Συνοπτική Αποτύπωση Υλοποιημένου Προγράμματος Τίτλος Προγράμματος: «Ταξιδεύοντας στην Ε.Ε. μέσα από τα παραμύθια» Σχολείο: 1/θεσιο Νηπιαγωγείο Γλινάδο Νάξου Τάξη/εις: Νήπια- Προνήπια Συντελεστές: Σπανού Σταματία Πρεσβευτής: Σκάρκος Χρήστος Υπεύθυνος/η υλοποίησης: Σπανού Σταματία Μαθήματα / θεματικές περιοχές: Γλώσσα, Μαθηματικά, Δημιουργία -Έκφραση, Μελέτη Περιβάλοντος, Πληροφορική ΣΚΕΠΤΙΚΟ Η πρωτοτυπία της δράσης βρίσκεται στην επιλογή της προσέγγισης της γνώσης μέσα από τα παραμύθια. ιότι τα παραμύθια αποτελούν κείμενα που είναι ιδιαιτέρως ελκυστικά στα παιδιά, µε δυνατότητες αναπαραγωγής, µε παιγνιώδεις δραστηριότητες και µμπορούν, πέρα από την ευχαρίστηση, να συμβάλλουν και στην ανάδειξη των δυνατοτήτων των παιδιών. Τα παραμύθια, αξιοποιημένα σωστά, δεν προκαλούν πλήξη, αλλά καθηλώνουν µε τη γοητεία τους, προκαλούν και εξάπτουν τη φαντασία και το ενδιαφέρον. Έτσι τα παιδιά ξεκινώντας από το παραμύθι και αναζητώντας στοιχεία για τον παραμυθά της χώρας, ανακάλυπταν τη γλώσσα, τη γεωγραφία, τον πολιτισμό κρατών της ΕΕ με μεγάλη ευκολία.
ΣΚΟΠΟΣ: Γνώσεις για την ΕΕ o Γενικές 1. Τι είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. 2. Ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3. Γιατί δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση. 4. Ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 5. Θεσμικά όργανα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 6. Τρόπος λειτουργίας και αρμοδιότητες των θεσμικών οργάνων. 7. Δικαιώματα των πολιτών της Ευρώπης. o Ειδικές 1. Κράτη- μέλη της Ευρώπης. 2. Σύμβολα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 3. Τα νομίσματα στην Ευρώπη. 4. Οι γλώσσες της Ευρώπης. 5. Πολιτισμός και τέχνες στην Ευρώπη. 6. Παραμυθάδες στην Ευρώπη. Αξίες της ΕΕ Σεβασμός: στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια, την ελευθερία, τη δημοκρατία, την ισότητα, το κράτος δικαίου, σεβασμός ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στόχοι της ΕΕ που αναφέρονται στο πρόγραμμα μας Προαγωγή της ειρήνης, των αξιών και της ευημερίας των λαών. Σεβασμό στην πολιτιστική και γλωσσική πολυμορφία. Προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς. Αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών Προστασία των δικαιωμάτων του παιδιού.
Δημιουργία ενός χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης χωρίς εσωτερικά σύνορα. Η καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού και των διακρίσεων. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ Η δράση μας ξεκίνησε θέλοντας να γνωρίσουν τα παιδιά καταρχήν την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα θεσμικά όργανα αυτής και το ρόλο της. Ξεκινήσαμε σιγά σιγά με αφορμή την 28 η Οκτωβρίου και τη γιορτή της σημαίας. Τότε ήρθαν σε μια πρώτη επαφή με τη σημαία της ΕΕ, αλλά και με τις σημαίες άλλων χωρών. Στη συνέχεια προσεγγίσαμε τις βασικές έννοιες, τα θεσμικά όργανα, το ρόλο τους, τα σύμβολα και τα δικαιώματα των πολιτών μέσα στην Ε.