Διατροφή θηλάζουσας μητέρας Στέλιος Παπαβέντσης ΜRCPCH DCH IBCLC Παιδίατρος Σύμβουλος Γαλουχίας www.pediatros-thes.gr Οκτώβριος 2014
Ισορροπημένη, υγιεινή διατροφή με φυσιολογική ποικιλία από όλες τις κατηγορίες τροφίμων Δεν είναι απαραίτητο να είναι «ιδανική» Όχι αυθαίρετοι περιορισμοί Το μητρικό γάλα διατηρεί τα συστατικά του από τις αποθήκες της μητέρας ακόμα και σε καταστάσεις κακής θρέψης
Λίστα τροφίμων που αποφεύγονται κατά τον μητρικό θηλασμό
400 θερμίδες/ μέρα παραπάνω από του μέσου ενήλικα Γαλακτοκομικά σε φυσιολογικές ποσότητες Προσωρινή διακοπή γαλακτοκομικών μόνο σε ενδείξεις αλλεργίας ή έντονους κολικούς Όχι υπερβολικές ποσότητες γάλακτος Νερό σύμφωνα με τη δίψα της λεχώνας (φυσιολογικά αυξημένη) Υπερκατανάλωση υγρών ΔΕΝ αυξάνει την παραγωγή γάλακτος
Επιπλέον ανάγκες λεχώνας 650 θερμίδες το 24ωρο κατά μ.ο. 400 από αυτές πρέπει να ληφθούν μέσω διατροφής Οι υπόλοιπες προκύπτουν από την ενεργοποίηση των ενεργειακών αποθηκών της εγκυμοσύνης Πρωτείνες: 25γρ/ 24ωρο
Εάν ένα μωρό αντιδρά σε συγκεκριμένο τρόφιμο με έντονους κολικούς ή αλλεργία, τότε μόνο το αποφεύγουμε πλήρως Εισαγωγή εκ νέου/ δοκιμασία πρόκλησης μετά από ένα χρονικό διάστημα
Τι δεν επηρεάζει στο μητρικό γάλα η διατροφή της μητέρας; Την ολική ποσότητα πρωτεινών Την ολική ποσότητα λιπαρών Την ολική ποσότητα θερμίδων Τις λιποδιαλυτές βιταμίνες (ΑDEK) Την ποσότητα ασβεστίου Την ποσότητα σιδήρου
Τι επηρεάζει στο μητρικό γάλα η διατροφή της μητέρας; Tις υδατοδιαλυτές βιταμίνες Β (Β12!) Το ποσοστό ωφέλιμων λιπαρών ω3
Τι ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ να λέμε στη λεχώνα Να τρώει κάθε μέρα κρέας Να πίνει 3 λίτρα την ημέρα νερό Να τρώει μόνο σούπες Να μην καταναλώνει σκόρδο, κρεμμύδι, πράσινα λαχανικά, όσπρια, λάχανο, καυτερά ή όξινα φρούτα Να μην τρώει γαλακτοκομικά Να τρώει άνοστα, χωρίς δυνατές γεύσεις
Συμπληρώματα ασβεστίου σε λεχώνα; Συμπλήρωμα ασβεστίου μη απαραίτητο μόνο επειδή θηλάζει (ίδιες ανάγκες) Φυσιολογική κινητοποίηση από οστά και μειωμένες απώλειες από νεφρούς Όσο περισσότερος θηλασμός, τόσο πιο αυξημένη προστασία από μελλοντική οστεοπόρωση
Συμπλήρωμα σιδήρου σε λεχώνα; Συμπλήρωμα σιδήρου επειδή θηλάζει μη απαραίτητο (λιγότερες ανάγκες) Καθημερινές ανάγκες λεχώνας 9mg, μισές από της μη θηλάζουσας, λόγω: Μικρότερης απώλειας αίματος μετά τον τοκετό Αμηνόρροιας γαλουχίας (αποκλειστικός θηλασμός) Αναίτια χορήγηση οδηγεί σε αναίτιες παρενέργειες
Πολυβιταμινούχα συμπληρώματα στη μητέρα; Μη απαραίτητα με ομαλή, μέση διατροφή Συμπλήρωμα φυλλικού οξέος: μη απαραίτητο για το θηλάζον βρέφος Συμπλήρωμα βιταμίνης D: ναι στη μητέρα που θηλάζει από τη γέννηση (NICE guidelines, ομάδες κινδύνου;)
Συμπλήρωμα ω3 λιπαρών; Διατροφή πλούσια σε ω3 λιπαρά είναι πιθανό να ωφελεί το μωρό που θηλάζει Διανοητική λειτουργία/ αμφιβληστροειδής Πιθανή προστασία ενάντια σε επιλόχεια κατάθλιψη Συμπλήρωμα ω3 λιπαρών στο τέλος της εγκυμοσύνης και κατά την γαλουχία Μη γενικευμένη σύσταση
Αλκοόλ, καφές, κάπνισμα Αλκοόλ: περιστασιακή χρήση, κυκλοφορεί στο αίμα της μητέρας για 1-2 ώρες Καφές: μέχρι 2 κούπες φιλτραρισμένου την ημέρα, στο αίμα της μητέρας έως 2 ώρες Κάπνισμα: διακοπή καλύτερα ή περιορισμός, ΟΜΩΣ: Είναι πολύ καλύτερο ένα παιδί καπνίστριας να θηλάζει, παρά να μην θηλάζει!
