ΘΙΔΗΓΔ ΓΗΑ ΣΟΛ ΠΡΟΓΗΟΡΗΚΟ

Transcript

1 ΠΑΛΔΠΗΣΖΚΗΟ ΑΘΖΛΩΛ ΣΟΚ. ΕΩΟΙΟΓΗΑ-ΘΑΙΑΗΑ ΒΗΟΙΟΓΗΑ ΘΙΔΗΓΔ ΓΗΑ ΣΟΛ ΠΡΟΓΗΟΡΗΚΟ ΑΡΘΡΟΠΟΓΩΛ ΔΓΑΦΟΤ ΚΤΡΗΑΠΟΓΩΛ ΔΛΣΟΚΩΛ ΑΠΟΛΓΤΙΩΛ ΡΔΟΛΣΩΛ ΤΓΑΣΩΛ Α. Ιεγάκις ΑΘΖΛΑ 1997

2 ΚΛΕΙΔΑ ΓΙΑ ΣΟΝ ΠΡΟΔΙΟΡΙΜΟ ΣΧΝ ΕΝΗΛΙΚΧΝ ΑΡΘΡΟΠΟΔΧΝ ΣΟΤ ΕΔΑΦΟΤ 1. Με θεξαίεο Υσξίο θεξαίεο (Αξαρλίδηα) 2. Με δύν δεύγε θεξαηώλ (ην έλα κπνξεί λα είλαη κηθξό). Σν ζώκα ζπλήζσο ρσξίδεηαη ζε δύν ηκήκαηα, ηνλ θεθαινζώξαθα θαη ηελ θνηιηά. Ο θεθαινζώξαθαο θέξεη πνηθίιν αξηζκό πνδηώλ. Ζ θνηιηά κε ή ρσξίο εμαξηήκαηα Ιζόπνδα Καξθηλνεηδή - Με έλα δεύγνο θεξαηώλ. Ο αξηζκόο ησλ ηκεκάησλ ηνπ ζώκαηνο θαη ησλ πνδηώλ πνηθίιεη Με ηξία δεύγε πνδηώλ θαη ζπρλά κε 1 ή 2 δεύγε πηεξύγσλ. Σξεηο μερσξηζηέο πεξηνρέο ηνπ ζώκαηνο: θεθάιη, ζώξαθαο θαη θνηιηά. Ζ θνηιηά ρσξίο πόδηα αιιά κεξηθέο θνξέο κε εμαξηήκαηα Έληνκα - Με 9 ή πεξηζζόηεξα δεύγε πνδηώλ. Σν θεθάιη μερσξηζηό από ην ππόινηπν ζώκα. Υσξίο θηεξά. Δπίκεθεο θαη ζθσιεθόκνξθν ζώκα ε θάζε κεηακεξέο ηνπ ζώκαηνο αληηζηνηρεί έλα δεύγνο πνδηώλ Υεηιόπνδα - ε θάζε κεηακεξέο αληηζηνηρνύλ δύν δεύγε πνδηώλ Δηπιόπνδα 5. Οπηζζόζσκα (θνηιηά) ρσξίο κεηακέξεηα ή αλ έρεη κεηακέξεηα, θέξεη θισζηξίδηα ζην νπίζζην θαη θάησ κέξνο ηνπ Οπηζζόζσκα κε εκθαλή κεηακέξεηα, ρσξίο θισζηξίδηα Οπηζζόζσκα ελσκέλν κε κίζρν κε ην ππόινηπν ζώκα Αξάρλεο - Οπηζζόζσκα ρσξίο κίζρν, πιαηηά ελσκέλν κε ην πξόζσκα Αθάξεα 7. Σν νπηζζόζσκα ζπλερίδεηαη ζε κηα επηκήθπλζε πνπ θαηαιήγεη ζε θεληξί θνξπηνί - Οπηζζόζσκα ρσξίο ηέηνηα επηκήθπλζε Οη πνδνπξνζαθηξίδεο θαηαιήγνπλ ζε ιαβίδα. Σν ζώκα ζρεδόλ σνεηδέο, πεπιαηπζκέλν, κε κήθνο κηθξόηεξν ησλ 5 mm φεπδνζθνξπηνί - Οη πνδνπξνζαθηξίδεο κνηάδνπλ κε πόδηα. Σα πόδηα πνιύ καθξηά θαη ιεπηά Φαιάγγηα

