2 η Θεµατική Ενότητα : Άλγεβρα Boole και Λογικές Πύλες. Επιµέλεια διαφανειών: Χρ. Καβουσιανός

Σχετικά έγγραφα
2 η Θεµατική Ενότητα : Άλγεβρα Boole και Λογικές Πύλες. Βασικοί Ορισµοί

2 η Θεµατική Ενότητα : Άλγεβρα Boole και Λογικές Πύλες

Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Φυσικής Εργαστήριο Ηλεκτρονικής. Ψηφιακά Ηλεκτρονικά. Άλγεβρα Boole και Λογικές Πύλες 2. Επιμέλεια Διαφανειών: Δ.

ΣΧΕΔΙΑΣΗ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

2. Άλγεβρα Boole και Λογικές Πύλες

ΨΗΦΙΑΚΗ ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ

Ψηφιακή Σχεδίαση Εργαστήριο Τ.Ε.Ι. ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜ. ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

Άλγεβρα Boole και Λογικές Πύλες

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.) ΚΡΗΤΗΣ Τμήμα Εφαρμοσμένης Πληροφορικής & Πολυμέσων. Ψηφιακή Σχεδίαση. Κεφάλαιο 2: Συνδυαστικά Λογικά

Επανάληψη Βασικών Στοιχείων Ψηφιακής Λογικής

ΨΗΦΙΑΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ. ιδάσκων : ρ. Β. ΒΑΛΑΜΟΝΤΕΣ. Πύλες - Άλγεβρα Boole 1

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών. Ψηφιακή Σχεδίαση

Λογική Σχεδίαση Ψηφιακών Συστημάτων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Αλγεβρα BOOLE και Λογικές Πύλες

3 η Θεµατική Ενότητα : Απλοποίηση Συναρτήσεων Boole. Επιµέλεια διαφανειών: Χρ. Καβουσιανός

Πρόγραμμα Επικαιροποίησης Γνώσεων Αποφοίτων

Γ2.1 Στοιχεία Αρχιτεκτονικής. Γ Λυκείου Κατεύθυνσης

Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές ΙΙ

Ψηφιακά Συστήματα. 4. Άλγεβρα Boole & Τεχνικές Σχεδίασης Λογικών Κυκλωμάτων

Ψηφιακά Ηλεκτρονικά. Κεφάλαιο 1ο. Άλγεβρα Boole και Λογικές Πύλες. (c) Αμπατζόγλου Γιάννης, Ηλεκτρονικός Μηχανικός, καθηγητής ΠΕ17

Ενότητα 4 ΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΛΟΓΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΔΥΟ ΕΠΙΠΕΔΩΝ

Ενότητα 2 ΑΛΓΕΒΡΑ BOOLE ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ

Κεφάλαιο Τρία: Ψηφιακά Ηλεκτρονικά

Αρχιτεκτονικές Υπολογιστών BOOLEAN ALGEBRA

Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Φυσικής Εργαστήριο Ηλεκτρονικής. Ψηφιακά Ηλεκτρονικά. Απλοποίηση Συναρτήσεων Boole. Επιμέλεια Διαφανειών: Δ.

Συναρτήσεων Boole. Η Μέθοδος του Χάρτη

3. Απλοποίηση Συναρτήσεων Boole

K15 Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση 4+5: Άλγεβρα Boole

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

Παράσταση αριθμών «κινητής υποδιαστολής» floating point

ΨΗΦΙΑΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 3

ΜΕΡΟΣ 1 ο : Δυαδικές συναρτήσεις Άλγεβρα Boole Λογικά διαγράμματα

Άλγεβρα Boole, λογικές συναρτήσεις και κυκλώματα. URL:

Δυαδικές συναρτήσεις Άλγεβρα Boole Λογικά διαγράμματα

K24 Ψηφιακά Ηλεκτρονικά 4: Σχεδίαση Συνδυαστικών Κυκλωμάτων

σύνθεση και απλοποίησή τους θεωρήµατα της άλγεβρας Boole, αξιώµατα του Huntington, κλπ.

Ελίνα Μακρή

4 η Θεµατική Ενότητα : Συνδυαστική Λογική. Επιµέλεια διαφανειών: Χρ. Καβουσιανός

Συνδυαστικά Λογικά Κυκλώματα

ΗΜΥ 210: Σχεδιασμός Ψηφιακών Συστημάτων Χειμερινό Εξάμηνο Σεπτέμβριος 09 Συνδιαστικά Λογικά Κυκλώματα. Διδάσκουσα: Μαρία Κ.

