Η ζςγκπιηική αξιολόγηζη διαθοπεηικών ππογπαμμάηων άζκηζηρ ζηα επίπεδα λιποκςηοκινών και ζηην ππώιμη αθηπωμάηωζη ζε αζθενείρ με ζακσαπώδη διαβήηη ηύπος 2 Ν. Καδόγλοσ, Γ. Φωηιάδης, Α. Καπελούζοσ, Η. Τζανικίδης, Ι. Βράμπας, Ν. Αγγελοπούλοσ Σκήκα Δπηζηήκεο Φπζηθήο Αγσγήο θαη Αζιεηηζκνύ Α.Π.Θ, Α Παζνινγηθή Κιηληθή ΓΝΘ «Ιππνθξάηεην», Ίδξπκα Ιαηξνβηνινγηθώλ Δξεπλώλ, Αθαδεκίαο Αζελώλ, Γεληθό Ννζνθνκείν Καηεξίλεο. 25ο ΤΝΔΓΡΙΟ ΓΙΑΒΗΣΟΛΟΓΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΒΟΡΔΙΑ ΔΛΛΑΓΑ Θεζζαλονίκη, 10-12 Νοεμβπίος 2010
ακσαπώδηρ διαβήηηρ ηύπος 2 (Γ2) Υξόλην κεηαβνιηθό λόζεκα πνπ ζπλδέεηαη κε απμεκέλν θαξδηαγγεηαθό θίλδπλν (2-6 θνξέο απμεκέλνο θίλδπλνο εκθάληζεο ζηεθαληαίαο λόζνπ-ν, stroke/tia, PAD). American Diabetes Association - 2007 50% λενδηαγλσζκέλσλ αζζελώλ κε Γ2 έρεη ήδε εγθαηεζηεκέλε Ν. O Keefe JH Jr et al Ν Engl J Med 1999 Η ρξόληα, ρακεινύ βαζκνύ θιεγκνλή ζπλδέεηαη κε ηελ απμεκέλε επίπησζε ηεο δηαβεηηθήο αζεξσκάησζεο. Bonnatera GA et al Curr Mol Med 2010
Λιποκςηοκίνερ: Απελίνη, βαζπίνη Απελίνη: Πξόζθαηα αλαθαιπθζέλ πεπηίδην (+ελδνγελήο ππνδνρέαο APJ) κε εληόπηζε ζηα αγγεηαθά θαη κπνθαξδηαθά θύηηαξα. πζρέηηζε κε αλάπηπμε Γ2 θαη αληηζηόθσο αλάινγε ζρέζε κε ηλζνπιηλν-αληίζηαζε θαη ζηεθαληαία λόζν. Βαζπίνη:Τςειά επίπεδα βαζπίλεο ζρεηίδνληαη κε απμεκέλε ηλζνπιηλν-επαηζζεζία θαη κεησκέλε πηζαλόηεηα αλάπηπμεο Γ2. Αληη-θιεγκνλώδεηο ηδηόηεηεο κε δπλεηηθά αζεξνπξνζηαηεπηηθή δξάζε. Carpéné C et al J Physiol Biochem 2007, Soriguer F et al Obes Surg 2009, Kadoglou NPE et al Transl Res 2010, Kadoglou NPE et al Metabolism 2010
Λιποκςηοκίνερ: Βιζθαηίνη, γκπελίνη Γκπελίνη: Αληηζηξόθσο αλάινγε ζρέζε κε ηλζνπιίλε λεζηείαο, ηλζνπιηλν-αληίζηαζε θαη εκθάληζε ζηεθαληαίαο λόζνπ. Μεηθνξκίλε θαη απώιεηα βάξνπο νδεγνύλ ζε αύμεζε ησλ επηπέδσλ γθξειίλεο. Βιζθαηίνη: Θεηηθή ζπζρέηηζε κε παρπζαξθία, Γ2, αζεξνζθιεξσζε θαη αζηάζεηα ηεο αζεξσκαηηθήο πιάθαο. Πεξηνξηζκέλα δεδνκέλα ζρεηηθά κε ηελ επίδξαζε θαξκαθεπηηθώλ θαη κε θαξκαθεπηηθώλ παξαγόλησλ ζηα επίπεδά ηεο ζην αίκα Chang Y et al, Diab Metab Res Rev 2011; Kadoglou NPE et al, Exp Clin Endocrin 2010; Ukkolla O, Curr Prot Pept Sci 2009;
Πάσορ έζω-μέζος σιηώνα καπωηίδων (CIMT) Πξώηκνο δείθηεο αζεξσκάησζεο Τςειή ζπζρέηηζε κε απμεκέλν θαξδηαγγεηαθό θίλδπλν (ζηεθαληαίν ζύλδξνκν, αγγεηαθό εγθεθαιηθό επεηζόδην).
