ΠΑΡΑΓΟΣΔΟ Β ΦΑΗ ΠΟΙΟΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΟΣΙΚΗ ΔΡΔΤΝΑ. σνολικό τεύτος μελέτης

ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΜΙΚΡΩΝ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΩΝ ΣΗ ΓΔΝΙΚΗ ΤΝΟΜΟΠΟΝΓΙΑ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΙΩΝ ΒΙΟΣΔΥΝΩΝ ΔΜΠΟΡΩΝ ΔΛΛΑΓΟ (ΙΜΔ ΓΔΒΔΔ) Απιστοτέλοςρ 46, 10433, Αθήνα Τηλ. 210 8846852, Fax: 210 8846853 www.imegsevee.gr, info@imegsevee.gr Μάρκετινγκ Έρεσνα Δπικοινωνία Α.Δ. Κηυισίαρ 3, Μαπούσι Τηλ. 211-1202900 Φαξ: 211-1202929 Ε-mail: info@marc.gr ΠΑΡΑΓΟΣΔΟ Β ΦΑΗ ΠΟΙΟΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΟΣΙΚΗ ΔΡΔΤΝΑ σνολικό τεύτος μελέτης Το παπόν παπαδοηέο ςλοποιήθηκε ζηο πλαίζιο ηος ςποέπγος 14: «Μελέηη διεπεύνηζηρ αναγκών ζςνδικαλιζηικήρ καηάπηιζηρ ενημέπωζηρ ΓΣΕΒΕΕ» ηηρ ππάξηρ «Ενίζσςζηρ ηηρ θεζμικήρ και επισειπηζιακήρ ικανόηηηαρ ηηρ ΓΣΕΒΕΕ»

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 1 ΡΕΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΥΝΟΨΘ ΣΥΜΡΕΑΣΜΑΤΩΝ... 3 SUMMARY OF FINDINGS... 6 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΡΛΑΙΣΙΟ... 8 1.1. Στόχοσ του ζργου... 9 1.1.1. Επιςκόπθςθ του κζματοσ τθσ ςυνδικαλιςτικισ κατάρτιςθσ... 11 1.1.2. Ροιοτικι ζρευνα... 11 1.1.2.1 Ατομικζσ ςυνεντεφξεισ βάκουσ... 12 1.1.2.2 Εςτιαςμζνεσ ομαδικζσ ςυηθτιςεισ... 13 1.1.2.3 Ροςοτικι Ζρευνα... 16 ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΘ ΚΑΤΑΤΙΣΘ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΥΩΡΘ... 18 2.1. Συνδικαλιςτικι Κατάρτιςθ Οργανϊςεων Εργοδοτϊν και Εργαηομζνων Ομοιότθτεσ και Διαφορζσ... 19 2.2. Συνδικαλιςτικζσ Οργανϊςεισ και Κατάρτιςθ ςτθν Ευρϊπθ και ςτθν Ελλάδα... 20 2.2.1. Διεκνείσ οργανϊςεισ και ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ... 21 2.2.2. Ευρωπαϊκζσ χϊρεσ και ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ... 23 2.2.3. Ελλθνικζσ οργανϊςεισ και ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ... 28 2.2.3.1 ΓΣΕΕ και ΚΑΝΕΡ/ΓΣΕΕ... 28 2.2.3.2 ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ και ΚΕΡ ΓΣΕΒΕΕ... 30 ΡΟΙΟΤΙΚΘ ΕΕΥΝΑ... 32 3.1 Θεματικζσ ενότθτεσ και ςυμπεράςματα τθσ ποιοτικισ ζρευνασ... 33 3.1.1. Ο Νζοσ όλοσ του Συνδικαλιςτι ςτθν Σφγχρονθ Εποχι... 34 3.1.2. Υπάρχουςεσ Αντιλιψεισ για τθν Αναγκαιότθτα Συνδικαλιςτικισ Επιμόρφωςθσ... 39 3.1.2.1 Αντιλαμβανόμενθ αναγκαιότθτα τθσ ςυνδικαλιςτικισ επιμόρφωςθσ... 39 3.1.2.2 Βακμόσ επικυμίασ και λόγοι παρακολοφκθςθσ ςεμιναρίων ςυνδικαλιςτικισ επιμόρφωςθσ... 41 3.1.2.3 Αντικίνθτρα παρακολοφκθςθσ (Στοιχεία που εμποδίηουν τισ προςπάκειεσ ςυνδικαλιςτικισ επιμόρφωςθσ)... 42 3.1.2.4 Αντιμετϊπιςθ αντικινιτρων παρακολοφκθςθσ (Στοιχεία που διευκολφνουν τισ προςπάκειεσ ςυνδικαλιςτικισ επιμόρφωςθσ)... 44 3.1.3. Υπάρχουςα Κατάςταςθ και Ρροςωπικζσ Εμπειρίεσ Επιμόρφωςθσ... 47 3.1.4. Επικυμθτά Θζματα και Συνκικεσ Επιμόρφωςθσ... 49 3.1.4.1 Επικυμθτά και αναγκαία κεματικά αντικείμενα (αυκόρμθτθ αναφορά)... 49 3.1.4.2 Επικυμθτά και αναγκαία κεματικά αντικείμενα (επιλογι από λίςτα κεμάτων)... 56 3.1.4.3 Κατάλλθλεσ Συνκικεσ και όροι υλοποίθςθσ... 66 3.3.4.3.1. Καταλλθλότερεσ Μζρεσ και Ϊρεσ... 66 3.3.4.3.2. Κατάλλθλοι εκπαιδευτζσ και χαρακτθριςτικά τουσ... 68 3.3.4.3.3. Ρροτάςεισ Σχεδιαςμοφ και Οργάνωςθσ... 70 ΡΟΣΟΤΙΚΘ ΕΕΥΝΑ... 74 4.1. Ειςαγωγι Ροςοτικι Ζρευνα... 75 4.2. Αποτελζςματα ζρευνασ... 76 4.2.1. Επικυμθτά και αναγκαία κεματικά αντικείμενα ςυνδικαλιςτικισ κατάρτιςθσ... 77 4.2.2. Αντιλαμβανόμενα οφζλθ και προςδοκίεσ από τα ςεμινάρια... 83 4.2.3. Κίνθτρα και αντικίνθτρα ςυμμετοχισ... 86 4.2.4. Βακμόσ επικυμίασ για ςυνδικαλιςτικι επιμόρφωςθ... 87 4.2.5. Συνκικεσ και όροι υλοποίθςθσ... 88 4.2.6. Μζκοδοι και τεχνικζσ επιμόρφωςθσ... 91

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 2 4.2.7. Άλλεσ ερωτιςεισ Άλλθ βοικεια που κα επικυμοφςαν τα ςυνδικαλιςτικά ςτελζχθ από τθν ΓΣΕΒΕΕ... 94 ΡΑΑΤΘΜΑΤΑ... 98 ΡΑΑΤΘΜΑ Α: ΟΔΘΓΟΣ ΣΥΗΘΤΘΣΘΣ ΡΟΙΟΤΙΚΘΣ ΕΕΥΝΑΣ... 99 ΡΑΑΤΘΜΑ Β: ΣΥΝΟΛΟ ΟΜΟΣΡΟΝΔΙΩΝ ΣΤΙΣ ΟΡΟΙΕΣ ΡΑΓΜΑΤΟΡΟΙΘΘΘΚΕ Θ ΡΟΣΟΤΙΚΘ ΕΕΥΝΑ... 101 ΡΑΑΤΘΜΑ Γ: ΕΩΤΘΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΡΟΣΟΤΙΚΘΣ ΕΕΥΝΑΣ... 105 ΑΝΑΦΟΕΣ... 112

