ΥΟΛΗ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΓΙΟΙΚΗΗ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΚΑΙ ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΙΑΚΩΝ ΠΟΤΓΩΝ ΣΗΝ ΔΦΑΡΜΟΜΔΝΗ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΚΑΙ ΔΛΔΓΚΣΙΚΗ Γιπλωματική Δργασία ΥΡΗΜΑΣΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΣΑΣΑΔΩΝ ΜΔ ΣΗ ΥΡΗΗ ΑΡΙΘΜΟΓΔΙΚΣΩΝ -ΔΜΠΔΙΡΙΚΗ ΑΝΑΛΤΗ ΣΟΝ ΚΛΑΓΟ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΑΠΟΣΑΓΜΔΝΩΝ ΑΛΚΟΟΛΟΤΥΩΝ ΠΟΣΩΝ ΣΗΝ ΠΔΡΙΟΥΗ ΘΔΑΛΙΑ της ΓΚΑΜΠΛΙΑ ΒΑΙΛΙΚΗ Δπιβλέπων Καθηγητής: Παπαναστασίοσ Ιωάννης Τποβλήθηκε ως απαιτούμενο για την απόκτηση τοσ Μεταπτστιακού Γιπλώματος στη Δυαρμοσμένη Λογιστική και Δλεγκτική ΔΠΣΔΜΒΡΙΟ 2016
ΔΤΥΑΡΙΣΙΔ Θα ήζεια λα εθθξάζσ ηελ εηιηθξηλή κνπ επγλσκνζύλε θαη ηηο βαζύηαηεο επραξηζηίεο κνπ ζηνλ επηβιέπνληα θαζεγεηή κνπ θ. Παπαλαζηαζίνπ Ισάλλε γηα ηελ ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζε θαη ζπκβνιή ηνπ ζε όιε ηε δηάξθεηα εθπόλεζεο ηεο δηπισκαηηθήο κνπ εξγαζίαο. Οη πξνηάζεηο ηνπ γηα ζπλερή βειηίσζε ηεο παξνύζαο έξεπλαο ζε ζπλδπαζκό κε ηηο ηδέεο ηνπ θαη ηε ζπλερή ηνπ ελζάξξπλζε ζπλέβαιιαλ ηα κέγηζηα ζηελ ζπγθεθξηκέλε δηπισκαηηθή εξγαζία. Δπηπιένλ ζα ήζεια λα επηζεκάλσ θαη λα επραξηζηήζσ θαη όινπο ηνπο θαζεγεηέο γηα ηελ ππνζηήξημε θαη ηελ θαζνδήγεζε ηνπο ζηα πιαίζηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ κεηαπηπρηαθνύ πξνγξάκκαηνο. Πάλσ από όια ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ηελ νηθνγέλεηα κνπ γηα ηελ ζπκπαξάζηαζε ηνπο θαη θπξίσο ηνλ παηέξα κνπ πνπ κε ηηο γλώζεηο ηνπ θαη ηελ εκπεηξία ηνπ ζηελ νηθνλνκηθή επηζηήκε απνηέιεζε πεγή έκπλεπζεο θαη ζπκβνπιώλ γηα ηελ δηπισκαηηθή κνπ εξγαζία. i
ΠΔΡΙΛΗΦΗ θνπόο ηεο παξνύζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο είλαη ε παξνπζίαζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο ηνπ θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκέλσλ αιθννινύρσλ πνηώλ θαζώο θαη ζπγθεθξηκέλσλ επηρεηξήζεσλ ηνπ θιάδνπ κε ηε ρξήζε αξηζκνδεηθηώλ. Αξρηθά εμεηάδνληαη από ζεσξεηηθήο άπνςεο νη κέζνδνη αλάιπζεο νηθνλνκηθώλ θαηαζηάζεσλ κε επίθεληξν ηε ρξήζε αξηζκνδεηθηώλ. ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη ζηνηρεία ηνπ θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκέλσλ αιθννινύρσλ πνηώλ κε έκθαζε ζηνπο αξηζκνδείθηεο θαη ηε γεληθόηεξε πνξεία ηνπ θιάδνπ. Καηόπηλ δηελεξγήζεθε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε γηα πέληε επηιεγκέλεο εηαηξίεο ηνπ θιάδνπ κε ηε ρξήζε αξηζκνδεηθηώλ γηα ηελ ηειεπηαία δεθαεηία. Δπηπιένλ παξνπζηάζηεθαλ ζηνηρεία θαη ηάζεηο ηνπ θιάδνπ γηα ηελ ηειεπηαία πεληαεηία θαη δηελεξγήζεθε ζπγθξηηηθή αλάιπζε ηόζν κεηαμύ ησλ εμεηαδόκελσλ επηρεηξήζεσλ όζν θαη ζε ζρέζε κε ηνλ θιάδν. ην εκπεηξηθό θνκκάηη παξνπζηάδνληαη ζπγθξηηηθνί πίλαθεο επηκέξνπο αξηζκνδεηθηώλ θάζε θαηεγνξίαο κε έκθαζε ζηε ζπζρέηηζε ησλ απνηειεζκάησλ ηνπο. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο εξγαζίαο ζπγθεληξώζεθαλ δεπηεξνγελή δεδνκέλα από δεκόζηα δηαζέζηκεο πεγέο θαη βάζεηο δεδνκέλσλ έγηλε αθξηβήο θαη νξζή θαηαρώξεζε ηνπο θαη εμήρζεζαλ ζπκπεξάζκαηα βάζεη αξρώλ ηεο νηθνλνκηθήο επηζηήκεο θαζώο θαη πξνζσπηθώλ εθηηκήζεσλ θαη επαγγεικαηηθώλ γλώζεσλ θαη εκπεηξηώλ. Σα πνξίζκαηα ηεο αλάιπζεο θαη ηα ζπκπεξάζκαηα πνπ πξνθύπηνπλ γηα ηελ αθνινπζνύκελε πνιηηηθή ηεο εθάζηνηε επηρείξεζεο κπνξνύλ λα απνηειέζνπλ γλώκνλα ζηε ιήςε απνθάζεσλ νηθνλνκηθνύ ραξαθηήξα. ii
ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΧΝ Δπραξηζηίεο...ii Πεξίιεςε...iii Πίλαθαο Πεξηερνκέλσλ...iv Καηάινγνο Πηλάθσλ...viii Καηάινγνο Γηαγξακκάησλ...x Κεθάλαιο 1: Διζαγωγή 1.1 Αληηθεηκεληθόο θνπόο...1 1.2. Μεζνδνινγία...2 1.3. Χξεζηκόηεηα-πλεηζθνξά...4 1.4 Γηάξζξσζε Δξγαζίαο...5 Κεθάλαιο 2:Θεωρηηικό Τπόβαθρο-Υρημαηοοικονομική Ανάλσζη με αριθμοδείκηες 2.1 Μέζνδνη Αλάιπζεο νηθνλνκηθώλ θαηαζηάζεσλ...7 2.2 Χξεκαηννηθνλνκηθή Αλάιπζε κε Αξηζκνδείθηεο...9 2.3 Αξηζκνδείθηεο Ρεπζηόηεηαο...12 2.3.1 Αξηζκνδείθηεο Γεληθήο Ρεπζηόηεηαο...13 2.3.2 Αξηζκνδείθηεο Ακέζνπ Ρεπζηόηεηαο...14 2.3.3 Αξηζκνδείθηεο Σακεηαθήο Ρεπζηόηεηαο...15 2.3.4 Αξηζκνδείθηεο Καζαξνύ Κεθαιαίνπ Κίλεζεο...15 2.3.5 Αξηζκνδείθηεο ακπληηθνύ ρξνληθνύ δηαζηήκαηνο...16 2.4.Αξηζκνδείθηεο Γξαζηεξηόηεηαο...17 2.4.1 Αξηζκνδείθηεο Κπθινθνξηαθήο ηαρύηεηαο απνζεκάησλ...17 2.4.2 Αξηζκνδείθηεο κέζεο δηάξθεηαο παξακνλήο απνζεκάησλ...17 iii
2.4.3 Αξηζκνδείθηεο θπθινθνξηαθήο ηαρύηεηαο απαηηήζεσλ...18 2.4.4 Αξηζκνδείθηεο κέζεο δηάξθεηαο είζπξαμεο απαηηήζεσλ...19 2.4.5 Αξηζκνδείθηεο ηαρύηεηαο εμνθιήζεσο βξαρππξόζεζκσλ ππνρξεώζεσλ...19 2.4.6 Αξηζκνδείθηεο Μέζεο Γηάξθεηαο ηξερνπζώλ ππνρξεώζεσλ...20 2.4.7 Λεηηνπξγηθόο Κύθινο...20 2.4.8 Σακεηαθόο Κύθινο...20 2.4.9 Αξηζκνδείθηεο ζπλνιηθήο ηαρύηεηαο θπθινθνξίαο ελεξγεηηθνύ...21 2.4.10Αξηζκνδείθηεο Κπθινθνξηαθήο Σαρύηεηαο Ιδίσλ Κεθαιαίσλ...21 2.3 Αξηζκνδείθηεο Λεηηνπξγηθνύ Κόζηνπο...22 2.3.1 Αξηζκνδείθηεο Κόζηνπο πσιήζεσλ...22 2.3.2 Αξηζκνδείθηεο ιεηηνπξγηθώλ εμόδσλ...23 2.3.3 Αξηζκνδείθηεο ιεηηνπξγηθώλ Κόζηνπο...23 2.4 Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο...23 2.4.1 Αξηζκνδείθηεο Απνηειεζκαηηθόηεηαο-Κεξδνθνξίαο...24 2.4.1.1 Αξηζκνδείθηεο Μηθηνύ Πεξηζσξίνπ Κέξδνπο επί ησλ πσιήζεσλ...24 2.4.1.2 Αξηζκνδείθηεο Καζαξνύ Πεξηζσξίνπ θέξδνπο...25 2.4.1.3Αξηζκνδείθηεο Πεξηζσξίνπ EBITDA...26 2.4.2. Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο...27 2.4.2.1Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο Δλεξγεηηθνύ...27 2.4.2.2 Αξηζκνδείθηεο απόδνζεο ηδίσλ θεθαιαίσλ...28 2.5Αξηζκνδείθηεο Χξεκαηννηθνλνκηθήο Γηάξζξσζεο...29 2.5.1 Αξηζκνδείθηεο Ιδίσλ θεθαιαίσλ...30 2.5.2 Αξηζκνδείθηεο Ξέλα πξνο Ίδηα θεθάιαηα δαλεηαθήο επηβάξπλζεο...30 2.6 Αξηζκνδείθηεο Γαλεηαθήο Δπηβάξπλζεο...31 iv
2.6.1 Αξηζκνδείθηεο θάιπςεο ησλ εηήζησλ ηόθσλ...31 2.7 Δπελδπηηθνί Αξηζκνδείθηεο...32 2.7.1 Αξηζκνδείθηεο ηξέρνπζαο ηηκήο κεηνρήο πξνο θαζαξά θέξδε αλά κεηνρή (P/E)...32 Κεθάλαιο 3: ηραηηγική Δπιζκόπηζη ηοσ κλάδοσ παραγωγής αποζηαγμένων αλκοολούτων ποηών 3.1 Γνκή θαη Χαξαθηεξηζηηθά ηνπ Κιάδνπ...34 3.2 Πνξεία εγρώξηαο παξαγσγήο-θαηαλάισζεο θαη εμαγσγώλ...35 3.3. ηξαηεγηθή Αλάιπζε Κιάδνπ...37 3.4 Χαξαθηεξηζηηθά ησλ εμεηαδόκελσλ εηαηξηώλ ηνπ θιάδνπ...38 Κεθάλαιο 4:Υρημαηοοικονομική ανάλσζη ηων εηαιριών ηοσ κλάδοσ παραγωγής αποζηαγμένων αλκοολ/των ποηών 4.1 Αξηζκνδείθηεο ξεπζηόηεηαο...39 4.1.1 Αξηζκνδείθηεο γεληθήο ξεπζηόηεηαο...39 4.1.2. Αξηζκνδείθηεο άκεζνπ ξεπζηόηεηαο...42 4.1.3. Αξηζκνδείθηεο Σακεηαθήο ξεπζηόηεηαο...45 4.1.4. Αξηζκνδείθηεο Κεθαιαίνπ Κίλεζεο...47 4.1.5. Αξηζκνδείθηεο ακπληηθνύ ρξνληθνύ δηαζηήκαηνο...49 4.2 Αξηζκνδείθηεο Γξαζηεξηόηεηαο...51 4.2.1 Αξηζκνδείθηεο Κπθινθνξηαθήο Σαρύηεηαο Απνζεκάησλ...51 4.2.2 Αξηζκνδείθηεο Μέζεο Γηάξθεηαο παξακνλήο απνζεκάησλ...53 4.2.3 Αξηζκνδείθηεο Κπθινθνξηαθήο Σαρύηεηαο Δίζπξαμεο Απαηηήζεσλ...56 4.2.4 Αξηζκνδείθηεο κέζεο δηάξθεηαο είζπξαμεο απαηηήζεσλ...58 4.2.5 Αξηζκνδείθηεο ηαρύηεηαο εμόθιεζεο ππνρξεώζεσλ...60 v
