ΝΟΣΟΣ ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΟΥ. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΚΕΤΙΚΟΓΛΟΥ MD PhD FESC ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ Α.Π.Θ. Δ/ΝΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΜΟΝΑΔΑΣ ΚΑΙ ΗΧΩΚΑΡΔΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΟ ΔΙΑΒΑΛΚΑΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
DECLARATION OF INTEREST NONE (Not disclosures)
ΕΙΣΑΓΩΓΗ The pericardium (from the Greek, περί, around and κάρδιον, heart ) is a doublewalled sac containing the heart and the roots of the great vessels. The pericardial sac has two layers, a serous visceral layer (also known as epicardium when it comes into contact with the myocardium) and a fibrous parietal layer. It encloses the pericardial cavity, which contains pericardial fluid. The pericardium fixes the heart to the mediastinum, gives protection against infection and provides
ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ Η οξεία περικαρδίτιδα είναι μια σχετικά συχνή νόσος με αναφερόμενη επίπτωση στο Δυτικό κόσμο 27.7 περιπτώσεις/100.000 άτομα. Περιλαμβάνει τις ιδιοπαθείς μορφές που αντιπροσωπεύουν το 85% των περιπτώσεων στις ανεπτυγμένες χώρες και τις δευτεροπαθείς ή ειδικές. Η παραπάνω κατηγοριοποίηση έχει πρακτική σημασία δεδομένου ότι το ποσοστό επιπλοκών (συγκεκριμένα υποτροπιάζουσα περικαρδίτιδα, καρδιακός
ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Νέες διαγνωστικές στρατηγικές έχουν προταθεί για την διαλογή των ασθενών με περικαρδίτιδα και περικαρδιακή συλλογή και επιτρέπουν την επιλογή των ασθενών υψηλού κινδύνου, για να γίνει εισαγωγή σε νοσοκομείο, καθώς και πότε και με ποιον τρόπο, πρόκειται να εκτελεστούν οι διαγνωστικές εξετάσεις. Επιπλέον, ειδικά διαγνωστικά κριτήρια έχουν προταθεί για την οξεία και υποτροπιάζουσα περικαρδίτιδα στην κλινική πρακτική.
ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Η σύγχρονη τεχνολογία επιτρέπει να γίνει πιο ελκυστική και μοντέρνα η ποικιλία απεικόνισης των περικαρδιακών νόσων, για οριστική διάγνωση αυτών. Υπήρξαν πολλές εργασίες την τελευταία δεκαετία τόσο από την Αμερικάνικη Καρδιολογική Εταιρία Ηχωκαρδιογραφίας, όσο και από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Καρδιαγγειακής Απεικόνισης,στην έκδοση οδηγιών, πρόσφατα, για τον έλεγχο και την διάγνωση περικαρδιακών νόσων.
ΝΕΟΤΕΡΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΙΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗΣ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Τεχνικές απεικόνισης για την ανίχνευση περικαρδιακή φλεγμονής [π.χ. καρδιακή μαγνητικού συντονισμού (CMR)] μπορεί να
ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ Σε σχέση με τις απεικονιστικές τεχνικές, αφού επισημαίνεται ότι το ηχωκαρδιογράφημα με την προσθήκη των τεχνικών κατέχει κεντρικό ρόλο στη διάγνωση και διαχρονική παρακολούθηση των ασθενών με περικαρδιακά σύνδρομα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αξονική και μαγνητική τομογραφία καρδιάς, εκτός από την εκτίμηση της φύσης του περικαρδιακού υγρού ( διίδρωμα, εξίδρωμα, αιμορραγία), κυρίως με τη μαγνητική τομογραφία, μπορεί να αποκαλυφθεί η παρουσία ενεργού φλεγμονής του περικαρδίου, με βάση την παρουσία οιδήματος στο περικάρδιο και την καθυστερημένη γαδολινίου στην περιοχή του περικαρδίου. Τεχνικές απεικόνισης για την ανίχνευση περικαρδιακής φλεγμονής [π.χ. ο μαγνητικός συντονισμός καρδίας (CMRI)], μπορεί να εντοπίσει μορφές αρχικής αναστρέψιμης συμπιεστικής περικαρδίτιδας, επιτρέποντας μια δοκιμή της αντιφλεγμονώδους θεραπείας, που μπορεί να μειώσει την ανάγκη για χειρουργική επέμβαση.
ΝΟΣΟI ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΟΥ
ΟΞΕΙΑ ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Η αιτιολογία και παθοφυσιολογία των περικαρδιακών ασθενειών παραμένουν, αλλά να είναι καλύτερα χαρακτηρισμένα, και υπάρχουν νέα δεδομένα που υποστηρίζουν ότι το ανοσοποιητικό σύστημα να μεσολαβεί στην παθογένεση των υποτροπών και των νέων μορφών που σχετίζονται με αυτοάνοσα νόσήματα έχουν τεκμηριωθεί, ειδικά σε παιδιατρικούς ασθενείς.
