διαβούλευσης - 500 ερωτηματολόγια Ολοκλήρωση Δεκέμβριος 2014 Αθήνα,7/11/2013 Αρ.Πρωτ.:ΔΥ1δ/Γ.Π.οικ.102841 Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια Νόσο Alzheimer ΦΕΚ 270 Α -24/12/2014 νόμος 4316

Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια Το Εθνικό Παρατηρητήριο Άνοιας Alzheimer στο Υπουργείο Υγείας έχει σκοπό τη μόνιμη υποστήριξη της πολιτικής της Χώρας για την αντιμετώπιση της νόσου και την προστασία των δικαιωμάτων των ασθενών και των οικογενειών τους Εκπονεί το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο για τη νόσο, το οποίο υποβάλλεται προς έγκριση στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής, σύμφωνα με τον Κανονισμό της Βουλής και το οποίο επικαιροποιείται με βάση την διαρκή έρευνα των νέων ιατρικών, κοινωνικών, οικονομικών και νομικών δεδομένων Παρακολουθεί την εφαρμογή του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου από τις εξουσιοδοτημένες υπηρεσίες υγείας σε όλη τη Χώρα και συντάσσει σχετική ετήσια έκθεση που υποβάλλεται στον Υπουργό Υγείας και στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής Μέλη του Παρατηρητηρίου: Π.Σακκά, Μ.Τσολάκη, Ν.Σκαρμέας, Π.Βιδάλης, Σ.Ευθυμιόπουλος, Ε.Πάβη, Β.Παπανικολάου, Δ.Τάκης

ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΟΙΑ ΚΑΙ ΤΗ ΝΟΣΟ ALZHEIMER Νόμος του Κράτους το Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια ΦΕΚ 270 Α -24/12/2014 νόμος 4316

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Άνοια Νόσο Alzheimer Ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης παγκοσμίως Επιδημιολογικά στοιχεία - Παράγοντες κινδύνου Μορφές άνοιας- Κλινική εικόνα- Συμπεριφορικά και Ψυχολογικά Συμπτώματα στην άνοια Οικονομικές διαστάσεις Διεθνής πολιτική αντιμετώπισης της άνοιας - Σχέδια δράσης άλλων χωρών Νομοθεσία και δικαιώματα ασθενών Υφιστάμενη κατάσταση στην Ελλάδα Επιδημιολογία- Έρευνα- Εκπαίδευση Οικονομικές διαστάσεις Φροντίδα Υγείας και Κοινωνική Μέριμνα- Δομές και υπηρεσίες Νομοθεσία και δικαιώματα ασθενών Στρατηγικός Σχεδιασμός Όραμα Αρχές και στόχοι Άξονες και Δράσεις Καταγραφή και ταξινόμηση των ατόμων με άνοια στην Ελλάδα Πρόληψη Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση κοινού Υποστήριξη φροντιστών Αντιμετώπιση της Άνοιας (δομές και υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας) Νομοθεσία-Δικαιώματα ασθενών και φροντιστών Έρευνα για την άνοια Εκπαίδευση στην άνοια Διαδικασία Υλοποίησης - Χρηματοδότηση

Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Άνοια Νόσο Alzheimer Άξονες και Δράσεις Άξονας 1: Καταγραφή και ταξινόμηση των ατόμων με άνοια στην Ελλάδα - Εθνικό Αρχείο ατόμων με άνοια -Παροχή οικονομικών βοηθημάτων βάση αλγορίθμου βαρύτητας της νόσου και της επιβάρυνσης των οικογενειών Άξονας 2: Πρόληψη- Ενημέρωση και ευαισθητοποίηση κοινού Άξονας 3: Υποστήριξη φροντιστών των ατόμων με άνοια Άξονας 4: Αντιμετώπιση της άνοιας Δράση 1: Η άνοια στην πρωτοβάθμια περίθαλψη Δράση 2: Ιατρεία Μνήμης και Νοητικών Λειτουργιών Δράση 3: Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας για άτομα με άνοια Δράση 4: Δομές φιλοξενίας και μακροχρόνιας παραμονής για άτομα με άνοια Δράση 5: Δομές τελικού σταδίου Δράση 6: Απoκεντρωμένη φροντίδα- Φροντίδα στο σπίτι Δράση 7: Υπηρεσίες Τηλεϊατρικής Άξονας 5: Νομοθεσία- Δικαιώματα ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους Άξονας 6: Έρευνα για την άνοια Άξονας 7: Εκπαίδευση στην άνοια

Άξονας 1: Καταγραφή και ταξινόμηση των ατόμων με Άνοια στην Ελλάδα Δράση Εθνικό Αρχείο ατόμων με άνοια (Dementia Registry) Συστηματική και τυποποιημένη καταγραφή των περιπτώσεων άνοιας - δεδομένα νοσηρότητας και θνησιμότητας Οφέλη Χάραξη ορθολογικής εθνικής πολιτικής βάσει έγκυρων και αξιόπιστων δεδομένων Βελτίωση της ποιότητας της διάγνωσης, της θεραπείας και της φροντίδας Παροχή συγκρίσιμων στοιχείων με άλλες ευρωπαϊκές χώρες Δράση Ταξινόμηση των ατόμων με άνοια και παροχή οικονομικών βοηθημάτων βάση αλγορίθμου της νόσου και της επιβάρυνσης των οικογενειών Η ανάπτυξη ενός εργαλείου ταξινόμησης των ατόμων με άνοια ανάλογα με τις ανάγκες τους, την βαρύτητα της νόσου και τον βαθμό αναπηρίας που προκαλεί Συνυπολογίζονται κοινωνικοοικονομικοί παράγοντες (το εισόδημα, η οικογενειακή κατάσταση), η προσβασιμότητα σε υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας, η επιβάρυνση της οικογένειας κλπ. Οφέλη Θεσμική κατοχύρωση οικονομικών βοηθημάτων για άτομα με άνοια βάσει κριτηρίων ισότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης Εξοικονόμηση πόρων

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΟΤΑ http://dementia-community.gr/

Το στίγμα στην άνοια Alzheimer s Disease International