4.2.6 Αξηζκνδείθηεο Μέζεο Γηάξθεηαο παξακνλήο ππνρξεώζεσλ...63 4.2.7 Λεηηνπξγηθόο θύθινο...64 4.2.8Σακεηαθόο θύθινο...66 4.2.9 Αξηζκνδείθηεο Σαρύηεηαο θπθινθνξίαο Δλεξγεηηθνύ...67 4.2.10 Αξηζκνδείθηεο Σαρύηεηαο θπθινθνξίαο Ιδίσλ θεθαιαίσλ...69 4.3. Αξηζκνδείθηεο Κόζηνπο...70 4.3.1 Αξηζκνδείθηεο Λεηηνπξγηθνύ Κόζηνπο...70 4.4 Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο...71 4.4.1 Αξηζκνδείθηεο Απνηειεζκαηηθόηεηαο-Κεξδνθνξίαο...71 4.4.1.1 Αξηζκνδείθηεο Πεξηζσξίνπ Μηθηνύ Κέξδνπο...71 4.4.1.2 Αξηζκνδείθηεο Καζαξνύ Πεξηζσξίνπ Κέξδνπο επί ησλ πσιήζεσλ...74 4.4.1.3 Αξηζκνδείθηεο ΠεξηζσξίνπEBITDA...77 4.4.2. Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο...79 4.4.2.1 Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο Δλεξγεηηθνύ-ROA...79 4.4.2.2 Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο Ιδίσλ Κεθαιαίσλ-DUPONT...81 4.5. Αξηζκνδείθηεο Χξεκαηννηθνλνκηθήο δηάξζξσζεο...83 4.5.1 Αξηζκνδείθηεο Ιδίσλ Κεθαιαίσλ...83 4.5.2 Αξηζκνδείθηεο Ξέλα πξνο Ίδηα Κεθάιαηα...85 4.6 Αξηζκνδείθηεο Γαλεηαθήο Δπηβάξπλζεο...86 4.6.1 Αξηζκνδείθηεο θάιπςεο ησλ εηήζησλ ηόθσλ...86 4.7 Δπελδπηηθνί Αξηζκνδείθηεο...87 4.7.1 Αξηζκνδείθηεο ηξέρνπζαο ηηκήο κεηνρήο πξνο θαζαξά θέξδε αλά κεηνρή (P/E)...87 Κεθάλαιο 5:Υρημαηοοικονομική ανάλσζη ηων εηαιριών ηοσ κλάδοσ παραγωγής αποζηαγμένων αλκοολ/των ποηών με ανάλσζη κοινού μεγέθοσς και διατρονική ανάλσζη 5.1 Κάζεηε Αλάιπζε ή Αλάιπζε Κνηλνύ Μεγέζνπο...90 vi
5.2 Οξηδόληηα ή Γηαρξνληθή Αλάιπζε...93 Κεθάλαιο 6:Δμπειρική Ανάλσζη ηων εηαιριών ηοσ κλάδοσ παραγωγής αποζηαγμένων αλκοολ/των ποηών 6.1 Αλάιπζε Γηαθύκαλζεο...95 6.2 Αλάιπζε Παιηλδξόκεζεο...100 Κεθάλαιο 7: σμπεράζμαηα...103 Βιβλιογραθία...110 Παραρηήμαηα Παξάξηεκα 1:Οηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο...113 Παξάξηεκα 2: Αξηζκνδείθηεο...131 Παξάξηεκα 3: Κάζεηε Αλάιπζε...140 Παξάξηεκα 4: Οξηδόληηα Αλάιπζε...152 Παξάξηεκα 5: Δκπεηξηθή Αλάιπζε...157 vii
ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΠΙΝΑΚΧΝ Πίλαθαο 1 : Αξηζκνδείθηεο Γεληθήο Ρεπζηόηεηαο...40 Πίλαθαο 2: Αξηζκνδείθηεο Άκεζεο Ρεπζηόηεηαο...43 Πίλαθαο 3 : Αξηζκνδείθηεο Σακεηαθήο Ρεπζηόηεηαο...46 Πίλαθαο 4 : Αξηζκνδείθηεο Ακπληηθνύ Χξνληθνύ Γηαζηήκαηνο (ζε εκέξεο)...49 Πίλαθαο 5 : Αξηζκνδείθηεο Κπθινθνξηαθήο Σαρύηεηαο Απνζεκάησλ...52 Πίλαθαο 6 : Αξηζκνδείθηεο Μέζεο παξακνλήο απνζεκάησλ (ζε εκέξεο)...54 Πίλαθαο 7 : Αξηζκνδείθηεο ηαρύηεηαο είζπξαμεο απαηηήζεσλ...57 Πίλαθαο 8 : Αξηζκνδείθηεο Μέζεο Δίζπξαμεο Απαηηήζεσλ (ζε εκέξεο)...59 Πίλαθαο 9: Αξηζκνδείθηεο Σαρύηεηαο εμόθιεζεο ππνρξεώζεσλ...61 Πίλαθαο 10 : Αξηζκνδείθηεο κέζεο δηάξθεηαο παξακνλήο ππνρξεώζεσλ...63 Πίλαθαο 11 : Αξηζκνδείθηεο Λεηηνπξγηθνύ θύθινπ...65 Πίλαθαο 12 : Αξηζκνδείθηεο Δκπνξηθνύ θύθινπ...66 Πίλαθαο 13 : Σαρύηεηαο θπθινθνξίαο ελεξγεηηθνύ...68 Πίλαθαο 14 : Σαρύηεηαο ηδίσλ θεθαιαίσλ...69 Πίλαθαο 15 : Αξηζκνδείθηεο Λεηηνπξγηθνύ Κόζηνπο (ζε πνζνζηό)...70 Πίλαθαο 16 : Αξηζκνδείθηεο Πεξηζσξίνπ Μηθηνύ Κέξδνπο (ζε πνζνζηό)...72 Πίλαθαο 17 : Αξηζκνδείθηεο Πεξηζσξίνπ Καζαξνύ Κέξδνπο πξν θόξσλ (ζε πνζνζηό)..75 Πίλαθαο 18 : Αξηζκνδείθηεο Πεξηζσξίνπ EBITDA(ζε πνζνζηό)...77 Πίλαθαο 19 : Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο Δλεξγεηηθνύ-ROA(ζε πνζνζηό)...79 Πίλαθαο 20 : Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο Ιδίσλ Κεθαιαίσλ (ζε πνζνζηό)- DUPONT θιάδνπ...82 viii
Πίλαθαο 21 : Αξηζκνδείθηεο Ιδίσλ Κεθαιαίσλ (ζε πνζνζηό)...84 Πίλαθαο 22 : Αξηζκνδείθηεο Σηκήο κεηνρήο πξνο θέξδε (P/E)...88 Πίλαθαο 23:Αλάιπζε ANOVA...97 Πίλαθαο 24: Αλάιπζε παιηλδξόκεζεο -ROA...101 Πίλαθαο 25:Αλάιπζε παιηλδξόκεζεο -DUPONT...102 ix
ΚΑΣΑΛΟΓΟ ΓΙΑΓΡΑΜΜΑΣΧΝ Γηάγξακκα 1: Δμέιημε θαηαλάισζεο εγρώξησλ αιθννινύρσλ πνηώλ...35 Γηάγξακκα 2: Δμέιημε εγρώξηαο παξαγσγήο αιθννινύρσλ πνηώλ (ζε εθαηόιηηξα)...36 Γηάγξακκα 3: Δμέιημε εγρώξηαο παξαγσγήο αιθννινύρσλ πνηώλ (ζε εθαηόιηηξα)...36 Γηάγξακκα 4 : Σηκέο δείθηε Γεληθήο Ρεπζηόηεηαο...40 Γηάγξακκα 5 : Αξηζκνδείθηεο Γεληθήο Ρεπζηόηεηαο θιάδνπ...41 Γηάγξακκα 6 : Σηκέο δείθηε Άκεζεο Ρεπζηόηεηαο...44 Γηάγξακκα 7 : Αξηζκνδείθηεο Άκεζεο Ρεπζηόηεηαο θιάδνπ...45 Γηάγξακκα 8 : Σηκέο δείθηε Σακεηαθήο Ρεπζηόηεηαο...46 Γηάγξακκα 9 : Αξηζκνδείθηεο Σακεηαθήο Ρεπζηόηεηαο θιάδνπ...47 Γηάγξακκα 10 : Σηκέο δείθηε Καζαξνύ Κεθαιαίνπ Κίλεζεο...48 Γηάγξακκα 11: Σηκέο δείθηε Ακπληηθνύ ρξνληθνύ δηαζηήκαηνο...50 Γηάγξακκα 12 : Αξηζκνδείθηεο θπθινθνξηαθήο ηαρύηεηαο απνζεκάησλ...52 Γηάγξακκα 13: Αξηζκνδείθηεο θπθινθνξηαθήο ηαρύηεηαο απνζεκάησλ θιάδνπ...53 Γηάγξακκα 14: Σηκέο δείθηε κέζνπ όξνπ παξακνλήο απνζεκάησλ...54 Γηάγξακκα 15 : Σηκέο δείθηε κέζεο παξακνλήο απνζεκάησλ...55 Γηάγξακκα 16 : Αξηζκνδείθηεο κέζεο παξακνλήο απνζεκάησλ θιάδνπ...56 Γηάγξακκα 17: Αξηζκνδείθηεο ηαρύηεηαο είζπξαμεο απαηηήζεσλ...57 Γηάγξακκα 18 : Αξηζκνδείθηεο ηαρύηεηαο είζπξαμεο απαηηήζεσλ θιάδνπ...58 Γηάγξακκα 19 : Αξηζκνδείθηεο κέζεο δηάξθεηαο είζπξαμεο απαηηήζεσλ...59 Γηάγξακκα 20 : Αξηζκνδείθηεο κέζεο δηάξθεηαο είζπξαμεο απαηηήζεσλ θιάδνπ...60 Γηάγξακκα 21 : Αξηζκνδείθηεο ηαρύηεηαο εμόθιεζεο ππνρξεώζεσλ...62 x
Γηάγξακκα 22 : Αξηζκνδείθηεο ηαρύηεηαο εμόθιεζεο ππνρξεώζεσλ θιάδνπ...62 Γηάγξακκα 23 : Αξηζκνδείθηεο κέζεο δηάξθεηαο παξακνλήο ππνρξεώζεσλ...63 Γηάγξακκα 24 : Αξηζκνδείθηεο κέζεο δηάξθεηαο παξακνλήο ππνρξεώζεσλ θιάδνπ...63 Γηάγξακκα 25 : Αξηζκνδείθηεο Λεηηνπξγηθνύ θύθινπ...65 Γηάγξακκα 26 : Αξηζκνδείθηεο εκπνξηθνύ θύθινπ...66 Γηάγξακκα 27 : Αξηζκνδείθηεο εκπνξηθνύ θύθινπ θιάδνπ...67 Γηάγξακκα 28 : Σαρύηεηαο Κπθινθνξίαο Δλεξγεηηθνύ...68 Γηάγξακκα 29 : Σαρύηεηαο Ιδίσλ Κεθαιαίσλ...69 Γηάγξακκα 30 : Αξηζκνδείθηεο Λεηηνπξγηθώλ εμόδσλ(ζε πνζνζηό)...71 Γηάγξακκα 31 : Αξηζκνδείθηεο Μηθηνύ Πεξηζσξίνπ Κέξδνπο (ζε πνζνζηό)...72 Γηάγξακκα 32 : Αξηζκνδείθηεο Μηθηνύ Πεξηζσξίνπ Κέξδνπο Κιάδνπ (ζε πνζνζηό)...74 Γηάγξακκα 33 : Αξηζκνδείθηεο Καζαξνύ Πεξηζσξίνπ Κέξδνπο πξν θόξσλ (ζε πνζνζηό)...75 Γηάγξακκα 34 : Αξηζκνδείθηεο Καζαξνύ Πεξηζσξίνπ Κέξδνπο πξν θόξσλ Κιάδνπ (ζε πνζνζηό)...76 Γηάγξακκα 35 : Αξηζκνδείθηεο Πεξηζσξίνπ ΔΒΙΣDA Κιάδνπ (ζε πνζνζηό)...78 Γηάγξακκα 36: Γηαρείξηζε Κόζηνπο θαη Πεξηζώξηα Κέξδνπο θιάδνπ...78 Γηάγξακκα 37 : Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο Δλεξγεηηθνύ-ROA θιάδνπ...80 Γηάγξακκα 38 : Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο Δλεξγεηηθνύ-ROA θιάδνπ...80 Γηάγξακκα 39 : Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο Ιδίσλ Κεθαιαίσλ- DUPONT θιάδνπ..82 Γηάγξακκα 40 : Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο Ιδίσλ Κεθαιαίσλ- DUPONT θιάδνπ...82 Γηάγξακκα 41 : Αξηζκνδείθηεο Ιδίσλ Κεθαιαίσλ (ζε πνζνζηό)...84 Γηάγξακκα 42:Αξηζκνδείθηεο Ιδίσλ Κεθαιαίσλ Κιάδνπ (ζε πνζνζηό)...85 Γηάγξακκα 43 : Αξηζκνδείθηεο Ξέλα πξνο Ίδηα θεθάιαηα θαη θάιπςεο ηόθσλ xi
θιάδνπ (ζε πνζνζηό)...86 Γηάγξακκα 44 : Αξηζκνδείθηεο Σηκήο κεηνρήο πξνο θέξδε (P/E) 2014...88 Γηάγξακκα 45 : Αξηζκνδείθηεο Σηκήο κεηνρήο πξνο θέξδε (P/E) επηρείξεζε Α...89 xii
ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 ΔΗΑΓΧΓΖ 1.1 Αληηθεηκεληθόο θνπόο Ο αληηθεηκεληθφο ζθνπφο ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο είλαη ε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ πέληε εηαηξηψλ ηνπ θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκέλσλ αιθννινχρσλ πνηψλ γηα ηε ρξνληθή πεξίνδν 2005 έσο 2014 ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Θεζζαιίαο. Δπηπιένλ ε παξνχζα έξεπλα έρεη σο άκεζν ζηφρν ηελ απεηθφληζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ησλ επηρεηξήζεσλ αιιά θαη ηνπ θιάδνπ ζηνλ νπνίν αλήθνπλ κέζσ ηεο ρξήζεο κεζφδσλ φπσο αξηζκνδείθηεο, αλάιπζε θνηλνχ κεγέζνπο, αλάιπζε ηάζεο θαη ζπγθξηηηθή αλάιπζε. αλ επηπιένλ ζηφρν ζα κπνξνχζακε λα αλαθέξνπκε ηελ εμαγσγή γφληκσλ ζπκπεξαζκάησλ ηφζν γηα ηηο εμεηαδφκελεο επηρεηξήζεηο φζν θαη γηα ηνλ θιάδν ηεο απνζηαγκέλεο νηλνπνηίαο πνπ κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ γλψκνλα γηα νξζή ιήςε απνθάζεσλ αιιά θαη βάζε γηα πεξαηηέξσ έξεπλα. Σα εξεπλεηηθά εξσηήκαηα πνπ ζπλζέηνπλ ηνλ αληηθεηκεληθφ ζθνπφ ηεο έξεπλαο είλαη ηα εμήο: 1) Πνηα είλαη ε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ πέληε εμεηαδφκελσλ επηρεηξήζεσλ ηνπ θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκάησλ γηα ηα έηε 2005-2014 ζηελ πεξηνρή ηεο Θεζζαιίαο κε ηε ρξήζε αξηζκνδεηθηψλ ; 2) Πνηα είλαη ε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ηνπ θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκέλσλ αιθννινχρσλ πνηψλ κε ηε ρξήζε αξηζκνδεηθηψλ; 3) Πνηα είλαη ε ζπγθξηηηθή αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ κεηαμχ ησλ πέληε εμεηαδφκελσλ επηρεηξήζεσλ θαη ηνπ θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκάησλ; 4) Πνηα είλαη ε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ πέληε εμεηαδφκελσλ επηρεηξήζεσλ ηνπ θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκάησλ γηα ηα έηε 2005-2014 ζηελ πεξηνρή ηεο Θεζζαιίαο κε ηε ρξήζε θάζεηεο θαη νξηδφληηαο αλάιπζεο; 5) Πνηα είλαη ε εκπεηξηθή αλάιπζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ κε ηε ρξήζε ηεο αλάιπζεο δηαθχκαλζεο θαη παιηλδξφκεζεο ; 1
1.2 Μεζνδνινγία Αλαθνξηθά κε ηε κεζνδνινγία ηεο παξνχζαο κειέηεο αξρηθά δηελεξγήζεθε έξεπλα ζρεηηθά κε ηνλ θιάδν ηεο απνζηαγκέλεο νηλνπνηίαο ηφζν ζε ηνπηθφ φζν θαη ζε εζληθφ επίπεδν αληιψληαο βαζηθά ζηνηρεία γηα ηελ πνξεία, ηηο βαζηθέο ηάζεηο πνπ επηθξαηνχλ ζηηο επηκέξνπο επηρεηξήζεηο θαη βαζηθά πιενλεθηήκαηα θαη κεηνλεθηήκαηα ηνπ. Καηαιήμακε έηζη ζην ζπκπέξαζκα φηη απνηειεί έλα ελδηαθέξνλ αληηθείκελν κειέηεο ηφζν ν θιάδνο φζν θαη νη εηαηξίεο πνπ ηνλ απαξηίδνπλ. ηε ζπλέρεηα δηελεξγήζεθε κηα εθηελήο βηβιηνγξαθηθή επηζθφπεζε πξνεγνχκελσλ εξεπλψλ,ζπιιέγνληαο ζηνηρεία θαη αληιψληαο πιεξνθνξίεο θαη κεζφδνπο αλάιπζεο νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Μειεηήζεθαλ εηο βάζνο πξνεγνχκελεο έξεπλεο αλαιπηψλ πνπ επηθέληξσλαλ ην ελδηαθέξνλ ηνπο ζηελ αλάιπζε κε ηε ρξήζε αξηζκνδεηθηψλ. Δπηπιένλ κειεηήζεθε ζρεηηθή βηβιηνγξαθία ησλ κεζφδσλ θάζεηεο θαη νξηδφληηαο αλάιπζεο, ζπγθξηηηθήο αλάιπζεο αιιά θαη αλάιπζεο ηάζεο. ε δεχηεξε θάζε ζπιιέρζεθαλ ζηνηρεία θαη πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηνλ θιάδν ηεο βηνκεραλίαο απνζηαγκέλσλ πνηψλ απφ επίζεκεο έξεπλεο δηαθφξσλ δηαπηζηεπκέλσλ θνξέσλ κε έκθαζε ζηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο θαη αξηζκνδείθηεο ηνπ θιάδνπ, ζηηο ηάζεηο πνπ επηθξαηνχλ θαη ζηελ κειινληηθή πνξεία πνπ πξνβιέπεηαη γηα ηνλ θιάδν. Αλαθνξηθά κε ηνλ ζπλνιηθφ πιεζπζκφ, ν θιάδνο ηεο απνζηαγκέλεο νηλνπνηίαο απνηειείηαη απφ 38 επηρεηξήζεηο ζχκθσλα κε επίζεκεο έξεπλεο πνπ δηελεξγήζεθαλ γηα ηνλ θιάδν φπσο ηνπ ΗΟΒΔ, ηεο InfobankHellastatAE θαη ηεο επίζεκεο ηζηνζειίδαο ηεο ειιεληθήο βηνκεραλίαο. Απφ ηνλ ζπλνιηθφ πιεζπζκφ επηιέρηεθε έλα δείγκα πέληε εηαηξηψλ ηνπ θιάδνπ κε θξηηήξην ηελ έδξα ηνπο πνπ βξίζθεηαη ζηελ πεξηνρή ηεο Θεζζαιίαο. Ζ πεξηνρή ηεο Θεζζαιίαο επηιέρηεθε ιφγσ ηεο χπαξμεο κεγάισλ βηνκεραληψλ κε παξάδνζε θαη ρξφληα εκπεηξίαο ζηνλ ζπγθεθξηκέλν θιάδν γεγνλφο πνπ ζα εμαζθάιηδε δεπηεξνγελή νηθνλνκηθά ζηνηρεία ζε βάζνο δεθαεηίαο. Καηφπηλ ζπγθεληξψζεθαλ ζηνηρεία ζρεηηθά κε ην πξνθίι, ην κέγεζνο, ηελ ηζηνξία ησλ ππφ εμέηαζε επηρεηξήζεσλ. Δπηπιένλ ζπιιέρζεθαλ δεπηεξνγελή πνζνηηθά δεδνκέλα θαη νηθνλνκηθά ζηνηρεία κέζσ ησλ ηζνινγηζκψλ θαη αλαξηεκέλσλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ εμεηαδφκελσλ νηθνλνκηθψλ ρξήζεσλ απφ ην εζληθφ ηππνγξαθείν θαη απφ ην αληίζηνηρν εκπνξηθφ επηκειεηήξην. αλ ηχπνο εηαηξίαο επηιέρηεθαλ αλψλπκεο εηαηξίεο κε παξφκνηα ραξαθηεξηζηηθά θαη πνπ πξνζθέξνπλ κεγάιν εχξνο δεδνκέλσλ γηα αλάιπζε. Μνινλφηη, ηα ζηνηρεία ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ εμεηαδφκελσλ εηαηξηψλ είλαη δεκνζηεπκέλα 2
νλνκάζακε ηελ θάζε εηαηξία σο εμεηαδφκελε επηρείξεζε Α,Β,Γ,Γ θαη Δ αληίζηνηρα ζε κηα πξνζπάζεηα δηαθχιαμεο ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ απνξξήηνπ γηα ιφγνπο επλφεηνπο. Δλ ζπλερεία ηα νηθνλνκηθά ζηνηρεία γηα ηηο πέληε εμεηαδφκελεο επηρεηξήζεηο νκαδνπνηήζεθαλ θαη θαηαρσξήζεθαλ ρξεζηκνπνηψληαο ην πξφγξακκα ηνπ Msexcel. Τπνινγίζηεθαλ νη αξηζκνδείθηεο ζπλδπάδνληαο θαη ζπζρεηίδνληαο ηα δηάθνξα κεγέζε ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο κε καζεκαηηθέο ζρέζεηο θαη αλαινγίεο. Οη αξηζκνδείθηεο πνπ ππνινγίζηεθαλ ζπγθεθξηκέλα γηα ηηο εμεηαδφκελεο εηαηξίεο ζε βάζνο δεθαεηίαο είλαη : αξηζκνδείθηεο ξεπζηφηεηαο αξηζκνδείθηεο δξαζηεξηφηεηαο αξηζκνδείθηεο ιεηηνπξγηθνχ θφζηνπο αξηζκνδείθηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο αξηζκνδείθηεο απνδνηηθφηεηαο αξηζκνδείθηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο δηάξζξσζεο αξηζκνδείθηεο δαλεηαθήο εμππεξέηεζεο αξηζκνδείθηεο κεξηζκαηηθήο πνιηηηθήο Δπηπιένλ ζπγθεληξψζεθαλ νηθνλνκηθά ζηνηρεία γηα ηνλ θιάδν βάζεη επίζεκσλ εξεπλψλ φπσο απφ ηνλ ΗΟΒΔ αιιά θαη ηελ Hellastat απφ ηελ επεμεξγαζία ησλ νπνίσλ κέζσ θαηάιιεισλ ζπλαξηήζεσλ θαη αξηζκεηηθψλ ζρέζεσλ,ππνινγίζηεθαλ νη αξηζκνδείθηεο ηεο ηειεπηαίαο πεληαεηίαο γηα ηνλ θιάδν. ηε ζπλέρεηα φινη νη δείθηεο απεηθνλίζηεθαλ ζε ζρεηηθνχο ζπγθξηηηθνχο πίλαθεο θαη ζηα αληίζηνηρα δηαγξάκκαηα γεγνλφο πνπ ζπλέβαιιε ζηελ νινθιεξσκέλε ζπγθξηηηθή αλάιπζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ φισλ ησλ εμεηαδφκελσλ επηρεηξήζεσλ αιιά θαη ηνπ θιάδνπ θαζψο θαη ζηελ εμαγσγή γφληκσλ ζπκπεξαζκάησλ θαη πξνηάζεσλ γηα πεξαηηέξσ έξεπλα. Αθφκα ρξεζηκνπνηήζεθε ε κέζνδνο ηεο νξηδφληηαο αλάιπζεο πξνθεηκέλνπ λα απεηθνληζηνχλ νη πνζνζηηαίεο κεηαβνιέο ησλ βαζηθψλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ ηνπ ηζνινγηζκνχ δηαρξνληθά. Έηζη εμεηάζηεθε ε εμέιημε θαη ε ηάζε δηαθφξσλ ζηνηρείσλ ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ κέζα ζηελ εμεηαδφκελε δεθαεηία 2005-2014. Δπίζεο δηελεξγήζεθε θαη θάζεηε αλάιπζε ησλ δεδνκέλσλ δειαδή φινη νη ινγαξηαζκνί ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ηεο θαηάζηαζεο απνηειεζκάησλ ρξήζεο εθθξάζηεθαλ σο πνζνζηά ελφο θνηλνχ κεγέζνπο γηα παξάδεηγκα ηνπ Δλεξγεηηθνχ ή ηνπ Παζεηηθνχ. 3
