Το «προκάλυμμα» της σαρκοφάγου του Αγίου Δημητρίου (πίν )
|
|
- Βασίλης Θεοδωρίδης
- 8 χρόνια πριν
- Προβολές:
Transcript
1 Το «προκάλυμμα» της σαρκοφάγου του Αγίου Δημητρίου (πίν ) Ανδρέας ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Δελτίον XAE 5 (1969), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Δημητρίου Ευαγγελίδη ( ) Σελ ΑΘΗΝΑ 1969
2 ΤΟ «ΠΡΟΚΑΛΥΜΜΑ» ΤΗΣ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΥ ΤΟΥ ΑΠΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (ΠΙΝ ) ΈπΙ της βασιλείας τοϋ Μανουήλ Α' Κομνηνοϋ ( ) καί κατά διαταγήν του μετεκομίσθη εκ Θεσσαλονίκης είς τήν Μονήν Παντοκράτορος της Κωνσταντινουπόλεως το «προκάλυμμα» τής σαρκοφάγου, είς τήν οποίαν έπιστεύετο δτι εύρίσκετο το λείψανον τοϋ "Αγίου Δημητρίου, τής σαρκοφάγου δηλαδή τής περικλεισμένης είς το Κιβώριον το κοσμούν τήν βασιλικήν του Μάρτυρος. Το γεγονός τοϋτο είς ούδεμίαν ίστορικήν πηγήν αναφέρεται. Τήν περί αύτοϋ γνώσιν όφείλομεν μόνον είς τήν Διήγησιν τήν φερομένην υπό το όνομα τοϋ διακόνου Νικασίου μονάχου τής Μονής Παντοκράτορος Κωνσταντινουπόλεως 1. Τό κείμενον αυτό έδημοσιεύθη το πρώτον, αν δέν άπατωμαι, είς άπλοελληνικήν διασκευήν καί έν συνόψει άπό τον «χειρόγραφον Συναξαριστήν» ύπο τοϋ Νικόδημου Άγιορείτου, ό όποιος τό προσέθεσεν είς τήν 26ην 'Οκτωβρίου τοΰ ύπ' αύτοϋ εκπονηθέντος Συναξαριστοϋ 2. Ή εκδοσις όμως του πλήρους κειμένου τής Διηγήσεως ταύτης οφείλεται είς τον Ά. Παπαδόπουλον - Κεραμέα εκ τοΰ Σαβαϊτικοΰ κωδ. 179 τής Πατριαρχικής Βιβλιοθήκης 'Ιεροσολύμων 3. Ώς προς τον χρόνον, κατά τον όποιον εγινεν ή μεταφορά αυτή, δέν υπάρχει ομοφωνία. Τό κείμενον πού έχρησιμοποίησεν ό Νικόδημος αναφέρει τό έτος 1143, ό Γεδεών ( βλ. σημ. 2 ) τό 1148, τό δέ κείμενον, τό όποιον έδημοσίευσεν ό Παπαδόπουλος - Κεραμεύς, τό Τήν τελευταίαν δέ αυτήν χρονολογίαν άκολουθοον καί ό Janin *, όπως καί άλλοι. Είς τήν Διήγησιν περί τής μεταφοράς τοϋ «προκαλύμματος» αναφέρει. Βλ. Ά. Παπαδοπούλου-Κεραμέως, 'Ανάλεκτα Ίεροσολυμιτικής Σταχυολογίας, V, Πετρούπολις 1898, Ν ι κ ό δ η μ ο υ, Συναξαριστής, σημείωσις 2 εις τήν 26ην 'Οκτωβρίου. Ό χειρόγραφος Συναξαριστής είναι πιθανώς ό τής Μ. Σταυρονικήτα (Σ. Λ ά μ π ρ ο υ, Κατάλογος κωδίκων Άγ. "Ορους, Ι, αριθ. 891/26), όπως δύναται νά έξαχθή άπό τα γραφόμενα ύπο Μ. Γεδεών, Βυζαντινον Έορτολόγιον, Κων/λις 1899, 182, σημ 'Ανάλεκτα Ίεροσολυμιτικής Σταχυολογίας, IV, Πετρούπολις 1896, 238 κ.έξ. 4. R..1 a n i n, Géographie ecclésiastique de l'empire byzantin. A. Siège de Con/ple et le Patriarcat Oecuménique. III, Églises et monastères, Paris 1953, 530.
3 188 Α. ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΥ ται δτι ό ηγούμενος της Μονής Παντοκράτορος 'Ιωσήφ συνήντησε τον αυτοκράτορα Μανουήλ εις χωρίον ονομαζόμενον Δοβροχούβιστα πλησίον τής Βεροίας 5. Κατά τον Ιστορικόν Κίνναμον ( Bonn, 96, 21 κ.έξ.), ό αυτοκράτωρ Μανουήλ το 1148/49 «επί τίνα χώρον άγχοΰ τής Βερροίας άναζεύξας, ενταύθα διεχείμαζε» 6. Ή εϊδησις αυτή του Κιννάμου συμφωνεί πλήρως μέ τα λεγόμενα εις τήν Διήγησιν. Ούτω καθίσταται βέβαιον οτι ή μεταφορά του «προκαλύμματος» έγινε πράγματι το Διευκρινηθέντος οϋτω τοϋ χρονολογικού ζητήματος, έρχόμεθα εις το κυριώτερον πρόβλημα : Τί ήτο τό άντικείμενον τό μετακομισθέν εκ Θεσσαλονίκης εις Κωνσταντινούπολης Καί ώς προς τό ζήτημα τοϋτο υπάρχει όχι μικρά διάστασις γνωμών. Ό Νικόδημος ένόμιζεν οτι τοοτο ήτο εϊκών, ή οποία «είχε ζωγραφισμένον τον μέγαν Δημήτριον ορθιον, ύψωμένας έχοντα τάς χείρας εις ούρανόν». Ό Γεδεών, διορθων τον Νικόδημον, γράφει, παραλαμβάνων εκ του «Σταυρονικητιανοϋ Συναξαριστοϋ», οτι οχι μόνον περί είκόνος επρόκειτο, «άλλα καί περί τοϋ περικαλύμματος τής σορού» 7. Κατά τον Janin, επρόκειτο περί τοϋ πλουσίου καλύμματος τοϋ σκέποντος τον τάφον τοϋ 'Αγίου, καθώς καί τής είκόνος του 8. Τέλος ό κ. Α. Grabar φαίνεται υπόθετων ομοίως δτι επρόκειτο περί υφάσματος έχοντος κεντημένην τήν είκόνα του Αγίου Δημητρίου 9. 'Αλλ' ας ΐδωμεν τό κείμενον τής Διηγήσεως, τό όποιον εδωκεν άφορμήν είς τάς διαφόρους αύτάς εικασίας. Ό συγγραφεύς τής Διηγήσεως καλεί τό άντικείμενον τοϋτο τό «τήν Ίεράν σκέπον σορον διαπρύσιον προκάλυμμα» καί κατωτέρω : «ορθιον φέρον ( τό προκάλυμμα ) τον μέγαν Δημήτριον, εκτεταμμέναις παλάμαις...» 10. Ή δυσκολία λοιπόν έγκειται είς τήν έρμηνείαν τοϋ δρου «προκάλυμμα» πού χρησιμοποιεί ό συγγραφεύς τής Διηγήσεως. Είς τήν άκριβολογίαν όμως τοϋ κειμένου τούτου δέν νομίζω δτι πρέπει νά εχη κανείς απόλυτον έμπιστοσύνην, όπως δύναται νά πεισθή ό αναγνώστης άπό τό όλον υφός 5. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, ενθ' αν. IV, 241. Στ. Κυριακίδης είς τήν Έπιστημονικήν 'Επετηρίδα τής Φιλοσοφ. Σχολής τοϋ Πανεπ. Θεσσαλονίκης, 1939, 485 καί σημ. 1. Δ. Ζ α κ υ θ η ν ò ς είς τήν ΕΕΒΣ 18, 1948, σ. 49 καί 20, 1951, Τήν ύπόδειξιν τοο χωρίου τοϋ Κιννάμου οφείλω είς τήν καλωσύνην τοϋ συναδέλφου κ. Δ. Ζακυθηνοϋ, τον όποιον καί απ' έδώ θερμότατα ευχαριστώ. 7. Γεδεών, Βυζαντ. Έορτολόγιον, 182 καί σημ J a n i n, ενθ* άν A. Grabar, έν D.O.P. 1950, 13 καί σημ. 31. Tò άρθρον άνετυπώθη έν Α. Grabar, L'art de la fin de l'antiquité et du Moyen Age, Paris 1968, I, Εις τό έξης, παραλλήλως προς τήν σελίδα τής αρχικής δημοσιεύσεως, σημειοϋμεν εντός παρενθέσεως καί τήν σελίδα τής άνατυπώσεως. (Grab. Ι, 433, III, πίν. 116 b). 10. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, ενθ' άν. IV, 241 κ.έξ.
4 ΤΟ «ΠΡΟΚΑΛΥΜΜΑ» ΤΗΣ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΥ ΤΟΥ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 189 του. Αί περίπλοκοι καί σκολιαί φράσεις, ή άφθονος χρήσις άρχαϊζουσών λέξεων καί συντάξεων μας αναγκάζουν να δυσπιστωμεν εις τήν άκρίβειαν τοϋ δρου «προκάλυμμα». Ή Δις Μ. Θεοχάρη, ακολουθούσα τήν γνώμην τών παλαιοτέρων, πιστεύει ότι ή λέξις «προκάλυμμα» σημαίνει κεντητόν άμφιον καλύπτον τήν σαρκοφάγον τοϋ 'Αγίου καί επί του οποίου ή είκών τούτου ήτο ζωγραφημένη καί δχι κεντημένη u. Tò συμπέρασμα τούτο τήν διηυκόλυνε εις το να θεώρηση καί το γνωστόν ύφασμα του καθεδρικού ναού της Τεργέστης το φέρον ζωγραφημένον τον "Αγιον Ίοΰστον, ως καλύπτον τον τάφον τοΰ αγίου τούτου 12. Ή συσχέτισις όμως προς τό «προκάλυμμα» του 'Αγίου Δημητρίου καί ή ύπόθεσις επίσης ότι το ύφασμα της Τεργέστης έκάλυπτε τον τάφον τοΰ 'Αγίου Ίούστου προσκόπτουν εις πολλάς δυσχέρειας, όπως θα ίδωμεν εις το Έπίμετρον πού ακολουθεί τήν παροΰσαν μελέτην 13. 'Υφάσματα καλύπτοντα σαρκοφάγους δέν ήσαν βεβαίως άγνωστα κατά τους βυζαντινούς χρόνους. Τοϋτο βεβαιώνει ή πληροφορία του Ρώσου προσκυνητοΰ άρχιμανδρίτου Γρεθενίου, ό όποιος περί τό 1400 έπεσκέφθη τήν Παλαιστίνην. Ούτος, περιγράφων τήν Μονήν του 'Αγίου Σάβα, ομιλεί περί του τάφου τοΰ 'Αγίου, τοϋ οποίου τό κάλυμμα ήτο άμφικλινές καί «σκεπασμένον με μίαν εικόνα επί υφάσματος τοΰ αγίου εντός τοϋ φέρετρου του» 14. 'Από τάς πηγάς λοιπόν ουδέν θετικόν οπωσδήποτε συμπέρασμα δύναται να έξαχθή περί τοϋ τί ακριβώς ήτο τό «προκάλυμμα» της σαρκοφάγου τοϋ 'Αγίου Δημητρίου τό μετακομισθέν εις τήν Κωνσταντινούπολης "Αν όμως τα κείμενα δέν μας βοηθοϋν εϊς τήν λύσιν τοϋ άπασχολοΰντος ήμας προβλήματος, ταύτην πρέπει ν' άναζητήσωμεν είς τα μνημεία - Πράγματι, έφθασαν μέχρις ημών διαφόρων χρόνων απεικονίσεις της σαρκοφάγου της ευρισκομένης εντός τοϋ είς τήν βασιλικήν τοϋ 'Αγίου Δημητρίου υπάρχοντος Κιβωρίου. Τα μικρά κιβωτίδια μέ αίμα καί μύρον τοΰ 'Αγίου τα χρονολογούμενα άπό τοϋ 11 υ καί τών άρχων τοΰ 12ου αιώνος ( Βατοπεδίου 15, Λαύρας 'Αγίου Όρους 16 καί τό υπ' αριθ. 24 είς τό Σκευοφυλάκιον τοΰ καθεδρικοΰ 11. Πρακτικά τής 'Ακαδημίας 'Αθηνών 37, 1962, Ένθ' άν. 256 κ.έξ. 13. Βλ. κατωτέρω σ. 195 κ.έξ. 14. Mme Β. de Khitrovo, Itinéraires russes en Orient, Genève 1889, 188 κ.έξ. 15. Βλ. Ά. Ξυγγόπουλον είς τήν ΑΕ 1936, 101 κ.έξ. 16. Άνέκδοτον. Περί αυτοϋ βλ. Ξυγγόπουλον, ένθ' άν. 109, σημ. 1. Grabar, έν D.O.P. ένθ' άν. 7 (Grab. Ι, 438).
