9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 2009 - Πρακτικά, Τόμος Ι Στοιχεια Βιολογιας ΤΟΥ ΔΕΚΑΠΟΔΟΥ upogebia PUSILLA (PETAGNA, 1792) στην παρακτια ζωνη του λιμνοθαλασσιου συμπλεγματος μεσολογγιου-αιτωλικου Ράμφος Α., Μιγκλής Γ., Δημητριάδης Γ., Αβραμίδης Π., Κατσέλης Γ. Τμήμα Υδατοκαλλιεργειών & Αλ. Διαχείρισης, ΤΕΙ Μεσολογγίου, ramfos@teimes.gr Περίληψη Ο πληθυσμός του Δεκαπόδου Upogebia pussila (μαμούνι, κατσιμάμαλο) μελετήθηκε το καλοκαίρι του 2008 στην παράκτια ζώνη του λιμνοθαλάσσιου συμπλέγματος Μεσολογγίου-Αιτωλικού σε δύο θέσεις με διαφορετικά υδρολογικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά. Η αφθονία του πληθυσμού βρέθηκε υψηλότερη στην περιοχή που χαρακτηρίστηκε από πιο λεπτόκοκκο ίζημα, υψηλότερο ποσοστό οργανικού υλικού, χαμηλότερη αλατότητα και μικρότερη αλιευτική πίεση. Τα βιομετρικά χαρακτηριστικά όπως η σχέση μήκους-βάρους και το εύρος ολικού μήκους δεν εμφάνισαν διαφορές μεταξύ των περιοχών, ενώ το μέγεθος των ατόμων σε όλη την περιοχή μελέτης ήταν μικρότερο από το ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος για την αλιεία του είδους ως δόλωμα. Κατά την περίοδο μελέτης δε βρέθηκαν θηλυκά άτομα με αυγά στην περιοχή με την υψηλότερη αλατότητα (>45 psu) η οποία πιθανώς να επιδρά στον περιορισμό της αναπαραγωγικής περιόδου του είδους. Λέξεις κλειδιά: μαμούνι, Κατσιμάμαλο, καραβιδάκι, δόλωμα, Καρκινοειδή, Thalassinidea. biology of DECAPOD upogebia PUSILLA (PETAGNA, 1792) IN coastal zone of messolonghi-etoliko lagoon complex (Westrern Greece) Ramfos A., Miglis G., Dimitriadis G., Avramidis P., Katselis G. Department of Aquaculture and Fisheries, TEI Mesolonghi, ramfos@teimes.gr Abstract Population characteristics of the crustacean decapod Upogebia pusilla were studied during summer 2008 in the coastal zone of Messolonghi-Aitoliko lagoon system in two areas with different hydrological and geological properties. Population density was higher in the area characterized by finer sediment composition, higher sediment organic content, lower salinity and lower fishing effort. The biometric characteristics such as length-weight regression parameters or total length range didn t show any differences between the two areas. The size of the individuals in both areas was below the minimum allowed size for the collection of the species as bait. During the study period, no ovigerous females were found in the area with the highest salinity (>45 psu) and this environmental parameter is probably responsible for the shortening of the reproductive period of the species. Keywords: mud shrimp, Thalassinidae, bait, crustaceans. 