3 ΚΛΕΙΔΑ ΓΙΑ ΣΟΝ ΠΡΟΔΙΟΡΙΜΟ ΣΧΝ ΚΤΡΙΟΣΕΡΧΝ ΟΜΑΔΧΝ ΑΠΟΝΔΤΛΧΝ ΣΧΝ ΡΕΟΝΣΧΝ ΤΔΑΣΧΝ 1. πνγγνεηδέο ζώκα πνπ ζρεκαηίδεη κάδα πνπ επηθάζεηαη κε κνξθή θξνύζηαο πάλσ ζε βπζηζκέλα αληηθείκελα Φύιν πόγγνη - ώκα κε ζπνγγνεηδέο πνπ δελ ζρεκαηίδεη θξνύζηα ώκα κηθξό, ζσιελνεηδέο, κε κηα "ηνύθα" 8 πεξίπνπ πινθακηώλ ζην ειεύζεξν άθξν ηνπ. Εώα πνπ κνηάδνπλ κε κηθξέο ζαιάζζηεο αλεκώλεο. Αθηηλσηή ζπκκεηξία. Πξνζαξηεκέλα κε ην έλα ηνπο άθξν ζε θπηά θ.ά. Σν ζώκα ζπζηέιιεηαη όηαλ δηαηαξαρζεί Φύιν Κληδόδωα - Εώα πνπ δελ ηαηξηάδνπλ κε ηελ παξαπάλσ πεξηγξαθή ώκα κηθξό, λσηνθνηιηαθά πεπιαηπζκέλν, κάιινλ θπιινεηδέο ζηελ εκθάληζε. Με ακθίπιεπξε ζπκκεηξία θαη ρσξίο κεηακέξεηα Φύιν Πιαηπέικηλζεο - ώκα κε ακθίπιεπξε ζπκκεηξία αιιά πνπ δελ ηαηξηάδεη ζηελ παξαπάλσ πεξηγξαθή ώκα επηκεθπκέλν, ζθσιεθόκνξθν θαη απνηεινύκελν από κεγάιν αξηζκό κεηακεξώλ. Γελ ππάξρνπλ εκθαλή εμαξηήκαηα ζηελ επηθάλεηα ηνπ ζώκαηνο Φύιν Δαθηπιηνζθώιεθεο - ώκα πνπ απνηειείηαη από πνιύ ιηγόηεξα κεηακεξή θαη πνπ θέξεη εκθαλή εμαξηήκαηα ή ζώκα ρσξίο κεηακέξεηα πνπ θέξεη όκσο θέιπθνο ή θειύθε Λίγα ζσκαηηθά κεηακεξή. πλήζσο ππάξρνπλ εκθαλή αξζξσκέλα εμαξηήκαηα πνπ εθθύνληαη από κεξηθά ή όια ηα κεηακεξή. Μεξηθά έρνπλ κάιινλ ζθσιεθόκνξθε εκθάληζε, αιιά κε πνιύ ιηγόηεξα κεηακεξή. Κεθάιη θαιά αλαπηπγκέλν. πρλά δνπλ ζε ζήθεο πνπ θαηαζθεπάδνπλ κε πεηξαδάθηα ή θπηηθό πιηθό (Φύιν Αξζξόπνδα) - ώκα καιαθό, ρσξίο εκθαλή κεηακεξή. Καιύπηνληαη ελ κέξεη ή ζρεδόλ πιήξσο από ζθιεξό, άθακπην όζηξαθν ή όζηξαθα (Φύιν Μαιάθηα)

4 Σπόγγοι Κνιδόζωα Πλαησέλμινθες ρ ΦΤΛΟ ΑΡΘΡΟΠΟΔΑ Δακησλιοζκώληκες

5 6. ώκα ηππηθά πεπιαηπζκέλν είηε λσηνθνηιηαθά είηε πιεπξηθά. Σππηθά έλα δεπγάξη εμαξηεκάησλ ζε θάζε κεηακεξέο ηνπ ζώκαηνο (Τπόθπιν Καξθηλνεηδή) - ώκα πνπ κπνξεί λα είλαη λσηνθνηιηαθά πεπιαηπζκέλν (ζε κεξηθά δώα) ρσξίο όκσο έλα δεύγνο εμαξηεκάησλ ζε θάζε κεηακεξέο ηνπ ζώκαηνο ώκα ρσξηζκέλν ζε ηξεηο δηαθξηηέο πεξηνρέο, ζαλ εληόκνπ, κε ηξία δεπγάξηα πνδηώλ ώκα πνπ δελ ρσξίδεηαη ζε ηξεηο δηαθξηηέο πεξηνρέο. Σα πόδηα κπνξεί λα είλαη ή λα κελ είλαη εκθαλή Ζ επηθάλεηα ηνπ ζώκαηνο εκθαλίδεηαη ζθιεξή θαη ζπρλά γπαιηζηεξή. Τπάξρνπλ θηεξά. Σα κπξνζηηλά θηεξά κπνξεί λα είλαη ηξνπνπνηεκέλα θαη λα ζρεκαηίδνπλ θαιύκκαηα (έιπηξα) (Οκνηαμία Έληνκα, ελήιηθα) - Ζ επηθάλεηα ηνπ ζώκαηνο κπνξεί λα κελ θαίλεηαη ζθιεξή. Σα θηεξά αλ ππάξρνπλ, είλαη κηθξά θαη όρη ιεηηνπξγηθά. ηελ άθξε ηεο θνηιηάο ππάξρνπλ δπν ή ηξία εμαξηήκαηα (Οκνηαμία Έληνκα, λύκθεο) 9. ώκα πνπ κπνξεί λα είλαη ζθσιεθόκνξθν. Μπνξεί λα κελ έρεη εκθαλή πόδηα ή λα έρεη ηξία δεύγε πνδηώλ ζηε ζσξαθηθή πεξηνρή. Μπνξεί λα ππάξρνπλ ζαξθώδεηο πξνεμνρέο ησλ κεηακεξώλ. Μεξηθά δνπλ κέζα ζε ζήθεο από θπηηθό πιηθό ή πεηξαδάθηα. Μεξηθά θαηαζθεπάδνπλ πιέγκαηα ή ζηνέο (Οκνηαμία Έληνκα, πξνλύκθεο) - Δκθάληζε παξόκνηα κε ηηο πξνλύκθεο ησλ εληόκσλ, θιεηζκέλα όκσο ζε πξνζηαηεπηηθό θνπθνύιη πνπ κπνξεί λα είλαη θηηαγκέλν είηε από ζθιεξπκέλεο εθθξίζεηο ηνπ ζώκαηνο είηε από πεηξαδάθηα, θιεηζκέλν ζην ζηόκην ηνπ κε θπηηθό πιηθό (Οκνηαμία Έληνκα, ρξπζαιιίδεο) - ώκα κάιινλ ζθαηξνεηδέο κε ηέζζεξα δεύγε εκθαλώλ πνδηώλ Οκνηαμία Αξαρλίδηα ΤΠΟΦΤΛΟ ΚΑΡΚΙΝΟΕΙΔΗ 10. ώκα πεπηεζκέλν λσηνθνηιηαθά. Μεγάιεο εμσηεξηθέο θεξαίεο. Δπηά δεπγάξηα βαδηζηηθώλ πνδηώλ, όισλ νκνίσλ Σάμε Ιζόπνδα - ώκα πιεπξηθά πεπηεζκέλν θαη θεθθακέλν. Πέληε δεύγε βαδηζηηθώλ πνδηώλ Σάμε Ακθίπνδα