5 190 Α. ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΥ ναοο της Halberstadt 17, οπως καν άλλα ακόμη ) είναι χωρίς άμφιβολίαν μικρογραφίαι της σαρκοφάγου τοο "Αγίου. Περί τούτου μας πείθει, κατά τρόπον μή επιτρέποντα άμφιβολίαν, ή επί τοϋ κιβωτιδίου 24 της Halberstadt επιγραφή : Τάφος υπάρχων μάρτυρος Δημητρίου ουκ αίμα μόνον άλλα και μύρον φέρω, ρώσιν παρέχον τοις άλείφουσιν πόθφ 18. Εις τά κιβωτίδια λοιπόν αυτά το έξωτερικόν κάλυμμα έχει την μορφήν κολούρου πυραμίδος, είς τήν άνω έπίπεδον έπιφάνειαν της οποίας εικονίζεται εκτυπος ό "Αγιος Δημήτριος μέ τάς χείρας ύψωμένας είς σχήμα δεήσεως (πίν. 80α, β). Ίο είς σχήμα κολούρου πυραμίδος σκέπασμα τοοτο έχει τήν είς τάς σαρκοφάγους λίαν συνήθη μορφήν ταύτην, όπως δεικνύουν σύγχρονα προς τά κιβωτίδια, άλλα και μεταγενέστερα παραδείγματα 19. Τά κιβωτίδια όμως πού εδώ μας απασχολούν παρουσιάζουν εν κοινόν χαρακτηριστικό ν άξιον Ιδιαιτέρας προσοχής δια τό ζήτημα μας. Ταύτα δηλαδή φέρουν ολα διπλούν κάλυμμα, εν έξωτερικόν υπό μορφήν κολούρου πυραμίδος μέ τήν εικόνα τοϋ Αγίου όρθιου δεομένου ( πίν. 80 β) καί, τοΰ καλύμματος τούτου συρομένου, εν έσωτερικόν. Τό δεύτερον τούτο κάλυμμα, τό έσωτερικόν, φέρει δύο θυρίδας κλειομένας μέ μικροσκοπικά θυρόφυλλα, επί των οποίων υπάρχουν εικόνες εκτυποι αγίων ( Νέστορος, Λούπου, Κοσμά, Δαμιανού ). Άνοιγομένων τών μικροσκοπικών αυτών θυροφύλλων, είς μέν τήν άνω θυρίδα παρουσιάζεται εκτυπος εικών τοΰ 'Αγίου νεκρού μέχρι τής όσφύος έχοντος τάς χείρας έσταυρωμένας έπί τοΰ στήθους, εις δε τήν κάτω θυρίδα υπάρχει μέλαινα ύλη, χώμα πιθανώς και μύρον ( πίν. 80 γ ) 20. Τό διπλοΰν τοΰτο κάλυμμα εύρίσκομεν πανομοιότυπον ακόμη καί εις κιβωτίδια τοΰ 'Αγίου Δημητρίου, τά όποια δέν έχουν έξωτερικώς τό σχήμα σαρκοφάγου 21. Ή έμμονη είς τήν κατασκευήν δύο επαλλήλων καλυμμάτων, πού βλέ- 17. Grabar, 6νθ' άν. 6 κ.έξ. είκ (Grab. Ι, 437 κ.έξ. III, πίν. 116 d-f, 117 a). 18. Ή επιγραφή έδημοσιεύθη ύπο Α. F r ο 1 ο w έν REG 66, 1953, σ. 105, σημ. 3. (Είς τον 3ον στίχον διώρθωσα παρέχον αντί τοϋ παρέχων τής επιγραφής, διότι είναι προφανές ότι ή μετοχή αναφέρεται εις τό μύρον, οπως δεικνύει ή συνέχεια : «τοϊς άλείφουσιν πόθφ»). Πρβ. καί τό επίγραμμα έκ τοο Μαρκιανοδ κωδικός τό δημοσιευθέν ύπο Σ. Λάμπρου είς τον Ν. Έλληνομνήμονα 8, 1911, σ. 43, αριθ Βλ. Ξυγγόπουλον, 6W άν. 109, καί είκ. 6. Βλ. καί ΕΕΒΣ 16, 1940, 159 κ.έξ. είκ. 2 καί Βλ. ΑΕ ένθ" άν. παρένθ. πίν. Α. G Γ a b a r έν D.O.P. ένθ' άν. είκ. 1-4, (Grab. Ill, πίν ). 21. "Οπως π.χ. τα ύπ' αριθ. 16α τής Halberstadt : Grabar έν D.O.P. ένθ" άν. είκ. 7. (Grab. Ill, πίν. 116 b).
6 ΤΟ «ΠΡΟΚΑΛΥΜΜΑ» ΤΗΣ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΥ ΤΟΥ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 191 πομεν είς τα κιβωτίδια, δέν είναι, κατά την γνώμην μου, τυχαία. Αΰτη νομίζω ότι σχετίζεται μέ την δοξασίαν οτι είς το Κιβώριον τοϋ 'Αγίου ύπήρχον δύο επάλληλοι σαρκοφάγοι, μία δηλαδή αργυρά ορατή έπί τοϋ εδάφους τοϋ Κιβωρίου και μία ύπο το έδαφος είς άρκετον βάθος, εντός της οποίας υπήρχε το λείψανον τοβ 'Αγίου, οπόθεν άνέβλυζε το μύρον. "Οτι υπό τήν φαινομένην εντός τοϋ Κιβωρίου κενήν άργυράν λάρνακα ύπήρχεν ύπο τήν γη ν θαμμένον το λείψανον τοϋ 'Αγίου εύρίσκομεν τήν παλαιοτέραν, άν δέν άπατώμαι, μαρτυρίαν είς το Βιβλίον τών θαυμάτων, δπου, κατά τήν διήγησιν περί της ίάσεως τοϋ έπαρχου Μαριανοϋ, λέγεται δτι ούτος είσήλθεν είς το Κιβώριον «ένθα φασίν τίνες κείσθαι ύπο γήν το πανάγιον αύτοΰ ( τοϋ Δημητρίου ) λείψανον». Έλθών εκεί ό Μαριανός «και άπερείσας το πρόσωπον εις το δν αυτόθι, ώς αν ει κραβάτιον ( δηλαδή τήν σαρκοφάγον ) εξ αργύρου, ένθα και εντετύπωται το θεοειδες προσώπιον τοΰ αύτοΰ πανσέπτου αθλοφόρου...» m. Ήδη λοιπόν ή υπαρξις ύπο τήν κενήν άργυράν σαρκοφάγον δευτέρας λάρνακος περιεχούσης το σώμα τοΰ 'Αγίου μαρτυρεΐται κατά τον 7 ον αίώνα, άλλα μέ κάποιαν ακόμη άμφιβολίαν ( φασίν τίνες ). Ή δοξασία όμως αυτή γίνεται απόλυτος βεβαιότης εις τήν διήγησιν τοΰ κατά τον 13ον αιώνα άκμάσαντος 'Ιωάννου Σταυρακίου περί τοΰ ενυπνίου τοΰ μονάχου Βιταλίου. Γράφει πράγματι ό Σταυράκιος : «...ώς δ' εγγύς της θείας κιβωτού ( δηλ. τοϋ Κιβωρίου ) τοΰ μάρτυρος γένοιντο ( ό Βιτάλιος και ό νεωκόρος ), είσελθέτων αμφω εκ τοΰ λαιοΰ και τάς θύρας ( τοϋ Κιβωρίου ) μετέθεντο και τήν ίεράν μετέστησαν λάρνακα ( δηλ. τήν έπί τοΰ εδάφους άργυράν σαρκοφάγον ) και μαρμάρους εκείθεν ( προφανώς τοΰ δαπέδου τοΰ Κιβωρίου ) ήραν εκ μέσου επτά και προς όρυγήν μεν άμοιβαδον τοΰ έκεϊσε χώματος ενησχόληντο, το δ' εκείθεν εκφερούμενον ην πηλώδες, πεψυρμένον εκ μύρου και χώματος, μετά δέ, χους 'έτερος καθαρός άπηντλεϊτο εκείθεν, ευωδιάς πίστης άνάπλεως. Έπεί δε ή όρυγή φθάσοι πήχεων άχρι τριών και μικρόν τι προς, λάρναξ εφάνη τούτοις περικεκαλυμμένη μαρμάρφ λευκώ, ην και ταύτην εκείθεν διάραντες και τήν λάρνακα άνακαλυψάμενοι, εϊδον ένδον ταύτης ακτινοβολοΰντα τον μάρτυρα κείμενον, ζώντα καθαρώς και εοικότα ύπνώττοντι, ύ- πομειδιώντα και φαιδρωπόν...» Μ. Τό κείμενον τοϋτο τοϋ Σταυρακίου, το όποιον κάπως συνοπτικώτερον παραθέτει και ό Κ. Άκροπολίτης 24, ούδεμίαν, νομίζω, αφήνει άμφιβολίαν περί τής δοξασίας περί της υπό τήν γήν σαρκοφάγου της περιεχούσης τό σώμα τοϋ 'Αγίου. Ή δοξασία αύτη σχετίζεται αναμφιβόλως μέ τό ζήτημα 22. Μ igne, P.G. 116, Περιοδ. Μακεδόνικα 1, 1940, 353.
7 192 Α. ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΥ του μύρου, ζήτημα πού δέν πρόκειται εδώ να μας απασχόληση, ώς εύρισκόμενον εξω τοϋ θέματος μας. Είναι λοιπόν, κατά τήν γνώμην μου, απολύτως φανερόν δτι τα κιβωτίδια τοο 'Αγίου Δημητρίου, περί των οποίων έκάμαμεν ανωτέρω λόγον, σχετίζονται μέ τήν δοξασίαν αυτήν περί των δύο επαλλήλων σαρκοφάγων. Κατά ταϋτα, το έξωτερικον συρτόν κάλυμμα των κιβωτιδίων μέ τήν εκτυπον εΐκόνα τοϋ 'Αγίου όρθίου δεομένου ανταποκρίνεται είς το κάλυμμα της έπί του δαπέδου τοϋ κιβωρίου κενής αργυράς λάρνακος. Το δεύτερον κάλυμμα των κιβωτιδίων το έμφανιζόμενον μετά τήν άφαίρεσιν του άνω συρτού τοιούτου ανταποκρίνεται είς το της υπό τήν γήν λάρνακος, όπως μας επιτρέπει να συμπεράνωμεν μετά βεβαιότητος ή μορφή τοϋ μάρτυρος νεκροΰ μέ τάς χείρας εσταυρωμένος έπί τοϋ στήθους, όπως τήν βλέπομεν εις τήν άνω θυρίδα. Και ήδη, μετά τ' ανωτέρω εκτεθέντα, γεννάται τό ερώτημα : μήπως τό, κατά τήν Διήγησιν, «τήν ίεραν σκέπον σορον διαπρύσιον προκάλυμμα» τό μεταφερθέν εις τήν Κωνσταντινούπολιν ήτο το έξωτερικόν ύπό μορφήν κολούρου πυραμίδος σκέπασμα τής άνω ορατής αργυράς σαρκοφάγου, το «δρθιον φέρον τον μέγαν Δημήτριον έκτεταμμέναις παλάμαις»; "Οτι μία τοιαύτη εικασία θα ήδύνατο νά θεωρηθή λίαν πιθανή μας επιτρέπει νά συμπεράνωμεν μία τοιχογραφία έκ των χρόνων τών Παλαιολόγων, ή οποία, αν και προ πολλοΰ δημοσιευμένη, δέν είλκυσε τήν προσοχήν των ερευνητών πού ήσχολήθησαν μέ τον τάφον τοϋ 'Αγίου Δημητρίου. Πράγματι, εις μίαν σύνθεσιν τής εκκλησίας τής Ντέτσανης ( ) τής Σερβίας, δπου εικονίζεται τό έκ τοϋ Βιβλίου των θαυμάτων γνωστόν όραμα τοϋ Ίλλουστρίου ( Migne, P.G. 116, σ κ.έξ.), παριστάνεται, ώς έν τομή, τό Κιβώριον τοϋ Μάρτυρος εντός τής βασιλικής τής Θεσσαλονίκης. Είς το μέσον αύτοϋ εικονίζεται ή σαρκοφάγος τοϋ 'Αγίου. Αύτη έχει σχήμα κυβοειδές μέ εντελώς έπίπεδον τήν άνω έπιφάνειαν καί καλύπτεται ολόκληρος υπό υφάσματος, έπί τοϋ οποίου εικονίζεται ό "Αγιος όρθιος μέ τάς χείρας είς σχήμα δεήσεως (πίν. 81α, β) 25. "Αν παραβάλωμεν τήν έπί τής τοιχογραφίας αυτής άπεικόνισιν τής σαρκοφάγου προς τα κιβωτίδια, περί τών οποίων έγινεν ανωτέρω λόγος, θα παρατηρήσωμεν μίαν ουσιώδη καί λίαν σημαντικήν διαφοράν. Ή ύπό τοϋ υφάσματος δηλαδή μέ τήν εικόνα τοϋ 'Αγίου καλυπτόμενη άνω επιφάνεια τής λάρνακος είναι είς τήν τοιχογραφίαν τής Ντέτσανης εντελώς, 24. Παπαδόπουλος-Κεραμεύς, ενθ' άν. Ι, 193. Βλ. τοοτο προχείρως καί είς τήν ΑΕ 1936, 111, σημ Μαναστίρ Ντέτσανη. II, Β. Πέτκοβιτς, Τοιχογραφίαι (σερβ.), Βελιγράδι 1941, πίν. CCXCVI.
