Επίδραση στην επιβάρυνση του οικογενειακού περιθάλποντα ενός εξειδικευμένου προγράμματος Βοήθειας στο Σπίτι για ασθενείς με άνοια. Αντώνης Α. Μούγιας Ψυχίατρος, Επιστημονικά Υπεύθυνος Ψυχογηριατρικής Εταιρείας «Ο Νέστωρ»
Γήρανση και οι συνέπειές της Αύξηση χρόνιων νόσων: 1 στους 4 ηλικιωμένους (>500.000 ) Αύξηση των φροντιστών: >1.000.000 φροντιστές στη χώρα μας Αύξηση ασθενών με άνοια: 200.000 σήμερα Ανάγκη αποτελεσματικών παρεμβάσεων: ιδιαίτερα στο σπίτι (Lowet al., 2012)
Το κόστος της άνοιας στην Ελλάδα
Σημαντική επιβάρυνση των φροντιστών στη χώρα μας Κατάθλιψη Επιβάρυνση
Παράγοντες πρόβλεψης της επιβάρυνσης Διαταραχές συμπεριφοράς Μικρή ηλικία φροντιστή Κατάθλιψη φροντιστή Αίσθημα επάρκειας Χαρακτηριστικά προσωπικότητας Σχέση ασθενή φροντιστή Αντίληψη ρόλου φροντίδας
Παράγοντες πρόβλεψης χειρότερης Ποιότητας Ζωής Διαταραχές συμπεριφοράς στο πλαίσιο της άνοιας Κατάθλιψη ασθενή Λειτουργικό έλλειμμα Γνωστικό έλλειμμα Χρήση αντιψυχωτικών Επιβάρυνση φροντιστή Φροντιστής: όχι τέκνο του ασθενή
Προγράμματα κατ οίκον Μικρός αριθμός επισκέψεων στο σπίτι, λίγες υπηρεσίες και περιορισμένο αριθμό επαγγελματιών υγείας. (Hickam et al, 2013) Hong Kong: 2 επισκέψεις κατ οίκον και 2 ομαδικές υποστηρικτικές συναντήσεις τον μήνα (Chien et al., 2008)
Ρόλος του Case Manager Αξιολόγηση και εκτίμηση αναγκών Ανάπτυξη και διατήρηση θεραπευτικής σχέσης Σχεδιασμός και εφαρμογή εξατομικευμένου θεραπευτικού σχεδίου Συνεχής αξιολόγηση και επαναπροσδιορισμός του θεραπευτικού σχεδίου Παραπομπή και εξασφάλιση πρόσβασης και διασύνδεσης με υπηρεσίες Εξασφάλιση και παρακολούθηση της συνέχειας στη φροντίδα
Ανασκόπηση
Περιγραφή Προγράμματος «160 plus» Πρόγραμμα Ολοκληρωμένης και Εξειδικευμένης κατ οίκον Φροντίδας για την Άνοια Έναρξη: Φεβρουάριος 2016 Διάρκεια Προγράμματος: 2 έτη Κατ ελάχιστον 160 επωφελούμενες οικογένειες Χορηγία: Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Περιγραφή Προγράμματος «160 plus» Διαχειριστής Περίπτωσης (Case Manager) ως πρόσωπο αναφοράς για κάθε οικογένεια Πλήθος δωρεάν υπηρεσιών με αποδέκτες τους ασθενείς και τους φροντιστές τους Πολυκλαδική ομάδα επαγγελματιών υγείας Υπηρεσίες σε ασθενείς και φροντιστές Διασύνδεση με κοινότητα
Κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα 160 plus Να πάσχει κάποιο άτομο από νόσο του Alzheimer Να υπάρχει φροντιστής Η οικογένεια να αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα (αξιολογείται κατά περίπτωση) Να διαμένει στα γεωγραφικά όρια του Δήμου της Αθήνας
Οργανόγραμμα 160 plus Επιστημονικά Υπεύθυνος Διαχειριστής περίπτωσης (Κοινωνική Λειτουργός) Διαχειριστές περίπτωσης (Ψυχολόγοι) Εργοθεραπευτής Ψυχολόγος Οικογενειακές Βοηθοί Ψυχίατρος
Προσφερόμενες Υπηρεσίες
ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ
Μεθοδολογία Μελέτης Δείγμα παρούσας μελέτης: 70 οικογένειες Διάγνωση από ειδικό, βάσει διαγνωστικών κριτηρίων Κλίμακες που χορηγήθηκαν: Κλίμακα Επιβάρυνσης του Zarit (ZBI) Κλίμακα του Κέντρου Επιδημιολογικών Ερευνών για την Κατάθλιψη (CES-D) Ερωτηματολόγιο Απογραφής Ψυχιατρικών Συμπτωμάτων (NPI) Quality of Life in Alzheimer s Disease (QOL-AD) Mini Mental State Examination (MMSE) Katz s Activities of Daily Living (ADL) Η κλίμακα Σύνθετων Καθημερινών Δραστηριοτήτων του Lawton (IADL)
Χαρακτηριστικά Ασθενών Ηλικία: 80.9 έτη Εκπαίδευση: 6.9 Γυναίκες 71,4% Άνδρες; 28,6% 80 60 40 20 0 Τύπος άνοιας 61,4% 15,7% 8,6% 12,9% 1,4% VD AD LBD Unknown Other Σειρά 1
Χαρακτηριστικά Ασθενών Έναρξη/ έτη: 5.0 MMSE:10.8 Σοβαρή Άνοια; 43,10% Ήπια Άνοια; 10,80% Μέτρια Άνοια; 46,10% Αντιανοϊκή αγωγή Αντιψυχωσική αγωγή Αντικαταθλιπτική αγωγή Αγχολυτικά Αγωγή για Parkinson Όχι 24.6% 42.0% 53.6% 85.5% 85.5% Ναι 75.4% 58.0% 46.4% 14.5% 14.5%
Χαρακτηριστικά Ασθενών: λειτουργικότητα 100% 80% 60% 40% 20% 55,7% 44,3% 92,6% 90,9% 7,4% 9,1% 39,7% 60,3% 23,3% 76,7% 36,2% 63,8% 10,1% 89,9% 15,7% 84,3% 0% Τηλέφωνο Ψώνια Γεύματα Οικ Εφαρμογές Πλύσιμο ρούχων Μέσα Μεταφοράς Θεραπευτική Αγωγή Διαχείριση χρημάτων Ανεξάρτητος Μη ανεξάρτητος 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 80,0% 62,9% 74,3% 70,0% 52,9% 55,7% 47,1% 44,3% 37,1% 30,0% 25,7% 20,0% Μπάνιο Ντύσιμο Τουαλέτα Μεταφορές Εγκράτεια Φαγητό Ανεξάρτητος Μη ανεξάρτητος
Χαρακτηριστικά Φροντιστών Ηλικία: 58.8 έτη Εκπαίδευση: 11.8 ετη Γυναίκες; 70% Άνδρες; 30% Συγγένεια σε σχέση με τον ασθενή Εγγονός/ή Η νύφη Αδερφός/αδερφή Ο γιός Η κόρη Ο σύζυγος Η σύζυγος 1,4% 1,4% 4,3% 18,6% 10% 15,7% 44,3% 0 5 10 15 20 25 30 35 Σειρά 1 Ώρες εβδομαδιαίας φροντίδας: 93,4 Ύπαρξη 2 ου φροντιστή: 30% Ώρες φροντίδας: 26,3 Ύπαρξη επαγελματια φροντιστή: 35,7% Ώρες φροντίδας επαγγελματία: 85,5 Ίδιο σπίτι: 65%
Στοιχεία Παρέμβασης Εντός του πρώτου εξαμήνου της παρέμβασης κατ οίκον πραγματοποιήθηκαν κατά μέσο όρο: 5 επισκέψεις επαγγελματιών κατ οίκον, ανά μήνα, σε κάθε οικογένεια 4.8 τηλεφωνικές επικοινωνίες, ανά μήνα, σε κάθε οικογένεια Πραγματοποίηση εξαμηνιαίας αξιολόγησης σε 70 οικογένειες
Αποτελέσματα παρέμβασης Chart Title 35 30 25 23,3 29,98 31,15 26,68 24,62 20 15 10 5 0 14,16 14,77 10,74 6,45,39 P=0,07 P<0,001 P<0,001 P<0,001 P<0,001 NPI-n NPI-sev NPI-burden QOL-Pt QOL-Pt-car Πριν την παρέμβαση 6 μήνες μετά την παρέμβαση
Αποτελέσματα παρέμβασης στους φροντιστές 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 45,7 38,59 P<0,001 22,96 18,68 P<0,001 30,5 31,1 P=0,04 0 ZBI CES=D QOL Πριν την παρέμβαση 6 μήνες μετά την παρέμβαση
Συμπεράσματα - σχόλια: Θετικό feedback από την παρέμβαση Βελτίωση των BPSD Βελτίωση της επιβάρυνσης και της διάθεσης των φροντιστών Σύνολο δείγματος-24 μήνες Ανάγκη ανάπτυξης κατ οίκον φροντίδας
Ευχαριστώ για την προσοχή σας Ψυχογηριατρική Εταιρεία «Ο Νέστωρ» Ι. Δροσοπούλου 22, 11257 Κυψέλη, Αθήνα Τηλ. 2108235050-606 -620 Fax 2108235002 hagg@otenet.gr info@nstr.gr www.nstr.gr