Αποηελέζμαηα έπεςναρ σειμεπινών εκπηώζευν 2016 «Το 2016 ξεκίνησε για την αγοπά χειπότεπα απ ότι τελείωσε το 2015» Τν ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ πξαγκαηνπνίεζε ηελ πεξηνδηθή έξεπλα γηα ηηο ρεηκεξηλέο εθπηώζεηο θαη δηεξεύλεζε ηε ζηάζε θαη ηηο απόςεηο ησλ εκπόξσλ γηα ην άλνηγκα ησλ Κπξηαθώλ. Η έξεπλα ήηαλ ηειεθσληθή κε ρξήζε δνκεκέλνπ εξσηεκαηνινγίνπ ζε ηπραίν δείγκα 150 εκπνξηθώλ επηρεηξήζεσλ ζε παξαδνζηαθέο εκπνξηθέο αγνξέο αζηηθώλ θέληξσλ ηεο ρώξαο. Επίζεο, θαηαγξάθεθαλ νη απόςεηο πνιιώλ Εκπνξηθώλ Σπιιόγσλ από όιε ηε ρώξα. Όπσο πξνθύπηεη, νη έκπνξνη ηεο ιηαληθήο είραλ σο ζηόρν θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ρεηκεξηλώλ εθπηώζεσλ λα πιεζηάζνπλ ηα επίπεδα ηνπ πεξπζηλνύ ηδίξνπ, ρσξίο όκσο απηό λα θαηαζηεί εθηθηό. Σύκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο πνπ πξαγκαηνπνηεί θάζε ρξόλν ην ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ ζε ζπλεξγαζία κε ηνπο Εκπνξηθνύο Σπιιόγνπο, θαζώο θαη κε ζηνηρεία από κηθξνκεζαίεο θαη κεγαιύηεξεο εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο από όιε ηε ρώξα πξνθύπηεη όηη ε αξρή ηνπ 2016 δελ ήηαλ ε αλακελόκελε. Εκπτώσεις Γηα ηηο πεξηζζόηεξεο επηρεηξήζεηο (42%) ην πνζνζηό ηεο έθπησζεο θπκάλζεθε κεηαμύ 20% θαη 40%, ελώ κία ζηηο ηέζζεξηο επηρεηξήζεηο πξαγκαηνπνηνύζε πσιήζεηο κε πνζνζηό έθπησζεο άλσ ηνπ 40%. Πξέπεη λα ζεκεησζεί όηη ηα πνζνζηά έθπησζεο ζε θάζε πεξίνδν ησλ εθπηώζεσλ αθνινπζνύλ κία παξόκνηα ινγηθή ηα ηειεπηαία ρξόληα. Όζνλ αθνξά ηελ εμέιημε ησλ πσιήζεσλ δηαπηζηώζεθε όηη ζε ζύγθξηζε κε ην 2015 κία ζηηο ηξεηο επηρεηξήζεηο εκθάληζε απώιεηα ηδίξνπ. Τν πνζνζηό απηό είλαη αξθεηά κεγαιύηεξν ζε 1
