ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΑΛΑΚΟΣ Επίκ. Καθηγητής Μαιευτικής & Γυναικολογίας Β Μαιευτική & Γυναικολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Αρεταίειο Νοσοκομείο Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Οικογενειακού Προγραμματισμού, Αντισύλληψης & Αναπαραγωγικής Υγείας
Νεαρή ακροβάτης, τέρρα-κόττα ελληνιστικής εποχής από τον Τάραντα.
Χάλκινη «δρομάς», τμήμα διακόσμησης κρατήρα ή τρίποδα. Από τη Δωδώνη, 550-540540 πχ. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
The prevalence of menstrual irregularities (li (oligomenorrhea and amenorrhea) )i in different athletic disciplines Study General population Petterson et al. (1973) Singh (1981) Weight-bearing gsports Ballet Abraham et al. (1982) Brooks-Gunn (1987) Feicht et al. (1978) Glass et al. (1987) Number of subjects 1862 900 29 53 128 67 Percentage with irregularities 1. 8 5. 0 79. 0 59. 0 6-43 34. 0 Running Shangold & Levine (1982) 394 24. 0 Sanborn et al. (1987) 237 26. 0 Non-weight-bearing sports Cycling Sanborn et al. (1987) 33 12. 0 Swimming Sanborn et al. (1987) 197 12. 0
Causes of amenorrhea in adolescents Primary amenorrhea a.physiologic delay b.pseudoamenorrhea Imperforate hymen Transverse septum c. Mayer-Rokitansky-Kuster-Hauser y syndrome d. Tuner syndrome e. Chronic illness f. Hypothalamic induced (such as weight loss, eating disorders, exercise, stress, other) g. Pituitary disorders h.polycystic ovary syndrome (hyperandrogenemia syndromes) i.thyroid disorders j. Others
Secondary Amenohrrea a. Pregnancy b. Hypothalamic induced d( (such as weight htloss, eating disorders, exercise, stress) c. P.C.O. d. Thyroid disorders e. Pituitary disorders (pituitary adenoma)
Laboratory investigations for amenorrhea in adolescents Pregnancy test Thyroid hormone levels Prolactin levels Vaginal smear to evaluate for epithelial cell estrogenization LH & FSH: in ovarian failure/dysgenesis; normal or in others Head CT/MR Pelvic ultrasound to define anatomy If virilization / hirsutism : DHEASm LH/FSH ratio (nl: < 2.5:1), testosterone (total and free) Chromosome evaluation Bone age Pelvic / abdominal MRI Renal ultrasound / IVP
Pathophysiologic Factors of Exercise-Induced Changes in reproductive Function 1. The physical stress of training and/or competing 2. The emotional stress of training and/or competing 3. Abnormalities of nutrition and energy drain 4. Predisposition 5. Altered lean-fat ratio 6. Loss of weight 7. Acute hormonal changes with exertion 8. Chronic hormonal effects of training Rebar et al 1983
OSTEOPOROSIS Approximately 50-63% of the PBM is achieved during childhood and 37 to 50% during adolescence
Risk factors for osteoporosis Limited calcium intake in childhood/adolescence Positive family history (first-degree relatives) for osteoporosis Low levels of physical (weight-bearing) activity History of amenorrhea / irregular menses Thin habitus (anorexia nervosa, others) Alcoholism (toxic to bone-building cells and possible induces decreased calcium absorption) Cigarette smoking (decreases estrogen effectiveness) Medications (glucocorticoids, phenytoin, others) Various chronic diseases (primary hyperparathyroidism, Cushing s syndrome, Addison s disease, leukemia, celiac diseases, Crohn s disease, others) Others
Markers of bone turnover Model Bone Study Formation Resorption Turnov er Post-menopausal Manolagas & estrogen deficiency Jilka (1995) review Exercise-induced amenorrhea (runners) Okano et al. (1995) (osteocalcin) Exercise-induced amenorrhea (runners) Zanker & Swaine (1998) (osteocalcin BAP*) (deoxypyridinol ine)