6

7 ΟΜΟΣΑΞΙΑ ΕΝΣΟΜΑ 11. Σν θεθάιη επηκεθύλεηαη ζε έλα ζρεκαηηζκό πνπ κνηάδεη κε ξύγρνο ζηα πεξηζζόηεξα είδε. Μεξηθά έρνπλ ακβιύιεθην ηξηγσληθό θεθάιη. Σν ξύγρνο κπνξεί λα βξίζθεηαη δηπισκέλν θάησ από ην θεθάιη θαη λα είλαη νξαηό κόλν από θάησ. Σα κπξνζηηλά θηεξά έρνπλ ηξνπνπνηεζεί ζε θαιύκκαηα ή έιπηξα ηα νπνία ρσξίδνληαη επθξηλώο ζε πεξηνρέο Σάμε Εηεξόπηεξα - ώκα γεληθά σνεηδέο, κπξνζηηλά θηεξά ηξνπνπνηεκέλα ζε έιπηξα. Έιπηξα ζθιεξά θαη ζπρλά κε αλάγιπθα ζρέδηα, πξνεμνρέο θαη απιαθώζεηο. Σα πίζσ θηεξά κεκβξαλώδε, ζπρλά δηπισκέλα, θακηά θνξά θαη απόληα. Πξνζώξαθαο ζπλήζσο κεγάινο. Γεθηηθά ζηνκαηηθά εμαξηήκαηα Σάμε Κνιεόπηεξα 12. Νύκθεο κε δύν νπξέο ή θέξθνπο πνπ εθηείλνληαη από ην ηειεπηαίν κεηακεξέο. Κνηιηαθά βξάγρηα απόληα. Σα πόδηα θαηαιήγνπλ ζε δύν λύρηα. Οη θαηαβνιέο ησλ θηεξώλ εκθαλείο ζε ώξηκα ζηάδηα Σάμε Πιεθόπηεξα - Νύκθεο κε ηξεηο θέξθνπο εθηεηλόκελεο από ην ηειεπηαίν θνηιηαθό κεηακεξέο Σα εμαξηήκαηα ηεο νπξάο (2 θέξθνη θαη έλα νπξαίν εμάξηεκα) καθξά θαη ιεπηά. Βξάγρηα παξόληα ζηα θνηιηαθά κεηακεξή. Σα πόδηα θαηαιήγνπλ ζε έλα λύρη. Οη θαηαβνιέο ησλ θηεξώλ εκθαλείο ζε ώξηκα ζηάδηα Σάμε Εθεκεξόπηεξα - Σα εμαξηήκαηα ηεο νπξάο θαξδηά θαη πεπιαηπζκέλα ή ηξηγσληθά, κπνξεί θαη πνιύ θνληά. Βξάγρηα απόληα. Σν θάησ ρείινο ηξνπνπνηεκέλν ζε κηα πξνεθβάιινπζα "κάζθα" Σάμε Οδνληόγλαζα 14. Σξία δεύγε θαιά αλαπηπγκέλσλ θαη εκθαλώλ πνδηώλ ζηα ζσξαθηθά κεηακεξή Υσξίο δηαθξηηά ζσξαθηθά πόδηα. Σα πόδηα, αλ ππάξρνπλ, είλαη ζαξθώδε θαη κπνξεί λα βξίζθνληαη ηόζν ζηα ζσξαθηθά όζν θαη ζηα θνηιηαθά κεηακεξή. Σν θεθάιη κπνξεί λα είλαη θαιά αλαπηπγκέλν. Σα νπίζζηα θνηιηαθά κεηακεξή θέξνπλ πνηθίιεο πξνεμνρέο Σάμε Δίπηεξα 15. Κεθάιη θαιά αλαπηπγκέλν. Οη θεξαίεο κπνξεί λα είλαη αξθεηά καθξηέο. ηα θνηιηαθά κεηακεξή νξηζκέλσλ εηδώλ ππάξρνπλ βξάγρηα. Οπξαίεο απνθύζεηο δηαθόξσλ κνξθώλ πνπ εθηείλνληαη από ην ηειεπηαίν θνηιηαθό κεηακεξέο Κεθάιη θαη ζσξαθηθά κεηακεξή ζπλήζσο έληνλα ζθιεξπκέλα. Πνιιά δηαζέηνπλ βξάγρηα είηε ζηα θνηιηαθά κεηακεξή είηε ζηελ άθξε ηεο θνηιηάο είηε θαη ζηηο δύν παξαπάλσ ζέζεηο. Μπνξεί λα δνπλ ζε ζήθεο θαηαζθεπαζκέλεο από κηα πνηθηιία δηαθνξεηηθώλ πιηθώλ Σάμε Σξηρόπηεξα 16. Άηνκα κήθνπο ζπλήζσο κηθξόηεξνπ ησλ 15 mm, κεξηθά πνιύ κηθξά. Κεθάιη θαιά αλαπηπγκέλν αιιά ρσξίο εκθαλείο άλσ γλάζνπο. Μεξηθά κε καθξηέο, κε κνξθή πνδηνύ ή αθαλζνεηδείο απνθύζεηο πνπ εθηείλνληαη από ηα θνηιηαθά κεηακεξή. Οπξαίεο απνθύζεηο δηαθόξσλ κνξθώλ Σάμε Κνιεόπηεξα