1. Εισαγωγή Το Δεκάποδο Καρκινοειδές Upogebia pusilla (κατσιμάμαλο, μαμούνι) είναι το πλέον κοινό μεταξύ των επτά ειδών της οικογένειας Upogebidae και απαντάται σχεδόν σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ακτογραμμή (Dworschak, 1988, Nguyen, 2003). Όπως όλα τα μέλη του γένους του, το U. pusilla ζει μέσα οπές που ανοίγει στο ίζημα, στην υποπαραλιακή ζώνη σε βάθη μέχρι 45 m, σε περιοχές μαλακού υποστρώματος διαφόρων τύπων (από αμμώδη μέχρι λασπώδη) (Dworschak, 1988). Προτιμά λιμνοθαλάσσια περιβάλλοντα με αλατότητα μεταξύ 9 psu και 36 psu, στα οποία έχει βρεθεί σε πολύ υψηλή αφθονία συμβάλλοντας με αυτό τον τρόπο στην οξυγόνωση του ιζήματος (Dworschak, 1987a). Επίσης, το είδος αποτελεί τροφή για διάφορα είδη ψαριών και πτηνών (Kevrekidis et al., 1997) ενώ σε κάποιες περιοχές συλλέγεται συστηματικά ως δόλωμα από ερασιτέχνες και επαγγελματίες αλιείς. Βάσει της εθνικής νομοθεσίας υπάρχουν περιορισμοί στην εποχή αλιείας (απαγο- -601-
9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, 2009 - Proceedings, Volume Ι ρευμένη περίοδος Μάιος Αύγουστος), στον ημερήσιο αριθμό των ατόμων ανά αλιέα, στο ελάχιστο μήκος, αλλά και σε περιοχές και εργαλεία (ΠΔ 109/2002:ΦΕΚ 92/29-4-2002, Υπ.Απ. Α2-3354/07:ΦΕΚ 2207/Β /14-11-07). Αν και υπάρχουν αρκετά στοιχεία σχετικά με τη βιολογία και την ηθολογία του είδους στη Μεσόγειο (Dworschak, 1987a,b, 1988), ελάχιστη είναι η πληροφορία που προέρχεται από τον ελλαδικό χώρο (Kevrekidis et al., 1997). Στην παρούσα μελέτη πραγματοποιείται μια σύγκριση των βιομετρικών και πληθυσμιακών χαρακτηριστικών του U. pusilla μεταξύ δύο γειτονικών περιοχών του λιμνοθαλάσσιου συμπλέγματος Μεσολογγίου Αιτωλικού. Η πρώτη περιοχή (Α. Κλείσοβα) δέχεται γλυκό νερό από το σταθμό βιολογικού καθαρισμού της Ι.Π. Μεσολογγίου καθώς και από αρδευτικά κανάλια και χαρακτηρίζεται από σχετικά χαμηλές τιμές αλατότητας (<30 psu). Η δεύτερη περιοχή (Λ/Θ Τιτμπίλι) είναι μια μικρή και ρηχή λιμνοθάλασσα, που δεν υπόκειται σε αλιευτική εκμετάλλευση, επικοινωνεί με τη θάλασσα μέσω ενός διαύλου πλάτους 200 m και στην οποία πραγματοποιείται συστηματική αλιεία του U. pusilla από επαγγελματίες και ερασιτέχνες αλιείς. 2. Υλικά και Μέθοδοι Οι δειγματοληψίες του Δεκάποδου Καρκινοειδούς U. pusilla πραγματοποιήθηκαν στις 14/7/2008, 29/7/2008 και 18/9/2008 σε δύο θέσεις δειγματοληψίας στο νοτιοανατολικό τμήμα της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου (Εικ. 1). Σε κάθε θέση και ημερομηνία δειγματοληψίας πραγματοποιήθηκε συλλογή των οργανισμών από τρία σημεία εμβαδού 0.7 m 2 (σύνολο 18: 2 θέσεις x 3 ημερομηνίες x 3 σημεία). Εικ. 1: Θέσεις δειγματοληψίας (Θ1 & Θ2) του Δεκάποδου U. pusilla. Σε κάθε σημείο δειγματοληψίας οριοθετήθηκε η περιοχή με μεταλλικό κυκλικό δικτυωτό