ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

Σχετικά έγγραφα
ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Επισκόπηση Αναλυτικών Τεχνικών Θεωρίας Πιθανοτήτων για Εφαρμογή σε Ουρές Αναμονής M/G/1

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Επισκόπηση Γνώσεων Πιθανοτήτων (2/2) Διαδικασία Γεννήσεων Θανάτων Η Ουρά Μ/Μ/1

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Εισαγωγή (2/2) Επισκόπηση Γνώσεων Πιθανοτήτων (1/2)

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Διαδικασίες Γεννήσεων - Θανάτων Εξισώσεις Ισορροπίας - Ουρές Μ/Μ/1, M/M/1/N Προσομοίωση Ουράς Μ/Μ/1/Ν

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Διαδικασίες Birth-Death, Ουρές Markov:

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Μοντέλα Ουρών Markov και Εφαρμογές:

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Εκθετική Κατανομή, Στοχαστικές Ανελίξεις Διαδικασίες Απαρίθμησης, Κατανομή Poisson

ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ & ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

P (M = n T = t)µe µt dt. λ+µ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Μοντέλα Ουρών Markov και Εφαρμογές:

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Άσκηση Προσομοίωσης Στατιστικές Εξόδου Ουράς Μ/Μ/1 - Θεώρημα Burke Ανοικτά Δίκτυα Ουρών Μ/Μ/1 - Θεώρημα Jackson

Ανάλυση Απόδοσης Πληροφοριακών Συστημάτων

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

Μοντελοποίηση, Ανάλυση και Σχεδιασμός Στοχαστικών Συστημάτων

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

Θέμα 1 (20%) (α) Πότε είναι εργοδικό το παραπάνω σύστημα; Για πεπερασμένο c, το σύστημα είναι πάντα εργοδικό.

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 1o Τμήμα (Α - Κ): Αμφιθέατρο 3, Νέα Κτίρια ΣΗΜΜΥ Θεωρία Πιθανοτήτων & Στοχαστικές Ανελίξεις - 5

Θεωρία Τηλεπικοινωνιακής Κίνησης

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Παράμετροι Συστημάτων Αναμονής Τύπος Little. Β. Μάγκλαρης, Σ. Παπαβασιλείου

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

Διαδικασίες Markov Υπενθύμιση

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

Καθ. Γιάννης Γαροφαλάκης. ΜΔΕ Επιστήμης και Τεχνολογίας Υπολογιστών Τμήμα Μηχανικών Η/Υ & Πληροφορικής

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

Ορισµός. (neighboring) καταστάσεων. ηλαδή στην περίπτωση αλυσίδας Markov. 1.2 ιαµόρφωση µοντέλου

Θεωρία Τηλεπικοινωνιακής Κίνησης Ενότητα 2: Θεμελιώδεις σχέσεις

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

Μοντελοποίηση, Ανάλυση και Σχεδιασμός Στοχαστικών Συστημάτων

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Παράμετροι Συστημάτων Αναμονής Τύπος Little

Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Ζωγράφου, Αθήνα, Τηλ: , Fax: URL

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Ροή Δ - 6 ο εξάμηνο, κωδικός

Ηρώων Πολυτεχνείου 9, Ζωγράφου, Αθήνα, Τηλ: , Fax: URL

ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 1o Τμήμα (Α - Κ): Αμφιθέατρο 3, Νέα Κτίρια ΣΗΜΜΥ Θεωρία Πιθανοτήτων & Στοχαστικές Ανελίξεις - 3

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

p k = (1- ρ) ρ k. E[N(t)] = ρ /(1- ρ).

ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 1o Τμήμα (Α - Κ): Αμφιθέατρο 4, Νέα Κτίρια ΣΗΜΜΥ Θεωρία Πιθανοτήτων & Στοχαστικές Ανελίξεις - 3

ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 1o Τμήμα (Α - Κ): Αμφιθέατρο 4, Νέα Κτίρια ΣΗΜΜΥ Θεωρία Πιθανοτήτων & Στοχαστικές Ανελίξεις - 4

Γραπτή Εξέταση στο Μάθημα "ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ" 6ο Εξάμηνο Ηλεκτρολόγων Μηχ. & Μηχ. Υπολογιστών Θέματα και Λύσεις. μ 1.

Markov. Γ. Κορίλη, Αλυσίδες. Αλυσίδες Markov

Μοντέλα Αναμονής σε Δίκτυα Επικοινωνιών. Ανάλυση Ουρών. Λάζαρος Μεράκος Τμήμα Πληροφορικής &Τηλεπικοινωνιών Πανεπιστήμιο Αθηνών

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Εισαγωγή

ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΕΣ ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ & ΒΕΛΤΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ Αίθουσα Νέα Κτίρια ΣΗΜΜΥ Ε.Μ.Π.