ζύγθξηζε κε ηελ πξνεγνύκελε πεξίνδν. Ελώ ην πνζνζηό απηώλ πνπ δήισζαλ όηη νη εθπηώζεηο ηνπ 2016 ήηαλ θαιύηεξεο ζε ζύγθξηζε κε ηελ πεξζηλή πεξίνδν είλαη εμαηξεηηθά κηθξό (2%). Οη κεηαβνιέο ηνπ πνζνζηνύ ηεο κείσζεο ησλ πσιήζεσλ ζε ζύγθξηζε κε ην πξνεγνύκελν έηνο θηλείηαη ζηα ίδηα επίπεδα κε πέξζη. Μηα ζηηο ηξεηο επηρεηξήζεηο εκθάληζε απώιεηα ηδίξνπ κεγαιύηεξε ηνπ 40%, κία ζηηο δέθα 31% κε 40% θαη κία ζηηο πέληε 21% κε 30%. Οη έκπνξνη ζε πνζνζηό 48,3%, δήισζαλ όηη ε θαιύηεξε πεξίνδνο ησλ ρεηκεξηλώλ εθπηώζεσλ ήηαλ από ηηο 15/1/2016 έσο 31/1/2016, αθνινπζεί ε πεξίνδνο 1/2/2016 έσο 15/2/2016 κε πνζνζηό 43,31% θαη ηέινο ε πεξίνδνο 16/2/2015 έσο ην ηέινο ησλ εθπηώζεσλ. Θα πξέπεη λα ζεκεησζεί όηη είλαη από ηηο πξώηεο θνξέο όπνπ ην πξώην δεθαπελζήκεξν ησλ εθπηώζεσλ δελ ππεξηζρύεη κε έληαζε ζε ζύγθξηζε κε ηηο άιιεο πεξηόδνπο. Δελ γλσξίδνπκε αλ απνηειεί έλα λέν εύξεκα ζηελ αιιαγή ηεο ζπλήζνπο θαηαλαισηηθήο πξαθηηθήο, αθνύ αθόκα δελ γλσξίδνπκε αλ ζα ζπλερίζεη ε ίδηα ηάζε. Παξ όια απηά, θξίλνπκε όηη ηα δεθαήκεξα πξνζθνξώλ πξηλ ηηο εθπηώζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνύληαη πιένλ από κεγάιεο 2
πνιπεζληθέο αιπζίδεο θαη νη πξαγκαηνπνίεζε ησλ ελδηάκεζσλ εθπηώζεσλ είλαη γεγνλόο όηη ζα επέθεξαλ αιιαγέο ζηηο θαηαλαισηηθέο ζηξαηεγηθέο. Γηα ηα θαηαζηήκαηα πνπ άλνημαλ ηελ Κπξηαθή 17 Ιαλνπαξίνπ παξαηεξείηαη όηη ε πιεηνλόηεηα ησλ επηρεηξεκαηηώλ, ηεο ηάμεο ηνπ 87%, πηζηεύεη όηη ην άλνηγκα ηνπ θαηαζηήκαηνο ηελ Κπξηαθή δελ επεξέαζε ηνλ ζπλνιηθό ηδίξν ηεο ρεηκεξηλήο εθπησηηθήο πεξηόδνπ θαη κόιηο ην 13% δειώλεη όηη επεξέαζε ζεηηθά ηνλ ζπλνιηθό ύςνο ησλ πσιήζεσλ. Είλαη ηδηαίηεξα απνθαιππηηθό όηη ζηελ εξώηεζε, κε πνηνλ ηξόπν θαιύπηνπλ νη επηρεηξεκαηίεο ηελ αλάγθε απαζρόιεζεο πξνζσπηθνύ, κόιηο ην 3% δειώλεη όηη έρεη πξνζιάβεη επηπιένλ ππάιιειν. Είλαη θαλεξό όηη ην άλνηγκα ησλ θαηαζηεκάησλ ηηο Κπξηαθέο δελ είρε σο απνηέιεζκα ηελ αύμεζε ηεο απαζρόιεζεο. Η πιεηνλόηεηα ζε πνζνζηό 78% έρεη επσκηζηεί πξνζσπηθά ηελ θάιπςε ηεο ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο θαη ην ππόινηπν 3
