ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Βρυξέλλες, 26 Μαΐου 2014 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2013/0072 (COD) 9820/1/14 REV 1 AVIATION 112 CONSOM 115 CODEC 1288 ΕΚΘΕΣΗ Αποστολέας: Αποδέκτης: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου την Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων (Τμήμα 1) / το Συμβούλιο αριθ. προηγ. εγγρ.: 8785/14 AVIATION 103 CONSOM 112 CODEC 1059 Αριθ. εγγρ. Επιτρ.: 7615/13 AVIATION 47 CONSOM 47 CODEC 616 + ADD 1 + ADD 2 Θέμα: Προετοιμασία της συνόδου του Συμβουλίου (Μεταφορές, Τηλεπικοινωνίες και Ενέργεια) της 5ης Ιουνίου 2014 Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 261/2004 για τη θέσπιση κοινών κανόνων αποζημίωσης των επιβατών αεροπορικών μεταφορών και παροχής βοήθειας σε αυτούς σε περίπτωση άρνησης επιβίβασης και ματαίωσης ή μεγάλης καθυστέρησης της πτήσης και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2027/97 για την ευθύνη του αερομεταφορέα όσον αφορά την αεροπορική μεταφορά επιβατών και των αποσκευών τους - Έκθεση προόδου I. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στις 13 Μαρτίου 2013 η Επιτροπή υπέβαλε την ανωτέρω πρόταση με σκοπό την αναθεώρηση και βελτίωση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα δικαιώματα των επιβατών αεροπορικών εταιρειών υπό το φως της κτηθείσας πείρας στο πλαίσιο της εφαρμογής των ισχυόντων κανόνων και λαμβανομένων υπόψη των επιπτώσεων από την ταχέως μεταβαλλόμενη ευρωπαϊκή αγορά στον τομέα των αεροπορικών μεταφορών. 9820/1/14 REV 1 ΚΣ/μκρ 1
Στόχος της πρότασης είναι να προασπίσει τα συμφέροντα των επιβατών αεροπορικών μεταφορών διασφαλίζοντας την ουσιαστική συμμόρφωση των αερομεταφορέων υψηλού με τα υψηλά επίπεδα προστασίας των επιβατών αεροπορικών μεταφορών για τυχόν προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν στη διάρκεια του ταξιδίου. Παράλληλα, η πρόταση αποσκοπεί να λάβει υπόψη τις χρηματοοικονομικές επιπτώσεις που συνεπάγονται τα δικαιώματα των επιβατών στον τομέα των αερομεταφορών και, συνακόλουθα, να εξασφαλίσει ότι οι ευρωπαίοι αερομεταφορείς δραστηριοποιούνται στο πλαίσιο μιας απελευθερωμένης αγοράς βάσει εναρμονισμένων όρων. Ειδικότερα, προτείνεται να συνδυαστεί η αποσαφήνιση των γκρίζων ζωνών στην ισχύουσα νομοθεσία με την ενίσχυση του μηχανισμού διεκπεραίωσης παραπόνων στη διάθεση των επιβατών. Η Επιτροπή επιδιώκει εξάλλου να εισαγάγει διατάξεις προκειμένου να παράσχει κίνητρα στις αεροπορικές εταιρείες για την ταχεία μεταφορά επιβατών με άλλη πτήση, ώστε να είναι σε θέση να φθάσουν στον τελικό τους προορισμό και να ελαχιστοποιηθεί η ταλαιπωρία που υφίστανται στα αεροδρόμια. Επίσης εξετάζεται το δυσανάλογο οικονομικό κόστος που μπορεί να δημιουργήσουν ορισμένες υποχρεώσεις που επιβάλλονται από τον κανονισμό στις αεροπορικές εταιρείες σε συγκεκριμένες έκτακτες περιστάσεις. Επιπλέον η Επιτροπή προτείνει να καθιερωθούν λεπτομερείς κανόνες επί ορισμένων υφιστάμενων δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στην πληροφόρηση και το δικαίωμα στην παροχή συνδρομής και αποζημίωσης, καθώς και να προβλεφθούν κάποια νέα δικαιώματα, π.