Ο Προσκοπισμός 1o ΚΕΦΑΛΑΙΟ O ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΣ Αρχική Σελίδα Θέματα 1ου Κεφαλαίου Περιεχόμενα CD Rom Εισαγωγή H Προσκοπική μέθοδος εξωσχολικής διαπαιδαγώγησης των παιδιών εφαρμόστηκε για πρώτη φορά από τον Robert Stephenson Smyth Baden Powellτο 1907 στο BROWN SEA κοντά στο Λονδίνο, σε μια πειραματική κατασκήνωση 24 παιδιών. Αμέσως μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, 26 χώρες ανταποκρίθηκαν σε φιλική πρόσκληση του Ιδρυτή, στέλνοντας στο Λονδίνο εκπροσώπους των Εθνικών Προσκοπικών Σωμάτων, όπου έγινε η πρώτη συγκέντρωση και αποφασίστηκε η ανάπτυξη συνεργασίας των νέων του κόσμου για υποβοήθηση της παγίωσης της Ειρήνης. Το 1920στο 1ο Τζάμπορι οι «ηγέτες» των Εθνικών Προσκοπικών Σωμάτων αποφάσισαν τη σύσταση της Διεθνούς Προσκοπικής Συνέλευσης για υψηλή επίβλεψη της σωστής εφαρμογής της Προσκοπικής Μεθόδου στον κόσμο καθώς και για την οργάνωση προσκοπικών δραστηριοτήτων σε διεθνές επίπεδο με σκοπό την αλληλογνωριμία και ανάπτυξη φιλίας ανάμεσα στους προσκόπους των μελών της συνέλευσης. Ο Μπέιντεν Πάουελ στον αποχαιρετιστήριο λόγο του είπε στους Προσκόπους δίνοντας στο στίγμα της Προσκοπικής Κίνησης "..αν και εσείς το επιθυμείτε, ας ξεκινήσουμε από σήμερα αποφασισμένοι να αναπτύξουμε και μεταξύ των παιδιών μας το αίσθημα της συντροφικότητας, μέσα από το Page 1
Προσκοπικό Πνεύμα της Παγκόσμιας Προσκοπικής Αδελφότητας ώστε να συμβάλουμε στην ανάπτυξη της Ειρήνης, της Ευτυχίας και της Φιλικής διάθεσης μεταξύ των ανθρώπων..." Ο ίδιος ο ιδρυτής της Προσκοπικής Κίνησης διακήρυξε ότι η δημιουργία του παιδαγωγικού Προσκοπικού Προγράμματος βασίστηκε στις αρχές του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην επίσημη παρέλαση του 1 ου Τζάμπορι το 1920 είπε για την ελληνική αντιπροσωπεία: «Να οι πρώτοι πρόσκοποι στην ιστορία του κόσμου». ΟΙ ΑΡΧΕΣ ΜΑΣ Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι από την πρώτη στιγμή που δημιουργήθηκε ο Προσκοπισμός στηρίζεται σε Αρχές και έχει Συγκεκριμένους Στόχους και Σκοπό. Έτσι, με τον Διεθνή Καταστατικό χάρτη του 1922 καθιερώθηκαν οι εξής αρχές για τον Προσκοπισμό και αποτέλεσαν υποχρέωση τήρησης από κάθε χώρα - μέλος της Διεθνούς Συνέλευσης - μέχρι σήμερα. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Πίστη στο Θεό και την πατρίδα. Επίσημη αναγνώριση του Προσκοπικού Εθνικού Σώματος από το επίσημο κράτος. Ανεξαρτησία από κάθε πολιτική κατεύθυνση ή επιρροή. Εθελοντική κατάταξη των μελών. Αποδοχή των αρχών της «Προσκοπικής Υπόσχεσης» και του «Νόμου του Προσκόπου». Εφαρμογή του παιδαγωγικού εκπαιδευτικού Προσκοπικού Προγράμματος. Εφαρμογή προγραμμάτων «εξυπηρετήσεως του πλησίον» και του κοινωνικού συνόλου. Προσήλωση στην Παγκόσμια Φιλία και Αδελφότητα. Aυτό το παιδαγωγικό σύστημα που ονομάζεται Προσκοπισμός ενώ για τα παιδιά δεν είναι τίποτα άλλο από ολοκληρωμένο παιδαγωγικό σύστημα με συγκεκριμένο ΣΚΟΠΟ - ΑΡΧΕΣ - ΜΕΘΟΔΟ και ΜΕΣΑ. Page 2
