9 ΕΝΑ ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ Στο κεφάλαιο αυτό, αναλύεται πλήρως ένα τεχνικό έργο, συγκεκριµένα αυτό της κατασκευής ενός µικρού αντλιοστασίου. Για την ανάλυση του έργου χρησιµοποιείται το πακέτο λογισµικού Microsoft Project 98. Τα δεδοµένα του προβλήµατος δίνονται στον Πίνακα *+-1.
α/α ραστηριότητα Προαπαιτήσεις δ K ij (ηµέρες) 1 Α Μετακίνηση στο εργοτάξιο - 5 2 Β Παραγγελία υλικών και - 4 εξοπλισµού, παραλαβή µερικών υλικών 3 Γ- Προµήθεια δοµικών υλικών Β 10 4 Προµήθεια ηλεκτρολογικού Β 5 εξοπλισµού 5 Ε Χάραξη θεµελίων και εκσκαφή Α 3 για κτίριο και δεξαµενή καυσίµων 6 Ζ Κατασκευή χώρου στάθµευσης Α 6 αυτοκινήτων 7 Η Οπλισµός και τοποθέτηση Β,Ε 4 σκυροδέµατος θεµελίων και κατασκευή καλύµµατος για τη δεξαµενή 8 Θ Εγκατάσταση υπόγειας Γ,Ε 10 δεξαµενής καυσίµων 9 Ρ Κατασκευή ανωδοµής Η 10 10 Ι Εγκατάσταση γεννήτριας και,ρ 2 αντλιών 11 Τ Εγκατάσταση συστήµατος,ρ 8 ηλεκτρικών παροχών και πίνακα ελέγχου παροχών 12 Κ Έλεγχος γεννήτριας και αντλιών Θ,Ι,Τ 2 13 Λ Εγκατάσταση ηλεκτρικών Ρ,Τ 1 παρελκοµένων 14 Μ Χρωµατισµός Ι,Τ,Λ 2 15 Ν Καθαρισµός και αποχώρηση Ζ,Μ,Κ 2 Πίνακας *+-1: εδοµένα κατασκευαστικού έργου. Αρχικά, τα δεδοµένα εισάγονται στο πρόγραµµα, δηλαδή περιγράφονται οι δραστηριότητες, οι αναµενόµενοι χρόνοι εκτέλεσής τους, καθώς και οι
αλληλεξαρτήσεις τους. Αυτοµάτως προκύπτει το διάγραµµα Gannt (Σχήµα *+-1). Το αντίστοιχο διάγραµµα PERT, δηλαδή αυτό όπου οι δραστηριότητες απεικονίζονται σε κόµβους, απεικονίζεται στο Σχήµα *+-2. Κάθε δραστηριότητα περιγράφεται από το όνοµά της, τον αύξοντα αριθµό της, την αναµενόµενη διάρκειά της σε ηµέρες, καθώς και την ηµεροµηνία έναρξης και λήξης σύµφωνα µε τα δεδοµένα του προβλήµατος.
Σχήµα *+-1: ιάγραµµα Gannt κατασκευαστικού έργου.
Σχήµα *+-2: ιάγραµµα PERT κατασκευαστικού έργου.
Σχήµα *+-3: ιάγραµµα Gantt κατασκευαστικού έργου µε χρονικά περιθώρια.
Σχήµα *+-4: Ενωρίτεροι και αργότεροι δυνατοί χρόνοι έναρξης και λήξης δραστηριοτήτων.