ΨΗΦΙΑΚΗ ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ

4. ΝΟΜΟΙ ΔΥΑΔΙΚΗΣ ΑΛΓΕΒΡΑΣ

Πρόγραμμα Επικαιροποίησης Γνώσεων Αποφοίτων

ΗΜΥ 210: Σχεδιασμός Ψηφιακών Συστημάτων Σεπτέμβριος 10. Συνδιαστικά Λογικά Κυκλώματα 1

Ενότητα 5 ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ ΛΟΓΙΚΩΝ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΩΝ ΔΥΟ ΕΠΙΠΕΔΩΝ

Εισαγωγή στην Πληροφορική

Κεφάλαιο 4. Λογική Σχεδίαση

Εισαγωγή στα Ψηφιακά Συστήματα

ΗΜΥ-210: Σχεδιασμός Ψηφιακών Συστημάτων Χειμερινό Εξάμηνο 2008

4.1 Θεωρητική εισαγωγή

Κυκλώµατα µε MSI. υαδικός Αθροιστής & Αφαιρέτης

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΞEΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ ΣΕ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

PLD. Εισαγωγή. 5 η Θεµατική Ενότητα : Συνδυαστικά. PLAs. PLDs FPGAs

Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Φυσικής Εργαστήριο Ηλεκτρονικής. Ψηφιακά Ηλεκτρονικά. Συνδυαστική Λογική. Επιμέλεια Διαφανειών: Δ.

Πρόσθεση, αφαίρεση και πολλαπλασιασμός φυσικών αριθμών

Κεφάλαιο 2. Ψηφιακή Σχεδίαση

Περιεχόμενα. Πρώτο Κεφάλαιο. Εισαγωγή στα Ψηφιακά Συστήματα. Δεύτερο Κεφάλαιο. Αριθμητικά Συστήματα Κώδικες

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών. Ψηφική Σχεδίαση

Ελίνα Μακρή

ΣΠ. ΛΟΥΒΡΟΣ, Ν. ΣΚΛΑΒΟΣ

Ι. ΠΡΑΞΕΙΣ. Ορισµός 2 A. ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΠΡΑΞΗ. Έστω E ένα µη κενό σύνολο. Κάθε απεικόνιση f: E x E E λέγεται εσωτερική πράξη επί του E.

Μετατροπή δυαδικών αριθμών

ΗΜΥ 210 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

Απαντήσεις θεωρίας Κεφάλαιο 1ο. (α μέρος)

ΗΜΥ 210 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

Αναλογικά & Ψηφιακά Κυκλώματα ιαφάνειες Μαθήματος ρ. Μηχ. Μαραβελάκης Εμ.

K15 Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση 6: Λογικές πύλες και λογικά κυκλώματα

Εισαγωγή στους Υπολογιστές

Ψηφιακά Κυκλώματα (1 ο μέρος) ΜΥΥ-106 Εισαγωγή στους Η/Υ και στην Πληροφορική

1 η Θεµατική Ενότητα : Αριθµητικά Κυκλώµατα. Επιµέλεια διαφανειών: Χρ. Καβουσιανός

KΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ. { 1,2,3,..., n,...

2. ΛΟΓΙΚΕΣ ΠΥΛΕΣ. e-book ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕ ΙΑΣΗ ΑΣΗΜΑΚΗΣ-ΒΟΥΡΒΟΥΛΑΚΗΣ- ΚΑΚΑΡΟΥΝΤΑΣ-ΛΕΛΙΓΚΟΥ 1

Προγραμματισμός Ηλεκτρονικών Υπολογιστών 1

K15 Ψηφιακή Λογική Σχεδίαση 7-8: Ανάλυση και σύνθεση συνδυαστικών λογικών κυκλωμάτων

R={α/ αρητός ή άρρητος αριθμός }

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών. Ψηφιακή Σχεδίαση

2 η Θεµατική Ενότητα : Σύνθετα Συνδυαστικά Κυκλώµατα. Επιµέλεια διαφανειών: Χρ. Καβουσιανός

ΑΣΠΑΙΤΕ Εργαστήριο Ψηφιακών Συστημάτων & Μικροϋπολογιστών Εργαστηριακές Ασκήσεις για το μάθημα «Λογική Σχεδίαση» ΑΣΚΗΣΗ 3 ΠΙΝΑΚΕΣ KARNAUGH

1 Οι πραγµατικοί αριθµοί

ΑΣΚΗΣΗ 3 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΛΟΓΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑΣΗ

Βοηθητικές Σημειώσεις στη ΛΟΓΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΗ

1.1 A. ΟΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΚΑΙ ΟΙ

Ορισμένες σελίδες του βιβλίου

Εργαστήριο Εισαγωγής στη Σχεδίαση Συστημάτων VLSI

Λογικές πύλες: Οι στοιχειώδεις δομικοί λίθοι των κυκλωμάτων

Κεφάλαιο 5. Λογικά κυκλώματα

Εισαγωγή στην Πληροφορική

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ. Κεφάλαιο 3

Περίληψη ΗΜΥ-210: Λογικός Σχεδιασµός. Λογικές Πύλες. BUFFER, NAND και NOR. ΗΜΥ 210: Λογικός Σχεδιασµός, Εαρινό Εξάµηνο 2005

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Υλοποίηση λογικών πυλών µε τρανζίστορ MOS. Εισαγωγή στην Ηλεκτρονική

Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ι Κ Α Α Γ Υ Μ Ν Α Σ Ι Ο Υ

Συνδυαστικά Κυκλώματα

Βρέντζου Τίνα Φυσικός Μεταπτυχιακός τίτλος ΜEd: «Σπουδές στην εκπαίδευση»

ΗΜΥ 100 Εισαγωγή στην Τεχνολογία

5. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

2 Ο ΓΕΛ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗΣ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ ΑΛΓΕΒΡΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΙ ΑΡΙΘΜΟΙ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΧΑΛΑΤΖΙΑΝ ΠΑΥΛΟΣ

Ηλεκτρονική Μάθημα VIΙ Ψηφιακά Κυκλώματα Ψηφιακή Λογική. Καθηγητής Αντώνιος Γαστεράτος Τμήμα Μηχανικών Παραγωγής και Διοίκησης, Δ.Π.Θ.

5. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗΣ

Αλγεβρικές Παραστάσεις

Transcript:

2 η Θεµατική Ενότητα : Άλγεβρα Boole και Λογικές Πύλες Επιµέλεια διαφανειών: Χρ. Καβουσιανός

Βασικοί Ορισµοί Δυαδικός Τελεστής (Binary Operator): σε κάθε ζεύγος από το Σ αντιστοιχίζει ένα στοιχείο του Σ. Συνηθισµένα Αξιώµατα (α, β, γ, e) Σ,, δυαδικοί τελεστές : 1. Κλειστότητα ως προς δυαδικό τελεστή: α β Σ 2. Προσεταιριστικός Νόµος: (α β) γ= α (β γ) 3. Αντιµεταθετικός Νόµος: α β= β α 4. Ουδέτερο Στοιχείο e: α e= e α=α 5. Αντίστροφο: α α = e 6. Επιµεριστικός Νόµος: α (β γ)=(α β) (α γ) Πεδίο: Αλγεβρική δοµή µε σύνολο στοιχείων και δύο δυαδικούς τελεστές όπου ο καθένας έχει τις ιδιότητες 1 έως 5 και που και οι δύο µαζί έχουν την ιδιότητα 6. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 2

Παράδειγµα: Πεδίο Πραγµατικών Αριθµών Σύνολο: πραγµατικών αριθµών Δυαδικοί τελεστές: +, + ορίζει την πρόσθεση Ουδέτερο στοιχείο πρόσθεσης: 0 Αντίστροφο (-α) ορίζει την αφαίρεση ορίζει τον πολλαπλασιασµό Ουδέτερο στοιχείο πολλαπλασιασµού: 1 Αντίστροφο (1/α) ορίζει τη διαίρεση Επιµεριστικός νόµος: α (β + γ) = α β + α γ Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 3

Αξιωµατικός Ορισµός Άλγεβρας Boole Άλγεβρα Boole: είναι µία αλγεβρική δοµή πάνω σε ένα σύνολο στοιχείων B µαζί µε τους δυαδικούς τελεστές +,, αρκεί να ικανοποιούνται τα παρακάτω αξιώµατα (Huntington) : 1. Κλειστή ως προς τελεστή +, : α + β, α β Β 2. Αντιµεταθετική ως προς +, : α + β = β + α, α β = β α 3. Ουδέτερο Στοιχείο 0(+), 1( ): α + 0 = α, α 1 = α 4. Συµπλήρωµα ως προς +, : α + α = 1, α α = 0 5. Επιµεριστική ως προς +, : α (β+γ)=(α β)+(α γ), α+(β γ)=(α + β) (α + γ) 6. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο στοιχεία α, β Β µε α β. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 4