Η ζημαζία ηηρ άζκηζηρ ζηο Γ2 Η θπζηθή δξαζηεξηόηεηα θαη ε πςειή θαξδηναλαπλεπζηηθή ηθαλόηεηα κεηώλνπλ ηελ θαξδηαγγεηαθή θαη ζπλνιηθή ζλεηόηεηα ζε αζζελείο κε Γ2. Church TS et al, Diabetes Care 2004 Σνπιάρηζηνλ 150min κέηξηαο έληαζεο ή 90min πςειήο έληαζεο αεξόβηαο άζθεζεο εβδνκαδηαίσο βειηηώλεη ην γιπθαηκηθό έιεγρν θαη κεηώλεη ηνλ θαξδηαγγεηαθό θίλδύλν. American Heart Association, 2009, American Diabetes Association 2009 Πεξηνξηζκέλα δεδνκέλα ζρεηηθά κε ηελ επίδξαζε ηεο άζθεζεο ζηηο ιηπνθπηνθίλεο θαη ην CIMT. Kadoglou NP et al, Diabetes Care 2007
κοπόρ H ζπγθξηηηθή αμηνιόγεζε δηαθνξεηηθώλ πξνγξακκάησλ άζθεζεο ζηα επίπεδα ησλ παξαπάλσ ιηπνθπηνθηλώλ ζην αίκα θαη ζην CIMT ζε αζζελείο κε Γ2, αιιά ρσξίο εκθαλή θαξδηαγγεηαθή λόζν.
Μέθοδορ 100 αζζελείο κε Γ2 Ηιηθία: 50-65 εηώλ Γηάξθεηα Γ2: 6.2 ± 2.2 έηε BMI>25kg/m 2 HbA1c>6.5% Μόλν αληηδηαβεηηθά δηζθία (κεηθνξκίλε, ζνπιθνλπινπξίεο, αλαζηνιείο DPP-4 ή ζπλδπαζκό ηνπο) >1 έηνο Απνπζία δηαβεηηθήο κηθξν-/καθξν-αγγεηνπάζεηαο Υσξίο πξόζθαηε ζπκκεηνρή ζε πξόγξακκα άζθεζεο
Μέθοδορ Σπραηνπνίεζε ζε νκάδεο: Α) Ομάδα ελέγσος (ΔΛ, Ν=25): Υσξίο παξόηξπλζε γηα αύμεζε ηεο θπζηθήο δξαζηεξηόηεηαο. Β) Ομάδα αεπόβιαρ άζκηζηρ (ΑΔΡ, Ν=25): Αεξόβηα άζθεζε ππό επίβιεςε: 4 θνξέο/εβδνκάδα, 45min/ζπλεδξία, 60-80% ηεο κέγηζηεο πξόζιεςεο Ο 2 (VO 2peak ). Γ) Ομάδα αζκήζεων με ανηιζηάζειρ (ΑΝΣ, Ν=25): Αζθήζεηο αληηζηάζεσλ ππό επίβιεςε όπσο ζηελ νκάδα Β (έληαζε: 60-80% ηεο κέγηζηεο επαλάιεςεο). Γ) Ομάδα θςζικήρ δπαζηηπιόηηηαρ (ΦΓ, Ν=25): Πξνθνξηθέο νδεγίεο γηα αύμεζε ζσκαηηθήο δξαζηεξηόηεηαο ζύκθσλα κε ADA guidelines (2009).