χ. για εξοπλισμό κινητικότητας. II. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΜΕ ΑΛΛΩΝ ΘΕΣΜΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ Η Επιτροπή Μεταφορών και Τουρισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου διόρισε τον κ. George BACH (EPP) ως εισηγητή και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε το αποτέλεσμα της πρώτης του ανάγνωσης κατά την ολομέλεια στις 5 Φεβρουαρίου 2014. Η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή εξέδωσε τη γνώμη της σχετικά με τον προτεινόμενο κανονισμό στις 11 Ιουλίου 2013 και η Επιτροπή των Περιφερειών αποφάσισε να μη γνωμοδοτήσει σχετικά με το θέμα αυτό. 9820/1/14 REV 1 ΚΣ/μκρ 2
III. ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ Η Ομάδα "Αεροπορικές μεταφορές" εξέτασε λεπτομερώς την πρόταση της Επιτροπή και την αξιολόγηση των επιπτώσεων κατά τη λιθουανική και την ελληνική προεδρία. Το Συμβούλιο πραγματοποίησε συζήτηση προσανατολισμού σχετικά με τον προτεινόμενο κανονισμό στο Συμβούλιο Μεταφορών, στις 10 Οκτωβρίου 2013. Οι υπουργοί εξέφρασαν την υποστήριξή τους για τους στόχους της πρότασης και την ικανοποίησή τους για την αναθεώρηση των υφιστάμενων κανόνων υπό το φως της κτηθείσας πείρας μετά την έγκριση του κανονισμού το 2004. Υπογράμμισαν τη σημασία σαφών και απλών κανόνων και συμφώνησαν με την Επιτροπή ότι βασική αρχή του κανονισμού θα πρέπει να είναι η ελαχιστοποίηση των διακοπών του ταξιδίου και η διασφάλιση ότι οι επιβάτες φθάνουν στον προορισμό τους. Παράλληλα, εκφράσθηκαν σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τους προτεινόμενους κανόνες για τις ανταποκρίσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν επίπτωση στην περιφερειακή συνδεσιμότητα και τις υφιστάμενες ρυθμίσεις μεταξύ των αερογραμμών. Τονίσθηκε επίσης ότι, όσον αφορά τις καθυστερήσεις και τις ακυρώσεις, πρέπει να αναζητηθεί η δέουσα ισορροπία των λεπτομερών διατάξεων, ώστε να εξασφαλισθεί η ζητούμενη ίση μεταχείριση τόσο για τους επιβάτες όσο και για τις αεροπορικές εταιρείες. Με βάση τα ανωτέρω, η ελληνική προεδρία εργάσθηκε συστηματικά προκειμένου να καταλήξει σε γενική προσέγγιση κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Μεταφορών, Τηλεπικοινωνιών και Ενέργεια (ΤΤΕ) στις 5 Ιουνίου 2014 και υπέβαλε ορισμένες συμβιβαστικές προτάσεις για να επιτευχθεί πρόοδος σχετικά με το φάκελλο. Η Ομάδα "Αεροπορικές μεταφορές" εξέτασε τις συμβιβαστικές