ΠΑΡΑΚΕΤΗ ΙΥΘΤΟΣΡΟΦΩΝ

1-1.5 mm 1.5-2.5 mm ΠΑΡΑΚΕΤΗ ΙΥΘΤΟΣΡΟΦΩΝ Ζ παξαζθεπή ηρζπνηξνθώλ είλαη ε βηνκεραληθή παξαγσγηθή δηαδηθαζία ε νπνία έρεη ζαλ ζθνπό: 1. λα επεμεξγαζηεί πξώηεο ύιεο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζην ζηηεξέζην, θαη λα ηηο θάλεη θαηάιιειεο γηα ηελ ηδηνκνξθία πέςεσο ηνπ ππό δηαηξνθή ςαξηνύ 2. λα πεξηνξίζεη ηε ζπαηάιε ζε ζξεπηηθά ζπζηαηηθά θαη ηξνθέο 3. λα βειηηώζεη ηελ ειθπζηηθόηεηα ηεο ςαξνηξνθήο ώζηε λα ηαηξηάδεη ζηηο δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο ησλ εθηξεθόκελσλ ςαξηώλ 4. λα ζπκβάιεη ζηε βειηίσζε ηεο γεύζεο, ηνπ ρξώκαηνο θαη ηεο ελ γέλεη πνηόηεηαο ησλ ςαξηώλ θαη ησλ παξαγόκελσλ πξντόλησλ 5. λα δηαηεξήζεη θαζαξό θαη αθέξαην ην πδάηηλν πεξηβάιινλ ηεο εθηξνθήο. Απνηειείηαη από κηα ζεηξά επηκέξνπο εξγαζίεο: α) ηελ άιεζε ησλ αδξνκεξώλ πξώησλ πιώλ (ηρζπάιεπξα, ζνγηάιεπξν θιπ) β) ηελ δύγηζε θαη ηελ αλάκημε ησλ πξώησλ πιώλ (ηρζπάιεπξν, ηρζπέιαην, ιεθηζίλε) ζε απόιπηα θαζνξηζκέλεο αλαινγίεο γ) ηελ πγξνζεξκηθή θαηεξγαζία ηνπ ηειηθνύ κίγκαηνο θαη ηελ πεξαηηέξσ κνξθνπνίεζε ηνπ ζε ζύκπεθηα κε θαηάιιειν ζρήκα. δ) ηελ μήξαλζε, ηελ ψύμε θαη ηελ ελζάθθηζε ηνπ ηειηθνύ πξντόληνο. Ππώηερ ύλερ Υποδοσή Αδπομεπή άλεζη Λεπηή άλεζη 400μm Ζύγιζη Πποζθήκη ςγπών Ανάμιξη Πποζθεηικά Conditioning-επεξεπγαζία (>30 δεςη., 90ºC) αημόρ 20-22% νεπό Πελεηοποίηζη(ø2.5*40 mm) Πελεη 2,5 mm Χύξη (ξήπανζη) Θπςμμαηιζμόρ Κόζκινα Ανακύκλωζη και επανεπεξεπγαζία λεπηών ζωμαηιδίων (<0,6mm) 0,6-1 mm Σςζκεςαζία-Διανομή Δηθόλα 1.1 : Γηαδηθαζία παξαγσγήο γαξηδνηξνθήο 1

Ππώηερ ύλερ Φοάνη Υποδοσήρ Άλεζη Ζύγιζη Πποζθήκη ςγπών Ανάμιξη Σςμπλήπωμα βιηαμινών & ισνοζηοισείων Conditioning-ενςδάηωζη αημόρ Εxtrusion- εξώθηζη 20-22% νεπό Ξήπανζη Λίπανζη Χύξη Θπςμμαηιζμόρ Ανακύκλωζη και επανεπεξεπγαζία λεπηών ζωμαηιδίων (<0,6mm) Ταξινόμηζη καηά μέγεθορ Πελεη από extruder Σςζκεςαζία Δηθόλα 1.2 : Γηαδηθαζία παξαγσγήο γηα επηπιένπζεο ηξνθέο extruded 2

