Διατροφή και καρδιαγγειακά νοσήµατα στα άτοµα µε Σακχαρώδη Διαβήτη Κριτική θεώρηση των διεθνών κατευθυντήριων οδηγιών Σ. Λιάτης Κ. Μακρυλάκης Ν. Κατσιλάµπρος Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική & Διαβητολογικό Κέντρο, ΓΝΑ «Λαϊκό»
Διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες για τη διατροφή των ατόµων µε διαβήτη Diabetes Nutrition Stugy Group of the EASD American Association of Clinical Endocrinologists American Diabetes Association Diabetes UK Canadian Diabetes Association Joslin Diabetes Center
Στόχοι της διατροφικής θεραπείας στο σακχαρώδη διαβήτη 1. Η επίτευξη και διατήρηση ιδανικών µεταβολικών παραµέτρων: Επίπεδα γλυκόζης Λιπιδαιµικό προφίλ Επίπεδα αρτηριακής πίεσης 2. Η πρόληψη και θεραπεία των χρόνιων επιπλοκών του διαβήτη 3. Η βελτίωση της κατάστασης της υγείας γενικώς, µέσω υγιεινών επιλογών στη διατροφή και αύξησης της σωµατικής δραστηριότητας 4. Η εξατοµίκευση των διατροφικών επιλογών, λαµβάνοντας υπ όψιν τις προσωπικές και πολιτισµικές προτιµήσεις 5. Στα άτοµα υψηλού κινδύνου, η πληροφόρηση και οι συµβουλές σχετικά µε τη διατροφή παίζουν πρωταρχικό ρόλο για την πρόληψη του διαβήτη τύπου 2
Απώλεια βάρους Μείωση ενεργειακής πρόσληψης ADA AACE Joslin CDA DUK DNSG Συνιστάται μέτρια μείωση πρόσληψης θερμίδων (κατά 500-1000 kcal/ημερ.) που θα οδηγήσει σε αργή αλλά προοδευτική Η απώλεια αρνητική βάρους ενεργειακή 0,5-1 Kg/εβδ. ισορροπία στο διαβήτη τύπου 2 μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη.η απώλεια 5-10 Kg Συνιστάται μπορεί να βοηθήσει μέτρια και αρκετά. σταδιακή μείωση του βάρους (0,5 Κg ανά 1-2 εβδομάδες) που θα προκύψει με μείωση της καθημερινής πρόσληψης θερμίδων κατά 250-500. Δε δίνονται ειδικές οδηγίες Η απώλεια 1-2 kg ανά μήνα μέσω σταθερού ενεργειακού ελλείμματος της τάξεως των 500 kcal/ημέρα θεωρείται ικανοποιητική. Όχι ειδικές οδηγίες για τις θερμίδες. Τονίζεται ότι η απώλεια βάρους της τάξεως του 10% του αρχικού σωματικού βάρους θα έχει θετικά αποτελέσματα.
Πηγές πρόσληψης υδατανθράκων ADA AACE Joslin CDA DUK DNSG Στη δίαιτα πρέπει να περιλαμβάνονται τροφές που περιέχουν υδατάνθρακες από δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα, λαχανικά και άπαχα γαλακτοκομικά. Η επίδραση των υδατανθράκων της τροφής στη γλυκόζη καθορίζεται κυρίως από την ποσότητά τους και όχι από το είδος τους και την πηγή προέλευσής τους. Συνιστώνται φρέσκα λαχανικά, φρούτα, όσπρια και δημητριακά μη (ή ελάχιστα) επεξεργασμένα. Συνιστώνται δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα, λαχανικά και άπαχο γάλα. Να προτιμώνται τα τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη Δεν υπάρχει κάποιο σαφές πλεονέκτημα που να σχετίζεται με το είδος των υδατανθράκων Να δίνεται έμφαση στην κατανάλωση τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες και με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη (A)
Δίαιτες πλούσιες σε πρωτεΐνες και πτωχές σε υδατάνθρακες Josli n ADA Οι πλούσιες σε πρωτεΐνες δίαιτες αυξάνουν το αίσθημα κορεσμού ενώ εκείνες που είναι πτωχές σε πρωτεΐνες αυξάνουν το αίσθημα πείνας. Έτσι, ένα διατροφικό πλάνο με «άπαχες» πρωτεΐνες σε συνδυασμό με «υγεινά» λίπη χρησιμεύει στη μείωση Οι της μακροπρόθεσμες όρεξης και βοηθά επιδράσεις τους ασθενείς που στην έχουν επίτευξη οι δίαιτες χαμηλής που θερμιδικής είναι πλούσιες πρόσληψης σε πρωτεΐνες και πτωχές σε υδατάνθρακες δεν είναι γνωστές. Παρ όλο που μπορεί να βοηθούν βραχυπρόθεσμα στην απώλεια βάρους και τη γλυκαιμική ρύθμιση, τα αποτελέσματα αυτά δε διατηρούνταί σε βάθος χρόνου. Επιπλέον, προβληματίζουν οι τυχόν μακροπρόθεσμες επιδράσεις στην LDL-C.
H πρόσληψη λίπους στο διαβήτη Κριτική προσέγγιση Δεν υπάρχουν τυχαιοποιµένες µελέτες παρέµβασης σε άτοµα µε διαβήτη, οι οποίες να αποδεικνύουν τις επιδράσεις του λίπους της διατροφής στα καρδιαγγειακά νοσήµατα. Υπάρχουν µόνο περιορισµένα δεδοµένα από συγχρονικές µελέτες. Οδηγίες: βασίζονται κυρίως σε µελέτες που έγιναν σε µη διαβητικά άτοµα.
Αποδεκτά πρότυπα διατροφής Παραδοσιακή µεσογειακή διάφορες µορφές Δυτική χορτοφαγική Παραδοσιακή ιαπωνική - ασιατική Δίαιτες DASH Συνήθης δυτική µε τροποποιήσεις