Ας γνωρίσουμε λοιπόν καλύτερα τον Προσκοπισμό. Τι είναι ο Προσκοπισμός Εθελοντική, μη πολιτική, παιδαγωγική Κίνηση για Νέους, ανοικτή σε όλους χωρίς διάκριση καταγωγής, φυλής ή πίστης, σύμφωνα με το Σκοπό, τις Αρχές και τη Μέθοδο που Καθόρισε ο Ιδρυτής Baden Powell Για τα παιδιά ο Προσκοπισμός είναι ένα ιδιότυπο και συναρπαστικό παιχνίδι Για τους ενήλικες ο Προσκοπισμός είναι ένα ολοκληρωμένο παιδαγωγικό σύστημα. Σκοπός του Προσκοπισμού Σκοπός - Αποστολή της Προσκοπικής Κίνησης είναι να συμβάλει στην ανάπτυξη των νέων ώστε να αξιοποιήσουν πλήρως τις σωματικές, διανοητικές, κοινωνικές και πνευματικές τους ικανότητες ως άτομα, ως υπεύθυνοι πολίτες και ως χρήσιμα Μέλη της Τοπικής, Εθνικής, και Παγκόσμιας Κοινότητας. Aναπτύσει το πνεύμα της Παγκόσμιας Συναδέλφωσης και της Ειρηνικής συμβίωσης των λαών Θεμελιώδεις Αρχές Για να επιτελέσει τον Σκοπό του ο Προσκοπισμός βασίζεται στην ύπαρξη βασικών θεμελιωδών Αρχών που οριοθετούν την κάθε προσπάθεια και επιδιωκόμενο αποτέλεσμα : 3. ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΘΕΟ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ, ΤΟΝ ΣΥΝΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΑΥΤΤΟ ΜΑΣ Οι Αρχές του Προσκοπισμού αποτελούν το ηθικό πλαίσιο της Κίνησης και των κώδικα συμπεριφοράς κάθε Προσκόπου. Οι Αρχές εκφράζονται, επιγραμματικά στην Υπόσχεση και τον Νόμο του Προσκόπου: Φιλαλήθεια - Δικαιοσύνη - Σεβασμός και Θεοσέβεια - Χρησιμότητα - Φιλία και Page 3
αδελφοσύνη - Οικονομία - Αισιοδοξία και ευθυμία - Ευγένεια και Αξιοπρέπεια - Αγάπη στο περιβάλλον - Εργατικότητα και ευσυνειδησία - Ικανότητα και αποφασιστικότητα. Προσκοπική Mέθοδος (διαπαιδαγώγησης ) Η Προσκοπική Μέθοδος Αγωγής των νέων είναι ένα ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ που εδράζεται στις θεμελιώδεις Αρχές του Προσκοπισμού. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται και αποδίδει μέσω : 3. 4. 5. 6. 7. 8. Της έμπρακτης εφαρμογής της Υπόσχεσης και του Νόμου Της εκμάθησης μέσα από την πράξη και το Παιχνίδι Της συμμετοχής σε μικρές ομάδες (π.χ. εξάδες, ενωμοτίες, ομίλους) συλλογικής δράσεως υπό την καθοδήγηση των ενηλίκων, με σκοπό την προοδευτική ανακάλυψη και αποδοχή υπευθυνότητας, αυτοεκπαίδευσης, αυτοδιοίκησης, ανάπτυξης του χαρακτήρα, απόκτησης ικανοτήτων, αυτοπεποίθησης, αξιοπιστίας και άλλες δυνατότητες, ώστε το άτομο να μπορεί να συμμετέχει ενεργά, να συνεργάζεται αλλά και να Ηγείται. Των προοδευτικών - ελκυστικών και παρακινητικών προγραμμάτων διαφόρων δραστηριοτήτων, βασισμένων στα ενδιαφέροντα, τις ανάγκες και τις προσδοκίες των νέων (πέντε τομείς ενδιαφερόντων), τα οποία περιλαμβάνουν χρήσιμες ικανότητες, παιχνίδια, δεξιότητες, προσφορά βοήθειας στον συνάνθρωπο και την κοινωνία, με σκοπό την απόκτηση εμπειριών και βιωμάτων. Πραγματοποιούνται κυρίως στο ύπαιθρο, κοντά στη φύση που είναι το ιδεώδες πλαίσιο κάθε Προσκοπικής δραστηριότητας. Ο Ιδρυτής έδινε μεγάλη σημασία στη ζωή στο ύπαιθρο στην άσκηση μέσα στη φύση, όπου αναπτύσσονται η υγεία, η ψυχική ηρεμία - αρμονία, αγαθά αισθήματα - ευαισθησίες και το θρησκευτικό συναίσθημα. Γι' αυτό το λόγο είχε επικρατήσει και ο ορισμός ότι ο Προσκοπισμός είναι ένα υπαίθριο παιχνίδι κοινωνικής ένταξης. Με τα