Η κρίσιµη διαδροµή για το έργο, αναπαριστάται µε κόκκινη γραµµή, και περιέχει όλες εκείνες τις δραστηριότητες, η επιµήκυνση ή συµπίεση των οποίων, προκαλεί αντίστοιχη επιµήκυνση ή συµπίεση της συνολικής διάρκειας του έργου. Επιπλέον, σε κάθε δραστηριότητα που δεν ανήκει στην κρίσιµη διαδροµή υπάρχει κάποιο χρονικό περιθώριο που µπορεί να το εκµεταλλευθεί ο διοικητής του έργου, ώστε να αποκαταστήσει τα προβλήµατα του δυναµικού και των οικονοµικών περιορισµών (Σχήµα *+-3). Εν συνεχεία, προσδιορίζονται οι ενωρίτεροι και οι αργότεροι δυνατοί χρόνοι έναρξης και λήξης των δραστηριοτήτων, οι οποίοι εµφανίζονται σε µια ξεχωριστή σελίδα και δίνουν πληροφορίες σχετικά µε τα χρονικά περιθώριά των δραστηριοτήτων (Σχήµα *+-4). Οι δραστηριότητες µε µηδενικό περιθώριο (slack time) είναι αυτές που ανήκουν στην κρίσιµη διαδροµή. Προφανώς, εάν κάθε δραστηριότητα του έργου ξεκινήσει όσο το δυνατόν νωρίτερα, οι αναγκαίες εκροές θα πραγµατοποιηθούν νωρίς, σε αντίθεση µε την περίπτωση όπου οι εργασίες ξεκινήσουν αργά. Η καµπύλη µπανάνα (Σχήµα *+-5) απεικονίζει το διαφορετικό χρονικό καταµερισµό των απαιτούµενων εκροών χρησιµοποιώντας τις διαδροµές των ενωρίτερων και των αργότερων χρόνων έναρξης των δραστηριοτήτων.
3/1/99 3/8/99 3/15/99 3/22/99 3/29/99 4/5/99 4/12/99 4/19/99 4/26/99 0.00 18000.00 39400.00 81500.00 99000.00 117000.00 141000.00 174250.00 187583.00 0.00 30000.00 110166.00 136500.00 154000.00 172000.00 192000.00 211750.00 220500.00 300000.00 250000.00 200000.00 150000.00 100000.00 LATE START EARLY START 50000.00 0.00 3/1/99 3/8/99 3/15/99 3/22/99 3/29/99 4/5/99 4/12/99 4/19/99 4/26/99 5/3/99 5/10/99 Σχήµα *+-5: Καµπύλη κόστους για αργότερη και ενωρίτερη δυνατή έναρξη. Επειδή το οικονοµικό πρόβληµα µπορεί να αποβεί εις βάρος του έργου, το Microsoft Project 98 δίνει στους διοικητές των έργων τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν την οικονοµική του κατάσταση µέσω ενός διαγράµµατος κόστους-διάρκειας. Στο Σχήµα *+-6, φαίνεται ότι οι οικονοµικές απολαβές δεν µπορούν να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις του έργου, έπειτα όµως και µε µια σειρά επεµβάσεων που δεν επηρεάζουν τις δραστηριότητες της κρίσιµης διαδροµής, παίρνουµε ένα νέο έργο το οποίο φέρει εις πέρας τις προϋποθέσεις που θέτουν τα δεδοµένα, και του οποίου η καµπύλη κόστους απεικονίζεται στο Σχήµα *+-7. Τέλος, εάν κάτι δεν πάει καλά σε κάποιον τοµέα (όπως για παράδειγµα στην παράδοση του ηλεκτρολογικού εξοπλισµού), το Microsoft Project δίνει τη δυνατότητα να «σπάσουν» οι δραστηριότητες έως ότου συνεχιστούν κανονικά (Σχήµα *+-8).
Σχήµα *+-6: ιάγραµµα κόστους για προγραµµατισµένη έναρξη. general1 14,000.00??? 12,000.00??? 10,000.00??? 8,000.00??? Cost 6,000.00??? 4,000.00??? 2,000.00??? 0.00??? Days 3/8/99 3/11/99 3/14/99 3/17/99 3/20/99 3/23/99 3/26/99 3/29/99 4/1/99 4/4/99 4/7/99 Days 4/10/99 4/13/99 4/16/99 4/19/99 4/22/99 4/25/99 4/28/99 5/1/99 5/4/99 5/7/99 5/10/99 Σχήµα *+-7: ιάγραµµα κόστους που ικανοποιεί τους οικονοµικούς περιορισµούς.
