ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΘΕΩΡΙΑ & ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Αναστασία Στρατηγέα
ΑΔΕΙΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άδεια χρήσης άλλου τύπου, αυτή πρέπει να αναφέρεται ρητώς. 2
ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΑΞΟΝΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1. Η Έννοια της Συμμετοχής - Ιστορική Εξέλιξη Κατευθύνσεις Πολιτικής σε Παγκόσμιο και Ευρωπαϊκό Επίπεδο 2. Η Έννοια της Συμμετοχής: Ορισμός, Ρόλος, Αρχές 3. Συμμετοχικός Σχεδιασμός (ΣΣ) - Θεωρητικές Αρχές - Επίπεδα Συμμετοχής 4. Ταξινόμηση Μεθόδων Συμμετοχής 5. Μέθοδοι Αποτύπωσης της Διαφορετικότητας 6. Μέθοδοι Σύγκλισης ή Επίτευξης Ομοφωνίας 7. Επιλογή Μεθόδου Συμμετοχής 8. Τεχνολογίες Πληροφορίας & Επικοινωνίας (ΤΠΕ) και Συμμετοχικός Σχεδιασμός - Web-based Εφαρμογές 9. Παραδείγματα Εφαρμογής ΣΣ - Ελληνική / Διεθνής Εμπειρία 3
ΔΙΑΚΡΙΣΗ Σχεδιασμός συμμετοχικής διαδικασίας: αποσαφήνιση των επιμέρους σταδίων διά μέσω των οποίων υλοποιείται η συμμετοχή των ομάδων ενδιαφερόντων στον σχεδιασμό Διαδικασία σχεδιασμού: σειρά βημάτων για την επίλυση ενός σχεδιαστικού προβλήματος, με στόχο τη λήψη απόφασης σχετικά με τον τρόπο επίλυσής του (λύση) και το πλαίσιο πολιτικών και μέτρων που απαιτείται για τον σκοπό αυτόν (παρεμβάσεις σχεδιασμού) δύο διακριτές μεταξύ τους διαδικασίες με την πρώτη να αποτελεί τμήμα της δεύτερης στην προσπάθεια ενσωμάτωσης της συμμετοχικής προσέγγισης στη διαδικασία του σχεδιασμού 4
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ Κάθε στάδιο της διαδικασίας σχεδιασμού έχει διαφορετικούς στόχους και οδηγεί σε διαφορετικές αποφάσεις Η συμμετοχή του κοινού μπορεί να αποτελεί αντικείμενο ενός ή και περισσότερων σταδίων της διαδικασίας σχεδιασμού Ο ρόλος της συμμετοχής σε κάθε στάδιο είναι διαφορετικός Οι παράγοντες για την επιλογή μεθόδου συμμετοχής μπορεί να διαφοροποιούνται σε καθένα από τα στάδια αυτά Το στοιχείο αυτό συνεπάγεται τη διαφορετική προσέγγιση στην επιλογή συμμετοχικής μεθόδου, με βάση τις ανάγκες κάθε σταδίου του σχεδιασμού και τα χαρακτηριστικά των μεθόδων 5
ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Εργαλεία για τη διενέργεια δομημένων διαδικασιών διαλόγου που εμπλέκουν το κοινό στη συζήτηση Στοχεύουν στην: α) δημιουργία πλαισίου αποδοτικής συζήτησης β) παραγωγή αξιοποιήσιμων αποτελεσμάτων Επιλογή μεθόδου: γίνεται στη βάση σειράς παραγόντων 6
ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Η επιλογή συμμετοχικής μεθόδου απαιτεί τη συστηματική θεώρηση σειράς παραγόντων οι οποίοι θα οριοθετήσουν την επιλογή της κατάλληλης μεθόδου συμμετοχής η επιλογή μεθόδου γίνεται ΜΕ ΒΑΣΗ τις ανάγκες που καλύπτει η συμμετοχή τα χαρακτηριστικά των διαφορετικών μεθόδων συμμετοχής 7
ΚΥΡΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΜΕΘΟΔΟΥ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Στόχος συμμετοχής Φύση σχεδιαστικού προβλήματος Βαθμός εμπλοκής συμμετεχόντων Τύπος συμμετεχόντων Στάδιο υλοποίησης συμμετοχής Χρόνος υλοποίησης Κόστος Αντικείμενο συμμετοχής Κατεύθυνση επικοινωνίας (μονόδρομη ή αμφίδρομη ροή πληροφορίας) Μέσο επικοινωνίας 8
ΣΤΟΧΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Ποιός είναι ο στόχος της συμμετοχής - ΓΙΑΤΙ ; Ποιότητα παραγόμενου προϊόντος: αξιοποίηση συμμετεχόντων για την απόκτηση πληροφορίας χρήσιμης για τη βελτίωση του τελικού προϊόντος του σχεδιασμού αποφάσεις / πολιτικές Διαδικασία λήψης απόφασης: δημοκρατικότερη διαδικασία λήψης απόφασης - διαδικασία αμοιβαίας μάθησης για τους εμπλεκόμενους έμφαση στη διαδικασία καθαυτή Αποτελεσματικότερη εφαρμογή: προετοιμασία ομάδων ενδιαφερόντων για την εφαρμογή των σχετικών πολιτικών Νομιμοποίηση: σφραγίδα νομιμοποίησης στις αποφάσεις του σχεδιασμού 9
Γνώση: Απόθεμα επιστημονικής γνώσης που υπάρχει γύρω από το εξεταζόμενο πρόβλημα Ωριμότητα: Σε ποιο βαθμό η κοινωνία έχει διαμορφωμένη γνώμη γύρω από το πρόβλημα π.χ. έχουν εκφραστεί απόψεις, έχει θεσπιστεί σχετική νομοθεσία Πολυπλοκότητα: Η αντιμετώπιση ιδιαίτερα πολύπλοκων προβλημάτων καθιστά αναγκαία την αξιοποίηση εξειδικευμένης τεχνικής γνώσης - Απλοί πολίτες ΔΕΝ είναι δυνατό να συνεισφέρουν σε τέτοιου είδους προβλήματα Αμφισβήτηση: Βαθμός αμφισβήτησης για το πρόβλημα - κοινωνικές εντάσεις και πόλωση ανάμεσα στις διαφορετικές ομάδες - δυσκολία δημιουργίας συναίνεσης ΦΥΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ Ποιά είναι η φύση του εξεταζόμενου προβλήματος ΠΡΟΒΛΗΜΑ; 10
ΒΑΘΜΟΣ ΕΜΠΛΟΚΗΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ Ποιός ο βαθμός εμπλοκής των συμμετεχόντων ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ; Παροχή Πληροφορίας Διαβούλευση Συμβουλευτικότητα Συν-σχεδιασμός Συν-απόφαση 11
ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΠΟΙΟΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ; Στόχος προβλήματος Φύση προβλήματος Χωρική κλίμακα αναφοράς προβλήματος π.χ. τοπική ή υπερτοπική ή ακόμα και εθνική - υπερεθνική ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ για την επιλογή του τύπου των συμμετεχόντων και της μεθόδου συμμετοχής ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Σχεδιασμός μέλλοντος αγροτικού τομέα στην Ευρώπη: απαιτεί εξειδικευμένη γνώση Συμμετέχοντες: ΚΛΑ, ειδικοί, φορείς αγροτικών ενώσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο κ.λπ. Ανάπλαση πλατείας: θέμα τοπικού ενδιαφέροντος Συμμετέχοντες: πολίτες 12
ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ Στόχος προβλήματος Φύση προβλήματος Χωρική κλίμακα αναφοράς προβλήματος π.χ. τοπική ή υπερτοπική ή ακόμα και εθνική - υπερεθνική ενδιαφέρον που έχει κάθε ομάδα συμμετεχόντων για ένα ζήτημα θίγονται ή επωφελούνται από τις παρεμβάσεις του σχεδιασμού δυνατότητα συνεισφοράς στη διαδικασία 13
ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΠΟΙΟΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ; Κέντρα χάραξης πολιτικής (policy makers) Κέντρα λήψης αποφάσεων (decision makers) Ειδικοί Φορείς οργανώσεις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ) Πολίτες Ομάδες πολιτών Ο ρόλος και οι αρμοδιότητες των ομάδων συμμετεχόντων στο μελετώμενο πρόβλημα μπορεί να καθοδηγήσει την επιλογή του κατάλληλου τύπου συμμετεχόντων 14
ΤΥΠΟΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΠΟΙΟΣ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ; Απαιτείται ισορροπημένη και αντιπροσωπευτική εκπροσώπηση Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι ΑΝΑΓΚΕΣ κάλυψης των διαφορετικών ΔΙΑΣΤΑΣΕΩΝ ενός προβλήματος, έτσι ώστε η συμμετοχική διαδικασία να αποκομίζει πληροφορία για το σύνολο των επιμέρους αυτών διαστάσεων ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ δημόσιου / ιδιωτικού τομέα και κοινωνικού συνόλου - κατάλληλη εκπροσώπηση όλων των παραπάνω ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΩΝ και οπτικών διαφορετικών φύλων και εθνικοτήτων ομάδων διαφορετικής κοινωνικής και οικονομικής κατάστασης κ.λπ. 15
ΣΤΑΔΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Σε ποιό στάδιο της διαδικασίας σχεδιασμού κρίνεται σκόπιμη η εμπλοκή των συμμετεχόντων - ΠΟΤΕ; Οριοθέτηση προβλήματος Ανάλυση υπάρχουσας κατάστασης Διατύπωση στόχων Δόμηση εναλλακτικών λύσεων Αξιολόγηση εναλλακτικών λύσεων Διατύπωση κατευθύνσεων πολιτικής Εφαρμογή Παρακολούθηση Εκ των υστέρων αξιολόγηση 16
ΣΤΑΔΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΠΟΤΕ; Στάδιο ανάλυσης πολιτικής: οριοθετούνται οι στόχοι του σχεδιαστικού εγχειρήματος η υπάρχουσα κατάσταση και η δυναμική της οι εναλλακτικές λύσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος τα κριτήρια/βάρη για την αξιολόγησή τους οι επιπτώσεις των εναλλακτικών λύσεων Στάδιο διατύπωσης πολιτικής: επιλογή βέλτιστης εναλλακτικής λύσης οριοθέτηση μέτρων πολιτικής για την υλοποίησή της Στάδιο εφαρμογής πολιτικής: υλοποιούνται τα μέτρα πολιτικής που προωθούν την επιλεγείσα εναλλακτική λύση Στάδιο αξιολόγησης πολιτικής: αποτελέσματα από την εφαρμογή της - βαθμός επίτευξης στόχων 17
ΣΤΑΔΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΠΟΤΕ; ΣΤΑΔΙΟ Ανάλυσης πολιτικής Διατύπωσης πολιτικής Εφαρμογής πολιτικής Αξιολόγησης πολιτικής 18
ΣΤΑΔΙΟ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΠΟΤΕ; ΣΤΑΔΙΟ Ανάλυσης πολιτικής Διατύπωσης πολιτικής Εφαρμογής πολιτικής Αξιολόγησης πολιτικής Στα διάφορα στάδια της διαδικασίας σχεδιασμού ο ρόλος της πληροφορίας που συλλέγεται και αξιοποιείται από τη συμμετοχική προσέγγιση έχει διαφορετική συνεισφορά Διαφορετικός είναι και ο τύπος των συμμετεχόντων που μπορεί να εμπλέκεται, ανάλογα με το στάδιο και τις ανάγκες που αυτό θέτει Κατ επέκταση διαφορετικές μέθοδοι συμμετοχής μπορούν να αξιοποιούνται για τους διαφορετικούς τύπους συμμετεχόντων και πληροφορίας που απαιτείται σε καθένα από τα παραπάνω στάδια 19
ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Ποιό είναι το ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ της συμμετοχής; Χωρική διάσταση Περιβαλλοντική διάσταση Οικονομική διάσταση Κοινωνική διάσταση Θεσμική διάσταση Τεχνολογική διάσταση κ.λπ. Πρόβλημα Επιδιωκόμενος στόχος Πολυπλοκότητα προβλημάτων - Διεπιστημονική προσέγγιση 20
ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΠΟ ΠΟΙΟΝ ΣΕ ΠΟΙΟΝ; Συμμετοχική διαδικασία διαδικασία ροής πληροφορίας ανάμεσα στους κόμβους ενός δικτύου κέντρα λήψης αποφάσεων επιστημονική κοινότητα / ομάδα σχεδιασμού ομάδες ενδιαφερόντων Μονόδρομη ροή πληροφορίας: από τα ΚΛΑ προς το κοινό Αμφίδρομη ροή πληροφορίας: από τα ΚΛΑ προς το κοινό και αντίστροφα 21
ΜΕΣΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ποιά μέσα επικοινωνίας αξιοποιούνται στο πλαίσιο της συμμετοχής - ΠΩΣ; ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Πριν την υλοποίηση της συμμετοχικής διαδικασίας: στόχος η ευρεία ενημέρωση ομάδων ενδιαφερόντων για το συμμετοχικό εγχείρημα - παρακίνηση για συμμετοχή Κατά τη διάρκεια της συμμετοχικής διαδικασίας: υποστήριξη της διαδικασίας καθαυτής για την ανταλλαγή απόψεων και τη συλλογή πληροφορίας Μετά το πέρας της συμμετοχικής διαδικασίας: στόχος η ευρεία διάδοση των αποτελεσμάτων Επικοινωνία με παραδοσιακά μέσα Διαπροσωπική (face-toface) επικοινωνία Αποστολή υλικού, ερωτηματολογίων κ.λπ. με παραδοσιακούς τρόπους Διαδικτυακή επικοινωνία Διαδίκτυο - σημαντικό εργαλείο για τη διάδοση πληροφορίας και την αλληλεπίδραση μεταξύ των συμμετεχόντων 22
ΜΕΣΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ποιά μέσα επικοινωνίας αξιοποιούνται στο πλαίσιο της συμμετοχής - ΠΩΣ; Επιλογή μέσου επικοινωνίας - κρίσιμη παράμετρος για την επιτυχή έκβαση της συμμετοχικής διαδικασίας σε όλα τα στάδιά της πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την υλοποίησή της ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ μια και μόνη συνταγή για την επιλογή μέσου Λήψη απόφασης: συνεκτίμηση σειράς παραγόντων,όπως φύση και χωρική κλίμακα αναφοράς μελετώμενου προβλήματος τύπος συμμετεχόντων δεξιότητες και πρότυπο επικοινωνίας αυτών κόστος για την εμπλοκή των συμμετεχόντων αριθμός συμμετεχόντων Επιλογή μέσου επικοινωνίας: δεν είναι μονοσήμαντα ορισμένη για το σύνολο μιας συμμετοχικής διαδικασίας - Είναι δυνατό στα διαφορετικά στάδιά της να αξιοποιούνται πολλαπλά μέσα επικοινωνίας ή και συνδυασμός τους 23
ΧΡΟΝΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ Σχεδιασμός Διαδικασίας Απαιτούμενος χρόνος Υλοποίηση Διαδικασίας Επεξεργασία Αποτελεσμάτων Δημιουργία Αναφοράς 24
ΧΡΟΝΟΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΧΡΟΝΟΣ: σημαντικός παράγοντας επιλογής συμμετοχικής μεθόδου Περιορισμένα χρονικά περιθώρια Οδηγούν σε επιλογή συμμετοχικών μεθόδων που εξασφαλίζουν ταχύτερη εφαρμογή ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ Πρόβλημα τοπικού ενδιαφέροντος όπου επιζητείται η εμπλοκή των πολιτών Η εφαρμογή της μεθόδου των «Ομάδων Εστίασης» μπορεί να προτιμάται έναντι π.χ. της «Charrette», καθώς η δεύτερη απαιτεί σημαντικά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για την εφαρμογή της 25
ΔΙΑΘΕΣΙΜΟΙ ΠΟΡΟΙ κόστος υλοποίησης συμμετοχικών μεθόδων Κόστος μεταφοράς συμμετεχόντων Πλήθος συμμετεχόντων Αμοιβή ειδικών Χώρος διεξαγωγής συμμετοχικής διαδικασίας υποδομή Κόστος οργάνωσης 26
ΕΠΙΛΟΓΗ ΜΕΘΟΔΟΥ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ Διαδικασία θεώρησης και αξιολόγησης πολλών διαφορετικών μεταβλητών οι οποίες συνδέονται με: τα χαρακτηριστικά των μεθόδων συμμετοχής τους στόχους της συμμετοχικής διαδικασίας, το ποιες δηλαδή ανάγκες του σχεδιασμού καλείται να ικανοποιήσει τον στόχο και τη φύση του μελετώμενου σχεδιαστικού προβλήματος 27
+/ : υποδηλώνει ότι η μέθοδος μπορεί να διαχειριστεί ζητήματα που, ως προς τα διάφορα χαρακτηριστικά τους, μπορεί να βρίσκονται και στα δύο άκρα (+ ή ). Για παράδειγμα, η μέθοδος των Πυρήνων Σχεδιασμού μπορεί να 28 διαχειριστεί και πολύπλοκα και λιγότερο πολύπλοκα προβλήματα.