Εργαστηριακή Άσκηση Το σύστημα αναμονής M/G/1

Τυχαία μεταβλητή (τ.μ.)

Τεχνικές Εκτίμησης Υπολογιστικών Συστημάτων Ενότητα 3: Μοντέλα Θεωρίας Αναμονής

Γ. Κορίλη, Μοντέλα Εξυπηρέτησης

Δίκτυα Κινητών και Προσωπικών Επικοινωνιών

ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 1o Τμήμα (Α - Κ): Αμφιθέατρο 4, Νέα Κτίρια ΣΗΜΜΥ Θεωρία Πιθανοτήτων & Στοχαστικές Ανελίξεις

Ονοματεπώνυμο: Ερώτημα: Σύνολο Μονάδες: Βαθμός:

Μοντέλα Συστημάτων Αναμονής σε Δίκτυα Επικοινωνιών

ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 1o Τμήμα (Α - Κ): Αμφιθέατρο 4, Νέα Κτίρια ΣΗΜΜΥ Θεωρία Πιθανοτήτων & Στοχαστικές Ανελίξεις - 2

ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 1o Τμήμα (Α - Κ): Αμφιθέατρο 3, Νέα Κτίρια ΣΗΜΜΥ Θεωρία Πιθανοτήτων & Στοχαστικές Ανελίξεις - 1

E[X n+1 ] = c 6 z z 2. P X (z) =

Απλα Συστήματα Αναμονής Υπενθύμιση

ΣΤΟΧΑΣΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 1o Τμήμα (Α - Κ): Αμφιθέατρο 4, Νέα Κτίρια ΣΗΜΜΥ Θεωρία Πιθανοτήτων & Στοχαστικές Ανελίξεις - 5

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΘΕΩΡΙΑ ΟΥΡΩΝ

Χρησιμοποιείται για να δηλώσουμε τους διάφορους τύπους ουρών. A/B/C. Κατανομή εξυπηρετήσεων

Τυχαία Διανύσματα και Ανεξαρτησία

H επίδραση των ουρών στην κίνηση ενός δικτύου

Δίκτυα Επικοινωνιών ΙΙ. Ενότητα 2: Μοντέλα Συστηµάτων Αναµονής σε Δίκτυα Επικοινωνιών


Ο Π Ε Υ Ελάχιστα γραμμών Ο *maximin (A) Π Ε Υ * minimax (B)

Πιθανότητες & Τυχαία Σήματα. Διγαλάκης Βασίλης

ιωνυµική Κατανοµή(Binomial)

Συστήματα Αναμονής. Ενότητα 7: Ουρά Μ/Μ/1. Αγγελική Σγώρα Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής ΤΕ

Μαρκοβιανές Αλυσίδες

Δίκτυα Τηλεπικοινωνιών. και Μετάδοσης

Στοχαστικές Ανελίξεις- Φεβρουάριος 2015

HMY 429: Εισαγωγή στην Επεξεργασία Ψηφιακών. Χρόνου (Ι)

DEPARTMENT OF STATISTICS

3. Προσομοίωση ενός Συστήματος Αναμονής.

ίκτυα Επικοινωνίας Υπολογιστών

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΦΩΝΙΚΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ

ΔΕΟ13 - Επαναληπτικές Εξετάσεις 2010 Λύσεις

ιαστασιοποίηση του Ασύρµατου Μέρους του ικτύου

X = συνεχης. Είναι εμφανές ότι αναγκαία προϋπόθεση για την ύπαρξη της ροπογεννήτριας

1 + ρ ρ ρ3. iπ i = Q = λ λ i=0. n=0 tn. n! Qn, t 0

που αντιστοιχεί στον τυχαίο αριθμό 0.6 δίνει ισχύ P Y Να βρεθεί η μεταβλητή k 2.

καθ. Βασίλης Μάγκλαρης

Τηλεπικοινωνιακά Ψηφιακά Δίκτυα Ενότητα 2: Θεωρία Κίνησης. Βαρουτάς Δημήτρης Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών

Δίκτυα Τηλεπικοινωνιών. και Μετάδοσης

ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ


pdf: X U(a, b) 0, x < a 1 b a, a x b 0, x > b

Transcript:

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΑΝΑΜΟΝΗΣ Queuing Systems Ανάλυση Ουράς Αναμονής M/G/1 Αρχές Ανάλυσης Ουράς M/G/1 Ενσωματωμένη Αλυσίδα Markov (Embedded Markov Chain) Τύποι Pollaczeck - Khinchin (P-K) για Ουρές M/G/1 Μέσες Τιμές Επίδοσης M/G/1 Βασίλης Μάγκλαρης maglaris@netmode.ntua.gr 14/6/2017

ΝΟΜΟΙ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ (1/2) (επανάληψη) ΕΡΓΟΔΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ M/G/N/K: ΙΔΙΟΤΗΤΑ PASTA Συνολική Πιθανότητα Γεγονότος Α σαν άθροισμα υπό Συνθήκη Πιθανοτήτων του συνόλου Διακριτής Μεταβλητής n =k : P(A) = P A n = k P(n = k) k= Συνολική Πιθανότητα Τυχαίας Μεταβλητής Y σαν Ολοκλήρωμα υπό Συνθήκη Πιθανοτήτων του συνόλουυ Συνεχούς Τυχαίας Μεταβλητής X = x: P Y = P Y X = x f X dx, E Y = E Y X = x f X dx = E X [E Y X ] x= x= Θεωρείστε διάστημα T διαιρεμένο σε μη επικαλυπτόμενα υποδιαστήματα T 1, τ, T 2 και αφίξεις Poisson με μέσο ρυθμό λ αφίξεις/sec Η πιθανότητα k αφίξεων σε διάστημα t είναι P k t = e λt λt k, k = 0,1,2,3,, E t k = σ 2 t k = λt k! Αν υποθέσουμε πως έχουμε μια άφιξη Poisson R στο T με πιθανότητα P 1 T υποδιάστημα τ με πιθανότητα: = e λt (λt). Η άφιξη αυτή θα συμβεί στο P 1 άφιξη Poisson στο τ 1 άφιξη Poisson στο T} = [P 0 (T 1 ) P 1 (τ) P 0 (T 2 )]/P 1 (T) = λτe λ T 1+τ+T 2 λte λt = τ T

ΝΟΜΟΙ ΣΥΝΟΛΙΚΗΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΑΣ (2/2) (επανάληψη) ΕΡΓΟΔΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ M/G/N/K: ΙΔΙΟΤΗΤΑ PASTA Συνολική Πιθανότητα Γεγονότος Α σαν άθροισμα υπό Συνθήκη Πιθανοτήτων του συνόλου Διακριτής Μεταβλητής n =k : P(A) = P A n = k P(n = k) k= Συνολική Πιθανότητα Τυχαίας Μεταβλητής Y σαν Ολοκλήρωμα υπό Συνθήκη Πιθανοτήτων του συνόλουυ Συνεχούς Τυχαίας Μεταβλητής X = x: P Y = P Y X = x f X dx, E Y = E Y X = x f X dx = E X [E Y X ] x= x= Θεωρείστε διάστημα T διαιρεμένο σε μη επικαλυπτόμενα υποδιαστήματα T 1, τ, T 2 και αφίξεις Poisson με μέσο ρυθμό λ αφίξεις/sec Η πιθανότητα k αφίξεων σε διάστημα t είναι P k t = e λt λt k, k = 0,1,2,3,, E t k = σ 2 t k = λt k! Αν υποθέσουμε πως έχουμε μια άφιξη Poisson R στο T με πιθανότητα P 1 T υποδιάστημα τ με πιθανότητα: = e λt (λt). Η άφιξη αυτή θα συμβεί στο P 1 άφιξη Poisson στο τ 1 άφιξη Poisson στο T} = [P 0 (T 1 ) P 1 (τ) P 0 (T 2 )]/P 1 (T) = λτe λ T 1+τ+T 2 Οι αφίξεις Poisson έχουν τη συμπεριφορά τυχαίων αφίξεων (Poisson Arrivals ~ Random Arrivals) λte λt Ιδιότητα PASTA (Poisson Arrivals See Time Averages): Η εργοδική κατανομή (και ο μέσος όρος) της κατάστασης S ουράς M/G/N/K (εφόσον υπάρχει) εκτιμάται σαν ο μακροχρόνιος λόγος του συνολικού χρόνου τ S που η κατάσταση έχει την συγκεκριμένη τιμή S προς το συνολικό διάστημα παρατήρησης T. Οι εκτιμήσεις αυτές μπορεί να προκύψουν από καταγραφή της κατάστασης σε χρονικά σημεία αφίξεων Poisson με ενιαίο ρυθμό λ: τ S P n t = S = lim T T = lim A A S A Αρ. Αφίξεων Poisson όταν n t = S, στο συνολικό διάστημα τ S Αρ. Αφίξεων Poisson στο συνολικό διάστημα T = τ T

ΒΑΣΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΘΕΩΡΙΑΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ (επανάληψη) Renewal Theory: Basic Definitions Στατιστικά Μοντέλα Χρόνου Ζωής (Life-Time), Αποτυχίας (Failure-Times), Αποκατάστασης (Repair-Times) Βασική παραδοχή: Τα διαστήματα μεταξύ διαδοχικών Σημείων Ανανέωσης (renewals που ορίζουν το Χρόνο Ζωής) είναι συνεχείς τυχαίες μεταβλητές S με τιμές x 0, ανεξάρτητες μεταξύ τους, με την ίδια κατανομή F S x (i.i.d. - independent & identically distributed random variables), συνάρτηση πυκνότητας πιθανότητας f S x, μέση τιμή E S και διασπορά σ 2 S = E S 2 E S 2 : P S x dx, x = f S x dx, F S x = P S x = f S t dt, x E S = tf S t dt, E S 2 = t 2 f S t dt Ένας άσχετος παρατηρητής του συστήματος σε τυχαίο χρονικό σημείο R (Random Point που σύμφωνα με την ιδιότητα PASTA ισοδυναμεί με τυχαία άφιξη Poisson) έχει πιθανότητα να βρεθεί σε διάστημα Χ με προτίμηση ανάλογη με το μέγεθος του διαστήματος x. Η απόσταση Y από το σημείο αυτό μέχρι το επόμενο renewal αποτελεί τον Υπολειπόμενο Χρόνο Ζωής (Residual Life) Renewal Paradox: Η τυχαία μεταβλητή Χ (το μέγεθος του διαστήματος τυχαίας επιλογής) έχει πυκνότητα πιθανότητας f Χ x διαφορετική από την f S x P R x S =x = K x (τυχαία επιλογή ανάλογη με το μέγεθος του διαστήματος x) x F X x = P X x = P R t S = t f S t dt = K t f S t dt f X x = df X x dx = K x f S x, f X x dx x=0 x = 1 = K xf S x dx x=0 f X x = xf S x /E S, E X = E(S 2 ) E(S) K = 1/E S και τελικά

ΥΠΟΛEΙΠΟΜΕΝΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΖΩΗΣ (επανάληψη) Residual Life & Renewal Paradox Επιλογή διαστήματος X = x από παρατηρητή που εμφανίζεται σε σημείο Poisson R: f X x = xf S x E S Ο Υπολειπόμενος Χρόνος Ζωής είναι τυχαία μεταβλητή Y με πυκνότητα πιθανότητας f Y y P Y y dy, y X =x = P{R dy} = K dy = dy/x P{R x} K x και από τον τύπο της συνολικής πιθανότητας P Y y dy, y = f Y y dy = y=0 y=0 x=y dy x f X x dx = x=y f Y y = 1 F S y E(S) Μέσος Υπολειπόμενος Χρόνος Ζωής (Mean Residual Life): E Y = y f Y y dy = y 1 F S y dy = 1 E(S) E S = 1 E S x=0 x f S x y dy E Y y=0 = E S2 2E S dx = 1 E S f S x E(S) dy y=0 f S x=0 dx = dy E(S) x=y y f S x dx x=y x x2 2 = σ 2 S + E S 2 E S 2E S 2 f S dx = E S2 2E S dy x dx = 1 F S y E(S) = σ 2 S + E S 2 2E S dy Renewal Paradox: Τυχαία ενδιάμεση παρατήρηση R «προτιμά» κατά μέσο όρο μεγάλα διαστήματα S Για σταθερά διαστήματα S: E S = S = 1/μ, σ S2 = 0, E Y = S 2 = 1/(2μ) και η μέση τιμή του «προτιμώμενου» διαστήματος είναι E X = E S (αναμενόμενο, χωρίς προκαταλήψεις λόγω απολύτως προβλέψιμου S) Για εκθετικά διαστήματα S: E S = 1/μ, σ S2 = 1/μ 2, E Y = E S = 1/μ (ιδιότητα έλλειψης μνήμης εκθετικής κατανομής) και E X = 2E S = 2/μ (διπλάσιο της μέσης τιμής E S με προκατάληψη λόγω απρόβλεπτου S)

ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ & ΡΟΠΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΣΥΝΑΡΤΗΣΕΙΣ Moment Generating Functions - MGF (επανάληψη) Διακριτές ακέραιες τυχαίες μεταβλητές n με τιμές k = 0, 1, 2, και πιθανότητες p k = P(n = k) Ορίζουμε την Ροπογεννήτρια Συνάρτηση (MGF) σαν τον μετασχηματισμό z G n z = k=0 p k z k, z 1, Για z =1, G n 1 = 1 και οι παράγωγοί της MGF ως προς z δίνουν τις ροπές της n: G n 1 =E n, G n 1 (m) = E n m Παράδειγμα: Αφίξεις Poisson k με ρυθμό λ σε διάστημα t με πιθανότητες P k t = e λt λt k, k = 0,1,2,3, G n z = k=0 P k t z k = k=0 e λt λt k /k! = e λt(1 z) G n 1 = 1, G n 1 = E(n) = λt, G n 1 = E n 2 = λt + λt 2, σ 2 n = E n 2 E n 2 = λt Συνεχείς τυχαίες μεταβλητές X με τιμές t 0 και συνάρτηση πυκνότητας πιθανότητας f X P X t Δt, t = f X t Δt, F X t = P X t = f X τ dτ Ορίζουμε τον μετασχηματισμό Laplace F X p της f X F X p = e pt f X t dt Για p = 0 έχουμε αντίστοιχα F X (0) = 1 και οι παράγωγοι ως προς p για p = 0 δίνουν τις ροπές της X: F X (0) = E X, F X (0) (m) = 1 m E X m Παράδειγμα: Εκθετική μεταβλητή X με μέσο όρο 1 μ, f X t = μe μt, t 0 F X p = μ (μ + p) t F X (0) = 1, F X p = μ μ + p 2, E X = F X (0) = 1 μ, F X (p) = 2μ μ + p 3, E X 2 = F X (0) = 2 μ 2 Παράδειγμα: X με σταθερή τιμή 1 μ, f X t = δ(t 1 μ) F X p = e p μ, F X (0) = 1, F X p = (1 μ)e p μ, E X = F X 0 = 1 μ F X p = 1 μ 2 e p μ, E X 2 = F X (0) = 1 μ 2 2, σ X = E X 2 E X 2 = 0 Άθροισμα ανεξαρτήτων τυχαίων μεταβλητών F X+Y p = F X p F Y p t τ=0 k! t

ΑΡΧΕΣ ΑΝΑΛYΣΗΣ ΟΥΡΑΣ M/G/1 ΣΕ ΕΡΓΟΔΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ Αφίξεις Poisson: λ πελάτες/sec Ένας Εξυπηρετητής με χρόνους εξυπηρέτησης: S i.i.d με πυκνότητα πιθανότητας f S t, t 0 t P S t Δt, t = f S t Δt, F S t = P S t = f S τ dτ E S = t f S t dt, Άπειρο μήκος ουράς τ=0 E S m = t m f S t dt, σ 2 S = E(S 2 ) E S 2 Για ισορροπία πρέπει το σύστημα να αδειάζει άπειρες φορές, ή σε χρονικό ορίζοντα T να υπάρχουν αφίξεις Poisson σε χρονικά διαστήματα συνολικής διάρκειας T 0 > 0 που να το βρίσκουν άδειο: Αν ορίσουμε T την εργοδική πιθανότητα P 0 lim 0, πρέπει P Τ T 0 = 1 λ E S > 0 (PASTA) ή ρ λ E S < 1 Erlangs Η κατάσταση της ουράς σε τυχαία χρονική στιγμή παρατήρησης ή αφίξεως Poisson (από ιδιότητα PASTA) δίνεται πλήρως από το ζεύγος (i, r) όπου: i : Αριθμός πελατών στο σύστημα r : Υπολειπόμενος χρόνος εξυπηρέτησης πελάτη στον εξυπηρετητή κατά τη τυχαία παρατήρηση, αν υπάρχει πελάτης στον εξυπηρετητή με πιθανότητα 1 P 0 = ρ = λ E S < 1 Για τον υπολογισμό εργοδικών πιθανοτήτων του αριθμού πελατών P i lim T i T T απαιτείται υπολογισμός των χρονοσταθερών στάσιμων (stationary) πιθανοτήτων των κατάστάσεων P(i, r) σε τυχαία σημεία παρατήρησης (ή αφίξεων Poisson) και ολοκλήρωσή τους ως προς την συνθήκη r Απλούστερος τρόπος: Υπολογισμός των στάσιμων (stationary) πιθανοτήτων π(i) σαν όριο της σχετικής συχνότητας παρουσίας i πελατών σε Ενσωματωμένα Σημεία (Embedded Points) στο χρόνο που ορίζεται αμέσως μετά από κάθε αναχώρηση πελάτη, οπότε με βεβαιότητα r = 0 Η σχετική συχνότητα πελατών P i μετά από κάθε αναχώρηση πελάτη ισούται με την σχετική συχνότητα πελατών που βλέπουν νέες αφίξεις Poisson στο σύστημα M/G/1 και λόγω PASTA δίνει τις εργοδικές πιθανότητες T P i lim i = π i και P T T 0 = π 0 = 1 ρ = 1 λ E S λ E S

ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΗ ΑΛΥΣΙΔΑ MARKOV ΓΙΑ ΟΥΡΑ M/G/1 (1/2) Embedded Markov Chain M/G/1 Αλυσίδα Markov: Στοχαστική Ανέλιξη Διακριτής Κατάστασης i με μεταβάσεις σε Διακριτό Χρόνο t = t k ανεξάρτητες από το παρελθόν Διακριτές Καταστάσεις i = 0,1,2, με πιθανότητα εμφάνισης π k (i) ύστερα από k βήματα δυνατών εξελίξεων (διαδοχικές μεταβάσεις) k = 0,1,2, Θεωρούμε πως όλες οι καταστάσεις είναι ανά δύο προσβάσιμες μετά από διαδοχικές μεταβάσεις Εξέλιξη Κατάστασης: Διαδοχικές μεταβάσεις σε διακριτά χρονικά σημεία (βήματα k = 0,1,2, ) οδηγούν τη κατάσταση από j i με πιθανότητες P(i j) ανεξάρτητες από την προϊστορία του συστήματος (οι μεταβάσεις στο κάθε βήμα δεν επηρεάζονται από το παρελθόν) π k+1 i = P i j j=0 π k j, π k i i = 1 Στάσιμες (stationary) πιθανότητες, αν υπάρχει σύγκλιση σε σταθερή κατάσταση (steady-state), προκύπτουν από τις εξισώσεις ισορροπίας για τις απείρως επισκέψιμες (recurrent) καταστάσεις: π i lim π k i και π i = P(i j) k j=0 π j, i

ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΗ ΑΛΥΣΙΔΑ MARKOV ΓΙΑ ΟΥΡΑ M/G/1 (2/2) Embedded Markov Chain M/G/1 Αλυσίδα Markov: Στοχαστική Ανέλιξη Διακριτής Κατάστασης i με μεταβάσεις σε Διακριτό Χρόνο t = t k ανεξάρτητες από το παρελθόν Διακριτές Καταστάσεις i = 0,1,2, με πιθανότητα εμφάνισης π k (i) ύστερα από k βήματα δυνατών εξελίξεων (διαδοχικές μεταβάσεις) k = 0,1,2, Θεωρούμε πως όλες οι καταστάσεις είναι ανά δύο προσβάσιμες μετά από διαδοχικές μεταβάσεις Εξέλιξη Κατάστασης: Διαδοχικές μεταβάσεις σε διακριτά χρονικά σημεία (βήματα k = 0,1,2, ) οδηγούν τη κατάσταση από j i με πιθανότητες P(i j) ανεξάρτητες από την προϊστορία του συστήματος (οι μεταβάσεις στο κάθε βήμα δεν επηρεάζονται από το παρελθόν) π k+1 i = P i j j=0 π k j, π k i i = 1 Στάσιμες (stationary) πιθανότητες, αν υπάρχει σύγκλιση σε σταθερή κατάσταση (steady-state), προκύπτουν από τις εξισώσεις ισορροπίας για τις απείρως επισκέψιμες (recurrent) καταστάσεις: π i lim π k i και π i = P(i j) k j=0 π j, i Ενσωματωμένη Αλυσίδα Markov για Ανάλυση Εργοδικών Πιθανοτήτων Συστήματος M/G/1: Κατάσταση: Αριθμός πελατών (πληθυσμός) στο σύστημα i αμέσως μετά από αναχώρηση πελάτη Μεταβάσεις: Σε ενσωματωμένα χρονικά σημεία ορισμένα αμέσως μετά από αναχώρηση πελάτη Στάσιμες πιθανότητες π i της ενσωματωμένης αλυσίδας Markov: Ίσες λόγω ισορροπίας με τη σχετική συχνότητα πληθυσμού i αμέσως πριν από άφιξη Poisson και λόγω PASTA ίσες με τις εργοδικές πιθανότητες: π i T = P i lim i T T

