Ευρωπαϊκή Επιμορφωτική δράση Teachers 4 Europe 2017-18 στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση/ Προσχολική Αγωγή Ονοματεπώνυμο: Μαρκοπούλου Βασιλική Τίτλος Εργασίας: Ταξιδεύω στην Ευρώπη και γνωρίζω σημαντικούς ζωγράφους Σχολείο που πραγματοποιήθηκε η εργασία: 5 ο Νηπιαγωγείο Λουτρακίου Σύνολο μαθητών που συμμετείχαν στην εργασία: 11 νήπια και προνήπια Εκπαιδευτική Περιφέρεια που πραγματοποιήθηκε η δράση: Πελοπόννησος Όνομα επιβλέποντα πρεσβευτή: Μανώλη Βάια Περίληψη Εργασίας (Abstract) Η παρούσα εκπαιδευτική δράση πραγματοποιήθηκε στα πλαίσια του προγράμματος Teachers 4 Europe και ο σκοπός ήταν διττός: αφενός τα παιδιά να μάθουν για την Ευρώπη, την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα ιδεώδη και τις βασικές αρχές πάνω στα οποία στηρίζεται και αφετέρου να γνωρίσουν σημαντικούς ζωγράφους της Ευρώπης, τα έργα τους και τις τεχνικές τους. Πιο συγκεκριμένα, αφού γνωρίσαμε την Ευρώπη και μιλήσαμε για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ταξιδέψαμε σε 7 χώρες της ΕΕ και γνωρίσαμε έναν αντιπροσωπευτικό ζωγράφο από κάθε χώρα. Τα παιδιά ήρθαν σε επαφή με τα έργα του κάθε ζωγράφου, την τεχνοτροπία του, παρατήρησαν, χρησιμοποίησαν τη φαντασία τους και έγιναν και τα ίδια δημιουργοί εμπνευσμένα από τα έργα που επεξεργαστήκαμε. Σκοπός του Προγράμματος Σκοπός του προγράμματος είναι τα παιδιά να γνωρίσουν την Ευρώπη, την ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ανάγκη δημιουργίας της, τις αξίες που την χαρακτηρίζουν καθώς και τα κράτη-μέλη που την αποτελούν.
Επιπλέον, μέσα από αυτό το ταξίδι στις χώρες της ΕΕ, σκοπός είναι τα παιδιά μέσα από την επαφή τους με την εικαστική τέχνη και τα έργα γνωστών ζωγράφων, να καλλιεργήσουν την καλαισθησία τους, τη δημιουργικότητά τους και να συνειδητοποιήσουν ότι η τέχνη είναι ένα μέσο επικοινωνίας, όπου ο κάθε καλλιτέχνης επικοινωνεί τις σκέψεις και τα συναισθήματά του. Προστιθέμενη αξία του προγράμματος είναι τα παιδιά να αντιληφθούν πώς είμαστε μέλη μιας κοινότητας με δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις, όπου η αλληλεγγύη, ο σεβασμός και η αποδοχή του διαφορετικού είναι αρχές, που πρέπει να μας χαρακτηρίζουν Στόχοι ως προς τις γνώσεις: Επιμέρους Στόχοι Να γνωρίσουν την Ευρώπη και την ανάγκη δημιουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Να μάθουν τις κράτη-μέλη που αποτελούν την ΕΕ, τις σημαίες τους και βασικές πληροφορίες (πρωτεύουσα, βασικές πόλεις, μνημεία). Να κατανοήσουν την ιδεολογία που βρίσκεται πίσω από τη δημιουργία της ΕΕ και τις βασικές αρχές που διατρέχουν την ιδέα της. Να δουν τον παγκόσμιο χάρτη, τις ηπείρους και να εστιάσουν στην Ευρώπη και τις διάφορες χώρες της. Να γνωρίσουν Ευρωπαίους ζωγράφους, αντιπροσωπευτικά έργα τους και τις τεχνοτροπίες τους. Στόχοι ως προς τις δεξιότητες: Να συμμετέχουν σε συζητήσεις και να επιχειρηματολογούν. Να αντιγράφουν λέξεις και φράσεις που ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντά τους και τις δραστηριότητες που θέλουν να υλοποιήσουν. Να κάνουν ομαδοποιήσεις (ως προς το χρώμα) των σημαιών των κρατών-μελών της ΕΕ. Να καλλιεργήσουν την παρατηρητικότητα και τη συγκέντρωση της προσοχής τους. Να υλοποιούν δραστηριότητες μέσα από τη συνεργασία και το ομαδικό πνεύμα. Να οξύνουν την κριτική τους σκέψη και τη δημιουργικότητά τους. Να αναπτύξουν την αναπαραστατική τους σκέψη και να καλλιεργήσουν την αισθητική τους αντίληψη.