Σέινο, γηα θάπνηνπο αξηζκνδείθηεο αληηπξνζσπεπηηθνχο απφ ηελ θάζε θαηεγνξία δηελεξγήζεθε επηπιένλ ζηαηηζηηθή αλάιπζε κε ηε ρξήζε ζπγθξηηηθψλ πηλάθσλ ηχπνπ ANOVAθαζψο θαη αλάιπζε παιηλδξφκεζεο. 1.3 Υξεζηκόηεηα -πλεηζθνξά Ζ παξνπζίαζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ εμεηαδφκελσλ επηρεηξήζεσλ κε ζχγρξνλεο κεζφδνπο αμηνιφγεζεο κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ γλψκνλα γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ νηθνλνκηθνχ ραξαθηήξα. Γεληθά ε εξγαζία ζπκβάιιεη ζηελ θαιχηεξε θαηαλφεζε ηεο ζεκαζίαο ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη ηεο ρξήζεο αξηζκνδεηθηψλ. Παξάιιεια παξαθηλεί ηνλ αλαγλψζηε λα απνθηήζεη επηπιένλ γλψζε ζην εμεηαδφκελν ζέκα. Δπηπιένλ ε παξνχζα έξεπλα παξέρεη κηα θαιή κεζνδνινγία πνπ κπνξεί λα εθαξκνζηεί θαη απφ άιινπο αλαιπηέο ζηα πιαίζηα νηθνλνκηθήο κειέηεο επηρεηξήζεσλ θαη θιάδσλ. Σέινο, ηα απνηειέζκαηα θαη ζπκπεξάζκαηα ηεο έξεπλαο κπνξνχλ λα απνηειέζνπλ κηα θαιή βάζε γηα πεξαηηέξσ έξεπλα ζην ζπγθεθξηκέλν πεδίν. 1.4 Γηάξζξσζε Δξγαζίαο Ζ δηπισκαηηθή εξγαζία απνηειείηαη απφ πέληε θεθάιαηα θαη ηα ζρεηηθά παξαξηήκαηα πνπ παξαηίζεληαη ζην ηέινο ηεο εξγαζίαο. Κεθάιαην 1: Δηζαγσγή ην πξψην θεθάιαην παξαηίζεηαη ζηνλ αλαγλψζηε ν αληηθεηκεληθφο ζθνπφο θαη ηα βαζηθά εξεπλεηηθά εξσηήκαηα ηεο ζπγθεθξηκέλεο εξγαζίαο. ρνιηάδεηαη επίζεο ε κεζνδνινγία πνπ αθνινπζήζεθε απφ ηελ ζπιινγή θαη ηελ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ κέρξη θαη ηελ ηειηθή ηνπο αλάιπζε θαη εμαγσγή ησλ ζπκπεξαζκάησλ. Παξάιιεια, παξνπζηάζηεθε ε ζπλεηζθνξά ηεο ζπγθεθξηκέλεο κειέηεο σο βάζε γηα πεξαηηέξσ έξεπλα. Κεθάιαην 2: Θεσξεηηθφ ππφβαζξν ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζεο κε αξηζκνδείθηεο ηε ζπλέρεηα παξνπζηάδεηαη έλα πιήξεο ζεσξεηηθφ ππφβαζξν πνπ απνηειείηαη απφ κηα ζεηξά απφ βηβιηνγξαθηθέο αλαθνξέο θαη ζρεηηθέο έξεπλεο πνπ δηελεξγήζεθαλ κε ζέκα ηελ νηθνλνκηθή αμηνιφγεζε κε ηε ρξήζε αξηζκνδεηθηψλ θαη ησλ κεζφδσλ θάζεηεο θαη νξηδφληηαο αλάιπζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα παξνπζηάδνληαη θαη αλαιχνληαη νη δείθηεο πνπ ζα 4
ρξεζηκνπνηεζνχλ θαηά ηελ αλάιπζε δίλνληαο ζηνλ αλαγλψζηε κηα πιήξε εηθφλα ηνπ ηξφπνπ ππνινγηζκνχ ηνπο θαη ηεο εξκελείαο ηνπο. Κεθάιαην 3: Παξνπζίαζε θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκέλσλ αιθννινχρσλ πνηψλ ην ηξίην θεθάιαην παξαηίζεηαη κηα πιήξεο πεξηγξαθή ησλ βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκέλσλ αιθννινχρσλ πνηψλ εμεηάδνληαο ηελ πνξεία, ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε, ηηο ηάζεηο δηαθφξσλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ. Δπηπιένλ παξνπζηάδεηαη ην πξνθίι ησλ ππφ εμέηαζε επηρεηξήζεσλ κε έκθαζε ζηα βαζηθά ηνπο ραξαθηεξηζηηθά, ζηελ ηζηνξηθή ηνπο πνξεία,ζηα ζπγθξηηηθά ηνπο πιενλεθηήκαηα θαη ζηε ζέζε πνπ θαηέρνπλ ζηνλ θιάδν. Κεθάιαην 4:Υξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ εηαηξηψλ ηνπ θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκάησλ- Παξνπζίαζε θαη εξκελεία απνηειεζκάησλ ην ζπγθεθξηκέλν θεθάιαην πξαγκαηνπνηείηαη ππνινγηζκφο, παξάζεζε ησλ δεηθηψλ κε ηε ρξήζε πηλάθσλ θαη δηαγξακκάησλ θαη εξκελεία ηνπ θάζε αξηζκνδείθηε γηα ηελ θάζε κηα επηρείξεζε. Παξάιιεια πξαγκαηνπνηείηαη ζπγθξηηηθή αλάιπζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ κεηαμχ ησλ νκνεηδψλ εμεηαδφκελσλ επηρεηξήζεσλ αιιά θαη ηαπηφρξνλε ζχγθξηζε ησλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ κε ην κέζν φξν ηνπ θιάδνπ. Κεθάιαην 5: Υξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ησλ εηαηξηψλ ηνπ θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκέλσλ αιθννινχρσλ πνηψλ κε αλάιπζε θνηλνχ κεγέζνπο θαη δηαρξνληθή αλάιπζε ε δεχηεξν επίπεδν δηελεξγήζεθε θάζεηε αλάιπζε γηα ηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο ησλ εμεηαδφκελσλ επηρεηξήζεσλ κε παξάζεζε ζρνιηαζκνχ αλαθνξηθά κε ηελ εξκελεία ησλ θαηαζηάζεσλ θνηλνχ κεγέζνπο. Δπηπιένλ, επηρεηξείηαη δηαρξνληθή αλάιπζε κε βάζνο δεθαεηίαο γηα ηα θνλδχιηα ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο. Κεθάιαην 6: Δκπεηξηθή αλάιπζε ησλ εηαηξηψλ ηνπ θιάδνπ παξαγσγήο απνζηαγκέλσλ αιθννινχρσλ πνηψλ ην έθην θεθάιαην επηρεηξείηαη ε αλάιπζε δηαθχκαλζεο γηα δέθα αληηπξνζσπεπηηθνχο δείθηεο θάλνληαο ζχγθξηζε κεηαμχ ησλ πέληε επηρεηξήζεσλ ηνπ θιάδνπ. Δπηπιένλ γίλεηαη θαη αλάιπζε παιηλδξφκεζεο γηα ηνπο δείθηεο απνδνηηθφηεηαο ελεξγεηηθνχ θαη ηδίσλ θεθαιαίσλ ζπζρεηηδφκελνπο κε ηελ θπθινθνξηαθή ηαρχηεηα απνζεκάησλ, ππνρξεψζεσλ, ebitda θαη ηδίσλ θεθαιαίσλ. Κεθάιαην 7: πκπεξάζκαηα θαη πξνηάζεηο γηα πεξαηηέξσ έξεπλα ην έβδνκν θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα ηειηθά ζπκπεξάζκαηα πνπ εμάγακε απφ ην ζχλνιν ηεο έξεπλαο ζρεηηθά κε ηελ πνξεία ηφζν ηνπ θιάδνπ φζν θαη ησλ επηκέξνπο επηρεηξήζεσλ 5
ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 ΘΔΧΡΖΣΗΚΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ ΥΡΖΜΑΣΟΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΑΝΑΛΤΖ ΜΔ ΑΡΗΘΜΟΓΔΗΚΣΔ 2.1 Μέζνδνη Αλάιπζεο Οηθνλνκηθώλ Καηαζηάζεσλ Ζ ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ έρεη σο αληηθείκελν ηε κειέηε ησλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ δηαρξνληθά αιιά θαη ζε κηα δεδνκέλε ρξνληθή ζηηγκή. Τπάξρνπλ δπν βαζηθέο θαηεγνξίεο κεζφδσλ ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο : 1) Οη ζπγθξίζεηο βάζεη νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ δχν ή πεξηζζφηεξσλ ρξήζεσλ. 2) Οη ζπγθξίζεηο βάζεη νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ κηαο ρξήζεο. ηελ πξψηε θαηεγνξία πεξηιακβάλνληαη ζπγθξηηηθέο αλαιχζεηο,ππνινγηζκνί αξηζκνδεηθηψλ θαζψο θαη αλάιπζε ηάζεσλ ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρεηψλ θαη ησλ δεηθηψλ δηαρξνληθά. ηε δεχηεξε θαηεγνξία πξνζδηνξίδνληαη νη ζρέζεηο ησλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ηεο θαηάζηαζεο απνηειεζκάησλ ρξήζεο (Νηάξρνο,2004). Γεληθά γηα ηηο ζπγθξηηηθέο αλαιχζεηο ιακβάλεηαη ππφςε θάπνην πξφηππν κέγεζνο πνπ απνηειεί κέηξν ζχγθξηζεο γηα ηα εμεηαδφκελα νηθνλνκηθά κεγέζε. Πέξαλ απηνχ, ζηα πιαίζηα ηεο νξζήο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αμηνιφγεζεο κηαο επηρείξεζεο θξίλεηαη αλαγθαία ε ζπγθξηηηθή αλάιπζε θαη κε άιιεο νκνεηδείο επηρεηξήζεηο θαζψο θαη κε αληίζηνηρα νηθνλνκηθά κεγέζε θαη ηνπο κέζνπο φξνπο ηνπ θιάδνπ ζηνλ νπνίν αλήθεη ε επηρείξεζε. Οη θπξηφηεξεο κέζνδνη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ αλάιπζε ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ θαη νη νπνίεο απνηεινχλ θαη αληηθείκελν κειέηεο θαη ηεο ζπγθεθξηκέλεο έξεπλαο παξνπζηάδνληαη παξαθάησ: 1) Οξηδφληηα ή δηαρξνληθή κέζνδνο αλάιπζεο: αθνξά ηελ ζχγθξηζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο απφ ρξήζε ζε ρξήζε θαη ηελ απεηθφληζε ησλ πνζνζηηαίσλ ηνπο κεηαβνιψλ. Σα πιενλεθηήκαηα απηήο ηεο κεζφδνπ έγθεηληαη ζην φηη δίλεη ζπκπεξάζκαηα γηα ηελ δηαρξνληθή κεηαβνιή δηάθνξσλ θνλδπιίσλ-ινγαξηαζκψλ ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ φπσο γηα παξάδεηγκα γηα ηε δηαρξνληθή αχμεζε ή κείσζε πσιήζεσλ, θεξδψλ ή απνζεκάησλ. Δπηπιένλ ζχκθσλα κε ηνλ Νηάξρν (2004) ε κέζνδνο απηή 6
ζπκβάιιεη ζην λα δηαπηζησζεί αλ κηα επλντθή θαηάζηαζε κεηαβάιιεηαη ζε κε επλντθή ή αλ κηα δπζκελήο θαηάζηαζε βειηηψλεηαη κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ. 2) Κάζεηε αλάιπζε ή αλάιπζε θνηλνχ κεγέζνπο: αθνξά ηελ ζχγθξηζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο σο πνζνζηά ηνπ ελφο ζηνηρείνπ επί ελφο άιινπ απφ ρξήζε ζε ρξήζε. Πην ζπγθεθξηκέλα θαηαξηίδνληαη ν ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο θνηλνχ κεγέζνπο παξνπζηάδνληαο θάζε θνλδχιη ηνπ ηζνινγηζκνχ εθθξαζκέλν σο πνζνζηφ επί ηνηο εθαηφ ηνπ ζπλφινπ ηνπ Δλεξγεηηθνχ θαη Παζεηηθνχ. Αληίζηνηρα ε θαηάζηαζε θνηλνχ κεγέζνπο ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο παξνπζηάδεη θάζε ινγαξηαζκφ εθθξαζκέλν σο πνζνζηφ επί ηνηο εθαηφ ησλ θαζαξψλ πσιήζεσλ (Νηάξρνο, 2004). Γηα παξάδεηγκα κπνξεί λα εμεηαζζεί ην θφζηνο πσιεζέλησλ σο πνζνζηφ επί ησλ πσιήζεσλ. Οπζηαζηηθά ε αλάιπζε απηή εθθξάδεη ηε ζπνπδαηφηεηα θάζε ζηνηρείνπ ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ σο πνζνζηφ επί ηνπ ζπλφινπ ησλ ζηνηρείσλ απηψλ θαζηζηψληαο ηε ζχλζεζε ησλ θνλδπιίσλ ηνπ ηζνινγηζκνχ πην θαηαλνεηή. Πέξαλ απηνχ ε δεκηνπξγία κηαο θνηλήο βάζεο ζχγθξηζεο απνηειεί κηα ιχζε ζην πξφβιεκα ζχγθξηζεο επηρεηξήζεσλ ηνπ ίδηνπ θιάδνπ αιιά δηαθνξεηηθψλ κεγεζψλ. Σαπηφρξνλα δίλεη κηα εηθφλα ηνπ θαηά πφζν ε εμεηαδφκελε επηρείξεζε έρεη θαηαλείκεη απνδνηηθά ηηο επελδχζεηο ηεο ζε ζρέζε κε ηηο ππφινηπεο επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ. 