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 3 ΣΥΝΟΨΘ ΣΥΜΡΕΑΣΜΑΤΩΝ Τα βαςικά ςυμπεράςματα τθσ ποιοτικισ και ποςοτικισ ζρευνασ ςχετικά με τθν διερεφνθςθ αναγκϊν ςυνδικαλιςτικισ κατάρτιςθσ-ενθμζρωςθσ των ςυνδικαλιςτικϊν ςτελεχϊν τθσ ΓΣΕΒΕΕ, ςυνοψίηονται ςτα εξισ: Θ οργάνωςθ ςεμιναρίων ςυνδικαλιςτικισ επιμόρφωςθσ για τουσ ςυνδικαλιςτζσ που δραςτθριοποιοφνται ςτισ πρωτοβάκμιεσ και δευτεροβάκμιεσ οργανϊςεισ τθσ ΓΣΕΒΕΕ κρίνεται αναγκαία και χριςιμθ. Ο ςυνδικαλιςτισ του ςιμερα δρα ςε ζνα πιο ςφνκετο και ραγδαία μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Σε μια εποχι που θ ςυνδικαλιςτικι πυκνότθτα και ςυμμετοχι είναι ιδιαίτερα χαμθλι, ςε μια εποχι που θ ουςιαςτικι ςυνδικαλιςτικι παρζμβαςθ κρίνεται περιςςότερο αναγκαία από ποτζ, ο ςφγχρονοσ ςυνδικαλιςτισ καλείται να διαδραματίςει ζναν πιο ςφνκετο και απαιτθτικό ρόλο. Θ διαρκισ ενθμζρωςθ, θ παρακολοφκθςθ και κατανόθςθ των νζων δεδομζνων, θ βελτίωςθ των γνϊςεων και δεξιοτιτων γενικά, αποτελοφν βαςικζσ προχποκζςεισ για τθν αποτελεςματικι ςυνδικαλιςτικι δράςθ. Κοινό τόπο αποτελεί θ διαπίςτωςθ πωσ τα ςεμινάρια ςυνδικαλιςτικισ ενθμζρωςθσ τθσ ΓΣΕΒΕΕ κα βοθκιςουν το ζργο των ςυνδικαλιςτϊν, κα αυξιςουν τισ γνϊςεισ και τθν αποτελεςματικότθτα τθσ δράςθσ τουσ. Οι τρείσ ςτουσ τζςςερισ ςυνδικαλιςτζσ εξζφραςαν ιςχυρό ενδιαφζρον παρακολοφκθςθσ των ςεμιναρίων ςυνδικαλιςτικισ ενθμζρωςθσ-επιμόρφωςθσ (75,2%). Σχετικό ενδιαφζρον (μάλλον ναι) διλωςε το 19%, ενϊ μόλισ το 5,8% διλωςε ότι δεν ενδιαφζρεται. Συγκριτικά, το μεγαλφτερο ενδιαφζρον ςυμμετοχισ καταγράφεται ςτουσ ςχετικά νεότερουσ ςυνδικαλιςτζσ, με λιγότερα χρόνια ςυνδικαλιςτικισ εμπειρίασ και ςτισ εκτόσ Αττικισ περιοχζσ.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 4 Ωσ πικανό εμπόδιο ςυμμετοχισ ςτα ςεμινάρια αναφζρκθκε πρωτίςτωσ θ ζλλειψθ χρόνου λόγω επαγγελματικϊν υποχρεϊςεων (ιδίωσ αυτι τθν περίοδο τθσ κρίςθσ) και δευτερευόντωσ θ πικανι ζλλειψθ ενδιαφζροντοσ για τα αντικείμενα ενθμζρωςθσ. Ωςτόςο τα εμπόδια αυτά κεωροφνται αντιμετωπίςιμα. Γενικι αίςκθςθ αποτελεί το ότι τα ςυνδικαλιςτικά ςεμινάρια κα ζχουν επιτυχία όςον αφορά ςτθν ςυμμετοχι. Θ κεματολογία των ςεμιναρίων κα πρζπει να περιλαμβάνει ηθτιματα που απαςχολοφν τουσ ςυνδικαλιςτζσ, που ζχουν άμεςθ ςχζςθ με τον ρόλο τουσ, τισ αρμοδιότθτεσ και τθν κακθμερινι δράςθ τουσ, προςαρμοςμζνα ςτισ ανάγκεσ του ςιμερα με τρόπο ςαφι και ςυγκεκριμζνο. Θζματα που αφοροφν τθν χρθματοδότθςθ των ΜΜΕ, που ζχουν ςχζςθ με τθν βιωςιμότθτά τουσ, τθν ζλλειψθ ρευςτότθτασ, τθν ενίςχυςθ των ΜΜΕ κλπ. προκρίνονται ςτθν πρϊτθ κζςθ του ενδιαφζροντοσ. Τα κζματα αυτά, μαηί με το αςφαλιςτικό και το φορολογικό, ςυνκζτουν ζνα ςφνολο κεμάτων με κοινό παρονομαςτι τα προβλιματα και τισ αλλαγζσ που αντιμετωπίηουν οι ΜΜΕ ςτθν περίοδο τθσ κρίςθσ. Σθμαντικι απιχθςθ ζχουν επίςθσ και τα κζματα που αφοροφν πιο άμεςα τον ρόλο και το ζργο του ςυνδικαλιςτι εκπροςϊπου εργοδοτικισ οργάνωςθσ ΜΜΕ, τθν διοίκθςθ, οργάνωςθ και κακθμερινι λειτουργία των πρωτοβάκμιων και δευτεροβάκμιων ςωματείων κλπ. Πςον αφορά τισ θμζρεσ και ϊρεσ διεξαγωγισ των ςεμιναρίων, οι απογευματινζσ ϊρεσ τθσ Δευτζρασ και τθσ Τετάρτθσ ςυγκζντρωςαν τισ περιςςότερεσ προτιμιςεισ με ποςοςτά αναφοράσ 65%. Ακολουκοφν ςε προτιμιςεισ το απόγευμα του Σαββάτου και το πρωί τθσ Κυριακισ, με ποςοςτά αναφοράσ περίπου 40%. Θ επικυμθτι διάρκεια των μακθμάτων κάκε φορά είναι τρείσ ζωσ τζςςερισ ϊρεσ. Επιςθμαίνεται ότι θ μζκοδοσ διδαςκαλίασ κα πρζπει να κεντρίηει το ενδιαφζρον και να εξαςφαλίηει τθν ουςιαςτικι ςυμμετοχι των εκπαιδευομζνων. Μικρζσ και ουςιαςτικζσ ειςθγιςεισ με χριςιμεσ πρακτικζσ πλθροφορίεσ, διάλογοσ ςυηιτθςθ και αρκετόσ χρόνοσ για ερωτιςεισ-απαντιςεισ, αποτελοφν τα βαςικά ηθτοφμενα από τθν διδαςκαλία.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 5 Οι ςθμειϊςεισ/φωτοτυπίεσ με βαςικζσ γνϊςεισ και τα οπτικοακουςτικά μζςα κεωροφνται από τθν πλειοψθφία των ςυνδικαλιςτϊν ωσ το καταλλθλότερο διδακτικό υλικό. Το διαδίκτυο ωσ διδακτικό μζςο αναφζρεται από το 50% των ερωτωμζνων (ςχετικά περιςςότερο από τουσ νεότερουσ) ενϊ τθν μικρότερθ προτίμθςθ ςυγκζντρωςαν τα βιβλία. Τα επιςτθμονικά ςτελζχθ του Ινςτιτοφτου τθσ ΓΣΕΒΕΕ, κακϊσ και οι ςυνδικαλιςτζσ με μεγάλθ πείρα και ευρεία γνϊςθ του αντικειμζνου, αναφζρονται ωσ οι καταλλθλότεροι εκπαιδευτζσ για τα ςεμινάρια ςυνδικαλιςτικισ επιμόρφωςθσ. Κατάλλθλοι για εκπαιδευτζσ κρίνονται και οι ειδικοί επιςτιμονεσ με ευρεία γνϊςθ του κάκε αντικειμζνου, οι οποίοι όμωσ δεν κα ζχουν «δαςκαλίςτικθ» ακαδθμαϊκι αντιμετϊπιςθ των ατόμων που ςυμμετζχουν ςτα ςεμινάρια. Γενικά οι εκπαιδευτζσ κα πρζπει να είναι επικοινωνιακοί, ενδιαφζροντεσ, ειδικευμζνοι γνϊςτεσ, ζμπειροι, ςυγκεκριμζνοι.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 6 SUMMARY OF FINDINGS The main findings of the qualitative and quantitative research on the investigation of training needs - awareness for the union officials of GSVEE are summarized as follows: The organization of training seminars for the officials who work in primary and secondary organizations of GSVEE is considered necessary and useful. The unionist of today operates in a complex and rapidly changing environment. At a time that union density and participation is particularly low, at a time when the actual union intervention is considered more necessary than ever, the modern union official should play a more complex and demanding role. The constant updating, monitoring and understanding of the new data, the improvement of the knowledge and skills in general, are regarded as key requirements for effective union action. It is commonplace -among the union officials interviewed- that the training seminars of union education by GSEVEE will help the work of unionists and will increase the knowledge and the effectiveness of their action. Three out of four union officials have expressed strong interest in taking part in the seminars of trade union education (75.2%). Relative interest ( probably yes ) stated 19%, while only 5.8% stated they are not interested in. By comparison, the biggest interest in attending the seminars was recorded in the relatively younger union officials, less experienced ones and also among the ones that are based outside Attica areas. The lack of time due to work commitments (especially during this time of economical crisis) was mentioned as the first potential obstacle in participating. The possible lack of interest in the training subjects was mentioned second. However these obstacles are considered manageable. The general feeling is that these seminars will be successful in terms of participation. The topics of the seminars should include issues that concern union officials, subjects that have a direct relation to their role, responsibilities and daily action and they are tailored in a clear and specific way to the needs of today. Subjects concerning the financing of SMEs in

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 7 relation to sustainability, the lack of liquidity, the strengthening of SMEs, etc. are of the highest interest for the interviewees. These subjects -along with public insurance and tax issues- form a common denominator of the problems and challenges facing SMEs during this period of economical crisis. Subjects that concern directly the role and work of the union representative are also favorable. Also subjects that concern issues of SME employers' organization, administration, organization and daily operation of primary and secondary associations, etc. Concerning the most preferable days and times for the seminars, the evening hours of Monday and Wednesday were preferred the most by the interviewees, with reporting rates of 65%. Coming next in preference is Saturday afternoon and Sunday morning, which were reported with rates around 40%. The desired length of the classes is three to four hours each time. It is noted that the teaching method should raise the interest of the participants and ensure the effective participation of learners. Short and substantial lectures with useful practical information, dialogue conversation and sufficient time for questions-answers are the key challenges of teaching. Notes, photocopies of basic knowledge and audiovisual help are considered by the majority of union officials as the most appropriate teaching materials. Internet is the teaching tool mentioned by 50% of the respondents (relatively more in younger ages). On the other hand books had the lowest preference. The scientific staff of the Institute of GSVEE and union officials with extensive experience and broad knowledge were referred to as the best trainers for the union training courses. Suitable for trainers are also experts and scientists with extensive knowledge on each specific subject, who will not approach the participants in a strict academic way during in the seminars. In general, instructors should be communicative, interesting, knowledgeable specialists, who are experienced and specific in their lectures.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 8 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟ ΡΛΑΙΣΙΟ