8 Ημίπηερα Κολεόπηερα ρ. 7.10

9 - πλήζσο κέρξη 20 mm κήθνπο. ηνκαηηθά εμαξηήκαηα θαιά αλαπηπγκέλα, άλσ γλάζνη κεγάιεο θαη εκθαλείο. Έλα δεύγνο καθξηώλ, αξζξσηώλ, κε κνξθή πνδηνύ βξαγρίσλ ζηηο πιεπξηθέο επηθάλεηεο ησλ θνηιηαθώλ κεηακεξώλ. Ζ θνηιηά επηκεθύλεηαη ζε έλα κνλαδηθό, καθξύ, νμύιεθην νπξαίν εμάξηεκα Σάμε Νεπξόπηεξα 17. Υξπζαιίδεο πνπ βξίζθνληαη κέζα ζε έλα απιό πξνζηαηεπηηθό θνπθνύιη κε ιίγα εκθαλή εμαξηήκαηα Υξπζαιιίδεο Δηπηέξωλ - Υξπζαιίδεο ζπλήζσο καιαθέο, αλνηρηνύ ρξώκαηνο. Μπνξεί λα δηαζέηνπλ έλα καιαθό ιεπηό επηδεξκίδην. Οη ρξπζαιίδεο ζπλήζσο βξίζθνληαη ζην έδαθνο θνληά ζην λεξό Υξπζαιιίδεο Κνιενπηέξωλ ΦΤΛΟ ΜΑΛΑΚΙΑ 18. Αζπκκεηξηθά καιάθηα κε έλα όζηξαθν. Σν θεθάιη θαιά αλεπηπγκέλν, θέξεη ζηόκα θαη έλα ή δύν δεύγε ζπζηαιηώλ θεξαηώλ. Ζ θίλεζε γίλεηαη κε έλα κεγάιν πόδη Οκνηαμία Γαζηεξόπνδα - Μαιάθηα κε ζπλήζσο ακθίπιεπξε ζπκκεηξία θαη δύν όζηξαθα. Πόδη πξνζαξκνζκέλν γηα λα ζθάβεη ζηε ιάζπε θαη ηελ άκκν Οκνηαμία Δίζπξα

10 Νύκθεο Πιεθνπηέξωλ Νύκθεο Εθεκεξνπηέξωλ Νύκθεο Οδνληνγλάζωλ Πξνλύκθεο Δηπηέξωλ ρ. 7.11

11 Πξνλύκθεο Σξηρνπηέξωλ Πξνλύκθεο Κνιενπηέξωλ Υξπζαιιίδα Δηπηέξνπ Γαζηεξόπνδν Πξνλύκθε Νεπξνπηέξνπ Δίζπξα ρ. 7.12

12 ΚΛΕΙΔΑ ΓΙΑ ΣΟΝ ΠΡΟΔΙΟΡΙΜΟ ΣΧΝ ΣΑΞΕΧΝ ΣΧΝ ΥΕΙΛΟΠΟΔΧΝ 1. Δλήιηθα άηνκα κε 15 δεύγε πνδηώλ. Σα εθθνιαπηόκελα λεαξά άηνκα κε 7 δεύγε πνδηώλ. 2 - Δλήιηθα θαη εθθνιαπηόκελα λεαξά άηνκα κε 21 ή πεξηζζόηεξα δεύγε πνδηώλ Δπηά ζηίγκαηα κεκνλσκέλα, ηνπνζεηεκέλα θαηά κήθνο ηεο ξάρεο θνληά ζην πίζσ άθξν ησλ ηεξγηηώλ. Μαθξηέο θεξαίεο κε πνιιά άξζξα. Πόδηα καθξηά. ύλζεηνη νθζαικνί... θνπηηγεξόκνξθα - Εεύγε ζηηγκάησλ ηνπνζεηεκέλα πιεπξηθά. Κάζε κεηακεξέο πνπ θέξεη πόδηα έρεη ηεξγίηε. Κεξαίεο θαη πόδηα ζρεηηθά θνληά. Οη νθζαικνί απνηεινύληαη είηε από κεκνλσκέλα νκκαηίδηα είηε από πνιιά καδί ή ειιείπνπλ.. Ληζνβηόκνξθα 3. Κεξαίεο κε 17 ή πεξηζζόηεξα άξζξα δεύγε πνδηώλ. πλήζσο 4 ή πεξηζζόηεξα νκκαηίδηα ζε θάζε πιεπξά.. θνινπελδξόκνξθα - Κεξαίεο κε 14 άξζξα. 24 ή πεξηζζόηεξα δεύγε πνδηώλ. Οθζαικνί ειιείπνπλ.....γεωθηιόκνξθα

