ΕΚΤΟΠΗ ΟΣΤΕΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΗ ΜΕΘ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ερευνητική ομάδα Κλινικής Εντατικής Θεραπείας ΓΝΑ Ο Ευαγγελισμός Διευθυντής : Αναπλ. Καθηγητής Σεραφείμ Νανάς
Ορισμός Έκτοπη οστεοποίηση ( ΕΟ ) ονομάζεται η δημιουργία πεταλιώδους οστού σε εξω σκελετικούς μαλακούς ιστούς
Kατηγορίες ΕΟ Γενετική ( προοδευτική οστική ινοδυσπλασία) ) Νευρολογική ( ΚΕΚ, Κάκωση Ν. Μ, Ογκοι, μηνιγγίτιδα ) Τραυματική ( κατάγματα, χειρουργείο Ο. Α ισχίου )
Κλινική εικόνα περιορισμός εύρους κίνησης αγκύλωσης Οξεία φάση ευερεθιστότητα πόνος στην κίνηση, δυσκαμψία ακαμψία σκλήρυνση της περιοχής θερμότητα οίδημα ερύθημα Μετά την ολοκλήρωση της ΕΟ πόνος, οίδημα ύφεση φλεγμονής έλλειμμα εύρους κίνησης λειτουργικός περιορισμός
Αιτιολογικοί παράγοντες Βαρύτητα κάκωσης Διάρκεια κώματος Μηχανική υποστήριξη Κλινικά ευρήματα διαταραχής ΑΝΣ ( HR >120/min, RR >24/min, temp >38.5 C, BP>160 mm Hg), εφίδρωση, αύξηση μυϊκού τόνου (5/7 συμπτώματα για 3 ημέρες ) Ακινητοποίηση Σπαστικότητα Συνυπάρχοντα κατάγματα Θετική συσχέτιση μεταξύ της ΗΟ και της σοβαρότητας της κατάστασης Δημογραφικοί παράγοντες (
Παθοφυσιολογία Υπερκαλιαιμία Ιστική υποξία Διαταραχές Συμπαθητικής νευρικής δραστηριότητας Μακρά ακινητοποίηση Κινητοποίηση μετά από μακρά ακινητοποίηση Διαταραχή ισορροπίας παραθυρεοειδικής ορμόνης και καλσιτονίνης
Μηχανισμός σχηματισμού ΕΟ Φλεβική στάση Αρτηριοφλεβικό shunting παρακείμενων ιστών Μεταβολικές και αγγειακές μεταβολές λόγω διαταραχές ΑΝΣ οστική μεταπλασία PGE2 αύξηση περιοστιακής ανάπτυξης
Ταξινόμηση ΕΟ κατά Brooker Ι. οστικά νησίδια εντός των μαλακών ιστών του χειρουργικού πεδίου IΙ. οστικές προεξοχές από το μηριαίο οστό ή τη λεκάνη, με διάκενο >1cm μεταξύ των αντίθετων οστικών επιφανειών ΙII. όπως στο στάδιο ΙΙ, αλλά με διάκενο <1cm ΙV. οστική αγκύλωση
Στατιστικά δεδομένα Επίπτωση ΕΟ ΚΕΚ 11 75% Κακώσεις Σ. Σ. 16 40% Αρθροπλαστική ισχίου 40% Ακρωτηριασμός 34 64% Θερμικά εγκαύματα 10%
Στατιστικά δεδομένα Επίπτωση ΕΟ κατ άρθρωση Ισχίο44% Ώμος27% Αγκώνας26% Γόνατο 3%
ΕΟ μετά από ΚΕΚ 12% κλινικά εμφανής ΕΟ ( επώδυνες αρθρώσεις με οίδημα, δυσκαμψία, ακτινολογικά εμφανής ) Αύξηση ποσοστού σε παρατεταμένο κώμα, μηχανική υποστήριξη, διαταραχές ΑΝΣ, διάχυτη αξονική βλάβη, σπαστικότητα και συστεμική λοίμωξη.
Διαφορική διάγνωση Θρομβοφλεβίτιδα Κυτταρίτιδα Αρθρική σήψη Κάταγμα Αιμάτωμα Πιεστικό έλκος ( αρχόμενο ) Τραύμα Οστεομυελίτιδα
Πρόληψη ΕΟ Η φαρμακευτική αγωγή με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα ( αναστολή του ενζύμου της κυκλοξυγενάσης 2 (COX 2) στους οστεοβλάστες) ) Η εφαρμογή ακτινοθεραπείας.