Σχήµα *+-8: ιάσπαση δραστηριότητας και συνέχεια σε αργότερο χρόνο. Το επόµενο βήµα είναι η εισαγωγή των πόρων που λαµβάνουν µέρος σε αυτό. Η ανάθεση των πόρων πραγµατοποιείται για κάθε δραστηριότητα, οπότε λαµβάνεται το φύλλο του εργατικού δυναµικού (Σχήµα *+-9) στο οποίο έχει επιλυθεί το πρόβληµα κατανοµής του. Σχήµα *+-9: Πίνακας διαθέσιµων πόρων και κόστους αυτών. Μια ενδιαφέρουσα άποψη που προσφέρει το Microsoft Project 98 είναι αυτή του διαγράµµατος δυναµικού. Ο υπεύθυνος µπορεί να εντοπίσει πιο εύκολα τα προβλήµατα ανάθεσης των πόρων και να φροντίσει για την εξάλειψή τους στις συγκεκριµένες ηµεροµηνίες. Στο Σχήµα *+-10 φαίνεται το υπάρχον πρόβληµα, όπου για κάποια χρονική περίοδο οι απαιτούµενοι πόροι υπερβαίνουν τους διαθέσιµους. Τέτοια προβλήµατα επιλύονται συνήθως µε µετακίνηση των µη κρίσιµων δραστηριοτήτων πρώτα, έτσι ώστε να µην υπάρξει υπέρβαση της χρονικής διάρκειας του έργου.
Σχήµα *+-10: Πρόβληµα υπερανάθεσης εργατικού δυναµικού. Εάν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, τότε µετακινούνται και κρίσιµες δραστηριότητες. Στο Σχήµα *+-11 έχει πραγµατοποιηθεί µία τέτοια µετακίνηση και το πρόβληµα της υπερανάθεσης (overallocation) πόρων έχει επιλυθεί µε επιτυχία όπως δείχνουν και τα επόµενα στοιχεία. Το πρόβληµα είχε παρουσιαστεί από τη στιγµή που δεν υπήρχαν αρκετοί πόροι για να ολοκληρώσουν το έργο στα χρονικά περιθώρια που είχαν τεθεί. Έτσι, παρατηρείται ότι το αρχικό χρονοδιάγραµµα παραλλάχτηκε και το έργο επιµηκύνθηκε κατά 2 ηµέρες-από 47 ηµέρες αυξήθηκε σε 49 ηµέρες. Με αυτή τη νέα κατανοµή, που περιγράφεται στο Σχήµα *+-12 απαιτείται ο ελάχιστος αριθµός εργαζοµένων ανά κατηγορία δυναµικού χωρίς όµως να επηρεάζεται υπερβολικά ο χρόνος αποπεράτωσής του. Το αντίστοιχο διάγραµµα Gantt απεικονίζεται στο Σχήµα *+-13.
Σχήµα *+-11: Επίλυση προβλήµατος υπερανάθεσης εργατικού δυναµικού. Σχήµα *+-12: Αποτέλεσµα λύσης προβλήµατος υπερανάθεσης εργατικού δυναµικού.
Σχήµα *+-13: ιάγραµµα Gantt που επιλύει το πρόβληµα της υπερανάθεσης εργατικού δυναµικού.
Εν συνεχεία, εξετάζονται τα διαγράµµατα άµεσου κόστους / διάρκειας τα οποία προέρχονται από την κανονική και την εντατικοποιηµένη διάρκεια Η εντατικοποίηση ενός έργου ζητείται όταν υπάρχουν περιορισµοί χρόνου. Στην περίπτωση αυτή, εντατικοποιούνται µε τη σειρά οι κρίσιµες εκείνες δραστηριότητες για τις οποίες η συµπίεση είναι συµφερότερη. Τα αντίστοιχα δεδοµένα δίνονται στον Πίνακα *+-2. α/α ραστηριότητα Προαπαιτήσεις K K Ε Ε δ ij ΑΚ ij δ ij ΑΚ ij (ηµέρες) (χιλ. δρχ.) (ηµέρες) (χιλ. δρχ.) 1 Α - 5 8 3 14 2 Β - 4 15 2 25 3 Γ Β 10 30 6 50 4 Β 5 20 3 34 5 Ε Α 3 25 3 25 6 Ζ Α 6 20 4 26 7 Η Β,Ε 4 15 3 20 8 Θ Γ,Ε 10 35 6 55 9 Ρ Η 10 40 5 70 10 Ι,Ρ 2 5 2 5 11 Τ,Ρ 8 10 5 19 12 Κ Θ,Ι,Τ 2 2 2 3 13 Λ Ρ,Τ 1 2 1 3 14 Μ Ι,Τ,Λ 2 8 2 8 15 Ν Ζ,Μ,Κ 2 8 2 8 Πίνακας *+-2: εδοµένα για τη συµπίεση χρονοδιαγράµµατος. Το αποτέλεσµα της αύξησης του κόστους εξαιτίας της εντατικοποίησης απεικονίζεται στο Σχήµα *+-14. Τα αντίστοιχα διαγράµµατα Gannt γι κάθε βήµα εντατικοποίησης απεικονίζονται στα Σχήµατα *+-15 έως *+-21.
