Σχέδιο Διδασκαλίας Τάξη: Γ Γυμνασίου Ενότητα: 4 η Ενωμένη Ευρώπη και Ευρωπαίοι πολίτες Θέμα: Δραστηριότητες Παραγωγής Λόγου Διάρκεια: Δύο περίοδοι Για τη διδασκαλία ολόκληρης της ενότητας διατίθενται 7 περίοδοι. Η συγκεκριμένη διδακτική περίοδος αφορά την υποενότητα Ε και υλοποιείται σε δύο διδκακτικές περιόδους. Υποενότητα Α: Εισαγωγικά κείμενα (σελ.64-66) Κείμενα για ανάγνωση και κατανόηση Υποενότητα Β: Αναφορικές προτάσεις (σελ 67-76) Β1 Επιθετικές αναφορικές προτάσεις Β2 Ελεύθερες αναφορικές προτάσεις Β3 Αναφορική αντωνυμία ο οποίος Β4 Το που και οι προθετικές φράσεις Υποενότητα Γ: Ελληνικά σε ξένες γλώσσες (σελ 77-80) Υποενότητα Ε: Δραστηριότητες παραγωγής λόγου (σελ.84-86) Α: Σκοποί της ενότητας Οι μαθητές/ τριες: Να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους, να συνειδητοποιήσουν τη σημασία και να αναπτύξουν τον προσωπικό τους προβληματισμό στο ζήτημα της Ευρωπαϊκής ενοποίησης Να προσεγγίσουν τις διαθεματικές έννοιες : Πολιτισμός, Αλληλεπίδραση, Χώρος, Χρόνος, Μεταβολή - Εξέλιξη Να γνωρίσουν τα είδη των αναφορικών προτάσεων και να εξασκηθούν στην ορθή χρήση τους Να συνειδητοποιήσουν το πλήθος των λέξεων Ελληνικής προέλευσης που χρησιμοποιούνται στις Ευρωπαϊκές γλώσσες κυρίως στους τομείς της Επιστήμης και της Τεχνολογίας Να κατανοήσουν τις σχέσεις συνωνυμίας και σημασιακής αντίθεσης μεταξύ των λέξεων (ομοιότητα και διαφορά) Β: Στόχοι της διδασκαλίας Η παραγωγή λόγου σε θέμα σχετικό με την Ευρώπη. Η ανάπτυξη της παραγράφου. Η οργάνωση του λόγου. Γ: Μέσα διδασκαλίας Πίνακας ή και ανακλαστικό διασκόπιο Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2006 Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου. Τετράδιο Εργασιών, ΟΕΔΒ, Αθήνα 2006 Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ 1
Δ: Πορεία μαθήματος Για την επίτευξη των πιο πάνω στόχων μελετούμε κείμενα και εικόνες από το βιβλίο του μαθητή και από το Τετράδιο Εργασιών, τόσο σε ενιαία τάξη όσο και σε ομάδες. Προσπάθεια είναι να δίνουμε συνεχώς στους μαθητές την ευκαιρία να απαντήσουν σε ερωτήσεις κατανόησης αλλά και να εκφράσουν απόψεις. Με τα πιο πάνω γίνεται προσπάθεια να ασκηθούν οι μαθητές σε όλα όσα έμαθαν στην ενότητα, δηλαδή τη χρήση των αναφορικών προτάσεων, τα συνώνυμα και τα αντίθετα και τη χρήση λέξεων ελληνικής προέλευσης. Οι μαθητές θα γράψουν σύντομα κείμενα σε θέματα σχετικά με την Ευρωπαϊκή ενοποίηση και θα χρησιμοποιήσουν στα κείμενα αυτά όσο το δυνατό πιο πολλές αναφορικές προτάσεις και όσο το δυνατό πιο πολλές συνώνυμες και αντίθετες λέξεις και λέξεις ελληνικής προέλευσης που χρησιμοποιούνται στην Τεχνολογία. Επειδή υπάρχει ο κίνδυνος να χαθεί ο θεματικός στόχος μέσα στο γραμματικό και το λεξιλογικό, καλό είναι να ζητήσουμε από τα παιδιά να ξεκινήσουν ελεύθερα τα κείμενά τους και στη συνέχεια να τα αξιολογήσουν με κριτήριο το πόσο έχουν χρησιμοποιήσει τα γραμματικά και λεξιλογικά φαινόμενα που έχουν μάθει. Έτσι στην πρώτη από τις δύο περιόδους θα επικεντρωθούμε στο θέμα Ευρώπη και στη δεύτερη θα μελετήσουμε τα κείμενα από το Γραμματικό και Λεξιλογικό τους στόχο. 1. Ενιαία τάξη Όλοι οι μαθητές έχουν κοινό φύλλο εργασίας για εξοικονόμηση χρόνου. Στο φύλλο αυτό κρατούν σημειώσεις κατά τη διάρκεια της πορείας του μαθήματος, οι οποίες θα χρησιμεύσουν μετά ως βάση για τη συγγραφή του γραπτού λόγου, εργασία η οποία θα γίνει προφορικά στην τάξη και θα ολοκληρωθεί γραπτά στο σπίτι. Κατά την πορεία καταγράφονται στον πίνακα οι βασικές θέσεις - συμπεράσματα που παρουσιάζονται στα κείμενα, ως κύρια σημεία για τη συγγραφή παραγράφων. Διαβάζουμε από το κείμενο 1 της σελ. 64 την πρώτη παράγραφο και γράφουμε τον πλαγιότιτλο που θα βρουν οι μαθητές. Ενδεικτικά : Η Ευρώπη αποτελείται από χώρες με διαφορετική