Ερευνητικό πρόβλημα Έλειψη τεκμηριωμένων τεχνικών πρόληψης και θεραπείας της έκτοπης οστεοποίησης στη ΜΕΘ
Ερευνητικά ερωτήματα Μπορεί η έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική παρέμβαση να αποτρέψει την εξέλιξη της νόσου?? Μπορεί η πρώϊμη παθητική κινητοποίηση να μειώσει το ποσοστό εμφάνισης της ΕΟ στη ΜΕΘ?? αναστολή του ενζύμου της κυκλοξυγενάσης 2 (COX-2) στους οστεοβλάστες
ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 1η Ημέρα εισαγωγής Κλινική- Εργαστηριακή αξιολόγηση Πειραματική ομάδα -Φ/Α, (NSID, Indomethacin, Warfarin) -Hλεκτρομαγνητικά πεδία -Πρώϊμη κινητοποίηση Ομάδα ελέγχου - Συνήθης φροντίδα 2η Αξιολόγηση Καθημερινά ή κάθε 7η ημέρα; Εμφάνιση συμπτωμάτων Κλινική αξιολόγηση Εργαστηριακή -//- U/S, Bone-scan, MRI, X-ray/7ημ Follow-up MRI επί θετικής Ακτ/φίας Πειραματική ομάδα -Φ/Α, -Hλεκτρομαγνητικά πεδία - Πρώϊμη κινητοποίηση ΤΥΧΑΙΟΠΟΙΗΣΗ Ομάδα ελέγχου - Συνήθης φροντίδα
Κριτήρια εισόδου Ασθενείς στη ΜΕΘ 5 ημέρες
Κριτήρια αποκλεισμού Ηλικία 18 ετών Κύηση Προϋπάρχουσα οστεοποίηση συγγενούς αιτιολογίας Νόσος τελικού σταδίου Αρθρική σήψη Αιμάτωμα Πεπτικό έλκος ( αρχόμενο ) Οστεομυελίτιδα Σπαστικότητα
Ανεξάρτητες μεταβλητές (Παρέμβαση) Ινδομεθακίνη 75 mg x 1 ή 2 ημερησίως επί : αύξησης ΑLP Α ορρού P ορρού Ca ούρων PGE2 ούρων 24 ώρου Διφοσφωνικά Ετιδρονάτη 400 mgx2 ημερησίως Ήπια πρώϊμη κινητοποίηση ( ασκήσεις παθητικές, ενεργητικές, αντίστασης, έγερση) )
Εξαρτημένες μεταβλητές Κλινική σημειολογία Εργαστηριακές εξετάσεις Απεικονιστικές εξετάσεις
Κλινικές μεταβλητές Μυοσκελετικό άλγος Εμπύρετο ( αγνώστου αιτιολογίας Ερυθροτητα ( τοπικά στα άνω ή / και κάτω άκρα ) Θερμότητα ( τοπικά στα άνω ή / και κάτω άκρα ) Όιδημα ( άνω ή / και κάτω άκρων ) Περιορισμός εύρους κίνησης αρθρώσεων Κλίμακα ΒarthelΒ Κλίμακα FIM Κλίμακα SF 36 Κλίμακα Ashworth ( τροποποιημένη) )
Εργαστηριακές εξετάσεις Αλκαλική Φωσφατάση Ασβέστιο ορού και ούρων Φωσφόρος ορού και ούρων Υδροξυπρολίνη ούρων 24 h Προσταγλαδίνη Ε2 2 ( PGE2) ούρων 24 η Κρεατινική κινάση ( CK) Τρανσαμινασες ( SGOT, SGPT) ) και γgtγ Λευκοκύτταρα, αιματοκρίτης, αιμοπετάλια ΤΚΕ Ινωδογόνο CRP
Απεικονιστικές εξετάσεις Επί κλινικής σημειολογίας υποψίας θα γίνονται: Υπερηχογράφημα μυοσκελετικού για πρώιμη ανίχνευση βλαβών ( οίδημα, αύξηση της ηχογένειας κτλ.) Ακτινογραφία ύποπτης άρθρωσης στις 3 και στις 6 εβδομάδες Σπινθηρογράφημα για επιβεβαίωση της διάγνωσης, επί θετικής PGE2 2 ούρων 24h,, επί υποψίας ή αρχόμενης βλάβης στην απλή ακτινογραφία ή / και στο Υπερηχογράφημα
Επαναληπτική αξιολόγηση Επί κλινικής σημειολογίας υποψίας θα γίνονται: - Υπερηχογράφημα μυοσκελετικού για πρώιμη ανίχνευση βλαβών (οίδημα, αύξηση της ηχογένειας κτλ.) - Ακτινογραφία ύποπτης άρθρωσης στις 3 και στις 6 εβδομάδες - Σπινθηρογράφημα για επιβεβαίωση της διάγνωσης, επί θετικής PGE2 ούρων 24h, επί υποψίας ή αρχόμενης βλάβης στην απλή ακτινογραφία ή/και στο υπερηχογράφημα.
Φόρμα καταγραφής στοιχείων
ΑΛΓΟΣ ΟΙΔΗΜΑ ΕΡΥΘΡΟΤ ΗΤΑ ΕΥΡΟΣ ΚΙΝΗΣ ΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΩΜΟΣ Α Δ ΑΡ ΑΓΚΩΝΑΣ ΔΕ ΙΣΧΙΟ Α ΔΕ Ρ ΓΟΝΑΤΟ ΑΡ ΔΕ Αλκαλικής Φωσφατάσης Ασβεστίου ορού και ούρων Φωσφόρου ορού και ούρων Υδροξυπρολίνης ούρων 24h Προσταγλαδίνη Ε2 (PGE2) ούρων 24η Κρεατινικής κινάσης (CK( CK) Τρανσαμινασών (SGOT( SGOT, SGPT) γgt Λευκοκυττάρων, αιματοκρίτη, αιμοπεταλίων ΤΚΕ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ Ινωδογόνου