19% ησλ επηρεηξήζεσλ έρεη επεθηείλεη ην σξάξην ησλ ήδε ππαξρόλησλ ππαιιήισλ. Όζνλ αθνξά ην ιεηηνπξγηθό θόζηνο ηεο επηρείξεζεο, ην 52% ησλ επηρεηξήζεσλ απάληεζαλ όηη επηβαξύλεηαη είηε πάξα πνιύ είηε πνιύ από ην άλνηγκα ησλ Κπξηαθώλ, ην ίδην πνζνζηό 42% απάληεζε ιίγν, ελώ ην 6% δήισζε όηη δελ έρεη επηβαξπλζεί θαζόινπ. Τέινο, ε επηζθεςηκόηεηα, ζε νρηώ ζηηο δέθα επηρεηξήζεηο δελ έρεη απμεζεί θαζόινπ από ην γεγνλόο όηη παξακέλνπλ αλνηρηά ηηο Κπξηαθέο. Τν 18% ησλ επηρεηξεκαηηώλ δηαθξίλεη κία κηθξή αύμεζε, ελώ κόιηο ην 6% δειώλεη όηη ην άλνηγκα ηεο επηρείξεζήο ηνπ ηηο Κπξηαθέο αύμεζε θαηά πνιύ ηελ επηζθεςηκόηεηα. 4
Δκπηώζειρ-κύκλορ επγαζιών και αποπληθυπιζμόρ Σπλδπάδνληαο ηα παξαπάλσ ζηνηρεία κε ην εύξεκα ηεο πηώζεο ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκώλ γηα 35ν ζπλερή κήλα ζύκθσλα κε ην Γεληθό Δείθηε Τηκώλ Καηαλαισηή (ΓΔΤΚ) ηεο ΕΛ.ΣΤΑΤ, γίλεηαη ζαθέο όηη απηή ε επηκνλή ησλ απνπιεζσξηζηηθώλ πηέζεσλ δηακνξθώλεη αξλεηηθέο πξνζδνθίεο λνηθνθπξηώλ θαη επηρεηξήζεσλ, κε ηελ νηθνλνκία λα εγθισβίδεηαη ζε αηέξκνλα θύθιν (απνπιεζσξηζηηθό ζπηξάι) αιιεπάιιεισλ κεηώζεσλ ηηκώλ θαη κηζζώλ. Γιάγπαμμα 1: Εμέιημε ηνπ πιεζσξηζκνύ ζηελ Ειιάδα, βάζεη ΓΔΤΚ (ζε %) Η κεζνζηαζκηθή κείσζε ηεο αγνξαζηηθήο θίλεζεο ην 2016 ζε ζρέζε κε ηηο ρεηκεξηλέο εθπηώζεηο ηνπ 2015 (Ιαλνπάξηνο-Φεβξνπάξηνο 2015: ηδίξνο ζε απόιπηα λνύκεξα 5,67 διρ εςπώ θαη μείυζη -2,4% ζε ζρέζε κε ηελ αληίζηνηρε πεξίνδν ηνπ 2014), θπκαίλεηαη ζηα επίπεδα ηνπ -20,8%, ελώ ζα πξέπεη λα ζεκεησζεί πσο ν εθηηκώκελνο ηδίξνο γηα ηε ρεηκεξηλή εθπησηηθή πεξίνδν ζα δηακνξθσζεί ην 2016 πεξίπνπ ζηα 4,49 δηο επξώ, καηαγπάθονηαρ απώλειερ 1,18 διρ εςπώ (κείσζε -20,8% ζε ζρέζε κε ηηο Φεηκεξηλέο Εθπηώζεηο ηνπ 2015). Να ζεκεησζεί ην εμήο: θάζε ρξόλν αλαθέξνπκε ηελ πνξεία ηνπ ηδίξνπ ζύκθσλα κε ηηο εθηηκήζεηο ησλ εκπνξηθώλ επηρεηξήζεσλ νη νπνίεο είλαη πνιύ πην απαηζηόδνμεο από ηα πξαγκαηηθά δεδνκέλα ηα νπνία όηαλ δεκνζηνπνηνύληαη από ηελ ΕΛΣΤΑΤ ηα 5