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 9 1.1. Στόχοσ του ζργου Στόχοσ του ζργου ιταν θ διερεφνθςθ των αναγκϊν τθσ ςυνδικαλιςτικισ επιμόρφωςθσ ενθμζρωςθσ των ςτελεχϊν των ςυνδικαλιςτικϊν φορζων μελϊν τθσ ΓΣΕΒΕΕ και θ καταγραφι μιασ ςειράσ ςθμαντικϊν παραμζτρων όπωσ: Επικυμθτά κεματικά αντικείμενα Μζκοδοι και τεχνικζσ επιμόρφωςθσ Συνκικεσ και όροι υλοποίθςθσ Θ ςυνδικαλιςτικι επιμόρφωςθ ενθμζρωςθ ζχει ωσ ςκοπό να βελτιϊςει τθν παρζμβαςθ των ςυνδικαλιςτϊν ςε διάφορουσ φορείσ και οργανιςμοφσ που ςυμμετζχουν, να ενδυναμϊςει τισ παρεμβάςεισ ςτον δθμόςιο διάλογο, να αποςαφθνίςει κζματα που αφοροφν τον τρόπο οργάνωςθσ και διοίκθςθσ των ςυνδικαλιςτικϊν οργανϊςεων και προςφζρει οργανωμζνθ γνϊςθ για οτιδιποτε άλλο κεωρθκεί ότι είναι αναγκαίο ςτο αποτελεςματικότερο ςυνδικαλιςτικό ζργο. Για τθν επίτευξθ του μελετθτικοφ ςτόχου ορίςτθκαν οι ακόλουκοι αντικειμενικοί ςκοποί (βλ. Σχιμα Α) 1. Συλλογι ςτοιχείων/αναηιτθςθ πλθροφοριϊν για τθν ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ ςε Ευρϊπθ και Ελλάδα από δευτερογενείσ πθγζσ. Συνοπτικι επιςκόπθςθ. 2. Σχεδιαςμόσ ποιοτικισ εμπειρικισ ζρευνασ. (Ατομικϊν και ομαδικϊν ςυνεντεφξεων.) 3. Διεξαγωγι 12 ατομικϊν ςυνεντεφξεων βάκουσ και 2 ομάδων εςτιαςμζνθσ ςυηιτθςθσ 4. Επεξεργαςία δεδομζνων και καταγραφι ποριςμάτων τθσ ποιοτικισ ζρευνασ. 5. Σχεδιαςμόσ ποςοτικισ εμπειρικισ ζρευνασ με προςδιοριςμό του πλθροφοριακοφ περιεχομζνου, του ςτατιςτικοφ πλθκυςμοφ και κακϊσ και τθσ μεκοδολογίασ που κα χρθςιμοποιθκεί για τθν δειγματολθψία, τθν ςυλλογι δεδομζνων τθν επεξεργαςία τουσ κακϊσ και τθν ανάλυςθ.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 10 6. Διεξαγωγι ποςοτικισ ζρευνασ με τθν χριςθ δομθμζνου ερωτθματολογίου. 7. Επεξεργαςία και ανάλυςθ των δεδομζνων τθσ ποςοτικισ ζρευνασ. 8. Εξαγωγι ςυμπεραςμάτων και ςυγγραφι ζκκεςθσ (ςυνολικό πόριςμα μελζτθσ). Βιβλιογραφικι Επιςκόπθςθ Ατομικζσ ςυνεντεφξεισ Ομάδεσ εςτιαςμζνθσ ςυηιτθςθσ Ροςοτικι εμπειρικι ζρευνα 121 μελϊν Δ.Σ. ομοςπονδιϊν μελϊν ΓΣΕΒΕΕ με θμιδομθμζνο ερωτθματολόγιο Α) Σφνδεςθ αποτελεςμάτων ποιοτικισ-ποςοτικισ Β) Συγγραφι ςυνολικισ ζκκεςθσ ΧΗΜΑ Α: χεδιαςμόσ ζρευνασ Για τθν υλοποίθςθ του ζργου πραγματοποιικθκε ζνασ ςυνδυαςμόσ ποιοτικισ και ποςοτικισ ζρευνασ.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 11 1.1.1. Επιςκόπθςθ του κζματοσ τθσ ςυνδικαλιςτικισ κατάρτιςθσ Θ επιςκόπθςθ του κζματοσ τθσ ςυνδικαλιςτικισ κατάρτιςθσ περιελάμβανε τθν διερεφνθςθ ιςτοςελίδων άλλων ςυνδικαλιςτικϊν ευρωπαϊκϊν οργανϊςεων, τθν μελζτθ των πρακτικϊν ςυνδικαλιςτικϊν ευρωπαϊκϊν οργανϊςεων και τθν καταγραφι ςθμαντικϊν βιβλίων και άρκρων που ζχουν ωσ κζμα τθν ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ. Θ ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ-εκπαίδευςθ αποτελεί ζνα αναπτυγμζνο επιςτθμονικό πεδίο ςτισ περιςςότερεσ ευρωπαϊκζσ χϊρεσ κακϊσ θ ανάγκθ για μια ςυςτθματικι άςκθςθ των ςυνδικαλιςτικϊν κακθκόντων οδιγθςε ςτθ δθμιουργία εξειδικευμζνων δομϊν παροχισ ςυνδικαλιςτικισ εκπαίδευςθσ, προκειμζνου να ενδυναμωκεί o ρόλοσ των ςυνδικάτων ςτον κοινωνικό διάλογο. Οι απαιτιςεισ των καιρϊν και οι προκλιςεισ των εξελίξεων ςυνθγοροφν ςτον ιςχυρό και διαρκι επιμορφωτικό εξοπλιςμό του κάκε ςυνδικαλιςτικοφ ςτελζχουσ, με διαφορετικζσ μορφζσ ςυνδικαλιςτικισ επιμόρφωςθσ που υπαγορεφουν οι ςυγκεκριμζνεσ ανάγκεσ για τθν κατανόθςθ των νζων εξελίξεων, τθσ γνϊςθσ και τθσ ανάπτυξθσ επιχειρθμάτων κατά ζνα τρόπο μεκοδικό και ςυςτθματικό. Ζτςι κα υπάρξουν βελτιωμζνεσ ανταποκρίςεισ ςτισ νζεσ εξελίξεισ που ςυντελοφνται ςτθν παραγωγι και τθν εργαςία. Θ επιςκόπθςθ, ανζδειξε τθν ςθμαςία τθσ ςυνδικαλιςτικισ κατάρτιςθσ και παρουςίαςε τα ςθμαντικότερα βιματα που ζχουν γίνει ςε αυτόν τον τομζα τόςο ςε ελλθνικό όςο και ςε ευρωπαϊκό επίπεδο. 1.1.2. Ροιοτικι ζρευνα Θ αρχικι ζρευνα που απαιτικθκε για τθν διερεφνθςθ των αναγκϊν τθσ ςυνδικαλιςτικισ επιμόρφωςθσ ενθμζρωςθσ των ςυνδικαλιςτικϊν φορζων-μελϊν τθσ ΓΣΕΒΕΕ ιταν ποιοτικι και ιταν χωριςμζνθ ςε 2 διακριτά ςτάδια: Α) Ατομικζσ ςυνεντεφξεισ βάκουσ Β) Εςτιαςμζνεσ ομαδικζσ ςυηθτιςεισ

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 12 1.1.2.1 Ατομικζσ ςυνεντεφξεισ βάκουσ Οι ατομικζσ ςυνεντεφξεισ βάκουσ ουςιαςτικά είναι ζνασ τρόποσ ςυλλογισ πλθροφοριϊν μθ αυςτθρισ δόμθςθσ, με ζνα ςφνολο ανοικτϊν ι θμι-δομθμζνων ερωτιςεων. Αποτελοφν ζνα από τα βαςικότερα εργαλεία τθσ ποιοτικισ μεκόδου. Ρρόκειται για τθν αλλθλεπίδραςθ, τθν επικοινωνία μεταξφ δφο προςϊπων, (ερευνθτι-ερωτϊμενου) που κακοδθγείται από τον ερευνθτι με ςτόχο τθν καταγραφι πλθροφοριϊν ςχετιηομζνων με το αντικείμενο τθσ ζρευνασ. Με τθν μζκοδο τθσ ατομικισ ςυνζντευξθσ αποφεφγεται θ επίδραςθ/επιρροι τρίτου προςϊπου και δίδεται περιςςότεροσ χρόνοσ ςτον ερωτϊμενο να εκφράςει τισ απόψεισ του. Οι ςυνεντεφξεισ οφείλουν να υπακοφουν ςτθν επιςτθμονικι δεοντολογία όπωσ αυτι εκφράηεται από ζνα ςφνολο κανόνων οι οποίοι κακορίηουν το πλαίςιο μζςα ςτο οποίο διεξάγονται, τον τρόπο που διατυπϊνονται οι ερωτιςεισ και γενικότερα τον τρόπο επικοινωνίασ ερευνθτι-ςυνεντευξιαηόμενου. Οι ερευνθτζσ προςαρμόςτθκαν ςτα δεδομζνα του προγράμματοσ των ερωτϊμενων. Οι ςυναντιςεισ ζγιναν με τθν ςυγκατάκεςθ των ερωτϊμενων, ςτον τόπο και τισ ϊρεσ που τουσ διευκόλυναν. Ρριν από κάκε ςυνζντευξθ ο ερευνθτισ προςδιόριηε το ςκοπό τθσ ζρευνασ, ενθμζρωνε για τθ χρονικι διάρκεια τθσ ςυνζντευξθσ και να προςπακοφςε να μθν υπερβεί το χρόνο αυτό. Οι ατομικζσ ςυνεντεφξεισ βάκουσ (in depth interviews) πραγματοποιικθκαν ςτα γραφεία τθσ ΓΣΕΒΕΕ και τθσ MARC ςτθν Ακινα ςε 10 ςυνδικαλιςτικά ςτελζχθ τθσ ΓΣΕΒΕΕ τα οποία εκπροςωποφςαν όςο δυνατόν περιςςότερο τουσ ενεργοφσ ςυνδικαλιςτζσ τθσ ΓΣΕΒΕΕ κακϊσ και ςε δφο επιςτθμονικοφσ ςυνεργάτεσ τθσ ΓΣΕΒΕΕ. Για τθν πραγματοποίθςθ των ςυνεντεφξεων και τθν καταγραφι των εκτιμιςεων, δθμιουργικθκε ζνασ οδθγόσ ςυνζντευξθσ που εξαςφάλιηε τθν αναφορά όλων των αντικειμζνων διερεφνθςθσ κατά τθν διάρκεια των ςυηθτιςεων.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 13 Θ χρονικι διάρκεια των ςυνεντεφξεων ιταν περίπου μιασ ϊρασ. Το υλικό των ςυνεντεφξεων καταγράφθκε και ςτθν ςυνζχεια απομαγνθτοφωνικθκε και αναλφκθκε. Τα ςυμπεράςματα από τισ ατομικζσ ςυνεντεφξεισ βάκουσ, εκτόσ από το πλοφςιο πλθροφοριακό φορτίο τουσ, αποτζλεςαν ςθμαντικό εργαλείο για τθν τελικι διαμόρφωςθ του οδθγοφ ςυηιτθςθσ των ομαδικϊν ςυνεντεφξεων. 1.1.2.2 Εςτιαςμζνεσ ομαδικζσ ςυηθτιςεισ Οι εςτιαςμζνεσ ομαδικζσ ςυηθτιςεισ (focus groups), κεωροφνται από τισ πλζον κατάλλθλεσ για τθ διεξαγωγι ερευνϊν ποιοτικοφ τφπου. Θ τεχνικι αυτι αποτελεί ζνα μεκοδολογικό εργαλείο άντλθςθσ ποιοτικϊν δεδομζνων, μζςα από μια διαδικαςία άμεςθσ αλλθλεπίδραςθσ των ςυμμετεχόντων ςτθν ομάδα. Ρροχποκζτει τθν άμεςθ αλλθλεπίδραςθ και οργανωμζνθ ςυηιτθςθ των ςυμμετεχόντων ζχοντασ ζνα ςαφϊσ κακοριςμζνο κζμα. Ο ιδανικόσ αρικμόσ των ςυμμετεχόντων ςε μια ομάδα είναι 8-10 άτομα. Τα κφρια προτεριματα αυτισ τθσ τεχνικισ είναι : θ αλλθλεπίδραςθ μεταξφ των μελϊν δθμιουργεί νζεσ ιδζεσ ςε ότι αφορά το κζμα τθσ ςυηιτθςθσ που μπορεί να μθν αναφερκοφν ποτζ ςε ατομικζσ ςυηθτιςεισ οι αντιδράςεισ τθσ ομάδασ παρζχουν τθν ευκαιρία να παρατθριςουμε άμεςα πϊσ λειτουργοφν τα άτομα ςε ςυνκικεσ τθσ ομάδασ θ ομάδα παρζχει κάποια ιδζα για το πόςο ιςχυρά ριηωμζνεσ είναι οι διάφορεσ κζςεισ και γνϊμεσ θ ςυηιτθςθ ςυχνά προκαλεί ςθμαντικά μεγαλφτερο αυκορμθτιςμό και ειλικρίνεια από ό,τι μποροφμε να περιμζνουμε από μία ατομικι ςυνζντευξθ το πλαίςιο τθσ ομάδασ είναι ςυναιςκθματικά προκλθτικό, κατά τρόπο που δεν μπορεί να είναι μία ςυνζντευξθ