Στόχοι ως προς τις στάσεις ζωής: Να αναπτύξουν αισθήματα αλληλεγγύης και σεβασμού για τα κράτημέλη της ΕΕ. Να εξοικειωθούν με το διαφορετικό και να μάθουν να το αποδέχονται. Να αποκτήσουν ευρωπαϊκή συνείδηση και να συνειδητοποιήσουν πώς είμαστε μέλη μιας ευρύτερης κοινότητας με δικαιώματα αλλά και υποχρεώσεις. Στόχοι ως προς τη χρήση των ΤΠΕ: Να συνειδητοποιήσουν τις διαφορετικές χρήσεις του Η/Υ, ως εργαλείο αναζήτησης και διαχείρισης πληροφοριών και ως μέσο διδασκαλίας. Να περιηγηθούν στον κόσμο και συγκεκριμένα στην Ευρώπη μέσα από το λογισμικό Google Earth. Να αναπτύξουν δεξιότητες λεπτής κινητικότητας και να ψυχαγωγηθούν μέσα από λογισμικά, όπως το Jigsaw Platinum Puzzle. Να γίνουν δημιουργοί δικών τους ψηφιακών έργων, όπως παρουσίαση σε power point. Εμπλεκόμενες Γνωστικές Περιοχές Παιδί και Γλώσσα Παιδί και Μαθηματικά Παιδί και Περιβάλλον (ανθρωπογενές) Παιδί και Δημιουργία και Έκφραση (Εικαστικά, Δραματική τέχνη) Παιδί και Πληροφορική Διδακτικό Υλικό Το διδακτικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε κατά την υλοποίηση του προγράμματος ήταν ποικίλο και έδωσε το έναυσμα στα παιδιά να μάθουν, να πειραματιστούν και να δημιουργήσουν. Πιο συγκεκριμένα, χρησιμοποιήθηκαν παραμύθια («Τα αστέρια της Ευρώπης» του Θοδωρή Παπαϊωάννου και της Λήδας Βαρβαρούση, «Η Ευρωζωική Κοινότητα» της Σοφίας Ζαραμπούκα και «Ο πρώτος μου Κορνάρος: Ερωτόκριτος» της Λίνας Σωτηροπούλου), ο παγκόσμιος χάρτης, ο χάρτης της Ευρώπης, πίνακες ζωγραφικής των ζωγράφων για των οποίων το έργο μιλήσαμε και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής χρησιμοποιήθηκε αφενός ως εργαλείο μάθησης και αναζήτησης πληροφοριών (μηχανή αναζήτησης google, google earth, you tube) και αφετέρου ως εργαλείο πειραματισμού και δημιουργίας ομαδικών έργων των παιδιών (λογισμικά, όπως jigsaw platinum puzzle, power point). Επιπλέον, δόθηκε η δυνατότητα στα παιδιά να φτιάξουν παζλ (συμβατά και ψηφιακά) με το χάρτη της Ευρώπης και πίνακες ζωγραφικής που
επεξεργαστήκαμε (συμβατά και ψηφιακά), να πειραματιστούν με διάφορα υλικά (χαρτόνια, μπογιές, κολάζ) και να δημιουργήσουν ατομικά και ομαδικά έργα, τα οποία θα παρουσιαστούν πιο αναλυτικά παρακάτω κατά την παρουσίαση των δραστηριοτήτων. Μεθοδολογία Η υλοποίηση του προγράμματος βασίστηκε στις αρχές του ΔΕΠΠΣ (Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών για το Νηπιαγωγείο) και του ΑΠΣ (Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών) με βασική αρχή την ενεργό εμπλοκή των παιδιών στη μαθησιακή διαδικασία, αφού σύμφωνα με τον Piaget (Κουτσουβάνου, 1999) η γνώση πρέπει προέρχεται από τις ενέργειες του ίδιου του παιδιού. Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά αναπτύσσουν θετικές στάσεις απέναντι στη μάθηση και στον πειραματισμό τους με καινούρια αντικείμενα (ΔΕΠΠΣ, 2002). Επιπλέον, με δεδομένο ότι η μάθηση είναι κοινωνική δραστηριότητα τα παιδιά ενθαρρύνθηκαν να δουλέψουν συνεργατικά, αφού μέσω της συνεργατικής μάθησης καλλιεργούνται οι ικανότητες των παιδιών για επιχειρηματολογία και διαπραγμάτευση, ενώ ευνοούνται η κοινωνική και συναισθηματική τους ανάπτυξη (Δαφέρμου, Κουλούρη, Μπασαγιάννη, 2006). Η έμφαση που δόθηκε στην τέχνη και τις εικαστικές δημιουργίες έδωσε τη δυνατότητα στα παιδιά να καλλιεργήσουν την κριτική τους ικανότητα, την αναπαραστατική τους σκέψη καθώς και να καλλιεργήσουν την αισθητική τους αντίληψη. Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να παρατηρήσουν έργα μεγάλων ζωγράφων, να στοχαστούν πάνω σε αυτά, να εκφράσουν τις ιδέες τους και στη συνέχεια να δημιουργήσουν και τα ίδια. Τέλος, με τη χρήση των ΤΠΕ, τα παιδιά διεύρυναν τις εκπαιδευτικές τους ευκαιρίες, απόκτησαν γνώσεις αλλά και αλληλεπίδρασαν μεταξύ τους, αφού δούλευαν δύο-δύο ή και περισσότεροι στον υπολογιστή. Οι γονείς ενημερώθηκαν για το πρόγραμμα και ενθαρρύνθηκαν να συμμετέχουν καθώς κλήθηκαν να βοηθήσουν τα παιδιά στο σπίτι με την αναζήτηση πληροφοριών για κάθε χώρα. Πιο συγκεκριμένα, σε κάθε ταξίδι που πραγματοποιούσαμε, τα παιδιά με τη βοήθεια των γονέων τους συμπλήρωναν ένα έντυπο, όπου κατέγραφαν βασικές πληροφορίες για κάθε χώρα (πρωτεύουσα, σημαία, σημαντικές πόλεις και μνημεία, διάσημοι ζωγράφοι). Τέλος, οι γονείς θα ενημερωθούν για την πορεία του προγράμματος αφού θα πάρουν ένα φάκελο με όλες τις δημιουργίες των παιδιών και των εργασιών που πραγματοποίησαν κατά την υλοποίησή του. Επιπλέον, όταν ολοκληρωθεί το πρόγραμμα θα γίνει αξιολόγηση όχι μόνο από την εκπαιδευτικό αλλά και από τα ίδια τα παιδιά. Θα κληθούν να
αναφέρουν αν το πρόγραμμα τους άρεσε, ποιος ζωγράφος προσέλκυσε περισσότερο το ενδιαφέρον τους και ποια έργα τους συγκίνησαν περισσότερο. Ο ρόλος της νηπιαγωγού ήταν ενθαρρυντικός, καθοδηγητικός και υποστηρικτικός ανάλογα με τις απαιτήσεις της κάθε δραστηριότητας. Ενίσχυε τις πρωτοβουλίες των παιδιών, τα ενθάρρυνε να διατυπώσουν υποθέσεις και να επιχειρηματολογήσουν και δημιουργούσε τις συνθήκες, ώστε τα παιδιά να δημιουργήσουν και να εκφραστούν μέσω της τέχνης.