Διαφορές µε συνήθη Άλγεβρα 1. Τα αξιώµατα Huntington δεν περιλαµβάνουν τον προσεταιριστικό νόµο που όµως αποδεικνύεται ότι ισχύει. 2. Ο επιµεριστικός νόµος του + ως προς τον ισχύει για την άλγεβρα Boole αλλά όχι για την συνήθη άλγεβρα. 3. Η άλγεβρα Boole δεν έχει προσθετικά ή πολλαπλασιαστικά αντίστροφα άρα δεν υπάρχει αφαίρεση - διαίρεση. 4. Το συµπλήρωµα δεν υπάρχει στην συνήθη άλγεβρα. 5. Η συνήθης άλγεβρα ασχολείται µε το απειροσύνολο των πραγµατικών. Η Boole έχει δύο στοιχεία, τα 0, 1. Ανάλογα µε την επιλογή των στοιχείων του Β και των κανόνων λειτουργίας των τελεστών µπορούµε να σχηµατίσουµε πολλές άλγεβρες Boole. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 5

Σύνολο στοιχείων: Β = {0, 1} Η δίτιµη άλγεβρα Boole Δυαδικοί τελεστές: + (λογική πράξη H), (λογική πράξη KAI), και τελεστής συµπληρώµατος (λογική πράξη OXI) Ισχύουν τα αξιώµατα Huntington Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 6

Η δίτιµη άλγεβρα Boole 1. Η κλειστότητα προφανώς ισχύει. 2. Τα ουδέτερα στοιχεία είναι 0 για το + και 1 για το : (0+0=0, 0+1=1+0=1) και (1 1=1, 1 0=0 1=0 ) 3. Οι αντιµεταθετικοί νόµοι είναι προφανείς από τη συµµετρία. 4. Από τον πίνακα συµπληρώµατος έχουµε x+x =1: 0+0 =0+1=1, 1+1 =1+0=1 και x x =0: 0 0 =0 1=0, 1 1 =1 0=0 5. Η άλγεβρα έχει τουλάχιστον 2 στοιχεία αφού 1 0. 6. Ο επιµεριστικός νόµος φαίνεται από τον παρακάτω πίνακα Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 7

Ο επιµεριστικός νόµος Δύο συναρτήσεις που δίνουν τις ίδιες λογικές τιµές για όλες τις πιθανές τιµές των µεταβλητών τους είναι ισοδύναµες Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 8

Δυισµός Δυϊσµός: Ότι ισχύει από τα αξιώµατα Huntigton για το + ( ) µπορεί να προκύψει από το (+) µε εναλλαγή τελεστών και ουδέτερων στοιχείων. Μια αληθής αλγεβρική έκφραση παραµένει αληθής αν εναλλάξω τελεστές και ουδέτερα στοιχεία (ΚΑΙ-Η, 0-1) Η αρχή δυισµού αποτελεί απόδειξη ισχύος µίας λογικής έκφρασης και αξιοποιείται στα βασικά αξιώµατα-θεωρήµατα Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 9

Βασικά θεωρήµατα και ιδιότητες Τα θεωρήµατα αποδεικνύονται: (α) µε χρήση των αξιωµάτων και των θεωρηµάτων που έχουν ήδη αποδειχθεί, ή (β) µε τη βοήθεια των πινάκων αλήθειας Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 10

Αξιώµατα Αξίωµα 2: x + 0 = x Αξίωµα 5: x + x = 1 Για y = 0 αποδεικνύεται Δυϊκο: x 1 = x Για y = x αποδεικνύεται Δυϊκο: x x' = 0 Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 11

Απόδειξη Θεωρηµάτων Θεώρηµα 1a: x+x=x x+x = (x+x) 1 = (x+x) (x+x ) = x+xx = x+0 = x αξίωµα a 1 = a αξίωµα a+a = 1 αξίωµα a+bc = (a+b)(a+c) αξίωµα a a = 0 αξίωµα a+0 = a x = Ο Πέτρος έγραψε 10 στην Ψηφιακή σχεδίαση Εαν η πρόταση είναι αληθής τότε και η πρόταση ο Πέτρος έγραψε 10 Η ο Πέτρος έγραψε 10 είναι επίσης αληθής Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 12