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 14 Κάκε ςυνδικαλιςτικό ςτζλεχοσ που ςυμμετείχε ςτισ ομαδικζσ ςυνεντεφξεισ τθσ ΓΣΕΒΕΕ, ενκαρρφνκθκε να εκφράςει τισ απόψεισ του για το κζμα τθσ ςυηιτθςθσ και όμοια εκτζκθκε ςτισ απόψεισ των άλλων ατόμων τθσ ομάδασ. Ο ςυντονιςτισ (moderator) κακοδιγθςε τθ ςυηιτθςθ, εξαςφαλίηοντασ το γεγονόσ ότι οι ςυμμετζχοντεσ πραγματικά ςυηθτοφν κζματα ςχετικά με τθν ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ-ενθμζρωςθ και όποτε ακουγόταν κάποια ενδιαφζρουςα ιδζα τθν διερεφνθςε λεπτομερειακά. Επίςθσ, εξαςφάλιςε τθν ιςότιμθ ςυμμετοχι των παρευριςκομζνων, προςζχοντασ να μθ δθμιουργθκεί κυριαρχικι προςωπικότθτα ςτθν ομάδα που να ζχει ζλεγχο επιρροισ. Οι ςυγκεκριμζνεσ εςτιαςμζνεσ ομαδικζσ ςυηθτιςεισ πραγματοποιικθκαν ςε δφο γκρουπ ςυνδικαλιςτικϊν ςτελεχϊν τθσ ΓΣΕΒΕΕ τα οποία εκπροςωποφςαν όςο δυνατόν περιςςότερο τουσ ενεργοφσ ςυνδικαλιςτζσ τθσ ΓΣΕΒΕΕ. Τα μζλθ των ομάδων για τθν ςφαιρικι αντιμετϊπιςθ των ερωτθμάτων τθσ ζρευνασ διζφεραν ωσ προσ τθν ιδιότθτα, το αντικείμενο επαγγελματικισ εναςχόλθςθσ και τθν περιοχι όπου ζδρευε θ επιχείρθςι τουσ. Υπιρξε λοιπόν διαςπορά ςτουσ κλάδουσ και γεωγραφικι διαςπορά. Συγκεκριμζνα ςυμπεριλαμβάνονταν ςυνδικαλιςτζσ από τον χϊρο των Μεςιτϊν-Αςτικϊν Συμβάςεων, από τον χϊρο των Ανκοπωλϊν, των Θλεκτρολόγων, των Συντθρθτϊν Ανελκυςτιρων, των Θλεκτρικϊν Συςκευϊν, των Βαφζων Λαμαρινάδων, από το χϊρο του αυτοκινιτου, του ενδφματοσ-κλωςτοχφαντουργίασ. Ταυτόχρονα οι ςυμμετζχοντεσ είχαν ζδρα τθν Ακινα, τθν Θεςςαλονίκθ, τθν Ράτρα, το Θράκλειο, τθν Λάριςα κ.α. Στον παρακάτω πίνακα καταγράφεται θ ςφνκεςθ των δφο εςτιαςμζνων ομαδικϊν ςυηθτιςεων: Τόποσ Διεξαγωγισ Ακινα Θεςςαλονίκθ Θμερομθνία Διεξαγωγισ 19 Νοεμβρίου 2010 24 Νοεμβρίου 2010 Σφνολο ςυμμετεχόντων 10 9 Οι ομαδικζσ ςυηθτιςεισ βιντεοςκοπικθκαν για τισ ανάγκεσ επεξεργαςίασ και ανάλυςθσ του πλθροφοριακοφ υλικοφ.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 15 Τα βιματα εφαρμογισ και θ εξζλιξθ των ομάδων εςτιαςμζνου ενδιαφζροντοσ περιλάμβαναν τισ ακόλουκεσ φάςεισ: Ρροετοιμαςία Οδθγόσ ςυηιτθςθσ Επιλογι και Ειδοποίθςθ ςυμμετεχόντων Τεχνικζσ προβλζψεισ/ υλικά που κα χρθςιμοποιθκοφν Διεξαγωγι Ειςαγωγι (γνωριμία των ςυμμετεχόντων, ειςαγωγικζσ ερωτιςεισ για το προφίλ των ςυμμετεχόντων) Γενικζσ πλθροφορίεσ (μεταβατικζσ ερωτιςεισ που οδθγοφν κατά ςαφι τρόπο προσ το κυρίωσ κζμα τθσ ςυνδικαλιςτικισ κατάρτιςθσ), Κυρίωσ μζροσ (ερωτιςεισ - κλειδιά για τθν ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ και το πϊσ οι ςυμμετζχοντεσ τθν αντιλαμβάνονται), Επίλογοσ - κλείςιμο (ςυμπεράςματα, βακμόσ ςυμφωνίασ ςυμμετεχόντων ςχετικά με τθν ανάγκθ και το περιεχόμενο που κα πρζπει να ζχει θ ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ). Ανάλυςθ Απομαγνθτοφϊνθςθ Επεξεργαςία υλικοφ Συμπεράςματα

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 16 1.1.2.3 Ροςοτικι Ζρευνα Οι πλθροφορίεσ που παρζχει μια ποιοτικι ζρευνα είναι πλοφςιεσ ςε βάκοσ και λεπτομζρεια, αλλά θ μθ δομθμζνθ μορφι τουσ κάνει μερικζσ φορζσ δφςκολθ τθν κατάλθξθ ςε ατράνταχτα, ξεκάκαρα ςυμπεράςματα. Γι αυτό ιταν απόλυτα αναγκαίο να ακολουκιςει θ ποςοτικι καταγραφι. Θ ποςοτικι ζρευνα ακολοφκθςε τισ εξισ εργαςίεσ: Τθν διαμόρφωςθ ερωτθματολογίου Τθν καταςκευι προγράμματοσ ειςαγωγισ ςτοιχείων Τθν δειγματολθψία Σεμινάριο εκπαίδευςθσ ερευνθτϊν Τθν πιλοτικι εφαρμογι και επαλικευςθ Τθν διεξαγωγι ςυνεντεφξεων/ ςυμπλιρωςθ ερωτθματολογίων Τθν καταχϊρθςθ ςτοιχείων ςε βάςθ δεδομζνων Τθν εποπτεία τθσ ζρευνασ Τουσ απαραίτθτουσ ελζγχουσ (πλθρότθτα απαντιςεων, λογικζσ ςυςχετίςεισ κ.λ.π.) Τθν ςτατιςτικι ανάλυςθ / επεξεργαςία ςτοιχείων Τθν κωδικοποίθςθ των ανοιχτϊν ερωτιςεων Τισ πινακοποιιςεισ Τθν παρουςίαςθ αποτελεςμάτων με διαγράμματα Τθν ςυγγραφι ςυμπεραςμάτων Θ ποςοτικι ζρευνα πραγματοποιικθκε ςφμφωνα με τισ προδιαγραφζσ του ζργου ςε δείγμα 121 ςυνδικαλιςτϊν πανελλαδικά.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 17 Για τθν ςυλλογι πλθροφοριϊν τθσ ποςοτικισ ζρευνασ χρθςιμοποιικθκε θ ερευνθτικι μζκοδοσ των τθλεφωνικϊν ςυνεντεφξεων. Θ ςυλλογι των ςτοιχείων ζγινε με τθν βοικεια του δικτφου θλεκτρονικϊν υπολογιςτϊν (μζκοδοσ CATI Computer Assisted Telephone Interviews), με τθλεφωνικζσ ςυνεντεφξεισ βάςει θλεκτρονικοφ ερωτθματολογίου, με ερωτιςεισ οι οποίεσ εμφανίηονται μία - μία ςτθν οκόνθ κατά τθν διάρκεια τθσ ςυνζντευξθσ ενϊ το ίδιο το πρόγραμμα αναλαμβάνει τον ζλεγχο των ειςαγόμενων απαντιςεων όςον αφορά τθν εςωτερικι ςυνζπεια με τθν ροι και τθν δομι του ερωτθματολογίου. Συνεπϊσ, ςυνζντευξθ, ζλεγχοσ και ειςαγωγι ζγιναν ταυτόχρονα, μειϊνοντασ ςθμαντικά τον χρόνο ολοκλιρωςθσ τθσ ζρευνασ. Τα πλεονεκτιματα τθσ ςυγκεκριμζνθσ τεχνικισ είναι: Ρρόςβαςθ: εφκολθ και άμεςθ πρόςβαςθ ςε κάκε ερωτϊμενο, ςε οποιοδιποτε ςθμείο. Δείγμα: κεωρείται κατάλλθλθ για ζρευνεσ με μεγάλθ διαςπορά του δείγματοσ. «Ζλεγχοσ»: «Οn line» ςυνακρόαςθ των ερευνθτϊν που διεξάγουν τθν ζρευνα ωσ προσ: o o o Τθ ςυνζπεια ςτθ μεκοδολογία που ακολουκείται Τθ ςυνζπεια ςτο ςχεδιαςκζν δείγμα Τθν αντιπροςωπευτικότθτα του δείγματοσ, εφαρμογι των ποςοςτϊςεων («quotas»)

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 18 ΣΥΝΔΙΚΑΛΙΣΤΙΚΘ ΚΑΤΑΤΙΣΘ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΥΩΡΘ (Ρεριςςότερεσ λεπτομζρειεσ παρουςιάηονται ςτο Ραραδοτζο α φάςθσ: desk research)