Υλοποίηση Δραστηριοτήτων 1 η Φάση: Η Ευρώπη και η Ευρωπαϊκή Ένωση 1 η Δραστηριότητα: Η γη και οι 5 ήπειροι Ζουμ στην Ευρώπη Ξεκινήσαμε μιλώντας για τη γη και τις 5 ηπείρους που την αποτελούν. Κάποτε στη γη υπήρχε μόνο μια υπερήπειρος, ώσπου με την μετακίνηση των πλακών χωρίστηκε σε 5 ηπείρους, όπως τις ξέρουμε σήμερα. Ονομάσαμε τις ηπείρους και εστιάσαμε στην Ευρώπη, όπου ανήκει και η χώρα μας. Την εντοπίσαμε στον παγκόσμιο χάρτη, μιλήσαμε για τις χώρες που την αποτελούν, κατασκευάσαμε παζλ (ψηφιακό και συμβατό) και τέλος ζωγραφίσαμε την Ευρώπη στον παγκόσμιο χάρτη σε φύλλο εργασίας. https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8e/pangea_animation_0 3.gif
2 η Δραστηριότητα: Ο μύθος της Ευρώπης. Έγινε αφήγηση του μύθου της Ευρώπης. Στη συνέχεια, δραματοποιήσαμε το μύθο και τα παιδιά ζωγράφισαν ότι τους άρεσε περισσότερο από την αφήγηση. Τέλος, είδαμε πίνακες ζωγραφικής και γλυπτά που αναπαριστούν το μύθο.
3 η Δραστηριότητα: Αφήγηση του παραμυθιού «Τα αστέρια της Ευρώπης» Διαβάσαμε σταδιακά το παραμύθι «Τα αστέρια της Ευρώπης», όπου περιγράφεται η ανάγκη δημιουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και τα ιδεώδη που τη διατρέχουν. Τα παιδιά έκοψαν αστέρια, έγραψαν πάνω τις ιδέες, όπως αναφέρονται στο παραμύθι και φτιάξαμε τη σημαία της ΕΕ. Τέλος, παίξαμε γλωσσικό παιχνίδι, όπου ένα παιδί έκανε την Ευρώπη, που ταξίδευε και όταν έπρεπε να περάσει ένα «ποταμάκι», έπρεπε να πατήσει μόνο σε εικόνες που ήταν στο πάτωμα και άρχιζαν από Α,α, όπως τα αστέρια (π.χ. αεροπλάνο, αυτοκίνητο κλπ). 4 η Δραστηριότητα: Αφήγηση του παραμυθιού «Η Ευρωζωική Κοινότητα» Με την αφήγηση του παραμυθιού «Ευρωζωική Κοινότητα», ολοκληρώσαμε το αφιέρωμά μας στην ΕΕ. Αναφερθήκαμε στις χώρες που την αποτελούν, τις σημαίες των κρατών, τη σημαία της Ένωσης, το νόμισμα, τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα των κρατών-μελών καθώς και τις αρχές που τη στηρίζουν. Παίξαμε παιχνίδι ταξινόμησης με τα χρώματα των σημαιών των χωρών της ΕΕ, φτιάξαμε σημαιάκια της ΕΕ με τυπώματα και ομαδική εργασία με τις αρχές που ενώνουν τα κράτη-μέλη της ΕΕ.
