Σεχνολογικό Εκπαιδευτικό Κδρυμα (Σ.Ε.Ι) Ακινασ χολι Επαγγελμάτων Τγείασ και Πρόνοιασ Σμιμα Ιατρικϊν Εργαςτθρίων Σομζασ Μικροβιολογίασ Εργαςτιριο Κλινικισ Μικροβιολογίασ Τπεφκυνοι μακιματοσ: Αγγελικι τάκθ, B.sc., Ph.D., Ελζνθ Kρανιωτάκθ, M.sc., Ph.D. Ημερομθνία 29/10/2012 Σίτλοσ εργαςτθριακισ άςκθςθσ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΟΤΡΩΝ 1. κοπόσ Η απομόνωςθ και ταυτοποίθςθ ςε δείγμα οφρων μικροοργανιςμϊν ςε αρικμό αξιολογιςιμο για φπαρξθ ουρολοίμωξθσ, κακϊσ και ο ζλεγχοσ ευαιςκθςίασ των πακογόνων ςτα αντιβιοτικά. 2. Είδοσ Δείγματοσ - Λιψθ Σο καλφτερο δείγμα είναι τα πρϊτα πρωινά οφρα (ι τουλάχιςτον 4 ϊρεσ παραμονισ ςτθν κφςτθ). ε οριςμζνεσ περιπτϊςεισ επειγόντων περιςτατικϊν ι μθ ςυνεργάςιμων αςκενϊν, εξετάηεται τυχαίο δείγμα οφρθςθσ. Σο δείγμα μεταφζρεται άμεςα ςτο εργαςτιριο (<2 h), αλλιϊσ φυλάςςεται ςτουσ 4 0 C για 24h ι προςκζτουμε ςυντθρθτικό (βορικό οξφ) για 24-48 h. Τπερθβικι παρακζντθςθ (Τ/Η) Ιn&out κακετθριαςμόσ ακουλάκι (urobag) Λιψθ cleancatch Μζςο ρεφμα οφρθςθσ Λιψθ από ουρθτθροςτομία/κυςτεοςτομία Μόνιμοσ κακετιρασ Νεογνά, βρζφθ, νιπια χωρίσ ζλεγχο ςφιγκτιρων Αλλάηεται κάκε μία ϊρα Μεγαλφτερα παιδιά, ενιλικεσ Προθγείται πολφ καλό πλφςιμο και ςκοφπιςμα των χεριϊν. Ακολουκεί καλό πλφςιμο 2 3 φορζσ τθσ ουρογεννθτικισ περιοχισ με νερό και ςαποφνι και ιδιαίτερα για τα παιδιά τελικό ξζπλυμα με αποςτειρωμζνο φυςιολογικό ορό (όχι ςκοφπιςμα). : Η περιοχή πλζνεται επιμελώσ με ανοικτά τα μεγάλα χείλη του αιδοίου, από μπροςτά προσ τα πίςω. : Η περιοχή πλζνεται προςεκτικά, με τραβηγμζνη την ακροποςθία ζτςι ώςτε να αποκαλφπτεται η βάλανοσ. Παρουςία ανατομικήσ ανωμαλίασ ή φίμωςησ ςτα αγόρια, πρέπει να ςημειωθεί ςτο παραπεμπτικό. τισ ζφθβεσ και ενιλικεσ γυναίκεσ, προθγείται τθσ λιψθσ του δείγματοσ απομόνωςθ του κόλπου. Η λιψθ πραγματοποιείται μετά τθν απομάκρυνςθ των μεγάλων χειλζων. Για λιψθ Τ/Η και in & out κακετιρα πρζπει θ περιοχι να κακαριςτεί με χριςθ povidoneiodine (± οινόπνευμα ςτθν Τ/Η) Για τθν αναηιτθςθ Μυκοβακτθριδίων ςυγκεντρϊνονται όλα τα πρϊτα πρωϊνά οφρα τριϊν διαδοχικϊν θμερϊν και ςυντθροφνται ςτο ψυγείο μζχρι τον εμβολιαςμό τουσ. 1
Ακατάλλθλα δείγματα: οφρα 24 ϊρου, άκρο ουροκακετιρα, οφρα από το ςακουλάκι μόνιμου ουροκακετιρα, οφρα από ουροςυλλζκτθ με διαρροι, οφρα >2 ωρϊν χωρίσ ψφξθ και ςυντθρθτικό. 