1.1. ΤΝΗΘΕΙ ΔΙΑΔΙΚΑΊΕ ΣΗΝ ΠΑΡΑΚΕΤΗ ΙΥΘΤΟΣΡΟΦΩΝ 1.1.1 Άιεζε Ζ άιεζε (ζπλήζσο κε βηνκεραληθνύο ζθπξόκπινπο) κεηώλεη ηε θνθθνκεηξία ησλ ζηεξεώλ πξώησλ πιώλ θαη ηηο κεηαηξέπεη ζε ιεπηόθνθθα νκνηνγελή πιηθά. Τν ιεπηόθνθθν άιεπξν πνπ πξνθύπηεη αλαθπθιώλεηαη πεξλώληαο κέζα από θόζθηλν ή θόζθηλα αλάινγεο δηακέηξνπ (mesh) έηζη ώζηε λα θαηαιήμνπκε ζηελ επηζπκεηή πθή. Όζν κηθξόηεξεο νη νπέο ηνπ θόζθηλνπ θαη όζν κεγαιύηεξε ε ηαρύηεηα ηνπ ζθπξόκπινπ, ηόζν ιεπηόηεξν ην άιεπξν. Πξνζνρή ρξεηάδεηαη ζηελ πεξίπησζε πνπ ε πεξηεθηηθόηεηα ηεο πξώηεο ύιεο ζε πγξαζία θαη ιίπνο είλαη πςειή. Σπλήζσο ε θνθθνκεηξία ηνπ αιεύξνπ δελ μεπεξλά ην 1/3 ηεο δηακέηξνπ ησλ νπώλ ηεο κήηξαο όπνπ ζα πειεηνπνηεζεί ε ηξνθή. Τα 0,5 mm είλαη ην κέγεζνο γηα ηηο πεξηζζόηεξεο ςαξνηξνθέο. Μηθξόηεξα κεγέζε, 0,18-0,25 mm ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηξνθέο γηα λεαξά ηρζύδηα θαη γαξίδεο θαη αθόκε κηθξόηεξα κεγέζε <50 κm (δηπιή άιεζε) γηα ηξνθέο γηα ιάξβεο. Αλάινγα κε ηε κνξθή ηεο πξώηεο ύιεο θαη ηνπ αιεύξνπ, ρξεζηκνπνηνύληαη επηπιένλ θόζθηλα γηα λα θαηαθξαηήζνπλ ζξαύζκαηα, π.ρ. από αλζεθηηθά ςαξνθόθαια, ηα νπνία πηζαλόλ λα δεκηνπξγήζνπλ εκθξάμεηο ζηε κήηξα ηεο πξέζαο. Ζ νκνηόκνξθε θνθθνκεηξία ηνπ αιεύξνπ επηηξέπεη : 1. Να πξνιεθζεί ε πηζαλή απνδηνξγάλσζε ηνπ κίγκαηνο κέρξη ηελ θαηεξγαζία ηνπ. 2. Να γίλεη επθνιόηεξν θαη ηαρύηεξν ην καγείξεκα ηνπ κίγκαηνο (θαιύηεξε δειαηηλνπνίεζε ηνπ ακύινπ) 3. Nα γίλεη ειθπζηηθόηεξε ε εκθάληζε ηεο ςαξνηξνθήο (ιηγόηεξε ζθόλε, απμεκέλε ζηαζεξόηεηα ζην λεξό, ρακειόηεξν εηδηθό βάξνο, θαιύηεξε πεπηηθόηεηα, θαιύηεξε απνξξόθεζε ιαδηνύ) Δηθόλα 1.3. Γηάγξακκα ζθπξόκπινπ 3

1.1.2 Ζύγηζε - Αλάκημε Ζ δύγηζε γίλεηαη κε δπγνύο αθξηβείαο κε πεξηζώξην ζθάικαηνο ±1. Έρεη ηδηαίηεξε ζεκαζία γηα ηα κηθξνζπζηαηηθά ηα νπνία είλαη αθξηβά θαη ζπκκεηέρνπλ ζε κηθξέο πνζόηεηεο. Φξεζηκνπνηνύληαη ειεθηξνληθνί δπγνί αληίζηνηρεο αθξίβεηαο θαη επαηζζεζίαο αλάινγα κε ηα πνζνζηά ζπκκεηνρήο ησλ πιηθώλ. Αθνινπζεί θαιή αλάκημε ησλ αιεζκέλσλ πξώησλ πιώλ θαη επηδηώθεηαη ε νκνηνγελήο πθή ηνπ κίγκαηνο. Απηή εμαξηάηαη από: 1. ηελ αθξίβεηα δπγίζεσο 2. ηελ επηκέιεηα θαη ηνλ ρξόλν αλάκημεο 3. ηα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ππό αλάκημε