Απόδειξη Θεωρηµάτων Θεώρηµα 1b: x x=x (δυικό του 1a) x x = xx+0 = αξίωµα a+0 = a xx+xx = αξίωµα a a = 0 x(x+x )= αξίωµα a(b+c) =ab+ac x 1 = αξίωµα a+a = 1 x αξίωµα a 1 = a x = Ο Πέτρος έγραψε 10 στην Ψηφιακή σχεδίαση Εαν η πρόταση είναι αληθής τότε και η πρόταση ο Πέτρος έγραψε 10 ΚΑΙ ο Πέτρος έγραψε 10 είναι επίσης αληθής Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 13

Απόδειξη Θεωρηµάτων Θεώρηµα 2a: x+1=1 x+1 = 1 (x+1) = αξίωµα a 1 = a (x+x ) (x+1) = αξίωµα a+a = 1 x+x 1 = αξίωµα a+bc =(a+b) (a+c) x+x = αξίωµα a 1 = a 1 αξίωµα a+a = 1 Θεώρηµα 2b: x 0=0 (δυικό του 2a) x = Ο Πέτρος έγραψε 10 στην Ψηφιακή σχεδίαση Είτε η πρόταση είναι αληθής είτε όχι, η πρόταση ο Πέτρος έγραψε 10 Η το 10 είναι µεγαλύτερο του 9 είναι αληθής Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 14

Απόδειξη Θεωρηµάτων Θεώρηµα 6a: x+xy=x x+xy = x 1+x y = x (1+y) = x (y+1) = x 1 = x αξίωµα a 1 = a αξίωµα a(b+c) = ab+ac αξίωµα a+b = b+a θεώρηµα a+1 = 1 αξίωµα a 1 = a Θεώρηµα 6b: x (x+y) = x (δυικό του 6a) Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 15

Απόδειξη Θεωρηµάτων Θεώρηµα 5a (De Morgan): (x+y) =x y Θεώρηµα 5b (De Morgan): (xy) =x +y Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 16

Προτεραιότητα Τελεστών 1. Παρένθεση 2. ΌΧΙ 3. ΚΑΙ 4. Η Παραδείγµατα (x + y) : 1) υπολογίζουµε το x + y. 2) παίρνουµε το συµπλήρωµα του αποτελέσµατος. x y : 1) παίρνουµε τα συµπληρώµατα των x και y. 2) παίρνουµε το ΚΑΙ των συµπληρωµάτων. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 17

Συναρτήσεις Boole Συνάρτηση: Έκφραση από δυαδικές µεταβλητές, τους δύο δυαδικούς τελεστές Η και ΚΑΙ, τον τελεστή ΌΧΙ, παρενθέσεις και ένα ίσον. F 1 =x+y z είναι αληθής (1) µόνο αν (x=1) ή (y=0 και z=1). n 2 n συνδυασµοί σε αύξουσα δυαδική αρίθµηση Πίνακας Αλήθειας Αλγεβρική έκφραση F 1 =x+y z Κυκλωµατικη Υλοποίηση Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 18

Συναρτήσεις Boole Ο πίνακας αλήθειας είναι ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ, ενώ υπάρχουν πολλαπλές αλγεβρικές εκφράσεις και κυκλωµατικές υλοποιήσεις Πίνακας Αλήθειας ΑΠΛΟΠΟΙΗΣΗ!!! Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 19

Απλοποίηση Συναρτήσεων Boole F 3 = x y z + x yz + xy term literal Εύρεση απλούστερων εκφράσεων µιας συνάρτησης µε χρήση αλγεβρικών µετασχηµατισµών. Παράδειγµα F 3 = x y z + x yz + xy = x z (y + y) + xy = x z1 + xy = x z + xy = F 4 Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 20

Απλοποίηση Συναρτήσεων Boole Να απλοποιηθεί η παράσταση: 1à [(x' + z)' y] + [(x + y) z] = Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 21

Απλοποίηση Συναρτήσεων Boole 1à [(x' + z)' y] + [(x + y) z] = 2à [(x')' z' y] + Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 22

Απλοποίηση Συναρτήσεων Boole 1à [(x' + z)' y] + [(x + y) z] = 2à [(x')' z' y] + [x z + y z] Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 23

Απλοποίηση Συναρτήσεων Boole 1à [(x' + z)' y] + [(x + y) z] = 2à [(x')' z' y] + [x z + y z] = 3à (x z' y) + (x z + y z) = Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 24

Απλοποίηση Συναρτήσεων Boole 1à [(x' + z)' y] + [(x + y) z] = 2à [(x')' z' y] + [x z + y z] = 3à (x z' y) + (x z + y z) = 4à x y z' + x z + y z Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 25

Απλοποίηση Συναρτήσεων Boole Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 26