Ε., τη θέση της Ευρώπης στον κόσμο,αλλά και τη θέση του χωριού μας στην Ελλάδα, της Ελλάδας στην Ευρώπη μέσα από Τ.Π.Ε και παιχνίδι ρόλων. Διαπιστώνοντας ότι αυτό που δυσκόλευε τα παιδιά, με δεδομένο ότι ζουν σε πολύ μικρά χωριά και δεν έχει ταξιδέψει σχεδόν κανένα πέρα από την Νάξο, σκέφτηκα την προσέγγιση των χωρών μέσα από τα παραμύθια, δηλαδή μέσα από μία μέθοδο διδασκαλίας οικεία και ασφαλή γι αυτά. Ετσι η προσέγγιση του θέματος έγινε μέσα από τα παραμύθια. Ερευνήσαμε με τα παιδιά και διαλέξαμε πέντε παραμύθια από πέντε χώρες. Αναλυτικά, τα παραμύθια που επιλέχθηκαν, για να ταξιδέψουν τα παιδιά στην Ε.Ε με το θεματικό τους περιεχόμενο είναι τα παρακάτω: Σειρά Χώρα Τίτλος παραμυθιού Θεματολογία 1ος σταθμός Ελλάδα. «Τα τρία μικρά λυκάκια» Ευγένιος Τριβιζάς Η δύναμη και ο φόβος 2ος σταθμός Ιταλία «Ο Πινόκιο» Κάρλο Κολόντι Αλήθεια-ψέματα 3ος σταθμός 4ος σταθμός Γαλλία Γερμανία «Η Σταχτοπούτα» Σαρλ Περώ «Χάνσελ και Γκρέτελ». Αδερφοί Γκριμ Η ανάγκη για ισότητα και για καταπολέμηση διακρίσεων Η αδελφική αγάπη 5ος σταθμός Δανία «Η μικρή Γοργόνα» Χανς Κρίστιαν Άντερσεν Η δύναμη της αγάπης. Το project διήρκησε ένα τετράμηνο στη διάρκεια του οποίου χρησιμοποιήθηκαν πέντε (5) πολυπολιτισμικά παραμύθια από τις χώρες τις Ε.Ε. με στόχο, να γνωρίσουν τα παιδιά τις χώρες και τους πολιτισμούς τους, τους τόπους, τα χαρακτηριστικά, τις ιδέες και τις αξίες των χωρών καταγωγής τους, ενώ συγχρόνως τα παιχνίδια ρόλων και οι κινητικές και όλες οι δραστηριότητες
που ακολουθούσαν το κάθε παραμύθι έδιναν την ευκαιρία στα παιδιά να αναπτύσσουν τις γλωσσικές τους και τις κινητικές δεξιότητες. Συμπληρωματικά η ακρόαση μουσικών κομματιών, που συνδέονταν με τα παραμύθια και τις χώρες καταγωγής τους, οι πληροφορίες, τα οπτικοακουστικά υλικά, βίντεο, μαγνητόφωνο, υπολογιστής, videoπροβολέα, βοηθούσαν και ενίσχυαν τη μάθηση, μέσα από βιωματική προσέγγιση της αφήγησης παραμυθιών. Ο συνδυασμός όλων των μορφών της έκφρασης του παραμυθιού, κείμενο, εικόνα, ήχος, κίνηση, τραγούδι, δραματοποίηση, κατασκευές βοήθησαν, τους μικρούς μαθητές να διαμορφώσουν θετικές στάσεις και συμπεριφορές προς τους άλλους πολιτισμούς και τους έδωσαν τη δυνατότητα να αντιληφθούν το μήνυμα, που έδινε το κάθε παραμύθι. Το κάθε παραμύθι υλοποιούταν σε 3 στάδια. Στο πρώτο στάδιο γνωρίζαμε τη χώρα από την οποία προερχόταν το παραμύθι, μέσα από μια βίντεο-παρουσίαση της χώρας καταγωγής του παραμυθιού σε συνδυασμό με συζήτηση κατά τη διάρκειά του. Στη συνέχεια κατασκευάζαμε τον αντίστοιχο ταξιδιωτικό οδηγό της χώρας, ακούγαμε και χορεύαμε μουσική και τραγούδια από την αντίστοιχη χώρα, παίζαμε διαδραστικά παιχνίδια στον διαδραστικό πίνακα και αντίστοιχα φύλλα εργασίας. Στο Κυρίως στάδιο, κατά το οποίο τα νήπια παρακολουθούσαν στον πίνακα της τάξης, μέσω του video προβολέα την αφήγηση του παραμυθιού από τη νηπιαγωγό. Στο στάδιο αυτό γινόταν η επεξεργασία του και η κατανόηση του παραμυθιού με συζήτηση, με αναδιήγηση του παραμυθιού από τα παιδιά, με σχολιασμούς, ή με άλλες, εναλλακτικού τύπου δραστηριότητες όπως διαδραστικά παιχνίδια φτιαγμένα από τη νηπιαγωγό στον διαδραστικό πίνακα, πίνακα αναφοράς με εικόνες και λέξεις από το παραμύθι και αντίστοιχα φύλλα εργασίας που λειτουργούσαν και ως φύλλα αξιολόγησης. Και στο Μετα-στάδιο, στο οποίο οι μαθητές εμπέδωναν την ιστορία του παραμυθιού, ανέπτυσσαν τις γλωσσικές και κινητικές δεξιότητες μέσα από δραματοποιήσεις, παιχνίδια ρόλων, εικαστικές δημιουργίες, αναζητήσεις πληροφοριών στο διαδίκτυο, μουσική, χορό, τραγούδι κ.ά. Οι δραστηριότητες στο στάδιο αυτό διεκπεραιώνονταν είτε σε ατομικό επίπεδο, είτε σε ζευγάρια, είτε σε ομάδες με τρόπο που διασκέδαζαν τα παιδιά, ώστε να επιζητούν την επανάληψη του μαθήματος. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η αξιολόγηση πραγματοποιήθηκε μετά την ολοκλήρωση του project, για να προσδιοριστεί η έκταση επιτυχίας των στόχων του. Η αξιολόγηση υπήρξε συνεχής διαδικασία και αναπόσπαστο κομμάτι του project, το οποίο περιλάμβανε τη συλλογή πληροφοριών για την πληροφόρηση σχετικά με τον τρόπο που λειτουργούσε το project, ώστε να μπορούν να γίνουν βελτιώσεις και οι απαραίτητες διορθωτικές παρεμβάσεις. ωστόσο σημαντικότερη πηγή άντλησης πληροφοριών αποτελούσαν οι μικρούς μαθητές οι οποίοι βρίσκονταν στο κέντρο του εν λόγω project. Γι αυτό το λόγο η συμμετοχή τους στη διαδικασία της αξιολόγησης, τόσο της διαμορφωτικής, όσο και της συνολικής ήταν καθοριστική. Για την αξιολόγηση του project συλλέχθηκαν δεδομένα από διάφορες πηγές, Προέλεγχος και μετέλεγχος των γνώσεων των παιδιών σε σχέση με τα παραμύθια του κόσμου: μια αρχική συνέντευξη πριν από την εφαρμογή και μια τελική μετά την ολοκλήρωση της παρέμβασης Συνέντευξη ικανοποίησης των παιδιών από την εφαρμογή του project
Ημερολόγιο της εκπαιδευτικού-ερευνήτριας Φύλλα εργασίας ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Το πρόγραμμα στο μεγαλύτερο μέρος του πραγματοποιήθηκε και οι περισσότεροι στόχοι που τέθηκαν στην αρχή του επιτεύχθηκαν. Τα παιδιά έδειχναν ενδιαφέρον σε όλη τη διάρκεια του και συμμετείχαν με ευχαρίστηση κάνοντας προτάσεις και αλλάζοντας πολλές φορές τη δραστηριότητα. Σε όλα τα παιδιά, αρέσουν τα παραμύθια και σε όλα αρέσει να τους διαβάζουν παραμύθια. Τα παιδιά έμαθαν και απομνημόνευσαν τις χώρες καταγωγής των παραμυθιών. Οι μικροί μαθητές ανέπτυξαν τον προφορικό τους λόγο, εμπλούτισαν το λεξιλόγιο τους ανέπτυξαν τις κινητικές τους δεξιότητες και ήρθαν σε επαφή με τους λαούς του κόσμου. Οι μικροί μαθητές μέσα από τα παραμύθια και τις δραστηριότητες που ακολουθούσαν εμπλούτισαν τον προφορικό τους λόγο, κατέκτησαν νέες λέξεις και εκφράστηκαν με αυτές, μέσα από τα παιχνίδια ρόλων και τις δραματοποιήσεις, τόσο για να επικοινωνήσουν όσο και για να συμμετέχουν σε ομαδικές δραστηριότητες. Τα παιδιά έμαθαν να ακούν την αφήγηση ενός παραμυθιού, να την κατανοούν και να την αφηγούνται τα ίδια, να τηρούν τη διαδοχική σειρά των γεγονότων και να χρησιμοποιούν γνωστές λεκτικές και φράσεις των παραμυθιών. Όσον αφορά τον τρόπο εργασίας σε κάθε παρέμβαση σύμφωνα με τις ημερολογιακές καταγραφές, χρησιμοποιήθηκε με μεγαλύτερη συχνότητα η ομαδική εργασία, η εργασία σε ζευγάρια, όπως και η ατομική σε δραστηριότητες όπου απαιτούνταν ατομική ενασχόληση. Σε όλες τις παρεμβάσεις η εκπαιδευτικός συνεργαζόταν με το σύνολο της τάξης ή και με ομάδες παιδιών ή και ατομικά ως βοηθός, δίνοντας πλούσιες επεξηγήσεις αλλά και ως οργανωτής και συντονιστής των δραστηριοτήτων. Η στάση των παιδιών ήταν θετική καθώς τα παιδιά έδειξαν να ευχαριστιούνται τις δραστηριότητες στις οποίες συμμετείχαν. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έδειξαν για τις βιωματικές δραστηριότητες, τις δραματοποιήσεις, τα κινητικά παιχνίδια, το τραγούδι, το χορό, στα οποία συμμετείχαν με πολύ χαρά. Η συμμετοχή των νηπίων στις δραστηριότητες ήταν καθολική, καθώς ήταν πρόθυμα να πάρουν μέρος τόσο στης δραστηριότητες δραματοποίησης και παιχνίδια ρόλων, όσο και στη συμμετοχή τους σε ομαδικά παιχνίδια σε ομαδικές κατασκευές, σε παιχνίδια
παντομίμας σε δραστηριότητες ζωγραφικής. Τα παιδιά επικοινώνησαν, αλληλοεπίδρασαν, συνεργάσθηκαν στις ομάδες σε όλες τις παρεμβάσεις για την επιτυχία των κοινών στόχων, εμπλέκονταν ενεργά σε όλες τις δραστηριότητες, έτσι τους δίδονταν η δυνατότητα να επικοινωνήσουν, να μιλήσουν, να εκφρασθούν. Τα παιδιά μέσα από ευχάριστες δραστηριότητες, άκουσαν τους συνομηλίκους τους, μίλησαν με τη σειρά τους, τήρησαν τους κανόνες επικοινωνίας και συνεργασίας. Στην αρχή του project υπήρχε ο προβληματισμός και η ανησυχία, εάν τα παιδιά θα έδειχναν το ίδιο ενδιαφέρον και συμμετοχή στις δραστηριότητες σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης του, ή θα έχαναν το ενδιαφέρον τους, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα. Όμως η χαρά και η έκπληξη ήταν μεγάλη για την εκπαιδευτικό, όταν τα παιδιά με ανυπομονησία ρωτούσαν ποιος είναι ο επόμενος σταθμός κυρία; Είναι σημαντικό να τονιστεί πως μέσα στην τάξη δημιουργήθηκε με την υλοποίηση αυτού του project μια ατμόσφαιρα εμπιστοσύνης, συνεργασίας και αλληλεπίδρασης. Τα παιδιά συνέχιζαν να παίζουν με τις σημαίες όλων των κρατών που γνώρισαν και ήταν εντυπωσιακό πως και τα μικρά νήπια τις γνώριζαν όλες και θυμόντουσαν τις χώρες αντίστοιχα στις οποίες ανήκαν. Η αποδοχή του project από τα ίδια τα παιδιά, που ήταν και οι κύριοι ενδιαφερόμενοι, δικαίωσε τις προσπάθειες της εκπαιδευτικού. ΔΙΑΧΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Μετά την εφαρμογή του project ακολούθησε μια γιορτή για τη λήξη της χρονιάς που ετοιμάστηκε με τα παιδιά. Τη γιορτή μας κλήθηκαν να παρακολουθήσουν οι γονείς των παιδιών. Στη γιορτή αυτή τα νήπια παρουσίασαν ένα θεατρικό γραμμένο σε έμμετρο λόγο από τη νηπιαγωγό και παρουσίαζε όλο αυτό το τετράμηνο ταξίδι. Δηλαδή κάποια παιδιά πηγαίνουν διακοπές στις χώρες των παραμυθιών μας, μας μιλούν για τις χώρες αυτές και συναντούν τους ήρωες των παραμυθιών που συναντήσαμε. Στο τέλος της γιορτής τα παιδιά τραγούδησαν το τραγούδι που γράψαμε όλοι μαζί για το ταξίδι μας αυτό.