8 ΤΟ «ΠΡΟΚΑΛΥΜΜΑ» ΤΗΣ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΥ ΤΟΥ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 193 δπως εΐδομεν, επίπεδος και δεν έχει τήν μορφήν κολούρου πυραμίδος πού εΰρομεν εις τα κιβωτίδια. Και είναι μεν αληθές οτι εις χειρόγραφα της εποχής αυτής εύρίσκομεν συχνά εικόνας σαρκοφάγων μέ έπίπεδον κάλυμμα 26. Δέν λείπουν όμως από μικρογραφίας τών ιδίων χρόνων και εικόνες λαρνακών μέ σκέπασμα υπό μορφήν κολούρου πυραμίδος 27, δπως δέν λείπουν καί πραγματικά τοιαύτα καλύμματα 28. Τα παραδείγματα δμως ταύτα ούδεμίαν έχουν, όπως νομίζω, σχέσιν μέ τήν σαρκοφάγον τοϋ "Αγίου Δημητρίου καί το σκέπασμα της. Εις τήν προκειμένην περίπτωσιν άλλη είναι ασφαλώς ή αιτία τής μεταβολής πού παρατηρουμεν εις τήν μορφήν του καλύμματος τής λάρνακος τοϋ Μάρτυρος. Ή τόσον εναργής παράστασις τής λάρνακος εις τήν τοιχογραφίαν τής Ντέτσανης μας επιτρέπει να συμπεράνωμεν οτι το πάλαιαν άργυροΰν υπό μορφήν κολούρου πυραμίδος σκέπασμα εΐχεν άφαιρεθή. Λογικόν είναι συνεπώς να συμπεράνωμεν οτι τούτο ήτο το «προκάλυμμα» το μετακομισθέν εις τήν Κωνσταντινούπολιν. Μετά τήν άφαίρεσιν του σκεπάσματος έπόμενον ήτο να κατασκευασθή νέον τοιούτον, διότι δέν θα ήτο νοητό ν ή λάρναξ να μένη ανοικτή, ώστε να φαίνεται οτι αυτή ήτο κενή. Συμφώνως λοιπόν προς τήν Διήγησιν, «ακολούθως ( μετά δηλ. τήν άφαίρεσιν τοΰ καλύμματος ) τη βασιλική προστάξει έτερον ετέθη κατασκευασθεν διά τε χρυσού καί αργύρου» ( Παπαδ. Κεραμ. ενθ' άν. 242 ). Τό νέον αυτό κάλυμμα κατεσκευάσθη «διά τε χρυσοΰ καί αργύρου», διότι καί ή σαρκοφάγος ήτο αργυρά, καθώς καί τό άφαιρεθέν άρχικόν σκέπασμα. Τό νέον αυτό κάλυμμα τό αντικατάστησαν τό παλαιόν, «ό...βασιλεύς Μανουήλ ό Κομνηνός άναπληρών τον του προτέρου τόπον διωρίσατο τεθήναι... εις σκέπην τής... θήκης» (Παπαδ. Κεραμ. ενθ' άν. 242). 'Από τήν τοιχογραφίαν τής Ντέτσανης προκύπτει οτι τό νέον αυτό κάλυμμα ήτο μία πλάξ εντελώς άνω επίπεδος καί χωρίς άνάγλυφον παράστασιν του 'Αγίου δεομένου, όπως εις τό άρχικόν σκέπασμα τής σαρκοφάγου τό μεταφερθέν εις Κωνσταντινούπολιν. Ή ελλειψις αυτή τής εικόνος νομίζω οτι άνεπληρώθη διά τής παραστάσεως έπί τοϋ υφάσματος πού 26. Βλ. π.χ. Η. Omont, Miniatures des plus anciens manuscrits grecs de la Bibliothèque Nationale, Paris 1929, πίν. CXXII. 2, CXXIV. 1. S. Der Nercessian, L'illustration du roman de Barlaam et Joasaph, Paris Λεύκ. πίν. XIX. 69, XL "Α. Ξυγγοπούλου, Ai μικρογραφίαι του Μυθιστορήματος τοϋ Μ. 'Αλεξάνδρου εις τον κώδικα τοϋ Έλλην. 'Ινστιτούτου τής Βενετίας, 'Αθήναι - Βενετία 1965, πίν "Οπως π.χ. εις τον Σκυλίτζην τής Μαδρίτης : S. Cirac Estopanan, Skyllitzes Matritensis, Barcelona 1965, σ. 267, αριθ. 131, σ. 288, αριθ Όπως τής σαρκοφάγου τοϋ Γεωργίου Καπανδρίτου. Βλ. ΕΕΒΣ 16, 1940, σ. 160, είκ
9 194 Α. ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΥ βλέπομεν είς τήν τοιχογραφίαν της Ντέτσανης και ή οποία είναι πανομοιότυπος μέ τήν άνάγλυφον επί τοϋ αρχικού καλύμματος, οπως τήν βλέπομεν είς τα μνημονευθέντα κιβωτίδια. Ή έπί του υφάσματος είκών αυτή ουδεμία, νομίζω, δύναται να ύπαρξη αμφιβολία ότι ήτο κεντητή. "Αν το ύφασμα αυτό μέ τήν εικόνα του Μάρτυρος δεομένου εγινεν επί Μανουήλ Κομνηνοΰ συγχρόνως μέ το νέον κάλυμμα της σαρκοφάγου ή άργότερον δέν δυνάμεθα να γνωρίζωμεν. Πάντως δέν αποκλείεται ή είκών τοϋ δεομένου 'Αγίου πού βλέπομεν είς τήν Ντέτσανην να είναι εκείνη, τήν οποίαν «περιεπτύζατο» ό Κωνσταντίνος Άκροπολίτης 29. Τα άπό τήν γενομένην ερευναν προκύψαντα συμπεράσματα είναι οτι το «προκάλυμμα», το όποιον κατά διαταγήν τοϋ Μανουήλ Κομνηνού μετεκομίσθη το 1149 είς τήν Κωνσταντινούπολιν και κατετέθη είς τήν Μονήν τοϋ Παντοκράτορος, δέν δύναται να είναι άλλο άπό το άργυροϋν άνώτερον σκέπασμα της επί γης αργυράς κενής λάρνακος, πού εύρίσκετο εντός τοϋ Κιβωρίου είς τήν βασιλικήν τοϋ Μάρτυρος. Τό κάλυμμα δέ αυτό έφερεν εκτυπον τήν εικόνα τοϋ 'Αγίου όρθιου δεομένου, όπως τήν βλέπομεν είς τα κιβωτίδια καί όπως τήν περιγράφει ή Διήγησις. Ή σαρκοφάγος, τήν οποίαν τό «προκάλυμμα» τοϋτο έσκέπαζεν, ήτο κενή. 'Επρόκειτο δηλαδή περί άργυροΰ κενοταφίου, διότι, κατά τήν ύπάρχουσαν δοξασίαν τήν συνδεομένην προς τό μύρον, ή μαρμάρινη σαρκοφάγος ή περικλείουσα τό σώμα τοϋ Μάρτυρος εύρίσκετο ύπό τήν γήν. Της δευτέρας αυτής σαρκοφάγου εικόνα μας δίδει τό έσωτερικόν κάλυμμα τών μνημονευθέντων κιβωτιδίων και ή κάτωθεν αύτοΰ εκτυπος είκών τοϋ Αγίου νεκροϋ. Πρέπει τέλος να προσθέσωμεν έδώ οτι οί ταυτίζοντες τό είς Κωνσταντινούπολιν μετακομισθέν «προκάλυμμα» προς τό σκεπάζον τήν σαρκοφάγον ύφασμα δέν ελαβον ύπ' όψιν μίαν σοβαράν δυσχέρειαν καθιστώσαν άβάσιμον τήν γνώμην των. Δέν παρετήρησαν δηλαδή οτι, αν ή εικασία των εθεωρείτο πιθανή, θα επρεπεν έπί της λάρνακος να ύπήρχον δύο επάλληλοι εικόνες τοϋ Μάρτυρος όρθιου δεομένου : μία έπί τοϋ άργυροϋ καλύμματος, όπως τήν γνωρίζομεν άπό τα κιβωτίδια και άπό τό Βιβλίον τών θαυμάτων είς τήν διήγησιν περί της ίάσεως τοϋ Μαριανοϋ ( βλ. ανωτέρω, σ. 191 ), καί μίαν δευτέραν εικόνα έπί της πρώτης κεντημένην έπί τοϋ υποτιθεμένου υφάσματος τοϋ καλύπτοντος τήν σαρκοφάγον. Τοϋτο όμως κάθε άλλο, νομίζω, παρά ώς λογικόν θα ήδύνατο να θεωρηθή. 29. Βλ. ανωτέρω σ. 190, σημ. 19.