Μέθοδορ Γηάξθεηα κειέηεο: 6 κήλεο σκαηνκεηξηθά ραξαθηεξηζηηθά (BMI, WHR) Αξηεξηαθή πίεζε Βηνρεκηθόο έιεγρνο Δμέηαζε θαξδηναλαπλεπζηηθήο ηθαλόηεηαο Μέηξεζε CIMT Διαηήπηζη διαηποθικών ζςνηθειών Δεν ςπήπσαν διαθοπέρ μεηαξύ ηων ομάδων ωρ ππορ ηην ςπογλςκαιμική, ανηι-ςπεπηαζική και ςπολιπιδαιμική αγωγή
Δπγοζπιπομέηπηζη ζε κςκλοεπγόμεηπο ΣΑΓΙΟ ΓΙΑΡΚΔΙΑ (min) ΔΝΣΑΗ (watts) ΤΥΝΟΣΗΣΑ (rpm) ΠΡΟΘΔΡΜΑΝΗ 01:00 15 50 ΣΑΓΙΟ 1 02:00 30 50 ΣΑΓΙΟ 2 02:00 50 50 ΣΑΓΙΟ 3 02:00 70 50 ΣΑΓΙΟ 4 02:00 90 50 ΣΑΓΙΟ Ν: ΓΙΑΚΟΠΗ ΓΟΚΙΜΑΙΑ
Δπγοζπιπομέηπηζη ζε κςκλοεπγόμεηπο
Αποηελέζμαηα: HbA1c 8,1 7,7 7,8 7,9 7,9 8,1 7,8 8 7,7 p<0.05 7,3 6,9 7,1 ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ 6,5 ΕΛ ΑΕΡ ΑΝΤ ΦΔ
Αποηελέζμαηα: FPG, Ινζοςλίνη, ΒΜΙ ΔΛ ΑΔΡ ΑΝΣ ΦΓ FPG (mg/dl) απσικά FPG (mg/dl) ηελικά Ins (mu/l) απσικά Ins (mu/l) ηελικά BMI (kg/m²) απσικά BMI (kg/m²) ηελικά 188 ± 36 191 ± 40 197 ± 51 192 ± 78 194 ± 33 162 ± 41* 178 ± 47* 175 ± 32* 10.7 ± 4.1 12.5 ± 4.8 10.1 ± 3.9 11.7 ± 4.5 10.4 ± 3.7 10.2 ± 4.1* 8.2 ± 2.6* 8.8 ± 2.9* 30.54±2.95 32.1 ± 3.77 31.58 ± 3.13 31.26 ± 3.22 30.95 ± 3.55 31.98 ± 3.03 31.44 ± 3.21 31.05 ± 2.98 ΔΛ: Ομάδα ελέγσος, ΑΔΡ: Ομάδα αεπόβιαρ άζκηζηρ, ΑΝΣ: Ομάδα αζκήζεων με ανηιζηάζειρ, ΦΓ: Ομάδα θςζικήρ δπαζηηπιόηηηαρ
Αποηελέζμαηα: WHR, Απηηπιακή πίεζη ΔΛ ΑΔΡ ΑΝΣ ΦΓ WHR απσικά WHR ηελικά SBP (mmhg) απσικά SBP (mmhg) ηελικά DBP (mmhg) απσικά DBP (mmhg) ηελικά 0.97 ± 0.11 0.98 ± 0.05 0.97 ± 0.10 0.98 ± 0.08 0.98 ± 0.14 0.98 ± 0.05 0.98 ± 0.11 0.98 ± 0.09 135 ± 15 137 ± 15 141 ± 10 141 ± 14 136 ± 19 128±16* 140 ± 10 136 ± 12 81 ± 11 82 ± 11 88 ± 24 84 ± 21 81 ± 10 78 ± 10* 87 ± 23 80 ± 32 ΔΛ: Ομάδα ελέγσος, ΑΔΡ: Ομάδα αεπόβιαρ άζκηζηρ, ΑΝΣ: Ομάδα αζκήζεων με ανηιζηάζειρ, ΦΓ: Ομάδα θςζικήρ δπαζηηπιόηηηαρ
Αποηελέζμαηα: Λιπιδαιμικό profile ΔΛ ΑΔΡ ΑΝΣ ΦΓ ΣC (mg/dl) απσικά 197 ± 48 202 ± 58 185 ± 32 210 ± 54 ΣC (mg/dl) ηελικά 204 ± 57 158 ± 51* 172 ± 43 181 ± 43 HDL (mg/dl) απσικά 44 ± 11 42 ± 11 41 ± 10 41 ± 10 HDL (mg/dl) ηελικά 43 ± 10 47 ± 10* 40 ± 10 43 ± 10 LDL (mg/dl) απσικά 123 ± 45 128 ± 46 138 ± 54 134 ± 61 LDL (mg/dl) ηελικά 126 ± 55 106 ± 39* 132 ± 23 121 ± 32 TG (mg/dl) απσικά 150 ± 63 160 ± 55 162 ± 57 157 ± 43 TG (mg/dl) ηελικά 175 ± 76 123 ± 44* 125 ± 31* 130 ± 41* ΔΛ: Ομάδα ελέγσος, ΑΔΡ: Ομάδα αεπόβιαρ άζκηζηρ, ΑΝΣ: Ομάδα αζκήζεων με ανηιζηάζειρ, ΦΓ: Ομάδα θςζικήρ δπαζηηπιόηηηαρ
Αποηελέζμαηα: HOMA-IR 5,6 4,8 4 4,97 5,57 5,08 4,74 5,15 4,01 p<0.05 vs ΔΛ 3,2 2,4 2,57 3,23 ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ 1,6 0,8 0 ΕΛ ΑΕΡ ΑΝΤ ΦΔ ΔΛ: Ομάδα ελέγσος, ΑΔΡ: Ομάδα αεπόβιαρ άζκηζηρ, ΑΝΣ: Ομάδα αζκήζεων με ανηιζηάζειρ, ΦΓ: Ομάδα θςζικήρ δπαζηηπιόηηηαρ
Αποηελέζμαηα: Απελίνη (mg/dl) 2 1,6 1,2 0,8 1,15 0,98 0,95 1,75 1,02 0,95 0,91 0,83 p<0.05 ΑΔΡ vs ΔΛ ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ 0,4 0 ΕΛ ΑΕΡ ΑΝΤ ΦΔ ΔΛ: Ομάδα ελέγσος, ΑΔΡ: Ομάδα αεπόβιαρ άζκηζηρ, ΑΝΣ: Ομάδα αζκήζεων με ανηιζηάζειρ, ΦΓ: Ομάδα θςζικήρ δπαζηηπιόηηηαρ
Αποηελέζμαηα: Βιζθαηίνη (mg/dl) 24 18 12 20,21 19,75 18,32 12,84 20,52 16,01 19,11 15,82 Ομάδερ παπέμβαζηρ vs ομάδα ΔΛ, p<0.05 ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ 6 0 ΕΛ ΑΕΡ ΑΝΤ ΦΔ ΔΛ: Ομάδα ελέγσος, ΑΔΡ: Ομάδα αεπόβιαρ άζκηζηρ, ΑΝΣ: Ομάδα αζκήζεων με ανηιζηάζειρ, ΦΓ: Ομάδα θςζικήρ δπαζηηπιόηηηαρ
Αποηελέζμαηα: Βαζπίνη (mg/dl) 1,8 1,5 1,2 1,29 1,13 1,38 1,61 1,16 1,1 1,25 1,44 Ομάδερ παπέμβαζηρ vs ομάδα ΔΛ, p>0.05 0,9 0,6 ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ 0,3 0 ΕΛ ΑΕΡ ΑΝΤ ΦΔ ΔΛ: Ομάδα ελέγσος, ΑΔΡ: Ομάδα αεπόβιαρ άζκηζηρ, ΑΝΣ: Ομάδα αζκήζεων με ανηιζηάζειρ, ΦΓ: Ομάδα θςζικήρ δπαζηηπιόηηηαρ
Αποηελέζμαηα: Γκπελίνη (mg/dl) 5 4 4,78 3,89 ΑΔΡ & ΦΓ vs ΔΛ &ΑΝΣ, p<0.05 3 2 2,58 2,34 2,44 2,79 2,66 2,77 ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ 1 0 ΕΛ ΑΕΡ ΑΝΤ ΦΔ ΔΛ: Ομάδα ελέγσος, ΑΔΡ: Ομάδα αεπόβιαρ άζκηζηρ, ΑΝΣ: Ομάδα αζκήζεων με ανηιζηάζειρ, ΦΓ: Ομάδα θςζικήρ δπαζηηπιόηηηαρ
Αποηελέζμαηα: CIMT (mm) 11,5 11 10,5 10 9,5 9 9,03 11,2 9,51 9,68 8,96 10,1 9,31 10,21 ΑΔΡ vs ΔΛ, p=0.002 ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ 8,5 8 ΕΛ ΑΕΡ ΑΝΤ ΦΔ ΔΛ: Ομάδα ελέγσος, ΑΔΡ: Ομάδα αεπόβιαρ άζκηζηρ, ΑΝΣ: Ομάδα αζκήζεων με ανηιζηάζειρ, ΦΓ: Ομάδα θςζικήρ δπαζηηπιόηηηαρ
Αποηελέζμαηα: VO 2 peak (ml/kg/min) 30 28 26 24 24,83 24,07 23,68 28,1 23,7923,94 24,42 25,11 ΑΔΡ vs ςπόλοιπερ ομάδερ, p<0.05 ΑΡΧΗ ΤΕΛΟΣ 22 20 ΕΛ ΑΕΡ ΑΝΤ ΦΔ ΔΛ: Ομάδα ελέγσος, ΑΔΡ: Ομάδα αεπόβιαρ άζκηζηρ, ΑΝΣ: Ομάδα αζκήζεων με ανηιζηάζειρ, ΦΓ: Ομάδα θςζικήρ δπαζηηπιόηηηαρ
ςμπεπάζμαηα Μαθξνρξόλην πξόγξακκα οποιοςδήποηε ηύπος άζκηζηρ, κέηξηαο έληαζεο βειηηώλεη ζεκαληηθά ηε γιπθαηκηθή ξύζκηζε θαη ηελ ηλζνπιηλνεπαηζζεζία ζε αζζελείο κε Γ2. Αλάκεζα ζηα δηαθνξεηηθά πξνγξάκκαηα άζθεζεο, η οπγανωμένη αεπόβια άζκηζη θαίνεηαι να πλεονεκηεί ωρ ππορ ηη βεληίωζη ηος λιπιδαιμικού profile, ηηρ καπδιοαναπνεςζηικήρ ικανόηηηαρ και ηηρ απηηπιακήρ πίεζηρ. Η οπγανωμένη αεπόβια άζκηζη αςξάνει ηα επίπεδα ζηο αίμα ηηρ απελίνηρ και ηηρ γκπελίνηρ.
ςμπεπάζμαηα Όλοι οι ηύποι άζκηζηρ μειώνοςν ηα επίπεδα βιζθαηίνηρ ζηο αίμα. Tα απνηειέζκαηα απηά θαίλεηαη λα είλαη αλεμάξηεηα ησλ κεηαβνιώλ βάξνπο. Η ζπζηεκαηηθή αεξόβηα άζθεζε απνηειεί «θάπμακο» κε πιεηνηξνπηθέο, αληη-αζεξνζθιεξσηηθέο δξάζεηο μειώνονηαρ ηην ηασύηηηα εξέλιξηρ ηηρ αθηπωμάηωζηρ. ΜΔΙΩΗ ΚΑΡΓΙΑΓΓΔΙΑΚΟΤ ΚΙΝΓΤΝΟΤ