3. Τλικά / Αντιδραςτιρια Θρεπτικά υλικά McConkey άγαρ No2 (N2) οκολατόχρωμο άγαρ (Choc) Αιματοφχο άγαρ (Ht) Sabouraud άγαρ (Sb) ωλθνάρια με φυςιολογικό ορό όγκου 4mL ι αμποφλεσ 5mL. 4. Εξοπλιςμόσ Λυχνία Bunsen Κρικοφόροι ςτυλεοί Βακμονομθμζνοι κρίκοι 1μl ι 10μL Αερόβιοσ επωαςτικόσ κλίβανοσ 35 o C, επωαςτικόσ κλίβανοσ CO 2 35 o C και Αερόβιοσ επωαςτικόσ κλίβανοσ 30 o C 5. Εμβολιαςμόσ Αρικμοφμε τα δείγματα και τα παραπεμπτικά με βάςθ τα Βιβλία των καλλιεργειϊν οφρων Εξωτερικϊν Ιατρείων και Κλινικϊν. ε όλεσ τισ καλλιζργειεσ κάνουμε γενικι οφρων και βλζπουμε ίηθμα, ανεξάρτθτα αν αυτό ηθτείται. τα Βιβλία ςθμειϊνουμε αν θ καλλιζργεια είναι Τ/Η και οτιδιποτε άλλο γράφει το παραπεμπτικό. Π.χ. θλικία, ιςτορικό, ςυμπτϊματα, λιψθ αντιμικροβιακϊν (κεραπεία ι χθμειοπροφφλαξθ). Ο υπεφκυνοσ των λιψεων των οφρων, πρζπει να ςθμειϊνει ςτο παραπεμπτικό αν ο αςκενισ παίρνει φάρμακα ι αν υπάρχει φίμωςθ ςτα αγόρια ι ςφμιςθ χειλζων ςτα κορίτςια. Ο εμβολιαςμόσ του δείγματοσ γίνεται ςε τρυβλίο Ν2 (ποιοτικά-απομονϊςεισ) και επιπλζον ςε Ht (ποςοτικά) και Sb άγαρ. ε κάκε τρυβλίο γράφουμε τον αρικμό του δείγματοσ. Όλα τα δείγματα από Τ/Β εμβολιάηονται και ςε Choc άγαρ.επίςθσ ςε Choc άγαρ εμβολιάηονται και τα δείγματα ςτα οποία κα γίνει αναηιτθςθ για Haemophilus spp. και Neisseria gonorrhoeae. ε ςπάνιεσ περιπτϊςεισ μπορεί να ηθτθκεί καλλιζργεια ςε Lοewenstein για αναηιτθςθ Μυκοβακτθριδίων και ςε αναερόβιεσ ςυνκικεσ ι ςυνκικεσ CO 2 για ςπάνια πακογόνα. ΣΕΧΝΙΚΗ ΕΜΒΟΛΙΑΜΟΤ Πριν τον εμβολιαςμό καλι ανακίνθςθ του δείγματοσ με το χζρι. ε περίπτωςθ που το δείγμα των οφρων είναι πολφ κολό, γίνεται αραίωςθ 1:5 (ςε αποςτειρωμζνο νερό ι φυςιολογικό ορό) Λιψθ 1μl ι 10μl με τουσ αντίςτοιχουσ βακμονομθμζνουσ κρίκουσ. Επίςτρωςθ ενοφκαλμίςματοσ με τον κρίκο ςε όλθ τθν επιφάνεια του τρυβλίου, χωρίσ αυτό να ακουμπά ςτα τοιχϊματα. Επϊαςθ ςτουσ 35-37 o C για ζνα 24ωρο. τθν Τπερθβικι παρακζντθςθ (Τ/Η) και ςε όλεσ τισ κ/εσ ςτο υλικό Sabouraud, εμβολιάηονται 10μL οφρων (αραίωςθ 1:100). 2
ΠΟΟΣΙΚΟ ΤΠΟΛΟΓΙΜΟ Αρικμόσ αποικιϊν Χ 100 ι Χ 1000 = cfu/ml ανάλογα με το αν ο κρίκοσ ενοφκαλμιςμοφ ιταν των 10 ι του 1 ml αντίςτοιχα. 6. Αξιολόγθςθ Αποτελεςμάτων Κοινή καλλιέργεια : ΣΕΙΡΑ: 0-5.000 cfu/ml οφρων ΑΡΝΗΣΙΚΗ : 5.000-10.000 cfu/ml οφρων ΑΜΦΙΒΟΛΗ-ΤΝΕΚΣΙΜΗΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ: 10.000-50.000 cfu/ml οφρων, ζνα είδοσ μικροβίων ΑΜΦΙΒΟΛΗ-ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ : 5.000-10.000 cfu/ml οφρων, δφο είδθ μικροβίων ΑΚΑΣΑΛΛΗΛΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ : > 10.000 cfu/ml οφρων, τρία είδθ μικροβίων ΘΕΣΙΚΗ : Βρζφθ, παιδιά : > 50.000 cfu/ml οφρων, ζνα είδοσ μικροβίων Ενιλικεσ : > 100.000 cfu/ml οφρων, ζνα είδοσ μικροβίων ΟΞΤ ΟΤΡΗΘΡΙΚΟ ΤΝΔΡΟΜΟ: 100-10.000 cfu/ml, ζνα είδοσ μικροβίου ςε νεαρζσ γυναίκεσ, κεωρείται κλινικά ςθμαντικι Σα τελικά αποτελζςματα προκφπτουν μετά από ςφγκριςθ των αποτελεςμάτων τθσ καλλιζργειασ, αυτϊν τθσ γενικισ οφρων ςε ςυνδυαςμό με τθν κλινικι εικόνα, το ατομικό αναμνθςτικό και τθν πικανι λιψθ αντιβιοτικϊν. 3