13 ΚΛΕΙΔΑ ΣΧΝ ΣΑΞΕΧΝ ΣΧΝ ΔΙΠΛΟΠΟΔΧΝ ΣΗ ΕΛΛΑΔΑ 1. Κεθάιη θαη δαθηύιηνη θέξνπλ πιεζώξα από νδνλησηά αγθάζηα. ην νπίζζην άθξν ηνπ ζώκαηνο δύν ζύζαλνη από αγθάζηα. Σα ώξηκα άηνκα απνηεινύληαη από 11 δαθηπιίνπο. Πνιπμελίδηα - Υσξίο αγθάζηα. Σξηρίδηα ζηνλ θνξκό, όηαλ ππάξρνπλ, απιά. Οη δαθηύιηνη έρνπλ ηνκή εκηθπθιηθή ή θπθιηθή. Φέξνπλ πιεπξηθέο ή λσηνπιεπξηθέο πξνεμνρέο, ή θαζόινπ Σνκή δαθηπιίνπ εκηθπιηλδξηθή 3 - Σνκή δαθηπιίνπ ηξία ηέηαξηα ηνπ θύθινπ, κε ή ρσξίο πιεπξηθέο ή λσηνπιεπξηθέο πξνεμνρέο πνπ δίλνπλ κηα όςε ηξαπεδηνεηδή 4 3. Ώξηκα άηνκα κε δαθηπιίνπο. Ο δεύηεξνο δαθηύιηνο πνιύ καθξύηεξνο ζε ζρέζε κε ηνλ απρεληθό θαη ηνπο ππόινηπνπο δαθηπιίνπο. Άηνκα ηθαλά λα ζπζπεηξσζνύλ ζε ζθαίξα Γινκεξίδηα - Ώξηκα άηνκα κε δαθηπιίνπο. Κεθάιη κπηεξό. Πνιύ ζπάληα ζηελ Διιάδα Πνιπδωλίδηα 4. Γαθηύιηνη ηξαπεδηνεηδείο. Οη κεηαδσλίηεο ζρεκαηίδνπλ πιεπξηθέο ή λσηνπιεπξηθέο πξνεμνρέο, ινβνεηδείο ή ζε ζρήκα θαξίλαο, δίλνληαο κηα όςε ζακαξηνύ ή επίπεδεο ξάρεο Γαθηύιηνη θπιηλδξηθνί. Ώξηκα άηνκα κε κεγάιν αξηζκό δαθηπιίσλ (>30). Οη κεηαδσλίηεο θέξνπλ θαηά κήθνο, ξαβδώζεηο ή απιαθώζεηο, ηνπιάρηζηνλ θνηιηαθά 6 5. Υσξίο νκκαηίδηα Με νκκαηίδηα (εθηόο από ην 1ν ζηάδην). Σα κάγνπια είλαη πιεπξηθά πξνηεηακέλα. Ώξηκα άηνκα κε δαθηπιίνπο Υνξδεπκαηίδηα 6. ρεκαηίδεηαη ιαηκόο : ν απρεληθόο δαθηύιηνο είλαη κηθξόο θαη ζην πίζσ κέξνο ηνπ θεθαιηνύ ππάξρεη κηα ζηέλσζε. Σν πξόζζην ηκήκα ηνπ θεθαιηνύ ησλ αξζεληθώλ παξνπζηάδεη βαζνύισκα. Καιιηπνδίδηα - Γελ ζρεκαηίδεηαη ιαηκόο : ν απρεληθόο δαθηύιηνο είλαη κεγάινο θαη επηθαιύπηεη ην θεθάιη. Σν θεθάιη ησλ αξζεληθώλ δελ παξνπζηάδεη βαζνύισκα.. Ινπιίδηα 7. Ώξηκα άηνκα κε δαθηπιίνπο Πνιπδεζκίδηα - Ώξηκα άηνκα κε πεξηζζόηεξνπο από 30 δαθηπιίνπο Πιαηπδεζκίδηα

14 ΚΛΕΙΔΑ ΓΙΑ ΣΟΝ ΠΡΟΔΙΟΡΙΜΟ ΣΧΝ ΣΑΞΕΧΝ ΣΧΝ ΕΝΣΟΜΧΝ 1. Έληνκα κε θηεξά Έληνκα ρσξίο ή κε ππνηππώδε θηεξά Έλα δεπγάξη θηεξά Γύν δεπγάξηα θηεξά ώκα ζαλ αθξίδαο κε ρνληξά πίζσ πόδηα θαη πξνλώην πνπ επεθηείλεηαη πξνο ηα πίζσ, πάλσ από ηελ θνηιηά Οξζόπηεξα - Έληνκν ρσξίο απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά Κνηιηά κε "νπξά" Κνηιηά ρσξίο "νπξά" Έληνκα κηθξόηεξα από 5 mm κε ζρεηηθά κεγάιεο θεξαίεο. Φηεξό κε κόλν κηα δηραισηή λεύξσζε οκόπηεξα - Μεγαιύηεξα έληνκα κε ζρεηηθά κηθξέο θεξαίεο θαη πνιιέο λεπξώζεηο ζηα θηεξά. "Οπξά" ζρεηηθά κεγάιε Δθεκεξόπηεξα 6. ηε ζέζε ησλ πξόζζησλ θηεξώλ ππάξρνπλ ξνπαινεηδείο αιηήξεο. ηξεςίπηεξα - ηε ζέζε ησλ νπίζζησλ θηεξώλ ππάξρνπλ αιηήξεο Γίπηεξα 7. Σα κπξνζηηλά θηεξά νιόθιεξα ή ελ κέξεη ζθιεξά Όια ηα θηεξά κεκβξαλώδε Σα κπξνζηηλά θηεξά ζθιεξά εθηόο από ηελ άθξε ηνπο πνπ είλαη κεκβξαλώδεο δηεξόπηεξα - Σα κπξνζηηλά θηεξά νκνηόκνξθα Σα κπξνζηηλά θηεξά ζθιεξά ρσξίο λεπξώζεηο, ελώλνληαη ζηελ θεληξηθή γξακκή Σα κπξνζηηλά θηεξά κε πνιιέο λεπξώζεηο, ππεξθαιύπηνληαη ή δελ ελώλνληαη ζηελ θεληξηθή γξακκή Ζ θνηιηά θαηαιήγεη ζε έλα δεπγάξη ιαβίδεο Γεξκάπηεξα - Ζ θνηιηά ρσξίο ιαβίδεο Κνιεόπηεξα 11. Έληνκα κε ζηνκαηηθά εμαξηήκαηα πνπ έρνπλ κνξθή ξύγρνπο οκόπηεξα