πλέγμα ύψους 60 cm και άνοιγμα ματιού 2 mm. Σε κάθε οριοθετημένη περιοχή το ίζημα του πυθμένα αναμοχλευόταν σε βάθος 40 cm και οι οργανισμοί συλλέγονταν από την υδάτινη στήλη με απόχη με άνοιγμα ματιού 2 mm. Αμέσως μετά τη δειγματοληψία τα άτομα μεταφέρονταν ζωντανά στο εργαστήριο όπου πραγματοποιούνταν: α) μέτρηση του αριθμού των ατόμων β) προσδιορισμός του φύλου κάθε ατόμου (αρσενικά, θηλυκά, νεαρά) σύμφωνα με την Nguyen (2003), γ) μέτρηση του ατομικού νωπού βάρους έπειτα από αφαίρεση του νερού που διατηρεί στην επιφάνειά του το κάθε ζώο με διηθητικό χαρτί, του ολικού μήκους, του αριθμού των αυγών από όσα θηλυκά έφεραν αυγά και της διαμέτρου 30 αυγών από κάθε άτομο και διαχωρισμός αυτών σε στάδιο με μάτια και χωρίς μάτια. -602-
9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 2009 - Πρακτικά, Τόμος Ι Σε κάθε δειγματοληψία μετρήθηκε η αλατότητα του νερού κάθε περιοχής ενώ στην τελευταία δειγματοληψία πραγματοποιήθηκε συλλογή ίζηματος από τον πυθμένα, σε βάθος έως 40 cm, με τη χρήση δειγματολήπτη τύπου Beeker και ελήφθησαν για ανάλυση δύο δείγματα από κάθε πυρήνα. Σε κάθε δείγμα πραγματοποιήθηκαν δύο μετρήσεις προσδιορισμού κατανομής του κοκκομετρικού μεγέθους (particle size distribution - PSD) και του οργανικού υλικού (total organic carbon - TOC). Προκειμένου να προσδιοριστούν το κοκκομετρικό μέγεθος και να πραγματοποιηθεί κατάταξη των δειγμάτων χρησιμοποιήθηκε η συσκευή Malvern Mastersizer 2000. Ο προσδιορισμός των στατιστικών παραμέτρων και η κατάταξη των δειγμάτων έγινε με τη χρήση του λογισμικού GRADISTAT V.4 κατά Folk & Ward (1957), Folk (1980). Για τον προσδιορισμό του οργανικού υλικού (TOC) ακολουθήθηκε η ογκομετρική μέθοδος Walkley Black με οξείδωση των οργανικών ενώσεων με διχρωμικό κάλιο και πυκνό θειϊκό οξύ. Για τη σύγκριση των μέσων τιμών των παραμέτρων που μετρήθηκαν χρησιμοποιήθηκε ο έλεγχος t-test, η ανάλυση διασποράς (One-way ANOVA) και στις περιπτώσεις όπου διαπιστώνονταν διαφοροποίηση των μέσων τιμών μεταξύ των ομάδων, αυτές εντοπίζονταν με τον ύστερο έλεγχο SNK (post-hoc Student Newman Keuls test). 3. Αποτελέσματα Τα αποτελέσματα των αναλύσεων για κάθε θέση δειγματοληψίας και κάθε δείγμα χωριστά παρουσιάζονται συνοπτικά στον Πίνακα 1 και στην Εικόνα 2. Πίνακας 1: Κατάταξη ιζήματος, μέση διάμετρος κόκκων ιζήματος, περιεκτικότητα σε οργανικό άνθρακα (TOC) και αλατότητα στις δύο θέσεις δειγματοληψίας. Θ-1 Θ-2 Μέση διάμετρος κόκκων (μm) (Δείγμα 1 / Δείγμα 2) 26.3 / 27.5 83.4 / 101.1 TOC % (Δείγμα 1 / Δείγμα 2) 17.97 / 17.39 3.77 / 3.19 Αλατότητα (psu) 32-34 45 51 Εικ. 2: Τριγωνικό διάγραμμα κατάταξης ιζημάτων από τις θέσεις Θ-1 και Θ-2. Από τις αναλύσεις που πραγματοποιήθηκαν κατα-γράφεται διαφοροποίηση μεταξύ των δύο θέσεων δειγματοληψίας (Ανατολική Κλείσοβα Θ-1 και Λ/Θ Τιτιμπίλι Θ-2) και ως προς το κοκκομετρικό μέγεθος, αλλά και ως προς τη παρουσία του οργανικού υλικού (ΤΟC). Στη θέση Θ-1 τα δείγματα -603-
