ΙΗΜΕΡΙ Α ΤΕΕ 4-5 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2003 / ΑΘΗΝΑ «ΙΑΧΕΙΡIΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΚΙΝ ΥΝΟΤΗΤΑΣ : Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ Ο ΗΓΙΩΝ SEVESO I & II ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΜΑΣ» ΕΙΣΗΓΗΣΗ Λ. ΖΑΧΟΥ, ΑΝ/ΤΗ ΓΕΝΙΚΟΥ /ΝΤΗ TUV HELLAS (RWTUV) AE ΘΕΜΑ : «ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚ ΟΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (SAFETY CERTIFICATE) ΑΠΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΗΣ Ο HΓΙΑΣ SEVESO ΙΙ» 1
ΙΑΧΕΙΡIΣΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚ ΟΣΗ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ (SAFETY CERTIFICATE) ΑΠΟ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΒΑΣΕΙ ΤΗΣ Ο HΓΙΑΣ SEVESO ΙΙ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο Αρθρο 16 της Οδηγίας 96/82/EC - 09.12.1996 µε τίτλο «Επιθεωρήσεις-Ελεγχοι» προβλέπεται για τη λειτουργία µιας εγκατάστασης, η οποία εµπίπτει στην Οδηγία SEVESO, η οργάνωση και η διενέργεια από την αδειοδοτούσα αρχή ενός συστήµατος επιθεωρήσεων η άλλων µέτρων ελέγχου ανάλογα µε τον τύπο της εγκατάστασης. Αυτές οι επιθεωρήσεις η τα µέτρα ελέγχου δεν εξαρτώνται µόνο από την παραλαβή της µελέτης ασφαλείας, η άλλων υποβαλλόµενων στοιχείων και πρέπει να σχεδιάζονται κατά τρόπο ώστε να επιτρέπουν οργανωµένη και συστηµατική εξέταση των τεχνικών, οργανωτικών και διαχειριστικών συστηµάτων της εγκατάστασης. Για τη διενέργεια των επιθεωρήσεων η αδειοδοτούσα αρχή είναι δυνατόν να συνεργάζεται µε εµπειρογνώµονες της ηµεδαπής και αλλοδαπής, µε εξειδικευµένες γνώσεις σε θέµατα ασφάλειας των εγκαταστάσεων. Τέτοιοι εµπειρογνώµονες απασχολούνται και σε Οργανισµούς Επιθεωρήσεων και Πιστοποιήσεων. Με βάση την εµπειρία του Οργανισµού µας TUV HELLAS και αυτές του µητρικού µας Οργανισµού RW TUV και την ίδια εµπειρία του οµιλούντος από Επιθεώρηση Ασφαλείας σε µεγάλες Ελληνικές Βιοµηχανίες και την έκδοση Πιστοποιητικών Ασφαλείας βάσει των Οδηγιών SEVESO I &ΙΙ» παρουσιάζονται κατωτέρω οι βασικές αρχές που πρέπει να διέπουν µια τέτοια επιθεώρηση, όπως αυτή ορίζεται από την Οδηγία. 2. ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΙ / ΠΡΟΤΥΠΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ Πέραν της Οδηγίας 96/82, οι έλεγχοι θα πρέπει να βασίζονται και στους σχετικούς κανονισµούς, τεχνικά πρότυπα και διαδικασίες που αφορούν κάθε συγκεκριµµένη εγκατάσταση και τη σχετική λειτουργία της. Σχετικά µε τις επικίνδυνες ουσίες αναφέρονται και οι Οδηγίες : - 67/548/EC της 27.06.1967 µε τα Παραρτήµατά της - 1999/45/EC 31.05.1999, η οποία αντικατέστησε την 88/379/ της 07.06.1988-78/631/EC της 26.06.1978 µε τα Παραρτήµατά της Σχετικά µε την Υγιεινή και Ασφάλεια των εργαζοµένων αναφέρονται και οι Οδηγίες : - 98/37/ EC της 22.06.1998-89/391/ EC της 12.06.1989 2
Ως εκ τούτου τα θέµατα που ελέγχονται µεταξύ άλλων είναι : - Οργάνωση τους Συστήµατος ιαχείρισης Ασφαλείας (Safety Management System) - Οι µελέτες ασφαλείας - To επίπεδο ενηµέρωσης σχεδίων, εκθέσεων, οδηγιών εργασίας, διαδικασιών κ.α. - Η Ασφαλής κατασκευή και Λειτουργία των µονάδων - Η Τεχνική κατάρτιση (εξοπλισµός) των µονάδων - Τα σχέδια συντήρησης και ελέγχου, διαστήµατα επιθεώρησης και καταγραφή - Εκπαίδευση όλου του προσωπικού 3. ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ Πριν την έναρξη της επιθεώρησης και για συντόµευση της παρουσίας των επιθεωρητών στην εγκατάσταση, θεωρείται χρήσιµο ο λειτουργός να αποστείλει στους επιθεωρητές για ανασκόπηση όλες τις πληροφορίες και τα στοιχεία που απαιτούνται να υπάρχουν διαθέσιµα από την Οδηγία SEVESO και σχετίζονται µε τη λειτουργία της εγκατάστασης. Τέτοια στοιχεία είναι : 1. Η Μελέτη ασφαλείας (Safety Study) 2. Τα Εσωτερικά Σχέδια Εκτάκτου Ανάγκης βάσει οδηγίας 96/82/EC και της Ελληνικής Νοµοθεσίας 5697/590/16.03.2000 (Internal Emergency Plans) 3. Στοιχεία σχετικά µε την Κατάσταση Λειτουργίας των Μονάδων της εγκατάστασης (operating conditions) όπως µεταξύ άλλων : - ηµερήσιες-, µηνιαίες- η/και ετήσιες ποσότητες παραγωγής και αποθήκευσης επικίνδυνων ουσιών - data sheets των παραγόµενων / αποθηκευόµενων επικίνδυνων ουσιών - συνθήκες λειτουργίας των µονάδων - τεχνολογία των µονάδων - στοιχεία ανακατασκευών, αλλαγών που έχουν λάβει χώρα στις µονάδες (revamping data) - χώροι αποθήκευσης τελικών και ενδιάµεσων προιόντων καθώς και των πρώτων υλών - ανυψωτικά µηχανήµατα και άλλοι µηχανισµοί διακίνησης - Στοιχεία ποιοτικών ελέγχων και µετρήσεων όπως µη καταστροφικοί έλεγχοι, µετρήσεις απόδοσης, άλλες αναλύσεις - Περιβαντολογικές µετρήσεις - Υπάρχων εξοπλισµός, όπως : fans, drums, blowers, elevators, pumps, belt and srew conveyors, compressors, crushers, boilers, pressure vessels, cyclones, heaters, towers, alternators, furnaces, cranes, motors, vessels, tanks, electric installations, piping, raw material storage. 3
Ο Οργανισµός Επιθεώρησης και Πιστοποίησης είναι υποχρεωµένος να δηλώσει : 1. Την οµάδα επιθεώρησης και την κατάρτιση και εµπειρία των επιθεωρητών 2. Τις προδιαγραφές και τα πρότυπα βάσει των οποίων θα διεξάγει την επιθεώρηση 3. Χρονοδιάγραµµα Επιθεώρησης 4. Να δηλώσει ότι οι πληροφορίες που θα αποκοµισθούν από τους επιθεωρητές θεωρούνται εµπιστευτικές και ότι θα τηρηθεί το απόρρητο της Επιθεώρησης 4. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ Ολο το έργο επιθεώρησης συνιστάται να χωρίζεται σε τρεις (3) φάσεις: Στην 1 η φάση ελέγχεται και καταγράφεται η παρούσα κατάσταση των εγκαταστάσεων. Η επιθεώρηση στη φάση αυτή περιλαµβάνει : - Συναντήσεις επιθεώρησης (Αudits) µε τη διοίκηση και το υπεύθυνο προσωπικό από τα διάφορα τµήµατα της εγκατάστασης όπως Τµήµα Σχεδιασµού και Προγραµµατισµού, Τεχνικό Τµήµα, Τµήµα παραγωγής, Τµήµα Συντήρησης, Τµήµα Επιθεωρήσεων και Ελέγχων, Τµήµα Ασφαλείας και Οµάδες καταστολής πυρκαγιών, κ.λ.