προτάσεις της Προεδρίας σε σειρά συνεδριάσεων, λαμβάνοντας υπόψη και τη γνώμη της Νομικής Υπηρεσίας του Συμβουλίου όσον αφορά την ίση μεταχείριση των ακυρώσεων και των καθυστερήσεων, καθώς και την καθυστέρηση αφίξεων στο πλαίσιο της εξωεδαφικής εφαρμογής του κανονισμού. Μετά τα ανωτέρω σημειώθηκε απτή πρόοδος σχετικά με το φάκελλο αυτό σε επίπεδο ομάδας εργασίας. Ειδικότερα, διαγράφηκαν οι διατάξεις που δίνουν βάση για την εφαρμογή των δικαιωμάτων των αεροπορικών επιβατών σε άλλους τρόπους μεταφοράς, ενώ οι διατάξεις σχετικά με τις καθυστερήσεις διαδρόμου τελειοποιήθηκαν. Επιπρόσθετα, το χρηματικό όριο για την παροχή καταλύματος σε περίπτωση σοβαρών προβλημάτων κατά το ταξίδι διαγράφηκε και οι κανόνες για την ενημέρωση των επιβατών σχετικά με τα δικαιώματά τους βελτιώθηκαν σημαντικά. Όσον αφορά την ενημέρωση αυτή, προτάθηκε να εξουσιοδοτηθεί η Επιτροπή να καταρτίσει τυποποιημένο ενημερωτικό φυλλάδιο για γενική χρήση από τις αεροπορικές εταιρίες. 9820/1/14 REV 1 ΚΣ/μκρ 3
Όσον αφορά τους κανόνες που επιτρέπουν στις αεροπορικές εταιρίες να ζητούν απαλλαγή από την πληρωμή αποζημιώσεων, δόθηκε πολλή προσοχή στην αυστηρή οριοθέτησή τους. Μια σημαντική αλλαγή αποτελεί το γεγονός ότι θεσπίσθηκε η έννοια των απροσδόκητων ελλείψεων στην ασφάλεια της πτήσης, προκειμένου να προσδιορισθεί υπό ποιες συνθήκες μπορούν να επικληθούν τεχνικά ελαττώματα από τις αεροπορικές εταιρίες προκειμένου να ζητηθεί απαλλαγή από την καταβολή αποζημιώσεων. Παρότι η προσέγγιση αυτή δεν μπόρεσε να γίνει αποδεκτή από όλες τις αντιπροσωπείες, συμφωνήθηκε γενικά ότι οι αεροπορικές εταιρίες δεν θα πρέπει να επικαλούνται καταχρηστικά τα τεχνικά ελαττώματα για να αρνούνται την καταβολή αποζημιώσεων. Στο πλαίσιο των απαλλαγών, συζητήθηκε διεξοδικά και το χρονικό όριο προκειμένου να γίνεται επίκληση έκτακτων περιστάσεων και απροσδόκητων ελλείψεων στην ασφάλεια της πτήσης, με στόχο μεταξύ άλλων να θεσπισθούν εύλογα και αντικειμενικά όρια πέραν των οποίων οι αεροπορικές εταιρίες αναμένεται να επαναλαμβάνουν τις φυσιολογικές τους λειτουργίες. Η διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής του κανονισμού βρέθηκε επίσης στο επίκεντρο των συζητήσεων, και υπήρξε συμβιβασμός σχετικά με μία απλή, σαφή διαδικασία για τους επιβάτες προκειμένου να υποβάλουν τα παράπονά τους στις αεροπορικές εταιρίες και, στη συνέχεια, σε φορείς εξώδικης διευθέτησης των διαφορών. Οι αντιπροσωπείες εξέφρασαν εξάλλου γενικά προθυμία να εισαχθεί σαφήνεια για τις περιπτώσεις αλλαγής του ωραρίου, παρότι οι απόψεις διαφέρουν ως προς το εύρος για το οποίο αυτές οι αλλαγές ωραρίου είναι συγκρίσιμες με τις "παραδοσιακές" περιπτώσεις ακύρωσης ή καθυστέρησης. Στον τελευταίο συμβιβασμό της Προεδρίας διατηρείται ξεχωριστό άρθρο για τις διαφορετικές