ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΝΣ
Κατηγορίες Κατασταλτικών του ΚΝΣ: 1. Ηρεµιστικά 2. Αλκοόλες 3. Γενικά Αναισθητικά 4. Ψυχοτρόπα φάρµακα
Απαραίτητος ο δικτυωτός σχηµατισµός Ελέγχει: 1. σκελετικούς µυς 2. σωµατικές σπλαχνικές αισθήσεις 3. έλεγχος αυτόνοµου νευρικού 4. ενδοκρινές νευρικό σύστηµα 5. ρύθµιση των βιολογικών «ρολογιών» 6. Περιφερική πληροφορία κέντρο ύπνος ξύπνηµα ικτυωτό σύστηµα ενεργοποίησης συντονιστής και διεγέρτης του ΚΝΣ
α.σύστηµα δικτυωτής υφής(δενδρίτες, νευράξονες) µε πολλαπλές συνάψεις β. εκτείνεται µέχρι τον υποθάλαµο, συνδέεται µε τον φλοιό και µε τον ΝΜ γ. έχει επίδραση στο ΚΝΣ και στα αυτόνοµα κέντρα
Ηρεµιστικά-Υπνωτικά Φάρµακα α. ηρεµιστικά: καταστέλλουν την ανησυχία προκαλούν ύπνο β. υπνωτικά Κοινή δράση που εξαρτάται από την δόση
οµή ηρεµιστικών/υπνωτικών Ποικιλία στην δοµή πολλοί µηχανισµοί άγνωστη δράση σε µοριακό επίπεδο Τα Βαρβιτουρικά, οι Βενζοδιαζεπίνες και η Μεπροβαµάτη ρουν: ικτυωτό Σχηµατισµό +Ιππόκαµπο + Αµυγδαλή
1.Βαρβιτουρικά (κυριότερος εκπρόσωπος) 2.Πιπεριδινοδιόνες 3.Βενζοδιαπίνες
4.Καρβαµιδικά παράγωγα 5.Κιναζολόνες 6.Αλκοόλες 7.Κυκλικοί αιθέρες
Βενζοδιαζεπίνες ρουν µέσο ανασταλτικών νευρώνων (γλυκίνη, GABA, Cl - ) Υποδοχείς για βενζοδιαζεπίνες: πολύ πρόσφατα στον φλοιό και µεσεγκέφαλο κοντά σε υποδοχείς GABA ιόντα Cl - υπερπόλωση ελάττωση ηµιζωής ΝΕ και SE
Βαρβιτουρικά αναστολή βιοσύνθεσης νευροδιαβιβαστών Γνωστά από το 1903 2500 συνθέσεις 50 τουλάχιστον στο εµπόριο
Φαρµακολογικές Ενέργειες 1. Ελάττωση διεγερσιµότητας 2. Υπνηλία αύξηση NREM (75%), ελάττωση REM (25%) 3. Αναισθησία 4. Μυοχαλάρωση (κυρίως καρβαµιδικό, βενζοδιαζεπίνες) 5. Αντισπαστική δράση φαινοβαρβιτάλη
Φαρµακοκινητική µεγάλη απορρόφηση από το στοµάχι χαµηλός ιονισµός µεγάλη λιποφιλικότητα! Οι βενζοδιαζεπίνες απορροφούνται κυρίως από το δωδεκαδάκτυλο
Μεταβολισµός Κυρίως στο Ήπαρ γλυκουρονικά άλατα ενεργοί µεταβολίτες
Θεραπευτικές Χρήσεις 1. Ηρεµιστικά υπνωτικά: φαινοβαρβιτάλη, µεπροβαµάτη ως αγχολυτικά υπνωτικά και κατά της επιληψίας 2. Αγχολυτικά: βενζοδιαζεπίνες -µεγάλος θεραπευτικός δείκτης -χαµηλή απέκκριση -µικρές αλληλεπιδράσεις
Εθισµός Ψυχολογική φυσική εξάρτηση και όχι σωµατική
Αλκοόλες Αιθανόλη: διαχρονικό φάρµακο αλκοολική ζύµωση: 3500πΧ ζύµωση απόσταξη 95% Φαρµακολογία: µηχανισµός δράσης όµοιος µε βαρβιτουρικά και βενζοδιαζεπίνες Φαρµακοκινητική: γρήγορη απορρόφηση (από ΓΕΣ 40 min, πνεύµονες) Καταβολισµός: CH 3 CH 2 OH + NAD + αλκ.αφυδρογονάση CH 3 CH 2 O + NADH + H + Οξειδάση, Ο CH 3 CH 2 O 2 CH 3 COOH CO 2 + H 2 O
Φαρµακολογικές ενέργειες αλκοόλης: Συµπτώµατα εµφανίζονται σε συγκέντρωση 0.5% 5% κώµα περιφερική αγγειοδιαστολή ελάττωση σύνθεσης ΝΕ ελάττωση απελευθέρωσης Ach ελάττωση συστολής του µυοκαρδίου επάγει την σύνθεση µεταβολικών ενζύµων καταστολή ανασταλτικών µηχανισµών σεξουαλική συµπεριφορά
Συνέπειες Αλκοόλης, Αλκοολισµού (Χρόνιας Κατανάλωσης) Ηπατοτοξικότητα NADH/NAD ισορροπία, µεταβολισµός σακχάρων εναπόθεση λίπους λιποπρωτεϊναιµία γλουταθειόνη δέσµευση ελεύθερων ριζών κίρρωση ήπατος Στο Κεντρικό Νευρικό Σύστηµα αµνησία κινητικά προβλήµατα παράλυση εξωτερικών µυών των οφθαλµών Στο Κυκλοφορικό έλλειψη φολικού οξέως αναιµία Στο Ενδοκρινολογικό διαταραχή οξεοβασικής ισορροπίας( γυναικοµαστία, ατροφία γεν.οργάνων)
! Σύνδροµο Αλκοολισµού και στα έµβρυα Κοινωνικές Συνέπειες πολλές καρδιοπάθειες, τροχαία, κίρρωση ήπατος USA 18 ετών Αντιµετώπιση του συνδρόµου Έντονα συµπτώµατα στέρησης στις πρώτες 6-8 ώρες, τέλος στις 2µέρες Επιφέρει άγχος εφίδρωση τρεµούλα δυσφορία αρρυθµίες Ψυχοθεραπεία χορήγηση ισουλφιράµης (αντιοξειδωτική δράση) δυσφορία λόγω αυξηµένων ποσών ακεταλδεϋδης δρα για 12 ώρες
Ψυχοτρόπα φάρµακα Μεταβάλλουν την ψυχική διάθεση και συµπεριφορά του ατόµου Αντιψυχωσικά ή ισχυρά ηρεµιστικά Ψυχοδιεγερτικά Αγχολυτικά Αντικαταθλιπτικά Ψυχοµιµητικά, παραισθησιογόνα
Ψυχικές διαταραχές που ενδιαφέρουν την φαρµακολογία Νευρώσεις: ποσοτική µεταβολή της φυσιολογίας του εγκεφάλου. Ο ασθενής διατηρεί τον φυσιολογικό έλεγχο του εγκεφάλου συναισθηµάτων. Ψυχώσεις: ποιοτική µεταβολή της φυσιολογίας του εγκεφάλου. Ο ασθενής βρίσκεται στον δικό του κόσµο και ζεί ανάλογα. Συµβάλλουν: Συνθήκες ενεργοποίησης εγκεφαλικών µηχανισµών (νεογνά, παιδική ηλικία) Μόρφωση, περιβάλλον, κοινωνικοί παράγοντες (π.χ στρατός) Κληρονοµικοί παράγοντες Παθήσεις του ΚΝΣ
Αντιψυχωσικά, Ισχυρά ηρεµιστικά Πριν το 1950 δεν υπήρχαν φάρµακα χλωροπροµαζίνη, ρεζερπίνη κυρίως σχιζοφρένεια διαταραχή συνειρµών και ιδεών Κατηγορίες: 1. Παράγωγα φαινοθειαζίνης 2. Παράγωγα θειοξανθενίου 3. Παράγωγα βουτυροφαινονών 4. Φάρµακα ποικίλης δοµής
Φαρµακοκινητική Ικανοποιητική από το ΓΕΣ και παρεντερικά Κατανοµή: εγκέφαλο, πνεύµονες, ήπαρ, σπλήνα, νεφρά Υποκατανοµήστο ΚΝΣ: προµήκη > υποθάλαµο > βασικά γάγγλια > θάλαµος, ιππόκαµπος, γέφυρα, αµυγδαλή >µεσεγκέφαλος Λιποδιαλυτά, πρωτεΐνες πλάσµατος half life 10-20 hr Πολύπλοκος µεταβολισµός
Φαρµακολογική δράση Προκαλούν εξοµάλυνση συµπεριφοράς χωρίς αναισθησία, εφορία, εθισµό Επιβραδύνουν την αγωγή µέσω δικτυωτού σχηµατισµού σε αντίθεση µε τα βαρβιτουρικά που καταστέλλουν τον Σ Φαινοθειαζίνες κυρίως χλωροπροµαζίνη : δεν επηρεάζουν την αισθητική οδό πλήρη αναστολή κινήσεων κατατονία Έχουν ανασταλτική στην χηµειοαισθητική ζώνη του εµετού (αντιεµετική), θερµορυθµιστικό (υποθερµία)
Μηχανισµός ράσης Α. Ισχυρά αντιψυχωσική δράση ως ανταγωνιστές της ντοπαµίνης, αναστολείς ντοπαµινεργικών νευρώνων Αποκλεισµός από φαινοθειαζίνη για σχιζοφρένεια ρούν στο εξωπυραµιδικό, και στην µέλαινα ουσία, προκαλούν ιατρογενή Parkinson, ανταγωνίζονται την L-Dopa Β. Ανταγωνιστές σεροτονίνης και αντινοραδρενεργική δράση Σε υγιή άτοµα προκαλούν υπνηλία, καταστολή του ΚΝΣ στο καρδιαγγειακό ορθοστατική υπόταση, αναστρέψιµες αρρυθµίες ενδοκρινείς αδένες γαλακτόρροια
Κλινικές Χρήσεις Εξοµάλυνση συµπεριφοράς custom made µερικά από αυτά χορηγούνται και σαν αντιεµετικά ή αντιισταµινικά
Παρενέργειες/αλληλεπιδράσεις Έχουν αθροιστική δράση µε άλλα κατασταλτικά του ΚΝΣ, επίσης προκαλούν: ψευδοκατάθλιψη (ιατρογενής) παρκινσονισµός στειρότητα/ανικανότητα Αναιµίες αρρυθµίες
Ψυχοδιεγερτικά Φάρµακα Οµάδα στην οποία ανήκουν η αµφεταµίνη και τα παράγωγά της, οι µεθυλοξανθίνες και η κοκαΐνη Αµφεταµίνη Παρασκευάστηκε το 1887 για την αντιµετώπιση του βρογχικού άσθµατος. Το 1920 παρατηρήθηκε αυξηµένη κεντρική διεγερτική ενέργεια (ανορεξιογόνο) κατάχρηση. Χρησιµοποιήθηκε επίσηµα στονβ Παγκόσµιο Πόλεµο. Για την αντιµετώπιση άσθµατος, κατάθλιψης, παχυσαρκίας Ηαµφεταµίνη και τα παράγωγά της: έκλυση νοραδρεναλίνης στο ΚΝΣ και αναστολή επαναρρόφησης
Παράγωγα
Φαρµακοκινητική Καλή απορρόφηση από το ΓΕΣ ιαπερνά εύκολα τον αιµατοεγκεφαλικό φραγµό ΚΝΣ Φαρµακολογικές ενέργειες Παρόµοιες µε τον κατεχολαµινών Κεντρική διεγερτική και ελάχιστα περιφερική δράση Ελάττωση κόπωσης Πνευµατική διαύγεια Αφροδισιακή/ηδονιστική δράση αµφισβητούµενη, υφίσταται µάλλον λόγω ευεξίας Ταχυκαρδία, µυδρίαση, αύξηση της πίεσης Υπέρµετρη αυτοπεποίθηση ( ναρκισσισµός, car dealers)
Χρόνια χρήση: Ανάπτυξη αντοχής και εµφάνιση ψυχολογικής εξάρτησης ιακοπή παραισθήσεις, µανία, τάση για αυτοκτονία Κακή χρήση από φοιτητές, αθλητές, και ανθρώπους κάτω από stress.
