Χ. ΑΠ. ΛΑΔΙΑΣ
Οι επιχειρήσεις βρίσκονται σε συνεχή και δυναμική αλληλεπίδραση με το περιβάλλον. Προκειμένου να επιβιώσουν, θα πρέπει να προσαρμοστούν στις εξελίξεις που συμβαίνουν σ αυτό. Οι νέες τάσεις του σύγχρονου μάνατζμεντ (η τεχνολογική εξέλιξη, ο παγκόσμιος ανταγωνισμός, η βελτίωση στην ποιότητα των προϊόντων και υπηρεσιών, η ανομοιογένεια του εργατικού δυναμικού, η ηθική στη διοίκηση) έχουν κάνει απαραίτητη τη διαδικασία της διερεύνησης από τους μάνατζερ να σκεφτούν νέες μεθόδους λειτουργίας του οργανισμού και αξιοποίησης του εργατικού δυναμικού.
Οι επιχειρήσεις σήμερα προσπαθούν να προσαρμόζονται το συντομότερο δυνατό στις αλλαγές που επιβάλει το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον. Μια επιχείρηση έχει τρεις επιλογές: Δεν αλλάζει, δεν προσαρμόζεται, άρα «πεθαίνει». Αλλάζει, προσαρμόζεται στις εξελίξεις, άρα επιβιώνει. Οδηγεί τις εξελίξεις στις οποίες προσαρμόζονται οι άλλοι και επιτυγχάνει.
Ο όρος οργανωσιακή αλλαγή εννοεί τη μετατροπή μιας υφιστάμενης κατάστασης σε μια νέα. Η αλλαγή εμπεριέχει και την έννοια του μετασχηματισμού των στοιχείων της επιχείρησης και της μετάβασης από την υφιστάμενη στη νέα κατάσταση. Οι οργανισμοί χρειάζεται να υιοθετήσουν νέους τρόπους οργανωσιακής δομής, νέες διαδικασίες παραγωγής και νέα συστήματα απασχόλησης και αξιολόγησης των εργαζομένων τους.
Οι αλλαγές στην οικονομία έχουν σημαντικές επιπτώσεις στη διαχείριση ανθρώπινων πόρων. Η μεταβαλλόμενη δομή και η εξέλιξη της δομής της οικονομίας αυξάνουν τις απαιτήσεις δεξιοτήτων στις θέσεις απασχόλησης, ενώ οι γνώσεις αποκτούν όλο και περισσότερη αξία. Ο ανταγωνισμός είναι η κυριότερη αιτία που καθιστά αναγκαία την αλλαγή. Οι διοικήσεις των οργανισμών αναζητούν τις ενέργειες που πρέπει να κάνουν προκειμένου να πετύχουν μια βελτίωση, ώστε να γίνουν αποδοτικότερες και αποτελεσματικότερες και άρα ανταγωνιστικότερες.
Το κλειδί για την πρόβλεψη των αλλαγών είναι οι εξωτερικές και οι εσωτερικές δυνάμεις. ΕΞΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ: οι μεταβολές στα καταναλωτικά πρότυπα, η αλλαγή της αγοραστικής δύναμης των αγοραστών, οι τροποποιήσεις νόμων και κανονισμών και η ανάπτυξη της τεχνολογίας αποτελούν ισχυρές εξωτερικές δυνάμεις για αλλαγή. ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ: η οργανωτική δομή της εταιρίας, τα συστήματα ελέγχου, τα συστήματα ανταμοιβής, οι ανθρώπινοι πόροι της επιχείρησης είναι οι εσωτερικές δυνάμεις που επιβάλλουν τις αλλαγές.
Η άνοδος της οικονομίας της πληροφορίας: η επιχειρηματική δραστηριότητα στρέφεται από την παραδοσιακή της βάση σε μία βάση οικονομίας πληροφοριών και υπηρεσιών. Αυτή είναι μια δομική αλλαγή στην εργασία. Για παράδειγμα, η πώληση ενός χαλυβουργείου με σκοπό την ίδρυση ενός εργοστασίου παραγωγής πλαστικών ειδών δεν αποτελεί δομική αλλαγή. Αντίθετα, η πώληση του χαλυβουργείου με σκοπό το κεφάλαιο να χρησιμοποιηθεί στην ίδρυση μιας εταιρίας επεξεργασίας δεδομένων αποτελεί δομική αλλαγή.
