Επινεφρίδιο Σπειροειδής Στηλιδωτή Δικτυωτή Μυελός Φλέβα
Επινεφρίδιο Αλατοκορτικοειδή (C21) Γλυκοκορτικοειδή (C21) Ανδρογόνα (C19) Μυελός Φλέβα
ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ Η χοληστερόλη είναι το υπόστρωμα για τη σύνθεση όλων των στεροειδών ορμονών Η χοληστερόλη μπορεί να προέρχεται από την αιματική κυκλοφορία συντίθεται de novo από ακετοξεικό οξύ Κυρίως χρησιμοποιείται η LDLχοληστερόλη για τη σύνθεση των στεροειδών ορμονών
ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ Ενδοκύττωση όλου του μορίου της LDL μέσω ειδικών υποδοχέων Ενδοκύττωση τμήματος μορίου HDL μέσω SR-BI (scavenger receptor, class B, type I) Η ενδοκυττάρια αύξηση της LDL και HDL ρυθμίζει προς τα κάτω τους υποδοχείς τους
ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ Η χοληστερόλη αποθηκεύεται στον επινεφριδικό φλοιό με τη μορφή εστέρων χοληστερόλης Οι εστέρες χοληστερόλης μετατρέπονται σε χοληστερόλη από την υδρολάση των εστέρων της χοληστερόλης Η υδρολάση της χοληστερόλης εκφράζεται κυρίως στα επινεφρίδια
Χοληστερόλη HO 2 1 A 3 4 19 5 CH 3 10 B 6 11 9 C 8 12 21 18 7 13 14 CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 CH 3 20 CH 23 25 17 D 15 22 16 CH 2 24 26 27 CH CH 3
Δράση κυτοχρώματος P450 P450scc
Πρεγνενολόνη
Προγεστερόνη
Ονομασίες ενζύμων στεροειδογένεσης Νέο όνομα Προηγούμενο Χρησιμοποιούμενο ευρέως CYP11A1 P450scc Δεσμολάση, ένζυμο αποκοπής πλάγιας αλύσου χοληστερόλης 3β-υδροξυστεροειδική δεϋδρογενάση ΙΙ 3β-υδροξυστεροειδική δεϋδρογενάση 3β-υδροξυστεροειδική δεϋδρογενάση CYP17 P450c17 17-α υδροξυλάση / 17,20 λυάση CYP21A2 P450c21 21-υδροξυλάση CYP11B1 P450c11 11β-υδροξυλάση CYP11B2 P450c11as Συνθετάση της αλδοστερόνης, μεθυλοξειδάση της κορτικοστερόνης
Σύνθεση κορτιζόλης-ένζυμα CYP 11 A1 / P450scc / δεσμολάση (σύνθεση πρεγνενολόνης) 3β-υδροξυστεροειδική δεϋδρογενάση (σύνθεση προγεστερόνης) CYP 17 / P450c17 / 17α-υδροξυλάσης (σύνθεση 17α- υδροξυπρογεστερόνης) CYP 21A2 / P450c21 / 21-υδροξυλάση (σύνθεση 11-δεοξυκορτιζόλης) CYP 11B1 / P450c11 / 11β-υδροξυλάση (σύνθεση κορτιζόλης)
Κορτιζόλη
Σύνθεση αλδοστερόνης CYP 11 A1 / P450scc/χοληστερολική δεσμολάση (σύνθεση πρεγνενολόνης) 3β-υδροξυστεροειδική αφυδρογονάση (σύνθεση προγεστερόνης) CYP 11 A2 / P450c21 / 21- υδροξυλάση (σύνθεση δεοξυκορτικοστερόνης) CYP 11 B2 / συνθετάση αλδοστερόνης (σύνθεση κορτικοστερόνης 18-OHκορτικοστερόνη αλδοστερόνη)
Αλδοστερόνη
Σύνθεση ανδρογόνων Η δικτυωτή ζώνη δεν έχει το έμζυμο 3βυδροξυστεροειδική δεϋδρογενάση Προέρχονται από την 17α-ΟΗ πρεγνενολόνη με τη δράση του CYP 17 Η DHEA και η DHEA-S είναι τα πιο άφθονα παράγωγα του φλοιού Η ανδροστενδιόνη μετατρέπεται σε τεστοστερόνη στους περιφερικούς κυρίως ιστούς από τη 17-κετοστεροειδική αναγωγάση
Τεστοστερόνη
Οιστραδιόλη
Δ 5 & Δ 4 στεροειδή Τα Δ 5 στεροειδή (με διπλό δεσμό C=C ανάμεσα στα άτομα άνθρακα C5 & C6 στο B-δακτύλιο του μορίου του στεροειδούς) έχουν ασθενείς δράσεις Τα Δ 4 στεροειδή (με διπλό δεσμό C=C ανάμεσα στα άτομα άνθρακα C4 & C5 στον Α-δακτύλιο του μορίου του στεροειδούς) εμφανίζουν ισχυρές δράσεις
Έλεγχος επινεφριδιακής λειτουργίας Σύνδρομο Cushing Επινεφριδιακή ανεπάρκεια Μη κλασική Συγγενής Υπερπλασία Επινεφριδίων Πρωτοπαθής Υπεραλδοστερονισμός Φαιοχρωμοκύττωμα
Σύνδρομο Cushing Κορτιζόλη ούρων 24ώρου Άμεσος και αξιόπιστος δείκτης ημερήσιας έκκρισης κορτιζόλης Απαραίτητη η προσεκτική συλλογή δείγματος και η αξιοπιστία του εργαστηρίου Aποτελέσματα μετα-ανάλυσης toy 2008, κατέδειξαν 0,16 likelihood ratio (95% CI 0.08-0.33) ύπαρξης Cushing επί ανεύρεσης κ.φ. αποτελέσματος Αναφέρεται και η συλλογή από τις 10 μμ έως τις 8 πμ, της οποίας η αξιοπιστία αναμένεται να επιβεβαιωθεί
Σύνδρομο Cushing Εφόσον η κορτιζόλη ούρων 24ώρου βρεθεί 3 φορές υψηλότερη από το ανώτερο φυσιολογικό όριο και άλλη 1 δοκιμασία είναι παθολογική, μπορεί να τεθεί η υπόθεση της διάγνωσης σ. Cushing!!!