γεωγραφία, ιστορία, πολιτισμό, γλώσσα, χαρακτήρα των ανθρώπων Προχωρούμε στις δύο εικόνες της σελ. 84, που στην ουσία αποτελούν κείμενα. Το σκίτσο 1 στη σελ. 84 Η ΕΕ έχει καπιταλιστική οικονομική πολιτική η οποία δίνει την ευκαιρία στο κεφάλαιο να αναπτυχθεί. Το σκίτσο 2 στη σελ. 84, παράλληλα με το κείμενο 6 Η Ευρώπη πρέπει/ οφείλει να στηρίξει/ βοηθήσει οικονομικά τις χώρες του τρίτου κόσμου με άμεσες αποφάσεις Οδηγούμε τους μαθητές να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους με την άσκηση 2 της σελ. 85 και παράλληλα με την πρώτη παράγραφο του κειμένου 2 της σελ. 65 Η Ευρώπη, με την ενοποίηση της, δίνει στις χώρες που την αποτελούν πολλές δυνατότητες ανάπτυξης αλλά εμπερικλείει και πολλούς κινδύνους γι αυτές. Υπάρχει ο κίνδυνος να χάσουμε την πολιτιστική μας ταυτότητα 2. Ομάδες Χωρίζουμε την τάξη σε ομάδες των τεσσάρων εύκολα και πρακτικά. Αναθέτουμε σε κάθε ομάδα ένα κείμενο από το Τετράδιο Εργασιών για επεξεργασία. Τα τρία κείμενα που θα μελετηθούν ανατίθενται αντίστοιχα στις τρεις σειρές θρανίων της τάξης. Πρώτη σειρά Ομάδα Α: Κείμενο 2 Οι πολίτες της Ε.Ε μπορούν να συμβιώσουν, επειδή γνωρίζονται καλά Δεύτερη σειρά Ομάδα Β: Κείμενο 5 Για να ζήσουμε όλοι σε μια ποιοτική Ευρώπη Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ 2
Τρίτη σειρά Ομάδα Γ: Κείμενο 7 Ποιος είναι ο ρόλος της Ευρώπης στον κόσμο της παγκοσμιοποίησης Οι μαθητές ανακοινώνουν τις παρατηρήσεις τους και στη συνέχεια δίνεται το θέμα της συγγραφής επικοινωνιακού λόγου, το οποίο μάλλον θα ανατεθεί για το σπίτι, αφού ο χρόνος πιθανότατα δε θα επιτρέπει διαφορετικά. Στο επόμενο μάθημα θα γίνει ανάγνωση κειμένων των μαθητών και αξιολόγηση από την τάξη με βάση τα κριτήρια που θέτει η άσκηση 2 στη σελ. 85 και άλλα που θα θέσει ο διδάσκων ανάλογα με τους στόχους του π.χ. πόσο έγινε χρήση των νέων γνώσεων που αφορούν τη Γραμματική και το Λεξιλόγιο. Ενδείκνυται να δοθεί χρόνος για διορθώσεις στην τάξη και ανατίθενται οι ίδιες εργασίες με όλους τους νέους στόχους για το σπίτι. Οι τελικές εργασίες διορθώνονται από το διδάσκοντα στα πλαίσια της συχνής αξιολόγησης του μαθητή. Ενιαία τάξη Φύλλο εργασίας Να γράψετε τα συμπεράσματά σας για κάθε κείμενο ή εικόνα που μελετούμε Κείμενο 1 σελ Σκίτσο 1 σελ. 84 Σκίτσο 2 σελ. 84 και κείμενο 6 σελ. 72 Άσκηση 2 σελ. 85 και κείμενο 2 παρ.1 η Ελπίζω... Φοβάμαι... Ομαδική εργασία Ομάδα Α Κείμενο 7 από το Τετράδιο Εργασιών Ομάδα Β Κείμενο 2 από το Τετράδιο Εργασιών Ομάδα Γ Κείμενο 5 από το Τετράδιο Εργασιών Να διαβάσετε το κείμενο που ορίστηκε για την ομάδα σας και στη συνέχεια: 1. Να κρατήσετε σημειώσεις με βάση τις οποίες θα μπορέσετε να παρουσιάσετε στην τάξη το περιεχόμενο του κειμένου που θα διαβάσετε. Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ 3
2. Να προσέξετε την πρώτη περίοδο - πρόταση κάθε κειμένου και να κάνετε παρατηρήσεις στον τρόπο με τον οποίο ξεκινά ο συγγραφέας και πώς, με βάση αυτή την πρόταση προχωρεί. Μην ανησυχείτε για τις λέξεις που δεν ξέρετε. Προσπαθήστε απλά να καταλάβετε το νόημα. Αργότερα, στο σπίτι σας, καλό είναι να ψάξετε στο λεξικό και να βρείτε τη σημασία των άγνωστων λέξεων ως επίσης και συνώνυμές τους για να πλουτίσετε έτσι το λεξιλόγιό σας. Ομάδα Α Ομάδα Β Ομάδα Γ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ 4
Εργασία για το σπίτι Παραγωγή επικοινωνιακού λόγου. «Υποστηρίζεται ότι η εκπαίδευση μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην υπόθεση της ποιοτικής ζωής των πολιτών της Ε.Ε».Να συντάξετε μια επιστολή τριών παραγράφων προς το Διευθυντή του σχολείου σας, για να προτείνετε τρόπους με τους οποίους το κυπριακό σχολείο μπορεί να συμβάλει στην ποιοτική ζωή των πολιτών της Κύπρου, ως κράτους μέλους της Ε.Ε. Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ 5