3) Αλαινγηθή αλάιπζε (ratioanalysis): είλαη κηα ηερληθή πνπ ζπζρεηίδεη θνλδχιηα ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη ησλ απνηειεζκάησλ ρξήζεο εθθξάδνληαο ηε ζρέζε ησλ κεγεζψλ ζε δείθηεο. Σν απνηέιεζκα είλαη πνζνζηηαίεο παξαγνληηθέο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ινγαξηαζκψλ (Ληβάλεο, 2003). 4) πγθξηηηθή αλάιπζε: εμεηάδνληαη ηα νηθνλνκηθά κεγέζε θαη νη δείθηεο πνπ πξνθχπηνπλ ζε ζχγθξηζε κε ηα αληίζηνηρα άιισλ εηαηξηψλ ηνπ θιάδνπ ή ηνπ κέζνπ φξνπ ηνπ θιάδνπ ζηνλ νπνίν αλήθεη ε εμεηαδφκελε επηρείξεζε. Ζ αλάιπζε πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε ζχγθξηζε νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ νκνεηδψλ επηρεηξήζεσλ ηνπ ίδηνπ θιάδνπ θαιείηαη θαη "εμσεπηρεηξεκαηηθή ζχγθξηζε" (Νηάξρνο, 2004). θνπφο κηαο ηέηνηαο αλάιπζεο είλαη λα αλαδείμεη ηε ζέζε κηαο επηρείξεζεο κέζα ζηνλ θιάδν θαζψο θαη λα ππνδείμεη ηπρφλ δηνξζσηηθέο θηλήζεηο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ εθφζνλ ηα νηθνλνκηθά ηεο κεγέζε εκθαλίδνπλ ζεκαληηθέο απνθιίζεηο απφ ηα ζρεηηθά κεγέζε ηνπ θιάδνπ. 7
2.2 Υξεκαηννηθνλνκηθή Αλάιπζε κε Αξηζκνδείθηεο Οη αξηζκνδείθηεο είλαη κηα απφ ηηο πην δηαδεδνκέλεο κεζφδνπο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζηελ αλάιπζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Ζ ηερληθή ηνπο απνηειεί κηα ρξήζηκε κέζνδν γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο ζέζεο κηαο επηρείξεζεο. Ζ επξχηαηα δηαδεδνκέλε κέζνδνο ηνπο επηηξέπεη ηελ απεηθφληζε ινγηζηηθψλ δεδνκέλσλ ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ κε ζρεηηθνχο φξνπο θαη κέζσ ζπγθξίζεσλ κε δείθηεο άιισλ επηρεηξήζεσλ ηνπ θιάδνπ. χκθσλα κε ηνπο Λαδαξίδε θαη Παπαδφπνπιν (2005), αξηζκνδείθηεο είλαη ε ζρέζε κεηαμχ δχν ή πεξηζζφηεξσλ ζηνηρείσλ ησλ εηήζησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα είλαη καζεκαηηθέο ζρέζεηο κεηαμχ θνλδπιίσλ ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ πνπ εθθξάδνληαη κε δηάθνξνπο ηξφπνπο φπσο: ζαλ ιφγνη κεγεζψλ ζπγθξηλφκελα κε ηε κνλάδα ζαλ πνζνζηά επί ηνηο εθαηφ () ζπγθξηλφκελα κε ην 100 ( / )*100 ζε εκέξεο ( / )*365 ζε λνκηζκαηηθέο αμίεο αλ βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπο ζα κπνξνχζακε λα αλαθέξνπκε ηε δπλαηφηεηα ζχγθξηζεο : κε πξνεγνχκελα έηε κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ ηκεκάησλ ηεο εηαηξίαο κεηαμχ ησλ εηαηξηψλ ηνπ νκίινπ ζε ζρέζε κε ηνλ πξνυπνινγηζκφ ζε ζρέζε κε ηνπο ζηφρνπο κε άιιεο εηαηξίεο ηνπ ίδηνπ θιάδνπ ή κε ηνλ κέζν φξν ηνπ θιάδνπ ζηνλ νπνίν δξαζηεξηνπνηείηαη ε επηρείξεζε. Δπηπιένλ ζα πξέπεη λα επηζεκάλνπκε φηη νη αξηζκνδείθηεο πξέπεη λα ζρεκαηίδνληαη απφ κεγέζε πνπ έρνπλ ινγηθή ζρέζε κεηαμχ ηνπο,πνπ είλαη ζπγθξίζηκα κεηαμχ ηνπο, πνπ βαζίδνληαη ζε θνηλέο αμίεο θαη πνπ βξίζθνληαη ζε ζπλάξηεζε κεηαμχ ηνπο (Αδακίδεο,1998). Πην ζπγθεθξηκέλα, έλαο αξηζκνδείθηεο ζα πξέπεη λα εθθξάδεη ζρέζεηο ινγηθέο, αθξηβείο θαη αιεζνθαλείο πνπ λα παξνπζηάδνπλ νηθνλνκηθφ ελδηαθέξνλ ψζηε ε κειέηε ηνπο λα θαηαιήγεη ζε γφληκα ζπκπεξάζκαηα (Νηάξρνο, 2004). Οη αξηζκνδείθηεο ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηνπο ρξήζηεο ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ φπσο γηα παξάδεηγκα απφ ηνπο κεηφρνπο, δηεπζπληέο, ηξαπεδηθά ηδξχκαηα απνηειψληαο 8
πνιχηηκν εξγαιείν γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο ξεπζηφηεηαο θαη απνδνηηθφηεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ. Δπηπιένλ, φπσο επηζεκαίλεη ε Rushinek (1995), oη νηθνλνκηθνί αλαιπηέο ρξεζηκνπνηνχλ ηνπο δείθηεο γηα λα εθηηκήζνπλ ηελ απφδνζε επελδχζεσλ. Οη εμσηεξηθνί ειεγθηέο ρξεζηκνπνηνχλ ηηο απνθιίζεηο γηα λα δηελεξγήζνπλ αλαιπηηθνχο ειέγρνπο ελψ νη εζσηεξηθνί ειεγθηέο κπνξνχλ λα εληνπίζνπλ ηπρφλ αδπλακίεο ηνπ ζπζηήκαηνο εζσηεξηθνχ ειέγρνπ. Όπσο ππνζηεξίδνπλ νη Λαδαξίδεο θαη Παπαδφπνπινο (2005), νη αξηζκνδείθηεο κπνξνχλ λα νκαδνπνηεζνχλ κε θξηηήξην ηηο δηάθνξεο νηθνλνκηθέο πηπρέο ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο θαη ηα νηθνλνκηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ πεξηγξάθνπλ. Έηζη έρνπκε ηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο: Αξηζκνδείθηεο Ρεπζηφηεηαο (Liquidity Ratios) Αξηζκνδείθηεο Κπθινθνξηαθήο Σαρχηεηαο (Activity Ratios) Αξηζκνδείθηεο Γαλεηαθήο Δπηβάξπλζεο (Leverage Ratios) Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθφηεηαο (Return on Investment Ratios) Αξηζκνδείθηεο θεξδνθνξίαο (Profitability Ratios) Δπηπιένλ έρνπλ δηελεξγεζεί πνηθίιεο κειέηεο ζρεηηθά κε ηνπο αξηζκνδείθηεο, ηε ρξήζε θαη ηελ εξκελεία ηνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα, νaltman (1968), επηρεηξεί κηα έξεπλα ρξεζηκνπνηψληαο ηελ αλάιπζε αξηζκνδεηθηψλ ζαλ κηα επηπιένλ αλαιπηηθή ηερληθή πξφβιεςεο κηαο πηζαλήο ρξενθνπίαο ησλ επηρεηξήζεσλ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά ε Kaminski (2004), δηεξεπλά θαηά πφζν ε αλάιπζε αξηζκνδεηθηψλ κπνξεί λα απνθαιχςεη πηζαλή δηαζηξέβισζε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ζε κηα επηρείξεζε. Δπηπιένλ ν Drury (1981), επηρεηξεί λα απνδείμεη ζηελ έξεπλα ηνπ ηελ απνδνηηθή ρξήζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ ζηε ιήςε επηρεηξεζηαθψλ απνθάζεσλ.o Chadwick (1984), εξεπλά ηελ ρξήζε αξηζκνδεηθηψλ γηα ηε βειηίσζε απνδνηηθφηεηαο ηξηψλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ ιηαληθνχ εκπνξίνπ. Ο Charbaji (1994) ζηελ έξεπλα ηνπ εμεηάδεη κηα ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε κε αξηζκνδείθηεο ζηνλ θιάδν ησλ αεξνπνξηθψλ κεηαθνξψλ επηρεηξψληαο λα απνδείμεη θαηά πφζν κπνξεί ε αλάιπζε αξηζκνδεηθηψλ κε ηελ ίδηα ινγηθή λα εθαξκνζηεί θαη ζε άιινπο θιάδνπο. O Courtis (1996), ππνγξακκίδεη φηη νη δηαρξνληθέο αιιαγέο ζηηο ηηκέο ησλ αξηζκνδεηθηψλ έρνπλ ζαλ απνηέιεζκα απηή ε κέζνδνο αλάιπζεο λα είλαη επηξξεπήο ζε δηάθνξεο εξκελείεο αλάινγα κε ηηο ινγηζηηθέο κεζφδνπο θαη ηνλ ηξφπν θαηάξηηζεο ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ δηαρξνληθά. Oη Pelles θαη Scheller (1982)εμεηάδνπλ ηε ρξήζε αξηζκνδεηθηψλ ζηελ εθαξκνγή κηαο ζπληνληζκέλεο πνιηηηθήο κάξθεηηλγθ.o Wiseman (2015), εμεγεί ηα πξνβιήκαηα θαη 9