Συµπλήρωµα Συνάρτησης Boole Το συµπλήρωµα F µιας συνάρτησης F είναι η συνάρτηση εκείνη που ισούται µε 0 όταν F = 1 και 1 όταν F = 0. Το συµπλήρωµα µιας συνάρτησης προκύπτει εφαρµόζοντας τα γενικευµένα θεωρήµατα DeMorgan (A + B + C + D + + F) = A B C D F (ABCD F) = A + B + C + D + + F εάν αλλάξουµε τα ΚΑΙ µε τα Η και συµπληρώσουµε κάθε παράγοντα. Το συµπλήρωµα προκύπτει εύκολα εάν πάρουµε το δυϊκό της συνάρτησης και συγχρόνως το συµπλήρωµα κάθε παράγοντα. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 27

Συµπλήρωµα Συνάρτησης Boole ΠΡΟΣΟΧΗ: Το θεώρηµα De Morgan πρέπει να εφαρµόζεται σταδιακά και ακολουθώντας την προτεραιότητα των τελεστών ανάποδα Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 28

Ελαχιστόροι και Μεγιστόροι Minterm (Ελαχιστόρος) : Το ΚΑΙ n µεταβλητών στην κανονική ή συµπληρωµατική τους µορφή. Παραδείγµατα ελαχιστόρων µε 4 µεταβλητές: x y z w, x y z w, x y z w Maxterm (Μεγιστόρος) : Το Η n µεταβλητών στην κανονική ή συµπληρωµατική τους µορφή. Παραδείγµατα µεγιστόρων µε 4 µεταβλητές: x + y + z + w, x + y + z + w, x + y + z + w Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 29

Ελαχιστόροι και Μεγιστόροι Για n µεταβλητές έχουµε 2 n ελαχιστόρους και µεγιστόρους. Οι µεταβλητές έχουν ανεστραµένες τιµές στους αντίστοιχους ελαχιστόρους / µεγιστόρους Κάθε ελαχιστόρος είναι το συµπλήρωµα του αντίστοιχου µεγιστόρου και αντίστροφα, π.χ. m 0 =x y z, M 0 =x+y+z Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 30

Ελαχιστόροι και Μεγιστόροι Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 31

Ελαχιστόροι και Μεγιστόροι x y z 0 0 0 0 0 1 0 1 0 0 1 1 1 0 0 1 0 1 1 1 0 1 1 1 F 1 1 0 0 1 0 1 1 F' 0 0 1 1 0 1 0 0 F = Σ(0, 1, 4, 6, 7) F' = Σ(2, 3, 5) Όσοι ελαχιστόροι λείπουν από την F υπάρχουν στην συµπληρωµατική της F' F =m 2 +m 3 +m 5 F = (F ) = m 2 m 3 m 5 = Μ 2 Μ 3 Μ 5 F = Σ(0, 1, 4, 6, 7) = Π(2, 3, 5) 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 32

Κανονικές Μορφές f 1 =x y z+xy z +xyz f 1 =m 1 +m 4 +m 7 f 1 =m 0 +m 2 +m 3 +m 5 +m 6 f 1 =Μ 0 Μ 2 Μ 3 Μ 5 Μ 6 f 1 =Μ 1 Μ 4 Μ 7 Οι συναρτήσεις Boole που είναι εκφρασµένες ως άθροισµα ελαχιστόρων ή ως γινόµενο µεγιστόρων λέµε ότι είναι σε κανονική µορφή. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 33

Συνάρτηση Boole σε Αθροισµα Ελαχιστόρων 1. Αναπτύσσουµε τη συνάρτηση σε άθροισµα γινοµένων. 2. Συµπληρώνουµε κάθε γινόµενο µε τις µεταβλητές που λείπουν πολ/ ζοντας µε µία παράσταση (x + x ) για κάθε µεταβλητή που λείπει. ή εναλλακτικά 1. Κατασκευάζουµε τον πίνακα αλήθειας της συνάρτησης κατ ευθείαν από την αλγεβρική έκφραση. 2. Παίρνουµε τους ελαχιστόρους από τον πίνακα αλήθειας. Παράδειγµα F = A + B C = A(B + B )(C + C ) + (A + A )B C = ABC + ABC + AB C + AB C + AB C + A B C = A B C + AB C + AB C + ABC + ABC = m 1 + m 4 + m 5 + m 6 + m 7 = Σ(1, 4, 5, 6, 7) Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 34