πξώησλ πιώλ Σπλήζσο ρξεζηκνπνηνύληαη νξηδόληηνη αλακίθηεο κε ρσξεηηθόηεηα 500-1000 θηιώλ θαη ηθαλόηεηα αλακίμεσο 1:100.000 θαη ειάρηζηνλ. Τν κέγεζνο ησλ ζσκαηηδίσλ είλαη ν ζεκαληηθόηεξνο παξάγσλ ηεο νκνηνγέλεηαο ηνπ κίγκαηνο. Δπίζεο ζεκαζία έρνπλ ην εηδηθό βάξνο θαη ε πγξνζθνπηθόηεηα ησλ πξώησλ πιώλ θαζόηη είλαη δπλαηό λα ζρεκαηηζηνύλ ζπζζσκαηώκαηα. Ο ρξόλνο αλάκημεο ζπλήζσο είλαη 4-5 ιεπηά θαη κπνξεί λα πνηθίιεη αλάινγα κε ηνλ αλακίθηε, ηνλ θαηαζθεπαζηή θαη ηα ππό αλάκημε πιηθά. Τα πξνκίγκαηα ησλ απαξαίηεησλ πξνζζεηηθώλ, ελζσκαηώλνληαη ζην ηειηθό ζηάδην αλάκημεο ζε πνζνζηό 1-4%. 1.2 ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΗ ΣΗ ΙΥΘΤΟΣΡΟΦΗ Ζ αιεζκέλε θαη νκνγελνπνηεκέλε ηρζπνηξνθή κπνξεί λα δνζεί είηε λσπή κε πξνζζήθε λεξνύ ζε ςάξηα όπσο ηα ρέιηα (πνιηώδεο ζηηεξέζην) είηε ζπλεζέζηεξα λα επεμεξγαζζεί πγξνζεξκηθά θαη λα μεξαζεί (ζηεξεή ηξνθή). Τα πξντόλ ζπκπηέδεηαη λα πεξάζεη κέζα από ηηο νπέο θαηάιιεισλ κεηξώλ θαη θαηόπηλ μεξαίλεηαη ζε ζύκπεθηα (pellets ή extruded). 4

Δηθόλα 1.4. Λεηηνπξγία κήηξαο Πελετοποίηση Σπλήζσο κεηά ηελ αλάκημε ην νκνηνγελέο κίγκα πξνσζείηαη ζε έλα νξηδόληην θπιηλδξηθό βαξέιη (conditioner), όπνπ εθεί κε ηε πξνζζήθε θαηάιιειεο πνζόηεηαο θεθνξεζκέλνπ αηκνύ θαη άιισλ πγξώλ πιηθώλ, αλαδεύεηαη κε πεξηζηξεθόκελα πηεξύγηα γηα 20-60 έηζη ώζηε λα δεκηνπξγεζεί έλα πιαζηηθό δπκάξη. 5

Ζ πιαζηηθή απηή πγξή δύκε κεηά ην conditioner ζπκπηέδεηαη λα πεξάζεη κέζα από ηηο νπέο ηεο κήηξαο κε ηε βνήζεηα ησλ θπιίλδξσλ ηεο πξέζαο πνπ πεξηζηξέθνληαη. Μεηαηξέπεηαη ζε ζπκπαγέο καθαξόλη ην νπνίν απνθόπηεηαη θαηά ηελ έμνδν ηνπ από ηε κήηξα κε θαηάιιεια καραίξηα. Ζ δηάκεηξνο ηνπ pellet είλαη ζπλήζσο 2-5 mm θαη ην κήθνο ηνπ δηπιάζην ηεο δηακέηξνπ. Ζ δηαδηθαζία θαη ην απνηέιεζκα ηεο πειιεηνπνίεζεο εμαξηάηαη πνιύ από : 1. ηε ζύλζεζε ηνπ ζηηεξεζίνπ θαη ηε πνηόηεηα ησλ πξώησλ πιώλ πνπ ρξεζηκνπνηνύληαη 2. ηελ πγξαζία θαη ηε ζεξκνθξαζία θαηά ηελ επεμεξγαζία ησλ πξώησλ πιώλ 3. ηε ρξήζε ή όρη ζπγθνιιεηηθώλ θαη πξνζζεηηθώλ 4. ηε πεξηεθηηθόηεηα ηεο ςαξνηξνθήο ζε ιίπνο Αλάινγα κε ηελ επί ηεο % ζπκκεηνρή ηεο πξώηεο ύιεο ζην ζηηεξέζην αιιά θαη ην είδνο ηεο (θπηηθή, δσηθή, ςάξη), αιιάδεη ε ζπλεθηηθόηεηα θαη ε αλζεθηηθόηεηα ηνπ πέιεη. Απμεκέλε πεξηεθηηθόηεηα ζε ηρζπάιεπξν θαη ρακειή ζε ζνγηάιεπξν, θάλνπλ ηε ςαξνηξνθή πην εύζξππηε. Σηηο πεξηπηώζεηο απηέο ρξεζηκνπνηνύληαη ζπλδεηηθέο ύιεο (binders), όπσο Lignobond, δειαηηλνπνηεκέλν άκπιν, άγαξ, CMC, δειαηίλε θιπ. Υπάξρνπλ ζπγθνιιεηηθά (Pelltech) ηα νπνία δξώληαο παξάιιεια ζαλ ιηπαληηθά ζηε δηάξθεηα ηεο πειεηνπνίεζεο ή ηνπ extrusion, επηηαρύλνπλ ηελ σξηαία απόδνζε ηεο πξέζαο, κεηώλνπλ ζεκαληηθά ηηο απώιεηεο ζεξκνεπαίζζεησλ πιηθώλ (βηηακηλώλ, ελδύκσλ θιπ), θαζώο θαη ηε θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Έρεη απνδεηρζεί όηη ε πειεηνπνίεζε ή ην extrusion ζε ζύληνκν ρξόλν θαη πςειή ζεξκνθξαζία, παξάγεη ηξνθέο κε θαιύηεξα βηνινγηθά θαη νηθνλνκηθά απνηειέζκαηα. Τα ςάξηα θαηαλαιώλνληαο πην εύπεπηεο ηξνθέο έρνπλ ηαρύηεξν ξπζκό αλάπηπμεο θαη θαιύηεξε κεηαηξεςηκόηεηα ηεο ηξνθήο ζε κπτθό ηζηό. Δπηπιένλ πεξηνξίδνληαη ζεκαληηθά ηα ζηεξεά απόβιεηα θαη νη ξύπνη ζην λεξό. Οη ηξνθέο απηέο παξνπζηάδνπλ θαιύηεξε ζηαζεξόηεηα ζην λεξό, ην ιαδη δελ δηαρσξίδεηαη θαη δελ ζπζζσξεύεηε ζην ζηνκάρη ησλ ςαξηώλ θαη ε βηνδηαζεζηκόηεηα ησλ πνιύηηκσλ ακηλνμέσλ (π.ρ. ιπζίλε) είλαη πςειόηεξε. Γεληθόηεξα επηδηώθεηαη ην πειεη λα είλαη αλζεθηηθό, ρσξίο ζθόλε θαηά ηελ κεηαθνξά θαη δηαλνκή ηνπ ζηα ςάξηα θαη λα έρεη θαιή πθή θαη ειθπζηηθόηεηα. Οη πειιεηηέξεο θαηαλαιώλνπλ ζεκαληηθά πνζά ελέξγεηαο (30-50 θηινβαηώξεο αλά ηόλν παξαγόκελεο ηξνθήο) θαη ζα πξέπεη λα ιακβάλεηαη κέξηκλα γηα εμνηθνλόκεζε ελέξγεηαο κε θαηάιιειεο κεραλνινγηθέο θαη δηαηξνθηθέο ξπζκίζεηο. Ζ πξνζζήθε ιηγλνζνπιθνληθσλ κεησλεη ζεκαληηθα ηελ σξηαηα θαηαλαισζε ελεξγεηαο θαζνηη ε πειιεηηεξα δνπιεπεη ζε ρακεισηεξα Amber. Εξώθηση Απνηειεί εμέιημε ηεο πειεηνπνίεζεο θαη ζπλίζηαηαη ζηελ επεμεξγαζία ησλ ζπζηαηηθώλ ηνπ κίγκαηνο θάησ από πςειή πίεζε (30-120 bars ), πγξαζία θαη ζεξκνθξαζία (90-180 ºC) γηα κηθξό ρξόλν( 30 ) θαη ζπκπίεζε ηεο ηξνθήο ώζηε πεξλώληαο κέζα από ηηο νπέο κηαο ή πεξηζζόηεξσλ κεηξώλ, λα κνξθνπνηεζεί ζε θαηάιιειν ζρήκα. To άιεπξν θάησ από ηηο ζπλζήθεο απηέο θαη ρξεζηκνπνηώληαο έλα ή δύν θνριίεο ελζσκαησκέλνπο ζε θύιηλδξν (κνλόο ή δηπιόο extruder) απνθηά κνξθή ππθλόξξεπζηεο δύκεο κε πςειό ημώδεο θαη ρακειή ζεξκηθή αγσγηκόηεηα δπκαξηνύ 6