15 - Έληνκα κε καζεηηθά εμαξηήκαηα Σα πίζσ πόδηα ρνληξά, ηξνπνπνηεκέλα γηα πεδήκαηα.... Οξζόπηεξα - Σα πίζσ πόδηα ιεπηά, όρη ηξνπνπνηεκέλα γηα πεδήκαηα.. Γηθηπόπηεξα 13. Μηθξά έληνκα κε ζηελά θηεξά πνπ έρνπλ πνιιέο ηξίρεο Θπζαλόπηεξα - Έληνκα ρσξίο απηά ηα ραξαθηεξηζηηθά Σν θεθάιη εθηείλεηαη πξνο ηα θάησ ζε ξύγρνο πνπ θέξεη ζηνκαηηθά εμαξηήκαηα ζηελ άθξε Μεθόπηεξα - Σν θεθάιη ρσξίο ηέηνην ξύγρνο Σα θηεξά θαιύπηνληαη από κηθξά ιέπηα. πρλά ππάξρεη πεξηειηγκέλε πξνβνζθίδα Λεπηδόπηεξα - Σα θηεξά ζπλήζσο δηαθαλή αλ θαη ζπρλά κε ηξίρεο Σα θηεξά κε έληνλν δίθηπν λεπξώζεσλ, κε πνιιέο εγθάξζηεο λεπξώζεηο Σα θηεξά κε ζρεηηθά ιίγεο εγθάξζηεο λεπξώζεηο Ζ θνηιηά θαηαιήγεη ζε καθξηά εμαξηήκαηα Ζ θνηιηά ρσξίο ή κε κηθξά εμαξηήκαηα Σα κπξνζηηλά θηεξά πνιύ κεγαιύηεξα από ηα πίζσ. Σα θηεξά ζηέθνληαη όξζηα όηαλ ην έληνκν θάζεηαη. 2 ή 3 εμαξηήκαηα δθεκεξόπηεξα - Σα θηεξά ιίγν ή πνιύ ίζα κεηαμύ ηνπο ή ηα πίζσ θηεξά κεγαιύηεξα. Σα θηεξά δηπιώλνπλ θνληά ζην ζώκα όηαλ ην έληνκν θάζεηαη. 2 εμαξηήκαηα Πιεθόπηεξα 19. Κεξαίεο πνιύ κηθξέο. Μήθνο ζώκαηνο ηνπιάρηζηνλ 25 mm Οδνληόγλαζα - Κεξαίεο κεγαιύηεξεο, καθξύηεξεο από ην πιάηνο ηνπ θεθαιηνύ Σαξζνί κε ηξία άξζξα Πιεθόπηεξα - Σαξζνί κε πέληε άξζξα νεπξόπηεξα 21. Φηεξά κε εκθαλείο ηξίρεο Φηεξά ρσξίο εκθαλείο ηξίρεο

16 22. Όια ηα θηεξά ζρεδόλ ίδηα. Οη κπξνζηηλνί ηαξζνί ζηξνγγπινί Δκβηόπηεξα - Σα πίζσ θηεξά ζπρλά θαξδύηεξα από ηα κπξνζηηλά. Οη κπξνζηηλνί ηαξζνί θαλνληθνί σξηρόπηεξα 23. Μηθξά έληνκα θαιπκκέλα κε άζπξε ιεπηή ζθόλε Νεπξόπηεξα - Γηαθαλή θηεξά Σαξζνί κε 4 ή 5 άξζξα Σαξζνί κε 1-3 άξζξα Όια ηα θηεξά ίδηα ηζόπηεξα - Σα πίζσ θηεξά πνιύ κηθξόηεξα από ηα κπξνζηηλά Τκελόπηεξα 26. Σα πίζσ θηεξά παξόκνηα ή κεγαιύηεξα από ηα κπξνζηηλά. Ζ θνηιηά κε θέξθνπο Πιεθόπηεξα - Σα πίζσ θηεξά κηθξόηεξα από ηα κπξνζηηλά. Ζ θνηιηά ρσξίο θέξθνπο Μηθξά έληνκα κε ηνπιάρηζηνλ 12 άξζξα ζηελ θεξαία..... Φσθόπηεξα - Κεξαίεο κε ιηγόηεξν από 10 άξζξα. Κεθάιη κε ξύγρνο Οκόπηεξα 28. Μεξηθά ηκήκαηα ηνπ ζώκαηνο έρνπλ αξζξσηά πόδηα πνπ κπνξνύλ λα θηλεζνύλ Γελ ππάξρνπλ αξζξσηά πόδηα ή αλ ππάξρνπλ, είλαη θιεηζκέλα ζε κεκβξάλε θαη δελ θηλνύληαη Παξάζηηα πνπ δνπλ ζε ζεξκόαηκα δώα ή ζε ζηελή ζρέζε κε απηά Διεύζεξα ή παξάζηηα εληόκσλ, ζαιηγθαξηώλ θ.ά ώκα πεπιαηπζκέλν πιεπξηθά, ζθιεξό, κε δπλαηά πόδηα. Πεδεηηθά έληνκα πνπ παξαζηηνύλ πνπιηά θαη ζειαζηηθά ηθσλάπηεξα - ώκα ζηξνγγπιό ή πεπιαηπζκέλν από πάλσ. Με πεδεηηθά έληνκα Μαζεηηθά ζηνκαηηθά εμαξηήκαηα μαιινθάγα - Μπδεηηθά ζηνκαηηθά εμαξηήκαηα

17 32. Πεπιαηπζκέλα, κνηάδνπλ κε αξάρλεο. Οη θεξαίεο θξπκκέλεο... Γίπηεξα - Γελ κνηάδνπλ κε αξάρλεο Ρύγρνο θνληό, ζώκα καθξύ θαη ζηελό Αλόπινπξα - Ρύγρνο καθξύ, ζώκα σνεηδέο δηεξόπηεξα 34. Υεξζαία: δνπλ ζηελ μεξά ή ζε δώα εθηόο ζειαζηηθώλ θαη πνπιηώλ Τδξόβηα: θπξίσο πξνλπκθηθά ζηάδηα ρεξζαίσλ εληόκσλ Σα ζηνκαηηθά εμαξηήκαηα δελ θαίλνληαη. Ζ θνηιηά έρεη εμαξηήκαηα Σα ζηνκαηηθά εμαξηήκαηα θαίλνληαη Κνηιηά κε έμε ή ιηγόηεξα ηκήκαηα, ζπλήζσο κε δηραισηό εμάξηεκα ζηελ άθξε ηεο Κνιιέκβνια - Κνηιηά κε 9 ή πεξηζζόηεξα ηκήκαηα. Γελ ππάξρεη δηράια αιιά κόλν απιά εμαξηήκαηα Σξία θνηιηαθά εμαξηήκαηα θπζάλνπξα - Έλα ή δύν θνηιηαθά εμαξηήκαηα Παξνπζία θεξαηώλ. Γύν θνηιηαθά εμαξηήκαηα απιά ή ζαλ ηζηκπίδα γίπινπξα - Απνπζία θεξαηώλ. Έλα θνηιηαθό εμάξηεκα Πξώηνπξα 39. Μπδεηηθά ζηνκαηηθά εμαξηήκαηα Μαζεηηθά ζηνκαηηθά ώκα θαιπκκέλν κε ιέπηα ή ππθλέο ηξίρεο Λεπηδόπηεξα - ώκα γπκλό ή κε αξαηέο ηξίρεο ρεδόλ νιόθιεξνο ν ζώξαθαο όπσο θαίλεηαη από πάλσ, απνηειείηαη από ην κεζαίν ηκήκα, ηνλ κεζνζώξαθα. Ο πξνζώξαθαο θαη ν κεηαζώξαθαο κηθξνί θαη θξπκκέλνη Γίπηεξα - Ο κεζνζώξαθαο θαη ν κεηαζώξαθαο ζρεδόλ εμίζνπ αλαπηπγκέλνη. Ο πξνζώξαθαο ζπρλά νξαηόο από πάλσ

18 42. Ζ πξνβνζθίδα κηθξή, θσληθή. Σν ζώκα καθξύ θαη ζηελό Θπζαλόπηεξα - Ζ πξνβνζθίδα καθξηά, αξζξσηή. ώκα ζρεδόλ σνεηδέο.....οκόπηεξα 43. Κνηιηά κε ςεπδνπόδηα, ζαξθώδε θαη δηαθνξεηηθά από ηα ζσξαθηθά πόδηα Κνηιηά ρσξίο πόδηα Πέληε ή ιηγόηεξα δεπγάξηα ςεπδνπνδίσλ. ην πξώην θαη ην δεύηεξν θνηιηαθό ηκήκα δελ ππάξρνπλ ςεπδνπόδηα πξνλύκθεο Λεπηδνπηέξσλ - Έμε έσο δέθα δεπγάξηα ςεπδνπνδίσλ θαη πάληα έλα δεπγάξη ζην δεύηεξν θνηιηαθό ηκήκα Κεθάιη κε έλα απιό κάηη ζηελ θάζε πιεπξά ηνπ πξνλύκθεο Τκελνπηέξσλ (ύκθπηα) - Κεθάιη κε πεξηζζόηεξα απιά κάηηα ζηελ θάζε πιεπξά ηνπ. Πξνλύκθεο Μεθνπηέξσλ 46. Κεξαίεο κηθξέο θαη αδηόξαηεο. Πξνλύκθεο Κεξαίεο καθξηέο θαη εκθαλείο. Δλήιηθα ώκα θπιηλδξηθό, ζαλ θάκπηαο ώκα όρη ζαλ θάκπηαο Κεθάιη κε 6 απιά κάηηα ζε θάζε πιεπξά... Πξνλύκθεο Λεπηδνπηέξσλ - Κεθάιη κε πεξηζζόηεξα από 6 απιά κάηηα ζε θάζε πιεπξά Πξνλύκθεο Μεθνπηέξσλ 49. Ζ άλσ θαη θάησ γλάζνο ζρεκαηίδνπλ καδί καζεηηθό όξγαλν Πξνλύκθεο Νεπξνπηέξσλ - Ζ θάησ γλάζνο δελ ζπκκεηέρεη ζην καζεηηθό όξγαλν Πόδηα καθξηά, ηξηρνεηδείο θέξθνη, αηξνθηθά ζηνκαηηθά εμαξηήκαηα Πξνλύκθεο ηξεςηπηέξσλ - ώκα δηαθνξεηηθό πξνλύκθεο Κνιενπηέξσλ 51. Κνηιηά κε έλα δεπγάξη εμαξηήκαηα ζαλ ηζηκπίδα ζηελ άθξε γεξκάπηεξα - Κνηιηά ρσξίο ηέηνηα εμαξηήκαηα

19 52. Ζ θνηιηά πνιύ ζηελή ζηελ έλσζε κε ηνλ ζώξαθα. Οη θεξαίεο κεξηθέο θνξέο ζρεκαηίδνπλ γσλία Τκελόπηεξα - Ζ θνηιηά δελ ζηελεύεη Σν θεθάιη πξνεθηείλεηαη ζε ξύγρνο πνπ έρεη ζηνκαηηθά εμαξηήκαηα ζηελ άθξε Μεθόπηεξα - Σν θεθάιη δελ πξνεθηείλεηαη ζε ξύγρνο Μηθξά καιαθά έληνκα ρσξίο θέξθνπο, θεξαίεο καθξηέο θαη ιεπηέο φσθόπηεξα - Μηθξά έσο κεγάια, ζπρλά ζθιεξά έληνκα Σα πίζσ πόδηα κεγάια, πεδεηηθά Οξζόπηεξα - Σα πίζσ πόδηα όρη ηδηαίηεξα κεγάια Σαξζνί κε 3 άξζξα. Ο κπξνζηηλόο ηαξζόο ζηξνγγπιεκέλνο δκβηόπηεξα - Σαξζνί κε 4 άξζξα. Αλνηρηόρξσκα, καιαθά έληνκα πνπ δνπλ ζην μύιν ή ζην έδαθνο Ηζόπηεξα - Σαξζνί κε 5 άξζξα. Έληνκα κε καθξύ, ιεπηό, θιαδόκνξθν ζώκα φαζκίδηα - Σαξζνί κε 5 άξζξα. Έληνκα κε πεπιαηπζκέλν ζώκα. Γύν κηθξέο θέξθνη ζηελ άθξε ηεο θνηιηάο Γηθηπόπηεξα-Βιαηηνεηδή 57. ηνκαηηθά εμαξηήκαηα πξνζαξκνζκέλα γηα ηζίκπεκα πξνλύκθεο Ζκηπηέξσλ θαη Νεπξνπηέξσλ - ηνκαηηθά εμαξηήκαηα πξνζαξκνζκέλα γηα γιείςηκν θαη κάζεκα Σν ζώκα πεξηθιείεηαη από ζσιήλα πνπ απνηειείηαη από ραιίθηα ή άκκν Πξνλύκθεο Σξηρνπηέξσλ - Γελ δεη ζε ηέηνην ζσιήλα Κνηιηά κε εμσηεξηθά βξάγρηα Κνηιηά ρσξίο εμσηεξηθά βξάγρηα Γύν ή ηξία καθξηά εμαξηήκαηα ζηελ άθξε ηεο θνηιηάο Έλα ή θαλέλα εμάξηεκα ζηελ άθξε ηεο θνηιηάο Πξνλύκθεο Νεπξνπηέξσλ 61. Γύν εμαξηήκαηα ζηελ άθξε ηεο θνηιηάο..... Πξνλύκθεο Πιεθνπηέξσλ - Σξία εμαξηήκαηα ζηελ άθξε ηεο θνηιηάο