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 19 2.1. Συνδικαλιςτικι Κατάρτιςθ Οργανϊςεων Εργοδοτϊν και Εργαηομζνων Ομοιότθτεσ και Διαφορζσ Θ κεματολογία τθσ ςυνδικαλιςτικισ εκπαίδευςθσ κατάρτιςθσ μπορεί να παρουςιάηει ςθμαντικζσ ομοιότθτεσ μεταξφ οργανϊςεων εργοδοτϊν και εργαηομζνων, εμπεριζχει όμωσ ςθμαντικζσ διαφορζσ ςτον τρόπο προςζγγιςθσ ακόμθ και τθσ ίδιασ κεματολογίασ. Αν και οι κεματικζσ ενότθτεσ γενικότερου ενδιαφζροντοσ προςομοιάηουν ςε περιεχόμενο, είναι ωςτόςο εντελϊσ διαφορετικι θ οπτικι γωνία από τθν οποία προςεγγίηεται το αντικείμενο εκπαίδευςθσ. Μάλιςτα ςε οργανϊςεισ εργοδοτϊν, ο όροσ «ςυνδικαλιςτικι» αναφορικά με τον χαρακτιρα τθσ υλοποιοφμενθσ εκπαίδευςθσ δεν είναι ευρζωσ διαδεδομζνοσ. Ακόμθ και ςτισ περιπτϊςεισ των οργανϊςεων εκείνων ι των φορζων εκπαίδευςθσ κατάρτιςθσ ςτουσ οποίουσ ζχουν υλοποιθκεί ενζργειεσ επιμόρφωςθσ αντιπροςϊπων εργοδοτικϊν οργανϊςεων, ο όροσ «ςυνδικαλιςτικι» φαίνεται ότι αποφεφγεται ςυνειδθτά. Στισ περιςςότερεσ περιπτϊςεισ εργοδοτικϊν οργανϊςεων (όπωσ λόγου χάρθ ςτθν Ομοςπονδία Εργοδοτϊν και Βιομθχάνων Κφπρου) πραγματοποιοφνται μακιματα που μποροφν να αποτελζςουν αντικείμενα ενόσ ολοκλθρωμζνου προγράμματοσ ςυνδικαλιςτικισ εκπαίδευςθσ-κατάρτιςθσ, όπωσ π.χ. οι εργαςιακζσ ςχζςεισ ι οι τεχνικζσ διαπραγματεφςεων, αλλά διδάςκονται μεμονωμζνα και ζχουν περιςςότερο τον χαρακτιρα ενίςχυςθσ του γνωςτικοφ υποβάκρου των επιχειρθματιϊν μελϊν τουσ κατά τθν άςκθςθ τθσ κακθμερινισ επιχειρθματικισ τουσ δραςτθριότθτασ, παρά τθν «επιμόρφωςθ» του ςυνδικαλιςτιεπιχειρθματία. Σκοπόσ δθλαδι των γνωςτϊν μζχρι ςιμερα προγραμμάτων διδαςκαλίασ ςε οργανϊςεισ εργοδοτϊν είναι θ ενίςχυςθ των επαγγελματικϊν δεξιοτιτων του επιχειρθματία ι θ εκπαίδευςι του ςε αποδοτικότερα ςχιματα διαχείριςθσ του ανκρϊπινου δυναμικοφ τθσ επιχείρθςισ του. Ππωσ είναι ευνόθτο θ βαςικι ομάδα ςτόχοσ αυτϊν των ενεργειϊν εκπαίδευςθσ κατάρτιςθσ είναι επιχειρθματίεσ που απαςχολοφν προςωπικό, και μάλιςτα όχι

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 20 αμελθτζου μεγζκουσ, κακϊσ θ χρθςιμότθτα αυτϊν των γνϊςεων πολλαπλαςιάηεται ανάλογα με το μζγεκοσ του διαχειριηόμενου προςωπικοφ. Θ οργανωμζνθ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ μζχρι ςιμερα ςτρζφεται αποκλειςτικά ςτουσ εργαηόμενουσ, κακϊσ εκείνοι φαίνεται ότι ζχουν μεγαλφτερθ ανάγκθ από ιςχυροποίθςθ των επιχειρθμάτων τουσ. Για τθν περίπτωςθ τθσ ΓΣΕΒΕΕ, το μοντζλο που προκρίνεται φαίνεται να ομοιάηει τθσ τυπικισ παραδοςιακισ ςυνδικαλιςτικισ επιμόρφωςθσ-κατάρτιςθσ εργαηομζνων. Ενόσ οργανωμζνου δθλαδι εκπαιδευτικοφ προγράμματοσ, που κα διδαχκεί ςε περιβάλλον τάξθσ, είτε ωσ ζνα ενιαίο ολοκλθρωμζνο πρόγραμμα, είτε με τθ μορφι ξεχωριςτϊν κεματικϊν ενοτιτων, θ επιλογι των οποίων κα αφινεται ςτθ διακριτικι ευχζρεια του ενδιαφερόμενου ςυνδικαλιςτικοφ ςτελζχουσ, με βαςικι διαφορά τον προςανατολιςμό του εκπαιδευτικοφ υλικοφ, που αντί να εξυπθρετεί τισ ανάγκεσ ενόσ ςυνδικαλιςτι-εργαηόμενου κα ςτραφεί ςτον εμπλουτιςμό των γνϊςεων του ςυνδικαλιςτι-εργοδότθ. 2.2. Συνδικαλιςτικζσ Οργανϊςεισ και Κατάρτιςθ ςτθν Ευρϊπθ και ςτθν Ελλάδα Αυτό που επικρατεί ςτισ χϊρεσ τθσ Ε.Ε είναι θ παρουςία κεςμϊν και μορφϊν ςυνδικαλιςτικισ εκπαίδευςθσ που παρζχεται από διαφορετικοφσ φορείσ των ςυνδικάτων ι φορείσ που ςυνεργάηονται με τα ςυνδικάτα. Είναι φανερό ότι δεν υπάρχει ενιαία δομι οφτε ςτισ διαφορετικζσ χϊρεσ, οφτε ςτο εςωτερικό των επιμζρουσ χωρϊν. Σε κάποιεσ ευρωπαϊκζσ χϊρεσ θ ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ είτε καταλιγει ςε απόκτθςθ πιςτοποιθμζνων διπλωμάτων για τουσ καταρτιηόμενουσ, είτε ςε απόκτθςθ γνϊςεων χωρίσ πιςτοποίθςθ. Αξίηει να ςθμειωκεί ότι μιλϊντασ για ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ ςτα ευρωπαϊκά κράτθ-μζλθ, αναφερόμαςτε ςχεδόν αποκλειςτικά ςε ςυνδικαλιςτικζσ οργανϊςεισ εργαηομζνων.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 21 2.2.1. Διεκνείσ οργανϊςεισ και ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ Το Ευρωπαϊκό Συνδικαλιςτικό Ινςτιτοφτο (ETUI), είναι πρωτοπόρο ςτθν προςπάκεια τθσ ςυνδικαλιςτικισ κατάρτιςθσ ςε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Το ETUI είναι μια διεκνισ μθ κερδοςκοπικι ζνωςθ που δθμιουργικθκε τον Οκτϊβριο του 2008 από το ETUI-REHS που είχε δθμιουργθκεί τον Απρίλιο του 2005. Το ETUI-REHS ιταν το αποτζλεςμα τθσ ςυγχϊνευςθσ τριϊν φορζων: του αρχικοφ Ευρωπαϊκοφ Συνδικαλιςτικοφ Ινςτιτοφτου (ETUI), των Ευρωπαϊκϊν Συνδικάτων Ακαδθμίασ (ETUCO) και του Τεχνικοφ Συνδικαλιςτικοφ Γραφείου (BTS). Σφμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συνδικαλιςτικό Ινςτιτοφτο, τα ςυνδικάτα κατά τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίηουν αρκετζσ προκλιςεισ ςχετικά με τθν παροχι ςυνδικαλιςτικισ εκπαίδευςθσ - θ ςθμαντικότερθ από τισ οποίεσ αναφζρεται ςτθν ανάγκθ μεγαλφτερθσ οικονομικισ αποτελεςματικότθτασ των διακζςιμων πόρων. Επιπλζον, υπάρχουν πολλζσ ενδείξεισ ότι αρκετζσ χϊρεσ μετακινοφνται προσ τθν πιςτοποίθςθ των προγραμμάτων τουσ διαμζςου εξωτερικϊν οργανιςμϊν. Επίςθσ, παρατθρείται μία τάςθ μετάβαςθσ από τθν εκπαίδευςθ ςφμφωνα με τθ ηιτθςθ από τουσ εκπαιδευόμενουσ (demand led training) προσ τθν εκπαίδευςθ που εξειδικεφεται ςτουσ ςυνδικαλιςτικοφσ ςτόχουσ. Tο CEDEFOP (Ευρωπαϊκό Κζντρο για τθν Ανάπτυξθ τθσ Επαγγελματικισ Κατάρτιςθσ) δθμιουργικθκε το 1975 (βάςθ του Council Regulation of 10 February 1975 establishing a European Centre for the Development of Vocational Training (Cedefop) EEC No 337/75, Official Journal of the European Communities L39, 13.2.1975 as last amended by Council Regulation EC No. 2051/2004). Το CEDEFOP είναι το κζντρο αναφοράσ τθσ ΕΕ για τθν επαγγελματικι εκπαίδευςθ και κατάρτιςθ και πιο ςυγκεκριμζνα είναι ζνασ από τουσ πρϊτουσ εξειδικευμζνουσ και αποκεντρωμζνουσ οργανιςμοφσ που ζχουν ςυςτακεί για να παρζχει επιςτθμονικι και τεχνικι τεχνογνωςία ςε ςυγκεκριμζνουσ τομείσ και τθν προϊκθςθ τθσ ανταλλαγισ ιδεϊν μεταξφ