Οη ξπζκηζεηο θαη ν ηππνο ηνπ extruder ειέγρνπλ αλαινγα ηελ ηαρύηεηα ξνήο ηεο δύκεο θαη ηελ αληηζηνηρε θαηεξγαζηα ηεο.καηά ηελ έμνδν ηεο ςαξνηξνθήο από ηνλ extruder, ην λεξό πνπ πεξηέρεηαη ππν πηεζε, εμαηκίδεηαη δεκηνπξγώληαο ηελ θπςειηδσηή επηθάλεηα ηεο extruded ηξνθήο. Όηαλ ε δύκε παξακέλεη γηα πεξηζζόηεξν ρξόλν ζην conditioner (60 ) ε εμώζεζε ιέγεηαη πγξή. Φξεζηκνπνηείηαη όηαλ απμάλνληαη ηα πνζνζηά ηνπ ιαδηνύ ηεο ηξνθήο. Αλάινγα κε ην πνζνζηό ζπκκεηνρήο ηνπ ιαδηνύ θαη ηνπ ακύινπ ζηε ςαξνηξνθή, ξπζκίδεηαη ην εηδηθό ηεο βάξνο, ε αλζεθηηθόηεηα ηεο, ν ξπζκόο ελπδάησζεο θαη ε ηαρύηεηα βύζηζεο ηεο ηξνθήο, θπζηθνρεκηθά ραξαθηεξηζηηθά κε ηδηαίηεξε ζεκαζία. Ζ ςαξνηξνθή ζα πξέπεη λα παξακείλεη ζηαζεξή ζην λεξό όζν ρξόλν απαηηείηαη γηα λα θαηαλαισζεί από ην είδνο ηνπ ςαξηνύ(10 ιεπηά). Χαξνηξνθή πνπ δελ θαηαλαιώλεηαη, ράλεηαη ζηε ζάιαζζα θαη απνηειεί αθελόο κελ νηθνλνκηθή ζπαηάιε, αθεηέξνπ δε ξύπν ζην πεξηβάιινλ. Οη επηπιένπζεο ηξνθέο είλαη νξαηέο από ηνλ ηρζπνθαιιηεξγεηή θαη απνηεινύλ θξηηήξην αμηνιόγεζεο ηεο ηξνθήο αιιά θαη ηεο δσεξόηεηαο θαη πγείαο ησλ ςαξηώλ ηα νπνία ηξέθνληαη κε απηήλ. Δηθόλα 1.5. Γηάγξακκα κνλνύ extruder Οη extruders είλαη κηα πςειή επέλδπζε πνπ θαηαλαιώλνπλ ζεκαληηθά πνζά ελέξγεηαο (60-120 θηινβαηώξεο αλά ηόλν παξαγόκελεο ηξνθήο) θαη απαηηνύλ ηθαλή εκπεηξία θαη ηερλε γηα νηθνλνκηθή παξαγσγή άξηζηνπ πξντόληνο. Απνηεινπλ ζήκεξα ηε πξώηε επηινγή γηα παξαζθεπή ηρζπνηξνθώλ ιόγσ ηεο κεγάιεο επειημίαο ηνπο θαη ηε δπλαηόηεηα ρξεζηκνπνίεζεο θαη αλαβάζκηζεο πνιιώλ δηαθνξεηηθώλ πξώησλ πιώλ ρακεινύ θόζηνπο όπσο ην πγξό ελζίξσκα ησλ ςαξηώλ (ππνπξντόληα θηιεηνπνηίαο) θαη ην ζνγηαιεπξν. Γεληθόηεξα επηδηώθεηαη ην ήπην καγείξεκα ηεο ηξνθήο (πςειή ζεξκνθξαζία- 125 έσο 130 C γηα πνιύ κηθξό ρξόλν 20 κε 30 ) θαζόηη ν ζπλδπαζκόο απηόο δίλεη 7