π. Λέξεις κλειδιά κατά τη διάρκεια των Αudits είναι: οργανογράµµατα, υπευθυνότητες προσωπικού, προγραµµατισµός εργασιών, διαγράµµατα ροής εργασιών, φασεολόγια παραγωγικών διαδικασιών, εντολές εργασίας, επαγγελµατική κατάρτιση προσωπικού, εκπαίδευση. - Ανασκόπηση όλων των βασικών εντύπων, όπως σχέδια, διαδικασίες λειτουργίας, οδηγίες εργασίας, οδηγίες ασφαλείας, αναλύσεις ασφαλείας, πλάνα συντήρησης, πλάνα ελέγχου και δοκιµών, αποτελέσµατα αυτών των ελέγχων, πιστοποιήσεις κ.α. - Επιθεώρηση εγκαταστάσεων µε επιτόπιες επισκέψεις. Λέξεις κλειδιά εδώ είναι: κατάσταση των εγκαταστάσεων, καταλληλότητα και λειτουργικότητα, ασφάλεια, επιδράσεις από το περιβάλλον, επιδράσεις προς το περιβάλλον. Το Αποτέλεσµα της έρευνας της 1 ης φάσης για την παρούσα κατάσταση καταγράφεται σε µια Προκαταρκτική Τεχνική Εκθεση Επιθεώρησης µε εντοπισµό των µη συµµορφώσεων, αδύνατων στοιχείων και στοιχείων προς βελτίωση από το λειτουργό των εγκαταστάσεων. Στη εύτερη φάση αντικείµενο της επιθεώρησης είναι τα ευρήµατα / µη συµµορφώσεις που εντοπίστηκαν στην πρώτη φάση. Αυτές συζητούνται µε το υπεύθυνο προσωπικό της εγκατάστασης, δίνονται επεξηγήσεις από τους επιθεωρητές, και προτείνονται λύσεις από το προσωπικό της εγκατάστασης για τη συµµόρφωση ως προς τις παρατηρήσεις. Οι λύσεις που προτείνονται αφού εξεταστούν από τους επιθεωρητές ως προς την ορθότητά τους καταγράφονται. 4
Η Τρίτη φάση περιλαµβάνει επιθεώρηση επίλυσης και εφαρµογής των ανωτέρω µη συµµορφώσεων, ευρηµάτων και καταγραφή της συµµόρφωσης αυτών σε µία δεύτερη τελική Τεχνική Εκθεση Επιθεώρησης. Ως αποτέλεσµα είναι η Εκδοση του Πιστοποιητικού Ασφαλείας, το οποίο δύναται (και κατά την κρίση των επιθεωρητών) να έχει χρονική διάρκεια ισχύος 5 ετών. Αναπόσπαστο κοµµάτι του Πιστοποιητικού Ασφαλείας είναι η Τεχνική Εκθεση Επιθεώρησης στην τελική της µορφή. Το Σύστηµα Επιθεώρησης και το «Πιστοποιητικό» επιδέχεται ενδιάµεσες επιτηρήσεις (π.χ. κάθε 2-3 χρόνια) για τη συνέχιση ισχύος του. 5. ΟΜΗ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ Ενδεικτικά καταγράφεται παρακάτω η δοµή που µπορεί να πάρει η τελική Εκθεση Επιθεώρησης που αποτελεί και αναπόσπαστο µέρος του «Πιστοποιητικού Ασφαλείας». 1. Σύντοµη Περιγραφή / Συµπέρασµα 2. Σκοπός της επιθεώρησης 3. Βασικές Απαιτήσεις / Προδιαγραφές Επιθεώρησης 4. Γενική παρουσίαση της εγκατάστασης 4.1 Οργάνωση 4.2 Σύστηµα ιαχείρησης Ασφαλείας 4.3 Περιβανολογικές Συνθήκες 4.4 Εκθεση Ασφαλείας 4.4.1 Επικίνδυνες Ουσίες 4.4.2 Γεωλογικά στοιχεία 4.4.3 Σενάρια κυρίων Ατυχηµάτων 4.4.4 Παροχή Ηλεκτρικής Ενέργειας σε έκτακτες περιπτώσεις 4.5 Εσωτερικά Σχέδια Εκτάκτου Ανάγκης 5. Τµήµατα που υποστηρίζουν την παραγωγή 5.1 Τµήµα Ασφάλειας και Τεχνικών ελέγχων 5.1.1 Ασφάλεια 5.1.2 Τεχνικοί Ελεγχοι 5.1.3 Περιβάλλον 5.1.4 Πυρόσβεση 5.2 Συντήρηση 5.2.1 Μηχανολογική Συντήρηση 5.2.2 Ηλεκτρολογική Συντήρηση 5.2.3 Συντήρηση Οργάνων 5.3 Τµήµα Μελετών 6. Παραγωγή 6.1 Γενικά 6.2 Μονάδες παραγωγής 6.3 εξαµενές αποθήκευσης / Αποθηκευτικοί χώροι 6.4 Μηχανισµοί / Συστήµατα διακίνησης και µεταφοράς Παραρτήµατα 5