ηνπο πεξηνξηζκνχο πνπ δεκηνπξγνχληαη θαηά ηε ζηαηηζηηθή αλάιπζε αξηζκνδεηθηψλ θαη παξέρεη ελαιιαθηηθέο κεζφδνπο ρξήζεο ησλ αξηζκνδεηθηψλ. Ζ γεληθή απνδνρή ηεο ηερληθήο ησλ αξηζκνδεηθηψλ νθείιεηαη θπξίσο ζηα πνιιά νθέιε πνπ απνθνκίδεη ν αλαιπηήο κέζσ ηεο νξζήο εθαξκνγήο ηεο ζπγθεθξηκέλεο κεζφδνπ. Σα θπξηφηεξα πιενλεθηήκαηα ησλ δεηθηψλ είλαη: Αμηνινγνχλ ηελ απνδνηηθφηεηα θαη ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή ζέζε ηεο εηαηξίαο ζπκβάιινπλ ζηελ εξκελεία ησλ νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ Απνηεινχλ ζρέζε κεηαμχ δχν ε πεξηζζνηέξσλ θνλδπιίσλ πκβάιινπλ ζηε ιήςε επηρεηξεκαηηθψλ απνθάζεσλ Γείρλνπλ ηάζεηο Δίλαη έλα αμηφπηζην εξγαιείν αλάδεημεο πηζαλψλ θηλδχλσλ Μεηψλνπλ ηνλ κεγάιν αξηζκφ δεδνκέλσλ ζε έλα ζρεηηθά κηθξφ αξηζκφ αξηζκνδεηθηψλ Όκσο παξά ηε γεληθφηεξε απνδνρή ηεο ζπγθεθξηκέλεο κεζφδνπ ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο, νη αξηζκνδείθηεο παξνπζηάδνπλ βαζηθά κεηνλεθηήκαηα πνπ απνξξένπλ θπξίσο απφ ην γεγνλφο φηη ε κεζνδνινγία είλαη κνλνκεηάβιεηε. Με άιια ιφγηα ν θάζε αξηζκνδείθηεο εμεηάδεηαη μερσξηζηά ρσξίο λα ιακβάλνληαη ππφςε ζπλδπαζκέλα απνηειέζκαηα αξηζκνχ δεηθηψλ. αλ επηπιένλ κεηνλεθηήκαηα ζα κπνξνχζακε λα αλαθέξνπκε ηα θάησζη: Αλαθέξνληαη ζην παξειζφλ φρη ζην κέιινλ Υξεηάδεηαη θξηηηθή ζθέςε θαη ζσζηή εθαξκνγή ησλ ηχπσλ γηα λα δνζεί ζσζηή απάληεζε Γχζθνιε ε ζχγθξηζε κε ηνλ θιάδν ζηνλ νπνίν αλήθεη ε επηρείξεζε Ζ εθάζηνηε ινγηζηηθέο κέζνδνη απνηίκεζεο, απνζβέζεσλ γηα ηε ζχληαμε ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ νδεγνχλ ζε δηαθνξέο θαηά ηνλ ππνινγηζκφ ησλ δεηθηψλ Ζ επλντθή ηηκή ελφο δεδνκέλνπ αξηζκνδείθηε κπνξεί λα είλαη αζήκαληε ζε ζρέζε κε κηα δπζκελή ηηκή.(λαδαξίδεο.η, Παπαδφπνπινο Γ., 2005) Ακθίβνιν ελλνηνινγηθφ πεξηερφκελν θάπνησλ αξηζκνδεηθηψλ Μηθξή ρξεζηκφηεηα ζηελ αλάιπζε ηε ζπλέρεηα παξαζέηνπκε ζεσξεηηθή αλάιπζε ησλ πην βαζηθψλ θαηεγνξηψλ αξηζκνδεηθηψλ. 10
2.3 Αξηζκνδείθηεο Ρεπζηόηεηαο Με ηνλ φξν ξεπζηφηεηα ελλννχκε ηελ ηθαλφηεηα ηεο επηρείξεζεο λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο ππνρξεψζεηο ηεο ρξεζηκνπνηψληαο ηα ζηνηρεία ηνπ θπθινθνξνχληνο ελεξγεηηθνχ δειαδή εθείλα ηα πεξηνπζηαθά ηεο ζηνηρεία πνπ είλαη εχθνια λα ξεπζηνπνηεζνχλ. χκθσλα κε ηνλ Δπζχκνγινπ (1999), ε ρξεκαηννηθνλνκηθή θαηάζηαζε κηαο επηρείξεζεο ζεσξείηαη ηζρπξή φηαλ έρεη ηελ ηθαλφηεηα λα αληαπεμέξρεηαη ζηηο νηθνλνκηθέο ηηο ππνρξεψζεηο αιιά θαη φηαλ δηαηεξεί κηα επλντθή πηζηνιεπηηθή θαηάζηαζε. Δπηπιένλ φπσο ππνζηεξίδνπλ νη Λαδαξίδεο θαη Παπαδφπνπινο (2005), νη αξηζκνδείθηεο ξεπζηφηεηαο κεηξνχλ θαη απεηθνλίδνπλ ηελ ηθαλφηεηα ηεο επηρείξεζεο λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο έγθαηξα. Δπνκέλσο απνηεινχλ έλα αμηφπηζην ρξεκαηννηθνλνκηθφ εξγαιείν γηα ηελ αμηνιφγεζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο δπλαηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο λα αληαπεμέιζεη ζηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο. Ηδηαίηεξα φκσο,φπσο ππνζηεξίδεη ν Νηάξρνο (2004), νη αξηζκνδείθηεο ξεπζηφηεηαο απνηεινχλ έλα πνιχηηκν εξγαιείν γηα ηε δηνίθεζε πνπ ηεο επηηξέπεη λα ειέγρεη ηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν απαζρνινχληαη ηα θεθάιαηα θίλεζεο ηεο επηρείξεζεο. Οη πιένλ δηαδεδνκέλνη δείθηεο ξεπζηφηεηαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη απφ δηάθνξνπο αλαιπηέο ζηα πιαίζηα ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ επηρεηξήζεσλ είλαη νη αθφινπζνη: 2.3.1 Αξηζκνδείθηεο Γεληθήο Ρεπζηόηεηαο (Current Ratios) Ο αξηζκνδείθηεο απηφο θαιείηαη επίζεο αξηζκνδείθηεο θπθινθνξηαθήο ξεπζηφηεηαο θαη εθθξάδεηαη ζαλ θιάζκα ηνπ θπθινθνξνχληνο ελεξγεηηθνχ πξνο ην βξαρππξφζεζκν παζεηηθφ κηαο επηρείξεζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα κπνξεί λα ππνινγηζηεί βάζεη ηεο αθφινπζεο ζρέζεο: ό έ ό φπνπ Α.Κ.Ρ= ε ηηκή ηνπ αξηζκνδείθηε θπθινθνξηαθήο ξεπζηφηεηαο 11
Σα θπθινθνξηαθά πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πεξηιακβάλνπλ ηνπο ινγαξηαζκνχο ηνπ θπθινθνξνχληνο ελεξγεηηθνχ δειαδή ηα απνζέκαηα, ηηο απαηηήζεηο, ηα δηαζέζηκα, ηα ρξεφγξαθα θαζψο θαη ηνπο κεηαβαηηθνχο ινγαξηαζκνχο ελεξγεηηθνχ ελψ ην ζχλνιν ηνπ βξαρππξφζεζκνπ παζεηηθνχ ζηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο κηαο επηρείξεζεο πεξηιακβάλεη ηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο επηρείξεζεο ζε πξνκεζεπηέο, γξακκάηηα πιεξσηέα, έμνδα ρξήζεο πιεξσηέα, ππνρξεψζεηο απφ θφξνπο ηέιε θαζψο θαη ηνπο κεηαβαηηθνχο ινγαξηαζκνχο παζεηηθνχ. χκθσλα κε ηνπο Λαδαξίδε θαη Παπαδφπνπιν (2005), ν ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο εθθξάδεη ηνλ βαζκφ ζηνλ νπνίν ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πνπ κεηαηξέπνληαη ζε κεηξεηά ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξίνδν αξθνχλ γηα λα θαιχςνπλ ηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο επηρείξεζεο πνπ θαζίζηαληαη απαηηεηέο κε ην πέξαο ηεο ελ ιφγσ ρξνληθήο πεξηφδνπ. Λακβάλνληαο ππφςε φια ηα παξαπάλσ είλαη ινγηθφ λα ππνζέζνπκε φηη φζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηηκή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δείθηε ξεπζηφηεηαο ηφζν κεγαιχηεξν είλαη θαη ην πεξηζψξην αζθαιείαο ησλ βξαρππξφζεζκσλ πηζησηψλ κηαο επηρείξεζεο. Δπηπιένλ άιινη αλαιπηέο ππνζηεξίδνπλ φηη ην ειάρηζην φξην αζθαιείαο ππαγνξεχεη ην θπθινθνξνχλ ελεξγεηηθφ λα είλαη ηνπιάρηζηνλ δχν θνξέο κεγαιχηεξν απφ ηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο. Πξαθηηθά απηφ ζεκαίλεη φηη νη ηθαλνπνηεηηθέο ηηκέο γηα ηνλ ζπγθεθξηκέλν δείθηε είλαη κεγαιχηεξν ηεο κνλάδαο δειαδή γηα θάζε έλα επξψ βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ ζα πξέπεη λα ππάξρνπλ δχν επξψ ζην θπθινθνξνχλ ελεξγεηηθφ πξνθεηκέλνπ λα ζεσξεζεί ην θπθινθνξνχλ ελεξγεηηθφ επαξθέο γηα ηελ θάιπςε ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο επηρείξεζεο (Δπζχκνγινπ, 1999). Απφ ηελ άιιε πιεπξά ζχκθσλα κε ηνλ Ληβάλε (2003), είλαη δπλαηφ παξά ηελ πςειή θπθινθνξηαθή ξεπζηφηεηα,ε επηρείξεζε λα αδπλαηεί λα εμππεξεηήζεη ηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο ιφγσ θπξίσο ηεο θχζεο ησλ θπθινθνξνχλησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. Γηα παξάδεηγκα κηα εηαηξία κε πεξηζζφηεξα κεηξεηά βξίζθεηαη ζε θαιχηεξε ζέζε απφ άπνςε ξεπζηφηεηαο ζε ζρέζε κε κηα άιιε επηρείξεζε κε πεξηζζφηεξα απνζέκαηα αθφκα θαη αλ έρνπλ ίδην δείθηε γεληθήο ξεπζηφηεηαο. Γηα ηελ θάζε επηρείξεζε φκσο ππάξρεη έλα βέιηηζην χςνο θπθινθνξνχληνο ελεξγεηηθνχ θαη ηξερνπζψλ ππνρξεψζεσλ (Νηάξρνο,2004). 12
2.3.2 Αξηζκνδείθηεο ακέζνπ Ρεπζηόηεηαο Μηα ελαιιαθηηθή ηνπ δείθηε γεληθήο ξεπζηφηεηαο είλαη ν αξηζκνδείθηεο ακέζνπ ξεπζηφηεηαο. Ο αξηζκνδείθηεο απηφο εθθξάδεηαη ζαλ ζρέζε ησλ θπθινθνξνχλησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ κε ηε κεγαιχηεξε ξεπζηφηεηα δειαδή νη ινγαξηαζκνί απαηηήζεσλ,ρξενγξάθσλ θαη δηαζεζίκσλ,ρσξίο λα πεξηιακβάλνληαη ηα απνζέκαηα πνπ ζεσξνχληαη ιηγφηεξν ξεπζηά ζηνηρεία, πξνο ην βξαρππξφζεζκν παζεηηθφ. έ ό έ ή ό ό ηηο θαζαξέο απαηηήζεηο δελ πεξηιακβάλνληαη ινγαξηαζκνί πνπ δείρλνπλ επηζθάιεηα σο πξνο ηελ είζπξαμε ηνπο π.ρ γξακκάηηα εηζπξαθηέα ζε θαζπζηέξεζε ή επηζθαιείο απαηηήζεηο. Δπίζεο ζηνλ αξηζκεηή ηεο ζρέζεο δελ πεξηιακβάλνληαη θαη ζηνηρεία ηνπ θπθινθνξνχληνο ελεξγεηηθνχ πνπ είλαη δχζθνιν λα ξεπζηνπνηεζνχλ φπσο απνζέκαηα θαη κεηαβαηηθνί ινγαξηαζκνί ελεξγεηηθνχ. 2.3.3Αξηζκνδείθηεο Σακεηαθήο Ρεπζηόηεηαο Ο ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο ππνινγίδεηαη απφ ηελ ζρέζε: έ ό έ ό θαη απνηειεί έλα αθφκα δείθηε ηακεηαθήο ξεπζηφηεηαο θαη επάξθεηαο ζε θεθάιαηα πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζεί ε επηρείξεζε ζηηο ηξέρνπζεο ππνρξεψζεηο ηεο. 13
2.3.4Αξηζκνδείθηεο Καζαξν Κεθαιαίνπ Κίλεζεο Δπηπιένλ ν αξηζκνδείθηεο γεληθήο ξεπζηφηεηαο κπνξεί λα δηαηππσζεί θαη σο αξηζκνδείθηεο θαζαξνχ θεθαιαίνπ θίλεζεο σο εμήο: Καζαξό Κεθάιαην Κίλεζεο= Κπθινθνξηαθά Πεξηνπζηαθά ηνηρεία -Βξαρππξόζεζκεο Τπνρξεώζεηο φπνπ φηαλ ε ηηκή απηνχ ηνπ δείθηε είλαη κεγαιχηεξε ηνπ κεδελφο ηφηε θαη ε ηηκή ηνπ αξηζκνδείθηε θπθινθνξηαθήο ξεπζηφηεηαο είλαη κεγαιχηεξε ηεο κνλάδαο. χκθσλα κε ηνλ Νηάξρν (1997), ε κειέηε θαη ν ππνινγηζκφο ηνπ θεθαιαίνπ θίλεζεο ελδηαθέξεη ηφζν ηε δηνίθεζε θαη ηνπο κεηφρνπο φζν θαη ηνπο πηζησηέο ηεο επηρείξεζεο, θαζψο απνηειεί έλα δείθηε ηεο επάξθεηαο ή φρη ησλ θεθαιαίσλ ηεο επηρείξεζεο ζε ζρέζε κε ηηο ππνρξεψζεηο ηεο. Δπηπιένλ κπνξνχκε λα ζεκεηψζνπκε φηη ην θεθάιαην θίλεζεο δείρλεη ην φξην αζθαιείαο ησλ πηζησηψλ ηεο επηρείξεζεο επνκέλσο φζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηηκή ηνπ δείθηε ηφζν πην επλντθή είλαη ε ζέζε ηεο επηρείξεζεο θαη κπνξεί λα αληαπνθξίλεηαη ζηελ απνπιεξσκή ησλ ηξερνπζψλ ππνρξεψζεσλ αιιά θαη ζηελ απνξξφθεζε ηπρφλ ηξερνπζψλ δεκηψλ ή θαζπζηεξήζεσλ ζηηο εηζπξάμεηο. 2.3.5Αξηζκνδείθηεοακπληηθν ρξνληθν δηαζηήκαηνο Ο αξηζκνδείθηεο απηφο είλαη ην πειίθν ησλ άκεζα ξεπζηνπνηήζηκσλ ζηνηρείσλ κηαο επηρείξεζεο πξνο ηηο εκεξήζηεο ιεηηνπξγηθέο ηεο δαπάλεο (Νηάξρνο,1997). αλ άκεζα ξεπζηνπνηήζηκα ζηνηρεία λννχληαη κεηξεηά δηαζέζηκα θαη απαηηήζεηο ελψ ζηηο ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο πεξηιακβάλνληαη ηξέρνπζεο θαη κειινληηθέο δαπάλεο πνπ ππνινγίδνληαη αλ δηαηξέζνπκε ην άζξνηζκα ησλ δαπαλψλ θφζηνο πσιεζέλησλ+ έμνδα δηνίθεζεο +έμνδα δηάζεζεο +θαζεκεξηλέο πιεξσκέο κε ηηο 365 εκέξεο ηνπ έηνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα ν αξηζκνδείθηεο ππνινγίδεηαη βάζεη ηεο παξαθάησ ζρέζεο: έ ή ό ή ά χκθσλα κε πνιινχο αλαιπηέο απνηειεί ηνλ θαιχηεξν δείθηε ξεπζηφηεηαο θαζψο δίλεη κηα πιήξε εηθφλα ηνπ βαζκνχ ηθαλφηεηαο ηεο επηρείξεζεο λα απνπιεξψλεη ηηο 14
ιεηηνπξγηθέο ηεο δαπάλεο απφ ηα ακπληηθά ηεο ζηνηρεία ρσξίο λα βαζίδεηαη ζε ιεηηνπξγηθά έζνδα. Δπηπιένλ ν αξηζκνδείθηεο απηφο κεηξά ζε εκέξεο ην ρξνληθφ δηάζηεκα θαηά ην νπνίν κπνξεί λα ιεηηνπξγεί ε επηρείξεζε βαζηδφκελε ζηα ακπληηθά ηεο ζηνηρεία θαη φρη ζηηο θχξηεο πεγέο εζφδσλ ηεο. 2.4.Αξηζκνδείθηεο Γξαζηεξηόηεηαο Οη αξηζκνδείθηεο θπθινθνξηαθήο ηαρχηεηαο κεηξνχλ ην βαζκφ απνηειεζκαηηθήο ρξεζηκνπνίεζεο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηεο επηρείξεζεο ηφζν ηνπ πάγηνπ ελεξγεηηθνχ φζν θαη ηνπ θπθινθνξνχληνο ελεξγεηηθνχ. Πεξαηηέξσ αλαιχνληαη ζε: 2.4.1 Αξηζκνδείθηεο Κπθινθνξηαθήο Σαρ ηεηαο Απνζεκάησλ Ο ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο ππνινγίδεηαη ζαλ θιάζκα πνπ ζηνλ αξηζκεηή ηνπ έρεη ην θφζηνο πσιήζεσλ θαη ζηνλ παξνλνκαζηή ηνπ ηνλ κέζν φξν απνζεκάησλ ηεο δηαρεηξηζηηθήο ρξήζεο. έ ό ή ά ό ή ό ό ό ό χκθσλα κε ηνλ Νηάξρν (1997), ν αξηζκνδείθηεο εθθξάδεη πφζεο θνξέο αλαλεψζεθαλ ηα απνζέκαηα ηεο επηρείξεζεο αλαινγηθά κε ηηο πσιήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ κέζα ζηε ρξήζε. 2.4.2 Αξηζκνδείθηεο Μέζεο Γηάξθεηαο παξακνλήο απνζεκάησλ Δπηπιένλ δηαηξψληαο ηηο 365 εκέξεο κηαο δηαρεηξηζηηθήο ρξήζεο κε ηελ ηηκή ηνπ δείθηε θπθινθνξηαθήο ηαρχηεηαο απνζεκάησλ κπνξνχκε λα ππνινγίζνπκε ηνλ κέζν φξν παξακνλήο 15
ησλ απνζεκάησλ ζηελ απνζήθε κηαο επηρείξεζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα έρνπκε ηελ παξαθάησ ζρέζε: έ Ο ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο καο δίλεη ζε εκέξεο πφζα είλαη ηα δεζκεπκέλα θεθάιαηα ζε απνζέκαηα θαη πφζεο εκέξεο παξέκεηλαλ ηα απνζέκαηα ζηελ επηρείξεζε κέρξη λα πσιεζνχλ. Πξαθηηθά εθθξάδεη ην πφζεο εκέξεο πσιήζεσλ κπνξνχλ λα εμππεξεηεζνχλ απφ ηα ήδε ππάξρνληα απνζέκαηα ρσξίο λα πξνβεί ε επηρείξεζε ζε λέεο αγνξέο. Όηαλ ν αξηζκνδείθηεο θπθινθνξηαθήο ηαρχηεηαο απνζεκάησλ ιακβάλεη ρακειέο ηηκέο ηφηε ν κέζνο ρξφλνο παξακνλήο απνζεκάησλ ζηελ απνζήθε είλαη πςειφο γεγνλφο πνπ απνηειεί έλδεημε γηα αξγνχο ξπζκνχο πσιήζεσλ ή γηα κεγάιν χςνο απνζεκάησλ πνπ ζπλεπάγεηαη θαη πςειφ θφζηνο δηαηήξεζεο (Λαδαξίδεο,Παπαδφπνπινο,2005). 2.4.3 Αξηζκνδείθηεο Κπθινθνξηαθήο Σαρ ηεηαο Απαηηήζεσλ Ο ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο εθθξάδεηαη σο ν ιφγνο ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ πξνο ηνλ κέζν φξν απαηηήζεσλ. Πην ζπγθεθξηκέλα δίλεηαη ε παξαθάησ ζρέζε: έ ώ ή ώ ή ή ή ή έ ή χκθσλα κε ηνλ Νηάξρν (1997), ν ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο εθθξάδεη πφζεο θνξέο εηζπξάηηνληαη θαηά κέζν φξν νη απαηηήζεηο ηεο επηρείξεζεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ρξήζεο. Ο αξηζκνδείθηεο απηφο κεηξά ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο δηνίθεζεο ζηελ είζπξαμε απαηηήζεσλ θαη αληαλαθιά ηελ πηζησηηθή ηεο πνιηηηθή. 16
2.4.4 Αξηζκνδείθηεο Μέζεο Γηάξθεηαο εηζπξαθηέσλ απαηηήζεσλ Δπηπιένλ κπνξνχκε λα ππνινγίζνπκε θαη ην κέζν ρξφλν είζπξαμεο απαηηήζεσλ παίξλνληαο ην πειίθν ησλ 365 εκεξψλ κηαο δηαρεηξηζηηθήο ρξήζεο πξνο ηνλ αξηζκνδείθηε θπθινθνξηαθήο ηαρχηεηαο απαηηήζεσλ. έ Ο αξηζκνδείθηεο απηφο εθθξάδεη πφζεο κέξεο ρξεηάδεηαη κηα επηρείξεζε πξνθεηκέλνπ λα εηζπξάμεη απφ ηνπο επί πηζηψζεη πειάηεο ηεο, δειαδή πφζεο κέξεο απαηηνχληαη ψζηε κηα πψιεζε επί πηζηψζεη λα κεηαηξαπεί ζε κεηξεηά. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηαρχηεηα είζπξαμεο ησλ απαηηήζεσλ ηφζν κηθξφηεξνο ν ρξφλνο παξακνλήο απηψλ ζηελ επηρείξεζε αιιά θαη ηφζν κηθξφηεξνο ν ρξφλνο δέζκεπζεο ησλ θεθαιαίσλ αιιά θαη ε κηθξφηεξε ε πηζαλφηεηα δεκίαο απφ επηζθαιείο απαηηήζεηο (Νηάξρνο,1997).Σν άζξνηζκα ηνπ κέζνπ ρξφλνπ είζπξαμεο απαηηήζεσλ θαη ηνπ κέζνπ ρξφλνπ παξακνλήο απνζεκάησλ καο απνηειεί ην κέζν ρξφλν ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θχθινπ ηεο επηρείξεζεο πνπ αληηθαηνπηξίδεη ην κέζν ρξφλν ηεο δέζκεπζεο κεηξεηψλ γηα ηελ επηρείξεζε. 2.4.5 Αξηζκνδείθηεο ηαρ ηεηαο εμνθιήζεσο βξαρππξόζεζκσλ ππνρξεώζεσλ Ο αξηζκνδείθηεο ππνινγίδεηαη βάζεη ηεο αθφινπζεο ζρέζεο θαη εθθξάδεη πφζεο θνξέο αλαλεψζεθαλ νη ιεθζείζεο πηζηψζεηο ή πφζεο θνξέο ην θφζηνο πσιεζέλησλ θαιχπηεη ηηο ηξέρνπζεο ππνρξεψζεηο ηεο επηρείξεζεο. ό έ 17
2.4.6 Αξηζκνδείθηεο Μέζεο Γηάξθεηαο ηξερνπζώλ ππνρξεώζεσλ Ζ παξαθάησ ζρέζε εθθξάδεη ηνλ ηξφπν ππνινγηζκνχ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ αξηζκνδείθηε πνπ απαληά ζην εξψηεκα : "Πφζνο ρξφλνο ρξεηάδεηαη θαηά κέζν φξν απφ ηε δεκηνπξγία ελφο πιεξσηένπ ινγαξηαζκνχ κέρξη ηελ απνπιεξσκή ηνπ;" έ 2.4.7 Λεηηνπξγηθόο Κ θινο Ζ απαηηνχκελε ξεπζηφηεηα ηεο επηρείξεζεο εμαξηάηαη απφ ην ιεηηνπξγηθφ ηεο θχθιν δειαδή ην ρξφλν πνπ απαηηείηαη απφ ηε ζηηγκή ηεο επέλδπζεο ζε αγαζά θαη ππεξεζίεο κέρξη απηέο νη επελδχζεηο λα παξάμνπλ κεηξεηά. Γηα ηε κέηξεζε ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θχθινπ ρξεηάδεηαη λα ππνινγίζνπκε ην ρξφλν κεηαηξνπήο ησλ απνζεκάησλ ζε πσιήζεηο θαη εηζπξαθηένπο ινγαξηαζκνχο θαζψο θαη ην ρξφλν πνπ απαηηείηαη γηα λα εηζπξαρζνχλ νη πσιήζεηο επί πηζηψζεη. Δπνκέλσο ππνινγίδεηαη σο άζξνηζκα ηεο θπθινθνξηαθήο ηαρχηεηαο απνζεκάησλ θαη απαηηήζεσλ. 2.4.8 Σακεηαθόο Κ θινο Ο θαζαξφο ιεηηνπξγηθφο θχθινο ή αιιηψο ηακεηαθφο ή εκπνξηθφο θχθινο πξνθχπηεη απφ ηε δηαθνξά ηνπ ιεηηνπξγηθνχ θχθινπ κείνλ ηηο εκέξεο πιεξσκήο ησλ πιεξσηέσλ ινγαξηαζκψλ. Οπζηαζηηθά δίλεηαη απφ ηνλ ηχπν: 18