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 22 διαφορετικϊν ευρωπαϊκϊν εταίρων. Τα κακικοντα του CEDEFOP περιλαμβάνουν: τθν κατάρτιςθ επιλεγμζνων μελετϊν, τθν ςυμβολι ςτθν ανάπτυξθ και τον ςυντονιςμό τθσ ζρευνασ, τθν αξιοποίθςθ και διάδοςθ πλθροφοριϊν, τθν ενκάρρυνςθ κοινϊν προςεγγίςεων για τθν επαγγελματικι εκπαίδευςθ και κατάρτιςθ, τθν παροχι ενόσ φόρουμ για τθ ςυηιτθςθ και τθν ανταλλαγι ιδεϊν. Σθμαντικι δουλειά πάνω ςτθν ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ κάνει επίςθσ και θ UEAPME, θ οργάνωςθ των εργοδοτϊν που εκπροςωποφν τα ςυμφζροντα των ευρωπαϊκϊν βιοτεχνιϊν, του εμπορίου και των μικρομεςαίων επιχειριςεων ςε επίπεδο Ευρωπαϊκισ Ζνωςθσ. Ρρόκειται για μια μθ κερδοςκοπικι και μθ κομματικι οργάνωςθ. Θ UEAPME περιλαμβάνει 82 οργανϊςεισ-μζλθ από 34 χϊρεσ, που αποτελοφνται από τισ εκνικζσ ομοςπονδίεσ των ΜΜΕ, τισ ευρωπαϊκζσ ομοςπονδίεσ και άλλα ςυνεργαηόμενα μζλθ. Θ UEAPME λοιπόν αντιπροςωπεφει πάνω από 12 εκατομμφρια επιχειριςεισ, που απαςχολοφν περίπου 55 εκατομμφρια εργαηομζνουσ ςε όλθ τθν Ευρϊπθ. H Ακαδθμία Avignon αποτελεί το think-tank και το ερευνθτικό ινςτιτοφτο τθσ UEAPME για τισ βιοτεχνίεσ και τισ ΜΜΕ. Θ Διεκνισ Οργάνωςθ Εργαςίασ (ILO) είναι θ ειδικευμζνθ οργάνωςθ του ΟΘΕ που επιδιϊκει τθν προϊκθςθ τθσ κοινωνικισ δικαιοςφνθσ και των διεκνϊσ αναγνωριςμζνων ανκρωπίνων και εργαςιακϊν δικαιωμάτων. Κακορίηει τα διεκνι πρότυπα εργαςίασ με τθ μορφι ςυμβάςεων και ςυςτάςεων οι οποίεσ ορίηουν τα ελάχιςτα πρότυπα των βαςικϊν δικαιωμάτων εργαςίασ. Δουλεφοντασ ςε ςτενι ςυνεργαςία με τουσ περιφερειακοφσ και εκνικοφσ φορείσ κατάρτιςθσ, το κζντρο ςυμβάλλει ςτθ διάδοςθ των αρχϊν και των πολιτικϊν του ILO, κακϊσ και ςτθν ενίςχυςθ τθσ ικανότθτασ των εκνικϊν κεςμικϊν οργάνων να εφαρμόςουν τα ςχετικά προγράμματα, ςφμφωνα με τουσ ςτρατθγικοφσ ςτόχουσ του. Το ILO ζχει ιδρφςει το ITCILO (International Institute for Labour Studies) με εμπειρία 45 χρόνων ςτθν παροχι κατάρτιςθσ και ευκαιριϊν μάκθςθσ ςε φορείσ λιψθσ αποφάςεων, ςε διευκυντζσ, ςε επαγγελματίεσ, αλλά και ςε εκπαιδευτζσ από τισ τρεισ ςυνιςτϊςεσ του ILO - κυβερνιςεισ, οργανϊςεισ εργαηομζνων και εργοδοτϊν και το INST (International Institute for Labour Studies). Το ITCILO είναι κζντρο προθγμζνων μελετϊν ςε κοινωνικό και εργαςιακό τομζα.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 23 Το TRACE είναι ζνα ςχζδιο μεγάλθσ κλίμακασ που ζχει ωσ ςτόχο να βελτιϊςει τθν ικανότθτα των ευρωπαϊκϊν ςυνδικαλιςτικϊν οργανϊςεων να ανταποκρίνονται ςτισ οικονομικζσ και βιομθχανικζσ αλλαγζσ και να υπεραςπίηει τα ςυμφζροντα των εργαηόμενων, ανδρϊν και γυναικϊν, που αντιμετωπίηουν αυτι τθν πρόκλθςθ. Ο ςτόχοσ του ζργου είναι θ δθμιουργία υποδομϊν εντόσ των ςυνδικαλιςτικϊν οργανϊςεων, για να αντιμετωπιςτοφν οι καταςτάςεισ των μεγάλων οικονομικϊν και βιομθχανικϊν αλλαγϊν με: Α) ανάπτυξθ των γνϊςεων, τθσ κατανόθςθσ και των δεξιοτιτων των εκπροςϊπων των ςυνδικαλιςτικϊν οργανϊςεων για τθν πρόβλεψθ και τθν προετοιμαςία τθσ οικονομικισ και βιομθχανικισ αλλαγισ ζτςι ϊςτε να ςυνοδεφςει τισ καταςτάςεισ τθσ αναδιάρκρωςθσ πιο αποτελεςματικά και Β) ανταλλαγι και ανάπτυξθ προτφπων καλϊν πρακτικϊν ςτο χειριςμό περιπτϊςεων αναδιάρκρωςθσ με ελάχιςτο κοινωνικό κόςτοσ μζςω, για παράδειγμα, τθσ βελτίωςθ των διαδικαςιϊν ενθμζρωςθσ και διαβοφλευςθσ και τισ δυνατότθτεσ τθσ δια βίου μάκθςθσ. 2.2.2. Ευρωπαϊκζσ χϊρεσ και ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ Θ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ ςτθν Αγγλία αναπτφχκθκε κυρίωσ όταν μετά το 1968 αναγνωρίςτθκε θ ςθμαςία τθσ ςυλλογικισ διαπραγμάτευςθσ. Από το 1970 με νομικι ρφκμιςθ οι ςυνδικαλιςτζσ ςτο Ρρωτοβάκμιο επίπεδο ζχουν δικαίωμα ςτθν πλθρωμζνθ άδεια για τθν παρακολοφκθςθ μακθμάτων που ζχουν τθν ζγκριςθ τθσ Συνομοςπονδίασ Βρετανικϊν Συνδικάτων (TUC) ι των μελϊν τθσ αν και θ εκπαιδευτικι άδεια με αποδοχζσ δεν καλφπτει τουσ ςυνδικαλιςτικοφσ εκπροςϊπουσ και τα ςτελζχθ που δραςτθριοποιοφνται ςε εργαςιακοφσ χϊρουσ όπου το ςωματείο δεν είναι αναγνωριςμζνο από τον εργοδότθ. Αυτι θ ρφκμιςθ οδιγθςε ςτθ ραγδαία ανάπτυξθ του εκπαιδευτικοφ τμιματοσ τθσ ςυνομοςπονδίασ. Μεγάλο μζροσ τθσ εκπαίδευςθσ των ςυνδικαλιςτικϊν εκπροςϊπων μάλιςτα χρθματοδοτείται από το Συμβοφλιο Συνεχιηόμενθσ Εκπαίδευςθσ. Το TUC δθμιοφργθςε το Union Learn, προκειμζνου να βοθκιςει τα ςυνδικάτα να αναπτφξουν και να διαφοροποιιςουν τισ παροχζσ τουσ. Ζχει ςυςτακεί για να βοθκιςει τα ςυνδικάτα ςτθ διάδοςθ τθσ δια βίου μάκθςθσ ςε ακόμθ περιςςότερα μζλθ. Ραραδείγματα μακθμάτων που προςφζρονται είναι «Ρροχωρθμζνα μακιματα για εκπροςϊπουσ ςωματίων», «Εκπρόςωποι ςυνδικαλιςτικϊν ενϊςεων», «Υγεία και Αςφάλεια», «Union Learning Representatives», «Δίπλωμα ςτθν

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 24 Εργατικι Νομοκεςία», «Δίπλωμα ςτο Σφγχρονο Συνδικαλιςμό», «Συνδικάτα και Ρεριβάλλον» κ.α. Στθν Αγγλία υπάρχει ακόμα το WEA - Workers Educational Association- που είναι θ μεγαλφτερθ εκελοντικι οργάνωςθ τθσ Βρετανίασ ςτον τομζα τθσ εκπαίδευςθσ ενθλίκων και εργαηομζνων. Θ οργανωμζνθ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ ςτθν Ιρλανδία άρχιςε ςτα μζςα του 1960 με τθν όχι τόςο επιτυχθμζνθ προςπάκεια του Κολεγίου του Λαοφ (People s College) να οργανϊςει ζνα μάκθμα ςε «Συνδικαλιςτικά Ηθτιματα». Το Κολζγιο ςε μια δεφτερθ προςπάκειά του άρχιςε να οργανϊνει με επιτυχία καλοκαιρινά μακιματα και μακιματα το Σαββατοκφριακο. Από το 1994 θ εκπαίδευςθ και θ κατάρτιςθ ζχουν τεκεί ςαν βαςικι προτεραιότθτα των Ιρλανδζηικων Συνδικάτων. Θ Ιρλανδζηικθ Συνομοςπονδία Εργαηομζνων (ICTU) ζχει προβεί ςε αρκετζσ ςυμβάςεισ με εργοδότεσ για τθν κατοχφρωςθ τθσ εκπαιδευτικισ άδειασ με αποδοχζσ και διακζτει τισ δικζσ τθσ εκπαιδευτικζσ δομζσ. Ακόμα δαπανά ζνα μεγάλο αρικμό χρθμάτων κάκε χρόνο για τθ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ από τα οποία περίπου το 1/3 προζρχεται από τον FAS (Εκνικι Αρχι Κατάρτιςθσ). Ραραδείγματα ςεμιναρίων περιλαμβάνουν τθ «Βαςικι Συνδικαλιςτικι Εκπαίδευςθ για πρωτοβάκμιουσ Συνδικαλιςτζσ και ςυνδικαλιςτικοφσ εκπροςϊπουσ», «Ριςτοποιθτικό ςτισ Μελζτεσ Επιχειρθματικότθτασ», «Δίπλωμα και Ρτυχίο ςτισ Συνδικαλιςτικζσ Σπουδζσ» κ.α. Το ISME ακόμα είναι ζνασ ανεξάρτθτοσ οργανιςμόσ για τισ ιρλανδικζσ μικρζσ και μεςαίεσ επιχειριςεισ, με πάνω από 8.500 μζλθ ςε εκνικό επίπεδο. Τα μακιματα που προςφζρονται είναι με ζξοδα των επιχειριςεων (Essential Management Skills, Certificate in SME Management, Advance Business Programme). Στθν Νορβθγία θ παρζμβαςθ των Νορβθγικϊν Συνδικάτων ςε ηθτιματα ςυνδικαλιςτικισ εκπαίδευςθσ ξεκίνθςε ςτισ αρχζσ του 1930 όταν το εργατικό κίνθμα ανζπτυξε οργανωμζνεσ υπθρεςίεσ εκπαίδευςθσ προσ τα μζλθ και ςτελζχθ του ςε μία προςπάκεια βελτίωςθσ του χαμθλοφ εκπαιδευτικοφ επιπζδου τθσ χϊρασ. Ζτςι το 1931 ιδρφκθκε ο Σφνδεςμοσ για τθν Εκπαίδευςθ των Εργατϊν (AOF) και το 1933 το Σχολείο Εργαςίασ (Γυμνάςιο- High School), ενϊ ακολοφκθςαν άλλεσ εκπαιδευτικζσ δομζσ που εντάχκθκαν ςτο επίςθμο δίκτυο των Λαϊκϊν Σχολείων (Γυμναςίων). Ο AOF είναι ο κφριοσ προμθκευτισ των προγραμμάτων εκπαίδευςθσ ενθλίκων ςτον κόςμο τθσ εργαςίασ ςτθν Νορβθγία, χρθςιμοποιϊντασ μια