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΣΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΗ Κ/Α ΟΤΡΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΑΡΙΘΜΟ cfu/ml ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ Π (0-5) Κ.Ο.Π. < 5.000 cfu/ml ΣΕΙΡΑ Μ (-) Π (0-5) Κ.Ο.Π. 5.000 10.000cfu/mL ΑΡΝΗΣΙΚΗ Μ (-) Π (5-8) Κ.Ο.Π. 10.000 50.000 cfu/ml ΠΑΙΔΙΑ ΑΜΦΙΒΟΛΗ - ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ 10.000 100.000 cfu/mlενηλικε Μ (λίγοι) Π (οποιοδιποτε αρικμόσ) Π (80-100) Κ.Ο.Π. Μ (λίγοι ι/και αρκετοί) Π (0-5) Κ.Ο.Π. Μ (-) Πυουρία Απουςία πυουρίασ >50.000 cfu/ml ΠΑΙΔΙΑ >100.000 cfu/ml ΕΝΗΛΙΚΕ >1 Μικροοργανιςμόσ Δίνεται ο μικροοργανιςμόσ που υπερζχει αρικμθτικά ι και οι δφο αν είναι ςτθν ίδια ποςότθτα (μόνο ςε ουρολογικοφσ αςκενείσ) Επανάλθψθ μετά από καλό πλφςιμο Δίνεται ο μικροοργανιςμόσ που υπερζχει Π.χ. ο εντερόκοκκοσ δεν κάνει πυουρία Ζλεγχοσ για άλλα πακογόνα (π.χ. μυκοβακτθρίδια, μυκόπλαςμα), λιψθ αντιβιοτικϊν, πρόςμιξθ αντιςθπτικοφ, ολικι απόφραξθ κάτω από το ςθμείο τθσ λοίμωξθσ Ουδετεροπενία, αςυμπτωματικι βακτθριουρία, ουρολοίμωξθ από Proteus spp λόγω λφςθσ (αλκαλικό ph), νευρογενισ κφςτθ ΘΕΣΙΚΗ ΘΕΣΙΚΗ ΑΚΑΣΑΛΛΗΛΗ ΘΕΣΙΚΗ ΑΡΝΗΣΙΚΉ ΘΕΣΙΚΗ Παρατθριςεισ: ε ανάπτυξθ Enterococcus spp. και Candida spp., αξιολογείται μικρότερθ ανάπτυξι τουσ με ςυνεκτίμθςθ του ατομικοφ αναμνθςτικοφ, τθσ ςυμπτωματολογίασ και τθσ γενικισ οφρων. Είδθ Pseudomonas spp, αξιολογοφνται με μεγάλθ προςοχι. Τπερηβική παρακέντηςη : Αξιολογείται κάκε ανάπτυξθ 100 cfu/mlοφρων. In &outκαθετήρασ : Αξιολογείται κάκε ανάπτυξθ 1.000-10.000 cfu/ml οφρων. Λήψη με ςακουλάκι : Αξιολογείται κάκε ανάπτυξθ 10.000 cfu/ml οφρων με κετικι γενικι και κετικι ςυμπτωματολογία. 4
7. Μεκοδολογία Βγάηουμε τα τρυβλία από τον κλίβανο και τα τοποκετοφμε ςτον πάγκο, κατά αρικμθτικι ςειρά χωριςτά των εξωτερικϊν ιατρείων και χωριςτά των κλινικϊν. Βγάηουμε τα ςτατϊ με τα ςωλθνάρια των ταυτοποιθτικϊν δοκιμαςιϊν Methyl-red, Ινδόλθ, Κινθτικότθτα, ΡΡΑ, Ουρία (Μ.Ι.Κ.ΡΡΑ.Ǒ), Αιςκουλίνθ, Νιτρικά. Προςκζτουμε αντιδραςτιρια -Γίνονται οι κατάλλθλεσ δοκιμαςίεσ για τθν ταυτοποίθςθ των μικροβιακϊν πακογόνων ςτισ πικανζσ κετικζσ καλλιζργειεσ Προςκζτουμε αντιδραςτιρια ςτα ταυτοποιθτικά ςυςτιματα του εμπορίου αφοφ προθγουμζνωσ διαβάςουμε τα ςάκχαρα. Αντιγράφουμε ςτα Βιβλία των καλλιεργειϊν οφρων, τισ αντίςτοιχεσ γενικζσ οφρων τθσ προθγοφμενθσ θμζρασ (Ειδικό βάροσ, ph, λευκοκυτταρικι εςτεράςθ, αιμοςφαιρίνθ, νιτρϊδθ, μικροοργανιςμοί, αρικμόσ πυοςφαιρίων και ερυκρϊν). Διαβάηουμε τα τρυβλία με τθ χριςθ μεγεκυντικοφ φακοφ. Αρικμοφμε και καταγράφουμε τισ αποικίεσ για κάκε μικρόβιο χωριςτά, χαρακτθρίηοντασ π.