θαη φζν κεγαιχηεξνο είλαη ζε δηάξθεηα εκεξψλ ηφζν γηα κεγαιχηεξν ρξνληθφ δηάζηεκα δεζκεχνληαη θεθάιαηα ζηελ επηρείξεζε. Μηα κείσζε ηεο πεξηφδνπ πψιεζεο απνζεκάησλ ή είζπξαμεο απαηηήζεσλ κεηψλεη ηνλ εκπνξηθφ θχθιν (Γθίθαο, 2002). 2.4.9 Αξηζκνδείθηεο πλνιηθήο Κπθινθνξηαθήο Σαρ ηεηαο Δλεξγεηηθν Ο αξηζκνδείθηεο ζπλνιηθήο θπθινθνξηαθήο ηαρχηεηαο ππνινγίδεηαη βάζεη ηηο παξαθάησ ζρέζεο : ώ θαη εθθξάδεη ην βαζκφ απνηειεζκαηηθήο αμηνπνίεζεο ηνπ ζπλφινπ ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηεο επηρείξεζεο. Τςειέο ηηκέο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δείθηε ζεκαίλνπλ φηη ε επηρείξεζε ρξεζηκνπνηεί εληαηηθά ηα πεξηνπζηαθά ηεο ζηνηρεία γηα ηηο πσιήζεηο ηεο. Οη ρακειέο ηηκέο ηνπ δείθηε αληίζεηα ζεκαίλνπλ φηη ζα πξέπεη λα πξνβεί ζε ξεπζηνπνίεζε θάπνησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. 2.4.10Αξηζκνδείθηεο Κπθινθνξηαθήο Σαρ ηεηαο Ηδίσλ Κεθαιαίσλ Ο ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο ππνινγίδεηαη ζαλ θιάζκα ηνπ θχθινπ εξγαζηψλ πξνο ην ζχλνιν ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ. πγθεθξηκέλα ππνινγίδεηαη βάζεη ηεο αθφινπζεο ζρέζεο. ώ θαη εθθξάδεη ην βαζκφ ζηνλ νπνίν ηα ίδηα θεθάιαηα θίλεζεο ρξεζηκνπνηνχληαη απνηειεζκαηηθά ζε ζρέζε κε ηηο πσιήζεηο. Δξκελεπηηθά ζχκθσλα κε ηνλ Νηάξρν (1997), φζν κεγαιχηεξε ε ηηκή ηνπ δείθηε ηφζν θαιχηεξε ε ζέζε ηεο επηρείξεζεο γηαηί πξαγκαηνπνηεί κεγάιεο πσιήζεηο κε κηθξφ χςνο θεθαιαίσλ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά φκσο φζν κεγαιχηεξνο είλαη ν ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο ηφζν πεξηζζφηεξν ρξεκαηνδνηείηαη ε επηρείξεζε απφ μέλα θεθάιαηα. 19
2.3 Αξηζκνδείθηεο Λεηηνπξγηθν Κόζηνπο Οη αξηζκνδείθηεο δαπαλψλ ιεηηνπξγίαο παξέρνπλ κηα ζαθή εηθφλα γηα ηηο δαπάλεο ιεηηνπξγίαο κηαο επηρείξεζεο θαη ην θαηά πφζν είλαη απνηειεζκαηηθέο γηα ηελ πνξεία ηεο επηρείξεζεο. Μηα ελδερφκελε αχμεζε ηνπο ζα πξέπεη λα εμεηάδεηαη ψζηε λα κελ απμάλεηαη ην θφζηνο δπζαλάινγα κε ηηο πσιήζεηο. 2.3.1 Αξηζκνδείθηεο Κόζηνπο πσιήζεσλ Τπνινγίδεηαη βάζεη ηνπ αθφινπζνπ ηχπνπ ό ή θαη εθθξάδεη ην πνζνζηφ ησλ θαζαξψλ πσιήζεσλ πνπ απνξξνθάηαη απφ ην θφζηνο πσιήζεσλ. Όζν κεγαιχηεξνο είλαη ν αξηζκνδείθηεο ηφζν ρακειφηεξε ε απνδνηηθφηεηα ηεο επηρείξεζεο γηαηί ην πνζνζηφ ιεηηνπξγηθψλ θεξδψλ πνπ παξακέλεη κπνξεί λα κελ επαξθεί γηα ηελ θάιπςε ησλ ζπλνιηθψλ ιεηηνπξγηθψλ εμφδσλ ηεο επηρείξεζεο. 2.3.2 Αξηζκνδείθηεο ιεηηνπξγηθώλ εμόδσλ Τπνινγίδεηαη βάζεη ηνπ αθφινπζνπ ηχπνπ άέ θαη εθθξάδεη ην πνζνζηφ ησλ θαζαξψλ πσιήζεσλ πνπ απνξξνθάηαη απφ ηα επηκέξνπο ιεηηνπξγηθά έμνδα. χκθσλα κε ηνλ Νηάξρν (1997), κπνξεί λα απνηειέζεη έλδεημε γηα ηελ ηθαλφηεηα ηεο επηρείξεζεο λα πξνζαξκφδεη θαη λα πεξηνξίδεη ηα έμνδα ηεο αλάινγα κε ηελ δηαθχκαλζε ησλ πσιήζεσλ. 20
2.3.3 Αξηζκνδείθηεο ιεηηνπξγηθώλ Κόζηνπο Τπνινγίδεηαη βάζεη ηεο αθφινπζεο ζρέζεο θαη νπζηαζηηθά είλαη ην άζξνηζκα ησλ δχν πξνεγνχκελσλ αξηζκνδεηθηψλ. Δθθξάδεη ην πνζνζηφ ησλ θαζαξψλ πσιήζεσλ πνπ απνξξνθάηαη απφ ην ζπλνιηθφ ιεηηνπξγηθφ θφζηνο. ό ή άέ 2.4 Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθόηεηαο Οη αξηζκνδείθηεο πνπ εμεηάζηεθαλ κέρξη ηψξα απαληνχλ ζε εξσηήκαηα θπξίσο ηνπ ηξφπνπ ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο. Χζηφζν ηελ απάληεζε ζηελ εξψηεζε: "Πφζν απνηειεζκαηηθά δηνηθείηαη κηα επηρείξεζε;" καο ηελ δίλνπλ νη αξηζκνδείθηεο απνδνηηθφηεηαο. Οη ζπγθεθξηκέλνη δείθηεο εθθξάδνπλ θαη κεηξνχλ ην θαηά πφζν ε επηρείξεζε είλαη απνδνηηθή φζνλ αθνξά ζηηο πσιήζεηο ηεο ή ζε θάπνηα πξαγκαηνπνηεζείζα επέλδπζε (Λαδαξίδεο,Παπαδφπνπινο,2005).Δπηπιένλ νη δείθηεο απηνί απνηεινχλ κηα έλδεημε ελφο θαζαξνχ νθέινπο πνπ πξνθχπηεη απφ κηα ζπγθεθξηκέλε επέλδπζε ζε θάπνηνπο πφξνπο. Με άιια ιφγηα νη δείθηεο απνδνηηθφηεηαο ζπγθξίλνπλ θαη ζπζρεηίδνπλ επελδχζεηο ζε ζπγθεθξηκέλνπο πφξνπο κε ηα θαζαξά νθέιε πνπ πξνθχπηνπλ κέζσ ηεο επέλδπζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα δηαθξίλνληαη ζε αξηζκνδείθηεο πνπ δείρλνπλ απνηειεζκαηηθφηεηα ζε ζρέζε κε ηηο πσιήζεηο,ηνπο νπνίνπ θαη ζα ηνπο εμεηάζνπκε σο δείθηεο απνηειεζκαηηθφηεηαο-θεξδνθνξίαο ελψ ζα εμεηάζνπκε θαη ηνπο αξηζκνδείθηεο απφδνζεο σο πξνο ην επελδπζέλ θεθάιαην. 21
2.4.1 Αξηζκνδείθηεο Απνηειεζκαηηθόηεηαο-Κεξδνθνξίαο 2.4.1.1 Αξηζκνδείθηεο Μηθηνχ Πεξηζσξίνπ Κέξδνπο επί ησλ πσιήζεσλ Ο ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο ππνινγίδεηαη σο θιάζκα κε αξηζκεηή ηα κηθηά θέξδε ρξήζεο θαη παξνλνκαζηή ηηο θαζαξέο πσιήζεηο ρξήζεο. ά έ ά έ ή φπνπ Α.Μ.Π.Κ.Π= αξηζκνδείθηεο κηθηνχ πεξηζσξίνπ θέξδνπο επί ησλ πσιήζεσλ ηεο επηρείξεζεο. χκθσλα κε ηνλ Νηάξρν (1997), ν ππνινγηζκφο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δείθηε είλαη πνιχ ζεκαληηθφο γηα ηηο βηνκεραληθέο επηρεηξήζεηο δεδνκέλνπ φηη απνηειεί κηα πνιχ θαιή κέζνδν αμηνιφγεζεο ηεο απνδνηηθφηεηαο ησλ επηρεηξήζεσλ. Όηαλ ν ζπγθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο ζεκεηψλεη πςειέο ηηκέο απηφ δείρλεη κηα επλντθή θαηάζηαζε γηα ηελ θεξδνθνξία ηεο επηρείξεζεο πνπ θαίλεηαη φηη κπνξεί λα αληηκεησπίζεη κε ηα θέξδε πνπ πξαγκαηνπνηεί ηπρφλ απμήζεηο ηνπ θφζηνπο πσιεζέλησλ. Δπηπιένλ φπσο ππνζηεξίδεη ν Δπζχκνγινπ(1999), ε ρξήζε ηνπ αξηζκνδείθηε παξέρεη θαη ελδείμεηο γηα ηελ αθνινπζνχκελε πνιηηηθή ηηκψλ δειαδή κπνξεί ε επηρείξεζε λα επηηπγράλεη αγνξέο εκπνξεπκάησλ ή πξψησλ πιψλ ζε ρακειέο ηηκέο θαη λα πσιεί αληίζηνηρα ηα πξντφληα ηεο ζε πςειέο ηηκέο. Δπνκέλσο ε κειέηε ηνπ δείθηε έρεη λφεκα φηαλ εμεηάδνληαη ζε βάζνο νη πσιήζεηο θαη ην θφζηνο πσιεζέλησλ,κεγέζε πνπ φηαλ κεηαβάιινληαη επεξεάδνπλ είηε ζεηηθά είηε αξλεηηθά ηηο ηηκέο κηθηνχ απνηειέζκαηνο (Αδακίδεο,1998). Γεληθά φζν κεγαιχηεξν είλαη ην πεξηζψξην θέξδνπο ηφζν κεγαιχηεξε είλαη θαη ε απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο επηρείξεζεο. 2.4.1.2 Αξηζκνδείθηεο Καζαξνχ Πεξηζσξίνπ Κέξδνπο επί ησλ πσιήζεσλ Τπνινγίδεηαη σο θιάζκα κε αξηζκεηή ηα θαζαξά απνηειέζκαηα ρξήζεο πξν θφξσλ θαη παξνλνκαζηή ηνλ θχθιν εξγαζηψλ. 22
ά έ ή ό ό ώ φπνπ Α.Κ.Π.Κ.Π= αξηζκνδείθηεο θαζαξνχ πεξηζσξίνπ θέξδνπο επί ησλ πσιήζεσλ ηεο επηρείξεζεο. Ο ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο εθθξάδεη ηελ απφδνζε πνπ ιακβάλεη ε επηρείξεζε γηα θάζε επξψ πσιήζεσλ. πκπεξαίλνπκε επνκέλσο φζν κεγαιχηεξε ε ηηκή ηνπ δείθηε ηφζν θαιχηεξε ε απφδνζε ηεο επηρείξεζεο θαη ηφζν πην επηθεξδήο ε επηρείξεζε. Δπηπιένλ δεδνκέλνπ φηη κε ηε ζπγθεθξηκέλε ηερληθή ιακβάλεηαη ππφςε ην θαζαξφ πεξηζψξην θέξδνπο, ν αλαιπηήο ζα πξέπεη λα ζπλππνινγίδεη θαη ηα έθηαθηα έζνδα θαη έμνδα πνπ επηδξνχλ ζηνλ δείθηε ψζηε λα απνθηά κηα πην επξεία εηθφλα γηα ην πψο ρξεκαηνδνηείηαη ε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο (Αδακίδεο,1998). Δπίζεο φπσο ππνζηεξίδεη ν Νηάξρνο (1997), κε ηελ κειέηε ησλ δεηθηψλ κηθηνχ θαη θαζαξνχ πεξηζσξίνπ θέξδνπο ζπλδπαζηηθά, ν αλαιπηήο κπνξεί λα αληιήζεη ρξήζηκα ζπκπεξάζκαηα γηα ηελ εζσηεξηθή ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα ζα πξέπεη λα εξεπλάηαη ε ζρέζε θφζηνπο πσιεζέλησλ θαη πσιήζεσλ αιιά θαη ηα επηκέξνπο ιεηηνπξγηθά έμνδα αλ γηα παξάδεηγκα ην κηθηφ πεξηζψξην θέξδνπο δελ κεηαβάιιεηαη δηαρξνληθά αιιά ν αξηζκνδείθηεο θαζαξνχ πεξηζσξίνπ θέξδνπο παξνπζηάδεη ζηαδηαθή πηψζε. 2.4.1.3 Αξηζκνδείθηεο Πεξηζσξίνπ EBITDA Δλαιιαθηηθά ν ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο ζα κπνξνχζε λα ππνινγηζηεί ρξεζηκνπνηψληαο θαη ζηνλ αξηζκεηή ηα θέξδε πξν ηφθσλ,θφξσλ θαη απνζβέζεσλ. έ ό ό έ φπνπ Α.Π.EBITDA= αξηζκνδείθηεο πεξηζσξίνπ θέξδνπο πξν ηφθσλ,θφξσλ θαη απνζβέζεσλ επί ησλ πσιήζεσλ ηεο επηρείξεζεο. Οπζηαζηηθά ππνινγίδεηαη σο ηα κεξηθά απνηειέζκαηα εθκεηάιιεπζεο ζπλ ηηο απνζβέζεηο πξνο ηηο ζπλνιηθέο πσιήζεηο. Όπσο ππνζηεξίδνπλ θάπνηνη αλαιπηέο ν ζπγθεθξηκέλνο αξηζκνδείθηεο δεδνκέλνπ φηη ιακβάλεη ππφςε θαη ηηο 23