1. ΘΕΣΜΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ

Σελ. 1 1. ΘΕΣΜΙΚΟ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Ο Κανονισµός 1260/99 του Συµβουλίου της Ε.Ε. και ο Νόµος 2860/2000 καθορίζουν τις αρµοδιότητες της ιαχειριστής Αρχής για τον τρόπο παρακολούθησης του Προγράµµατος και των Πράξεων, καθώς και την υποχρέωση χρήσης ηλεκτρονικών συστηµάτων συλλογής και ανταλλαγής δεδοµένων. Σχετική αναφορά ως προς όλα αυτά γίνεται και στο Κεφάλαιο 4 των ιατάξεων Εφαρµογής του ΚΠΣ 2000-06 Σύµφωνα µε τα παραπάνω, στα πλαίσια των αρµοδιοτήτων της, η ιαχειριστική Αρχή παρακολουθεί την υλοποίηση των Πράξεων του Προγράµµατος, µε την συλλογή στοιχείων που παρέχονται σε αυτήν από τους Τελικούς ικαιούχους σε τακτά χρονικά διαστήµατα. Η ιαχειριστική Αρχή ενηµερώνει µε τα στοιχεία αυτά το Ολοκληρωµένο Πληροφοριακό Σύστηµα. Προσθετικά µε τα παραπάνω ο ρόλος και οι υποχρεώσεις της ιαχειριστικής Αρχής καθίστανται εξαιρετικά κρίσιµοι στην παρακολούθηση των διαδικασιών αποκατάστασης έργων που έχουν ελεγχθεί από τον ΕΣΠΕΛ. Η ιαχειριστική Αρχή έχει συστηµατική ενηµέρωση και υποχρεούται να παρακολουθεί την τήρηση των προθεσµιών για την προώθηση των αναγκαίων ενεργειών αποκατάστασης τυχόν ελαττωµάτων και αστοχιών που έχουν εντοπιστεί. 2. ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ Βασική ενέργεια για την παρακολούθηση των Πράξεων είναι η συστηµατική τήρηση αρχείου (φάκελος έργου) µε όλα τα δικαιολογητικά που αφορούν την εκτέλεση της. Από το σύνολο του έντυπου υλικού η ιαχειριστική Αρχή οφείλει να τηρεί το αναγκαίο που της επιτρέπει να διαµορφώνει εικόνα για: την ταυτότητα των φορέων που συµµετέχουν στην υλοποίηση (π.χ. Προϊσταµένη Αρχή, Οικονοµική Υπηρεσία) και των αναδόχων εκτέλεσης των Πράξεων. την ταυτότητα των πράξεων (ανάλυση σε Υποέργα, τεκµηρίωση οικονοµικού και φυσικού αντικειµένου του καθενός, χρονοδιάγραµµα) τη συντελούσα πρόοδο ως προς το οικονοµικό και φυσικό αντικείµενο τη συµµόρφωση του Τελικού ικαιούχου µε τους όρους ένταξης της Πράξης (νοµιµότητα, κανονικότητα κλπ) τις τροποποιήσεις, τα προβλήµατα και τις εκκρεµότητες στην εκτέλεση των Πράξεων

Σελ. 2 Τα σηµαντικότερα στοιχεία κάθε Πράξης που περιλαµβάνει ο φάκελος έργου είναι εκείνα τα οποία υποχρεωτικά καταχωρίζονται στο Ολοκληρωµένο Πληροφοριακό Σύστηµα (Ο.Π.Σ.) του Υπουργείου Οικονοµίας και Οικονοµικών Για την τροφοδοσία του Ο.Π.Σ. µε τα απαραίτητα στοιχεία, αλλά και για την ίδια τη διαδικασία παρακολούθησης των Πράξεων που υλοποιούνται, έχουν θεσµοθετηθεί και χρησιµοποιούνται από την ιαχειριστική Αρχή., τυποποιηµένα έντυπα εργαλεία τα οποία είναι συµβατά µε το Ολοκληρωµένο Πληροφοριακό Σύστηµα. Η συµβατότητα αυτή εξασφαλίζεται µε την πρόβλεψη συγκεκριµένων πεδίων στα παραπάνω έντυπα που περιλαµβάνουν στοιχεία τα οποία τροφοδοτούν το Ο.Π.Σ., διασφαλίζοντας τη συνεχή και έγκυρη ενηµέρωσή του και επιτυγχάνοντας οµοιογένεια στην αποτύπωση των στοιχείων. Τα τυποποιηµένα είδη των εντύπων τα οποία περιέχουν πληροφορίες για την παρακολούθηση των Πράξεων και υποστηρίζουν την ενηµέρωση του Ο.Π.Σ. καθορίζονται στην Κ.Υ.Α. αρ. 24812/Γ ΑΠΠΠ Ε 235 (ΦΕΚ 1002 Β/31-7-2001) όπως αυτή ισχύει και είναι: Το Τεχνικό ελτίο Έργου/ Υποέργου (Τ..Ε./Υ.) του οποίου προβλέπονται τρεις τύποι, το Τριµηνιαίο ελτίο Παρακολούθησης Έργου/ Υποέργων (Τ ΠΕ/Υ) και το Μηνιαίο ελτίο ήλωσης απανών Υποέργου. (Μ Υ) 3. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΕΛΤΙΩΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Με την έκδοση της Απόφασης Ένταξης µιας Πράξης., αρχίζει η διαδικασία υλοποίησης και ταυτόχρονα και η παρακολούθησή της από την ιαχειριστική Αρχή. Σύµφωνα µε την υπ.αριθ. 18527/Γ ΑΠΠΠ Ε 156 /7-6-2001 Απόφαση του Υφυπουργού Εθνικής Οικονοµίας, µε την Απόφαση Ένταξης της Πράξης ο Τελικός ικαιούχος αναλαµβάνει την «υποχρέωση ενηµέρωσης της Ειδικής Υπηρεσίας ιαχείρισης του Επιχειρησιακού Προγράµµατος µε τα Μηνιαία ελτία ήλωσης απανών και τα Τριµηνιαία ελτία Παρακολούθησης του έργου και των υποέργων του µε την επισήµανση ότι τα δελτία αυτά επέχουν θέση υπεύθυνης δήλωσης του υπευθύνου του έργου». Η υποβολή των παραπάνω ελτίων αποτελεί υποχρέωση των Τελικών ικαιούχων µέχρι την οικονοµική εκκαθάρισή της Πράξης, ενώ στην ίδια Κ.Υ.Α. προβλέπεται ότι µη έγκαιρη υποβολή των στοιχείων εντός των οριζόµενων προθεσµιών µπορεί να οδηγήσει σε αναστολή ή διακοπή της χρηµατοδότησης. Σύµφωνα µε τα οριζόµενα στις Κ.Υ.Α. σύστασης των.α., (άρθρο 3), η Μονάδα Β µεταξύ άλλων «Συγκεντρώνει και ελέγχει τα στοιχεία παρακολούθησης εκτέλεσης των πράξεων ( ελτία Παρακολούθησης)» Με την παραπάνω διατύπωση περιγράφεται η υποχρέωση της Μονάδας Β, µε βάση τα δεδοµένα που έχει από την παρακολούθηση της Πράξης, το Τ..Ε.,

Σελ. 3 την Απόφαση Ένταξης, τα προγενέστερα ελτία Παρακολούθησης κλπ., να διασταυρώνει τα υποβαλλόµενα στοιχεία, και, σε περίπτωση που διαπιστώσει σφάλµατα, ανακρίβειες ή αναντιστοιχίες, να συνεργάζεται µε τον Τελικό ικαιούχο προκειµένου αυτός να επανυποβάλει τα ελτία Παρακολούθησης µε τις αναγκαίες διορθώσεις. Η επανυποβολή των ελτίων θα πρέπει να γίνει από τον Τελικό ικαιούχο το ταχύτερο δυνατόν και όχι αργότερα από τις οριζόµενες προθεσµίες.(κ.υ.α. αρ. 24812/Γ ΑΠΠΠ Ε 235 (ΦΕΚ 1002 Β/31-7-2001) Οι τελικοί δικαιούχοι θα πρέπει να διασφαλίζουν τη συστηµατική παρακολούθηση του φυσικού (ποσότητες) και οικονοµικού (κόστους) αντικειµένου του έργου, τα οποία σε συνδυασµό µε την παρακολούθηση της χρονικής εξέλιξης του έργου τους παρέχουν τον πλήρη έλεγχο της πορείας του, τον έγκαιρο εντοπισµό τυχόν προβληµάτων και τη λήψη των αναγκαίων διορθωτικών ενεργειών. Ειδικότερες οδηγίες προς τους τελικούς δικαιούχους έχουν δοθεί από την.α., για την αξιοποίηση των στοιχείων του εγκεκριµένου χρονοδιαγράµµατος του έργου (άρθρο 5, παρ. 4 του Ν.1418/84, Άρθρο 32 του Π 609/85 και Άρθρο 36 του Π 609/85) κατά τη συµπλήρωση των Τριµηνιαίων ελτίων Παρακολούθησης Έργου/Υποέργου. εδοµένου ότι το εγκεκριµένο χρονοδιάγραµµα περιλαµβάνει όλες τις αναγκαίες πληροφορίες, έτσι ώστε να απεικονίζεται µε ακρίβεια η πραγµατική διαδικασία κατασκευής του έργου, οι πληροφορίες αυτές θα πρέπει να χρησιµοποιούνται για την περιγραφή της προόδου του φυσικού αντικειµένου του έργου, την αποτίµηση µε µετρήσιµους δείκτες της προόδου αυτής, την αξιολόγηση των χρονικών καθυστερήσεων- παρατάσεων και των επιπτώσεών τους. Στη βάση όλων των πληροφοριών αυτών θα πρέπει επίσης να δίδονται οι προβλέψεις δαπανών για το υπόψη υποέργο. Τονίζεται ότι η αξιοπιστία των δηµοσιονοµικών προβλέψεων που υποβάλλονται σε ετήσια βάση από τη.α. προς την Αρχή Πληρωµής και στη συνέχεια στην Επιτροπή, αποτελούν παράµετρο που συνδέεται µε τη ορθή και αποτελεσµατική διαχείριση του Προγράµµατος. Με την υποβολή των Τ ΠΕ/Υ και την ολοκλήρωση της διαδικασίας παραλαβής και εξέτασης από τη Μονάδα Β, η ιαχειριστική Αρχή προχωρεί στην καταχώρηση των στοιχείων του ελτίου Παρακολούθησης στο Ο.Π.Σ. και παράλληλα αποτιµά και επεξεργάζεται τα στοιχεία του ελτίου προκειµένου να εντοπίσει τυχόν προβλήµατα στην υλοποίηση της Πράξης. Τα προβλήµατα αυτά µπορεί είτε να έχουν ήδη εκδηλωθεί και οι συνέπειές τους να είναι άµεσες, είτε να διαφαίνεται προοπτική εµφάνισής τους στο µέλλον. Η ιαχειριστική Αρχή παρεµβαίνει και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις µε στόχο την έγκαιρη και ολοκληρωµένη αντιµετώπισή τους προκειµένου να διασφαλισθεί η οµαλή πορεία υλοποίησης της Πράξης. Για το σκοπό αυτό συνεργάζεται στενά µε τους Τελικούς

Σελ. 4 ικαιούχους προκειµένου να δροµολογηθούν και υλοποιηθούν οι κατάλληλες κατά περίπτωση διορθωτικές ενέργειες. Επισηµαίνεται ότι η ορθότητα και η αξιοπιστία των στοιχείων που υποβάλλονται από τον Τελικό ικαιούχο µέσω των ελτίων Παρακολούθησης (και αποτελούν αντικείµενο ελέγχου από τη Μονάδα Γ) είναι καίριας σηµασίας προκειµένου να είναι δυνατός ο έγκαιρος εντοπισµός αποκλίσεων προβληµάτων έτσι ώστε να δροµολογηθούν διορθωτικές ενέργειες πριν την ολοκλήρωση της Πράξης Επισηµαίνεται ότι, για την διευκόλυνση της ιαδικασίας Ένταξης και Παρακολούθησης των Πράξεων, έχουν αναπτυχθεί εφαρµογές για την ηλεκτρονική υποβολή (συµπλήρωση ηλεκτρονικής φόρµας) των παρακάτω εντύπων: Τεχνικό ελτίο Έργου / Υποέργου (Τ Ε/Υ) Μηνιαίο ελτίο Παρακολούθησης Υποέργου (Μ ΠΥ) Τριµηνιαίο ελτίο Παρακολούθησης Έργου / Υποέργου (Τ ΠΕ/Υ) Στοιχεία Νοµικής έσµευσης (Ν..). Τα στοιχεία αυτά µεταφέρονται στη συνέχεια ηλεκτρονικά στο ΟΠΣ. Αυτό είναι εφικτό µε τη χρήση ειδικών εφαρµογών (σε web περιβάλλον) στις οποίες έχουν πρόσβαση: οι Τελικοί ικαιούχοι και οι ιαχειριστικές Αρχές. Στις εν λόγω εφαρµογές, οι Τελικοί ικαιούχοι: είτε συµπληρώνουν απ ευθείας τις ηλεκτρονικές φόρµες των εφαρµογών web, οι οποίες είναι σε ένα βαθµό προσυµπληρωµένες µε υφιστάµενα στοιχεία στο ΟΠΣ, είτε τροφοδοτούν τις εφαρµογές, µε αντίστοιχα αρχεία XML που προκύπτουν από υφιστάµενα πληροφοριακά συστήµατα που χρησιµοποιούν οι Τελικοί ικαιούχοι. 4. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΧΡΗΜΑΤΟ ΟΤΗΣΗΣ ΠΡΑΞΕΩΝ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΛΗΡΩΜΩΝ Το θεσµικό πλαίσιο της χρηµατοδότησης και των πληρωµών των ενταγµένων στο Πρόγραµµα. Πράξεων, παρουσιάζεται στο άρθρο 11 του Νόµου 2860/2000. Το παραπάνω πλαίσιο εξειδικεύεται στις ιατάξεις Εφαρµογής του Κ.Π.Σ., στο Κεφάλαιο 4.4 της Χρηµατοδότησης, ενώ στο Σύστηµα ιαχείρισης και Ελέγχου των Επιχειρησιακών Προγραµµάτων του Κ.Π.Σ. 2000-2006, στο Κεφάλαιο 6 «Σύστηµα διαχείρισης χρηµατοροών» γίνεται αναλυτική περιγραφή των σχετικών διαδικασιών.

Σελ. 5 Η διαδικασία χρηµατοδότησης παρακολούθησης των πληρωµών µιας Πράξης, που έχει ήδη ενταχθεί στο Πρόγραµµα., περιλαµβάνει τα εξής στάδια : 1 ο Στάδιο: Εγγραφή της Πράξης στο Πρόγραµµα ηµοσίων Επενδύσεων. 2 ο Στάδιο: ιάθεση χρηµατοδότησης στον Τελικό ικαιούχο (άµεσες-έµµεσες πληρωµές). 3 ο Στάδιο: Παροχή χρηµατοοικονοµικών πληροφοριών. 4 ο Στάδιο: Είσπραξη και απόδοση κοινοτικής συµµετοχής. Στο 1ο Στάδιο, η διαδικασία εγγραφής της Πράξης στο Π..Ε. ξεκινά µε την έκδοση της Απόφασης Ένταξης της Πράξης στο Ε.Π.. Η ιαχειριστική Αρχή εκδίδει την Απόφαση Ένταξης, η οποία αποστέλλεται στον Τελικό ικαιούχο και κοινοποιείται στο Φορέα Χρηµατοδότησης της Πράξης. Ο Τελικός ικαιούχος, µε βάση τα στοιχεία της Απόφασης Ένταξης προτείνει στο Φορέα Χρηµατοδότησης (Υπουργείο, Περιφέρεια ή Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση) την εγγραφή της Πράξης στην αντίστοιχη Συλλογική Απόφαση (Σ.Α.) του Προγράµµατος ηµοσίων Επενδύσεων. Ο Φορέας Χρηµατοδότησης, συµπεριλαµβάνει τις παραπάνω προτάσεις στον ετήσιο προγραµµατισµό του και, εισηγείται στο Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών την έκδοση της αντίστοιχης Συλλογικής Απόφασης (Σ.Α.Ε., Σ.Α.Ε.Π., Σ.Α.Ν.Α.). Το Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών µετά την υποβολή της πρότασης από το αρµόδιο Υπουργείο, Περιφέρεια ή Νοµαρχία και, εγγράφει την Πράξη στο Π..Ε. µε την έκδοση της αντίστοιχης Συλλογικής Απόφασης. Η Συλλογική Απόφαση που εκδίδεται κοινοποιείται στον Φορέα Χρηµατοδότησης, στον Τελικό ικαιούχο, στην ιαχειριστική Αρχή, στο Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών και στην Τράπεζα της Ελλάδος. Επισηµαίνεται τέλος ότι, σε περίπτωση κατά την οποία τροποποιηθεί ένα ή περισσότερα από τα στοιχεία της Πράξης τα οποία εµφανίζονται στο Π..Ε., κατά κανόνα απαιτείται τροποποίηση της εγγραφής στο Π..Ε. µε την επανάληψη εξ αρχής της διαδικασίας η οποία παρουσιάστηκε παραπάνω Το 2 ο Στάδιο αφορά στη διαδικασία διάθεσης της χρηµατοδότησης στον Τελικό ικαιούχο. Κατά το Στάδιο αυτό η διαδικασία διαφοροποιείται ανάλογα µε τον χαρακτηρισµό της πληρωµής σε άµεση ή έµµεση, σύµφωνα µε το άρθρο 3 του Νόµου 2860/2000. Άµεσες

Σελ. 6 πληρωµές «είναι αυτές που πραγµατοποιούνται από τους φορείς των συλλογικών αποφάσεων σε αναδόχους έργων για παραγωγή έργου, παροχή αγαθών σύµφωνα µε τις κείµενες διατάξεις» ενώ έµµεσες πληρωµές «είναι οι πληρωµές επιχορηγήσεων ή χρηµατοδοτήσεων προς νοµικά πρόσωπα δηµοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που πραγµατοποιούνται από τους φορείς των συλλογικών αποφάσεων». Και στις δύο περιπτώσεις πληρωµών, ο Τελικός ικαιούχος, σύµφωνα µε τις απαιτήσεις που έχουν δηµιουργηθεί στα πλαίσια υλοποίησης της Πράξης, υποβάλλει αίτηµα διάθεσης χρηµατοδότησης στον αντίστοιχο Φορέ Χρηµατοδότησης, το οποίο κοινοποιεί ταυτόχρονα στη.α. Προκειµένου το αίτηµα αυτό του Τελικού ικαιούχου να γίνει αποδεκτό από το Φορέα Χρηµατοδότησης, θα πρέπει να έχει τη σύµφωνη γνώµη της ιαχειριστικής Αρχής. Η σύµφωνη γνώµη κατά κύριο λόγο στηρίζεται στην εξέταση των στοιχείων των διαθέσιµων ελτίων Παρακολούθησης. (Τ ΠΕ/Υ και Μ Υ).και αποστέλλεται στο Φορέα Χρηµατοδότησης σε εύλογο χρονικό διάστηµα. Στη συνέχεια, ο Φορέας Χρηµατοδότησης υποβάλλει στο Υπουργείο Οικονοµίας και Οικονοµικών αίτηµα διάθεσης χρηµατοδότησης από τη Συλλογική Απόφαση. Το ΥΠΟΙΟ, µα βάση το αίτηµα και το διαθέσιµο όριο πληρωµών, εκδίδει Απόφαση ιάθεσης χρηµατοδότησης της Συλλογικής Απόφασης Το 3 ο Στάδιο περιλαµβάνει την παροχή χρηµατοοικονοµικών πληροφοριών από τον Τελικό ικαιούχο και την ενηµέρωση του Προγράµµατος. Ο Τελικός ικαιούχος πραγµατοποιεί τις δαπάνες εις βάρος του λογαριασµού της Πράξης και στις δύο περιπτώσεις (άµεσων ή έµµεσων πληρωµών) και ενηµερώνει τη ιαχειριστική Αρχή µε τα Μηνιαία ελτία ήλωσης απανών και τα Τριµηνιαία ελτία Παρακολούθησης Η ιαχειριστική Αρχή επαληθεύει τα στοιχεία και τα καταχωρεί στο Ο.Π.Σ. Επίσης καταχωρεί στο Ο.Π.Σ. και τα έσοδα, τα οποία προκύπτουν από την Πράξη ως συνέπεια της εκτέλεσής της. Τα στοιχεία των τόκων που δηµιουργούνται σε επίπεδο Ενδιαµέσων ή Τελικών ικαιούχων, παρακολουθούνται και καταχωρούνται από την Αρχή Πληρωµής στο Ο.Π.Σ. Υπενθυµίζεται ότι σε περιπτώσεις έργων που µε βάση τα πορίσµατα του ΕΣΠΕΛ κατατάσσονται στις κατηγορίες (ii) και (iii) και µέχρι την επιβεβαίωση αποκατάστασης της κακοτεχνίας µε δεύτερο έλεγχο από τον ΕΣΠΕΛ, η ιαχειριστική Αρχή δεν επιβεβαιώνει τις πληρωµές των αντίστοιχων υποέργων και κατά συνέπεια οι εν λόγω πληρωµές δεν λαµβάνονται υπόψη. Σε περίπτωση που και µετά το δεύτερο έλεγχο, το έργο καταταχθεί και

Σελ. 7 πάλι στις κατηγορίες (ii) και (iii) ακολουθείται η διαδικασία που προβλέπεται στην παράγραφο 6 του άρθρου 6 του Ν.2860/00 και στην ΚΥΑ 907/052/2.07.03 του Εθνικού Συστήµατος ηµοσιονοµικών ιορθώσεων. Με το Στάδιο αυτό ολοκληρώνεται η διαδικασία χρηµατοδότησης της Πράξης και παρακολούθησης των πληρωµών από τη ιαχειριστική Αρχή του Προγράµµατος, ενώ ακολουθούν οι διαδικασίες υποβολής αιτήσεων ενδιάµεσων πληρωµών για την εξασφάλιση της είσπραξης της κοινοτικής συµµετοχής. 5. ΑΛΛΑΓΗ ΤΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΤΩΝ ΕΝΤΑΓΜΕΝΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ (ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΣΗ) 5.1 Κατηγορίες αλλαγής στοιχείων εγκεκριµένων Πράξεων ακολουθούµενες διαδικασίες Η έναρξη της διαδικασίας αλλαγής των στοιχείων µιας ενταγµένης Πράξης κατά τη διάρκεια υλοποίησής της, άσχετα από την αιτία η οποία προκάλεσε τις αλλαγές αυτές, µπορεί να γίνει είτε µε πρωτοβουλία του Τελικού ικαιούχου, είτε ύστερα από απαίτηση της ιαχειριστικής Αρχής. Η αναγκαιότητα αλλαγής των στοιχείων µπορεί να διαπιστωθεί από την πλευρά της ιαχειριστικής Αρχής, είτε µέσα από την τυπική διαδικασία παρακολούθησης της πορείας υλοποίησης της Πράξης, και ειδικότερα µέσα από τις πληροφορίες των ελτίων Παρακολούθησης, είτε µέσα από την επαφή και συνεργασία της µε τον Τελικό ικαιούχο είτε µετά από πορίσµατα ελέγχου. Σε κάθε περίπτωση πάντως, εφόσον οι αλλαγές στοιχείων αφορούν Υποέργα που ήδη υλοποιούνται (για τα οποία δηλαδή έχουν αναληφθεί νοµικές δεσµεύσεις) θα πρέπει να τηρούνται τα προβλεπόµενα από τις διαδικασίες προέγκρισης των σταδίων εξέλιξης όπως αυτά έχουν εξ αρχής καθοριστεί. Η τήρηση των προβλεποµένων διαδικασιών στις παραπάνω περιπτώσεις τροποποίησης συνιστά εξαιρετικά σοβαρή παράµετρο για την ορθή διαχείριση των Προγραµµάτων και την επίτευξη των αναπτυξιακών αποτελεσµάτων τους. Στις περιπτώσεις που υπάρχει «σηµαντική τροποποίηση» κατά την έννοια του άρθρου 30 παρ. 4 του Κανονισµού 1260/1999 του Συµβουλίου της Ε.Ε. και κατά συνέπεια τίθεται θέµα επιλεξιµότητας του συνόλου των δαπανών της Πράξης. Στις περιπτώσεις των Πράξεων αυτών, λόγω της σοβαρότητας του προβλήµατος, εξετάζεται από τη ιαχειριστική Αρχή η απένταξη της Πράξης.

Σελ. 8 Συνήθεις περιπτώσεις σηµαντικής τροποποίησης είναι: Τροποποιήσεις που επηρεάζουν τη φύση της πράξης ή ουσιώδεις αλλαγές του αντικειµένου της Πράξης µε αποτέλεσµα να µην πληρούνται τα ανελαστικά κριτήρια αποκλεισµού, µε βάση τα οποία αξιολογήθηκε (ενδεικτικά αναφέρονται: φύση και είδος της πράξης, συµβατότητα µε εθνικές και κοινοτικές πολιτικές, πληρότητα της πράξης). Στις τροποποιήσεις αυτές περιλαµβάνεται η αλλαγή του φυσικού αντικειµένου της Πράξης, όταν αυτή αλλοιώνει ή έχει αρνητική επίδραση στους στόχους του Μέτρου και τη σκοπιµότητα της Πράξης, ακυρώνει ή διαφοροποιεί το λειτουργικό αποτέλεσµα και τον ολοκληρωµένο χαρακτήρα της Πράξης. Αλλαγή των όρων εκτέλεσης µιας πράξης, όπως έναρξη εκτέλεσης µε σύµβαση ανάθεσης και συνέχισή της µε σύµβαση παραχώρησης. Παροχή αδικαιολόγητου πλεονεκτήµατος σε µία επιχείρηση ή δηµόσιο οργανισµό κατά τρόπο που αλλοιώνονται άµεσα ή έµµεσα οι κανόνες του ανταγωνισµού. Μεταβολή της φύσης του ιδιοκτησιακού καθεστώτος µιας υποδοµής η οποία επιφέρει αλλαγή της χρήσης της πράξης ή αποφέρει οικονοµικό όφελος στον αρχικά κύριο της πράξης, ακυρώνοντας τα προσδωκόµενα αποτελέσµατα στο κοινωνικό σύνολο. ιακοπή ή µετεγκατάσταση µιας παραγωγικής δραστηριότητας µέσω της οποίας συνήθως επηρεάζεται η βιωσιµότητα της δραστηριότητας, τα πολλαπλασιαστικά αποτελέσµατα της επένδυσης στο ευρύτερο κοινωνικοικονοµικό περιβάλλον κλπ. Λαµβάνοντας υπόψη τις παραπάνω επισηµάνσεις, ανάλογα µε το είδος των στοιχείων που διαφοροποιούνται, το εύρος και τη σηµασία τους, οι αλλαγές στα στοιχεία των Πράξεων οµαδοποιούνται στις παρακάτω τρεις κατηγορίες: Κατηγορία 1 : Τροποποίηση µε επαναξιολόγηση της Πράξης Κατηγορία 2 : Τροποποίηση χωρίς επαναξιολόγηση της Πράξης Κατηγορία 3 : Επικαιροποίηση Κατηγορία 1 Τροποποίηση µε επαναξιολόγηση της Πράξης Περιπτώσεις εφαρµογής Στην κατηγορία αυτή περιλαµβάνονται Πράξεις για τις οποίες διαπιστώνεται ότι στα στοιχεία τους, όπως αυτά αναφέρονται στο εγκεκριµένο Τεχνικό τους ελτίο και στην Απόφαση Ένταξης, έχει συµβεί µία ή περισσότερες από τις παρακάτω σηµαντικές αλλαγές αποκλίσεις: 1. Αύξηση της εγκεκριµένης συνολικής δηµόσιας δαπάνης της Πράξης (ισχύει και για τις περιπτώσεις αύξησης λόγω παράτασης του χρονοδιαγράµµατος).

Σελ. 9 2 Αλλαγές που κατά την κρίση της.α. θεωρούνται κρίσιµες, κυρίως διότι λόγω της συντέλεσής τους µπορούν να επηρεαστούν τα κριτήρια βάσει των οποίων αξιολογήθηκε θετικά η Πράξη κατά τη διαδικασία ένταξής της στο Ε.Π. 3. Αλλαγή του Τελικού ικαιούχου της Πράξης, που µόνο κατ εξαίρεση και σε ειδικές περιπτώσεις µπορεί να γίνει δεκτή. 4. Μεταβολή των ποσοστών συµµετοχής στο χρηµατοδοτικό σχήµα της Πράξης. ιαδικασίες Οι αλλαγές στοιχείων στις Πράξεις της παραπάνω κατηγορίας θεωρούνται µείζονος σηµασίας και ακολουθείται υποχρεωτικά η διαδικασία επανάληψης της διαδικασίας αρχικής ένταξης της Πράξης, προκειµένου να διαπιστωθεί εάν οι παρατηρούµενες αποκλίσεις µπορούν να καλυφθούν στα πλαίσια του Προγράµµατος (χρηµατοδοτικά, χρονικά, διοικητικά). Κατά συνέπεια, στην περίπτωση αυτή, επαναλαµβάνεται η διαδικασία της αρχικής έγκρισης (αξιολογώντας και τη συµβατότητα µε την εθνική και κοινοτική νοµοθεσία) µε τα παρακάτω βήµατα: 1. Ο Τελικός ικαιούχος υποβάλλει αίτηµα τροποποίησης της Πράξης µε πρωτοβουλία του είτε µετά από έγγραφο αίτηµα της ιαχειριστικής Αρχής, η οποία διαπίστωσε την καίριας σηµασίας αλλαγή στοιχείων της Πράξης. Υποβάλλονται στη ιαχειριστική Αρχή όλα τα στοιχεία και έγγραφα που τεκµηριώνουν το αίτηµα της τροποποίησης, καθώς και τα τροποποιηµένα Τεχνικά ελτία Έργου και των Υποέργων στα οποία υπάρχει αλλαγή στοιχείων. 2. Η ιαχειριστική Αρχή αξιολογεί εκ νέου την Πράξη και συµπληρώνει νέο Φύλλο Αξιολόγησης, στο οποίο αναφέρονται σαφώς και τεκµηριώνονται επαρκώς όλες οι τροποποιήσεις των στοιχείων της Πράξης, καθώς και ελτίο Ελέγχου Εκπλήρωσης Κριτηρίων (.Ε.Ε.Κ.) του Ο.Π.Σ. Ανάλογα µε το αποτέλεσµα της αξιολόγησης διακρίνονται οι παρακάτω δύο περιπτώσεις : 3. Εφ όσον η αξιολόγηση είναι αρνητική, το αίτηµα τροποποίησης αυτής της κατηγορίας απορρίπτεται µε αιτιολογηµένη απόφαση, η οποία αποστέλλεται στον Τελικό ικαιούχο. Με την απόφαση αυτή υποχρεώνεται να υλοποιήσει την Πράξη σύµφωνα µε την αρχική Απόφαση Ένταξης και το ισχύον εγκεκριµένο Τεχνικό ελτίο της Πράξης. Στην περίπτωση αυτή υπάρχουν δύο επιλογές για τον Τελικό ικαιούχο : Ο Τελικός ικαιούχος αποδέχεται εγγράφως το αργότερο εντός 15 ηµερών από τη λήψη της απόφασης της.α., την απορριπτική απόφαση και δεσµεύεται να υλοποιήσει την Πράξη σύµφωνα µε την αρχική Απόφαση Ένταξης (και το εγκεκριµένο Τ..Ε.), αναλαµβάνοντας τις τυχόν πρόσθετες υποχρεώσεις - επιβαρύνσεις

Σελ. 10 προκειµένου να µην υπάρξουν αποκλίσεις τόσο στο φυσικό αντικείµενο όσο και στο χρονοδιάγραµµα υλοποίησης της Πράξης. Ο Τελικός ικαιούχος δεν αποδέχεται την απορριπτική απόφαση της ιαχειριστικής Αρχής. Στην περίπτωση αυτή οφείλει µέσα σε 15 ηµέρες από τη λήψη της απόφασης της.α., να διατυπώσει εγγράφως την τυχόν αντίρρησή του, οπότε έχει τη δυνατότητα εντός εύλογου χρονικού διαστήµατος να επανυποβάλει αίτηµα για τροποποίηση των στοιχείων της Πράξης, διαφοροποιηµένο όµως ως προς το είδος ή/ και την έκταση των αλλαγών των στοιχείων. Στη συνέχεια επανεξετάζεται το αίτηµά του και, εφ όσον απορριφθεί και πάλι, ο Τελικός ικαιούχος έχει υποχρέωση να προχωρήσει στην υλοποίηση της Πράξης µε βάση όσα αναφέρονται στο ισχύον εγκεκριµένο Τ..Ε. Σε αντίθετη περίπτωση η ιαχειριστική Αρχή µπορεί να προχωρήσει στην απένταξη της Πράξης από το Πρόγραµµα και να προωθηθούν περαιτέρω διαδικασίες σύµφωνα µε τη σχετική ΚΥΑ δηµοσιονοµικών διορθώσεων και την αντίστοιχη εγκύκλιο.. Σε κάθε µια από τις παραπάνω περιπτώσεις ο Τελικός ικαιούχος είναι υποχρεωµένος να απαντήσει εγγράφως στην ιαχειριστική Αρχή για την αποδοχή ή απόρριψη της αιτιολογηµένης απόφασής της, µέσα στις παραπάνω προθεσµίες. Εάν ο Τελικός ικαιούχος δεν απαντήσει, τότε θεωρείται ότι δεν τηρεί τις υποχρεώσεις και τους όρους της Απόφασης Ένταξης της Πράξης. 5. Εφ όσον η αξιολόγηση είναι θετική η ιαχειριστική Αρχή προχωρεί στην τροποποίηση της αρχικής Απόφασης Ένταξης της Πράξης και καταχωρεί τις αλλαγές στοιχείων στο Ο.Π.Σ. Η τροποποιηµένη Απόφασης Ένταξης µπορεί να διαφοροποιείται µόνο κατά τα στοιχεία εκείνα της Πράξης τα οποία αλλάζουν από την προηγούµενη Απόφαση ενώ προσαρτώνται σε αυτήν το τροποποιηµένο Τεχνικό ελτίο Έργου και τα Τ Υ εκείνων των Υποέργων για τα οποία προκύπτουν διαφοροποιήσεις. Η τροποποιηµένη Απόφαση Ένταξης µε τα συνηµµένα έγγραφα αποστέλλεται στον Τελικό ικαιούχο, ο οποίος δεσµεύεται µε βάση αυτήν να προχωρήσει στην ολοκλήρωση της Πράξης και κοινοποιείται στο Φορέα Χρηµατοδότησης, τη.α. του Κ.Π.Σ. καθώς και σε όποιο άλλο φορέα είχε κοινοποιηθεί η αρχική Απόφαση Ένταξης. Κατηγορία 2 Τροποποίηση χωρίς επαναξιολόγηση της Πράξης, όπου απαιτείται τροποποίηση της Απόφασης Ένταξης της Πράξης και έγκριση νέου Τεχνικού ελτίου Έργου. Περιπτώσεις εφαρµογής Αφορά Πράξεις για τις οποίες διαπιστώνεται ότι η αλλαγή στα στοιχεία τους, όπως αυτά αναφέρονται στο εγκεκριµένο Τ..Ε. και στην Απόφαση Ένταξης, δεν τις κατατάσσει στις Κατηγορίες 1 και 3. Ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω περιπτώσεις:

Σελ. 11 1. Μείωση του συνολικού προϋπολογισµού της Πράξης χωρίς αλλαγή του φυσικού αντικειµένου. Στις περιπτώσεις αυτές γίνεται σαφές στον Τελικό ικαιούχο εξαρχής ότι το ποσόν που προκύπτει ως προϊόν έκπτωσης µετά από διενέργεια δηµοπράτησης/ διαγωνισµού κατά κανόνα δεν θα διατίθεται σε αυτόν για την υλοποίηση της εν λόγω Πράξης µε ένα απλό αίτηµα Τροποποίησης. Εν τούτοις, το ποσό αυτό δεν αποδεσµεύεται από την Πράξη παρά µόνο όταν τα Υποέργα έχουν προχωρήσει ικανοποιητικά και δεν διαφαίνονται κίνδυνοι ως προς την ολοκλήρωσή της. Ενδεικτικά αναφέρεται ως προϋπόθεση να έχει συµβασιοποιηθεί το 80% του εγκεκριµένου προϋπολογισµού της Πράξης και να έχει εκτελεσθεί σε σηµαντικό βαθµό το φυσικό αντικείµενο (π.χ. αντίστοιχο του 50% του προϋπολογισµού). Εφόσον η αξιοποίηση του αποδεσµευµένου ποσού διατεθεί για την ίδια Πράξη, θα πρέπει να ακολουθηθεί η διαδικασία της επαναξιολόγησης της Πράξης (Κατηγορία 1). 2. Αναπροσαρµογές στους προϋπολογισµούς ή στο πλήθος των επί µέρους Υποέργων, χωρίς να αυξάνεται ο συνολικός προϋπολογισµός της Πράξης και χωρίς να µεταβάλλεται το φυσικό αντικείµενο. Στην περίπτωση που για επί µέρους Υποέργα έχουν αναληφθεί νοµικές δεσµεύσεις θα πρέπει µε αυστηρότητα να τηρούνται και να προηγούνται οι διαδικασίες προέγκρισης των σταδίων εξέλιξης. 3. Απόκλιση από το χρονοδιάγραµµα υλοποίησης της Πράξης, εφ όσον κατά την κρίση της ιαχειριστικής Αρχής και µε βάση τεκµηριωµένα στοιχεία οι αποκλίσεις αυτές δεν προκαλούν σηµαντική καθυστέρηση στο συνολικό χρόνο υλοποίησης της Πράξης και στη χρονική κατανοµή της χρηµατοδότησής της. Στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει η.α. να συνεκτιµήσει τον κίνδυνο (risk) που εν δυνάµει µπορεί να δηµιουργηθεί εκ του γεγονότος για την οµαλή εξέλιξη του έργου µε βάση τα στοιχεία του εγκεκριµένου Τ..Ε./Υ. (σοβαρές αδυναµίες του Τελικού ικαιούχου, καθυστερήσεις αδειοδοτήσεων, κλπ.) καθώς και την επίδραση που θα έχουν οι αλλαγές στη διασφάλιση των πόρων του Ε.Π. (κανόνας ν+2). 4 Αλλαγή του Φορέα Χρηµατοδότησης ή του Φορέα Λειτουργίας της Πράξης (µε την επιφύλαξη των όρων του άρθρου 30,παρ.4 του Κ.1260/99), εφ όσον όµως, σύµφωνα µε τη ιαχειριστική Αρχή, δεν επηρεάζεται αντίστοιχα η οµαλή χρηµατοδότηση ή λειτουργία της. ιαδικασίες Οι αλλαγές στοιχείων στις Πράξεις της παραπάνω κατηγορίας δεν θεωρούνται µείζονος σηµασίας, και εφ όσον γίνουν αποδεκτές, ακολουθείται η διαδικασία τροποποίησης της Απόφασης Ένταξης της Πράξης. Η διαδικασία η οποία ακολουθείται σε αυτή την περίπτωση είναι η εξής : 1. Ο Τελικός ικαιούχος υποβάλλει αίτηµα τροποποίησης της Πράξης µε πρωτοβουλία του είτε µετά από έγγραφο αίτηµα της ιαχειριστικής Αρχής, η οποία διαπίστωσε την αλλαγή στοιχείων της Πράξης. Υποβάλλονται στη ιαχειριστική Αρχή όλα τα στοιχεία και έγγραφα

Σελ. 12 που τεκµηριώνουν το αίτηµα της τροποποίησης καθώς και τα τροποποιηµένα Τεχνικά ελτία Έργου και των Υποέργων της Πράξης στα οποία υπάρχει αλλαγή στοιχείων. 2. Η ιαχειριστική Αρχή επιβεβαιώνει εάν το αίτηµα του Τελικού ικαιούχου εµπίπτει στην εξεταζόµενη κατηγορία αλλαγής στοιχείων. Σε περίπτωση που δεν υπάγεται σε αυτήν, το εντάσσει στην ανάλογη κατηγορία (Τροποποίηση µε επαναξιολόγηση, Επικαιροποίηση) και ακολουθείται η αντίστοιχη διαδικασία. 3. Η ιαχειριστική Αρχή εξετάζει το Τεχνικό ελτίο Έργου της Πράξης, σε συνδυασµό µε όλα τα συνοδευτικά στοιχεία και έγγραφα τα οποία τεκµηριώνουν το αίτηµα της τροποποίησης, και αποφασίζει για την απόρριψη ή αποδοχή του σχετικού αιτήµατος. 4. Εφ όσον η απόφαση είναι αρνητική, η τροποποίηση απορρίπτεται µε αιτιολογηµένη απόφαση της ιαχειριστικής Αρχής η οποία αποστέλλεται στον Τελικό ικαιούχο και στην οποία αναφέρεται ότι ο τελευταίος υποχρεούται να υλοποιήσει την Πράξη, σύµφωνα µε τα προβλεπόµενα στην αρχική Απόφαση Ένταξής της και στο εγκεκριµένο Τεχνικό ελτίο Έργου που τη συνοδεύει. Σε περίπτωση που ο Τελικός ικαιούχος δεν αποδέχεται την παραπάνω απόφαση της ιαχειριστικής Αρχής, οφείλει µέσα σε 15 ηµέρες από την λήψη της απόφασης, να διατυπώσει εγγράφως την τυχόν αντίρρησή του, οπότε έχει τη δυνατότητα, εντός εύλογου χρονικού διαστήµατος, να επανυποβάλει αίτηµα για τροποποίηση των στοιχείων της Πράξης, διαφοροποιηµένο όµως ως προς το είδος ή/ και την έκταση των αλλαγών των στοιχείων. Στην περίπτωση αυτή επανεξετάζεται το αίτηµα του και, εφ όσον απορριφθεί και πάλι, τότε ο Τελικός ικαιούχος έχει υποχρέωση να προχωρήσει στην υλοποίηση της Πράξης µε βάση όσα αναφέρονται στο ισχύον εγκεκριµένο Τ..Ε. Σε αντίθετη περίπτωση, η ιαχειριστική Αρχή µπορεί να προχωρήσει στην απένταξη της Πράξης από το Πρόγραµµα και να προωθηθούν περαιτέρω διαδικασίες, σύµφωνα µε τη σχετική ΚΥΑ δηµοσιονοµικών διορθώσεων και την αντίστοιχη εγκύκλιο. 5. Εφ όσον η απόφαση είναι θετική, η ιαχειριστική Αρχή προχωρεί στην τροποποίηση της αρχικής Απόφασης Ένταξης της Πράξης, στην οποία συµπεριλαµβάνεται το τροποποιηµένο Τ..Ε./Υ. και καταχωρεί τις αλλαγές στοιχείων στο Ο.Π.Σ. Η τροποποίηση της Απόφασης Ένταξης µπορεί να διαφοροποιείται µόνο κατά τα στοιχεία εκείνα της Πράξης τα οποία αλλάζουν από την προηγούµενη Απόφαση. Η τροποποιηµένη Απόφαση Ένταξης µε τα συνηµµένα έγγραφα αποστέλλεται στον Τελικό ικαιούχο, ο οποίος δεσµεύεται µε βάση αυτήν να προχωρήσει στην ολοκλήρωση της Πράξης και κοινοποιείται στο Φορέα Χρηµατοδότησης, τη.α. του Κ.Π.Σ. και σε όποιο άλλο φορέα κριθεί απαραίτητο.

Σελ. 13 Κατηγορία 3 που άλλαξαν στο Ο.Π.Σ. Επικαιροποίηση στοιχείων, όπου απαιτείται και καταχώρηση των στοιχείων Περιπτώσεις εφαρµογής Αφορά Πράξεις για τις οποίες οι αλλαγές στοιχείων έχουν µικρή σηµασία και είναι επουσιώδεις για την υλοποίηση της Πράξης σύµφωνα µε το εγκεκριµένο Τ..Ε. Στην περίπτωση αυτή, οι αλλαγές που διαπιστώνονται δεν µεταβάλλουν ούτε επηρεάζουν µε άµεσο ή έµµεσο τρόπο τους εµπλεκόµενους φορείς, το φυσικό αντικείµενο της Πράξης, τον συνολικό προϋπολογισµό και τον προϋπολογισµό των Υποέργων της, τους όρους χρηµατοδότησης, καθώς και το συνολικό χρονοδιάγραµµα υλοποίησης της Πράξης. Ενδεικτικά, αναφέρονται στην κατηγορία αυτή περιπτώσεις Πράξεων όπου : αλλάζουν τα αρµόδια στελέχη εµπλεκόµενων φορέων στην υλοποίηση της Πράξης που αναφέρονται στο Τεχνικό ελτίο Έργου, ή γίνονται µικρής κλίµακας αναπροσαρµογές στα χρονοδιαγράµµατα υλοποίησης των Υποέργων χωρίς να µεταβάλλεται το συνολικό χρονοδιάγραµµα υλοποίησης της Πράξης, κ.ο.κ. ιαδικασίες Στην περίπτωση της κατηγορίας αυτής, ο Τελικός ικαιούχος έχει την υποχρέωση να ενηµερώνει τη ιαχειριστική Αρχή, η οποία, εφ όσον διαπιστώσει ότι οι αλλαγές αυτές αφορούν Επικαιροποίηση στοιχείων και όχι τις προηγούµενες κατηγορίες αλλαγών (τροποποιήσεις), αποφασίζει για την καταχώρηση των αλλαγών στο Ο.Π.Σ. µέσω του Τριµηνιαίου ελτίου Παρακολούθησης στο οποίο περιγράφονται χωρίς να απαιτείται τροποποίηση του Τ..Ε. 5.2 Η σηµασία των αλλαγών στοιχείων των ενταγµένων Πράξεων γενικές παρατηρήσεις Στόχος των αλλαγών των στοιχείων των ενταγµένων Πράξεων, µε βάση τις διαδικασίες που αναλυτικά παρουσιάστηκαν παραπάνω, είναι να καλυφθούν δύο βασικές απαιτήσεις για την οµαλή διαδικασία παρακολούθησης της υλοποίησης µιας Πράξης: Η πρώτη αφορά στην ανάγκη συνεχούς ενηµέρωσης του συστήµατος παρακολούθησης προκειµένου η ιαχειριστική Αρχή να έχει την πραγµατική εικόνα της Πράξης και να µπορεί να ενηµερώνει αξιόπιστα το Ολοκληρωµένο Πληροφοριακό Σύστηµα. Η ανάγκη αυτή καλύπτεται και στις τρεις περιπτώσεις κατηγοριών αλλαγής στοιχείων. Η δεύτερη αφορά στην ανάγκη λήψης διορθωτικών αποφάσεων, µέσα από τη διαδικασία αλλαγής των στοιχείων µιας Πράξης. Η ανάγκη αυτή καλύπτεται µόνο στις

Σελ. 14 δύο πρώτες κατηγορίες αλλαγής στοιχείων, δηλαδή στις Τροποποιήσεις, δεδοµένου ότι η Επικαιροποίηση δεν συνεπάγεται διορθωτικές ενέργειες. Τονίζεται ιδιαιτέρως ότι οι αλλαγές στοιχείων των ενταγµένων Πράξεων, σε καµία περίπτωση δεν αναιρούν ή µεταβάλλουν τις υποχρεώσεις του Τελικού ικαιούχου σε σχέση µε την τήρηση της εθνικής και κοινοτικής νοµοθεσίας κατά την εκτέλεση της Πράξης, ιδίως όσον αφορά τις δηµόσιες συµβάσεις, καθώς επίσης και στην υποχρέωση τήρησης του ισχύοντος θεσµικού και κανονιστικού πλαισίου και των διαδικασιών εφαρµογής του Κ.Π.Σ. 2000-2006. Οι υποχρεώσεις αυτές του Τελικού ικαιούχου ρητώς αναφέρονται στην Απόφαση Ένταξης της Πράξης και τον δεσµεύουν καθ όλη τη διάρκεια υλοποίησής της, ανεξάρτητα από το πλήθος και το είδος των αλλαγών των στοιχείων της Πράξης που θα πραγµατοποιηθούν. Όσον αφορά τον χρόνο στον οποίο µπορεί να ξεκινήσει η διαδικασία αλλαγής των στοιχείων µιας ενταγµένης Πράξης, επισηµαίνεται ότι η διαδικασία της τροποποίησης του Τ..Ε. της Πράξης, και κατά περίπτωση η διαδικασία επανάληψης της αρχικής ένταξης της Πράξης, ακολουθείται υποχρεωτικά αµέσως µόλις γίνει γνωστή η ύπαρξη αλλαγών στο Τεχνικό ελτίο και οπωσδήποτε πριν την ανάληψη νοµικών δεσµεύσεων διαφορετικών από αυτές που αναφέρονται στο µέχρι εκείνη τη στιγµή εγκεκριµένο Τεχνικό ελτίο της Πράξης. Η ανάληψη νοµικών δεσµεύσεων, σύµφωνα µε το τροποποιηµένο Τεχνικό ελτίο της Πράξης, γίνεται µετά την έγκριση της τροποποίησης. Κατά συνέπεια, καθ όλη τη διάρκεια της υλοποίησης µιας Πράξης είναι δυνατή η ενεργοποίηση της διαδικασίας αλλαγής των στοιχείων της, κατά την κρίση του Τελικού ικαιούχου ή/ και της αρµόδιας ιαχειριστικής Αρχής του Ε.Π. Επισηµαίνεται ωστόσο, ότι η διαδικασία της αλλαγής στοιχείων των ενταγµένων Πράξεων θα πρέπει να εφαρµόζεται από τις ιαχειριστικές Αρχές µέσα σε λογικά πλαίσια και να µην επαναλαµβάνεται συνεχώς. Μια ενταγµένη Πράξη η οποία απαιτεί συνεχείς αλλαγές των στοιχείων της, συνήθως έχει προβλήµατα τα οποία θα έπρεπε να είχαν αποσαφηνιστεί επιλυθεί πριν από την έκδοση της αρχικής Απόφασης Ένταξης, ή ο Τελικός ικαιούχος της δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις που ανέλαβε έναντι του Προγράµµατος.