ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Μάθημα: Xειρουργική Νοσηλευτική ΙΙ Ενότητα: Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος & Νοσηλευτική Φροντίδα ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΟΥΡΗΣΗΣ Εκτίμηση ασθενών με διαταραχές του ουροποιητικού συστήματος Νοσηλευτική φροντίδα ασθενών με διαταραχές των ουροφόρων οδών Νοσηλευτική φροντίδα ασθενών με διαταραχές των νεφρών ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ - ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ-ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ Οι νεφροί Οι ουρητήρες Η ουροδόχος κύστη Η ουρήθρα ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ Σχηματισμός των ούρων Διατήρηση της φυσιολογικής σύστασης και του όγκου των ούρων Κάθαρση αχρήστων προϊόντων Νεφρικές ορμόνες ΟΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ Ρύθμιση της μεταφοράς νερού & ηλεκτρολυτών Απέκκριση των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού Εξοικονόμηση θρεπτικών ουσιών Ρύθμιση της οξεοβασικής ισορροπίας Έκκριση ορμονών για τη ρύθμιση της παραγωγής της αρτηριακής πίεσης, της παραγωγής των ερυθροκυττάρων και του μεταβολισμού του ασβεστίου Σχηματισμός ούρων ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ - ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ Ο ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΟΥΡΩΝ Σπειραματική διήθηση & ο ρυθμός σπειραματικής διήθησης Σωληναριακή επαναρρόφηση Σωληναριακή απέκκριση ΠΕΡΙ ΣΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΗΘΗΣΗΣ Πραγματοποιείται στο αγγειώδες σπείραμα Eίναι διαδικασία παθητική, μη εκλεκτική, κατά την οποία η υδροστατική πίεση αναγκάζει τα υγρά και τις διαλυμένες ουσίες να περάσουν μέσω μιας μεμβράνης 1
ΠΕΡΙ ΣΩΛΗΝΑΡΙΑΚΗΣ ΕΠΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗΣ Ξεκινά στα εγγύς σωληνάρια Είναι διαδικασία διαεπιθηλιακή είτε ενεργητική (με τη βοήθεια ATP), είτε παθητική λόγω διαφοράς συγκεντρώσεων Oυσίες επαναρροφούμενες είναι το νερό, η γλυκόζη, τα αμινοξέα, τα γαλακτικά, οι βιταμίνες & διάφορα ιόντα ΠΕΡΙ ΣΩΛΗΝΑΡΡΙΑΚΗΣ ΑΠΕΚΚΡΙΣΗΣ Είναι η τελική διαδικασία σχηματισμού των ούρων και είναι διαδικασία αντίστροφης επαναρρόφησης Ουσίες όπως ιόντα υδρογόνου, καλίου, κρεατινίνη, αμμωνία και οργανικά οξέα & φάρμακα μετακινούνται από τα περισωληναριακά τριχοειδή προς τα σωληνάρια ως διήθημα Δηλ., τα ούρα περιλαμβάνουν ουσίες από διήθηση αλλά και από απέκκριση Ειναι καθοριστικός μηχανισμός ρύθμισης του ΡΗ του αίματος ΑΡΑΙΩΣΗ & ΣΥΜΠΥΚΝΩΣΗ ΟΥΡΩΝ Βασίζεται στο σύστημα ανταλλαγής αντίρροπης ροής που πραγματοποιείται μέσα στους παράλληλους σωλήνες της αγκύλης του Henle Καθορίζεται κατά πολύ από τη δράση της αντιδιουρητικής ορμόνης (ΑDH) Όταν η υπόφυση νοσεί και δεν παράγεται ADH τότε τα παραγόμενα ούρα είναι αραιά ΣΥΣΤΑΣΗ ΟΥΡΩΝ 95% νερό + 5% διαλυμένες ουσίες Φυσιολογικά απεκκρινόμενες με τα ούρα ουσίες είναι οι εξής: ουρία, νάτριο, κάλλιο, φωσφόρος, θειικά άλατα, κρεατινίνη, ουρικό οξύ, ασβέστιο, μαγνήσιο, διττανθρακικά ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΑΡΑΚΤΗΡΕΣ ΟΥΡΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ-ΠΑΡΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Χρώμα ανοιχτό μέχρι βαθύ κίτρινο, διαυγές Οσμή ιδιάζουσα Ειδικό βάρος 1001-1030 ΡΗ 4,5-8,0 Πρωτεΐνες μη ανιχνεύσιμες Γλυκόζη αρνητική Κετόνες αρνητικές Λευκά αιμοσφαίρια 0-5 ανά οπτικό πεδίο Ερυθρά αιμοσφαίρια 0-5 ανά οπτικό πεδίο Casts αρνητικά ή περιστασιακά Χρώμα, οσμή, ποσότητα ούρων Δυσκολία στην έναρξη της ούρησης Συχνότητα ούρησης Πόνος κατά την ούρηση (=δυσουρία) Υπερβολική ούρηση κατά τη νύχτα (=νυχτουρία) Αίμα στα ούρα (=αιματουρία) Αποβολή ανεπαρκούς ποσότητας ούρων (=ολιγουρία) Αποβολή υπερβολικής ποσότητας ούρων (=πολυουρία) Πόνος στην πλευριτική χώρα 2
ΙΣΤΟΡΙΚΟ - Παραδείγματα ερωτήσεων Νοιώθετε καθόλου καύσο κατά την ούρηση; Έχετε δυσκολία στην έναρξη της ούρησης; Πότε διαπιστώσατε για πρώτη φορά ότι δεν μπορείτε να ελέγξετε την απώλεια ούρων από την κύστη; Πόσες φορές την ημέρα ουρείτε; Αισθάνεστε κάθε φορά ότι άδειασε η κύστη σας; Πόσες φορές σηκώνεστε τη νύχτα για να ουρήσετε; Αισθάνεστε κάποιες φορές μια έντονη επιθυμία να ουρήσετε και ότι δεν μπορείτε να περιμένετε λεπτό; Έχετε παρατηρήσει να βγάζετε μικρές ποσότητες σκουρόχρωμων & δύσοσμων ούρων; ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΥΓΕΙΑΣ-ΑΛΛΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΡΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΟ ΑΡΡΩΣΤΟ Φάρμακα Πόνος: εντόπιση διάρκεια Πυρετός: χαρακτηριστικά Άλλες εγχειρήσεις Οικογενειακό ιστορικό νεφροπάθειας Συχνές ουρολοιμώξεις Τρόπος ζωής-δίαιτα-εργασία-κάπνισμα, έκθεση σε τοξικές ουσίες, πρόσληψη & αναπλήρωση υγρών ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ-1/2 Γενική εκτίμηση Εκτίμηση της κοιλιάς ή της πλάτης (για νεφρούς) Σε γνωστά προβλήματα γίνεται κατά σειρά: 1 ον επισκόπηση, 2 ον ακρόαση, 3 ον ψηλάφηση & 4 ον επίκρουση Δοχείο για λήψη δείγματος ούρων & γάντια μιας χρήσης. Ζητείστε του να πάρει ούρα από το μέσον της ούρησης και εξετάστε το χρώμα, την οσμή & τη διαύγεια πριν τα στείλετε στο εργαστήριο Θέση κατά την εξέταση καθιστός ή ξαπλωμένος (ύπτια). Κάλυψη ασθενούς ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ-2/2 Εκτίμηση του δέρματος & παθολογικά ευρήματα Εκτίμηση της κοιλιάς & παθολογικά ευρήματα Εκτίμηση του έξω στομίου της ουρήθρας & παθολογικά ευρήματα Εκτίμηση του νεφρού & παθολογικά ευρήματα Εκτίμηση της κύστης & παθολογικά ευρήματα ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ-2/2 Εκτίμηση του δέρματος & παθολογικά ευρήματα ΤΙ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ; Ελέγχεται το χρώμα, η σπαργή & οι εκκρίσεις του δέρματος & των βλεννογόνων ΩΧΡΟΤΗΤΑ=πιθανότητα νεφρικής νόσου που συνδέεται με αναιμία ΣΠΑΡΓΗ μειωμένη=αφυδάτωση ή νεφρική ανεπάρκεια ΟΙΔΗΜΑ= περίσσεια όγκου υγρών ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΡΥΣΤΑΛΛΩΝ ουρικού οξέος στο δέρμα= μη αντιμετωπιζόμενη νεφρική ανεπάρκεια ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ-2/2 Εκτίμηση της κοιλιάς & παθολογικά ευρήματα ΤΙ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ; Μέγεθος, συμμετρία, τυχόν μάζες ή όγκοι, οίδημα, προβολή φλεβών, διάταση, κατάσταση δέρματος ΔΙΟΓΚΩΣΗ Ή ΑΣΥΜΜΕΤΡΙΑ= αποκαλύπτουν κήλη ή επιφανειακή μάζα ΦΛΕΒΕΣ που προβάλλουν έντονα αποκαλύπτουν νεφρική δυσλειτουργία ΔΕΡΜΑ ΓΥΑΛΙΣΤΕΡΟ, ΛΕΠΤΟ & τεντωμένο συνδυάζεται με κατακράτηση υγρών ΑΣΚΙΤΙΣ είναι η συγκέντρωση υγρού στην περιτοναϊκή κοιλότητα 3
ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ-2/2 Εκτίμηση του έξω στομίου της ουρήθρας & παθολογικά ευρήματα ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΔΡΩΝ: θέση ασθενούς είτε όρθιος, είτε καθιστός. Πιέζεται η βάλανος για να αποκαλυφθεί η ουρήθρα ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΥΝΑΙΚΩΝ: Θέση ασθενούς γυναικολογική & άνοιγμα μικρών χειλέων για να αποκαλυφθεί η ουρήθρα ΤΙ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ; ΕΡΥΘΡΟΤΗΤΑ, ΟΙΔΗΜΑ Ή ΕΚΚΡΙΜΑ πιθανόν οφείλονται σε λόιμωξη ή σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα ΕΞΕΛΚΩΣΗ συνδέεται με σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα ΠΑΡΕΚΤΟΠΙΣΗ ΣΤΟΜΙΟΥ ΣΤΟΥΣ ΑΝΔΡΕΣ δείχνει συγγενή ανωμαλία ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ-2/2 Εκτίμηση του νεφρού & παθολογικά ευρήματα ΤΙ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ; ΣΥΣΤΟΛΙΚΟ ΦΥΣΗΜΑ ΝΕΦΡΙΚΩΝ ΑΡΤΗΡΙΩΝ δείχνει στένωση νεφρικής αρτηρίας. Η ακρόαση γίνεται στο άνω κοιλιακό τεταρτημόριο (Δ+Α). ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ & ΠΟΝΟΣ ΣΤΗΝ ΠΛΕΥΡΟΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΓΩΝΙΑ κατά την επίκρουση δείχνει σπειραματονεφρίτιδα ΜΑΖΑ Ή ΔΙΟΓΚΩΣΗ ΝΕΦΡΩΝ κατά την ψηλάφηση δείχνει όγκο ή κύστη στα νεφρά ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ Ή ΠΟΝΟΣ ΣΤΟ ΝΕΦΡΟ κατά την ψηλάφηση δείχνει φλεγμονώδη διεργασία στο νεφρό ΜΑΛΑΚΟΣ ΝΕΦΡΟΣ ΣΑΝ ΣΠΟΓΓΟΣ κατά την ψηλάφηση δείχνει ΧΝΝ ΕΥΜΕΓΕΘΕΙΣ ΝΕΦΡΟΙ ΑΜΦΩ κατά την ψηλάφηση δείχνουν νόσο πολυκυστικών νεφρών ΑΝΙΣΟΙ ΝΕΦΡΟΙ μπορεί να είναι υδρονέφρωση ΦΥΣΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ-2/2 Εκτίμηση της κύστης & παθολογικά ευρήματα ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΛΟΙΜΩΞΗ ΤΗΣ ΟΥΡΟΦΟΡΟΥ ΟΔΟΥ ΤΙ ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ; ΔΙΑΤΑΣΗ ΤΗΣ ΚΥΣΤΗΣ κατά την ψηλάφηση. Ψάχνουμε πάνω από την ηβική σύμφυση μέχρι τον ομφαλό. Υπάρχει η αίσθηση ενός στερεού, σφαιρικού οργάνου ΗΧΟΣ ΑΜΒΛΥΣ ΕΠΙΚΡΟΥΣΤΙΚΟΣ κατά την επίκρουση μπορεί να δείχνει κατακράτηση ούρων ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ- ΜΙΚΡΟΒΙΟ Ε. Coli Staphylococcus saprophyyticus OΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΜΕ ΟΥΡΟΚΑΘΕΤΗΡΑ- ΜΙΚΡΟΒΙΟ Πρωτέας Κλεμψιέλα Σεράτια Ψευδομονάδα Φυσιολογία- Πως διατηρούνται τα ούρα στείρα μικροβίων; H κύστη κενώνεται πλήρως Ο όγκος των ούρων είναι μεγάλος Τα μικρόβια που φυσιολογικά βρίσκονται γύρω από την ουρήθρα ξεπλένονται με τη ροή του ούρων Η υπάρξη φυσιολογικής οξύτητας στα ούρα Οι βακτηριοστατικές ιδιότητες των κυττάρων της κύστης & της ουρήθρας Η περισταλτική ικανότητα των ουρητήρων & η λειτουργικότητα της ουρητηροκυστικής συμβολής που εμποδίζει την παλινδρόμηση ούρων στους νεφρούς προστατεύουν το ανώτερο ουροποιητικό Στους άνδρες: Το μεγάλο μήκος της ουρήθρας & η αντιμικροβιακή δράση του ψευδαργύρου που περιέχεται στο προστατικό υγρό 4
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΗΣ ΟΥΡΟΦΟΡΟΥ ΟΔΟΥ Λοιμώξεις Κατωτέρου Ουροποιητικού ΓΥΝΑΙΚΕΣ 1. Βραχεία, ευθεία ουρήθρα 2. Γειτνίαση ουρήθρας-κόλπουπρωκτού 3. Σεξουαλική πράξη 4. Χρήση διαφράγματος & σπερματοκτόνων ουσιών για αντισύλληψη 5. Εγκυμοσύνη (επιβραδύνεται ο περισταλτισμός των ουρητήρων) ΑΝΔΡΕΣ 1. Υπερτροφία του προστάτη 2. Άλλα ΓΕΝΙΚΑ 1. Γήρανση 2. Απόφραξη της ουροφόρου οδού 3. Νευρογενής δυσλειτουργία της κύστης 4. Ουρητηροκυστική παλινδρόμηση (συγγενής ή επίκτητη) 5. Γενετικοί παράγοντες & χρόνια νοσήματα π.χ.σδ 6. Καθετηριασμός (με άσηπτες ή όχι άσηπτες συνθήκες) Παράγοντες κινδύνου Νέες γυναίκες Προηγούμενο ιστορικό Λοίμωξης Ουροποιητικού Σεξουαλική Πράξη Χρήση Διαφράγματος Σπερματοκτόνο Διαβήτης Πρωτοπαθής χολική κίρρωση Δρεπανοκυτταρική αναιμία (κύηση) Παρέμβαση με εργαλείο καθετήρα Λοιμώξεις Κατωτέρου Ουροποιητικού Παράγοντες κινδύνου Νέοι άνδρες ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Κλινική εικόνα Δεν επαρκεί για να τεθεί η διάγνωση της λοίμωξης του ουροποιητικού Όχι περιτομή Ομοφυλοφιλική δραστηριότητα AIDS Κυστίτις Δυσουρία, Συχνουρία Έπειξη προς ούρηση Αιματουρία Υπερηβικό άλγος Διαφορική διάγνωση Ουρηθρίτις Κολπίτις (κνησμός, δυσπαρεύνεια) Υπερτροφία προστάτου Νεοπλάσματα Οξεία πυελονεφρίτις Πυρετός, ρίγος Οσφυϊκό άλγος Ευαισθησία στην πλευροσπονδυλική γωνία Ναυτία, έμετοι Λοιμώξεις ουροποιητικού Εργαστηριακή διάγνωση Εξέταση των ούρων για πυουρία >10 πυοσφαίρια/ml ούρων Καλλιέργεια ούρων >100 CFU/ml σε γυναίκα με συμπτώματα κυστίτιδας και πυουρία >1000 CFU/ml σε άνδρα με συμπτώματα Καλλιέργεια αίματος Πως γίνεται η σωστή λήψη των ούρων; 1. Τοπική αντισηψία με αντισηπτικό διάλυμα που δεν αφρίζει. 2. Σκούπισμα με μια αποστειρωμένη γάζα για να αποφευχθεί ανάμιξη του αντισηπτικού με τα ούρα. 3. Για να μην έρθουν σε επαφή τα ούρα με τον βλεννογόνο, απαγωγή των μεγάλων χειλέων στις γυναίκες και τράβηγμα προς τα πίσω της πόσθης στους άνδρες. 4. Η λήψη από το μέσο της ούρησης Τα ούρα έξω από το ψυγείο διατηρούνται μόνο μία ώρα. Μέσα στο ψυγείο 24 ώρες. 5
Λήψη δειγμάτων ούρων σε ειδικές καταστάσεις Νεφροστομία - αφαιρείται ο σάκκος συλλογής διάλυμα ιωδίου και αλκοόλης 70% = στόμιο της καθετήρας διπλού τοιχώματος στο στόμιο της νεφροστομίας σε βάθος μεγαλύτερο από αυτό της νεφρικής περιτονίας Μόνιμος ουροκαθετήρας - σύριγγα με βελόνα αφού καθαρισθεί το τοίχωμα με διάλυμα αλκοόλης 70%. Υπερηβική παρακέντηση - επιμελής αντισηψία του δέρματος Αποστολή δείγματος Μεταφορά ούρων αποστειρωμένο κύπελλο υπερηβική παρακέντηση = συνθήκες αναερόβιου μεταφοράς καλλιεργούνται άμεσα αλλιώς φυλάσσονται σε θερμοκρασία 4ο C για 24 ώρες. Ποσότητα των ούρων ανάλογα με το παθογόνο που ανιχνεύεται είναι 1-50 ml καλλιέργεια μυκοβακτηριδίων 40 ml 3 συνεχόμενα δείγματα Κυστίτιδα Ειναι η φλεγμονή της ουροδόχου κύστης και είναι η πιο συνηθισμένη λοίμωξη της ουροφόρου οδού Η λοίμωξη περιορίζεται στο βλεννογόνο της κύστης ο οποίος γίνεται υπεραιμικός ή αιμορραγικός Η φλεγμονώδης απάντηση προκαλεί τον σχηματισμό πύου Δεν προκαλεί επιπλοκές & θεραπεύεται εύκολα αλλά δεν την αφήνουμε να επεκταθεί Η χρόνια κυστίτιδα ενδέχεται να προκαλέσει λίθους κύστης ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΚΥΣΤΙΤΙΔΑΣ Δυσουρία Συχνουρία Αίσθημα επιτακτικής ανάγκης για ούρηση Νυχτουρία Πυουρία Αιματουρία Υπερηβική ενόχληση Στους ηλικιωμένους ασθενείς ενδέχεται να εκδηλωθεί με μη ειδικά συμπτώματα όπως νυχτουρία, ακράτεια, σύγχυση, λήθαργο, ανορεξία ή απλώς δεν αισθάνονται καλά. Άλλοτε εμφανίζεται πυρετός ή υποθερμία ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΕΣ ΜΕ ΚΑΘΕΤΗΡΑ Αναπτύσσονται στο 10-15% των νοσοκομειακώνκαθετηριασθέντων ασθενών Τα μικρόβια εισέρχονται στην κύστη είτε μέσω των ούρων του καθετήρα, είτε από το βλεννογόνο της ουρήθρας Είναι συνήθως ασυμπτωματικές Συνδέονται με μικροβιαιμία (η πιο σημαντική επιπλοκή) Υποχωρούν μετά την αφαίρεση του ουροκαθετήρα και σύντομο αντιμικροβιακό σχήμα Ο διαλείπων καθετηριασμός έχει μικρότερο κίνδυνο λοίμωξης ΠΥΕΛΟΝΕΦΡΙΤΙΔΑ Είναι φλεγμονή της νεφρικής πυέλου & του παρεγχύματος δηλ., του λειτουργικού νεφρικού ιστού που μπορεί να ξεκινήσει από ασυμπτωματική βακτηριουρία ή κυστίτιδα Η οξεία πυελονεφρίτιδα αποτελεί μικροβιακή λοίμωξη του νεφρού Η χρόνια πυελονεφρίτιδα δεν είναι μικροβιακή αλλά είναι φλεγμονώδεις διεργασίες που έχουν μεταβολική, χημική ή ανοσολογική αιτία. Αναπτύσσεται μετά από λοίμωξη ή μετά από άλλες συνθήκες που καταστρέφουν τους νεφρούς. Συχνά ενοχοποιείται για ΧΝΑ. Ο ασθενής είναι είτε ασυμπτωματικός, είτε έχει ήπια συμπτώματα, όμως όταν η κατατροφή νεφρικού ιστού επεκτείνεται αναπτύσσει υπέρταση. 6
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΟΞΕΙΑΣ ΠΥΕΛΟΝΕΦΡΙΤΙΔΑΣ ΟΞΕΙΑ ΜΗ ΕΠΙΠΛΕΓΜΕΝΗ ΠΥΕΛΟΝΕΦΡΙΤΙΔΑ ΑΠΟ ΤΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟ 1. Συχνουρία 2. Δυσουρία 3. Πυουρία 4. Αιματουρία 5. Πόνος στην οσφύ 6. Ευαισθησία στην πλευροσπονδυλική γωνία ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΑ 1. Εμετός 2. Διάρροια 3. Υψηλός πυρετός 4. Ρίγος 5. Κακουχία Διάγνωση: ιστορικό, κλινική εξέταση, γεν. ούρων, Κ/α ούρων ( 104 cfu/ml), Α/α ΝΟΚ, U/S νεφρών. ΟΞΕΙΑ ΠΥΕΛΟΝΕΦΡΙΤΙΣ Πότε χρειάζεται απεικονιστικός έλεγχος; Άνδρες και παιδιά: ΠΑΝΤΑ Στα παιδιά χρειάζεται και έλεγχος για κυστεοουρητηρική παλινδρόμηση. Γυναίκες: ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΗΜΑ ΑΝ: Υπάρχει κωλικός νεφρού ή λιθίαση στην απλή ΝΟΚ. Ο πυρετός επιμένει μετά τις 72 ώρες παρά τη χορήγηση της κατάλληλης αντιμικροβιακής αγωγής. Απομονώνεται ασυνήθιστο μικρόβιο, π.χ. Ψευδομονάδα. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΕΝΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΣΤΟΧΟΣ: 1) καταπολέμηση μικροβίου 2) πρόληψη υποτροπής ή επιμόλυνσης 3) προσδιορισμός-αντιμετώπιση παραγόντων κινδύνου ΘΕΡΑΠΕΙΑ: 1) σντιβιοτικά, 2) αντιφλεγμονώδη, 3) χειρουργική διόρφωση προδιαθεσικών παραγόντων (σπανιότατα). Γίνεται μόνο όταν η λοίμωξη οφείλεται σε στενώσεις, λίθους & ανατομικές ανωμαλίες Ταχεία υποτροπή με το ίδιο μικρόβιο μετά τη διακοπή της θεραπείας. ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΕΝΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ - ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γενική ούρων (ανίχνευση πυουρίας & ερυθρών αιμοσφαιρίων) Καλλιέργεια ούρων & έλεγχος ευαισθησίας (διάρκεια εξέτασης 24-72 ώρες). Η αντιβιοτική αγωγή αρχίζει με βάσει την κλινική εξέταση και πριν τη λήψη των αποτελεσμάτων του εργαστηρίου. Στη συνέχεια εξατομικεύεται με βάση το αντιβιόγραμμα Αριθμός & τύπος ερυθρών αιμοσφαιρίων Σε ενήλικες με υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις γίνονται οι εξής κατά περίπτωση εξετάσεις: Ενδοφλέβια πυελογραφία Κυστεοουρηθρογραφία Κυστεοσκόπηση Δακτυλική εξέταση του προστάτη σε άνδρες Μία εβδομάδα μετά την περάτωση της φαρμακευτικής αγωγής γίνεται επανέλεγχος του ασθενούς και νέα Κάλλιέργεια ούρων ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΕΝΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ - ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΛΟΙΜΩΞΗ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ: απαιτείται βραχύχρονη αντιβιοτική αγωγή (3 ημερών) *. Όταν συντρέχουν και άλλοι παράγοντες η θεραπεία διαρκεί 7-10 ημέρες ΛΟΙΜΩΞΗ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ: απαιτείται μακροχρόνια θεραπεία πάνω από 2 εβδομάδες. Στις σοβαρές ουρολοιμώξεις π.χ. σε σήψη απαιτείται εισαγωγή στο νοσοκομείο και ενδοφλέβια αντιβιοτική αγωγή ΛΟΙΜΩΞΗ ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΗ ΜΕ ΟΥΡΟΚΑΘΕΤΗΡΑ: απαιτείται αφαίρεση του ουροκαθετήρα και αντιβίοση για 10-14 ημέρες ΣΥΧΝΕΣ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΕΣ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ: απαιτείται προφυλακτική αντιβιοτική αγωγή * Τα μικρά σχήματα ενέχουν τον κίνδυνο υποτροπής 7
ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΕΝΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΤΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ Τριμεθοπρίμη Σουλφαμεθοξαζόλη Κινολόνες (σιπροφλοξασίνη, ενοξασίνη, οφλοξασίνη) Κοτριμοξαζόλη Γενταμικίνη Κεφτριαξόνη Αμπικιλλίνη Νιτροφουραντοΐνη (χρησιμοποιείται & σε εγκύους) ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΝΙΤΡΟΦΟΥΡΑΝΤΟЇΝΗΣ, ΤΡΙΜΕΘΟΠΡΙΜΗΣ-ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΕΠΑΡΚΗΣ ΕΝΥΔΑΤΩΣΗ-διατήρηση όγκου ούρων >1500 ml/24 h. Προσοχή στην υπερφόρτωση υγρών ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΣΤΑ ΓΕΥΜΑΤΑ για πρόληψη γαστρεντερικών διαταραχών ΟΧΙ ΤΡΙΜΕΘΟΠΡΙΜΗ ΣΕ ΗΠΑΤΟΠΑΘΕΙΣ & ΝΕΦΡΟΠΑΘΕΙΣ & ΕΓΚΥΟΥΣ. Τυχόν παθολογικές ηπατικές ή νεφρικές δοκιμασίες αναφέρονται αμέσως σε γιατρό ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΕ ΗΛΙΚΙΩΜΕΝΟΥΣ & ΧΡΟΝΙΟΥΣ ΠΑΣΧΟΝΤΕΣ & παρακολούθηση τυχόν ανεπιθύμητων ενεργείων. Η ΝΙΤΡΟΦΟΥΡΑΝΤΟЇΝΗ όταν χορηγείται & το άτομο παρουσιάσει οποιαδήποτε πνευμονική αντίδραση διακόπτεται & ειδοποιείται γιατρός. Επίσης κάνει σε διαβητικούς & ηλικιωμένους περιφερική νευροπάθεια. Το στόμα συστήνεται να ξεπλένεται μετά τα χάπια γιατί χρωματίζουν τα δόντια. Αν εμφανιστούν συμπτώματα τοξικότητας (π.χ.καταστολή, αταξία) μειώνεται η δόση ειδικά όταν χορηγείται ταυτόχρονα με τριμεθοπρίμη ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΝΙΤΡΟΦΟΥΡΑΝΤΟЇΝΗΣ, ΤΡΙΜΕΘΟΠΡΙΜΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ-ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΟ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ =ΦΑΙΝΑΖΟΠΥΡΙΔΙΝΗ Το φάρμακο αυτό χορηγείται για μείωση των υποτροπών της ουρολοίμωξης. Να εφαρμόζετε κανόνες υγιεινής και να παίρνετε τα χάπια αυτά σύμφωνα με τις ιατρικές οδηγίες Να πίνετε 6-8 ποτήρια νερό/ημέρα & άλλα υγρά Να παίρνετε τα φάρμακα με γεμάτο στομάχι & να αποφεύγετε τα γαλακτοκομικά γιατί εμποδίζουν την απορρόφηση του φαρμάκου Μη παίρνετε τριμεθοπρίμη στην εγκυμοσύνη ή αν σκοπεύετε να μείνετε έγκυος Αν παρουσιάσετε συμπτώματα από το αναπνευστικό ή μηρμιγκιάσματα στο δέρμα ειδοποιείστε το γιατρό Η νιτροφουραντοΐνή χρωματίζει τα δόντια & τα ούρα. Πρέπει να ξεπλένετε το στόμα μετά τη λήψη του φαρμάκου. Το χρώμα των ούρων γίνεται φυσιολογικό μετά από τη διακοπή του φαρμάκου Αν παίρνετε τριμεθοπρίμη μαζί με φαινυντοΐνη ή με αντιεπιληπτικό και πάθετε καταστολή ή ζάλη ειδοποιείστε το γιατρό σας Χρησιμοποιείται για την ανακούφιση του πόνου, του καύσου, της συχνουρίας, του αισθήματος επιτακτικής ούρησης που συνδέεται με τις ουρολοιμώξεις τις πρώτες 24-48 ώρες Η χρήση του αμφισβητείται διότι συνδέται με υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις δεδομένου ότι πολλοί ασθενείς ανακουφίζονται και έτσι δεν ολοκληρώνουν το αντιβιοτικό σχήμα ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΙΝΑΖΟΠΥΡΙΔΙΝΗΣ Παρακολούθηση νεφρικής λειτουργίας κατά τη χορήγηση (Σ.Β., διούρηση, ουρία, κρεατινίνη). Τυχόν αλλαγές αναφέρονται στο γιατρό Σε κιτρίνισμα δέρματος ή επιπεφυκότα το φάρμακο διακόπτεται και ειδοποιείται γιατρός ( δείχνει μειωμένη απέκκριση φαρμάκου & τοξικότητα) ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ-ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΙΝΑΖΟΠΥΡΙΔΙΝΗΣ Να παίρνετε τα φάρμακα με γεμάτο στομάχι για να μη έχετε γαστρεντερικά ενοχλήματα Τα ούρα γίνονται πορτοκαλιά ή κόκκινα γι αυτό προσέξτε να μη βάψετε τα ρούχα Τρέξτε αμέσως στο γιατρό αν επανεμφανιστούν συμπτώματα ουρολοίμωξης & Μη παίρνετε το φάρμακο πριν σας δεί γιατρός Σταματείστε αμέσως το φάρμακο αν κιτρινίσει το δέρμα ή τα μάτια 8
Πυελογραφία (1 από 2) ΠΥΕΛΟΓΡΑΦΙΑ (2 από 2) ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΕ ΕΓΧΥΣΗ IV ΣΚΙΑΓΡΑΦΙΚΟΥ φαρμάκου. Μετά τη χορήγηση του φαρμάκου και όταν αυτό φτάσει στα νεφρά γίνονται ακτινογραφίες απεικόνισης των νεφρών ΧΡΗΣΙΜΕΥΕΙ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ & ειδικότερα για την αξιολόγηση της ανατομικής & της εκκριτικής λειτουργίας των νεφρών, των ουρητήρων & της κύστης ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΚΑΘΑΡΣΗ στα φάρμακα. Καθώς τα νεφρά καθαρίζουν την σκιαγραφική ουσία μπορούμε να εκτιμήσουμε το μέγεθος τους, το σχήμα τους, τους κάλυκες, τις πυέλλους, τους ουρητήρες και την κύστη. ΑΠΕΙΚΟΝΙΖΕΙ ακόμη και τις δομικές & λειτουργικές ανωμαλίες όπως είναι η ουρητηροκυστική παλινδρόμηση ΠΥΕΛΟΓΡΑΦΙΑ (1/3) ΠΥΕΛΟΓΡΑΦΙΑ (2/3) ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-Δείτε τι γνωρίζει ο ασθενής & δώστε πληροφορίες ΣΩΣΤΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ-Η πυελογραφία πρέπει να προηγείται από οποιαδήποτε άλλη εξέταση που περιέχει βάριο ή σκιαγραφικό (εντέρου, χολής) ΑΛΛΕΡΓΙΑ-Ερευνείστε τυχόν αλλεργία σε ιώδιο, θαλασσινά, σκιαγραφικό & ενημερώστε το γιατρό ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ-Επιβεβαιώστε την ύπαρξη γραπτής συγκατάθεσης στο φάκελλό του ΝΕΦΡΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ-Εκτιμήστε τη νεφρική λειτουργία & την ενυδάτωση & ενημερώστε το γιατρό για οτιδήποτε μη φυσιολογικό ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ-Απαιτείται καλός καθαρισμός του εντέρου (ενημέρωση-συνεργασία ασθενούς, χορήγηση καθαρτικού την παραμονή της εξέτασης & υποκλισμό ή υπόθετο το πρωί. Επιτρέπεται λήψη υγρών αλλά απαγορεύεται οποιαδήποτε τροφή 8 ώρες πριν από την εξέταση ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ μετρώνται & καταγράφονται πριν από την εξέταση ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΖΩΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ: μετρώνται & παρακολουθούνται ΔΙΟΥΡΗΣΗ: παρακολουθείται ΑΝΤΙΔΡΑΣΗ ΣΤΟ ΣΚΙΑΓΡΑΦΙΚΟ: αναφέρονται στο γιατρό όψιμα συμπτώματα αντίδρασης στο φάρμακο όπως δύσπνοια, ταχυκαρδία, κνησμός, κνίδωση ή έξαψη ΠΥΕΛΟΓΡΑΦΙΑ (3/3) ΚΥΣΤΕΟΟΥΡΗΘΡΟΓΡΑΦΙΑ EKΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ-ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ. Ενημερώνεται ο ασθενής ότι θα γίνουν ακτινογραφίες & ότι η εξέταση θα διαρκέσει 30 λεπτά Η ΑΝΑΓΚΗ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ με καθαρτικό ή υποκλισμό & αποχή από το φαγητό για 8 ώρες Η ΑΙΣΘΗΣΗ ΕΓΧΥΣΗΣ IV ΣΚΙΑΓΡΑΦΙΚΟΥ γίνεται αντιληπτή ως παροδική έξαψη ή καύσος & πιθανόν ναυτία ή μεταλλική γεύση EΠΙΠΛΟΚΕΣ ΣΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ όπως εξάνθημα, δυσκολία στην αναπνοή ή ταχυκαρδία την ώρα της εξέτασης ή μετά πρέπει να αναφερθούν και να ενημερωθεί ο γιατρός ΕΝΥΔΑΤΩΣΗ με αύξηση προσλαμβανομένων υγρών επιβάλλεται μετά το τέλος της εξέτασης για να αποβληθεί το σκιαγραφικό ΕΞΕΤΑΣΗ ΜΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΚΙΑΓΡΑΦΙΚΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΥΣΤΗ. Μετά τη εισαγωγή του φαρμάκου και γίνονται ακτινογραφίες απεικόνισης της κύστης 1) όσο αυτή είναι γεμάτη με ούρα και 2) όταν αυτή αδειάσει από τα ούρα ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΤΗΣ ΚΥΣΤΗΣ & ΤΗΣ ΟΥΡΗΘΡΑΣ & ειδικότερα η εξέταση αυτή μπορεί να αποκαλύψει δομικές & λειτουργικές ανωμαλίες της κύστης & στενώσεις της ουρήθρας ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ ΕΞΕΤΑΣΗ σε σχέση με την πυελογραφία διότι ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος αλλεργίας από το σκιαγραφικό 9
ΚΥΣΤΕΟΟΥΡΗΘΡΟΓΡΑΦΙΑ (1/2) ΚΥΣΤΕΟΟΥΡΗΘΡΟΓΡΑΦΙΑ (2/2) ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-Δείτε τι γνωρίζει ο ασθενής & δώστε του πληροφορίες ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ-Επιβεβαιώστε την ύπαρξη γραπτής συγκατάθεσης στο φάκελλό του ΑΛΛΕΡΓΙΑ-Ερευνείστε τυχόν αλλεργία σε ιώδιο, θαλασσινά, σκιαγραφικό & ενημερώστε το γιατρό. Ωστόσο εδώ το σκιαγραφικό δεν γίνεται με ένεση και έτσι η αλλεργία δεν αποτελεί αντένδειξη ΛΗΨΗ ΥΓΡΩΝ το πρωί της εξέτασης ή ότι του συστήσει ο ακτινολόγος ΟΥΡΟΚΑΘΕΤΗΡΑΣ μόνιμος τοποθετείται το πρωί της εξέτασης μόνο αν το ζητήσει ο γιατρός EKΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ-ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ. Ενημερώνεται ο ασθενής ότι αφού γεμίσουμε την κύστη με σκιαγραφικό διάλυμα στη συνέχεια θα υποβληθεί ο ασθενής σε ακτινογραφίες της κύστης & της ουρήθρας κατά την ούρηση ΕΛΑΧΙΣΤΗ ΕΝΟΧΛΗΣΗ ή καμμία ενόχληση δεν προκαλεί η εξέταση η οποία ωστόσο διαρκεί 30-45 λεπτά ΕΝΥΔΑΤΩΣΗ με αύξηση προσλαμβανομένων υγρών επιβάλλεται μετά το τέλος της εξέτασης για να αποβληθεί το σκιαγραφικό ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΤΥΧΟΝ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗΣ όπως συχνουρία, έντονη ανάγκη για ούρηση, πόνος κατά την ούρηση, θολά ή αιματηρά ή δύσοσμα ούρα ΚΥΣΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ ΕΝΔΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΗΣ ΟΥΡΗΘΡΑΣ & ΤΗΣ ΚΥΣΤΗΣ. Δηλ.,γίνεται άμεση επισκόπηση με ένα κυστεοσκόπιο ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ διαφόρων καταστάσεων όπως η υπερτροφία του προστάτη, στενώσεις της ουρήθρας, λίθοι της κύστης, όγκοι, πολύποδες ή θηλώματα της κύστης και συγγενείς ανωμαλίες ΚΥΣΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΜΕ ΛΗΨΗ ΒΙΟΨΙΑΣ γίνεται πολύ συχνά ΚΥΣΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ ΜΕ ΘΕΡΑΠΕΙΑ όπως η αφαίρεση λίθου, η διαστολή στενώσεων κλπ. ΚΥΣΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ (1/3) ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΕΞΕΤΑΣΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ-Δείτε τι γνωρίζει ο ασθενής & δώστε του πληροφορίες ΣΥΓΚΑΤΑΘΕΣΗ-Επιβεβαιώστε την ύπαρξη γραπτής συγκατάθεσης στο φάκελλό του ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ-Ετοιμασία σύμφωνα με το πρωτόκολλο της κλινικής (συνήθως χορήγηση καθαρτικού την παραμονή της εξέτασης & περιορισμός τροφής & υγρών) ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗσυνήθως έχουν παραγγελθεί κατασταλτικά ή άλλα φάρμακα ΚΥΣΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ (2/3) EKΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ-ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ. Η εξέταση γίνεται στην αίθουσα των κυστεοσκοπήσεων με τοπική, ραχιαία, ή γενική αναισθησία & διαρκεί 30-45 λεπτά ΕΝΟΧΛΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ. Καθώς το κυστεοσκόπιο διασχίσει την