ΟΞΕΙΑ ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΠΡΟΓΝΩΣΗ Most patients with acute pericarditis (generally those with presumed viral or idiopathic pericarditis) have a good long-term prognosis. Cardiac tamponade rarely occurs in patients with acute idiopathic pericarditis, and is more common in patients with a specific underlying aetiology such as malignancy, TB or purulent pericarditis. Constrictive pericarditis may occur in<1% of patients with acute idiopathic pericarditis, and is also more common in patients with a specific aetiology. The risk of developing constriction can be classified as low (<1%) for idiopathic and presumed viral pericarditis; intermediate (2 5%) for autoimmune, immunemediated and neoplastic aetiologies; and high (20 30%) for bacterial aetiologies, especially with TB and purulent pericarditis. Approximately 15 30% of patients with idiopathic acute pericarditis who are not treated with colchicine will develop either recurrent or incessant disease, while colchicine may halve the recurrence rare.
ΥΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΥΣΑ ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η υποτροπιάζουσα περικαρδίτιδα είμαι με διαφορά η συχνότερη επιπλοκή με μέσο ποσοστό εμφάνισης περί το 30%. Σχεδόν στο σύνολο των περιπτώσεων υποτροπή εμφανίζεται εντός18-20 μηνών από το αρχικό επεισόδιο. Μια πρώτη επιπλοκή ακολουθείται από δεύτερη σε ποσοστό 50%, ενώ ο μέσος αριθμός υποτροπών ανά ασθενή κυμαίνεται 4-6. Αποτελεί μια ιδιαίτερα προβληματική
ΥΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΥΣΑ ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Σημαντικές πρόοδοι έχουν συμβεί στη θεραπεία με τις πρώτες πολυκεντρικές τυχαιοποιημένες κλινικές μελέτες να έχουν δημοσιευτεί. Η κολχικίνη έχει αποδειχθεί ως πρώτης γραμμής φάρμακο, για να προστεθεί σε συμβατικές αντιφλεγμονώδεις θεραπείες σε ασθενείς με πρώτο επεισόδιο της περικαρδίτιδας ή υποτροπών προκειμένου να βελτιωθεί η ανταπόκριση στη θεραπεία, με αύξηση των ποσοστών ύφεσης και να μειώνει τις υποτροπές. Ειδικά θεραπευτικά σχήματα, χωρίς δόση
ΥΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΥΣΑ ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Tapering of corticosteroids (dosage information is provided for prednisone)
ΥΓΡΑ ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΔΑ -ΚΑΡΔΙΑΚΟΣ ΕΠΙΠΩΜΑΤΙΣΜΟΣ
Causes of cardiac tamponade Classification of pericardial effusion
ΣΥΜΠΙΕΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΔΑ
ΕΙΔΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΥΓΡΑΣ ΠΕΡΙΚΑΡΔΙΤΙΔΑΣ Η δισδιάστατη ηχωκαρδιογραφία είναι απαραίτητη για την πορεία της θεραπευτικής αγωγής : 1. 2. 3. 4. Στην ιογενή περικαρδίτιδα. Στην φυματιώδη περικαρδίτιδα. Στην μικροβιακή (πυώδη) περικαρδίτιδα. Ουραιμική περικαρδίτιδα. 5. Στην άμεση μετεμφραγματική περικαρδίτιδα. 6. Στην νεοπλασματική περικαρδίτιδα, ιδίως
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ -ΜΥΝΗΜΑΤΑ Συμπερασματικά, ο ρόλος και οι επιλογές του κλινικού ιατρού στην αντιμετώπιση του αρχικού επεισοδίου είναι κρίσιμες για την πορεία της περικαρδιακής νόσου. Νέες διαγνωστικές στρατηγικές έχουν προταθεί για την διαλογή των ασθενών με περικαρδίτιδα και περικαρδιακή συλλογή και επιτρέπουν την επιλογή των ασθενών υψηλού κινδύνου, για να
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ -ΜΥΝΗΜΑΤΑ Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυξημένα ποσοστά υποτροπών παρατηρούνται σε ασθενείς με δευτεροπαθείς μορφές της νόσου, σε εκείνους που πραγματοποιείται πρώιμη χορήγηση, αλλά και πρώιμη διακοπή κορτικοστεροειδών, καθώς και στους ασθενείς στους οποίους διακόπτονται (ή μειώνεται η δόση) των αντιφλεγμονωδών φαρμάκων πριν ελεγχθεί αποτελεσματικά η φλεγμονή και ομαλοποιηθεί η CRP. Αντίθετα, η κολχικίνη έχει καθιερωθεί σαν ο μοναδικός φαρμακευτικός παράγοντας που
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΎ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ.