ΒΙΩΜΑΣΙΚΑ ΕΡΓΑΣΗΡΙΑ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ EUROPEAN PICTURE BOOK COLLECTION II

ΒΙΩΜΑΣΙΚΑ ΕΡΓΑΣΗΡΙΑ ΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ EUROPEAN PICTURE BOOK COLLECTION II

2 www.epbcii.org Στοιτεία Επικοινωνίας: Πέτρος Πανάοσ Σσντονιστής τοσ Προγράμματος EPBC II Πανεπιστήμιο Λεσκωσίας panaou.p@unic.ac.cy

3 Περιεχόμενα 1 ο Βιωματικό Εργαςτήρι Αξιοποιϊντασ το EPBC II για τη διδαςκαλία τησ λογοτεχνίασ... 4 2 ο Βιωματικό Εργαςτήρι Αξιοποιϊντασ το EPBC II για τη διδαςκαλία τησ γλϊςςασ... 10 3 ο Βιωματικό Εργαςτήρι Αξιοποιϊντασ το EPBC II για τη διδαςκαλία του πολιτιςμοφ... 15 Ερωτηματολόγιο Αξιολόγηςησ Εργαςτηρίου... 21

4 1 ο Βιωματικό Εργαςτήρι Αξιοποιϊντασ το EPBC II για τη διδαςκαλία τησ λογοτεχνίασ Θζμα: Αξιοποιϊντασ το EPBC II για τη διδαςκαλία τησ λογοτεχνίασ Διάρκεια: 2 ϊρεσ Μαθηςιακζσ Δραςτηριότητεσ και Μζθοδοι: Διάλεξθ, Επίδειξθ, Ατομικι Εργαςία, Ομαδικι Εργαςία Υλικά: Αςπροπίνακασ, υπολογιςτισ, προβολζασ Ζνα ςετ βιβλίων από τθ ςυλλογι EPBC II για κάκε ομάδα Διαφορετικζσ εκδόςεισ τθσ ίδιασ ιςτορίασ (από διαφορετικό εικονογράφο και εκδότθ) ςε γλϊςςα τθν οποία να μθ γνωρίηουν οι ςυμμετζχοντεσ Ζνα αντίτυπο του ίδιου βιβλίου από τθ ςυλλογι για κάκε ομάδα. Να είναι γραμμζνο ςτα Ελλθνικά και να είναι οικείο ςτουσ ςυμμετζχοντεσ Φωτοαντίγραφα μιασ ςκθνισ από ζνα βιβλίο τθσ ςυλλογισ (ζνα για κάκε ςυμμετζχοντα) Τλικά για δραματοποίθςθ μιασ ςκθνισ από βιβλίο τθσ ςυλλογισ (π.χ. καπζλα, ψεφτικα ςπακιά, ροφχα κτλ.) Σκοπόσ: Αυτό το εργαςτιρι ςτοχεφει αρχικά ςτθν ειςαγωγι των ςυμμετεχόντων ςτο γενικό ςκοπό, φιλοςοφία, περιεχόμενο και διδακτικι προςζγγιςθ του EPBC II. τθ ςυνζχεια, ςτοχεφει ςτθν εξοικείωςθ των εκπαιδευτικϊν με δραςτθριότθτεσ που ζχουν αναπτυχκεί ςτο πλαίςιο του προγράμματοσ για διδαςκαλία τθσ λογοτεχνίασ, ςτθρίηοντάσ ςτουσ ςτθν αξιοποίθςθ του EPBC II για ενίςχυςθ τθσ διδαςκαλίασ τουσ. Επιπρόςκετα, το εργαςτιρι προτείνει εναλλακτικοφσ τρόπουσ προςζγγιςθσ τθσ παιδικισ λογοτεχνίασ ςτο ςχολείο κι ενκαρρφνει το ςχεδιαςμό και εφαρμογι πρωτοποριακϊν τεχνικϊν, τισ οποίεσ οι εκπαιδευτικοί μποροφν να προςαρμόηουν ςτο ςυγκείμενο ςτο οποίο βρίςκονται και εργάηονται.

5 Στόχοι: Οι ςυμμετζχοντεσ αναμζνεται να καταςτοφν ικανοί Να περιγράφουν και να εφαρμόηουν το γενικό ςκοπό, τθ φιλοςοφία, το περιεχόμενο και τθ διδακτικι προςζγγιςθ του EPBC II. Να αναγνωρίηουν και να επεξθγοφν το κεωρθτικό υπόβακρο τθσ διδαςκαλίασ τθσ λογοτεχνίασ. Να περιγράφουν προςεγγίςεισ που εφαρμόηονται ςτο EPBC II. Να κατθγοριοποιοφν τισ διάφορεσ μεκόδουσ με βάςθ τουσ εκπαιδευτικοφσ τουσ ςτόχουσ. Να επιλζγουν τθν πιο κατάλλθλθ μζκοδο για τθν επίτευξθ των ςτόχων τουσ. Να εφαρμόηουν τισ προτεινόμενεσ μεκόδουσ ςτθν κακθμερινι πρακτικι τουσ. Να διαφοροποιοφν τθ διδαςκαλία τουσ. Να προτείνουν δικζσ τουσ πρωτοποριακζσ προςεγγίςεισ ςτθ διδαςκαλία τθσ λογοτεχνίασ. Μαθηςιακά Αποτελζςματα: Με τθν ολοκλιρωςθ του εργαςτθρίου, οι ςυμμετζχοντεσ κα μποροφν να αξιοποιιςουν το υλικό του EPBC II για Να επιλζγουν δραςτθριότθτεσ που κα εμπλουτίςουν τθ διδαςκαλία τουσ. Να εφαρμόηουν προτεινόμενεσ προςεγγίςεισ. Να ςχεδιάηουν κατάλλθλο εκπαιδευτικό υλικό για επίτευξθ των ςτόχων τουσ. Να εφαρμόηουν πρωτοποριακζσ μεκόδουσ για αποτελεςματικι διδαςκαλία τθσ λογοτεχνίασ.

6 Δραςτηριότητεσ: Ειςαγωγική Δραςτηριότητα: Σκοπόσ, φιλοςοφία, περιεχόμενο και διδακτική προςζγγιςη του EPBC II (Διάρκεια 30 ) Ο ςυντονιςτισ του εργαςτθρίου παρουςιάηει τα βαςικά ςτοιχεία του προγράμματοσepbc II: εφαρμόηουν το γενικό ςκοπό, τθ φιλοςοφία, το περιεχόμενο και τθ διδακτικι προςζγγιςθ. τθ ςυνζχεια ςυντονίηει ςυηιτθςθ ςχετικά με το πρόγραμμα και τισ πολλαπλζσ μακθςιακζσ ευκαιρίεσ που προςφζρει. Δραςτηριότητα 1 (Διάρκεια 10 ) Ο ςυντονιςτισ δίνει το ζναυςμα για μια γενικι ςυηιτθςθ περί βιβλίου και ανάγνωςθσ. θμειϊνει ςτον πίνακα τισ ακόλουκεσ ερωτιςεισ-ερεκίςματα : Σι διαβάηουμε; Γιατί το διαβάηουμε; Πϊσ επιδρά το είδοσ του κειμζνου που διαβάηουμε ςτον τρόπο που κα το διαβάςουμε; Ο ςυντονιςτισ κατευκφνει ςταδιακά τθ ςυηιτθςθ ςτον κφριο λόγο για τον οποίο κάποιοσ διαβάηει λογοτεχνία. Μπορεί να χρθςιμοποιιςει τισ ακόλουκεσ ερωτιςεισ εςτίαςθσ: Πϊσ νιϊκατε όταν ζπρεπε να διαβάςετε ζνα λογοτεχνικό κείμενο για να κάνετε καποιεσ εργαςίεσ ςτο πλαίςιο ενόσ μακιματοσ; Διαβάςατε πριν ι μετά απ αυτι τθν εμπειρία κάποιο βιβλίο το οποίο δεν ιςαςταν υποχρεωμζνοι να διαβάςετε;; Αν ναι, πόςο διαφορετικι ιτανε αυτι θ εμπειρία; Γιατί διαβάηουν λογοτεχνία οι άνκρωποι; Ποιεσ είναι οι αναγνωςτικζσ ςασ ςυνικειεσ; (ε ποιο χϊρο; Ακοφτε μουςικι; Πϊσ είναι ο φωτιςμόσ; κ.ά.) Ο ςυντονιςτισ ανακεφαλαιϊνει και εξάγονται ςυμπεράςματα. Αναμζνεται ότι το βαςικό ςυμπζραςμα κα είναι ότι οι άνκρωποι διαβάηουν λογοτεχνία για να αντλιςουν ευχαρίςτθςθ.

7 Δραςτηριότητα 2 (Διάρκεια 20 ) Ο ςυντονιςτισ ςυηθτά το κζμα απόλαυςθ και ςχολείο. Οι ςυμμετζχοντεσ αναμζνεται να προβλθματιςτοφν ςχετικά με τθν αςυμβατότθτα τθσ ευχαρίςτθςθσ με τθν εκπαίδευςθ (αυςτθρά χρονοδιαγράμματα, ανελαςτικά προγράμματα ςπουδϊν, μεγάλοσ φόρτοσ εργαςίασ, αξιολογθτικόσ προςανατολιςμόσ, κ.ά.). τθ ςυνζχεια θ ςυηιτθςθ επικεντρϊνεται ςε τρόπουσ που μπορεί να βοθκιςουν ςτθν ενίςχυςθ τθσ ανάγνωςθσ για προςωπικι ευχαρίςτθςθ, ςτο πλαίςιο των υφιςτάμενων εκπαιδευτικϊν ςυςτθμάτων. Ο ςυντονιςτισ ηθτά από τουσ ςυμμετζχοντεσ να ειςθγθκοφν πικανζσ μεκόδουσ ι τεχνικζσ που κα μποροφςαν να επιτρζψουν τθ ςυνφπαρξθ τθσ εκπαίδευςθσ με τθν απόλαυςθ τθσ ανάγνωςθσ. (Η δραςτθριότθτα μπορεί να πραγματοποιθκεί είτε μζω ςυηιτθςθσ είτε μζςα από πεντάλεπτθ ατομικι εργαςία). Οι ειςθγιςεισ καταγράφονται ςτον πίνακα και αναλφονται. Ο ςυντονιςτισ παρουςιάηει ςχετικζσ προτεινόμενεσ δραςτθριότθτεσ από το EPBC II: Οδηγόσ για τον Εκπαιδευτικό και τισ Δραςτθριότθτεσ για τθ Λογοτεχνία. υγκεκριμζνα, μπορεί να αναφζρει τισ δραςτθριότθτεσ κάτω από τον τίτλο «Αντλϊντασ ευχαρίςτθςθ από τθ λογοτεχνία» (ςτθ ςελ. 28 του Οδηγοφ) κακϊσ και παραδείγματα από άλλεσ δραςτθριότθτεσ που ζχουν αναπτυχκεί ςτο πλαίςιο του προγράμματοσ. Ο ςυντονιςτισ κα μποροφςε να αναφερκεί και ςε τρόπουσ αξιοποίθςθσ τθσ τεχνολογίασ προσ αυτι τθν κατεφκυνςθ (μζςα από τα flipping books και τισ ςχετικζσ δραςτθριότθτεσ που ζχουν αναρτθκεί ςτθν ιςτοςελίδα του προγράμματοσ, μζςα από διαδικτυακζσ ζρευνεσ, προγράμματα για δθμιουργία κόμικσ ςτον υπολογιςτι, κ.ά.). Δραςτηριότητα 3 (Διάρκεια 20 ) Ο ςυντονιςτισ ςθμειϊνει αρκετοφσ τίτλουσ γνωςτϊν ιςτοριϊν για παιδιά και ηθτά από τον κάκε ςυμμετζχοντα να καταγράψει τουσ ςυγγραφείσ αυτϊν των ιςτοριϊν. Γράφει τα ονόματα των ςυγγραφζων ςτον πίνακα και οι ςυμμετζχοντεσ διαπιςτϊνουν ςε ποιο βακμό ζχουν απαντιςει ςωςτά. Η ςυηιτθςθ επικεντρϊνεται ςτθν ανάγκθ για «γνωριμία» με τουσ ςυγγραφείσ αυτϊν των ιςτοριϊν. Αναμζνεται ότι οι ςυμμετζχοντεσ κα επιςθμάνουν κζματα όπωσ:

8 Σθ ςθμαςία τθσ αναγϊριςθσ και εκτίμθςθσ του ζργου ενόσ ςυγγραφζα/εικονογράφου Σθ διερεφνθςθ του κοινωνικοφ-ιςτορικοφ υπόβακρου ενόσ ζργου Σθν κατανόθςθ του ότι ςυγγραφείσ και εικονογράφοι με διαφορετικά πολιτιςμικζσ/ εκπαιδευτικζσ καταβολζσ μπορεί να δθμιουργοφν με διαφορετικοφσ τρόπουσ, αλλά είναι εξίςου δθμιουργικοί και αξιόλογοι. Σθν ικανότθτα εντοπιςμοφ πολιτιςμικϊν επιρροϊν ςτο λογοτεχνικό φφοσ Ο ςυντονιςτισ διανζμει διαφορετικζσ εκδοχζσ τθσ ίδιασ κλαςικισ ιςτορίασ και οι ςυμμετζχοντεσ ςυγκρίνουν το ζργο διαφορετικϊν ςυγγραφζων, εικονογράφων και εκδοτϊν. Αυτι θ δραςτθριότθτα μπορεί να λειτουργιςει καλφτερα με ζργα γραμμζνα ςε ξζνθ/άγνωςτθ γλϊςςα. Ζτςι, χωρίσ να αποκαλφψει ότι όλα αυτά τα βιβλία αφθγοφνται τθν ίδια ιςτορία, ο ςυντονιςτισ μπορεί να ηθτιςει από τουσ ςυμμετζχοντεσ να αναςτοχαςτοφν ςχετικά με τα διαφορετικά ςυναιςκιματα και ςτάςεισ που προκαλεί θ κάκε εικονογράφθςθ/ ζκδοςθ. τθ ςυνζχεια παρουςιάηονται περιλθπτικά οι πλθροφορίεσ που μπορεί να αντιςει κάποιοσ ςχετικά με κάποιον εικονογράφο, ςυγγραφζα ι εκδότθ και οι ςυμμετζχοντεσ ειςθγοφνται τρόπουσ με τουσ οποίουσ τα παιδιά κα μποροφςαν να ςυγκεντρϊςουν αυτζσ τισ πλθροφορίεσ. Δίνονται πζντε λεπτά για ατομικι εργαςία και ακολουκεί ςυηιτθςθ. τθ ςυνζχεια ο ςυντονιςτισ παρουςιάηει προτεινόμενεσ δραςτθριότθτεσ που περιλαμβάνονται ςτον Οδηγό και ςτισ Δραςτθριότθτεσ για τθ Λογοτεχνία. Δίνεται ζμφαςθ ςτισ δραςτθριότθτεσ κάτω από τον τίτλο «Πζρα από τθν ιςτορία» (Οδηγόσ, ςελ. 29-30). Δραςτηριότητα 4 (Διάρκεια 20 ) Ο ςυντονιςτισ επεξθγεί ότι θ επόμενθ δραςτθριότθτα κα είναι δραματοποίθςθ και περιγράφει τα ςτάδια τθσ τεχνικισ: Προκζρμανςθ, Κατανόθςθ χαρακτιρα, Δραματοποίθςθ, Αξιολόγθςθ. τθ ςυνζχεια θ τεχνικι εφαρμόηεται με τουσ ςυμμετζχοντεσ να λειτουργοφν ωσ μακθτζσ.

9 Σουσ δίνεται ζνα βιβλίο από τθ ςυλλογι, το οποίο είναι γνωςτό και είναι γραμμζνο ςτα Ελλθνικά (ζτςι εξοικονομείται χρόνοσ, αφοφ οι ςυμμετζχοντεσ ιδθ γνωρίηουν τθν ιςτορια). Οι ςυμμετζχοντεσ ςχθματίηουν ομάδεσ και ζνασ χαρακτιρασ από τθν ιςτορία ανατίκεται ςε κάκε ομάδα (ςχθματίηονται τόςεσ ομάδεσ όςοι είναι και οι χαρακτιρεσ). Αφοφ κάκε μζλοσ πάρει ζνα αρικμό, ο ςυντονιςτισ φωάηει τυχαία ζνα αρικμό από κάκε ομάδα. Ζτςι επιλζγονται τα άτομα που κα πάρουν μζροσ ςτθ δραματοποίθςθ. Είναι ςθμαντικό οι ομάδεσ να γνωρίηουν αυτι τθ διαδικαςία από τθν αρχι, ζτςι ϊςτε όλοι οι ςυμμετζχοντεσ να είναι ζτοιμοι για ςυμμετοχι ςτθ δραματοποίθςθ. Η δραματοποίθςθ εφαρμόηεται, με τθ βοικεια και ςχετικϊν υλικϊν (καπζλα, ροφχα, κτλ.). Μετά από τθν πρϊτθ προςπάκεια διεξάγεται ςυηιτθςθ ςχετικά με τθν απόδοςθ των ρόλων, ωσ προσ τθν κατανόθςθ του χαρακτιρα. Χρθςιμοποιοφνται κριτιρια όπωσ θ ςτάςθ του ςϊματοσ, θ ζκφραςθ του προςϊπου, οι χειρονομίεσ, ο τόνοσ τθσ φωνθσ, κ.ά., και γίνονται βελτιωτικζσ ειςθγιςεισ. Αν υπάρχει χρόνοσ, γίνεται και δεφτερθ δραματοποίθςθ από διαφορετικοφσ ςυμμετζχοντεσ. Ο ςυντονιςτισ ανακεφαλαιϊνει, αναφζοντασ τα ςτάδια τθσ τεχνικισ, κακϊσ και τθν αξία τθσ για επίτευξθ τθσ ενςυναίςκθςθσ. Δραςτηριότητα 5 (Διάρκεια 15 ) Ακολουκεί ςυηιτθςθ ςχετικά με τθ ςθμαςία τθσ λογοτεχνίασ για τθν ανάπτυξθ τθσ αιςκθτικισ εκτίμθςθσ και δεξιοτιτων που ςχετίηονται με τθν τζχνθ. Οι ςυμμετζχοντεσ καλοφνται να ειςθγθκοφν τρόπουσ με τουσ οποίουσ τα πιο πάνω μποροφν να επιτευχκοφν. Ακολοφκωσ παρουςιάηει τισ δραςτθριότθτεσ που περιλαμβάννται ςτον Οδηγό κάτω από τον τίτλο «Εικαςτικζσ δραςτθριότθτεσ» (ςελ. 29). Δραςτηριότητα 6 (Διάρκεια 5 ) Ανακεφαλαιϊνονται τα κφρια ςθμεία του εργαςτθρίου.

10 2 ο Βιωματικό Εργαςτήρι Αξιοποιϊντασ το EPBC II για τη διδαςκαλία τησ γλϊςςασ Θζμα: Αξιοποιϊντασ το EPBC II για τθ διδαςκαλία τθσ γλϊςςασ Διάρκεια: 2 ϊρεσ Μαθηςιακζσ δραςτηριότητεσ και μζθοδοι: Διάλεξθ, Επίδειξθ, Ατομικι Εργαςία, Ομαδικι Εργαςία Υλικά: Αςπροπίνακασ, υπολογιςτισ, προβολζασ Βιβλίο από τθ ςυλλογι Ηχογραφθμζνθ αφιγθςθ Ζνα flipping book Σο κείμενο τθσ ιςτορίασ χωρίσ τισ εικόνεσ Μόνο οι εικόνεσ χωρίσ το κείμενο Οι εικόνεσ μαηί με το αντίςτοιχο κείμενο Σκοπόσ: Αυτό το βιωματικό εργαςτιρι ςτοχεφει ςτθν εξοικείωςθ των ςυμμετεχόντων με τισ γλωςςικζσ δραςτθριότθτεσ που ζχουν αναπτυχκεί ςτο πλαίςιο του προγράμματοσ EPBC II και ςτθν αξιοποίθςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ για βελτίωςθ των διδακτικϊν πρακτικϊν τουσ. Πιο ςυγκεκριμζνα, το εργαςτιρι εςτιάηεται ςτθν ανάπτυξθ μεταγλωςςικϊν ικανοτιτων (δθλαδι τθ ςκζψθ και ςυηιτθςθ για τον τρόπο που δομοφνται και χρθςιμοποιοφνται οι διάφορεσ γλϊςςεσ) και ςτοχεφει να βοθκιςει τουσ ςυμμετζχοντεσ ςτθν εφαρμογι προςεγγίςεων που κα βελτιϊςουν τθν κατανόθςθ ξενόγλωςςων κειμζνων από τουσ μακθτζσ.

11 Στόχοι: Οι ςυμμετζχοντεσ αναμζνεται να καταςτοφν ικανοί Να αναγνωρίηουν παρόμοιεσ δομζσ ςε διαφορετικζσ γλϊςςεσ. Να ςυηθτοφν το ρόλο των μεταγλωςςικϊν ικανοτιτων ςε πολφγλωςςεσ κοινωνίεσ. Να περιγράφουν τισ ποικίλεσ προςεγγίςεισ ςτθ διδαςκαλία των γλωςςϊν που αξιοποιοφνται ςτο EPBC II. Να κατθγοριοποιοφν τισ διάφορεσ μεκόδουσ με βάςθ τουσ εκπαιδευτικοφσ τουσ ςτόχουσ. Να επιλζγουν τθν πιο κατάλλθλθ μζκοδο για τθν επίτευξθ των ςτόχων τουσ. Να εφαρμόηουν τισ προτεινόμενεσ μεκόδουσ ςτθν κακθμερινι πρακτικι τουσ. Να διαφοροποιοφν τθ διδαςκαλία τουσ. Να προτείνουν δικζσ τουσ πρωτοποριακζσ προςεγγίςεισ ςτθ γλωςςικι διδαςκαλία. Μαθηςιακά Αποτελζςματα: Με τθν ολοκλιρωςθ του εργαςτθρίου, οι ςυμμετζχοντεσ κα μποροφν να αξιοποιιςουν το υλικό του EPBC II για Να επιλζγουν δραςτθριότθτεσ που κα εμπλουτίςουν τθ διδαςκαλία τουσ. Να εφαρμόηουν προτεινόμενεσ προςεγγίςεισ. Να ςχεδιάηουν κατάλλθλο εκπαιδευτικό υλικό για επίτευξθ των ςτόχων τουσ. Να εφαρμόηουν πρωτοποριακζσ μεκόδουσ για αποτελεςματικι διδαςκαλία των γλωςςϊν.

12 Δραςτηριότητεσ: Δραςτηριότητα 1 (Διάρκεια 15 ) Οι ςυμμετζχοντεσ ακοφνε αφιγθςθ μιασ ιςτορίασ από τθ ςυλλογι ςε άγνωςτθ γι αυτοφσ γλϊςςα. Οι ςυμμετζχοντεσ ενκαρρφνονται να δϊςουν πολλι προςοχι, προςπακϊτασ να κατανοιςουν όςο το δυνατό περιςςότερα. τθ ςυνζχεια ερωτϊνται: ε ποια γλϊςςα ιταν θ ιςτορία που ακφςτθκε; Πρόκειται για χαροφμενθ ι λυπθμζνθ ιςτορία; Με τι καταπιάνεται θ ιςτορία; Πρόκειται για ταξίδι αναηιτθςθσ, παραμφκι με πριγκίπιςςεσ, ςχολικι ιςτορία; Ποφ λαμβάνει χϊρα θ ιςτορία; Ποια ζιναι τα ονόματα των θρϊων τθσ ιςτορίασ; Τπιρχαν κάποιεσ λζξεισ που αναγνωρίςατε; Μορείτε να φανταςτείτε τθν πλοκι τθσ ιςτορίασ; Μπορείτε να φανταςτείτε ποιοσ είναι ο τίτλοσ τθσ ιςτορίασ ςτα Ελλθνικά; Δραςτηριότητα 2 (Διάρκεια 15 ) Ο ςυντονιςτισ διανζμει φωτοτυπίεσ με το κείμενο τθσ ξενόγλωςςθσ ιςτορίασ, χωρίσ τισ εικόνεσ, και ξαναρωτά τισ ίδιεσ ερωτιςεισ για να δει αν ζχουν διαφοροποιθκεί τϊρα οι ερμθνείεσ των ςυμμετεχόντων. Αναμζνεται οι ςυμμετζχοντεσ να είναι ςε κζςθ τϊρα να αναγνωρίςουν πιο εφκολα κάποια ονόματα και να κατανοιςουν κάποια μζρθ τθσ ιςτορίασ. Γίνεται ςυηιτθςθ ςχετικά με το ποιεσ γραμματικζσ και ςυντακτικζσ δομζσ ι λεξιλόγιο ζχουν ενιςχφςει τθν κατανόθςθ τθσ ιςτορίασ. υηθτοφν επίςθσ τθ «βοικεια» που πικανϊσ να ζχουν πάρει από εκδοτικά ςτοιχεία, όπωσ το όνομα του ςυγγραφζα, τθν θμερομθνία και τον τόπο ζκδοςθσ, κτλ. Δραςτηριότητα 3 (Διάρκεια 15 ) Αυτι τθ φορά οι ςυμμετζχοντεσ ακοφνε τθν αφιγθσ τθσ ιςτορίασ, ανϊ ταυτόχρονα βλζπουν ςτον προβολζα το flipping book και το ζχουν μπροςτά τουσ φωτοτυθμζνο και ςε αςπρόμαυρθ μορφι. Για ακόμα μια φορά, οι ςυμμετζχοντεσ ανακεωροφν τισ απαντιςεισ τουσ ςτισ αρχικζσ ερωτιςεισ.

13 Δραςτηριότητα 4 (Διάρκεια 25 ) Ο ςυντονιςτισ παρουςιάηει το βιβλίο ςτα Ελλθνικά. Ακολουκεί ςυηιτθςθ ςχετικά με το βακμό κατανόθςθσ του ξενόγλωςςου κειμζνου και τουσ παράγοντεσ που υποβοικθςαν αυτι τθν κατανόθςθ. Αναμζνεται να καταγραφοφν οι ακόλουκοι παράγοντεσ: Θετικι ςτάςθ Αξιοποίθςθ βαςικϊν γνϊςεων ςχετικά με τισ ρίηεσ και τισ οικογζνειεσ των Ευρωπαϊκϊν γλωςςϊν Χριςθ δθμιουργικϊν αναγνωςτικϊν ςτρατθγικϊν και τεχνικϊν οπτικοφ γραμματιςμοφ Αξιοποίθςθ τθσ γνϊςθσ γραμματικϊν και ςυντακτικϊν δομϊν για πρόβλεψθ του νοιματοσ ξενόγλωςςου κεμζνου Αντιςτοίχθςθ του ακουςτικοφ και του οπτικοφ μζρουσ μιασ γλϊςςασ (γραφοφωνθμικι αντιςτοιχία) Ομαδοποίθςθ λζξεων και χριςθ λεξιλογίου από διάφορεσ γλϊςςεσ Εάν υπάρχει χρόνοσ, ο ςυντονιςτισ μπορεί να προχωριςει και ςτθν ακόλουκθ δραςτθριότθτα: Οι ςυμμετζχοντεσ ακοφνε αφιγθςθ τθσ ιςτορίασ και ςε τρίτθ γλϊςςα. Ο ςυντονιςτισ δεν αποκαλφπτει ότι πρόκειται για τθν ίδια ιςτορία και ρωτά τισ ίδιεσ ερωτιςεισ με πριν. Αποκαλφπτεται τελικά ότι πρόκειται για τθν ίδια ιςτορία και θ ςυηιτθςθ επικεντρϊνεται ςτθ φωνολογία, τθν προφορά και τα διαφορετικά ςυναιςκιματα που πικανό να προκαλοφνται από τθν κάκε γλωςςικι εκδοχι. Δραςτηριότητα 5 (Διάρκεια 20 ) Ο ςυντνιςτισ παρουςιάηει ςχετικζσ δραςτθριότθτεσ που ζχουν αναπτυχκεί ςτο πλαίςιο του προγράμματοσ. Μια από τισ δραςτθριότθτεσ είναι καλά να επικεντρϊνεται και ςτθν αξιοποίθςθ τθσ τεχνολογίασ. Ο ςυντονιςτισ κα μποροφςε να επικεντρωκεί ςτισ εξισ δραςτθριότθτεσ που περιγράφονται ςτον Οδηγό (ςελ. 32-33): Ανάπτυξθ μεταγλωςςικϊν ικανοτιτων και γλωςςικισ επίγνωςθσ

14 Ο ιχοσ των λζξεων Ανάπτυξθ γλωςςικϊν ικανοτιτων Κατανόθςθ κειμζνου μζςω εικόνασ Δραςτηριότητα 6 (Διάρκεια 25 ) Ο ςυντονιςτισ ηθτά από τουσ ςυμμετζχοντεσ να ειςθγθκοφν τρόπουσ με τουσ οποίουσ θ παιδικι λογοτεχνία μπορεί να βοθκιςει τουσ μακθτζσ να βελτιϊςουν τθ μάκθςθ μιασ ξζνθσ γλϊςςασ που τϊρα μακαίνουν (π.χ. Αγγλικά). Ο ςυντονιςτισ μπορεί να εφαρμόςει ςυηιτθςθ με όλουσ τουσ ςυμμετζχοντεσ ι μπορεί να εφαρμόςει ςε ομάδεσ τθν τεχνικι 5-3-5: Κάκε ςυμμετζχοντασ παίρνει 5 για α καταγράψει 3 πικανζσ μεκόδουσ. τθ ςυνζχεια, τα μζλθ τθσ κάκε ομάδασ ςυηθτοφν τισ ιδζεσ τουσ και επιλζγουν τισ 5 καλφτερεσ μεκόδουσ. Σα αποτελζςματα τθσ κάκε ομάδασ παρουςιάηονται ςτθν ολομζλεια. Δραςτηριότητα 7 (Διάρκεια 5 ) Ο ςυντονιςτισ ανακεφαλαιϊνει τα κυριότερα ςθμεία.

15 3 ο Βιωματικό Εργαςτήρι Αξιοποιϊντασ το EPBC II για τη διδαςκαλία του πολιτιςμοφ Θζμα: Αξιοποιϊντασ το EPBC II για τθ διδαςκαλία του πολιτιςμοφ Διάρκεια: 2 ϊρεσ Μαθηςιακζσ δραςτηριότητεσ και μζθοδοι: Διάλεξθ, Επίδειξθ, Ατομικι Εργαςία, Ομαδικι Εργαςία Υλικά: Αςπροπίνακασ, υπολογιςτισ, προβολζασ Σκοπόσ: Αυτό το βιωματικό εργαςτιρι ςτοχεφει ςτθν εξοικείωςθ των ςυμμετεχόντων με τισ Δραςτθριότθτεσ για τον Πολιτιςμό, οι οποίεσ ζχουν αναπτυχκεί ςτο πλαίςιο του προγράμματοσ EPBC II και ςτθν αξιοποίθςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ για βελτίωςθ των διδακτικϊν πρακτικϊν τουσ. Πιο ςυγκεκριμζνα, το εργαςτιρι επιδιϊκει να βοθκιςει τουσ ςυμμετζχοντεσ να αντιλθφκοφν τον πολιτιςμό ωσ αποτζλεςμα τόςο τθσ παράδοςθσ όςο και του ςφγχρονου τρόπου ηωισ και να ανιχνεφςουν τρόπουσ με τουσ οποίουσ θ παιδικι λογοτεχνία μπορεί να ςυμβάλει ςτθν Ευρωπαϊκι διαπολιτιςμικι εκπαίδευςθ. Επιπρόςκετα, οι ςυμμετζχοντεσ κα αναπτφξουν πρακτικζσ και προςεγγίςεισ πουκα ενιςχφςουν τθ διδαςκαλία τουσ προσ αυτι τθν κατεφκυνςθ, αξιοποιϊντασ και εναλλακτικζσ πθγζσ (π.χ. χάρτεσ, διαδίκτυο, εγκυκλοπαίδειεσ, ταξιδιοτικοί οδθγοί, κ.ά.) οι οποίεσ κα επιτρζψουν ςτα παιδιά να αντιλθφκοφν τουσ τρόπουσ με τουσ οποίουσ οι πολιτιςμοί αλλάηουν λόγω τθσ αλλθλεπίδραςθσ των παραγόντων: άνκρωποσ, χρόνοσ, τόποσ.

16 Στόχοι: Οι ςυμμετζχοντεσ αναμζνεται να καταςτοφν ικανοί Να ορίηουν τον πολιτιςμό ωσ αποτζλεςμα τόςο τθσ παράδοςθσ όςο και του ςφγχρονου τρόπου ηωισ. Να εντοπίηουν και να αποδομοφν πολιτιςμικά ςτερεότυπα. Να περιγράφουν τισ ποικίλεσ προςεγγίςεισ ςτθ διαπολιτιςμικι εκπαίδευςθ που αξιοποιοφνται ςτο EPBC II. Να κατθγοριοποιοφν τισ διάφορεσ μεκόδουσ με βάςθ τουσ εκπαιδευτικοφσ τουσ ςτόχουσ. Να επιλζγουν τθν πιο κατάλλθλθ μζκοδο για τθν επίτευξθ των ςτόχων τουσ. Να εφαρμόηουν τισ προτεινόμενεσ μεκόδουσ ςτθν κακθμερινι πρακτικι τουσ. Να διαφοροποιοφν τθ διδαςκαλία τουσ. Να προτείνουν δικζσ τουσ πρωτοποριακζσ προςεγγίςεισ ςτθ διαπολιτιςμικι εκπαίδευςθ. Μαθηςιακά Αποτελζςματα: Με τθν ολοκλιρωςθ του εργαςτθρίου, οι ςυμμετζχοντεσ κα μποροφν να αξιοποιιςουν το υλικό του EPBC II για Να επιλζγουν δραςτθριότθτεσ που κα εμπλουτίςουν τθ διδαςκαλία τουσ. Να εφαρμόηουν προτεινόμενεσ προςεγγίςεισ. Να ςχεδιάηουν κατάλλθλο εκπαιδευτικό υλικό για επίτευξθ των ςτόχων τουσ. Να εφαρμόηουν πρωτοποριακζσ μεκόδουσ για αποτελεςματικι διαπολιτιςμικι εκπαίδευςθ.