ελζσκαηώλνπκε ζηνλ παξαθάησ πίλαθα. Παξ νια απηά, ε ηάζε δελ αιιάδεη δειαδή ε πηώζε ηνπ ηδίξνπ ηα ηειεπηαία ρξόληα επαιεζεύεηαη ηόζν από ηηο εθηηκήζεηο ησλ επηρεηξήζεσλ όζν θαη από ηα πξαγκαηηθά δεδνκέλα. Σςνοτίζονηαρ, επιζημαίνοςμε: Μεηά ηηο εμειίμεηο ηνπ θαινθαηξηνύ (επηβνιή ειέγρνπ ζηελ θίλεζε θεθαιαίσλ) θαηαγξάθεθε επηβξάδπλζε ηνπ ξπζκνύ ππνρώξεζεο ησλ ηηκώλ, παξά ηελ απμεκέλε αβεβαηόηεηα θαη ηηο εθηηκήζεηο γηα πεξαηηέξσ θαζνδηθέο πηέζεηο ζηε δήηεζε. Τν παξάδνμν απηό θαηλόκελν νθείιεηαη: α) ζε αλαηηκήζεηο εμαηηίαο αιιαγώλ ζην θαζεζηώο ΦΠΑ ζε ζεηξά πξντόλησλ θαη ππεξεζηώλ από ην θαινθαίξη ηνπ 2015 θαη έπεηηα, β) ζηελ πςειή πξνζέιεπζε ηνπξηζηώλ ε νπνία ιεηηνύξγεζε εληζρπηηθά πξνο ηελ θαηαλάισζε (+7,0% ην ηαμηδησηηθό ηζνδύγην) θαη γ) ζηε δηαηήξεζε/ νκαινπνίεζε ηεο θαηαλαισηηθήο δαπάλεο ησλ λνηθνθπξηώλ από ρξεκαηηθά θεθάιαηα (θαηαζέζεηο) πνπ είραλ απνζπξζεί πξηλ ηελ επηβνιή ησλ capital controls (+1,2% ην ηξίην ηξίκελν ηνπ 2015). Η επηκνλή ησλ απνπιεζσξηζηηθώλ πηέζεσλ είλαη δπλαηόλ λα δηακνξθώζεη αξλεηηθέο πξνζδνθίεο λνηθνθπξηώλ θαη επηρεηξήζεσλ, κε ηελ νηθνλνκία λα εγθισβίδεηαη ζε αηέξκνλα θύθιν (απνπιεζσξηζηηθό ζπηξάι) αιιεπάιιεισλ κεηώζεσλ ηηκώλ θαη κηζζώλ. Παξά ηε ζπλερή ππνρώξεζε ηνπ γεληθνύ επηπέδνπ ησλ ηηκώλ (απνπιεζσξηζκό), ζε ζεηξά βαζηθώλ (πξώηεο αλάγθεο) πξντόλησλ θαη ππεξεζηώλ, θαηαγξάθεηαη αύμεζε ησλ ηηκώλ, κε απνηέιεζκα ηελ επηβάξπλζε ησλ θαηαλαισηώλ θαη ηδηαίηεξα ησλ πιένλ εηζνδεκαηηθά αδύλακσλ. Η ηξύπα ζηνλ ηδίξν ησλ ρεηκεξηλώλ εθπηώζεσλ, εθηηκάηαη ζε θάηη ιηγόηεξν από έλα δηο επξώ, δεκηνπξγώληαο κεγάιν θελό ζηελ ειιεληθή αγνξά. Τν ειιεληθό εκπόξην ζπλερίδεη ηελ κεγάιε πξνζπάζεηα γηα αλάθακςε, ελώ ν θιάδνο ηνπ ιηαλεκπνξίνπ ζπλερίδεη ηηο πξνζθνξέο κεησκέλσλ ηηκώλ ζηνπο θαηαλαισηέο. Η ιεηηνπξγία ησλ θαηαζηεκάησλ ηελ Κπξηαθή ζπλερίδεη λα έρεη κεδεληθή επίδξαζε γηα ηνλ ηδίξν, ηελ επηζθεςηκόηεηα θαη ηελ αύμεζε ηεο απαζρόιεζεο. Τέινο, ππνγξακκίδεηαη ε επηδείλσζε ηνπ ιόγνπ ρξένπο/ ΑΕΠ (ζε ηξέρνπζεο ηηκέο) εμαηηίαο ηεο κείσζεο ηεο νλνκαζηηθήο αμίαο ηνπ πξντόληνο. Ο ππόεδπορ ηηρ ΔΣΔΔ, κ. Βαζίληρ Κοπκίδηρ δήλυζε ηα εξήρ: 6
«Βξηζθόκαζηε ζε κία πνιύ ακήραλε ζέζε λα αλαθέξνπκε θάζε ρξόλν ηελ ηειεπηαία εμαεηία, όηη ε θαηάζηαζε ζηελ αγνξά είλαη όρη απιά δύζθνιε, αιιά εμαηξεηηθά πεξηνξηζηηθή γηα ηελ επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηόηεηα. Ούηε νη εθπηώζεηο θαηάθεξαλ λα δώζνπλ ηελ αλάζα πνπ ρξεηάδεηαη ε αγνξά, ελώ ηα πεξηζώξηα αλάθακςεο ζηελεύνπλ απειπηζηηθά. Ο απνπιεζσξηζκόο ζπλερίδεηαη γηα 35ν κήλα θαη όια δείρλνπλ όηη ζα ζπλερηζηεί γηα πνιύ αθόκα, ελώ ην δηαζέζηκν εηζόδεκα ζπκπηέδεηαη δηαξθώο ζε έλα αζηαζέο θνξνινγηθό πεξηβάιινλ. Αλακέλνληαο ηελ αμηνιόγεζε, νη επηρεηξήζεηο πεξλάλε θαζεκεξηλά από ηζρπξέο δνθηκαζίεο επηβίσζεο, ελώ νη θηλεηνπνηήζεηο αλακέλεηαη λα επεξεάζνπλ άκεζα θαη ηηο εμαγσγέο ηνπ πξώηνπ ηξηκήλνπ, νη νπνίεο έρνπλ ήδε αξλεηηθό πξόζεκν ζπγθξηηηθά κε 6 δηο επξώ πνπ θηλήζεθαλ ηελ ίδηα πεξίνδν ηνπ 2015. Η έληνλε πηώζε ζηηο ηηκέο έλδπζεο θαη ππόδεζεο θαζηζηά πιένλ θαλεξό ην κέγεζνο ησλ πηέζεσλ πνπ έρεη αζθεζεί ζην ζπγθεθξηκέλν θιάδν ηνπ ιηαληθνύ εκπνξίνπ ηα ηειεπηαία ρξόληα. Οη έκπνξνη έρνπλ θαηαβάιιεη θαη ζπλερίδνπλ λα θαηαβάινπλ θάζε δπλαηή πξνζπάζεηα απνξξόθεζεο ησλ θξαδαζκώλ θαη κε κεηαθύιεζεο ησλ βαξώλ ζηνπο θαηαλαισηέο από ηηο δπζκελείο εμειίμεηο ζηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία, κεηώλνληαο ζπλερώο ηηο ηηκέο ησλ πξντόλησλ ηνπο. Τν απνηέιεζκα είλαη νη θεηηλέο ρεηκεξηλέο εθπηώζεηο λα πεξάζνπλ ζρεδόλ απαξαηήξεηεο γηα ηνπο εκπόξνπο θαη αδηάθνξεο γηα ηνπο θαηαλαισηέο. Η επηκνλή ησλ απνπιεζσξηζηηθώλ πηέζεσλ επί ζρεδόλ 3 ρξόληα ζε έλα επηρεηξεκαηηθό πεξηβάιινλ ζπκπίεζεο έρεη εμαλαγθάζεη κεγάιν κέξνο ησλ κηθξνκεζαίσλ εκπνξηθώλ επηρεηξήζεσλ λα ιεηηνπξγνύλ θάησ ηνπ θόζηνπο, ώζηε λα παξακείλνπλ πάζε ζπζία αλνηθηέο, ρσξίο, σζηόζν απηό λα ζεκαίλεη πσο νη αληνρέο ηνπο είλαη αλεμάληιεηεο.» 7
8
9