ηα θαιύηεξα δηαηξνθηθά απνηειέζκαηα( ζε κεγαιπηεξνπο ρξνλνπο δεζκεύνληαη θαη απνδνκνύληαη ηα ακηλνμέα θαη θαηαζηξέθνληαη νη βηηακίλεο). Σηηο ζεξκνθξαζηεο θαη ζηνπο ρξνλνπο απηνπο αδξαλνπνηεη ηνπο αληηζξεπηηθνύο παξάγνληεο ηνπ ζνγηάιεπξνπ θαη άιισλ θζελώλ θπηηθώλ πξσηετλώλ θαη επηηξέπεη πςειόηεξα πνζνζηά ζπκκεηνρήο ηνπο ζην ηειηθό ζηηεξέζην. Όκσο νη ζεξκνεπαίζζεηεο βηηακίλεο όπσο νη Α, Δ, C, Β 1 θαη ην θπιιηθό νμύ, θαηαζηξέθνληαη ζε πνζνζηό 20-60% θαη γη απηό είηε ρξεζηκνπνηνύληαη νη πξνζηαηεπκέλεο κνξθέο ηνπο ή ππεξδνζνινγνύληαη αλάινγα. 1.2.2 Σπκπιεξσκαηηθέο δηαδηθαζίεο 1.2.2.1 Ξήξαλζε-Ψύμε Ζ ςύμε γίλεηαη ζε ςύθηεο νξηδόληηνπ ηύπνπ όπνπ ε πγξή,δεζηή ςαξνηξνθή θπιάεη απισκέλε πάλσ ζε 2 πεξηζηξεθόκελνπο ηκάληεο από όπνπ δηέξρεηαη έλα ςπρξό ξεύκα αέξα. Ζ μήξαλζε απνζθνπεί ζηε κείσζε ηνπ πνζνζηνύ πγξαζίαο ηεο ηξνθήο ζην 10 % πεξίπνπ έηζη ώζηε λα κεγαιώζεη ε δηάξθεηα ζπληήξεζήο ηεο θαη λα δνζνύλ ηα επηζπκεηά θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο ηξνθήο. Τξνθέο κε πςειά πνζνζηά πγξαζίαο θαη ελεξγνύ λεξνύ αλάβνπλ θαηά ηελ απνζήθεπζε ηνπο κε απνηέιεζκα ηελ αλάπηπμε κπθήησλ-κνύριαο κε όιεο ηηο παξελέξγεηεο ησλ κπθνηνμηλώλ. Πξνιεπηηθά ρξεζηκνπνηνύληαη γαιαθηνκαηνπνηεηέο θαη κπθνζηαηηθά. Τξνθέο κε κπθεηνινγηθή πξνζβνιή θαη απμεκέλε απνξξνή-ηάγγηζε ιαδηνύ, ζα πξέπεη λα απνθεύγνληαη. 1.2.2.2 Θξπκκαηηζκόο - Crumbling Μεηά ηελ μήξαλζε θαη ςύμε ηνπ πξντόληνο (extruded ή pelleted), ε ηξνθή κπνξεί λα ζξπκκαηηζηεί πεξαηηέξσ αλ πξννξίδεηαη γηα κηθξόηεξα ςάξηα. Τν κέγεζνο ησλ ζσκαηηδίσλ ηεο ηξνθήο πξνζαξκόδεηαη ζην κέγεζνο ηνπ ηρζπδίνπ. Ζ ζξαύζε γίλεηαη πάλσ ζε πεξηζηξεθόκελνπο ξαβδσηνύο θπιίλδξνπο κε κηθξή απόζηαζε κεηαμύ ηνπο (3mm πεξίπνπ) απ όπνπ δηέξρεηαη ε ηξνθή θαη ζξπκκαηίδεηαη.. Γηα ηελ παξαγσγή ηξηκκάησλ θαιήο πνηόηεηαο πξέπεη λα ρξεζηκνπνηνύληαη αλζεθηηθά γεξά πειεηο απαιιαγκέλα από ζθόλε ζε ζπλερή θαη νκαιή ηξνθνδνζία ηνπ θξάκπιεξ. 1.2.2.3 Επέλδπζε - Coating Οη ςαξνηξνθέο ςεθάδνληαη κεηά ηελ εμώζεζε ή ηε πειεηνπνίεζε ζπλήζσο κε ηρζπέιαηα ή άιια ιάδηα. Κάπνηεο θνξέο ςεθάδνληαη κε ιηπνδηαιπηέο βηηακίλεο ή γαιαθηώκαηα πδξνδηαιπηώλ βηηακηλώλ ή έλδπκσλ. Αθνκα γηα ηε βειηίσζε ηεο όςεο ηεο ηξνθήο(ζηηιπλνηεηα) θαη ηελ πξόιεςε απνξξνήο ιαδηνύ, ρξεζηκνπνηνύληαη πδξόθνβα πξντόληα όπσο ηα δηαιύκαηα ιηγλίλεο γηα ην 8

ζρεκαηηζκό ελόο αλζεθηηθνύ θηικ πνπ εκπνδηδεη ηελ απνξξνή ζξεπηηθώλ ζπζηαηηθώλ ζην λεξό. Ο ςεθαζκόο ηνπ ιαδηνύ θαη ησλ άιισλ πγξώλ ζπζηαηηθώλ γίλεηαη κεηά ηε ςύμε θαη μήξαλζε ηεο ηξνθήο κε εηδηθό κεραλνινγηθό εμνπιηζκό επέλδπζεο (κε θνριίεο ή κε ηύκπαλν). Με ηνλ ηξόπν απηό ην ιάδη εηζδύεη ζηνπο πόξνπο ηεο ηξνθήο. Ζ ηθαλόηεηα απνξξόθεζεο ιαδηνύ ζηηο extruded ηξνθέο αλέξρεηαη ζε πςειά πνζνζηά >10% ελώ ζηηο πειεηνπνηεκέλεο είλαη 3-4%. 1.3 Φσζικά ταρακηηριζηικά και μέθοδοι προζδιοριζμού ηοσς Ζ αλζεθηηθόηεηα (durability) κεηξηέηαη δπγίδνληαο 100 γξ πέιεηο, ηα νπνία ζηε ζπλέρεηα θαηαπνλνύληαη κέζα ζηε ζπζθεπή Holmen από κηα ηερλεηή δίλε αέξα γηα έλα ιεπηό. Επγίδεηαη ην βάξνο ησλ γεξώλ πέιεηο πνπ απνκέλνπλ θαη κεηξηέηαη ην απνηέιεζκα ζε πνζνζηό %. Ζ ζθιεξόηεηα (hardness) κεηξηέηαη κε θνριία ν νπνίνο βηδώλνληαο ζπκπηέδεη ην πειεη. Όηαλ ην πειεη ζπάζεη, θαηαγξάθεηαη ε δύλακε κε ηελ νπνία έζπαζε ζε θαηάιιειν απηνγξαθηθό ζύζηεκα. Μεηξηέηαη ζε Nt/cm 2 Τν εηδηθό βάξνο (specific weight) εθθξάδεηαη ζε βάξνο/όγθν ή γξακκ/θπβ.εθαη. θαη θαζνξίδεη ηελ ππθλόηεηα ηεο ηειηθήο ηξνθήο θαη ηελ θαηαλάισζε ηεο από ην ςάξη. Απνηειεί επηπιένλ ζηνηρείν εκπνξεπζηκόηεηαο ηεο ηξνθήο (πόζν γεκάην ή άδεην δείρλεη έλα ζαθί κε δεδνκέλν βάξνο) Τν κέγεζνο ησλ ζσκαηηδίσλ (feed size) ηνπ crumbler πνπ πξννξίδνληαη γηα ηε δηαηξνθή κηθξώλ ηρζπδίσλ ειέγρεηαη κε αλαιπηηθό θνζθίληζκα. Τν δείγκα καο, 100 γξακκαξίσλ πεξίπνπ, πεξλά από δηαδνρηθά θνζθηλίζκαηα όπνπ ε δηάκεηξνο ησλ νπώλ κεηώλεηαη θαηά γεσκεηξηθή πξόνδν. Μεηά ην ηέινο ηνπ θνζθηλίζκαηνο (15 ), δπγίδεηαη ην βάξνο ησλ ηξηκκάησλ πνπ θαηαθξαηείηαη ζε θάζε θόζθηλν θαη εθθξάδνληαη ζε % πνζνζηά. 