Στροφή σε εργασίες που απαιτούν ανώτερα προσόντα: η στροφή αυτή επιδρά στον τρόπο άσκησης του μάνατζμεντ. Οι επιχειρήσεις αναζητούν όλο και περισσότερο εργαζόμενους με υψηλά προσόντα και με καλύτερη τυπική, άτυπη και τεχνική μόρφωση. Πολλές διοικήσεις θεωρούν ότι οι υπάλληλοι είναι το κλειδί της επιτυχίας, γι αυτό και αλλάζουν τον τρόπο διοίκησης των ανθρωπίνων πόρων (επιβράβευση της απόδοσης, προώθηση μέσα στην ίδια εταιρία, επένδυση για την εξέλιξη των υπαλλήλων).
Αύξηση του αριθμού των εργαζομένων: η αύξηση του αριθμού των ατόμων που εισέρχονται στην αγορά εργασίας επηρεάζει το μάνατζμεντ. Ένα μέρος θα είναι υψηλού επιπέδου δεξιοτήτων και ένα μέρος θα αποτελείται από παράνομους εργαζόμενους, οι οποίοι θα βοηθούν στην πλήρωση των θέσεων που δεν απαιτούν ιδιαίτερες δεξιότητες.
Οι γυναίκες στο εργατικό δυναμικό: μέχρι το 1960 οι γυναίκες είχαν περιορισμένο ρόλο. Μετά τη μεταπολεμική περίοδο το ποσοστό των γυναικών που εισήλθαν στην αγορά εργασίας αυξήθηκε. Η τάση αύξησης της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας έχει ως επίπτωση την αύξηση των γυναικών στελεχών και όλο και μεγαλύτερος αριθμός υφισταμένων θα είναι γυναίκες. Λιγότεροι νέοι άνθρωποι: η μείωση των γεννήσεων έχει ως συνέπεια την ύπαρξη όλο και λιγότερων νέων ανθρώπων στην αγορά εργασίας. Η αναπλήρωση του μειωμένου αριθμού ανθρώπων νέων ηλικιών θα πρέπει να αντιμετωπίζεται από τις διοικήσεις με τη χρήση βιομηχανικών ρομπότ. ΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ- ΤΜΗΜΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ, ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ-
Η μόρφωση των εργαζομένων: οι εργασίες γίνονται όλο και πιο τεχνικές, συνεπώς η ανάγκη για εξειδικευμένο προσωπικό μεγαλώνει. Οι εργαζόμενοι στις παραδοσιακές εργασίες αντεπεξέρχονταν με ελάχιστο ή και καθόλου διάβασμα. Η εισαγωγή νέων διαδικασιών ποιοτικού ελέγχου με στατιστικές μεθόδους, καθιστά αναγκαία τη συνεχή επιμόρφωση των εργαζομένων.
Η ανάπτυξη των υπολογιστών: Η χρήση των υπολογιστών εξαπλώνεται με ραγδαίους ρυθμούς σε μεγάλη έκταση. Ο υπολογιστής θεωρείται απαραίτητο εργαλείο, γιατί έχει τη δυνατότητα να παράγει μεγάλες ποσότητες δεδομένων. Μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τα στελέχη είναι να μάθουν, να προσαρμοστούν και να χρησιμοποιούν την τεχνολογία των υπολογιστών. Η τεχνολογία αυτή διευκολύνει την παγκόσμια επέκταση των επιχειρήσεων. Το Διαδίκτυο επιτρέπει την άμεση πρόσβαση σε δεδομένα και πληροφορίες και την αποστολή τους σε ολόκληρο τον κόσμο. Με τη χρήση του Διαδικτύου, του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και της τηλεδιάσκεψης μπορούν να συνάπτονται επιχειρηματικές συμφωνίες μεταξύ εταιριών που βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.
Ανάγκες διευθυντικών και διαπροσωπικών ικανοτήτων: υπάρχει η συνεχής ανάγκη για ικανά στελέχη και τα νέα στελέχη να έχουν περισσότερη μόρφωση από πριν. Τα στελέχη των επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι καλύτερα εκπαιδευμένα στις τεχνικές του μάνατζμεντ και στις διαπροσωπικές σχέσεις (επικοινωνία, υποκίνηση).
Έλλειψη ικανοτήτων Διοίκησης Αλλαγών Ανεπαρκής ηγεσία της αλλαγής Ανεπαρκής ενεργή υποστήριξη από την ανώτερη διοίκηση Στεγανά μεταξύ οργανωτικών μονάδων Ανεπαρκής επικοινωνία Έλλειψη οράματος Περιορισμένοι πόροι
Πατρινός Δ.-Αναστασίου Α., «Διοίκηση& Ανάπτυξη Ανθρωπίνων Πόρων», Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, 2009. Μπουραντάς Δ., «Μάνατζμεντ», Εκδόσεις Γ. Μπένου, Αθήνα, 2002. Montana P.- Charnov B., «Μάνατζμεντ», Εκδόσεις Κλειδάριθμος, Αθήνα, 1993.