Συνάρτηση Boole σε Γινόµενο Μεγιστόρων 1. Αναπτύσσουµε τη συνάρτηση σε γινόµενο αθροισµάτων χρησιµοποιώντας τον επιµεριστικό κανόνα: x + yz = (x + y)(x + z). 2. Συµπληρώνουµε κάθε άθροισµα µε τις µεταβλητές που λείπουν προσθέτοντας τον όρο (xx ) για κάθε µεταβλητή που λείπει. ή εναλλακτικά 1. Κατασκευάζουµε τον πίνακα αλήθειας της συνάρτησης κατ ευθείαν από την αλγεβρική έκφραση. 2. Παίρνουµε τους µεγιστόρους από τον πίνακα αλήθειας. Παράδειγµα F = xy + x z = (xy +x )(xy + z) = (x + x )(y + x )(x + z)(y + z) = (x + y)(x + z)(y + z) = (x + y + zz )(x + z + yy )(y + z + xx ) = (x + y + z)(x + y + z )(x + y + z)(x + y + z)(x + y + z)(x + y + z) = (x + y + z)(x + y + z)(x + y + z)(x + y + z ) = = M 0 M 2 M 4 M 5 = Π(0, 2, 4, 5) Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 35

Μετατροπή µεταξύ Κανονικών Μορφών Βήµατα µετατροπής από άθροισµα ελαχιστόρων σε γινόµενο µεγιστόρων: 1. Εκφράζω την F σε άθροισµα ελαχιστόρων. Έστω F(Α,Β,C)=Σ(1,4,5,6,7). 2. Βρίσκω την F =Σ(0,2,3)=m 0 +m 2 +m 3. 3. Βρίσκω την F ως εξής: F =(m 0 +m 2 +m 3 ) = m 0 m 2 m 3 =Μ 0 Μ 2 Μ 3 =Π(0,2,3) Μεγιστόροι Ελαχιστόροι F(x,y,z)=Σ(1,3,6,7) F(x,y,z)=Π(0,2,4,5) Εναλλάσσουµε τα σύµβολα Σ και Π και χρησιµοποιούµε εκείνους τους δείκτες που λείπουν από την αρχική µορφή. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 36

Πρότυπες Μορφές Πρότυπες µορφές: Οι συναρτήσεις όπου οι όροι µπορούν να περιέχουν λιγότερους από n παράγοντες. Άθροισµα γινοµένων: µια έκφραση Boole που περιέχει όρους ΚΑΙ που ονοµάζονται γινόµενα µε έναν ή περισσότερους παράγοντες ο κάθε ένας. «Άθροισµα» λέµε το λογικό Η όλων αυτών των γινοµένων. Παράδειγµα: F 1 = y + xy + x yz Γινόµενο Αθροισµάτων: µια έκφραση Boole που περιέχει όρους Η που ονοµάζονται αθροίσµατα. Κάθε άθροισµα περιέχει έναν ή περισσότερους παράγοντες. Το γινόµενο αποτελεί το λογικό ΚΑΙ των αθροισµάτων. Παράδειγµα: F 2 = x(y + z)(x + y + z + w) Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 37

Υλοποίηση Δύο Επιπέδων Οι συναρτήσεις σε πρότυπη µορφή υλοποιούνται σε δύο επίπεδα λογικής Η απλοποίηση κυκλωµάτων δύο επιπέδων αποτελεί έναν από τους βασικότερους στόχους της Ψηφιακής Σχεδίασης Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 38

Υλοποίηση Πολλαπλών Επιπέδων Η διεπίπεδη υλοποίηση δεν είναι η φθηνότερη καθώς δεν εκµεταλλεύεται κοινούς παράγοντες Το κόστος ενός κυκλώµατος σε υλικό εξαρτάται από τον αριθµό των πυλών και τον αριθµό των εισόδων τους. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 39

Άλλες Λογικές Πράξεις Για µία συνάρτηση n µεταβλητών έχουµε 2 n πιθανούς συνδυασµούς και άρα 2 n πιθανές εξόδους 0 ή 1. Άρα έχουµε 2 2n πιθανούς συνδυασµούς των εξόδων και ισάριθµες πιθανές συναρτήσεις. Κατηγορίες Συναρτήσεων: 1. Δυο σταθερές 0, 1. 2. Τέσσερις unary συµπληρώµατος/µεταφοράς. 3. Δέκα συναρτήσεις µε δυαδικούς τελεστές. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 40

Άλλες Λογικές Πράξεις Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 41

Ψηφιακές Λογικές Πύλες Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 42

Ψηφιακές Λογικές Πύλες Η φυσσαλίδα δείχνει συµπλήρωση Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 43