10 TO «ΠΡΟΚΑΛΥΜΜΑ» ΤΗΣ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΥ ΤΟΥ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 195 Ε Π Ι Μ Ε Τ Ρ Ο Ν Το ύφασμα τής Τεργέστης Εΐδομεν ανωτέρω δτι ή Δις Μ. Θεοχάρη παραλληλίζει το «προκάλυμμα» τής σαρκοφάγου του 'Αγίου Δημητρίου, τό όποιον μας άπησχόλησεν ήδη, προς τό ύφασμα του καθεδρικού ναοϋ τής Τεργέστης το φέρον ζωγραφημένην τήν εικόνα του Αγίου Ίούστου 30. Και τί μέν ήτο το «προκάλυμμα» τής λάρνακος του 'Αγίου Δημητρίου είδομεν ανωτέρω. 'Ανάγκη όμως να έξετάσωμεν εδώ τό ύφασμα τής Τεργέστης με τήν εικόνα του Αγίου Ίούστου, δια να ΐδωμεν κατά πόσον τοΰτο σχετίζεται μέ τήν βυζαντινήν τέχνην και είκονογραφίαν. Και πρώτον ή τεχνική του υφάσματος. Ή εΐκών του 'Αγίου Ίούστου εϊναι ζωγραφημένη έπί τοϋ μεταξωτού υφάσματος. Ή Δις Θεοχάρη αναφέρει ώς παράλληλον τήν ύπό του Όλοβώλου μνείαν πέπλου δωρηθέντος υπό τού αύτοκράτορος Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου εις τους Γενουάτας και έχοντος ζωγραφημένην τήν εικόνα του βασιλέως τούτου 81. "Αν όμως κρίνωμεν από τον διασωθέντα εις τήν Γένουαν έτερον πέπλον μέ ένυφασμένην τήν ίστορίαν τοϋ 'Αγίου Λαυρεντίου, δώρον και αυτόν του Μιχαήλ Παλαιολόγου, όπου επίσης εικονίζεται ό αυτοκράτωρ 32, και τό όλον έργον περιγράφεται ομοίως ύπό του Όλοβώλου 33, θα καταλήξωμεν είς τό συμπέρασμα δτι αμφότερα τά έργα αυτά εϊναι δυτικής προελεύσεως μέ ίσχυράν βυζαντινήν έπίδρασιν. Ταύτα είναι πολύ πιθανόν δτι κατεσκευάσθησαν ύπό Γενουατών τεχνιτών τής εις Κωνσταντινούπολιν Γενουατικής παροικίας. Περί τούτου συνηγορούν και αί επί τού πέπλου τής Γενούης λατινικοί έπιγραφαί «δι' 'Ιταλικών γραμμάτων», κατά τον Όλόβωλον 34. Ή εικασία λοιπόν τής Δος Θεοχάρη ( ένθ' άν. 255 κ.έξ.), δτι καί εις τό «προκάλυμμα» του τάφου τοϋ 'Αγίου Δημητρίου ή εΐκών τοϋ Μάρτυρος ήτο ζωγραφημένη, ουδόλως φαίνεται ευσταθούσα. Περί ζωγραφημένης εικόνος τοϋ 'Αγίου γράφει, όπως εΐδομεν ( άνωτ. σ. 188) ό Νικόδημος είς τον Συναξαριστή ν του, τον όποιον αντιγράφει ό Δουκάκης, όπου παραπέμπει ή Δις Θεοχάρη. 'Αλλά πρόκειται περί παρανοήσεως τοϋ Νικόδημου, διότι τό ύπό τοϋ Παπαδοπούλου - Κεραμέως δημοσιευθέν αύθεντικόν κείμενον τής Διηγήσεως γράφει απλώς, δτι τό «προκάλυμμα» έφερε «τον μέγαν Αημήτριον, εκτεταμμέναις παλάμαις», ουδόλως δέ αναφέρει δτι επρόκειτο περί ζωγραφημένης εικόνος. 30. Πρακτικά τής 'Ακαδημίας 'Αθηνών, ενθ' άν. 254 κ.έξ. 31. Ένθ' άν ΕΙκών είς τήν ΕΕΒΣ 3, 1926, σ ΕΕΒΣ, ενθ' άν. 188 κ.έξ. 34. Αυτόθι, 189. Τάς έπιγραφάς βλ. είς τήν ΕΕΒΣ 3, 1928, 376 κ.έξ.
11 196 Α. ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΥ Έπί του υφάσματος της Τεργέστης ό "Αγιος Ίοϋστος εικονίζεται όρθιος κατενώπιον κρατών είς την δεξιάν κλάδον φοίνικος, την δέ άριστεράν έχει προ του στήθους με τήν παλάμην προς τα εξω. Εκατέρωθεν της κεφαλής του αναγιγνώσκεται ή λατινική επιγραφή : S( ANCTUS ) IUST/U/S 35. Ό έπί τοϋ υφάσματος εικονιζόμενος "Αγιος Ίοϋστος είναι εντελώς άσχετος προς τους ομώνυμους τους τιμωμένους ύπό τής 'Ορθοδόξου Εκκλησίας. Πρόκειται περί τοπικού 'Αγίου τής Τεργέστης μαρτυρήσαντος έκεΐ κατά το 289 3β. Ό Talbot Rice, παρά τήν λατινικήν έπιγραφήν, έθεώρει τό έργον τούτο ώς εντελώς βυζαντινόν 37. Υπάρχουν δμως είς αυτό εικονογραφικοί λεπτομέρειαι έμποδίζουσαι είς τον χαράκτηρισμόν του ώς καθαρώς βυζαντινού. Μεταξύ άλλων 38, μία τοιαύτη σπουδαία λεπτομέρεια είναι ό κλάδος φοίνικος πού κρατεί ό "Αγιος είς τήν δεξιάν. Τον 1 Ιον ή 12ον αίώνα, είς τον όποιον τοποθετούν τό έργον, ό κλάδος φοίνικος είχε προ πολλού παύσει να εικονίζεται είς χείρας τών μαρτύρων. Σταθερόν τούτων χαράκτηριστικόν εις τήν Όρθόδοξον είκονογραφίαν είχεν άποβή ό σταυρός 39. 'Αντιθέτως ό κλάδος φοίνικος ώς χαράκτη ριστικόν τών μαρτύρων έξηκολούθησε να εικονίζεται εις τήν Δύσιν 40. Ή έπί του υφάσματος οΰτω τής Τεργέστης είκών του Αγίου Ίούστου είναι ασφαλώς έργον δυτικής τέχνης με ίσχυράν βυζαντινήν έπίδρασιν. 'Ορθώς λοιπόν ό Demus τό έχαρακτήρισεν ώς αναμφιβόλως βενετικής προελεύσεως 41, ενώ άλλοι τό άπέδωκαν είς τήν ζωγραφικήν σχολήν τής 35. Έκτος τής εικόνος πού συνοδεύει τήν άνακοίνωσιν τής Δος Θεοχάρη (ëv9' αν. πίν. Ι) βλ. και D. Talbot Rice-Μ. Hirmer, Kunst aus Byzanz, München 1939, πίν. 146 και εγχρ. XVI. 36. L. R é a u, Iconographie de l'art chrétien, III. 2, Paris 1958, D. Talbot Rice, Byzantine Painting, London 1949, 12. Άργότερον όμως παρεδέχθη, λόγω τής λατινικής επιγραφής, τήν έξ 'Ιταλίας προέλευσίν του: Talbot Rice-Hirmer, ëvo' άν. σ. 73, αριθ Όπως π.χ. τό σχήμα των υποδημάτων πού εύρίσκομεν ανάλογον είς δυτικά έργα. Πρβλ. Α. G r a b a r, L'art de la fin de l'antiquité et du Moyen Age, III, πίν. 42 b. H. Buchthal, Miniature Painting in the Latin Kingdom of Jerusalem, Oxford 1957, πίν. 70, 74 κ.α. 39. Βλ. G. de Jerphanion, La voix des monuments, Nouvelle série, Rome - Paris 1938, 308. Ό συγγραφεύς ασχολείται κυρίως μέ τάς τοιχογραφίας τής Καππαδοκίας, αί παρατηρήσεις του όμως δχουν γενικωτέραν έφαρμογήν. 40. Βλ. M. L i e f m a n n, Kunst und Heilige, Jena 1912, 302. Δια τήν συμβολικήν σημασίαν τοϋ φοίνικος βλ. τό βιβλίον τής D. F ο r s t n e r, Die Welt der Symbole, Innsbruck 1967, 181 κ.έξ. 41. Ο. Demus, Die Mosaiken von San Marco in Venedig, Baden bei Wien 1935, 98.
12 ΤΟ «ΠΡΟΚΑΛΥΜΜΑ» ΤΗΣ ΣΑΡΚΟΦΑΓΟΥ ΤΟΥ ΑΓ. ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ 197 βορείου Ιταλίας, έργον σπουδαΐον της οποίας είναι αί τοιχογραφίαι της Άκυληίας, σχολής πού ακόμη τήν έποχήν αυτήν είργάζετο μέ βυζαντινήν τεχνοτροπίαν 42. Εις τί όμως έχρησίμευε το ύφασμα τής Τεργέστης ; Ή Δις Θεοχάρη, παραλληλίζουσα τοϋτο, άβασίμως όπως εϊδομεν, προς το ύποτιθέμενον σκέπασμα, ώς ερμηνεύει τον ορον «προκάλυμμα» τής λάρνακος του Αγίου Δημητρίου, πιστεύει δτι το ύφασμα τής Τεργέστης έκάλυπτε τον τάφον του 'Αγίου Ίούστου. Μίαν τοιαύτην όμως ύπόθεσιν καθιστούν άπίθανον μάλλον αί διαστάσεις τοΰ υφάσματος και ιδίως το πολύ μικρόν του πλάτος ( μόλις μ.), πλάτος λίαν ανεπαρκές ασφαλώς δια τήν κάλυψιν συνήθων διαστάσεων σαρκοφάγου. 'Ατυχής δέ άπό τής απόψεως αυτής είναι και ό παραλληλισμός πού κάμνει ή Δις Θεοχάρη προς τα κεντητά καλύμματα των τάφων τών ηγεμόνων τής Μολδοβλαχίας, διότι ταϋτα έχουν άνάλογον πλάτος και μήκος (1.88 Χ 1.02 μ.) 43, δια να καλύψουν συνήθη τάφον. Τό ύφασμα λοιπόν τής Τεργέστης ούτε έργον καθαρώς βυζαντινής τέχνης δύναται να θεωρηθή, ούτε να σχετισθη προς τό «προκάλυμμα» τής λάρνακος τοΰ 'Αγίου Δημητρίου. Είναι έργον ίταλικόν μέ ίσχυράν βυζαντινήν έπίδρασιν, τοΰ οποίου ή χρήσις δέν είναι δυνατόν να καθορισθή. Αί άναλογίαι τών πλευρών του ( 1.18 x μ.) θα ήδύναντο ίσως να επιτρέψουν τήν ύπόθεσιν, ότι τούτο έχρησίμευεν ώς λάβαρον. Τοϋτο όμως είναι απλή εικασία μή δυναμένη καθ' οιονδήποτε τρόπον να έπιβεβαιωθή. Α. ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ 42 F. V ο 1 b a c h - G. D u t h u i t - G. Salles, Art Byzantin, Paris 1933, σ. 79, αριθ Τάς διαστάσεις αύτάς έχει το κάλυμμα του τάφου τής Μαρίας Μανγκόπ, εικόνα του οποίου έδημοσίευσεν ή Δις Θεοχάρη (ενθ' άν. πίν. 111). Βλ. F. V ο 1 b a c h, J. Lafontaine - Dosogne, Byzanz und der christliche Osten, Berlin 1968 (Propyläen Kunstgeschichte, τ. Ill, 1968), σ. 285, αριθ Βλ. και πίν. 276.
13 RÉSUMÉ LE «ΠΡΟΚΑΛΥΜΜΑ» DU TOMBEAU DE ST DÉMÈTRE (PL ) Un texte hagiographique publié par A. Papadopoulos - Kerameus raconte qu' au temps de Manuel I Comnène ( ) fut transporté à Constantinople, par ordre de l'empereur, et déposé au monastère de Pantocrator le «προκάλυμμα» du sarcophage de St Démètre qui se trouvait dans le Kivorion de la basilique du Martyr à Thessalonique. Ce fait eut lieu en Sur la nature de l'objet transporté que le texte appelle «προκάλυμμα» sont formulées plusieures hypothèses. On a surtout pensé à une étoffe qui couvrait le tombeau de St Démètre et qui portait brodée l'effigie du Martyr debout dans l'attitude de l'orant. Mlle M. Théochari en admettant cette hypothèse, fit un parallélisme entre le «προκάλυμμα» et l'étoffe conservée dans la cathédrale de Trieste qui porte peinte la figure de St Just. Toutefois l'examen des oeuvres d'art nous conduit à des résultats très différents et beaucoup plus sûrs. Il existe en effet un petit groupe de reliquaires en argent qui ont la forme d'un sarcophage et contiennent du myron de St Démètre (pi. 80 α,β,γ). Ces petites boîtes dont les plus connues sont celles de Vatopédi et de Lavra au Mont Athos ainsi que celle du Trésor de la cathédrale de Halberstadt en Allemagne, et qui datent du Xle et du début duxiie siècle, imitent en miniature le sarcophage en argent du Saint qui se trouvait dans le Kivorion de sa basilique à Thessalonique. Or tous ces petits reliquaires ont un couvercle en forme de pyramide tronquée portant sur sa surface supérieure en relief la figure du Saint en pied dans l'attitude de l'orant. Une fresque dans l'église de Detsani ( ) en Serbie nous montre le tombeau du Saint dans le Kivorion sous une forme différente. Le couvercle en pyramide tronquée n'existe plus. Le tombeau a la forme d'un cube avec un couvercle tout plat sur lequel est mis un tissu portant brodée l'effigie du Saint orant (pi. 81 α,β ). Il paraît donc certain que l'objet transporté en 1149 à Constantinople était le couvercle d'argent qui jusqu'à cette date couvrait le sarcophage du
14 LE «ΠΡΟΚΑΛΥΜΜΑ» DU TOMBEAU DE ST DÉMÈTRE 199 Martyr. Le texte qui raconte le transport du «προκάλυμμα» ajoute que par ordre de l'empereur ceci fut remplacé par un nouveau fait d'or et d'argent. Je crois donc certain que le «προκάλυμμα» était le couvercle original en argent du sarcophage de St Démètre. APPENDICE Le tissu de Trieste Mlle Théochari a fait un parallélisme entre ce tissu et le «προκάλυμμα» du tombeau de St Démètre en croyant que le tissu de Trieste couvrait le sarcophage de St Just dans la cathédrale de Trieste. Ce parallélisme est peu probable. La largeur de ce tissu qui est une oeuvre italienne avec forte influence byzantine, est trop petite ( 0,385 m.) pour couvrir un sarcophage de dimensions ordinaires. Sur son usage on ne peut pas se prononcer d'une manière sûre. Toutefois les analogies de ses côtés ( 1,18 X 0,385 m.) permetteraient peut - être l'hypothèse qu'il servait de bannière. A. XYNGOPOULOS
15 Α. ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ ΠΙΝΑΞ 80 α. 'Εξωτερική αποψις. β. Το άνω κάλυμμα. γ. Το έσωτερικον κάλυμμα. ΚΙΒΩΤΙΔΙΟΝ ΒΑΤΟΠΕΔΙΟΥ
16 ΠΙΝΑΞ 81 Α. ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ β. Λεπτομέρεια της εικόνος α. ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΝΤΕΤΣΑΝΗΣ
Η τοιχογραφία της Παναγίας Λιέβισκας και η σαρκοφάγος του Αγίου Δημητρίου
Η τοιχογραφία της Παναγίας Λιέβισκας και η σαρκοφάγος του Αγίου Δημητρίου Ανδρέας ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Δελτίον XAE 9 (1977-1979), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη της Μαρίας Γεωργίου Σωτηρίου (1888-1979) Σελ. 181-184 ΑΘΗΝΑ
Διαβάστε περισσότεραΔελτίον XAE 4 ( ), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Γεωργίου Α. Σωτηρίου ( ) Σελ Ανδρέας ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ ΑΘΗΝΑ 1966
Μία τοιχογραφία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του ΙΑ αιώνος, εις τον ναόν του Αγίου Νικολάου της Στέγης (Κακοπετριά, Κύπρος).(Σημείωμα εις μνήμην του αειμνήστου Καθηγητού Γεωργίου Α. Σωτηρίου) (πίν. 75-76)
Διαβάστε περισσότεραLa Déduction naturelle
La Déduction naturelle Pierre Lescanne 14 février 2007 13 : 54 Qu est-ce que la déduction naturelle? En déduction naturelle, on raisonne avec des hypothèses. Qu est-ce que la déduction naturelle? En déduction
Διαβάστε περισσότεραΟ ζωγράφος Φράγγος Κονταρής (πίν. 114)
Ο ζωγράφος Φράγγος Κονταρής (πίν. 114) Μανόλης ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ Δελτίον XAE 5 (1969), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Δημητρίου Ευαγγελίδη (1888-1959) Σελ. 299-302 ΑΘΗΝΑ 1969 Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΦΡΑΓΓΟΣ ΚΟΝΤΑΡΗΣ (ΠΙΝ. 114)
Διαβάστε περισσότεραΒασιλική Σαμπάνη 2013. Μαντάμ Μποβαρύ: Αναπαραστάσεις φύλου και σεξουαλικότητας
Βασιλική Σαμπάνη 2013 Μαντάμ Μποβαρύ: Αναπαραστάσεις φύλου και σεξουαλικότητας 200 Διαγλωσσικές Θεωρήσεις μεταφρασεολογικός η-τόμος Interlingual Perspectives translation e-volume ΜΑΝΤΑΜ ΜΠΟΒΑΡΥ: ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ
Διαβάστε περισσότεραΤεχνικές του δράματος και Διδακτική των ζωντανών γλωσσών. Η συμβολή τους στη διαμόρφωση διαπολιτισμικής συνείδησης
Αντώνης Χασάπης 839 Αντώνης Χασάπης Εκπαιδευτικός, Μεταπτυχιακός ΠΔΜ, Ελλάδα Résumé Dans le domaine de la didactique des langues vivantes l intérêt de la recherche scientifique se tourne vers le développement
Διαβάστε περισσότεραΔύο μαρμάρινες διακοσμητικές πλάκες στον Μυστρά
Δύο μαρμάρινες διακοσμητικές πλάκες στον Μυστρά Αγγελική ΜΕΞΙΑ Τόμος ΚΖ (2006) Σελ. 115-124 ΑΘΗΝΑ 2006 Αγγελική Μέξια ΔΥΟ ΜΑΡΜΆΡΙΝΕΣ ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΈΣ ΠΑΑΚΕΣ ΣΤΟΝ ΜΥΣΤΡΑ* ^τη συλλογή γλυπτών του Μουσείου Μυστρά
Διαβάστε περισσότεραΝέαι προσωπογραφίαι της Μαρίας Παλαιολογίνας και του Θωμά Πρελιούμποβιτς (πίν. 18-24)
Νέαι προσωπογραφίαι της Μαρίας Παλαιολογίνας και του Θωμά Πρελιούμποβιτς (πίν. 18-24) Ανδρέας ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Δελτίον XAE 4 (1964-1965), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Γεωργίου Α. Σωτηρίου (1881-1965) Σελ. 53-70
Διαβάστε περισσότεραΗ πτερωτή ψυχή της Θεοτόκου (πίν. 1-2)
Η πτερωτή ψυχή της Θεοτόκου (πίν. 1-2) Ανδρέας ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Δελτίον XAE 6 (1970-1972), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Παναγιώτη Μιχελή (1903-1969) Σελ. 1-12 ΑΘΗΝΑ 1972 Η ΠΤΕΡΩΤΗ ΨΥΧΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ (ΠΙΝ. 1-2)
Διαβάστε περισσότεραΠANEΠIΣTHMIO AΘHNΩN ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ METAΠTYXIAKO ΣEMINAPIO «NIKOΣ OIKONOMIΔHΣ» Πρόγραμμα έτους
ΠANEΠIΣTHMIO AΘHNΩN ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑΣ METAΠTYXIAKO ΣEMINAPIO «NIKOΣ OIKONOMIΔHΣ» Πρόγραμμα έτους 2005 2006 ΣΤΗ ΒΙΘΥΝΙΑ ΜΕ ΤΟ «ΒΑΣΙΛΙΚΟΝ ΔΡΟΜΩΝΙΟΝ» ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΡΦΥΡΟΓΕΝΝΗΤΟΥ Κτήριο
Διαβάστε περισσότεραΈκθεση καθαρισμού της αμφιπρόσωπης εικόνας του Βυζαντινού Μουσείου
Έκθεση καθαρισμού της αμφιπρόσωπης εικόνας του Βυζαντινού Μουσείου Τάσος ΜΑΡΓΑΡΙΤΩΦ Δελτίον XAE 1 (1959), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Νίκου Βέη (1883-1958) Σελ. 144-148 ΑΘΗΝΑ 1960 ΕΚΘΕΣΗ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ ΤΗΣ
Διαβάστε περισσότεραA8-0176/54. Κείµενο που προτείνει η Επιτροπή. επίπεδα.
1.7.2015 A8-0176/54 Τροπολογία 54 Michèle Rivasi εξ ονόµατος της Οµάδας Verts/ALE Josu Juaristi Abaunz εξ ονόµατος της Οµάδας GUE/NGL Piernicola Pedicini εξ ονόµατος της Οµάδας EFDD Έκθεση A8-0176/2015
Διαβάστε περισσότεραΟι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 5: Άγιοι Αρχιεπίσκοποι της Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Ν. 120/87 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 2236 της 19ης ΙΟΥΝΙΟΥ 1987 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Ο περί Δημοσίας Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (Αναδιάρθρωσις Ωρισμένων θέσεων) Νόμος του 1987 εκδίδεται
Διαβάστε περισσότεραΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ
ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Στον 11 ο αιώνα χρονολογείται η αγία Αικατερίνη στην Πλάκα, κοντά στο μνημείο του Λυσικράτους. Έχει χτιστεί πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού της Αρτέμιδος. Η στέγαση του κεντρικού τμήματος,
Διαβάστε περισσότεραΘέμα εργασίας: Η διάκριση των εξουσιών
Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο Εξάμηνο: Α Υπεύθυνος καθηγητής: κ. Δημητρόπουλος Ανδρέας Θέμα εργασίας: Η διάκριση των εξουσιών Ονοματεπώνυμο: Τζανετάκου Βασιλική Αριθμός μητρώου: 1340200400439 Εξάμηνο: Α
Διαβάστε περισσότεραΈνα εξαιρετικό και αποκαλυπτικό βιβλίο για την Μονή Βατοπαιδίου και την Λίμνη Βιστωνίδα!
10 Σεπτεμβρίου 2019 Ένα εξαιρετικό και αποκαλυπτικό βιβλίο για την Μονή Βατοπαιδίου και την Λίμνη Βιστωνίδα! Επιστήμες / Εκδόσεις Πασχάλης Ανδρούδης, Μοναχός Κοσμάς Σιμωνοπετρίτης (Παναγιώτης Κυρανούδης)
Διαβάστε περισσότεραΗ παλαιολόγειος παράδοσις εις την μετά την άλωσιν ζωγραφικήν. Εξ αφορμής μίας απολεσθείσης βυζαντινής εικόνος της Ζακύνθου (πίν.
Η παλαιολόγειος παράδοσις εις την μετά την άλωσιν ζωγραφικήν. Εξ αφορμής μίας απολεσθείσης βυζαντινής εικόνος της Ζακύνθου (πίν. 35-46) Ανδρέας ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Δελτίον XAE 2 (1960-1961), Περίοδος Δ' Σελ. 77-100
Διαβάστε περισσότεραΜερικαί παρατηρήσεις εις τας ηπειρωτικάς τοιχογραφίας
Μερικαί παρατηρήσεις εις τας ηπειρωτικάς τοιχογραφίας Ανδρέας ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Δελτίον XAE 1 (1959), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Νίκου Βέη (1883-1958) Σελ. 108-114 ΑΘΗΝΑ 1960 MEPIKAI ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΙΣ ΤΑΣ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑΣ
Διαβάστε περισσότεραΤΟ ΜΑΡΙΑΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΦΟΣ
8 Raimon Novell ΤΟ ΜΑΡΙΑΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΦΟΣ Η ΜΑΡΙΑΝΉ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΡΙΖΕΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ 1.- ΑΠΟΣΤΟΛΗ, ΧΑΡΙΣΜΑ, ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΑΡΙΑΝΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΦΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΗ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΗΣ ΡΟΥΛΗΣ ΜΠΟΥΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΜΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΑΠΟΔΟΣΗΣ Σ ΤΑ ΕΡΓΑ ΑΥΤΗΣ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΕΡΓΑ ΜΕΣΑΙΩΝ ΚΑΙ ΜΙΚΡΩΝ
Η ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΤΗΣ ΡΟΥΛΗΣ ΜΠΟΥΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΑΠΟ ΜΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΧΑΜΕΝΗΣ ΑΘΩΟΤΗΤΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗ NAIF ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ. Ι ΣΤΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΝ ΣΑΝ ΘΕΜΑ ΣΚΗΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΙΔΙΚΑ
Διαβάστε περισσότεραΗ τοιχογραφία του μαρτυρίου του Αγίου Δημητρίου εις τους Αγίους Αποστόλους Θεσσαλονίκης (πίν. 1-5)
Η τοιχογραφία του μαρτυρίου του Αγίου Δημητρίου εις τους Αγίους Αποστόλους Θεσσαλονίκης (πίν. 1-5) Ανδρέας ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Δελτίον XAE 8 (1975-1976), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Βίκτωρα Λάζαρεφ (1897-1976)
Διαβάστε περισσότεραΕγχειρίδιο: Γκούσιος Χ., Βλάχου Μ., Le français sur objectifs spécifiques: Les voyages d un diplomate
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ Πειραιάς, 15 Μαΐου 2019 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ H εξεταστέα ύλη για το μάθημα γλωσσικές δεξιότητες στη γαλλική γλώσσα 1 ου εξαμήνου ορίζεται ως εξής: Les voyages
Διαβάστε περισσότεραΗ ιστορική Μονή του Σωτήρος Xριστού στο Kουμπέ Ρεθύμνου
28/02/2019 Η ιστορική Μονή του Σωτήρος Xριστού στο Kουμπέ Ρεθύμνου / Ιερές Μονές Η γυναικεία Mονή του Σωτήρος Χριστού είναι κτισμένη στον λόφο του Τιμίου Σταυρού, στο προάστιο του Κουμπέ Ρεθύμνου. Η μονή
Διαβάστε περισσότεραΚΕ-ΓΛΩ-21 Αξιολόγηση δεξιοτήτων επικοινωνίας στις ξένες γλώσσες. KE-GLO-21 Évaluation des compétences de communication en langue étrangère
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΚΕ-ΓΛΩ-21 Αξιολόγηση δεξιοτήτων επικοινωνίας στις ξένες γλώσσες KE-GLO-21 Évaluation des compétences de communication en langue étrangère
Διαβάστε περισσότεραΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ: ΠΡΟΤΥΠΟ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ
Ο ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ: ΠΡΟΤΥΠΟ ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΟΛΟ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Αναστασία Τούρτα Επίτιμη Διευθύντρια Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού Ο Αλέξανδρος νικά τον Δαρείο. Εικονογραφημένο
Διαβάστε περισσότεραΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΣΤΑ ΓΑΛΛΙΚΑ
ΤΑΞΗ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ (Τµήµα Α1 και Α2) Méthode : Action.fr-gr1, σελ. 8-105 (Ενότητες 0, 1, 2, 3 µε το λεξιλόγιο και τη γραµµατική που περιλαµβάνουν) Οι διάλογοι και οι ερωτήσεις κατανόησης (pages 26-27, 46-47,
Διαβάστε περισσότεραΔελτίον Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας
Δελτίον Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας Τομ. 6, 1972 Η πτερωτή ψυχή της Θεοτόκου (πίν. 1-2) ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Ανδρέας http://dx.doi.org/10.12681/dchae.805 Copyright 1972 To cite this article: ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΑι τοιχογραφίαι του Ακαθίστου εις την Παναγίαν των Χαλκέων Θεσσαλονίκης (πίν )
Αι τοιχογραφίαι του Ακαθίστου εις την Παναγίαν των Χαλκέων Θεσσαλονίκης (πίν. 16-19) Ανδρέας ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Δελτίον XAE 7 (1973-1974), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Anatole Frolow (1906-1972) Σελ. 61-77 ΑΘΗΝΑ
Διαβάστε περισσότεραΚείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι. Ελληνικά
1 Κείμενο Εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι Ελληνικά 2 ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΣΤΟ ΠΕΛΕΝΤΡΙ Η εκκλησία του Τιμίου Σταυρού στο Πελέντρι φαίνεται να χτίστηκε λίγο μετά τα μέσα του 12 ου αιώνα
Διαβάστε περισσότεραΣεμνύνεται η πόλη του Διδυμοτείχου όχι μόνο για την πλούσια ιστορία της και τα μοναδικά μνημεία της ή διότι χρημάτισε έδρα βυζαντινών
5 Νοεμβρίου 2018 «Βατάτζεια 2018» / Επικαιρότητα Σεμνύνεται η πόλη του Διδυμοτείχου όχι μόνο για την πλούσια ιστορία της και τα μοναδικά μνημεία της ή διότι χρημάτισε έδρα βυζαντινών αυτοκρατόρων, φιλόχριστος
Διαβάστε περισσότεραΑρσανάδες, Πύργοι, Κιόσκια, Καμπάνες, Σήμαντρα, Φιάλες, Κρήνες
Αρσανάδες, Πύργοι, Κιόσκια, Καμπάνες, Σήμαντρα, Φιάλες, Κρήνες Αρσανάς Ζωγράφου Πύργος Χελανδαρίου Πύργος Καρακάλλου Πύργος Σταυρονικήτα Ιερά Μονή Βατοπαιδίου, Κιόσκι Κιόσκι Αγίου Παύλου Ι.Μ. Διονυσίου,
Διαβάστε περισσότεραΗ βυζαντινή τέχνη ως πρόδρομος της ευρωπαϊκής
Η βυζαντινή τέχνη ως πρόδρομος της ευρωπαϊκής Αδαμάντιος ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΥ Δελτίον XAE 3 (1926), Τεύχη α -β, Περίοδος Β' Σελ. 79-82 ΑΘΗΝΑ 1926 Η ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΤΕΧΝΗ ΩΣ ΠΡΟΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ [Εφέτος ή Χ ρ ι σ τ
Διαβάστε περισσότεραCOURBES EN POLAIRE. I - Définition
Y I - Définition COURBES EN POLAIRE On dit qu une courbe Γ admet l équation polaire ρ=f (θ), si et seulement si Γ est l ensemble des points M du plan tels que : OM= ρ u = f(θ) u(θ) Γ peut être considérée
Διαβάστε περισσότεραΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ. (Σχολείο).
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ Ενιαίο Πρόγραμμα Σπουδών των Ξένων Γλωσσών Πιλοτική Εφαρμογή 2011-12 Εξετάσεις Γυμνασίου Δείγμα εξέτασης στη Γαλλική ΕΠΙΠΕΔΟ Α1+ στην 6βαθμη κλίμακα
Διαβάστε περισσότεραTrès formel, le destinataire a un titre particulier qui doit être utilisé à la place de son nom
- Ouverture Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε, Très formel, le destinataire a un titre particulier qui doit être utilisé à la place de son nom Αγαπητέ κύριε, Formel, destinataire masculin,
Διαβάστε περισσότεραΦλώρα Στάμου, Τριαντάφυλλος Τρανός, Σωφρόνης Χατζησαββίδης
Φλώρα Στάμου, Τριαντάφυλλος Τρανός, Σωφρόνης Χατζησαββίδης. H «ανάγνωση» και η «παραγωγή» πολυτροπικότητας σε μαθησιακό περιβάλλον: πρώτες διαπιστώσεις απο μια διδακτική εφαρμογή. Μελέτες για την ελληνική
Διαβάστε περισσότεραPlutarque : Vie de Solon, 19 Le constituant (594)
1 Plutarque : Vie de Solon, 19 Le constituant (594) Ἔτι δ ὁρῶν τὸν δῆμον οἰδοῦντα καὶ θρασυνόμενον τῇ τῶν χρεῶν ἀφέσει, δευτέραν προσκατένειμε βουλήν, ἀπὸ φυλῆς ἑκάστης (τεσσάρων οὐσῶν) ἑκατὸν ἄδρας ἐπιλεξάμενος,
Διαβάστε περισσότεραPlanches pour la correction PI
Planches pour la correction PI φ M =30 M=7,36 db ω 0 = 1,34 rd/s ω r = 1,45 rd/s planches correcteur.doc correcteur PI page 1 Phases de T(p) et de correcteurs PI τ i =10s τ i =1s τ i =5s τ i =3s ω 0 ω
Διαβάστε περισσότεραΗ ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΠΟΥ A ΑΚ II
Η ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΥ ΠΟΥ A ΑΚ II Ή ανωτέρω μελέτη τοΰ συναδέλφου κ. Ί. ΙΙαπαδημητρίου φέρει εις φως δυο σπουδαιοτάτας πληροφορίας άναφερομένας εις τον ζωγράφον Θ. ΓΙουλάκην' τον ακριβή δηλαδή
Διαβάστε περισσότεραΚατάστασις Ταμείου (1 Ιανουαρίου Δεκεμβρίου 1892)
Κατάστασις Ταμείου (1 Ιανουαρίου 1892-31 Δεκεμβρίου 1892) Δελτίον XAE 2 (1892-1894), Περίοδος A' Σελ. 107-111 ΑΘΗΝΑ 1894 107 ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΙ ΤΑΜΕΙΟΥ (1 Ιανουαρίου 18W 31 Δεκεμβρίου 1892). Ζ7ρος την Γενικην
Διαβάστε περισσότεραΕ.Ε. Παρ. Ill (Ι) Αρ. 1777, Αριθμός Κ.Δ.Π. 155/82
Ε.Ε. Παρ. Ill (Ι) Αρ. 1777,11.5.82 Αριθμός 155 765 Κ.Δ.Π. 155/82 Ο ΠΕΡΙ ΕΞΑΓΩΓΗΣ ΓΕΩΡΓΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΝΟΜΟΣ ( ΚΕΦ. 28 ) Κανονισμοί εκδοθέντες δυνάμει τοϋ άρθρου 8 Το Ύπουργικόν Συμβούλιον ένασκοΰν τάς διά
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ
ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο
Διαβάστε περισσότεραΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΜΕΡΟΣ Ι
ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ υπ Άρ. 45 της Ιης ΜΑΡΤΙΟΥ I96S ΜΕΡΟΣ Ι Συμφώνως τω άρθρω 52 του Συντάγματος δ ύπό της Βουλής των 'Αντιπροσώπων ψηφισθείς περί Αυξήσεως Συντάξεων Νόμος, 1961, το
Διαβάστε περισσότεραBACCALAURÉATS GÉNÉRAL ET TECHNOLOGIQUE
BACCALAURÉATS GÉNÉRAL ET TECHNOLOGIQUE SESSION 2019 GREC MODERNE LANGUE VIVANTE 2 Séries ES et S Durée de l épreuve : 2 h Coefficient : 2 Série L langue vivante obligatoire (LVO) Durée de l épreuve : 3h
Διαβάστε περισσότεραΕπίμετρον. Εργασίαι στερεώσεως βυζαντινών μνημείων κατά το έτος 1923
Επίμετρον. Εργασίαι στερεώσεως βυζαντινών μνημείων κατά το έτος 1923 Δελτίον XAE 11 (1924), Τεύχη α'-β', Περίοδος Β' Σελ. 90-94 ΑΘΗΝΑ 1924 ΕΠΙΜΕΤΡΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑ! ΣΤΕΡΕΠΣΕΠΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΠΝ ΜΝΗΜΕΙΠΝ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ
Διαβάστε περισσότεραΟ Στρατής Πασχάλης, µεταφραστής του Ρακίνα
Άννα Ταµπάκη Καθηγήτρια στο Τµήµα Θεατρικών Σπουδών Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήµιο Αθηνών Ο Στρατής Πασχάλης, µεταφραστής του Ρακίνα Ι. Η γνωριµία µου µε τον Ρακίνα σε τρεις χρονικότητες Χρόνος
Διαβάστε περισσότεραPhilologie et dialectologie grecques Philologie et dialectologie grecques Conférences de l année
Annuaire de l'école pratique des hautes études (EPHE), Section des sciences historiques et philologiques Résumés des conférences et travaux 145 2014 2012-2013 Philologie et dialectologie grecques Philologie
Διαβάστε περισσότεραΔελτίον Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας
Δελτίον Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας Τομ. 9, 1979 Κυνοκέφαλοι (πίν. 1-2) ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Ανδρέας http://dx.doi.org/10.12681/dchae.868 Copyright 1979 To cite this article: ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ (1979). Κυνοκέφαλοι
Διαβάστε περισσότεραΤο Πρακτορείο Ορθοδοξία στην Κρύπτη της Αγίας Φιλοθέης
19/02/2019 Το Πρακτορείο Ορθοδοξία στην Κρύπτη της Αγίας Φιλοθέης / Επικαιρότητα Επισκέψιμος είναι για πολλούς, ο τόπος ταφής της Αγίας Φιλοθέης, η κρύπτη της, που βρίσκεται ακριβώς δίπλα από τον ναό της
Διαβάστε περισσότεραInstitutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly 12/01/2016 21:56:54 EET - 148.251.235.206
3. ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΙ ΤΑΦΟΙ ΑΛΥΚΗΣ ΓΛΥΦΑΔΟΣ Την νέαν ταύτην άνασκαφήν παρά την 'Αλυκήν Γλυφάδος, οπού κατά τά έ'τη 1954 και 1955 ειχον άνασκαφή πολλοί μυκηναϊκών χρόνων θαλαμοειδείς τάφοι, κατέστησεν άναγκαίαν
Διαβάστε περισσότεραΤι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»;
Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Ο όρος«βυζαντινόν» αναφέρεται στο Μεσαιωνικό κράτος που εδιοικείτο από την Κωνσταντινούπολη, τη μεγάλη πόλη των ακτών του Βοσπόρου. Οι ιστορικοί χρησιμοποιούν τον όρο αυτόν
Διαβάστε περισσότεραΔελτίον Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας
Δελτίον Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας Τομ. 47, 2008 Της Μελωδίας το αίνιγμα. Ο μελωδός και η πάρεδρός του στον κώδικα Parisinus graecus 139 (φ. 1β) ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ Ηλίας 10.12681/dchae.603 Copyright
Διαβάστε περισσότεραΙερού Παλατίου Ιππόδρομο ανακτόρου των Βλαχερνών, του ανακτόρου του Μυρελαίου σειρά καταστημάτων της Μέσης
BYZANTINH TEXNH:AΡXITEKTONIKH kαι ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ H Βυζαντινή αρχιτεκτονική και ως αναπόσπαστο τμήμα της η ζωγραφική: - Ψηφιδωτή και νωπογραφία- νοείται η τέχνη που γεννήθηκε και ήκμασε μεταξύ 4ου και 15ου αιώνα,
Διαβάστε περισσότεραΝα συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ:
ΜΑΘΗΜΑ 18 Ο ΟΙ ΑΓΙΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ Να συμπληρώσετε κάθε μια από τις προτάσεις 1, 2, 3, 4 και 5, επιλέγοντας τη σωστή απάντηση από τις αντίστοιχες φράσεις α, β, γ: 1. Η αποκατάσταση της προσκύνησης των εικόνων
Διαβάστε περισσότεραΗ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΑΝΕΚΔΟΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΧΥΜΕΡΗ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Β. ΜΠΑΛΤΑΣ ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ 5 (2001-2003) Η ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΑΝΕΚΔΟΤΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΧΥΜΕΡΗ Ή συγγραφική παραγωγή και δράση τον Γεωργίου Παχυμέρη (1242-1310) εντάσσεται
Διαβάστε περισσότεραΕυαγγελιστής Ιωάννης - Μωϋσής (πίν )
Ευαγγελιστής Ιωάννης - Μωϋσής (πίν. 54-55) Ανδρέας ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Δελτίον XAE 8 (1975-1976), Περίοδος Δ'. Στη μνήμη του Βίκτωρα Λάζαρεφ (1897-1976) Σελ. 101-108 ΑΘΗΝΑ 1976 ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ! ΙΩΑΝΝΗΣ - ΜΩΥΣΗΣ (ΠΙΝ.