Διατροφικά βοηθήματα θηλασμού Μάραθος Νιφάδες βρώμης, κεχρί Πιπερόριζα (Ginger) Γλυκάνισο Γαιδουράγκαθο (blessed thistle) Άνηθος Μαγιά μπύρας Τριγωνέλλα (fenugreek)
Χορτοφαγία και θηλασμός Για μητέρες αποκλειστικά χορτοφάγους: Συμπλήρωμα Β12 Εναλλακτικές πηγές πρωτεινών Παρακολούθηση από διατροφολόγο Τακτική παρακολούθηση του παιδιού/ έλεγχος ανάπτυξης
Θηλάζουσα μητέρα και απώλεια βάρους Μητέρες που θηλάζουν αποκλειστικά για 6 μήνες χάνουν πιο γρήγορα βάρος Επιτρέπεται ήπια, ισορροπημένη δίαιτα: Ποτέ <1500 θερμίδες/ μέρα Απώλεια μέχρι ½ κιλού την εβδομάδα Απώλεια μέχρι 2 κιλών το μήνα Όχι περιοριστικές, ειδικές δίαιτες/ μονοφαγίες/ αποφυγή ολόκληρων κατηγοριών τροφίμων ή αποφυγή λιπαρών Επιτρέπεται η τακτική, αερόβια ή ήπια αναερόβια άσκηση
Διατροφικοί παράγοντες κινδύνου κατά τον θηλασμό Μητέρα έφηβη Οικονομική ανέχεια Junk diet Πολύδυμη κύηση Μειωμένη πρόσληψη βάρους κατά την εγκυμοσύνη Νέα εγκυμοσύνη και γαλουχία
Το γάλα μιας μητέρας που δεν τρώει ιδανικά είναι πιθανό να είναι πολύ λιγότερο βλαβερό από το ξένο γάλα αγελάδας για βρέφη Θηλασμός με ιδανική διατροφή Θηλασμός με μη ιδανική διατροφή Μη θηλασμός
Βιβλιογραφία Butte NF et al. (2005) Energy requirements during pregnancy and lactation. Picciano MF (2003) Pregnancy and Lactation: Physiological Adjustments, Nutritional Requirements and the Role of Dietary Supplements. Dewey KG (2004) Impact of breastfeeding on maternal nutritional status. Kent GN et al. (1990) Human Lactation: forearm trabecular bone loss, increased bone runtover, and renal conservation of calcium and inorganic phosphate with recovery of bone mass following weaning. Prentice A (2003) Micronutrients and the bone mineral content of the mother, fetus and newborn Hopkinson JM et al. (2000) Lactation delays postpartum bone mineral accretion and temporarily alters its regional distribution in women. Bezerra FF et al. (2004) Bone mass is recovered from lactation to postweaning in adolescent mothers with low calcium intakes. Chantry CJ et al. (2004) Lactation among adolescent mothers and subsequent bone mineral density. Dusdieker LB et al. (1985) Effect of supplemental fluids on human milk production. Butte NF et al. (2001) Energy requirements of lactating women derived from doubly labeled water and milk energy output. Hatsu I et al. (2008) Effect of infant feeding on maternal body composition Simmer K, Patole SK, Rao SC. Longchain polyunsaturated fatty acid supplementation in infants born at term. Cochrane Database Syst Rev. 2008 Jan 23;(1):CD000376.