ANOREXIA NERVOSA 1. Malnutrition (weight loss 15-25%) 2. Neuroendocrine metabolic aberrations 3. Phycogenic factors 15-75% of adolescent athletes
(Considine RV, et al., N Engl J Med, 1996, 334:292)
th n* ncers wi gression ber of da ertal prog Numb pube 10 8 6 4 2 0 < 23% Body Fat > 23% Body Fat M. P. Warren and N. E. Perlorth J of Endo 2001
TESTICULAR FEMINIZATION SYNDROME IN TWO SISTER ATHLETS Z. Kosmaidou-Aravidou, N. Salakos, E. Deligeoroglou, ELb E. Lyberatou, GC G. Creatsas
Treatment of amenorrhea Model Hypothalamic amenorhea (including eating disorders) Study Hegenroeder (1995) Therapy Oral contraceptive randomized, 12 months 0.035mg ethinyl estradiol 0.5-1.0mg norethindrone Spin e BMD Hi p Total NS Exercise- Cumming et al. HRT observed 24-30 - induced (1987) months amenorrhea Exercise- Warren et al. (1986) HRT randomized, 24 NS NS NS induced months amenorrhea Anorexia Kibanski et al. HRT randomized NS* - - nervosa (1995) * Patients with lowest BMD showed some increase
BENEFITS OF THE PILL Pregnancy mortality Reduction in risk Ectopic pragnancy 90 % Cancer Ovary 40 % Endometrium 40 % Benign breast disease 40 % Functional ovarian cysts Luteal 78 % Follicular 49 % Fibroids 5 year of combined oral contraceptives 17 % Pelvic inflammatory disease 50 % Menorrhagia 50 % Iron deficiency anaemia 50 % Dysmenorrhoea 40 %
Αντισυλληπτικά Προγεσταγόνα 17α- hydroxyprogesterone derivatives 2. 19- nortestosterone derivatives Pregnane Estrane Gonane Progesterone Medroxyprogesterone Megestrol acetate Medrogestone Chlormadinone acetate Cyproterone acetate Dinogest Norethisterone Norethisterone acetate Ethynodiol diacetate Lynestrenol Norethynodrel Levonorgestrel o e Desogestrel Norgestimat Gestoden Οιστρογόνα Ethinyl estradiol
Φαρμακολογικό προφίλ της προγεστερόνης, της δροσπιρενόνης και άλλων συνθετικών προγεσταγόνων αντιαλατογλυκοκορτικοειδής προγεσταγονική /ανδρογονική αντιανδρογονική δράση δράση δράση κορτικοειδής δράση δράση Προγεστερόνη + - (+) + - Δροσπιρενόνη + - + + - Οξική Κυπροτερόνη + - + - (+) δεσογεστρέλη + (+) - - - (ενεργός ό μεταβολίτης 3-κετοδεσογεστρόλη) δ Διενογέστη + - + - - Γεστοδένη + (+) - (+) - Λεβονοργεστρέλη + (+) - - - Νοργεστιμάτη + (+) - - - (κύριος μεταβολίτης της λεβονοργεστρόλης) Foldert et al. Eur J Contracept t Reprod Health Care 2000; 5: 124-34 (+), αμελητέα στις θεραπευτικές δόσεις -, καμία δράση +, εμφανής δράση
Εθινυλοιστραδιόλη- ροσπιρενόνη Δράση + Δράση Αντιαλατοκορτικοειδούς Αντιανδρογόνου + Δράση Προγεστερόνης στη κατακράτηση H 2 O/Na Τάση μαστών Οίδημα/Μετεωρισμός Σωματικό βάρος Προεμμηνορυσιακό σύνδρομο Δέσμευση του υποδοχέα ανδρογόνων Ακμή Σμηγματόρροια
Εθινυλοιστραδιόλη- ροσπιρενόνη ρ ρ η Σωματικό βάρος λλαγή (%) Μέση εκατοσ στιαία α 0.2 0-0.2-0.4-0.6-0.8-1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Κύκλοι ροσπιρενόνη (n = 2026) Λεβονοργεστρέλη (n = 830) p < 0.05 από το 1ο κύκλο Huber et al., 2000; Foidart et al., 2000
Εθινυλοιστραδιόλη- ροσπιρενόνη Τάση μαστών 25 37 6 3 3 2 0 3 6 0 3 6 Μήνες Μήνες Κανονική χορήγηση η Συνεχής χορήγηση η
Εθινυλοιστραδιόλη- ροσπιρενόνη Συμπεράσματα Καλός έλεγχος του κύκλου Καλά ανεκτό Υψηλή αντισυλληπτική προστασία εν προκαλεί λίαύξηση βάρους Ευεργετική δράση στο δέρμα Ευεργετική δράση στο προεμμηνορυσιακό σύνδρομο
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας!