Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο.
Η λέξη παιχνίδι έχει τις ρίζες της στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Παιχνίδι, παιγνίδιο ή παίγνιο όπως αλλιώς λέγεται είναι μία δομημένη δραστηριότητα που έχει σκοπό της ψυχαγωγία ή ασκείται σαν εκπαιδευτικό εργαλείο. Η γνώση που προσφέρει σε κάθε παιδί το παιχνίδι είναι πολύπλευρη, ουσιαστικότατη και αδιαμφισβήτητη. Το παιχνίδι επιδρά σημαντικά στην νοητική-πνευματική, συναισθηματική, κοινωνική, σωματική και ηθική ανάπτυξη ενός παιδιού.
Θεωρίες για το παιχνίδι Η θεωρία της πλεονάζουσας ενέργειας Η θεωρία της ανάπαυλας Η θεωρία της ανακεφαλαίωσης Η θεωρία της εξάσκησης ή της αυτοδιαμόρφωσης Η θεωρία της κάθαρσης Η θεωρία της επιτυχίας του P. Janet
Παιχνίδι και χαρακτήρας Το παιχνίδι είναι σημαντικό μέσο για να ανακαλύψουμε στοιχεία του χαρακτήρα του κάθε παιδιού. Από τον τρόπο που παίζει και ένα βρέφος ακόμη, ή από τις προτιμήσεις του σε κάποια παιχνίδια, έχουμε τη δυνατότητα να διακρίνουμε κάποια στοιχεία, χωρίς αυτό να είναι πάντα καθοριστικό για τη μετέπειτα εξέλιξη του παιδιού.
Η παιδαγωγική λειτουργία του παιχνιδιού Το παιχνίδι αποτελεί τον πιο ολοκληρωμένο τρόπο μάθησης για κάθε παιδί. Παιχνίδι ίσον παιδί και παιδί ίσον παιχνίδι! Το παιχνίδι είναι για το παιδί ότι η εργασία για τον ενήλικα και το διακριτικό γνώρισμα των σύγχρονων γνώσεων και κατευθύνσεων της παιδαγωγικής, είναι η εισαγωγή του παιχνιδιού στη σχολική εργασία για την πολύπλευρη ωφελιμότητά του.
Θεραπευτική αξία του παιχνιδιού Τα παιχνίδι συνδέεται με την ψυχολογική και συναισθηματική ανάπτυξη, τη μάθηση και τη δημιουργικότητα. Το παιχνίδι αποτελεί μέσο ελέγχου και επεξεργασίας των εμπειριών, συμβάλει στην ψυχολογική εξέλιξη, την ανάπτυξη και ωρίμανση του παιδιού. Ο χώρος του παιχνιδιού και των αντικειμένων είναι πηγή δημιουργικότητας. Στον φανταστικό κόσμο του παιχνιδιού το παιδί μπορεί να αναπτύξει νέα νοήματα. Το παιχνίδι σηματοδοτείται από την πάλη του παιδιού να κατανοήσει και να αντιληφθεί συναισθηματικά τον κόσμο.
Η παιγνιοθεραπεία είναι μία δυναμική διαδικασία, στην οποία το παιδί εξερευνά με τα δικά του βήματα και τους δικούς του εκφραστικούς τρόπους, τα ζητήματα του παρελθόντος και του παρόντος που επηρεάζουν τη ζωή του.
Στόχοι της παιγνιοθραπείας Να προσπαθήσουμε «να επαναφέρουμε το παιδί στο φυσιολογικό ρυθμό της εξέλιξής του». Η επεξεργασία αγχογόνων εμπειριών, ώστε να μπορέσει το παιδί να βρει αυτό που του λείπει με σκοπό την «αυτοεπούλωση».
Σε ποιά παιδιά απευθύνεται; Σε παιδιά: Που έχουν βιώσει τραυματικές ή δραστικές αλλαγές στη ζωή τους, π.χ. διαζύγιο γονιών ή απώλεια αγαπημένων προσώπων Που έχουν βιώσει φυσικές καταστροφές Που έχουν υποστεί φυσική, συναισθηματική ή σεξουαλική κακοποίηση Με ψυχικά τραύματα Υιοθετημένα ή προς υιοθεσία Με άρρωστους γονείς Με χρόνιες ή σοβαρές ασθένειες Που νοσηλεύονται στο νοσοκομείο
Σημάδια στη συμπεριφορά που μπορεί να σας προβληματίσουν Θυμός που επιμένει Υπερβολική ανησυχία Θλίψη και έλλειψη ενδιαφέροντος Επιθετική συμπεριφορά Άγχος αποχωρισμού Επίμονη εσωστρέφεια Παλινδρόμηση σε προηγούμενο στάδιο Προβλήματα στο σχολείο Δυσκολία προσαρμογής σε αλλαγές Ψυχοσωματικά συμπτώματα (όπως πονοκέφαλος, στομαχόπονος), που όμως δε συνδέονται με προβλήματα υγείας.
Στάδια ανάπτυξης παιχνιδιού Ελεύθερο παιχνίδι Μοναχικό παιχνίδι Το παιχνίδι του θεατή Παράλληλο παιχνίδι Συντροφικό παιχνίδι Συνεργατικό παιχνίδι
Επιλέγοντας τα κατάλληλα παιχνίδια Η αγορά παιχνιδιών πρέπει να γίνεται με κριτήρια: Την ηλικία του παιδιού Την προσωπικότητά του Τον ατομικό του ρυθμό ανάπτυξης.
Μπορεί εμείς κι εσείς να είχαμε πάρα πολλά παιχνίδια. Κάποια παιδιά όμως, δεν έχουν ούτε ένα για να παίξουν. Έτσι συμβαίνει και στην Αφρική. Παίρνουν λοιπόν απλά υλικά και κατασκευάζουν παιχνίδια έτσι ώστε να μπορούν να περνούν ευχάριστα την ώρα τους. Βρίσκουν τρόπους να παίζουν. Δε χρειάζεται τίποτα άλλο, πέρα από καλή διάθεση κι ενθουσιασμό.
Μπορεί τα περισσότερα να στερούνται βασικά πράγματα, όμως το παιχνίδι δεν γίνεται να λείπει από τη ζωή τους! Με οδηγό την αχαλίνωτη παιδική φαντασία και υλικά αντικείμενα που βρίσκουν στα σκουπίδια, δημιουργούν τα δικά τους παιχνίδια Μαζεύουν με χαρά τα πεταμένα πλαστικά μπουκάλια απορρυπαντικών και φτιάχνουν οχήματα. Μικρά αυτοκίνητα που σέρνουν με σχοινιά που βρίσκουν πεταμένα στον δρόμο. Ταξιδεύουν μαζί τους στην χώρα της φαντασίας και των παραμυθιών. Η απόλυτη έκφραση της αγάπης για την ζωή και της δημιουργικότητας.
Αυτό είναι να είσαι παιδί... Να είσαι ευτυχισμένος με τα πιο μικρά και ασήμαντα πράγματα στον κόσμο...
«Όχι μόνο έχουν δικαίωμα τα παιδιά στο παιχνίδι, αλλά τα κράτη θα πρέπει να ενθαρρύνουν την παροχή κατάλληλων και ίσων ευκαιριών για πολιτιστικές, ψυχαγωγικές και δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου». Άρθρο 31 της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού 1989.
Ερευνητική Εργασία Β Τάξης 1 ου Γενικού Λυκείου Πάτρας Ομάδα Β