Διαβάστε περισσότερα591 Ν. 42/76. 65τοϋ1973.
Ε.Ε., Παρ. Ι, Αρ. 1283, 9.7.76 591 Ν. 42/76 Ό περί Συντάξεων (Τροποποιητικός) Νόμος του 1976 εκδίδεται δια δημοσιεύσεως εις την ιέπίσημον εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας συμφώνως τω "Αρθρω 52 του Συντάγματος.
Διαβάστε περισσότεραMission d entreprises Françaises sur le salon ENERGY PHOTOVOLTAIC 2010
Mission d entreprises Françaises sur le salon ENERGY PHOTOVOLTAIC 2010 Une mission d entreprises françaises en Grèce a été organisée par la ME Ubifrance, à l occasion du salon International ENERGY PHOTOVOLTAIC
Διαβάστε περισσότεραΤο τέμπλον της Αγίας Παρασκευής εν Χαλκίδι
Το τέμπλον της Αγίας Παρασκευής εν Χαλκίδι Ανδρέας ΞΥΓΓΟΠΟΥΛΟΣ Δελτίον XAE 4 (1927), Περίοδος Β' Σελ. 67-74 ΑΘΗΝΑ 1928 ΤΟ ΤΕΜΠΛΟΝ ΤΗΣ ΑΠΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΕΝ ΧΑΛΚΙΔΙ Κατά την (ίορείαν πλευραν τοΰ 'Ιεροΰ της
Διαβάστε περισσότεραΗαχόρταγη μικρή κάμπια. La chenille qui fait des trous. Ηαχόρταγη μικρή κάμπια. La chenille qui fait des trous
Ηαχόρταγη μικρή κάμπια La chenille qui fait des trous Ηαχόρταγη μικρή κάμπια La chenille qui fait des trous Μια νύχτα με φεγγάρι κάποιο μικρό αυγoυλάκι ήταν ακουμπισμένο πάνω σ ένα φύλλο. Dans la lumière
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Ν. 116/85 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ Αρ. 2084 της 25ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1985 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Ο περί Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Τροποποιητικός) (Αρ. 2) Νόμος του 1985 εκδίδεται διά δημοσιεύσεως
Διαβάστε περισσότεραΆρθρον 22 (Ερευνηταί).
1 Β. ιάταγµα υπ αριθ. 720 Περί Οργανισµού του εν Βενετία Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών (ΦΕΚ. τεύχος Α αρ. φ. 174/9.9.1966 τ. Α ) Άρθρον 22 (Ερευνηταί). 1. Οι εν τω Ινστιτούτω
Διαβάστε περισσότερα6ΘΙ Δ.Π. 221/72. Ε.Ε. Παρ. Ill (I) Αρ. 975, 'Αριθμός ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣ,ΕΩΣ ΤΗΣ ΤΡΟΧΑΙΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΝΟΜΟΙ 1964 Ε^Σ, 1972
Ε.Ε. Παρ. Ill (I) Αρ. 975, 24.11.72 6ΘΙ Δ.Π. 221/72 'Αριθμός 221 0.1 ΠΕΡΙ ΡΥΘΜΙΣ,ΕΩΣ ΤΗΣ ΤΡΟΧΑΙΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΝΟΜΟΙ 1964 Ε^Σ, 1972 Κανονισμοί δυνάμει τ OJ3J άρθρου 15 Το Ύπουργικόν Συμβούλιον, ενασκούν τάς
Διαβάστε περισσότεραΤΕΧΝΙΤΗΣ ΠΕΤΡΑΣ. Ήπειρος (Ελλάδα)
Ονοματεπώνυμο ΚΑΛΑΜΠΟΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ 1969 Μιχαλίτσι (Ήπειρος) Έτη δραστηριότητας ως τεχνίτης Δουλεύει από 15 ετών Ήπειρος (Ελλάδα) Οργανώνει το συνεργείο κατά περίπτωση Έμαθε την τέχνη από τον πατέρα και
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΡΙΤΟΝ. ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΰττ" Άρ. 734 της 30ης ΙΟΥΝΙΟΥ Διοικητικάi Πράξεις καΐ Γνωστοποιήσεις
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΤΡΙΤΟΝ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΰττ" Άρ. 734 της 30ης ΙΟΥΝΙΟΥ 1969 Διοικητικάi Πράξεις καΐ Γνωστοποιήσεις Αριθμός 545 Οί περί Ταμείου Βοηθείας Ζημιωθέντων (Τροποποιητικοί) Κανονισμοί
Διαβάστε περισσότεραΓενική Συνέλευσις 1ης Φεβρουαρίου Έκθεσις της εξελεκτικής επιτροπής. Γενική Συνέλευσις 18ης Μαρτίου 1892
Γενική Συνέλευσις 1ης Φεβρουαρίου 1892. Έκθεσις της εξελεκτικής επιτροπής. Γενική Συνέλευσις 18ης Μαρτίου 1892 Δελτίον XAE 1 (1884-1891), Περίοδος A' Σελ. 125-128 ΑΘΗΝΑ 1892 ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ ÌT}C
Διαβάστε περισσότεραΛάζαρος: Ο μοναδικός Άνθρωπος με δύο τάφους
20/04/2019 Λάζαρος: Ο μοναδικός Άνθρωπος με δύο τάφους / Ορθόδοξες Προβολές Ο Λάζαρος με τις αδελφές του ζούσαν στη Βηθανία ένα χωριό που βρισκόταν περίπου δεκαπέντε στάδια (τρία χιλιόμετρα) ανατολικά
Διαβάστε περισσότεραInstitutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly 16/09/ :23:54 EEST
8. ΑΝΑΣΚΑφΗ ΤΗΣ ΝΕΚΡΟΤΤΟΛΕΩΣ ΑΜΦΙΤΤΟΛΕΩΣ Συνεχίσθη κατά τό 1957 ή άνασκαφική ερευνά τής διαπιστωθείσης διά τών άνασκαφών τοΰ παρελθόντος έτους ( Έργον 1956, σ. 54 κ. ε.) εκτεταμένης νεκροπόλεως, τής κείμενης
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ Ο ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ ΤΟΥ ΚΑΤΩ ΤΡΙΤΟΥΣ Μόλις εΐχεν εκτυπωθή τό άρθρον μου «Βυζαντινά! έκκλησίαι τής Λέσβου»1, ότε κα'ιεκτον εις τα εκεί παρατιθέμενα. Ή παράλειψις είναι ασυγχώρητος, διότι τοΰτο
Διαβάστε περισσότεραE.E., Παρ. I, 803 Ν. 48/83 Αρ. 1874,
E.E., Παρ. I, 803 Ν. 48/83 Αρ. 1874, 15.7.83 Ο περί Μελών της Υπηρεσίας Φυλακών (Αναδιάρθρωσα θέσεων) Νόμος του 1983 εκδίδεται διά δημοσιεύσεως εις την επίσημον εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας συμφώνως
Διαβάστε περισσότεραΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑ ΜΑΝΙΧΑΙΩΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Β. ΜΠΑΛΤΑΣ ΕΩΑ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΑ 6 (2004-2006) ΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΜΕΛΕΤΗ ΣΤΟΝ ΚΑΤΑ ΜΑΝΙΧΑΙΩΝ ΛΟΓΟ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ Το πρόβλημα τού κακοί) έχει απασχολήσει τους διανοητές τόσο στην 'Ανατολή όσο
Διαβάστε περισσότεραγυναίκας που σύμφωνα με την παράδοση ήταν η Θεοδώρα, κόρη του αυτοκράτορα Μαξιμιανού, η οποία είχε ασπασθεί το χριστιανισμό. Το 1430, με την κατάληψη
Αγία Αικατερίνη Η Αγία Aικατερίνη βρίσκεται σε ενα απο τα καλυτερα μερη της θεσσαλονικης, στην Βορειοδυτική πλευρά της Άνω Πολης.Κτισμένη το 1320 μχ,η ατμόσφαιρα ειναι πολύ ωραία και προπάντον ειναι ήσυχα
Διαβάστε περισσότεραΜΑΘΗΜΑ: ΓΑΛΛΙΚΑ. Εγχειρίδιο του μαθητή
ΜΑΘΗΜΑ: ΓΑΛΛΙΚΑ Εγχειρίδιο του μαθητή Table of Contents ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΓΑΛΛΙΚΩΝ 3 ΕΡΓΑ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΛΟΥΚΑ 3 ΚΕΙΜΕΝΑ 3 ΚΕΙΜΕΝΟ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΖΑΝΤΑ 4 ΚΑΙ ΕΝΑ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ 5 Υλικό για τις δραστηριότητες
Διαβάστε περισσότεραΘεσµοί και Ιδεολογία στη νεοελληνική κοινωνία 15 ος - 19 ος αι.
ΕΘΝΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Θεσµοί και Ιδεολογία στη νεοελληνική κοινωνία 15 ος - 19 ος αι. ΠΡΩΤΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΝΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΘΗΝΑ 2004 Πρόλογος Το φθινόπωρο του 2000
Διαβάστε περισσότεραInstitutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly 08/12/ :38:35 EET
14. ΑΝΑΣΚΑΦΑΙ ηλιδος Ή κατά τό έτος τούτο συνεχισθεΐσα έν Αρχαία Ήλιδι άνασκαφή, έγένετο υπό την διεύθυνσίν μου καί την συνεργασίαν τής Δίδος Βερόνικας Λεόν, ώς αντιπροσώπου τού Αυστριακού Αρχαιολογικού
Διαβάστε περισσότεραΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
1 of 5 14/4/2014 12:35 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ 14-4-2014 Ερώτηση παρακίνησης: 1 Τα Χριστούγεννα η Εκκλησία γιορτάζει: τη Θεία Ενανθρώπηση τη Θεία Ευχαριστία τη Βάπτιση του Χριστού Ερώτηση παρακίνησης:
Διαβάστε περισσότεραΤα αντικείμενα μικροτεχνίας του μουσείου της βιβλιοθήκης του Βατικανού
5 Νοεμβρίου 2017 Τα αντικείμενα μικροτεχνίας μουσείου της βιβλιοθήκης Βατικανού Πολιτισμός / Ζωγραφική & Εικαστικές Τέχνες Κωνσταντίνος Π. Χαραλαμπίδης, Ομότιμος Καθηγητής Θεολογίας Α.Π.Θ. Η συλλογή αντικειμένων
Διαβάστε περισσότερα405 Κ.Δ.Π. 130/77. 'Αριθμός 130 Ο ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΝΟΜΟΣ (ΚΕΦ. 59 ΚΑΙ ΝΟΜΟΙ 22 ΤΟΥ 1961, 17 ΤΟΥ 1964, 8 ΤΟΥ 1972 ΚΑΙ 52 ΤΟΥ 1975)'
E.E. Παρ. Ill (I) Άρ. 1355, 3.6.77 405 Κ.Δ.Π. 130/77 'Αριθμός 130 Ο ΠΕΡΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΠΑΡΑΛΙΑΣ ΝΟΜΟΣ (ΚΕΦ. 59 ΚΑΙ ΝΟΜΟΙ 22 ΤΟΥ 1961, 17 ΤΟΥ 1964, 8 ΤΟΥ 1972 ΚΑΙ 52 ΤΟΥ 1975)' Διάταγμα δυνάμει του άρθρου
Διαβάστε περισσότεραΑρθρο: 1 Ημ/νία: Ημ/νία Ισχύος: Περιγραφή όρου θησαυρού: ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΤΑΛΥΜΑΤΑ ΣΕ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥΣ ΟΙΚΙΣΜΟΥΣ
ΠΡΟΕΔΡΙΚΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ 33/1979 ΦΕΚ: Α 10 19790124 Τίτλος Περί τουριστικών καταλυμάτων εντός παραδοσιακών κτισμάτων Προοίμιο Εχοντες υπ' όψιν: 1. Το άρθρο 11 παρ. 1 και 2 και το άρθρο 22 του Α.Ν. 431/1937 "περί
Διαβάστε περισσότεραΑφορμή για τη συγγραφή αυτού του άρθρου υπήρξε η ανακρίβεια
Ηγούμενος Χρυσορρογατίσσης Διονύσιος Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΗΜΑΤΟΥ Διόρθωση ανακρίβειας που προήλθε από παρεξήγηση Αφορμή για τη συγγραφή αυτού του άρθρου υπήρξε η ανακρίβεια που αναφέρεται στο βιβλίο της Μαρίνας
Διαβάστε περισσότεραInstitutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly 26/07/ :57:25 EEST
5. ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗΣ ΑΓΙΟΥ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ (Πίν. 44-50) Κατά τήν περίοδον ταύτην1 ώλοκληρώθη ή άνασκαφή εις τό εσωτερικόν τής βασιλικής τοϋ'αγίου Αχίλλειου (πίν. 44 καί 45α). Σκοπός τής Ιφετεινής άνασκαφής
Διαβάστε περισσότεραΕ.Ε. Παρ. Ill (I) 91 Κ.Δ.Π. 31/73 Άρ. 997,
Ε.Ε. Παρ. Ill (I) 91 Κ.Δ.Π. 31/73 Άρ. 997, 2.3.73 'Αριθμός 31 Οι περί Συλλογικών Στοιχημάτων Κανονισμοί του 1973, κατατεθέντες εις τήν Βουλήν τών 'Αντιπροσώπων και τροποποιηθέντες υπ' αύτης, δημοσιεύονται,
Διαβάστε περισσότεραΕΥΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΕΩΝ
ΕΥΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΕΩΝ Τό μικρόν άντικείμενον, το μέλλον νά μας απασχόληση, εύρίσκετο κατά τό έτος 1932 εις Παρισίους, εις την Συλλογήν τοΰ μακαρίτου Ε. Σεγρεδάκη, δ οποίος λίαν εύγενώς μοΰ ειχεν επιτρέψει
Διαβάστε περισσότεραΒΥΖΑΝΤΙΑΚΑ. Στο πρώτο κεφάλαιο (Οι «φανερές» αρμοδιότητες του μυστικού την
396 Βιβλιοκρισίες μάλλον τον επικεφαλής ΕΛΛΗΝΙΚΗ μιας υπηρεσίας ΙΣΤΟΡΙΚΗ (σεκρέτου), ΕΤΑΙΡΕΙΑ στην οποία εργάζονταν «μυστικοί», οι υφιστάμενοι δηλαδή του μυστικού. Για τον μυστογράφο, στο τρίτο κεφάλαιο
Διαβάστε περισσότεραΗ ΤΤΧΗ TOT ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟΐ 827 TOT ΜΕΤΟΧΙΟΤ TOT ΠΑΝΑΓΙΟΤ ΤΑΦΟΤ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΤΠΟΛΗ
ΠΑΡΑΣΧΟΛΗΜΑΤΑ 441 Η ΤΤΧΗ TOT ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΟΐ 827 TOT ΜΕΤΟΧΙΟΤ TOT ΠΑΝΑΓΙΟΤ ΤΑΦΟΤ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΤΠΟΛΗ Ι Ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ-ΚΕΡΑΜΕΥΣ ΣΤΑ ΤΕΑΗ του 19ου αιώνα περιέγραψε αναλυτικά ενα χειρόγραφο πού, με
Διαβάστε περισσότεραΠαρακαλούμε όποιον γνωρίζει το που μπορούμε να βρούμε ολόκληρα τα κείμενα στα ελληνικά, να μας ενημερώσει.
Η μετάφραση των κειμένων στα ελληνικά, που παρατίθεται εδώ, είναι βασισμένη στις μεταφράσεις από τα κοπτικά και ελληνικά στα αγγλικά των: Wesley W. Isenberg, Stephen Patterson, Marvin Meyer, Thomas O.
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟΝ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ύπ Αρ. 825 της 25ης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1970 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΜΕΡΟΣ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟΝ ΤΗΣ ΕΠΙΣΗΜΟΥ ΕΦΗΜΕΡΙΔΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ύπ Αρ. 825 της 25ης ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1970 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΜΕΡΟΣ Ι Ό ττερί της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως δια την Προστασίαν της./αρχαιολογικής Κληρονομιάς (Κυρωτικός)
Διαβάστε περισσότεραΕγκαίνια έκθεσης 23.10.2013, 13.00 Διάρκεια Έκθεσης 19.10.2013 19.1.2014
Εγκαίνια έκθεσης 23.10.2013, 13.00 Διάρκεια Έκθεσης 19.10.2013 19.1.2014 Επιμέλεια έκθεσης Αγαθονίκη Τσιλιπάκου, Νίκος Μπονόβας Mε την περιοδική έκθεση «Η τιμή του αγίου Μάμαντος στη Μεσόγειο: Ένας ακρίτας
Διαβάστε περισσότερα1 η Θεματική ενότητα- Μπορούν οι άνθρωποι να εικονίζουν το Θεό; 1. Δώστε τον ορισμό της εικόνας.
1 η Θεματική ενότητα- Μπορούν οι άνθρωποι να εικονίζουν το Θεό; 1. Δώστε τον ορισμό της εικόνας. 2. Ποια η έννοια της λέξεως είδωλο στο θρησκευτικό τομέα; 3. Ποιο από τα παρακάτω αποτελούν μορφές σύγχρονης
Διαβάστε περισσότερα1107 Ν. 164/87. E.E., Παρ. I, Αρ. 2241,
E.E., Παρ. I, Αρ. 2241, 10.7.87 1107 Ν. 164/87 Ο περί Βεβαιώσεως και Εισπράξεως Φόρων (Τροποποιητικός) Νόμος του 1987 εκδίδεται με δημοσίευση στην επίσημη εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας σύμφωνα με
Διαβάστε περισσότεραΣύντομη ιστορική αναδρομή στο εργατικό κίνημα του Κεμπέκ
Σύντομη ιστορική αναδρομή στο εργατικό κίνημα του Κεμπέκ Η βιομηχανοποίηση του Κεμπέκ τον 19 ο αιώνα, έγινε σε συνθήκες απόλυτης ασυδοσίας της εργοδοσίας. Η κυρίαρχη αστική τάξη ήθελε το ρόλο του κράτους
Διαβάστε περισσότεραΑγία Παρασκευή: Μια γυναίκα αθλήτρια του Χριστού
26 Ιουλίου 2012 Αγία Παρασκευή: Μια γυναίκα αθλήτρια του Χριστού Θρησκεία / Αγιολογία Στο αγιολόγιο της Εκκλησίας εκτός από άνδρες περιλαμβάνονται και γυναίκες, που διακρίθηκαν για τον ιεραποστολικό ζήλο,
Διαβάστε περισσότεραΔΙΕΘΝΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ ΚΑΙ ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΑΛΑΜΑΣ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΗΣΥΧΑΣΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ» ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΝΤΡΟ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΚΑΙ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΠΑΛΑΜΑ ΚΕΝΤΡΟ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΔΙΚΤΥΟ ΚΕΙΜΕΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ
Διαβάστε περισσότεραΧρονικό Ευρέσεως Λειψάνων Αγίας ΑκυλίνηςΑγγελίνης
08/02/2019 Χρονικό Ευρέσεως Λειψάνων Αγίας ΑκυλίνηςΑγγελίνης Μητροπολιτικό Έργο / Ι.Μ. Λαγκαδά Tοῦ Πανοσιολ. Ἀρχιμ. ἸωάννουἈρσενιάδη Τό 2011 ἦτοἔτοςἀφιερωμένονεἰςτά 260 χρόνια τῆςἅγιαςκαίἐνδόξουνεομάρτυροςκυράννηςτῆςὀσσαίας
Διαβάστε περισσότεραΑΝΝΑ ΤΑΜΠΑΚΗ. Ιστορία και θεωρία της µετάφρασης 18 ος αιώνας Ο Διαφωτισµός
ΑΝΝΑ ΤΑΜΠΑΚΗ Ιστορία και θεωρία της µετάφρασης 18 ος αιώνας Ο Διαφωτισµός Αθήνα 1995 Η εργασία αυτή εκπονήθηκε στο πλαίσιο του προγράµµατος του Κέντρου (τώρα Ινστιτούτου) Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού
Διαβάστε περισσότεραΠΑΡΟΙΜΙΕΣ. Στη διάρκεια του σχολικού έτους μελετήσαμε παροιμίες κοινές που υπάρχουν στην ελληνική και στη γαλλική γλώσσα.
ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ Οι παροιμίες, μια πηγαία μορφή έκφρασης της λαϊκής σοφίας, αποτελούν μια ξεχωριστή μορφή λόγου, που αποδίδει όσα θέλουμε να πούμε με μία εικόνα. Είναι σύντομες, περιεκτικές, διδακτικές και συχνά
Διαβάστε περισσότεραΚατακόμβες έχουν βρεθεί στη Ρώμη (60+) στην Αίγυπτο,στη Νάπολη, στη Μάλτα, στη Σικελία και στη Μήλο Οι κρύπτες ήταν διακοσμημένες με τοιχογραφίες που
Κατακόμβες Κατακόμβες έχουν βρεθεί στη Ρώμη (60+) στην Αίγυπτο,στη Νάπολη, στη Μάλτα, στη Σικελία και στη Μήλο Οι κρύπτες ήταν διακοσμημένες με τοιχογραφίες που είχαν συμβολικές απεικονίσεις με θρησκευτικό
Διαβάστε περισσότεραΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ
ΙΕΡΟΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ Σύντομο ιστορικό Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου Παραλιμνίου Ο Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου διαδέχθηκε το 19 ο αιώνα ένα παλαιότερο βυζαντινό ναό. Βρίσκεται στο κέντρο του
Διαβάστε περισσότεραΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Πυραμίδες στην Ελλάδα
ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Πυραμίδες στην Ελλάδα Oι πυραμίδες που έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα, αποτελούν μοναδικά δείγματα πυραμιδικής αρχιτεκτονικής στον ευρωπαϊκό χώρο. Η μορφή τους, η αρχιτεκτονική τους, καθώς
Διαβάστε περισσότερα