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ MARKOV (1/3) Υπολογισμός Διανύσματος Στάσιμων Πιθανοτήτων π = [π 0, π 1, π 2, ] Τ P i j : Πιθανότητες Μετάβασης j i σε ενσωματωμένα χρονικά σημεία ορισμένα αμέσως μετά από αναχώρηση Εξισώσεις Ισορροπίας Μεταβάσεων στη Σταθερή Κατάσταση : π i = j=0 P(i j) π j, i π i = 1 i Ορίζουμε α k P k αφίξεις Poisson στο διάστημα εξυπηρέτησης πελάτη S = t = [e λt (λt) k / k!]f S t dt (ιδιότητα συνολικής πιθανότητας) α 0 = P(0 0) = P(0 1) = P(1 2) = P(2 3) = P((i 1) i), i 3 α 1 = P(1 0) = P(1 1) = P(2 2) = P(3 3) = P(i i),i 3 α 2 = P(2 0) = P(2 1) = P(3 2) = P(4 3) = P((i+1) i),i 3 α k = P(k 0) = P(k 1) = P((k+1) 2) = P((k+2) 3) = P((k+i 1) i), i 3 P(i 0) = P(i 1) = α i για κάθε i P i j = a i j+1 για j > 1, i j 1 P i j = 0 για i < j 1 Παράδειγμα Μ/Μ/1: Αν η S έχει εκθετική κατανομή f S t = μe μt, t 0 α 0 = α 1 = e λt μe μt dt e λt (λt)μe μt dt = μ λ + μ = λμ λ + μ α 2 = e λt λt 2 /2 μe μt dt = λ2 μ λ + μ Ενδεικτικές Πιθανότητες Μετάβασης Ενσωματωμένης Αλυσίδας Markov

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ MARKOV (2/3) Υπολογισμός Διανύσματος Στάσιμων Πιθανοτήτων π = [π 0, π 1, π 2, ] Τ Εξισώσεις Ισορροπίας για τις στάσιμες πιθανότητες π της Ενσωματωμένης Αλυσίδας Markov π = π(0) π(1) π(2) π(3) = α 0 α 0 0 0 α 1 α 1 α 0 0 α 2 α 2 α 1 α 0 α 3 α 3 α 2 α 1 π(0) π(1) π(2) π(3) = A π π i = α i π 0 + α i π 1 + α i 1 π 2 + + α 2 π i 1 + α 1 π i + α 0 π i + 1 i = α i π 0 + a j π i + 1 j, i j=0 π 0 + π 1 + π 3 + = π i i = 1 Ενδεικτικές Πιθανότητες Μετάβασης Ενσωματωμένης Αλυσίδας Markov

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΝΣΩΜΑΤΩΜΕΝΗΣ ΑΛΥΣΙΔΑΣ MARKOV (3/3) Υπολογισμός Μετασχηματισμού z (Moment Generating Function - MGF) του Πληθυσμού i Συστήματος M/G/1 Π z = i=0 π(i) z i, z 1 σαν συνάρτηση του Μετασχηματισμού z των α i : A z = k=0 α k z k, z 1 π i = α i π 0 + a j π i + 1 j i j=0 i j=0 Π z = i=0 π(i) z i = 1 { a z i=0 j z j π i + 1 j z i+1 j } + i=0 α i π(0) z i = 1 { a z j=0 i=j j z j = 1 a z j=0 j z j { i=j π i + 1 j z i+1 j } + π 0 A z = 1 A z [Π z π(0)]+π(0)a z z π i + 1 j z i+1 j } + π 0 A(z) Από την ιδιότητα PASTA π 0 = P 0 = 1 ρ = 1 λ E S Π z = π 0 A z (1 z 1 ) (1 ρ)a z (1 z) 1 z 1 = A(z) A z z Υπολογισμός A z μέσω συνολικής πιθανότητα αριθμού αφίξεων Poisson σε χρόνο εξυπηρέτησης S : A z = α k z k = k=0 k=0 P(k S=t)f S (t)dt z k = [e λt (λzt) k / k!]f S (t)dt = e λ λz t f S (t)dt = F S (λ λz) k=0 t=o Τύπος Pollaczeck Khinchin (P-K) για την MGF Πληθυσμού i Εργοδικής Ουράς M/G/1 Π z = π(i) i=0 z i = (1 ρ)f S(λ λz)(1 z), z 1 F S λ λz z Παράδειγμα Μ/Μ/1: Αν η S έχει εκθετική κατανομή f S t = μe μt, t 0 A z = F S λ λz = μ μ + λ λz, Π z = (1 ρ) (1 ρz) και π i = 1 ρ ρ i, i = 0,1,2,, z 1 και ρ 1

ΧΡΟΝΟΙ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ & ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗΣ M/G/1 Sojourn & Waiting Times M/G/1 Υπολογισμός του μετασχηματισμού Laplace F Τ p Χρόνου Παραμονής T Συστήματος M/G/1 Ο Χρόνος Παραμονής πελάτη που εισέρχεται στη ουρά την χρονική στιγμή t ορίζεται σαν η συνολική παραμονή T μέχρι να εξυπηρετηθούν οι n t = i πελάτες που βρίσκει μπροστά του (υποθέτουμε εξυπηρέτηση FCFS/FIFO). Οι εργοδικές πιθανότητες της n t είναι ίσες με τις πιθανότητες π i της ενσωματωμένης αλυσίδας Markov {Πληθυσμός στο σύστημα μετά την αναχώρηση Πελάτη} = {Αριθμός αφίξεων Poisson στη διάρκεια του T = τ} Π z = π(i) z i = i=0 T, W, S: Χρόνοι Παραμονής (Sojourn Time), Αναμονής (Waiting Time) και Εξυπηρέτησης (Service Time), T = W + S i=0 τ=0 P(i Τ=τ)f T (τ)dτ τ=0 z i = [e λτ (λzτ) i / i!]f T (τ)dτ = e λ λz τ f T (τ)dτ = F T (λ λz) i=0 τ=0 τ=o π i = [e λτ (λτ) k / k!]f T τ dτ Με p = λ λz προκύπτει ο επίσης ονομαζόμενος τύπος Pollaczeck Khinchin (P-K) για τον Χρόνο Παραμονής T: Τύπος Pollaczeck Khinchin (P-K) για τον Μετασχηματισμό Laplace Χρόνου Παραμονής T Εργοδικής Ουράς M/G/1 F T p = e pτ f T τ dτ = 1 ρ F S p p λf S p + p λ τ=0 λ E S Παράδειγμα Μ/Μ/1: Εκθετική εξυπηρέτηση E S = 1 μ, F S p = μ μ+p F Τ p = μ(1 ρ) μ 1 ρ +p και f T τ = μ(1 ρ)e μ(1 ρ)τ, τ ο Παράδειγμα Μ/D/1: Σταθερή εξυπηρέτηση E S = S = 1 μ, F S p = e p/μ F Τ p = 1 ρ e p μ p λe p/μ +p λ T = W + S όπου W, S ανεξάρτητες τυχαίες μεταβλητές άρα F Τ p = F W p F S p 1 ρ p F W (p) = λf S p + p λ

ΜΕΣΕΣ ΤΙΜΕΣ ΕΠΙΔΟΣΗΣ M/G/1 Από τύπους P-K: E[n t ] = Π(1) παραγώγιση της Π (z ) με διπλή εφαρμογή του κανόνα L Hospital και αναγωγή στη τιμή z =1 E T = F Τ 0 παραγώγιση της F Τ p με κανόνα L Hospital και αναγωγή στη τιμή p =0 Με άμεση εφαρμογή Μέσων Τιμών, Θεωρίας Ανανέωσης και του τύπου του Little: E T = E[n t ] λ, E W = E[n Q t ] λ E W = E T E S n Q t : Αριθμός πελατών στην αναμονή, E[n Q t ] = λ E(W) E[n Q t ] E S : Μέσος χρόνος εξυπηρέτησης πελατών που προηγούνται στην αναμονή ρ = λ E(S): Πιθανότητα να υπάρχει πελάτης στην εξυπηρέτηση κατά την άφιξη Poisson (ιδιότητα PASTA) E Y = E S2 2E S λ E T = E W + E S = E W + 1/μ μ : Μέσος υπολειπόμενος χρόνος εξυπηρέτησης πελάτη κατά τυχαία άφιξη (Renewal Paradox) E(W) =E[n Q t ] E S + ρ E Y = E(W) λ E S + ρ E Y E W Τύπος Pollaczeck Khinchin (P-K) για Μέσο Εργοδικό Χρόνο Αναμονής & Παραμονής σε Ουρά M/G/1 E(W) = λe S2 2(1 ρ), E T = E W + 1/μ Παράδειγμα M/M/1 : E S = 1/μ, E S 2 = 2/μ 2 E W = ρ μ(1 ρ) Παράδειγμα M/D/1 : E S = S = 1/μ, E S 2 = 1/μ 2 E W = = ρe Y 1 ρ :, E T = E W + 1/μ = 1/μ ρ 2μ(1 ρ), E T = E W + 1/μ (1 ρ)