5 η Δραστηριότητα: Το αερόστατο που μας ταξιδεύει σε χώρες της ΕΕ. Στο σημείο αυτό εξηγήσαμε στα παιδιά ότι αφού μάθαμε όλα αυτά για την Ευρώπη και την ΕΕ, ήρθε η ώρα να ταξιδέψουμε σε κάποιες χώρες της ΕΕ και να γνωρίσουμε ένα σημαντικό ζωγράφο από καθεμία από αυτές και τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα του. Έτσι, λοιπόν, φτιάξαμε ένα αερόστατο με σημαιάκια της ΕΕ και στη συνέχεια ένα πιο μικρό, που το καρφιτσώσαμε στο χάρτη της Ευρώπης και το τοποθετούσαμε κάθε φορά στη χώρα που θέλαμε να ταξιδέψουμε.
2 η Φάση: Γνωριμία με Ευρωπαίους ζωγράφους 1 ο Ταξίδι: Ισπανία Γνωρίζω τον Πάμπλο Πικάσο Παρενθετικά να αναφερθεί πως στη φάση αυτή, και ανάλογα με τη χώρα που επισκεπτόμασταν κάθε φορά τα παιδιά συμπλήρωναν ένα απλό έντυπο στο σπίτι, με τη βοήθεια των γονιών τους, όπου τους ζητούνταν κάποιες απλές πληροφορίες για κάθε χώρα (σημαία, πρωτεύουσα, σημαντικές πόλεις, γνωστά μνημεία και σημαντικοί ζωγράφοι). Έτσι, τα παιδιά έμπαιναν στη διαδικασία αναζήτησης πληροφοριών και στη συνέχεια έφερναν τις πληροφορίες στο σχολείο, όπου τις διαβάζαμε και στη συνέχεια με το Google Earth πραγματοποιούσαμε περιηγήσεις στις πόλεις και τα μνημεία που τα παιδιά είχαν καταγράψει. Έτσι, λοιπόν, στο πρώτο μας ταξίδι στην Ισπανία, τα παιδιά βρήκαν πληροφορίες για τη χώρα και τις επεξεργαστήκαμε στην τάξη. Περιηγηθήκαμε σε πόλεις της Ισπανίας μέσω του Google Earth και είδαμε κάποια από τα μνημεία της. Στη συνέχεια, εστιάσαμε στον κορυφαίο ζωγράφο Πάμπλο Πικάσο και στη μεγάλη ποικιλία των έργων του. Αρχικά, είδαμε πίνακες που αφορούν την Ισπανία και απεικονίζουν ταυρομαχίες, τους γνωστούς αρλεκίνους του και τα λουλούδια του Πικάσο. Τα παιδιά δημιούργησαν αντίστοιχα.
Στη συνέχεια, περάσαμε στη μπλε περίοδο του Πικάσο, όπου ζωγράφιζε τους πίνακές του με τις αποχρώσεις του μπλε. Και πάλι τα παιδιά δημιούργησαν. Επεξεργαστήκαμε ένα από τα πιο γνωστά του έργα, την Γκουέρνικα. Τα παιδιά παρατήρησαν, έκαναν υποθέσεις για το έργο (τι μπορεί να αφορά, τα χρώματα, τα πρόσωπα) και επιχειρηματολόγησαν για τις απόψεις τους. Η αλήθεια είναι ότι κατάλαβαν ότι πρόκειται για ένα έργο, όπου αναπαριστά μια δύσκολη κατάσταση και στη συνέχεια τους δόθηκαν πληροφορίες για το πώς εμπνεύστηκε ο Πικάσο το έργο αυτό. Είδαμε τη Γκουέρνικα σε τρισδιάστατη μορφή σε βιντεάκι, την αναπαριστήσαμε με το σώμα μας και τέλος τα παιδιά συμπλήρωσαν σχετικό φύλλο εργασίας. https://www.youtube.com/watch?v=jc1nfx4c5lq