περιπτώσεις αλλαγής ωραρίου, ενώ ορισμένες αντιπροσωπείες επιθυμούν εγγύτερη ευθυγράμμιση προς τα άρθρα περί καθυστέρησης και ακύρωσης. Σε γενικά πλαίσια, βρέθηκαν λύσεις σχετικά με αρκετά τεχνικά θέματα, και κατά την ελληνική προεδρία η ομάδα αεροπορικές μεταφορές μπόρεσε να προσδιορίσει την κύρια κατεύθυνση ορισμένων σημαντικών πολιτικών συμβιβασμών. Ωστόσο, παρά τις έντονες εργασίες που πραγματοποιήθηκαν, οι συμβιβασμοί σχετικά με ορισμένα σημαντικά εκκρεμή θέματα απαιτούν περαιτέρω εργασίες. Επιπρόσθετα, ο συνεχιζόμενος διάλογος μεταξύ της Ισπανίας και του Ηνωμένου Βασιλείου σχετικά με το πως μπορεί να ληφθεί υπόψη το θέμα του Γιβραλτάρ πρέπει να επιλυθεί πριν το Συμβούλιο προβεί σε περαιτέρω διαδικαστικές ενέργειες που να οδηγούν στην έγκριση του φακέλλου. Βάσει των ανωτέρω, η ελληνική προεδρία αποφάσισε να υποβάλει έκθεση προόδου στο Συμβούλιο Μεταφορών στις 5 Ιουνίου 2014. 9820/1/14 REV 1 ΚΣ/μκρ 4
Οι συμβιβαστικές προτάσεις εξετάσθηκαν για τελευταία φορά από την Ομάδα Αεροπορικών Μεταφορών στις 19 Μαΐου 2014 και παρατίθενται στην Προσθήκη 1 της παρούσας έκθεσης. Οι αλλαγές σε σχέση με την πρόταση της Επιτροπής (έγγρ. 7615/13) εμφανίζονται με παχείς χαρακτήρες. Οι διαγραφές σημειώνονται με [ ]. Όλες οι αντιπροσωπείες, καθώς και η Επιτροπή, διατηρούν γενική επιφύλαξη εξέτασης σχετικά με το σύνολο του κειμένου. Το ΗΒ διατύπωσε επιφύλαξη κοινοβουλευτικής εξέτασης για το κείμενο. IV. ΚΥΡΙΑ ΕΚΚΡΕΜΗ ΖΗΤΗΜΑΤΑ Κατώτατα όρια αποζημίωσης Το κείμενο της Προεδρίας ευθυγραμμίζει τα κατώτατα όρια για ακυρώσεις και καθυστερήσεις ώστε να διασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των επιβατών που υφίστανται παρόμοια ταλαιπωρία. Ωστόσο, τα τροποποιημένα όρια αποστάσεων και τα προτεινόμενα χρονικά κατώτατα όρια 5-9-12 που δίνουν δικαίωμα σε αποζημίωση σε περιπτώσεις ακύρωσης και καθυστέρησης δεν ικανοποιούν ορισμένες αντιπροσωπείες οι οποίες έχουν αποκλίνουσες θέσεις σχετικά με αυτό το σημαντικό θέμα, όπως αποτυπώνεται στις υποσημειώσεις 8 και 17 της Προσθήκης της παρούσας έκθεσης. Αποζημίωση για ανταποκρίσεις Ο συμβιβασμός της Προεδρίας προβλέπει μερική απαλλαγή από την καταβολή αποζημίωσης, εάν ο χρόνος ανταπόκρισης είναι σχετικά βραχύς (90 λεπτά στο παρόν κείμενο), και ο επιβάτης που αγόρασε το εισιτήριο με ανταπόκριση είχε επίγνωση ότι το βραχύ διάστημα μεταξύ των δύο πτήσεων μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα να χάσει την πτήση. Εάν ωστόσο ο αρχικά προβλεπόμενος χρόνος μετεπιβίβασης ήταν μεγαλύτερος από 90 λεπτά, ο επιβάτης λαμβάνει αποζημίωση εάν χάσει την πτήση ανταπόκρισης λόγω καθυστέρησης της πρώτης πτήσης. Πολλές αντιπροσωπείες δεν μπορούν να αποδεχθούν την εν λόγω συμβιβαστική πρόταση, διατηρώντας σοβαρές ανησυχίες σχετικά με την επίπτωση τυχόν ρητών διατάξεων περί αποζημιώσεων για πτήσεις με ανταπόκριση στην περιφερειακή συνδεσιμότητα μεταξύ αεροπορικών εταιριών. Προτείνουν τη διαγραφή της αποζημίωσης για πτήσεις με ανταπόκριση και θεωρούν ότι τα ποσά αυτά θα πρέπει να καταβάλλονται με βάση κάθε σκέλος του ταξιδίου και την αντίστοιχη καθυστέρηση που υπέστη ο επιβάτης. 9820/1/14 REV 1 ΚΣ/μκρ 5
Έκτακτες περιστάσεις Πραγματοποιήθηκαν σημαντικές εργασίες κυρίως όσον αφορά τον καθορισμό σαφών κανόνων για έκτακτες περιστάσεις τεχνικής φύσεως. Ωστόσο παραμένει αμετάβλητο το σκεπτικό όσον αφορά το καθεστώς τυχόν καταλόγου με απαλλαγές από την υποχρέωση αποζημίωσης. Ορισμένες αντιπροσωπείες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την αποδοχή της πλήρως δεσμευτικής φύσεως του Παραρτήματος, το οποίο περιλαμβάνει μη περιοριστικό κατάλογο έκτακτων περιστάσεων. Θα προτιμούσαν να έχουν τη δυνατότητα οι εθνικές αρχές επιβολής του νόμου και τα εθνικά δικαστήρια να παρεκκλίνουν από τον κατάλογο. Ως εκ τούτου, οι αντιπροσωπείες αντιτίθενται και στο να συμπεριληφθεί η έννοια των απροσδόκητων ελλείψεων στην ασφάλεια της πτήσης σε ορισμό, ο οποίος θα μετατρέψει αναγκαστικά το σχετικό κατάλογο κριτηρίων σε κλειστό κατάλογο. Ωστόσο, άλλες αντιπροσωπείες παραμένουν πρόθυμες να αποσύρουν τις νομικές τους αμφιβολίες σχετικά με τον κανονισμό και να εκτιμήσουν ότι ένας δεσμευτικός αλλά ανοικτός κατάλογος έκτακτων περιστάσεων παρέχει επαρκή ελαστικότητα. Χειραποσκευές Στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 2027/97 το μόνο σημαντικό εκκρεμές θέμα είναι οι χειραποσκευές, δηλαδή εάν θα πρέπει να θεσπισθούν σαφείς διατάξεις σχετικά με τον αποκαλούμενο "κανόνα της μίας χειραποσκευής". Ορισμένες αντιπροσωπείες εκτιμούν ότι η εμπορική ελευθερία του αερομεταφορέα δεν θα πρέπει να περιορισθεί και επαρκεί να ζητείται η πλήρης διαφάνεια της αεροπορικής εταιρίας έναντι του επιβάτη. Ωστόσο, άλλες αντιπροσωπείες επιμένουν ότι πρέπει να αποσαφηνισθούν οι περιορισμοί στις χειραποσκευές, συμπεριλαμβανομένων των αγορών στο αεροδρόμιο, ώστε όλοι οι επιβάτες στα αεροδρόμια της Ένωσης να μπορούν να παίρνουν στο αεροσκάφος αντικείμενα υπό τις ίδιες συνθήκες. Ο τρέχων συμβιβασμός της Προεδρίας προβλέπει ότι οι περιορισμοί των αποσκευών εκφράζονται σε διαστάσεις ή βάρος, αλλά όχι σε αριθμό των αντικειμένων. Αυτοί οι πιθανοί περιορισμοί μπορούν επίσης να εφαρμόζονται και σε προσωπικά αντικείμενα και στις αγορές στο αεροδρόμιο. V. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Βάσει των ανωτέρω και προκειμένου να μπορέσουν τα όργανα του Συμβουλίου να συνεχίσουν το έργο τους σχετικά με την προαναφερόμενη πρόταση, καλούνται η ΕΜΑ και το Συμβούλιο να σημειώσουν την παρούσα έκθεση προόδου και το έγγραφο της Προσθήκης 1. 9820/1/14 REV 1 ΚΣ/μκρ 6