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 25 εκπαιδευτικι προςζγγιςθ που βαςίηεται ςτθν μάκθςθ μζςω τθσ πράξθσ και λαμβάνοντασ πάντα υπόψθ τισ ατομικζσ ανάγκεσ και το προςωπικό υπόβακρο του εκπαιδευομζνου. Θ Αυςτρία αποτελεί τθ χϊρα με τθ μεγαλφτερθ ανάπτυξθ ςτθ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ. Το επιμελθτιριο εργαηομζνων είναι ο νόμιμοσ εκπρόςωποσ των εργαηομζνων ςτθν Αυςτρία και κατά τα τελευταία χρόνια αναπτφςςει αρκετά προγράμματα ςυνδικαλιςτικισ εκπαίδευςθσ ςε ηθτιματα τθσ Ε.Ε., των επιπτϊςεων των νζων τεχνολογιϊν, των δεξιοτιτων επικοινωνίασ, κλπ. Θ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ ςτο Βζλγιο αναπτφςςεται από τισ δφο κφριεσ ςυνδικαλιςτικζσ ςυνομοςπονδίεσ τθν Βελγικι Γενικι Ομοςπονδία Εργαςίασ - ABVV / FGTB και τθ Συνομοςπονδία των Χριςτιανικϊν Συνδικάτων - ACV/CGS. Για τθν ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ υπάρχουν κεντρικά οργανωμζνα διακλαδικά προγράμματα και προγράμματα για ειδικζσ πλθκυςμιακζσ ομάδεσ (γυναίκεσ, μετανάςτεσ, νζοι). Θ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ ςτθ Σουθδία κατά τα τελευταία χρόνια ζχει αλλάξει από μία αυςτθρά δομθμζνθ και ςταδιακι εκπαίδευςθ προσ μία περιςςότερο ευζλικτθ και κατά ενότθτεσ εκπαίδευςθ, θ οποία παρζχεται με το ςυνδυαςμό διαφορετικϊν διαδρομϊν μάκθςθσ. Θ Συνομοςπονδία των εργαηομζνων (LO) οργανϊνει πτυχιακά μακιματα ςε κολεγιακό ι πανεπιςτθμιακό επίπεδο, ενϊ θ ςυνομοςπονδία των υπαλλιλων (TCO) - αν και δεν δραςτθριοποιείται ιδιαίτερα ςτθ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ - οργανϊνει ςε ανϊτερο επίπεδο εξειδικευμζνα μακιματα μετά από αίτθςθ των ςυνδικάτων. Θ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ ςτθν Ολλανδία παρζχεται με αυτοχρθματοδότθςθ των ςυνδικάτων, ενϊ θ εκπαίδευςθ των μελϊν των ςυμβουλίων των εργαηομζνων χρθματοδοτείται από ειδικι ειςφορά τθν οποία διαχειρίηονται από κοινοφ οι εργοδότεσ και οι εργαηόμενοι. Το υφιςτάμενο ςφςτθμα ςτθ Γαλλία είναι αποτζλεςμα μίασ διαδικαςίασ που άρχιςε με το νόμο τθσ 23θσ Ιουλίου 1957 ςχετικά με τθν εκπαιδευτικι άδεια των εργαηομζνων. Στθ Γαλλία

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 26 θ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ είναι πάνω απ όλα κατάρτιςθ των ςυνδικαλιςτϊν. Θ πρωταρχικι λειτουργία τθσ ςυνδικαλιςτικισ εκπαίδευςθσ δεν είναι θ απόκτθςθ τεχνικϊν γνϊςεων, αλλά θ ανάπτυξθ των αιτθμάτων ςτθ βάςθ των προτεραιοτιτων που προςδιορίηονται από τα ςυνδικάτα ςτο πλαίςιο των ςτρατθγικϊν τουσ επιλογϊν και χωρίσ κάτι τζτοιο να οδθγεί αποκλειςτικά ςε ιδεολογικι επιμόρφωςθ. Για τθ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ ςτθ Γαλλία διακρίνονται δφο ειδϊν προγράμματα: α) γενικι ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ και β) εξειδικευμζνθ κατάρτιςθ. Στθν Γερμανία μζχρι το 1960 θ ζμφαςθ τθσ ςυνδικαλιςτικισ εκπαίδευςθσ ιταν ςτθν ανάπτυξθ δεξιοτιτων των ςυνδικαλιςτικϊν ςτελεχϊν και των ςυνδικαλιςτικϊν εκπροςϊπων. Το 1947 επανιδρφκθκε θ Ακαδθμία Εργαςίασ και ακολοφκθςαν άλλεσ παρεμφερείσ ακαδθμίεσ, όπωσ θ Κοινωνικι Ακαδθμία του Ντόρτμουντ κ.ά. Από το 1972 κεςπίςτθκε θ εκπαιδευτικι άδεια των μελϊν των ςυμβουλίων των εργαηομζνων που ςταδιακά επεκτάκθκε και ςε άλλεσ κατθγορίεσ ςυνδικαλιςτικϊν ςτελεχϊν. Στα προγράμματα ςυνδικαλιςτικισ εκπαίδευςθσ τθσ DGB (Γερμανικι Συνομοςπονδία Συνδικάτων) περιλαμβάνονταν τα παρακάτω κζματα: «Εργαςιακοί νόμοι», «Οικονομικό και πολιτικό Μάνατημεντ», «Μιςκοί και επικρατοφςεσ ςυνκικεσ», «Υγιεινι και αςφάλεια ςτθν εργαςία», «Ρεριβαλλοντικά ηθτιματα», «Ραγκοςμιοποίθςθ», «Οργάνωςθ τθσ εργαςίασ», «Υπολογιςτζσ», «Κατάρτιςθ ςτθν επικοινωνία», «Κοινωνικι πολιτικι» κ.α. Στθ Δανία οι ρίηεσ τθσ παρζμβαςθσ των Δανζηικων Συνδικάτων ςε ηθτιματα εκπαίδευςθσ ανάγονται ςτα «Λαϊκά» Σχολεία των Αγροτϊν που αναπτφχκθκαν από το 1844. Το 1910 δθμιουργικθκε το πρϊτο λαϊκό ςχολείο (Γυμνάςιο-high school) των εργατϊν και το 1924 ο Σφνδεςμοσ για τθν Εκπαίδευςθ των Εργατϊν. Το LO (Landsorganisationen i Danmark ι απλά LO) είναι θ Δανικι Συνομοςπονδία Συνδικαλιςτικϊν Οργανϊςεων που ιδρφκθκε το 1898. Τα βαςικά κζματα που αναπτφςςονται ςτα βαςικά προγράμματα είναι: αλλθλεγγφθ, ςυλλογικζσ ςυμβάςεισ, νομοκεςία εργαςίασ, κακικοντα και δομι του εργατικοφ κινιματοσ, διεκνισ ςυνδικαλιςτικι δραςτθριότθτα κ.α.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 27 Θ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ ςτθ Φινλανδία γίνεται κυρίωσ διαμζςου των οργανιςμϊν εκπαίδευςθσ ενθλίκων όπωσ είναι τα ςυνδικαλιςτικά κολζγια, τα λαϊκά ςχολεία και τα κζντρα ςπουδϊν. Τα κολζγια επικεντρϊνονται ςτθν εκπαίδευςθ των ςυνδικαλιςτϊν και των ςυνδικαλιςτικϊν ςτελεχϊν και τα κζντρα ςπουδϊν ενεργοποιοφνται ςτο περιφερειακό και το τοπικό επίπεδο. Πλα τα παραπάνω ζχουν δικαίωμα κρατικισ επιδότθςθσ με βάςθ το νόμο. Θ κεντρικι οργάνωςθ φινλανδικϊν ςυνδικάτων SAK- είναι θ παλαιότερθ ςυνομοςπονδία των εργαηομζνων ςτθ Φινλανδία. Τα βαςικά πεδία εκπαίδευςθσ που προςφζρει είναι: τα δικαιϊματα, τα κακικοντα και οι υποχρεϊςεισ των πρωτοβάκμιων ςυνδικαλιςτϊν, βαςικά ςθμεία τθσ εργαςιακισ νομοκεςίασ, δράςεισ που ςχετίηονται με τισ ςυλλογικζσ ςυμβάςεισ, ςυνεργαςία με εργοδότεσ, ςυνεργατικι (corporate) οικονομία, διαπραγμάτευςθ και αλλαγζσ ςτα εργαςιακά μοντζλα κ.α. Θ ΣΕΚ με ζτοσ ίδρυςθσ το 1944 αποτελεί τθ μεγαλφτερθ ςυνδικαλιςτικι οργάνωςθ ςτθν Κφπρο και επίςθσ ζναν από τουσ βαςικότερουσ κοινωνικοφσ εταίρουσ μζςα ςτα πλαίςια τθσ τριμεροφσ ςυνεργαςίασ. Ραροχζσ τθσ ΣΕΚ ςχετίηονται με τθ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ και κατάρτιςθ κακϊσ και με τθν πλθροφόρθςθ ςε κζματα και ηθτιματα τθσ Ε.Ε. Ζτςι διοργανϊνονται διάφορα ςεμινάρια, προγράμματα, ςυναντιςεισ και θμερίδεσ, τόςο ςε εκνικό όςο και ςε διεκνζσ και Ευρωπαϊκό επίπεδο, τα οποία ςχετίηονται με ηθτιματα που καλφπτουν ζνα ευρφ φάςμα κεματολογίου και ενδιαφζροντοσ. Θ ΡΕΟ (Ραγκυπριακι Εργατικι Ομοςπονδία), υλοποιϊντασ ςυνεδριακι απόφαςθ τθσ Ομοςπονδίασ, ζχει δθμιουργιςει το Ινςτιτοφτου Εργαςίασ Κφπρου (ΙΝΕΚ), το οποίο είναι ζνα ερευνθτικό κζντρο που επικεντρϊνει τισ δραςτθριότθτεσ του ςε εργαςιακά, οικονομικά και κοινωνικά κζματα. Στο ΙΝΕΚ ΡΕΟ λειτουργεί «Τμιμα Συνδικαλιςτικισ και Επαγγελματικισ Κατάρτιςθσ» το οποίο οργανϊνει προγράμματα κατάρτιςθσ ςυνδικαλιςτικϊν ςτελεχϊν, αλλά και προγράμματα επαγγελματικισ κατάρτιςθσ που απευκφνονται ευρφτερα ςτουσ εργαηόμενουσ. Ακόμα υπάρχει πρόγραμμα ςεμιναρίων για τθ νεολαία με κζμα Νζοι Συνδικαλιςτζσ και Διακρίςεισ ςτο χϊρο εργαςίασ.