Τέλος, περάσαμε στα πρόσωπα του Πικάσο και τα παιδιά παρατήρησαν, σχολίασαν και δημιούργησαν. 2 ο Ταξίδι: Ιταλία Γνωρίζω τον Αμεντέο Μοντιλιάνι Δεύτερος σταθμός μας με το αερόστατο ήταν η Ιταλία. Τα παιδιά με τη βοήθεια των γονιών τους συνέλεξαν πληροφορίες για τη χώρα αυτή και στη συνέχεια περιηγηθήκαμε σε πόλεις και μνημεία της. Μέσω του Google Earth επισκεφθήκαμε τη Ρώμη με το Κολοσσαίο και τη Φοντάνα Ντι Τρέβι και τη Βενετία με τις γόνδολες. Στη συνέχεια, εστιάσαμε στον Μοντιλιάνι και τα πορτρέτα του. Εξηγήσαμε τι είναι ένα πορτρέτο και τα παιδιά παρατήρησαν τη στάση του σώματος σε ένα πορτρέτο και το ύφος των ατόμων που απεικονίζονται. Έπειτα αποφασίσαμε να ζωγραφίσουμε και τα δικά μας πορτρέτα. Φωτογραφίσαμε, λοιπόν, τα πορτρέτα των παιδιών, αφού πήραν την κατάλληλη στάση και ύφος, τα εκτυπώσαμε και τα παιδιά ζωγράφισαν με νερομπογιές, το καθένα το δικό του πορτρέτο.
3 ο Ταξίδι: Γαλλία Γνωρίζω τον Κλωντ Μονέ Η επόμενη στάση μας με το αερόστατο ήταν η Γαλλία. Τα παιδιά βρήκαν πληροφορίες στο διαδίκτυο για τη Γαλλία και της έφεραν στην τάξη. Μέσω του Google Earth είδαμε τη Γαλλία από ψηλά, τον Πύργο του Άιφελ και την Παναγία των Παρισίων. Στη συνέχεια, και με αφορμή την Άνοιξη, επικεντρωθήκαμε στον Κλωντ Μονέ και τους πίνακές του με θέμα την Άνοιξη. Τα παιδιά παρατήρησαν τα χρώματα, τα τοπία, το ύφος. Μάντευαν το όνομα που έχει δώσει ο Μονέ για κάθε του έργο και στη συνέχεια δημιούργησαν και τα ίδια το δικό τους έργο με θέμα την Άνοιξη και του έδωσαν ένα όνομα.
4 ο Ταξίδι: Ολλανδία Γνωρίζω τον Βίνσεντ Βαν-Γκογκ Επόμενη στάση μας η Ολλανδία. Αφού δώσαμε κάποιες πληροφορίες για την Ολλανδία, περιηγηθήκαμε σε κάποιους δρόμους της με το street view και τα παιδιά θαύμασαν τα όμορφα σπίτια τους και τα καταπράσινα πάρκα με τα καφέ και τα πολλά ποδήλατα. Στη συνέχεια μιλήσαμε για τον Βαν-Γκογκ, του οποίου το έργο αναγνωρίστηκε μετά θάνατον, και τα παιδιά θαύμασαν τα έργα του. Σε ομαδική εργασία δημιούργησαν μια αντίστοιχη «Ανθισμένη Αμυγδαλιά» και σε ατομική την «Έναστρη νύχτα», ένα έργο που τους άρεσε ιδιαίτερα.