χ. g-βl (+) : 3.000 cfu/ml,g-β L (-) : 5.000 cfu/ml, g+κ. Κατ. (+) : 7.000 cfu/ml, g+κ. Κατ. (-) : 500 cfu/ml. Γράφουμε τα ΣΕΙΡΑ και ΑΡΝΗΣΙΚΑ ςτα Βιβλία εργαςίασ του εργαςτθρίου, ςτουσ αντίςτοιχουσ αρικμοφσ δείγματοσ, αλλά ςτα απαντθτικά τθν επόμενθ θμζρα. ΜΙΚΡΟΒΙΑΚΑ ΑΙΣΙΑ ΟΤΡΟΛΟΙΜΩΞΗ Gram αρνθτικά βακτιρια Βακτθρίδια: E. coli, Klebsiella pneumonia, Proteus mirabilis, Pseudomonas aeruginosa, Enterobacter spp., Citrobacter spp., Κόκκοι: Neisseria gonorrhoeae Gram κετικά βακτιρια Βακτθρίδια: Corynebacteriumurealyticum Κόκκοι: Enterococcus spp., Staphylococcus saprophyticus, Streptococcus agalactiae (GBS), Staphylococcus aureus, Streptococcus bovis, Aerococcus spp. Μφκθτεσ: Candida albicans, Candida glabrata Άλλα ςπάνια πακογόνα: Mycoplasma hominis, Ureaplasma urealyticum, Gardnerella vaginalis, Haemophilus influenza, Haemophilus parainfluenzae, Mycobacterium tuberculosis. 5
Escherichia coli Pseudomonas aeruginosa Staphylococcus saprophyticus Proteus mirabilis Enterococcus faecalis 6
8. Ζλεγχοσ ευαιςκθςίασ ςτα αντιβιοτικά Μετά τθν ταυτοποίθςθ διενεργείται ζλεγχοσ ευαιςκθςίασ ςτα αντιβιοτικά. Σο κάκε είδοσ βακτθρίου που απομονϊνεται από το ουροποιθτικό, ελζγχεται ςε ςυγκεκριμζνθ ομάδα αντιβιοτικϊν. 9. Ζκδοςθ Αποτελεςμάτων Μετά τθν αξιολόγθςθ τα αποτελζςματα καταγράφονται ςτα βιβλία του εργαςτθρίου και ςτα απαντθτικά δελτία για να αποςταλοφν ςτισ κλινικζσ ι ςτθ γραμματεία του τμιματοσ αν πρόκειται για εξωτερικοφσ αςκενείσ. Σισ απαντιςεισ των κετικϊν ουροκαλλιεργειϊν ςυνοδεφουν τα αποτελζςματα του ελζγχου ευαιςκθςίασ ςτα αντιβιοτικά. 10. Ζλεγχοσ Ποιότθτασ Εςωτερικόσ ποιοτικόσ ζλεγχοσ: Γίνεται με ανακαλλιζργεια προτφπων ςτελεχϊν ςε αντίςτοιχα κρεπτικά υλικά για κάκε μικροβιακό ςτζλεχοσ. Εξωτερικόσ ποιοτικόσ ζλεγχοσ: Γίνεται μζςω των εγκεκριμζνων διεκνϊσ οργανιςμϊν ελζγχου ποιότθτασ π.χ.neqas, UnitedKingdom (National Externa Quality Assessment Service). Λυοφιλοποιθμζνα ςτελζχθ που ζχουν απομονωκεί ςε ςυγκεκριμζνα βιολογικά δείγματα, αναςυςταίνονται ςε κρεπτικό ηωμό και καλλιεργοφνται ςε ςτερεά κρεπτικά υλικά, ανάλογα με το είδοσ του δείγματοσ. Αναηθτοφνται τα πακογόνα μικρόβια και ταυτοποιοφνται ανάλογα, με ςυμβατικά ι αυτοματοποιθμζνα ταυτοποιθτικά ςυςτιματα (ΑΡΙ, ERIC, CrystalBBL, VITEKκ.ά.). 7