1.3.1 Λνηπά ραξαθηεξηζηηθά Ηθαλόηεηα ελπδάησζεο: Σπλήζσο κεηξηέηαη ε πνζόηεηα ηνπ λεξνύ πνπ απνξξνθάηαη ζε δεδνκέλε δηάξθεηα ρξόλνπ (8-15 ). Ζ κέζνδνο απηή πξέπεη λα ιακβάλεη ππόςε ηεο ην ζθάικα πνπ πξνθύπηεη ζε ζρέζε κε πηζαλή απνξξνή-μέπιπκα. Σηαζεξόηεηα ζην λεξό: Μεηξηέηαη ε απνζάζξσζε ηεο ηξνθήο κεηά ηελ είζνδν ηεο ζην λεξό. Δίλαη κεγάιεο ζεκαζίαο γηα ςάξηα όπσο ε γιώζζα ή νη γαξίδεο πνπ ηξέθνληαη ζην βπζό. Ζ απνξξνή ζην λεξό (μέπιπκα-leaching) κεηξηέηαη νπηηθά ζηε ζπγθεθξηκέλε δηάξθεηα ρξόλνπ κε ηελ βύζηζε ηεο ηξνθήο ζε λεξό θαη ηελ παξαηήξεζε πνπ αθνξά ηε δηόγθσζή ηεο. Σπκπιεξσκαηηθά ε πγξακέλε ηξνθή θνζθηλίδεηαη θαη δπγίδεηαη ην ππόιεηκκα ηεο ην νπνίν μεξαίλεηαη. 9

Τν δείγκα ηνπνζεηείηαη ζε θόζθηλν θαη ππόθεηηαη ζε δπλαηό ξεύκα λεξνύ ην νπνίν μεπιέλεη θαη απνζαξζξώλεη ηε ηξνθή. Μεηξηέηαη ε ζνιόηεηα ηνπ λεξνύ κε έλα λεθειόκεηξν. Ζ κέζνδνο έρεη ην πιενλέθηεκα λα κελ ρξεηάδεηαη μήξαλζε ηεο ηξνθήο αιιά θαη ην κεηνλέθηεκα ηεο ππνθεηκεληθόηεηαο ηεο ζνιόηεηαο ηνπ λεξνύ. Αποθήκεσζη Οη ηξνθέο πξεπεη λα απνζεθεύνληαη, λα κεηαθέξνληαη, θαη λα ρξεζηκνπνηνύληαη ζσζηά, δειαδή ζε μεξό, δξνζεξό θαη θαιά αεξηδόκελν πεξηβάιινλ. Τα ζηηεξέζηα ζπλζέηνληαη από θζαξηά βηνινγηθά πιηθά ηα νπνία αιινηώλνληαη θαηά ηελ απνζήθεπζε. Γηα απηό ην ιόγν είλαη πξνηηκόηεξν λα ειαρηζηνπνηείηαη ν ρξόλνο απνζήθεπζεο. Οη αιινηώζεηο πξνθαινύληαη από: Ομείδσζε Μηθξνβηαθό θνξηίν Έληνκα ή/θαη ηξσθηηθά Άιιεο ρεκηθέο αιινηώζεηο Γηα ηε πεξίπησζε ηεο ρώξαο καο όπνπ επηθξαηνύλ πςειέο ζεξκνθξαζίεο, ηξνθή κε εκεξνκελία παξαγσγήο κεγαιύηεξε ησλ 2 κελώλ, πξέπεη λα αληηκεησπίδεηαη πξνζεθηηθά πξνηνύ ηατζηεί. Nutrient requirements and feeding of finfish for aquaculture- C.D.Websterc.e.Lim Cabi publications 2002 Nutrition and feeding of fish and crustaceans J.Guillaume,S.Kaushik, P.bergot,R.Metailler Springer publications 1999 Handbook on Ingredients for Aquaculture Feeds- Joachim W. Hertrampf, Felicitas Piedad-Pascual, Kluwer Academic Publishers publications. 2000 Εθηρμοζμένη διαηροθή αγροηικών ζωών. Περικλής Καλαιζάκης Αθήναι 1982 The Pelleting Handbook- Jhon Payne, Ted Smith, Glenn Deasley-Borregaard Lignotech 2000 International Aquafeed magazine: selected articles January 2002-June 2009 10