9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, 2009 - Proceedings, Volume Ι κατατάσσονται ως αμμώδης ΙΛΥΣ (sandy SILT) (Εικ. 2) με συμμετοχή του οργανικού υλικού στο 17% (Πίνακας 1). Στη θέση Θ-2 τα δείγματα είναι ιλυώδης ΑΜΜΟΣ (silty SAND) (Εικ. 2) και το ποσοστό του οργανικού υλικού κυμαίνεται από 3-4% (Πίνακας 1). Όσον αφορά στην αλατότητα, η θέση Θ-2 μπορεί να χαρακτηριστεί ως υπερύαλη και είχε τιμές 10 έως 15 psu υψηλότερες σε σχέση με την Θ-1 (Πίνακας 1). Η αφθονία του πληθυσμού του U. pusilla δεν παρουσίασε στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των δειγματοληψιών σε κάθε περιοχή, αλλά βρέθηκε περίπου δύο φορές υψηλότερη στην Α. Κλείσοβα (Θ-1) (t-test, p<0.05). Στην περιοχή της Α. Κλείσοβας τα αρσενικά άτομα βρέθηκαν σε υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με τα θηλυκά ενώ τα νεαρά άτομα αποτέλεσαν περίπου το 25% του πληθυσμού (Πίνακας 2). Τα αρσενικά και θηλυκά άτομα δεν εμφάνισαν διαφορές στο μέσο μήκος, το μέσο βάρος ή στους συντελεστές α, β της σχέσης μήκους-βάρους, τόσο μεταξύ των δειγματοληψιών όσο και μεταξύ των περιοχών. Αντίθετα, τα νεαρά άτομα (τα οποία βρέθηκαν μόνο στις δύο πρώτες δειγματοληψίες) εμφανίστηκαν μεγαλύτερα και βαρύτερα στη θέση Θ-1 (Πίν. 2). Παρά το γεγονός ότι ο συντελεστής α στη σχέση μήκους-βάρους των νεαρών ατόμων ήταν υψηλότερος στη Θ-2, η διαφορά δεν ήταν στατιστικά σημαντική. Αντίθετα, ο συντελεστής β (σημείο τομής με τον άξονα) εμφανίστηκε σημαντικά υψηλότερος στη θέση Θ-1 (t-test, p<0.05). Θηλυκά άτομα με αυγά βρέθηκαν μόνο στην περιοχή της Α. Κλείσοβας σε ποσοστό 50% επί του συνολικού αριθμού των θηλυκών της περιοχής. Το μικρότερο θηλυκό άτομο με αυγά είχε μήκος 21.8 mm, ο αριθμός αυγών ανά θηλυκό (Πίνακας ΙΙ) κυμάνθηκε μεταξύ 145 και 3345, εμφάνισε θετική συσχέτιση με το βάρος του ατόμου (Εικ. 3) ενώ η διάμετρος των αυγών ήταν υψηλότερη (t-test, p<0.05) στο στάδιο με μάτια (0.507±0.029, Ν=300) συγκριτικά με το στάδιο χωρίς μάτια (0.476±0.027, Ν=1139). Πίνακας 2: Πληθυσμιακά και βιομετρικά χαρακτηριστικά του είδους U. pusilla στις δύο θέσεις δειγματοληψίας (μέση τιμή ± τυπική απόκλιση). Ν: Το πλήθος των μετρήσεων κάθε παραμέτρου. α, β: Οι παράμετροι της σχέσης μήκους (ΟΜ) νωπού βάρους (ΝΒ): log(nb) = α. log(om) + β. Θ-1 (Α. Κλείσοβα) N Θ-2 (Λ/Θ Τιτιμπίλι) Αριθμός ατόμων / m 2 83.0 ± 41.6 (9) 41.6 ± 18.1 (9) (%) 43.9 (3) 34.8 (3) (%) 31.0 (3) 38.1 (3) Νεαρά (%) 25.1 (2) 27.0 (2) Μέσο μήκος (mm) 29.71 ± 7.02 (96) 29.79 ± 7.17 (73) Μέσο μήκος (mm) 29.54 ± 6.10 (95) 29.35 ± 5.77 (88) Νεαρά Μέσο μήκος (mm) 15.31 ± 2.32 (66) 14.20 ± 2.10 (60) Μέσο βάρος (g) 0.53 ± 0.37 (96) 0.50 ± 0.36 (73) Μέσο Βάρος (g) 0.44 ± 0.26 (95) 0.44 ± 0.25 (88) Νεαρά Μέσο βάρος (g) 0.050 ± 0.019 (66) 0.034 ± 0.017 (60) Ελ. Μεγ. μήκος (mm) 16.5 44.1 17.5 44.1 Ελ. Μεγ. μήκος (mm) 16.5 41.2 17.9 40.8 Νεαρά Ελ.- Μεγ. μήκος (mm) 10.2 19.2 9.1 18.3 (α, β) 3.243, -5.131 R 2 =0.98 3.251, -5.167 R 2 =0.99 (α, β) 3.088, -4.954 R 2 =0.97 3.098, -4.951 R 2 =0.98 Νεαρά (α, β) 2.825, -4.684 R 2 =0.86 3.480, -5.538 R 2 =0.68 Αριθμός αυγών / θηλυκό 1026 ± 713 (48) - - 4. Συζήτηση - Συμπεράσματα Η εξέλιξη της αφθονίας των πληθυσμών του U. pusilla στις περιοχές εξάπλωσης του παρουσιάζει N -604-
9 ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 2009 - Πρακτικά, Τόμος Ι Εικ. 3: Σχέση αριθμού αυγών και βάρους θηλυκού ατόμου του είδους U. pusilla. ξεκάθαρο εποχικό πρότυπο με μέγιστες τιμές τους θερινούς μήνες, έντονη μείωση τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο και ελάχιστες τιμές τους χειμερινούς μήνες (Kevrekidis et al., 1997). Η αφθονία του πληθυσμού στην περιοχή μελέτης κυμάνθηκε σε παραπλήσια επίπεδα με αυτά που αναφέρονται για λιμνοθάλασσες της Αδριατικής (51-102 άτομα/m 2, Dworschak, 1987a) ή για το δέλτα του Έβρου (30-45 άτομα/m 2, Kevrekidis et al., 1997). Παρ όλα αυτά, είναι πιθανόν οι τιμές της αφθονίας της παρούσας μελέτης να είναι υποεκτιμημένες λόγω της ενδεχόμενης αποτυχίας σύλληψης όλων των ατόμων στις οριοθετημένες περιοχές. Σύμφωνα με τον Dworschak (1987a) ένας πιο ασφαλής τρόπος εκτίμησης της αφθονίας του πληθυσμού είναι η καταμέτρηση των οπών στον πυθμένα της περιοχής, δεδομένου ότι το είδος μπορεί να ανοίξει βαθιές στοές (έως και 1m βάθος), ιδιαίτερα το χειμώνα, και συνεπώς είναι αδύνατον να συλλεχθεί ποσοτικά με δειγματοληψίες ιζήματος. Στην παρούσα μελέτη, η μέθοδος αυτή δεν ήταν δυνατόν να εφαρμοστεί λόγω της συνεχούς θολερότητας των νερών στην περιοχή της Α. Κλείσοβας (Θ-1). Η μειωμένη αφθονία του πληθυσμού στη θέση Θ-2 συγκριτικά με τη θέση Θ-1 μπορεί να οφείλεται στα χαρακτηριστικά του βιοτόπου (τύπος υποστρώματος, διαθεσιμότητα τροφής), στην αναπαραγωγική δυναμική του είδους καθώς και στην εντονότερη και συστηματική αλιευτική πίεση που αναμένεται στην περιοχή Θ-2 κυρίως λόγω της πιο εύκολης προσβασιμότητας της. Αν και η αφθονία του πληθυσμού του είδους δεν έχει συνδεθεί άμεσα με κάποιο συγκεκριμένο τύπο υποστρώματος, φαίνεται ότι γενικά προτιμά λεπτόκοκκα (λασπο-αμμώδη έως λασπώδη) υποστρώματα (Dworschak, 1987a). Στην παρούσα μελέτη η αφθονία ήταν υψηλότερη στο πιο λεπτόκοκκο ίζημα (αμμώδης ΙΛΥΣ) της Θ-1 το οποίο είχε και το υψηλότερο ποσοστό σε οργανικό άνθρακα. Όσον αφορά στην αναπαραγωγική δυναμική, τόσο ο αριθμός των αυγών ανά θηλυκό όσο και η σχέση μήκους-αριθμού αυγών συμφωνούν με τα αποτελέσματα του Dworschak (1988), αν και το ελάχιστο μέγεθος γεννητικής ωριμότητας ήταν αρκετά μικρότερο στην παρούσα μελέτη (21.8mm σε σχέση με 26mm στην Αδριατική). Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η έλλειψη των θηλυκών με αυγά στη θέση Θ-2. Η αρχή και η διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου του είδους εξαρτάται κυρίως από τη θερμοκρασία (Dworschak, 1988). Στη Μεσόγειο συνήθως διαρκεί από το Μάιο μέχρι τον Οκτώβριο. Στην παρούσα μελέτη η τελευταία ωοτοκία στη θέση Θ-1 πιθανόν έλαβε χώρα τον Αύγουστο, αφού στην τελευταία δειγματοληψία (18 Σεπτεμβρίου) δε βρέθηκαν θηλυκά άτομα με αυγά ούτε και νεαρά άτομα (απροσδιόριστου φύλου). Στη θέση Θ-2 η απουσία θηλυκών με αυγά παραμένει αδιευκρίνιστη και χρειάζεται μελέτη της αναπαραγωγικής συμπεριφοράς σε όλη την περίοδο αναπαραγωγής για να διαπιστωθεί εάν πρόκειται για συντομότερη ή μετατοπισμένη αναπαραγωγική περίοδο σε σχέση με τη θέση Θ-1. Η αλατότητα πιθανώς να σχετίζεται με τα παραπάνω, αφού είναι η πρώτη φορά που αναφέρεται η παρουσία του είδους σε τόσο υψηλές τιμές αλατότητας (>45 psu). Το U. pusilla αναφέρεται ως ένα είδος που προτιμά τα εκβολικά ή λιμνοθαλάσσια συστήματα -605-
9 th Symposium on Oceanography & Fisheries, 2009 - Proceedings, Volume Ι με αλατότητα από 9-38 psu και σύμφωνα με τον Dworschak (1988) το είδος δεν αναπαράγεται σε πολύ χαμηλές τιμές αλατότητας (<9 psu). Είναι λοιπόν πιθανό οι πολύ υψηλές τιμές αλατότητας στη Θ-2 να έχουν αντίστοιχη επίδραση στην αναπαραγωγή του είδους περιορίζοντας έτσι τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου. Η μειωμένη αφθονία του πληθυσμού στη Θ-2 πιθανόν να οφείλεται σε έναν συνδυασμό συντομότερης αναπαραγωγικής περιόδου και αυξημένης αλιευτικής πίεσης. Οι διαφορές που παρατηρήθηκαν στο μέγεθος των νεαρών ατόμων μεταξύ των δύο περιοχών, πιθανώς οφείλονται στις καλύτερες διατροφικές συνθήκες που παρέχονται στη θέση Θ-1 (αποτελεί συστηματικό αποδέκτη οργανικού φορτίου λόγω της παρουσίας των γλυκών νερών από το βιολογικό καθαρισμό και τα αποστραγγιστικά κανάλια), αφού το είδος μπορεί να εκμεταλλευθεί οργανικό υλικό τόσο από το ίζημα όσο και από την υδάτινη στήλη (Dworschak, 1987b). Η έλλειψη όμως διαφορών στα βιομετρικά χαρακτηριστικά των ενήλικων ατόμων και στη σύνθεση των μήκων υποδηλώνει τη μη ύπαρξη έντονων διαφορών στην επίδραση των περιβαλλοντικών παραγόντων (στρεσσογόνων παραγόντων) στο είδος οπότε μπορούμε να υποθέσουμε πως η ανάπτυξη του είδους και η ηλικιακή δομή μεταξύ των δύο περιοχών δεν