5 ο Ταξίδι: Ελλάδα Γνωρίζω τον Θεόφιλο Χατζημιχαήλ Αυτή τη φορά ταξιδέψαμε στη δική μας χώρα. Είδαμε το χάρτη της Ελλάδας, περιηγηθήκαμε στο Google Earth και εστιάσαμε στο γνώριμό μας Λουτράκι. «Περπατήσαμε» σε μέρη που γνωρίζουμε και είδαμε και τη διώρυγα στον Ισθμό της Κορίνθου, πήγαμε στην πρωτεύουσα και θαυμάσαμε τον Παρθενώνα, ενώ κάναμε και μια μικρή περιήγηση στα νησιά μας. Στη συνέχεια, μιλήσαμε για τον σπουδαίο ζωγράφο Θεόφιλο και τα παιδιά παρατήρησαν τα έργα του. Ανάμεσα στα έργα του Θεόφιλου ήταν και ο «Ερωτόκριτος και Αρετούσα». Τα παιδιά παρατήρησαν τον πίνακα, τον περιέγραψαν και έκαναν υποθέσεις για τη σχέση που συνδέει τους δύο νέους που απεικονίζει. Διαβάσαμε το παραμύθι «Ερωτόκριτος» από τη σειρά Η πρώτη μου λογοτεχνία ο πρώτος μου Κορνάρος σε διασκευή της Λίνας Σωτηροπούλου και ακούσαμε και το ομώνυμο τραγούδι από το Νίκο Ξυλούρη. Τέλος, τα παιδιά εμπνευσμένα από τον πίνακα και το παραμύθι ζωγράφισαν τον Ερωτόκριτο και την Αρετούσα.
6 ο Ταξίδι: Αυστρία Γνωρίζω τον Γκούσταφ Κλιμτ Στο τελευταίο αυτό ταξίδι μας ταξιδέψαμε στην Αυστρία. Όπως και στις προηγούμενες χώρες, είδαμε από κοντά μέρη της Αυστρίας μέσω του Google Earth, πάρκα, δρόμους, κτίρια. Στη συνέχεια, παρατηρήσαμε πίνακες του Κλιμτ, τα παιδιά σχολίασαν, έκαναν υποθέσεις για τους τίτλους των έργων του και δημιούργησαν. Με αφορμή τη γιορτή της μητέρας δώσαμε έμφαση στον πίνακα «Μητέρα και Παιδί», όπου τα παιδιά ζωγράφισαν αντίστοιχα έργα. Τέλος δημιούργησαν το καθένα το δικό τους «Δέντρο της ζωής», όπως ο Κλιμτ.
Να σημειώσουμε ότι κατά τη διάρκεια του προγράμματος τα παιδιά έβρισκαν ιδιαίτερα διασκεδαστικό να φτιάχνουν παζλ στον υπολογιστή, μέσω του Jigsaw Platinum Puzzle, τα έργα που επεξεργαζόμασταν. Τέλος, τα παιδιά δημιούργησαν χάρτες του κόσμου, της Ευρώπης και των χωρών που επισκεφθήκαμε με σκοπό να κατανοήσουν τη διαδρομή από το γενικό στο πιο ειδικό.
Αξιολόγηση Το πρόγραμμα Teachers for Europe αποδείχτηκε ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα όχι μόνο για την εκπαιδευτικό αλλά και για τα παιδιά, τα οποία έδειξαν ότι κατανόησαν την ιδέα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των αξιών που τη διατρέχουν. Έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για τα ταξίδια που πραγματοποιήσαμε σε κάθε χώρα μέσω του Google Earth και θαύμασαν τα μνημεία τους. Ενθουσιάστηκαν με τη γνωριμία τους με τους μεγάλους ζωγράφους και τα έργα τους και ακόμη περισσότερο με το γεγονός ότι δημιούργησαν και τα ίδια. Οι στόχοι που τέθηκαν στην αρχή του προγράμματος σε μεγάλο βαθμό επιτεύχθηκαν και το ενδιαφέρον όλων μας διατηρήθηκε αμείωτο μέχρι το τέλος.
Βιβλιογραφικές Αναφορές Δαφέρμου, Χ., Κουλούρη, Π., Μπασαγιάννη, Ε. (2006). Οδηγός Νηπιαγωγού. Εκπαιδευτικοί Σχεδιασμοί, Δημιουργικά περιβάλλοντα μάθησης. Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (Δ.Ε.Π.Π.Σ.) για το Νηπιαγωγείο, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Αθήνα, 2002. Κουτσουβάνου, Ε. (1999). Οι κοινωνικές επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση. Αθήνα: Οδυσσέας.