προγράμματα προόδου, οι νέοι παρακινούνται (άμιλλα) να αποκτήσουν ικανότητες για να αντεπεξέλθουν σε όποιες αντιξοότητες (αυτενέργεια και αυτοεκπαίδευση), ενθαρρύνονται για να αποκτήσουν αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη τόσο να συνεργάζονται, όσο και να ηγούνται (αυτοδιοίκηση). Και τέλος, του προσωπικού παραδείγματος του Ηγέτη Στην παραπάνω διαδικασία ο ρόλος των ενηλίκων είναι καθοδηγητικός. Συνίσταται στο να βοηθούν τους νέους ανθρώπους να ανακαλύπτουν τις Page 4
δυνατότητες τους, να αναλαμβάνουν υπευθυνότητες και να αναπτυχθούν σε ένα κλίμα αλληλοσεβασμού και εκτίμησης της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Αυτονόητο είναι ότι τα στοιχεία της Προσκοπικής Μεθόδου που αναφέρθηκαν, αποτελούν ένα αδιάσπαστο σύνολο και μόνο σαν σύνολο αλληλοεξαρτώμενων και σύμμετρων παραγόντων διαμορφώνουν μια ολοκληρωμένη μέθοδο. Πηγές Προσκοπισμού Για μας τους Έλληνες ο Προσκοπισμός έχει ιδιαίτερη σημασία διότι έχει ως βασική του ΠΗΓΗ τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό. Οι ΑΓΕΛΕΣ της Σπάρτης, τα ΕΦΗΒΕΙΑ των Αθηνών, οι ΛΥΚΙΔΕΙΣ και ο ΑΓΕΛΑΤΗΣ της Κρήτης, όλη η οργάνωση των νέων στην Αρχαία Ελλάδα τι άλλο μπορεί να μαρτυρήσει; Οι Παιδαγωγικές απόψεις του Σωκράτη, του Αριστοτέλη, του Πλάτωνα για την ανεύρεση του Αγαθού, του Ωραίου και γενικά των Αξιών είναι έδρανο της Προσκοπικής Μεθόδου και των Θελεμιωδών Αρχών του Προσκοπισμού. Ο Χριστιανισμός έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην διαμόρφωση των Θεμελιωδών Αρχών του Προσκοπισμού και αποτελεί επίσης μια από τις ουσιαστικές ΠΗΓΕΣ του. Ο Νόμος και η Υπόσχεση είναι γεμάτες από τα μηνύματα του Ευαγγελίου και το καθήκον προς το Θεό κυρίαρχο κομμάτι της Υπόσχεσης του Προσκόπου. Τέλος ο παλαιότερος και σύγχρονος ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ με φωτισμένες διάνοιες όπως οι REBALAIS, MONTAIGNE, FENELLON, ROUSSEAU, PESTALLOSSI, MONTESSORI, DECROLY, FERRIERE κ.α. παιδαγωγοί, εδραιώνουν την άποψη ότι η Προσκοπική Μέθοδος Αγωγής δεν είναι υπόδειγμα ουτοπιστικής σύλληψης, αλλά βίωμα και πράξη εκατομμυρίων παιδιών και εφήβων σε όλο τον κόσμο όπως το οραματίστηκε ο ιδρυτής μας BADEN POWELL. ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΝΟΝΤΑΣ Ο ΠΡΟΣΚΟΠΙΣΜΟΣ είναι μια εθελοντική, παιδαγωγική κίνηση για νέους Με ΠΗΓΕΣ τον Αρχαίο Ελληνικό Πολιτισμό, τον Χριστιανισμό και τους μεγάλους παιδαγωγούς του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού Με ΜΕΘΟΔΟ την εφαρμογή των Αρχών του (του Νόμου και της Υπόσχεσης), την εκμάθηση μέσα από την Πράξη και το Παιχνίδι, την συμμετοχή σε μικρές ομάδες συλλογικής δράσης, την δημιουργία προοδευτικών - ελκυστικών προγραμμάτων και το προσωπικό παράδειγμα του Ηγέτη Ενθαρρύνει τους νέους να αποκτήσουν ικανότητες, εμπειρίες και βιώματα, Page 5
χρησιμοποιώντας την άμιλλα, την αυτενέργεια, την αυτοεκπαίδευση, την έρευνα και την αυτοδιοίκηση μέσα από προγράμματα Προόδου. Εμπεδώνει της Αρχές του (της Υπόσχεσης και του Νόμου) και επιτυγχάνει τον Σκοπό του (της συμβολής στην διαπαιδαγώγηση και ανάπτυξη των νέων). Page 6