Σύνδρομο Cushing Ολονύκτια καταστολή με 1mg δεξαμεθαζόνης (Overnight 1mg test) Χορήγηση 1mg δεξαμεθαζόνης στις 11 μ.μ., μέτρηση κορτιζόλης ορού στις 8-9 π.μ. το επόμενο πρωί Κορτιζόλη ορού <2 μg/dl (55 nmol/l) Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται σαν μοναδικό κριτήριο διάγνωσης σ. Cushing Διαγνωστική ακρίβεια: Likelihood ratio 16,4 (CI 9,3-28,8) για παθολογικό αποτέλεσμα και 0,06 (0,03-0,14) για φυσιολογικό αποτέλεσμα
Σύνδρομο Cushing Δοκιμασία καταστολής με χαμηλή δόση δεξαμεθαζόνης (0,5mg) Χορήγηση 8 δόσεων (ανά 6ωρο) 0,5 mg δεξαμεθαζόνης (9 π.μ., 3 μ.μ., 9 μ.μ., 3 π.μ.) Μέτρηση κορτιζόλης ορού πριν τη χορήγηση και 2 έως 6 ώρες ύστερα από την τελευταία δόση δεξαμεθαζόνης Κορτιζόλη ορού <1,8 μg/dl (50 nmol/l) Κορτιζόλη ούρων <10 μg/ημέρα (27 nmol/ημέρα) τη δεύτερη μέρα της χορήγησης της δεξαμεθαζόνης
Επινεφριδιακή ανεπάρκεια Κορτιζόλη ορού στις 8 π.μ. >11 μg/dl (300 nmol/l) καθιστά μη πιθανή την επινεφριδιακή ανεπάρκεια Κορτιζόλη ορού στις 8 π.μ <3 μg/dl (80 nmol/l) καθιστά πολύ πιθανή τη διάγνωσή της
Επινεφριδιακή ανεπάρκεια Δοκιμασία [1-24] ACTH (Synachten test) Χαμηλής Δόσης Synachten (1 μg ενδοφλέβια) Υψηλής δόσης-βραχύ Synachten (0,25 mg ενδοφλέβια)
Επινεφριδιακή ανεπάρκεια Χαμηλής Δόσης Synachten (1 μg ενδοφλέβια) Μέτρηση κορτιζόλης ορού πριν και 20 ή 30 λεπτά ύστερα από τη χορήγηση Κορτιζόλη: 17-22,5 μg/dl (400-620 nmol/l) πριν ή μετά τη διέγερση αποκλείουν την επινεφριδιακή ανεπάρκεια
Επινεφριδιακή ανεπάρκεια Υψηλής δόσης-βραχύ Synachten (0,25 mg ενδοφλέβια) Μέτρηση κορτιζόλης ορού πριν, στα 30 και στα 60 λεπτά ύστερα από τη χορήγηση ενδοφλέβια 0,25 mg [1-24] ACTH Κορτιζόλη ορού:18-20μg/dl (500-550 nmol/l) οποιαδήποτε στιγμή της δοκιμασίας αποκλείει την επινεφριδιακή ανεπάρκεια
Μη κλασική Συγγενής Υπερπλασία Επινεφριδίων Μη κλασσική ΣΥΕ Μέτρηση 17α-ΟΗ Προγεστερόνης ορού στις 9 π.μ. στην πρώιμη παραγωγική φάση του εμμηνορρυσιακού κύκλου Τιμές >2 ng/ml ενδεικτικές ανεπάρκειας 21α υροξυλάσης Επιβάλλεται η διενέργεια Synachten test με 250 μg [1-24] ACTH και μέτρηση στα 60 λεπτά όταν 17α- ΟΗ Προγεστερόνη ορού: 2-8 ng/ml Η διάγνωση αποκλείεται εφόσον η 17α-ΟΗ Προγεστερόνη ορού <10 ng/ml, ύστερα από διενέργεια Synachten test με 250 μg
Υπεραλδοστερονισμός Δραστικότητα ρενίνης πλάσματος <1 ng/ml ανά ώρα Αλδοστερόνη πλάσματος >20 ng/dl Λόγος αλδοστερόνης πλάσματος προς δραστικότητα ρενίνης πλάσματος σε τυχαίο δείγμα στις 8 π.μ. (τιμές 20-30 ενδεικτικές 1οπαθούς υπεραλδοστερονισμού) Αδυναμία καταστολής αλδοστερόνης (>10 ng/dl) ύστερα από φόρτιση με NaCl 2lt NaCl σε 4 ώρες με τον ασθενή ξαπλωμένο
Φαιοχρωμοκύττωμα Μέτρηση των μεταβολικών παραγώγων των κατεχολαμινών ορού στα ούρα 24ώρου (ευαισθησία = 98 %, specificity = 98 %) Νορεπινεφρίνη ούρων 24ώρου >170μg Επινεφρίνη ούρων 24ώρου >35μg Ντοπαμίνη ούρων 24ώρου >700μg Νορμετανεφρίνη ούρων 24ώρου >900μg ή Μετανεφρίνη ούρων 24ώρου >400μg