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 28 2.2.3. Ελλθνικζσ οργανϊςεισ και ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ Τον κριςιμότερο ίςωσ ρόλο ςτθν διεφρυνςθ του εκπαιδευτικοφ υπόβακρου των ςυνδικαλιςτϊν διαδραματίηει θ δια βίου εκπαίδευςθ. Ειδικότερα ςτισ μζρεσ μασ όπου θ ςυνδικαλιςτικι πρακτικι απαιτεί πλζον τθ ςυμμετοχι των ςυνδικαλιςτικϊν ςτελεχϊν ςε δφςκολεσ και απαιτθτικζσ διαδικαςίεσ κοινωνικοφ διαλόγου ι ςφγκρουςθσ, ςυλλογικισ διαπραγμάτευςθσ, τριμερϊν διαβουλεφςεων με το κράτοσ και τθν εργοδοςία αλλά και ςυμμετοχι ςε όργανα διοίκθςθσ ι γνωμοδότθςθσ για μια ςειρά κεμάτων που άπτονται τθσ κοινωνικισ, οικονομικισ και εργατικισ πολιτικισ, θ εκπαίδευςθ είναι ζνασ αποφαςιςτικόσ παράγοντασ για τθν αποτελεςματικότθτα των ςυνδικάτων και των ςυνομοςπονδιϊν. Στθν Ελλάδα, είναι φανερό ωςτόςο ότι κυρίαρχθ μζχρι ςιμερα προςζγγιςθ ιταν θ εκπαίδευςθ ςυνδικαλιςτικϊν ςτελεχϊν και όχι θ ςυνδικαλιςτικι εκπαίδευςθ. Ραρότι θ ςυνδικαλιςτικι κατάρτιςθ-επιμόρφωςθ είναι ζνασ πολφ ςθμαντικόσ κεςμόσ, φαίνεται ότι μόνο τα τελευταία χρόνια οι ςυνδικαλιςτικζσ οργανϊςεισ ςτθ χϊρα μασ ζχουν ξεκινιςει πιο ςυςτθματικζσ προςπάκειεσ για παροχι εκπαίδευςθσ ςτα ςυνδικαλιςτικά ςτελζχθ τουσ. Θ εκπαίδευςθ όμωσ αυτι, με μόνθ εξαίρεςθ τθν Ακαδθμία Εργαςίασ τθσ ΓΣΕΕ, δεν ενταςςόταν ςτθ λογικι τθσ ςυνδικαλιςτικισ κατάρτιςθσ-επιμόρφωςθσ, αλλά ςτθν παροχι προγραμμάτων δια βίου εκπαίδευςθσ, τα οποία εξ οριςμοφ παρζχουν κάποιεσ οριηόντιεσ γνϊςεισ ςτουσ εκπαιδευόμενουσ (εν προκειμζνου ςυνδικαλιςτζσ), είτε για ηθτιματα γενικότερου ενδιαφζροντοσ, τα οποία ωσ ζνα βακμό μποροφςαν να αξιοποιιςουν ςτθ ςυνδικαλιςτικι τουσ δράςθ, είτε για ηθτιματα ειδικότερου τομεακοφ ενδιαφζροντοσ (π.χ. Θ/Υ, πωλιςεισ κ.ο.κ.). 2.2.3.1 ΓΣΕΕ και ΚΑΝΕΡ/ΓΣΕΕ To ΚΑΝΕΡ/ΓΣΕΕ, ςτο πλαίςιο του προγράμματοσ «Εκπαίδευςθ και Δια Βίου Μάκθςθ», υλοποιεί κάκε χρόνο προγράμματα Ειςαγωγικισ, Βαςικισ και Ανϊτερθσ (Ακαδθμία τθσ Εργαςίασ) ςυνδικαλιςτικισ εκπαίδευςθσ για τθν ανάπτυξθ των γνϊςεων και των δεξιοτιτων των μελϊν του ςυνδικαλιςτικοφ κινιματοσ με ςτόχο τθν ανάδειξθ του ςφγχρονου και

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 29 θγετικοφ ρόλου τθσ ςυνδικαλιςτικισ παρζμβαςθσ ςτο χϊρο τθσ εργαςίασ και γενικότερα τθσ κοινωνικισ. Tα προγράμματα τθσ Ειςαγωγικισ Συνδικαλιςτικισ Εκπαίδευςθσ είναι διάρκειασ 60 ωρϊν και κεματικά καλφπτουν πεδία όπωσ: «Ιςτορία και αρχζσ του εργατικοφ κινιματοσ», «Θζματα Διαπραγματεφςεων», «Εργατικό Δίκαιο», «Αςφάλεια και Υγιεινι ςτουσ χϊρουσ εργαςίασ», «Αρχζσ και λειτουργία τθσ Δια Βίου Μάκθςθσ» κ.ά. Θ Βαςικι Συνδικαλιςτικι Εκπαίδευςθ αποτελεί τθν ενδιάμεςθ βακμίδα των προγραμμάτων Συνδικαλιςτικισ Εκπαίδευςθσ του Κζντρου Ανάπτυξθσ Εκπαιδευτικισ Ρολιτικισ (ΚΑΝΕΡ) τθσ Γενικισ Συνομοςπονδίασ Εργατϊν Ελλάδασ. Επιδίωξθ τθσ Βαςικισ Συνδικαλιςτικισ Εκπαίδευςθσ είναι θ εμβάκυνςθ των γνϊςεων, των ικανοτιτων και των δεξιοτιτων των μελϊν και των ςτελεχϊν του ςυνδικαλιςτικοφ κινιματοσ, που παρακολοφκθςαν τθν Ειςαγωγικι Συνδικαλιςτικι Εκπαίδευςθ και θ προετοιμαςία τουσ για να φοιτιςουν ςτθν βακμίδα τθσ Ανϊτερθσ Συνδικαλιςτικισ Εκπαίδευςθσ (Ακαδθμία τθσ Εργαςίασ). Αναλυτικότερα ςτο πρόγραμμα ςπουδϊν τθσ Βαςικισ Συνδικαλιςτικισ Εκπαίδευςθσ περιλαμβάνονται τα ακόλουκα μακιματα: «Το Κοινωνικό και Ρολιτικό Ρλαίςιο τθσ Συνδικαλιςτικισ Δράςθσ (Στοιχεία Κοινωνιολογίασ και Ρολιτικισ Επιςτιμθσ)», «Θ Σφγχρονθ Ελλθνικι Οικονομία (Στοιχεία Οικονομικισ Θεωρίασ: Μικροοικονομία - Μακροοικονομία)», «Εργαςιακζσ Σχζςεισ και Στοιχεία Εργατικοφ Δικαίου», «Ειςαγωγι ςτο Ευρωπαϊκό και Διεκνζσ πλαίςιο του Εργατικοφ Κινιματοσ», «Επικοινωνία και Μζςα Μαηικισ Επικοινωνίασ (Μ.Μ.Ε.)», «Βαςικζσ Αρχζσ Διοίκθςθσ Λιψθ Αποφάςεων», «Θζματα Ανκρϊπινου Δυναμικοφ - Οικονομικά τθσ εργαςίασ», «Ειςαγωγι ςτθν τεχνικι των διαπραγματεφςεων», «Δια Βίου Μάκθςθ», «Δυναμικι τθσ Ομάδασ» κ.α. Θ Ακαδθμία Εργαςίασ αποτελεί τθν ανϊτερθ βακμίδα του τομζα προγραμμάτων του ΚΑΝΕΡ και λειτουργεί από τον Οκτϊβριο 2005. Στο πρόγραμμα τθσ «Ακαδθμίασ τθσ Εργαςίασ», που αναπτφςςεται ςε δφο κφκλουσ (Α και Β) αποδίδεται ιδιαίτερθ ζμφαςθ τόςο ςτθ κεωρθτικι κατάρτιςθ, ςτθν πρακτικι και βιωματικι των εκπαιδευομζνων, όςο και ςτθν ανάπτυξθ των ικανοτιτων και δεξιοτιτων. Ζχει ςυνολικι διάρκεια 250 ωρϊν/κφκλο και περιλαμβάνει:

MARC Α.Ε. Διερεύνηση Αναγκών υνδικαλιστικής Κατάρτισης Ενημέρωσης Μελών ΓΕΒΕΕ Β ΠΑΡΑΔΟΣΕΟ 30 μακιματα, εργαςτθριακζσ αςκιςεισ, επιςκζψεισ εκπαιδευτικοφ χαρακτιρα, διαλζξεισ και παράλλθλεσ εκδθλϊςεισ. Στα μακθςιακά αντικείμενα περιλαμβάνονται: «Στοιχεία Κοινωνιολογίασ και Ρολιτικισ Επιςτιμθσ», «Στοιχεία Μικροοικονομίασ Μακροοικονομίασ», «Εργαςιακζσ Σχζςεισ & Στοιχεία Εργατικοφ Δικαίου», «Επικοινωνία Και ΜΜΕ», «Δια Βίου Μάκθςθ και Συνδικαλιςτικό Κίνθμα», «Το Ευρωπαϊκό & Διεκνζσ Ρλαίςιο Του Εργατικοφ Κινιματοσ», «Αρχζσ Διοίκθςθσ & Λιψθσ Αποφάςεων», «Τεχνικζσ Διαπραγματεφςεων» κ.α. 2.2.3.2 ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ και ΚΕΡ ΓΣΕΒΕΕ Το Ινςτιτοφτο Μικρϊν Επιχειριςεων αποςκοπεί ςτθ διάχυςθ τθσ εξωγενϊσ παραγόμενθσ πλθροφόρθςθσ προσ τισ επιχειριςεισ και ςτθ διαμεςολάβθςθ τθσ μεταξφ τουσ κυκλοφορίασ τθσ ενδογενϊσ παραγόμενθσ πλθροφόρθςθσ, ςτθν υποβοικθςθ τθσ αναπτυξιακισ προςαρμογισ των πολφ μικρϊν και μικρϊν επιχειριςεων ςτθν κατάςταςθ και τισ δυναμικζσ των αγορϊν, τθσ τεχνολογίασ, τθσ τεχνογνωςίασ και τθσ επιχειρθματικότθτασ, ςτθν υποβοικθςθ τθσ ολοκλθρωμζνθσ, χωροκετθμζνθσ και κοινωνικά ενταγμζνθσ και κοινωνικά υπεφκυνθσ επζκταςθσ και ποιοτικισ ανάπτυξθσ τθσ μικρισ και μεςαίασ κλίμακασ επιχειρθματικισ δραςτθριότθτασ, ςτθν αξιολόγθςθ και διαμόρφωςθ, επ ωφελεία των πολφ μικρϊν και μικρϊν επιχειριςεων, των δθμόςιων, εκνικϊν και ευρωπαϊκϊν ςτρατθγικϊν και πολιτικϊν που τισ αφοροφν, ςτο κεςμικό εκςυγχρονιςμό του ρυκμιςτικοφ, κανονιςτικοφ και διοικθτικοφ πλαιςίου άςκθςθσ τθσ επιχειρθματικισ δραςτθριότθτασ, ςτθν υποβοικθςθ τθσ ποιοτικισ βελτίωςθσ και ποςοτικισ αφξθςθσ τθσ ανταποκριςιμότθτασ των πολφ μικρϊν και μικρϊν επιχειριςεων ςτισ εκνικζσ, ευρωπαϊκζσ και διεκνείσ πολιτικζσ, προγράμματα και δράςεισ που τισ αφοροφν, ςτθ ςυμβολι ςτθν πολλαπλαςιαςτικι αξιοποίθςθ των πόρων, ιδιωτικϊν και δθμοςίων, που κατευκφνονται ςτισ πολφ μικρζσ και μικρζσ επιχειριςεισ και ςτθν αποτελεςματικι και αποδοτικι αξιοποίθςθ τουσ, ςτθν υποβοικθςθ τθσ ανάπτυξθσ κετικϊν ςυνεργιϊν και εποικοδομθτικϊν ςυνεργαςιϊν ανάμεςα ςε όλουσ τουσ φορείσ που ςυμμετζχουν, αμζςωσ ι εμμζςωσ ςτθν επιχειρθματικι διαδικαςία, ςτθν ανάπτυξθ, παρακολοφκθςθ, εκςυγχρονιςμό και επικαιροποίθςθ επαγγελματικϊν περιγραμμάτων των ειδικοτιτων και επαγγελμάτων των πολφ μικρϊν και μικρϊν επιχειριςεων ςτο δευτερογενι και τριτογενι τομζα, ςτο ςχεδιαςμό, οργάνωςθ, υλοποίθςθ και διαχείριςθ διαδικαςιϊν