11. Βιβλιογραφία 1. Χαρβάλου Αικατερίνθ. Πρωτόκολλα Κλινικισ Μικροβιολογίασ. φνοψθ εργαςτθριακισ προςπζλαςθσ βακτθριακϊν λοιμϊξεων. Εκδόςεισ Παςχαλίδθ. 2007. 2. Urinary tract infection in children: diagnosis, treatment and long-term management. London (UK): National Collaborating Centre for Women's and Children's Health. National Institute for Health and Clinical Excellence (NICE); 2007 Aug. 148 p. (Clinical guideline; no. 54). [271 references] 3. The New American Academy of Pediatrics Urinary Tract Infection Guideline. Thomas B. Newman. Pediatrics 2011;128;572; originally published online August 28, 2011; 4. Diagnosing urinary tract infections in febrile infants and children: when evidence-based medicine and clinical practice collide. Julie Spence, MD;* John Ross, MD CJEM JCMU July juillet 2000; 2 (3): 198-200. 5. What are appropriate methods of urine collection in urinary tract infection?primary Reviewer: Elliot Long Secondary Reviewer: John Vince. International Child Health Review Collaboration www.ichrc.org 6. Follow-up Urine Cultures and Fever in Children With Urinary Tract Infection. Melissa L. Currie, MD; Lindsay Mitz, BA; Carolyn S. Raasch, RN, BSN; Larry A. Greenbaum, MD, PhD(REPRINTED) ARCH PEDIATR ADOLESC MED/VOL 157, DEC 2003 1237-1240 7. European guidelines for urinalysis: a collaborative document produced by European clinical microbiologists and clinical chemists under ECLM in collaboration with ESCMID. O. Aspevall, H. Hallander, V. Gant and T. Kouri. Clinical Microbiology and Infection, Volume 7 Number 4, April 2001: CMI, 7, 173 178. 8. A Critical Appraisal of the Role of the Clinical Microbiology. Laboratory in the Diagnosis of Urinary Tract Infections. Eileen M. Burd* and K. Sue Kehl. Journal of Clinical Microbiology, Sept. 2011, p. S34 S38 Vol. 49, NO. 9 Suppl. 9. Rapid tests and urine sampling techniques for the diagnosis of urinary tract infection (UTI) in children under five years: a systematic review. Penny Whiting, Marie Westwood*, Ian Watt, Julie Cooper and Jos KleijnenBMC Pediatrics 2005, 5:4 doi:10.1186/1471-2431-5-4. 10. Guidelines on Standard Operating Procedures for MICROBIOLOGY Chapter 19- Urinary Tract InfectionWorld Health Organization 27 April 2006. 11. Urinary Tract Infection: Clinical Practice Guideline for the Diagnosis and Management of the initial UTI in Febrile Infants and Children 2 to 24 Months. SUBCOMMITTEE ON URINARY TRACT INFECTION, STEERING COMMITTEE ON QUALITY IMPROVEMENT AND MANAGEMENT. Paediatrics, Volume 128, Number 3, Sep 2011:595-610. 12. Clinical microbiology procedures handbook. Procedures Guidelines for the Microbiology Laboratory Henry D. Isenberg, American Society for Microbiology. 2d ed 2010. 8
9