Κοκαΐνη Αλκαλοειδές του φυτού Erythroxylon Coca στις Άνδεις της Ν. Αµερικής Τοπικό αναισθητικό, διεγερτικό κ.ά. Από τον 19ο αιώνα πλατιά χρήση Φαρµακοκινητική Αµφοτερικές ιδιότητες λιπο-υδατοδιαλυτή ph! Από βλενογόνους και ΓΕΣ Από την Μύτη (1-2 min)
Χρήση ως βάση λιποδιαλυτή καλύτερη ως HCl άλας υδατοδιαλυτό φθηνότερη!free basing HCl άλας + NaHCO 3 εκχύλιση µε οργανικό δ/τη Ακατέργαστη HCl κοκαΐνη +NaHCO 3 Crack Φθηνή µε ανησυχητική εξάπλωση Με κάπνισµα 7-8 εγκέφαλο οµικά µοιάζει µε τα τοπικά αναισθητικά
Φαρµακολογική δράση Α. Αναστέλλει προσυναπτικά τη επαναπρόσληψη της ΝΕ Β. Υπάρχει εκλεκτική σύνδεση µε σερετονεργικούς υποδοχείς Στο ΚΝΣ: ευεξία, υπερδιέγερση φλοιώδη κέντρα Καρδιαγγειακό: βραδυκαρδία (µικρή δόση), ταχυκαρδία (µεγάλη δόση) Ενδοφλέβια αίσθηµα οργασµού (Αφροδισιακό)
1-2 g ΘΑΝΑΤΟ LD 50 = 500 mg Τοξικότητα Ψυχική διέγερση Υπερκινητικότητα Καταστολή ΚΝΣ θάνατος σε λιγότερο από 10 min Αντίδοτο: φαινοθειαζίνες, διαζεπάµη
Μεθυλοξανθίνες Τυχαία ανακάλυψη κατσίκες ανησυχία coffee Arabica Camelia tea Καφεΐνη: 85mg/φλιτζάνι καφέ USA: 90% πίνουν καφέ 50mg/φλιτζάνι τσάι 5 mg καφείνη/250mg Θεοβρωµίνη/φλιτζάνι κακάο Συσσώρευση camp λόγω αναστολής της φωσφοδιεστεράσης διεγερτική δράση
Φαρµακοκινητικη Αφεψήµατα Καφεΐνη: ΚΝΣ διεγερτικό ΓΕΣ γαστρική έκκριση νεφρά διούρηση πνεύµονες βρογχοδιασταλτικό Θεοφυλλίνη: πνεύµονες βρογχοδιασταλτικό (αντί για µορφίνη σε πνευµονικό οίδηµα)
Κατάχρηση Η σπουδαιότητα στην φαρµακολογική δράση εξουδετερώνεται από την κατάχρηση Όλα σχεδόν τα παραπάνω φάρµακα οδηγούν σε φαρµακευτική εξάρτηση φαρµακευτική εξάρτηση πρώτα ψυχική και στη συνέχεια σωµατική Εθισµός: προοδευτική µείωση αποτελεσµατικότητας ΑΝΤΟΧΗ Ηχρήσηψυχοτρόπωνφαρµάκων εξαρτάται από: το άτοµο τις συνθήκες που του χορηγείται το φάρµακο την φαρµακολογία