ουρήθρα και φθάνει στην κύστη υπάρχει η αίσθηση μικρής πίεσης ή η ανάγκη για ούρηση. ΟΧΙ ΕΓΕΡΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ χωρίς βοήθεια μετά την εξέταση γιατί κινδυνεύει από ζάλη και λιποθυμία ΚΑΥΣΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΟΥΡΗΣΗ αναμένεται για 1-2 μέρες μετά την επέμβαση ΚΥΣΤΕΟΣΚΟΠΗΣΗ (3/3) EKΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ-ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΑΜΕΣΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΓΙΑΤΡΟΥ αν μετά την εξέταση τα ούρα παραμένουν αιματηρά μετά από 3 ουρήσεις ή αν υπάρχει αιμορραγία, ολιγουρία, πόνος στην κοιλιά ή την οσφύ, ρίγος ή πυρετός ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ ΕΝΟΧΛΗΜΑΤΩΝ που προκύπτουν από την επέμβαση με χλιαρό μπάνιο, αναλγητικά & σπασμολυτικά ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΥΓΡΩΝ επιβάλλεται μετά το τέλος της εξέτασης με σκοπό να μειωθεί ο πόνος και η δυσκολία στην ούρηση και να περιοριστεί ο κίνδυνος λοίμωξης ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΥΠΑΚΤΙΚΩΝ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΕΜΒΑΣΗ (Ι.Ο.) διότι τυχόν δυσκοιλιότητα μπορεί να προκαλέσει αιμορραγία από το ουροποιητικό 10
ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ ΥΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΥΣΕΣ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΜΟΝΟ ενδείκνυται για εγχείρηση & εφόσον από τις εξετάσεις προκύψει ύπαρξη λίθων, ανατομικών ανωμαλιών ή στενώσεων που προδιαθέτουν σε ανάπτυξη λοιμώξεων ΛΙΘΟΙ ΠΟΥ ΕΝΟΧΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΙΣ αφαιρούνται χειρουργικά από τη νεφρική πύελο ή κυστεοσκοπικά από την κύστη. Οι λίθοι στη νεφρική πύελο και στην κύστη προκαλούν ερεθισμό & αποτελούν υπόστρωμα για ανάπτυξη λοιμώξεων ΟΥΡΗΤΗΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ είναι η χειρουργική επιδιόρθωση του ουρητήρα όταν υπάρχει ανατομική ανωμαλία ή στένωση αυτού. Μετά την επέμβαση ο ασθενής φέρει ουρητηρικό νάρθηκα-stent ΟΥΡΗΤΗΡΙΚΟΣ ΝΑΡΘΗΚΑΣ-STENT ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΕΤΗΡΑΣ ΟΥΡΗΤΗΡΑ & ΟΧΙ ΚΥΣΤΗΣ. Είναι λεπτός & εισάγεται μέσα στον ουρητήρα για να τον υποστηρίζει και να επιτρέπει την ροή των ούρων. Εισάγεται κατά την εγχείρηση ή μετά από κυστεοσκόπηση ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ STENT ΕΙΝΑΙ Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΟΥΡΗΤΗΡΑ & η βελτίωση επούλωσης του ουρητήρα ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΟΥΡΗΤΗΡΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ο ασθενής έρχεται από το χειρουργείο έχοντας ένα καθετήρα κύστης (foley ή υπερηβικό) & ένα ουρητηρικό νάρθηκα-stent ΟΥΡΗΤΗΡΙΚΟΙ ΔΙΑΣΤΟΛΕΙΣ ή stents παραμένουν στον ασθενή προσωρινά για 3-5 ημέρες, και όταν ενδείκνυται παραμένουν για μεγάλο διάστημα (μόνιμοι) ΜΗ ΤΟΞΙΚΟΣ, ΑΚΤΙΝΟΣΚΙΕΡΟΣ ΜΕ ΚΥΡΤΟ ΑΚΡΟ Ή ΑΚΡΑ (1 ή 2 άκρα pig-tail για να μη μετακινείται) & με πλευριτικές οπές παροχέτευσης σε όλο το μήκος του ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ STENT ΣΤΟΝ ΟΥΡΗΤΗΡΑ ΣΗΜΑΝΣΗ ΣΩΛΗΝΩΝ ΠΑΡΟΧΕΤΕΥΣΗΣ & STENTS: καθένα καταλήγει σε διαφορετικό σάκκο για καλύτερη παρακολούθηση & ελαχιστοποίηση της επιμόλυνσης ΣΤΕΡΕΩΣΗ STENT ΣΤΟ ΔΕΡΜΑ: για να αποτρέπεται ο τραυματισμός της νεφρικής πυέλου και η απόφραξη του ουρητήρα από οποιαδήποτε απρόσεκτη μετακίνηση ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΑΠΟΒΑΛΛΟΜΕΝΩΝ ΟΥΡΩΝ & ΣΗΜΕΙΩΝ ΛΟΙΜΩΞΗΣ Ή ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑΣ: πυρετός, ταχυκαρδία, πόνος, αιματουρία, θολά ή δύσοσμα ούρα. Το ίδιο το stent σαν ξένο σώμα αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης. Τυχόν απόφραξη του stent από αίμα, λίθο ή ίζημα μπορεί να οδηγήσει σε υδρονέφρωση, νεφρική ανεπάρκεια ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΥΓΡΩΝ & ΟΞΥΝΣΗΣ ΤΩΝ ΟΥΡΩΝ: βοηθούν στην πρόληψη επιπλοκών ΤΑΚΤΙΚΗ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΜΟΝΙΜΟ STENT: για την πρόληψη των επιπλοκών. Οι ασθενείς αυτοί το ξεχνάνε και παραμελούν την πρόληψη ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ & ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ-ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΛΟΙΜΩΞΗΣ- μέτρα σε ασθενείς ιδίως σε νέες σεξουαλικά δραστήριες γυναίκες ΑΦΘΟΝΑ ΥΓΡΑ (να καταναλώνονται 1,5 lit/day & περισσότερο σε έντονη δραστηριότητα & μεγάλη ζέστη) ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΚΟΥΣΙΑΣ ΚΑΤΑΚΡΑΤΗΣΗΣ ΟΥΡΩΝ & κένωση της κύστης/3-4 h ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΝΕЇΚΗΣ ΧΩΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΩΝ από μπρος προς τα πίσω ΟΥΡΗΣΗ ΠΡΙΝ & ΜΕΤΑ ΤΗ ΣΥΝΟΥΣΙΑ ώστε να φεύγουν τα μικρόβια από την ουρήθρα ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΕΡΙΝΕЇΚΩΝ ΙΣΤΩΝ: όχι αφρόλουτρα, όχι σπρέι γυναικείας υγιεινής, όχι κολπικές πλύσεις, όχι συνθετικά εσώρουχα αλλά βαμβακερά ΟΡΜΟΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΙΣ ΕΜΜΗΝΟΠΑΥΣΙΑΚΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ που κάνουν ουρολοιμώξεις (χάπια ή κρέμμα με οιστρογόνα) ΟΞΥΝΣΗ ΟΥΡΩΝ με ασκορβικό οξύ (βιταμίνη C αν δεν υπάρχει αντένδειξη) και αποφυγή γαλακτοκομικών, άλλων φρουτοχυμών και σόδας ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ & ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Ιστορικό υγείας Φυσική εκτίμηση Εκτίμηση γενικής κατάστασης & ικανότητας αυτοφροντίδας Εκτίμηση παραγόντων κινδύνου για ανάπτυξη ουρολοιμώξεων ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΕΩΝ & ΚΥΡΙΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΔΙΑΓΝΩΣΕΙΣ Πόνος Διαταραχή αποβολής ούρων Αναποτελεσματική διατήρηση της υγείας (Ανάγκες εκπαίδευσης & πληροφόρησης) 11
ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ: ΠΟΝΟΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ όπως ζεστά μπάνια, θερμά επιθέματα, ισορροπία ανάπαυσης & δραστηριότητας (χαλάρωση & καλύτερη αιμάτωση) ΦΑΡΜΑΚΑ αναλγητικά, σπασμολυτικά (Ι.Ο.) ΑΥΞΗΣΗ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΥΓΡΩΝ για να αραιώσουν τα ούρα ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ: ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΠΟΒΟΛΗΣ ΟΥΡΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΧΡΩΜΑΤΟΣ, ΔΙΑΥΓΕΙΑΣ & ΟΣΜΗΣ ΤΩΝ ΟΥΡΩΝ. Εντός 48 ωρών τα ούρα πρέπει να γίνουν κίτρινα & διαυγή. Αν δεν αποκαταστατούν χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση ΑΝΕΤΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΕ ΤΟΥΑΛΕΤΑ, ουροδοχείο ή σκωραμίδα με επαρκή φωτισμό. Η συχνουρία, η ακράτεια & η νυχτουρία αυξάνουν τον κίνδυνο για τραυματισμό ΑΠΟΤΡΟΠΗ ΑΠΟ ΚΑΦΕЇΝΟΥΧΑ ΠΟΤΑ γιατί ερεθίζουν τα τοιχώματα της κύστης ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΣΗΠΤΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗΣ σε περίπτωση εφαρμογής ουροκαθετήρα ΔΙΑΛΕΙΠΩΝ ΚΑΘΕΤΗΡΙΑΣΜΟΣ προτιμάται για την αντιμετώπιση της επίσχεσης ΜΟΝΙΜΟΣ ΟΥΡΟΚΑΘΕΤΗΡΑΣ ΑΦΑΙΡΕΙΤΑΙ το ταχύτερο δυνατό ΚΛΕΙΣΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΟΥΡΩΝ είναι προτιμότερο ΚΑΘΑΡΙΟΤΗΤΑ ΠΕΡΙΝΕΟΥ σε καθημερινή βάση με αραιή χρήση αντισηπτικών ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ: ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΟΥΡΩΝ στο μέσον της ούρησης ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΓΝΩΣΕΩΝ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΣΧΕΔΙΟΥ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ & συμμόρφωσης στο σχήμα. Έχει μεγάλη σημασία η ολοκλήρωση της αγωγής γιατί αυτή συνδέεται με την πρόληψη της υποτροπής ΛΗΨΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ σύμφωνα με πρόγραμμα που θα καταρτίσσεται από κοινού. Φάρμακα μαζί με τα γεύματα και να μη παραλείπονται δόσεις ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΝΕΟΥ ΡΑΝΤΕΒΟΥ & καλλιέργεια 7-14 μέρες μετά την ολοκλήρωση της αγωγής (έλεγχος εκρίζωσης μικροβίου) ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ μελλοντικών ουρολοιμώξεων ΣΥΝΟΨΗ: O ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕ Σ ΔΙΑΓΝΩΣΕΙΣ Πόνος Διαταραχή αποβολής ούρων Αναποτελεσματι κή διατήρηση της υγείας ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ Φαρμακευτική αντιμετώπιση Διαχείριση της αποβολής των ούρων Αγωγή υγείας Εκπαίδευση:Διαδι κασία/θεραπεία ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Επίπεδο άνεσης Αποβολή ούρων Γνώση: Υγιεινές συνήθειες Γνώση: Θεραπευτική διαδικασία ΚΑΤ ΟΙΚΟΝ ΦΡΟΝΤΙΔΑ Αναφορές ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΟΥΡΟΛΟΙΜΩΞΗ: Παράγοντες κινδύνου Πρώιμα συμπτώματα λοίμωξης Διατήρηση καλύτερης δυνατής ανοσολογικής κατάστασης Αναγκαιότητα ολοκλήρωσης της συνιστώμενης θεραπείας+παρακολούθησης Ελαχιστοποίηση κινδύνων λοιμώξεων από μόνιμο καθετήρα (προτίμηση εναλλακτικών λύσεων αντί μόνιμου καθετήρα, πάνες, εξωτερικός ουροσυλλέκτης, σε άτομα με επίσχεση διδάξτε καθετηριασμό τον ασθενή ή μέλος της οικογένειας, διδασκαλία μέτρων φροντίδας σε άτομα με μόνιμο ουροκαθετήρα & τις οικογένειές τους ν Princilla Lemone, Karen Burke, Παθολογικη-Χειρουργική Νοσηλευτική, τομ. 4, Ιατρ. Εκδ. Δ. Λαγός, Αθήνα 2004 ν Χατζημηνά ς Ι. Επίτομος Φυσιολογία Εκδ. Παρισιάνος, Αθήνα 1972 12
13