+/ : υποδηλώνει ότι η μέθοδος μπορεί να διαχειριστεί ζητήματα που, ως προς τα διάφορα χαρακτηριστικά τους, μπορεί να βρίσκονται και στα δύο άκρα (+ ή ). Για παράδειγμα, η μέθοδος των Πυρήνων Σχεδιασμού μπορεί να διαχειριστεί και πολύπλοκα και λιγότερο πολύπλοκα προβλήματα 29
ΜΕΘΟΔΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΑΝΑ ΣΤΑΔΙΟ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 30
ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ - ΣΤΟΧΟΥ Το κοινό/ειδικοί ως σύμβουλος στον καθορισμό προβλήματος - στόχου (συμβουλευτικότητα) με σκοπό: (α) διασφάλιση συναίνεσης στην ιεράρχηση των προβλημάτων - διαδικασία διαπραγμάτευσης (β) αποτύπωση διαφορετικότητας στην αντίληψη των προβλημάτων εμπλουτισμός διαθέσιμης γνώσης - καλύτερη οριοθέτηση στόχων σχεδιασμού Τεχνοκρατική προσέγγιση Απόψεις ειδικών Συναντήσεις Ειδικών Δημοκρατική προσέγγιση Ευρύ κοινό Εργαστήρια Charrette Διασκέψεις Πολιτών Ομάδες Εστίασης 31
ΑΝΑΛΥΣΗ ΥΠΑΡΧΟΥΣΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ καθοριστικό στάδιο στη διαδικασία του σχεδιασμού καταδεικνύει την κλίμακα και τον χρονικό ορίζοντα των απαιτούμενων παρεμβάσεων ΑΠΟΣΑΦΗΝΙΣΗ υφιστάμενου πλαισίου (εσωτερικό περιβάλλον μελετώμενου συστήματος) δυναμική εξέλιξής του εντός του οποίου θα αναζητηθούν οι σχεδιαστικές λύσεις του προβληματος Τεχνοκρατική προσέγγιση Απόψεις ειδικών, στελεχών οργανισμών/φορέων και ΚΛΑ Συμμετοχικά Μοντέλα Δημοκρατική προσέγγιση Απόψεις ευρύτερου κοινού Εργαστήρια Οραματισμού 32
ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΥΝΑΜΙΚΗΣ Τεχνοκρατική προσέγγιση Μέθοδος Delphi Γνώση ειδικών (experts) Συναντήσεις ειδικών (Expert panels) Συμμετοχικά μοντέλα - μοντέλο MICMAC Συμμετοχικά μοντέλα - μοντέλο SMIC PROB-EXPERT Συμμετοχικά Μοντέλα - μοντέλο MACTOR 33
ΔΟΜΗΣΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ / ΣΕΝΑΡΙΩΝ Τεχνοκρατική προσέγγιση Ανάλυση Σεναρίων Συμμετοχικά Μοντέλα - μοντέλο MORPHOL - μοντέλο SMIC PROB- EXPERT Συναντήσεις Ειδικών Δημοκρατική προσέγγιση Εργαστήρια Οραματισμού (Future workshops) Envisioning Workshops Μέθοδος Charrette 34
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΩΝ ΛΥΣΕΩΝ/ΣΕΝΑΡΙΩΝ Επιλογή επικρατέστερης λύσης μέσα από ένα φάσμα εναλλακτικών Τεχνοκρατική προσέγγιση Στηρίζεται στους ειδικούς Συμμετοχικά Μοντέλα - μοντέλα MULTIPOL, REGIME, ELECTRE κ.λπ. Δημοκρατική προσέγγιση Απόψεις κοινού Πυρήνες Σχεδιασμού (Planning cells) Διασκέψεις Πολιτών (Citizen juries) Συμμετοχική Εκτίμηση, Έλεγχος και Aξιολόγηση (Participatory Assessment, Monitoring and Evaluation Techniques PAME) 35
ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΜΕΤΡΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ Τεχνοκρατική προσέγγιση Brainstorming Συμμετοχικά Μοντέλα - μοντέλο MULTIPOL Ασκήσεις Πολιτικής Δημοκρατική προσέγγιση Εργαστήρια Οραματισμού (Future workshops) 36
ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ΕΜΠ» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του υλικού Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους 37