17 Δραςτηριότητεσ: Δραςτηριότητα 1 (Διάρκεια 30 ) Ο ςυντονιςτισ ηθτάει από τουσ ςυμμετζχοντεσ να ηωγραφίςουν ζνα από τουσ ακόλουκουσ ανκρϊπουσ: Μια Ολλανδζηα Ζνα Κινζηο Ζναν Ζλλθνα Μια Γαλλίδα Ζναν Άγγλο Ζναν Αμερικανό (Ο ςυντονιςτισ κακορίηει τι κα ηωγραφίςει ο κάκε ςυμμετζχοντασ) Αναμζνεται ότι ςτισ ηωγραφίεσ τουσ οι ςυμμετζχοντεσ κα ενςωματϊςουν: τοιχεία από το λαϊκό πολιτιςμό (π.χ. παραδοςιακζσ ςτολζσ για τθν Ολλανδζηα, τον Κινζηο ι τον Ζλλθνα) Πολιτιςμικά ςτερεότυπα (π.χ. οι Γαλλίδεσ είναι ςικ ι οι Άγγλοι είναι τηζντλεμεν) τοιχεία από το ςφγχρονο τρόπο ηωισ (π.χ. κάςουαλ ροφχα για τον Αμερικανό) Ο ςυντονιςτισ επιλζγει κάποιεσ ηωγραφιζσ και ηθτάει από τουσ ςυμμετζχοντεσ να τισ δείξουν ςτουσ υπόλοιπουσ. Επιλζγει πολλαπλζσ αναπαραςτάςεισ του ίδιου ανκρϊπου (π.χ. Κινζηου) και ςυντονίηει ςυηιτθςθ με βάςθ τα πιο κάτω ερωτιματα: Γιατί ζχετε επιλζξει να τον/τθν ηωγραφίςετε με αυτι τθν ενδυμαςία; Πϊσ επιρεάηουν τθν ζνδυςθ οι καιρικζσ ςυνκικεσ; Πιςτεφετε ότι οι άνκρωποι ςε αυτι τθ χϊρα εξακολουκοφν να είναι όπωσ τουσ ζχετε ςχεδιάςει; Όλεσ οι (Ολλανδζηεσ, π.χ.) φοράνε τα ίδια ροφχα;

18 Αν ςασ ηθτοφςα να ηωγραφίςετε ζνα δικθγόρο κα ηωγραφίηατε μια γυναίκα ι ζναν άντρα; Αν ςασ ηθτοφςα να ηωγραφίςετε ζναν Ζλλθνα ι ζναν Ολλανδό δικθγόρο, κα τουσ ηωγραφίηατε διαφορετικά; Ο ςυντονιςτισ κατευκφνει τθ ςυηιτθςθ ςτα πολιτιςμικά ςτερεότυπα. Προκαλεί τουσ ςυμμετζχοντεσ να αναςτοχαςτοφν ςχετικά με τισ ηωγραφιζσ του και να επεξθγιςουν πϊσ και γιατί οι νοθτικζσ εικόνεσ που ζχουν για κάποια άτομα επθρεάηονται από τον τρόπο που τα διαφορετικά ζκνθ και πολιτιςμοί αναπαριςτοφνται ςτθ λογοτεχνία, τον κινθματογράφο, τθν τθλεόραςθ και άλλεσ πθγζσ πλθροφόρθςθσ. Διεξάγεται ςυηιτθςθ ςχετικά με τθν ζννοια τθσ αλλαγισ ςε ςυνάρτιςθ με τθν πολιτιςμικι ςφγκρουςθ, τθν εξζλιξθ, τθ δόμθςθ, αποδόμθςθ και αναδόμθςθ. Σονίηεται ο ρόλοσ τθσ λογοτεχνίασ ςτθν εξοικείωςθ των παιδιϊν με άλλουσ πολιτιςμοφσ από τθ μια, αλλά και ςτθν ενίςχυςθ κάποιων ςτερεότυπων. Οι ςυμμετζχοντεσ ενθμερϊνονται ότι αυτζσ οι δφο λειτουργίεσ τθσ λογοτεχνίασ κα αποτελζςουν και το κζμα των επόμενων δραςτθριοτιτων. Δραςτηριότητα 2 (Διάρκεια 25 ) Η δραςτθριότθτα εςτιάηεται ςτθν πρϊτθ λειτουργία τθσ λογοτεχνίασ: εξοικείωςθ των παιδιϊν με άλλουσ πολιτιςμοφσ. Οι ςυμμετζχοντεσ περιγράφουν: Πλθροφορίεσ που μποροφν να αντλιςουν τα παιδιά από τθ λογοτεχνία (π.χ. γλϊςςα, ενδυμαςία, φαγθτό, ιςτορία, πολιτιςμικζσ νόρμεσ, επαγγζλματα) χετικζσ δραςτθριότθτεσ που μποροφν να βοθκιςουν τα παιδιά να εντοπίςουν και να επεξεργαςτοφν αυτζσ τισ πλθροφορίεσ. Όλεσ οι ιδζεσ καταγράφονται ςτον πίνακα και αναλφονται. Ο ςυντονιςτισ παρουςιάηει τισ εξισ δραςτθριότθτεσ από τον Οδηγό (ςελ. 37-38): «Περιγραφι άλλων λαϊν, πολιτιςμϊν και χωρϊν» και «Ομοιότθτεσ και διαφορζσ». Θα μποροφςε να αναφερκοφν και κάποιεσ ειςθγιςεισ για αξιοποίθςθ τθσ τεχνολογίασ προσ αυτι τθν κατεφκυνςθ.

19 Δραςτηριότητα 3 (Διάρκεια 35 ) τθ ςυνζχεια θ ςυηιτθςθ ςτρζφεται ςε μακθςιακοφσ ςτόχουσ. Επιςθμαίνεται ότι οι ςτόχοι ςυγκεκριμενοποιοφν τισ γνϊςεισ και δεξιότθτεσ που αξίηει να επιδιωχκοφν. Η αξιόλογθ γνϊςθ είναι γνϊςθ που μποροφμε να ςυγκρατιςουμε και να επαναφζρουμε. Είναι γνϊςθ που μπορεί να εφαρμοςτεί ςε ποικίλεσ περιςτάςεισ και να αξιοποιθκεί ωσ εργαλείο κατανόθςθσ του κόςμου. Οπότε, τα παιδιά κα πρζπει να λαταςτοφν ικανά να αναςτοχάηονται ςε ςχζςθ με πλθροφορίεσ που αντλοφν από τθ λογοτεχνία για να: Εντοπίηουν ομοιότθτεσ και διαφορζσ ανάμεςα ςε διαφορετικοφσ ανκρϊπουσ, τόπουσ και ιςτορικζσ περιόδουσ Αιτιολογοφν τθν φπαρξθ ομοιοτιτων και διαφορϊν με βάςθ το χρόνο και το χϊρο Να αναλφουν και να ςυγκρίνουν διαφορετικοφσ πολιτιςμοφσ Να εξετάηουν τθν εξζλιξθ των πολιτιςμϊν Να διαχωρίηουν το πραγματικό από το φανταςτικό Να χρθςιμοποιοφν εναλλακτικζσ πθγζσ (βιβλία, χάρτεσ, εγκυκλοπαίδειεσ, ιςτορικζσ μαρτυρίεσ, κ.ά.) για να επιβεβαιϊςουν τθν αξιοπιςτία των πλθροφοριϊν που ζχουν αντλιςει. Επιλζγεται ζνα γνωςτό παραμφκι, όπωσ θ ταχτοποφτα, και ςε κάκε ομάδα ςυμμετεχόντων ανατίκεται διαφορετικι εργαςία. Η κάκε ομάδα αναδιθγείται το παραμφκι αλλάηοντασ μια διαφορετικι παράμετρο: Πϊσ κα άλλαηε το παραμφκι αν... Η ταχτοποφτα ιταν, για παράδειγμα, Κφπρια, Ρουμάνα, Πολωνι, κτλ. Η ιςτορία διαδραματιηόταν ςτθ ςφγχρονθ εποχι Η ταχτοποφτα ιταν άντρασ.

20 Οι ςυμμετζχοντεσ επεξεργάηονται τα εξισ ερωτιματα: Σι κα φοροφςε θ ταχτοποφτα; Ποφ κα ηοφςε; Σι κα ζτρωγε; Πϊσ κα ιταν το παλάτι; Πϊσ κα ιταν θ άμαξα; Πϊσ κα άλλαηε θ ςυμπεριφορά τθσ; Οι ομάδεσ παρουςιάηουν τα αποτελζςματά τουσ και ακολουκεί ςυηιτθςθ ςχετικά με παράγοντεσ που επθρεάηουν τον πολιτιςμό (π.χ. φφλο, εποχι, τοποκεςία). Ο ςυντονιςτισ εξθγεί ότι αυτι είναι μια πολφ χριςιμ δραςτθριότθτα για ανάπτυξθ τθσ ενςυναίςκθςθσ, τον εντοπιςμό και αιτιολόγθςθ των ςτερεότυπων, τθν επιςιμανςθ τθσ επίδραςθσ του τόπου και του χρόνου ςτο φαγθτό, τθν ενδυμαςία, τθν αρχιτεκτονικι, κτλ. Δραςτηριότητα 4 (Διάρκεια 25 ) Ο ςυντονιςτισ κζτει το ηιτθμα τθσ διακεματικότθτασ και ηθτάει από τουσ ςυμμετζχοντεσ να προτείνουν τρόπουσ με τουσ οποίουσ θ λογοτεχνία κα μποροφςε να εμβολιάςει και άλλεσ περιοχζσ του προγράμματοσ ςπουδϊν και να διδαχκεί παράλλθλα με άλλα μακιματα, ζτςι ϊςτε να ςτθρίξει τθ διαπολιτιςμικι επικοινωνία. Οι ςυμμετζχοντεσ περιγράφουν πικανζσ δραςτθριότθτεσ. Ο ςυντονιςτισ παρουςιάηει ςχετικζσ δραςτθριότθτεσ από τον Οδηγό και τισ Δραςτθριότθτεσ για τον Πολιτιςμό. Επιπρόςκετα, παρουςιάηονται δραςτθριότθτεσ που αξιοποιοφν και άλλεσ πθγζσ εκτόσ από το EPBC II. Δραςτηριότητα 5 (Διάρκεια 5 ) Ο ςυντονιςτισ ανακεφαλαιϊνει.

21 Ερωτηματολόγιο Αξιολόγηςησ Εργαςτηρίου Παρακαλϊ κυκλϊςτε την επιλογή που περιγράφει καλφτερα την άποψή ςασ. 1ο Βιωματικό Εργαςτήρι: Αξιοποιώντασ το EPBC II για τη διδαςκαλία τησ λογοτεχνίασ Αυτό το εργαςτήρι ήταν... 1 2 3 4 5 Καθόλου χρήςιμο Πάρα πολφ χρήςιμο 2ο Βιωματικό Εργαςτήρι: Αξιοποιώντασ το EPBC II για τη διδαςκαλία τησ γλώςςασ Αυτό το εργαςτήρι ήταν... 1 2 3 4 5 Καθόλου χρήςιμο Πάρα πολφ χρήςιμο 3ο Βιωματικό Εργαςτήρι: Αξιοποιώντασ το EPBC II για τη διδαςκαλία του πολιτιςμοφ Αυτό το εργαςτήρι ήταν... 1 2 3 4 5 Καθόλου χρήςιμο Πάρα πολφ χρήςιμο Το υλικό που ζχει αναπτυχθεί ςτο πλαίςιο του προγράμματοσ EPBC II είναι... 1 2 3 4 5 Ένα από τα ίδια Πολφ πρωτόυπο Οι μζθοδοι που προτείνονται ςτο πλαίςιο του EPBC II είναι... 1 2 3 4 5 Μη ρεαλιςτικζσ Ρεαλιςτικζσ Θα χρηςιμοποιήςω υλικό από το EPBC Iiςτη διδαςκαλία μου 1 2 3 4 5 ίγουρα όχι Οπωςδήποτε Ευχαριςτοφμε