360000 340000 320000 300000 280000 260000 Series1 Series2 240000 220000 200000 27 29 34 38 42 44 47 Σχήµα *+-14: ιάγραµµα κόστους-διάρκειας από την εντατικοποίηση των δραστηριοτήτων.
Σχήµα *+-15: Αρχικό διάγραµµα Gantt.
Σχήµα *+-16: Εντατικοποίηση δραστηριότητας Τ.
Σχήµα *+-17: Εντατικοποίηση δραστηριότητας Β.
Σχήµα *+-18: Εντατικοποίηση δραστηριότητας Γ.
Σχήµα *+-19: Εντατικοποίηση δραστηριότητας Θ.
Σχήµα *+-20: Εντατικοποίηση δραστηριότητας Π.
Σχήµα *+-21: Εντατικοποίηση δραστηριότητας.
Τέλος, εξετάζεται η τεχνική PERT, όπως αυτή προσεγγίζεται µέσα από το Microsoft Project 98. Οι αισιόδοξοι, αναµενόµενοι και απαισιόδοξοι χρόνοι για κάθε δραστηριότητα δίνονται στον Πίνακα *+-3. ιάρκειες α/α ραστηριότητα ij t α ij t m ij t β 1 Α Μετακίνηση στο εργοτάξιο 3 5 7 2 Β Παραγγελία υλικών και εξοπλισµού, παραλαβή µερικών υλικών 2 4 5 3 Γ- Προµήθεια δοµικών υλικών 6 10 12 4 Προµήθεια ηλεκτρολογικού εξοπλισµού 3 5 7 5 Ε Χάραξη θεµελίων και εκσκαφή για κτίριο και δεξαµενή καυσίµων 3 3 4 6 Ζ Κατασκευή χώρου στάθµευσης αυτοκινήτων 4 6 8 7 Η Οπλισµός και τοποθέτηση σκυροδέµατος θεµελίων και κατασκευή καλύµµατος για τη δεξαµενή 3 4 5 8 Θ Εγκατάσταση υπόγειας δεξαµενής καυσίµων 6 10 12 9 Ρ Κατασκευή ανωδοµής 5 10 13 10 Ι Εγκατάσταση γεννήτριας και αντλιών 2 2 3 11 Τ Εγκατάσταση συστήµατος ηλεκτρικών παροχών και πίνακα ελέγχου παροχών 5 8 10 12 Κ Έλεγχος γεννήτριας και αντλιών 2 2 3 13 Λ Εγκατάσταση ηλεκτρικών παρελκοµένων 1 1 2 14 Μ Χρωµατισµός 2 2 3 15 Ν Καθαρισµός και αποχώρηση 2 2 3 Πίνακας *+-3: Εκτιµήσεις διάρκειας δραστηριοτήτων για ανάλυση PERT.
Με την εισαγωγή των αντίστοιχων χρόνων αισιόδοξης, συχνότερης και απαισιόδοξης διάρκειας, το λογισµικό υπολογίζει και εµφανίζει τα νέα γραφήµατα Gantt (Σχήµατα *+-22 έως *+-24) καθώς και τη µέση διάρκεια για κάθε δραστηριότητα λαµβάνοντας πάντοτε υπόψη του τις προαπαιτούµενες δραστηριότητες που είχαµε δηλώσει ήδη από την αρχή της άσκησης. Οι αντίστοιχες κρίσιµες διαδροµές φαίνονται στα γραφήµατα µε την κόκκινη διαδροµή. Σχήµα *+-22: ιάγραµµα Gantt αισιόδοξης πρόβλεψης. Σχήµα *+-23: ιάγραµµα Gantt εκτιµούµενης πρόβλεψης. Σχήµα *+-24: ιάγραµµα Gantt απαισιόδοξης πρόβλεψης.