Επέκταση σε περισσότερες Εισόδους Οι πύλες εκτός από τους αντιστροφείς και τους αποµονωτές µπορούν να επεκταθούν σε περισσότερες από δύο εισόδους. Βασική προϋπόθεση η λογική πράξη να είναι αντιµεταθετική και προσεταιριστική. Οι πράξεις ΚΑΙ και Η είναι αντιµεταθετικές και προσεταιριστικές, αφού x + y = y + x (x + y) + z = x + (y + z) = x + y + z εποµένως οι πύλες ΚΑΙ και Η µπορούν να επεκταθούν σε περισσότερες από δύο εισόδους. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 44

Επέκταση σε περισσότερες Εισόδους Οι πράξεις ΌΧΙ-ΚΑΙ και ΟΥΤΕ είναι αντιµεταθετικές αλλά όχι προσεταιριστικές. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 45

Επέκταση σε περισσότερες Εισόδους Για αυτό τις ορίζουµε ως: x y z=(x+y+z), x y z=(xyz) Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 46

Επέκταση σε περισσότερες Εισόδους Οι πράξεις Αποκλειστικό-Η και ισοδυναµίας είναι αντιµεταθετικές και προσεταιριστικές. Η συνάρτηση Αποκλειστικό-Η είναι περιττή συνάρτηση, δηλαδή ισούται µε 1 εάν οι µεταβλητές εισόδου έχουν περιττό αριθµό άσσων. Η συνάρτηση ισοδυναµίας είναι άρτια συνάρτηση, δηλαδή ισούται µε 1 εάν οι µεταβλητές εισόδου έχουν άρτιο αριθµό άσσων. Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 47

Θετική Αρνητική Λογική Η αναπαράσταση των λογικών τιµών χρησιµοποιώντας ηλεκτρικά δυναµικά καθορίζει τον τύπο της λογικής Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 48

Ολοκληρωµένα Κυκλώµατα ICs Συλλογή από πύλες διασυνδεδεµένες στο κύκλωµα Κεραµικό ή πλαστικό περίβληµα Ακροδέκτες (pins) Επίπεδα Ολοκλήρωσης Μικρής Κλίµακας SSI: 10 πύλες / chip Μεσαίας Κλίµακας MSI: 10-1000 πύλες / chip Μεγάλης Κλίµακας LSI: µερικές χιλιάδες πύλες / chip Πολύ Μεγάλης Κλίµακας VLSI: >1.000.000 πύλες / chip Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 49

Ολοκληρωµένα Κυκλώµατα TTL Transistor-Transistor Logic: Πρότυπη Λογική Οικογ. Οικογένειες ICs ECL Emitter-Coupled Logic: Υψηλή Ταχύτητα Λειτουργίας. MOS Metal Oxide Semiconductor: Υψηλή Πυκνότητα. CMOS Complementary MOS: Χαµηλή Κατανάλωση. Χαρακτηριστικά Ικανότητα Οδήγησης Κατανάλωση Ισχύος Καθυστέρηση Διάδοσης 12 11 10 9 8 7 Περιθώριο Θορύβου 1 2 3 4 5 6 Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 50

Ολοκληρωµένα Κυκλώµατα TTL 5400: Πλατιά ζώνη θερµοκρασιών (Στρατιωτική Χρήση) ΤTL 7400: Βιοµηχανικές εφαρµογές Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 51

Σχεδίαση µε χρήση Η/Υ Τα ολοκληρωµένα κυκλώµατα κατασκευάζονται µε οπτική προβολή σχεδίου σε πυρίτιο και χηµική επεξεργασία για αποµόνωση συγκεκριµένων περιοχών. Επίτευξη µεγεθών κάτω των 100nm Εκατοµµύρια πύλες χωρούν σε µία επιφάνεια 1 mm 2 Αυτοµατοποίηση της σχεδίασης: από την εισαγωγή της σχεδίασης µέχρι την κατασκευή σε πυρίτιο ή σε FPGAs Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 52

Σχεδίαση µε σχηµατικό Σηµαντική επιτάχυνση σχεδίασης και επαλήθευσης Για µεγάλες σχεδιάσεις δεν είναι αρκετή!! Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 53

Σχεδίαση µε HDL Ο σχεδιαστής περιγράφει, ο Η/Υ σχεδιάζει Δυνατότητα αξιόπιστης σχεδίασης χιλιάδων πυλών σε λίγα δευτερόλεπτα VHDL Verilog Άλγεβρα Βoole & Λογικές Πύλες 54