παρουσιάζει διαφορές. Με εξαίρεση μέγιστο ολικό μήκος των ατόμων που ήταν μικρότερο, τα υπόλοιπα βιομετρικά χαρακτηριστικά του είδους ήταν, και στις δύο θέσεις, συγκρίσιμα με αυτά των πληθυσμών από λιμνοθάλασσες στην Αδριατική (Dworschak, 1988) και στον Έβρο (Kevrekidis et al., 1997). Το γεγονός αυτό συνηγορεί στην πιθανότητα ύπαρξης παρόμοιου ρυθμού αύξησης με τις άλλες περιοχές (Αδριατική, Έβρος). Σύμφωνα με τα δεδομένα ηλικιακής δομής του πληθυσμού του είδους σε περιοχές της Αδριατικής (Dworschak, 1988) τα άτομα που βρέθηκαν στην περιοχή μελέτης έχουν ηλικία από μηδέν έως και 2 έτη. Θεωρώντας πως τα δείγματα που συλλέχθηκαν αντιπροσωπεύουν το σύνολο του πληθυσμού στην περιοχή, είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το είδος δε θα έπρεπε να αλιεύεται στην περιοχή, αφού το ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος είναι τα 50mm (Αλιεία δολωμάτων, ΠΔ 109/2002:ΦΕΚ 92/29-4-2002, Υπ. Απ. Α2-3354/07:ΦΕΚ 2207/Β /14-11-07). Η λεπτομερέστερη μελέτη της κατανομής του είδους σε σχέση με τη σύσταση του ιζήματος καθώς και της εξέλιξης της αφθονίας του πληθυσμού και των παραγόντων που επιδρούν στην αναπαραγωγή του μπορεί να δώσει ιδιαίτερα χρήσιμες πληροφορίες τόσο για τη σημασία του στην ποιότητα του ιζήματος των λιμνοθαλάσσιων οικοσυστημάτων όσο και για την αλιευτική του διαχείριση και την προστασία των πληθυσμών του σε τοπικό επίπεδο. 5. Ευχαριστίες Οι συγγραφείς θα ήθελαν να ευχαριστήσουν τον Πρόεδρο της Συνομοσπονδίας Αλιέων Ελλάδας κ. Δ. Κοτσόργιο για τη βοήθεια του στα αρχικά στάδια της εργασίας καθώς και τον ανώνυμο κριτή για τις εύστοχες υποδείξεις του. 6. Βιβλιογραφικές Αναφορές Dworschak, P.C., 1987a. The biology of Upogebia pusilla (Petagna) (Decapoda, Thalassinidea) II. Environments and Zonation. Marine Ecology, 8 (4): 337-358. Dworschak, P.C., 1987b. Feeding behaviour of Upogebia pusilla and Callianassa tyrhenna (Crustacea, Decapoda, Thalassinidea). Investigacion Pesquera., 51 (1): 421-429. Dworschak, P.C., 1988. The biology of Upogebia pusilla (Petagna) (Decapoda, Thalassinidea) III. Growth and production. Marine Ecology, 9 (1): 51-77. Folk, R.L., 1980. Petrology of sedimentary rocks. Hamphill, Austin Texas, p.182. Folk, R.L. & Ward, W.C., 1957. Brazos river bar: a study in the significance of grain size parameters. Journal of Sedimentology and Petrology, 27: 3-26. Kevrekidis, T., Gouvis, N. & Koukouras, A., 1997. Population dynamics, reproduction and growth of Upogebia pusilla (Decapoda, Thalassinidea) in the Evros Delta (North Aegean Sea). Crustaceana, 70 (7): 699-812. Ngoc-Ho, N., 2003. European and Mediterranean Thalassinidea (Crustacea, Decapoda). Zoosystema, 25 (3): 439-555. -606-