20 62. Κεθάιη κε "κάζθα" πνπ κπνξεί λα επεθηείλεηαη πξνο ηα θάησ Πξνλύκθεο Οδνληόγλαζσλ - Κεθάιη ρσξίο "κάζθα" Πξνλύκθεο Δθεκεξνπηέξσλ 63. Κεθάιη κε "κάζθα" πνπ κπνξεί λα επεθηείλεηαη πξνο ηα θάησ Πξνλύκθεο Οδνληόγλαζσλ - Κεθάιη ρσξίο "κάζθα" Μαθξηέο θεξαίεο θαη εμαξηήκαηα ζηελ άθξε ηεο θνηιηάο πξνλύκθεο Πιεθνπηέξσλ - Υσξίο εμαξηήκαηα πξνλύκθεο Κνιενπηέξσλ 65. Μόλν ην πξώην θαη ην ηειεπηαίν δεπγάξη ζηηγκάησλ δηαθνξνπνηνύληαη Πξνλύκθεο Γηπηέξσλ - Τπάξρνπλ πάλσ από δύν δεπγάξηα ζηηγκάησλ Κεθάιη θαιά δηαθνξνπνηεκέλν ή ζθιεξνπνηεκέλν Κεθάιη άρξσκν, εηζρσξεί ζην πξνλώην Πξνλύκθεο Τκελνπηέξσλ Απνθξίησλ 67. Κεθάιη πνιύ κηθξό πξνλύκθεο Γηπηέξσλ Cecidomyidae - Κεθάιη θαιά δηαθνξνπνηεκέλν Πξνλύκθεο κε ζηελό, θπιηλδξηθό, επίκεθεο ζώκα ώκα ιίγν πνιύ πιαηύ, πεπιαηπζκέλν Πξώην θαη ηειεπηαίν ζπείξακα δηαθνξεηηθά από ηα ππόινηπα Πξνλύκθεο Γηπηέξσλ - Σα ζηίγκαηα δελ δηαθέξνπλ κεηαμύ ηνπο Πξνλύκθεο ηθσλαπηέξσλ 70. Κάησ ρείινο κε ηνύθα από ηξίρεο Πξνλύκθεο Λεπηδνπηέξσλ - Κάησ ρείινο ρσξίο ηνύθα από ηξίρεο Πξνλύκθεο Κνιενπηέξσλ

21 ΑΠΛΟΠΟΙΗΜΕΝΕ ΚΛΕΙΔΕ ΓΙΑ ΚΟΛΕΟΠΣΕΡΑ 1. α. Τδξόβηα. 2 β. Υεξζόβηα β. Κεξαίεο θνληέο θαη ρνληξέο. πλήζσο θηλνύληαη θπθιηθά ζηελ επηθάλεηα ηνπ λεξνύ. GYRINIDAE 3. α. Κεξαίεο ιεπηέο λεκαηνεηδείο. Κεθάιη επδηάθξηην ρσκέλν ζηνλ ηεξγίηε ηνπ θεθαινζώξαθα. Κνιπκπνύλ κέζα ζην λεξό. ώκα ζπλήζσο σνεηδέο, όρη πνιύ θπξηό ξαρηαία, πόδηα θνιπκβεηηθά κε ηξίρεο θαη άξζξα ηαξζώλ ζπλήζσο ακεηαθίλεηα. DYTISCIDAE β. Φέξνπλ ραξαθηεξηζηηθά αλαπηπγκέλεο πξνζαθηξίδεο α. Μαθξηέο θαη ιεπηέο πξνζαθηξίδεο, θεξαίεο ζρεηηθά βξαρείεο κε σνεηδέο ακθίπιεπξν ξνπαινεηδέο άθξν. ώκα σνεηδέο, θπξηό ξαρηαία. HYDROPHILIDAE β. Πξνζαθηξίδεο ιεπηέο θαη αλαπηπγκέλεο, ζώκα κηθξό, επίκεθεο, κε επδηάθξηην θεθάιη. Σαξζνί πεληακεξείο. HYDRAENIDAE 5. α. Έιπηξα θνληά, απόηνκα πεξηθνκκέλα ζην πίζσ κέξνο, αιιά πάληα ζπλαληνύληαη ζηε κεζαία γξακκή θαη αθήλνπλ αθάιππηα ηέζζεξα ην ιηγόηεξν θνηιηαθά κεηακεξή. ηελ πεξίπησζε πνπ θαιύπηνπλ όιε ηελ θνηιηά, δελ ζπλαληώληαη ζε όιν ην κήθνο ηεο κεζαίαο γξακκήο αιιά ρσξίδνληαη ζην θάησ κέξνο. 6 β. Έιπηξα ζπλήζσο θαιύπηνπλ όιε ή ζρεδόλ όιε ηελ θνηιηά, αθήλνληαο αθάιππηα ην πνιύ ηξία κεηακεξή α. ώκα επίκεθεο, θνηιηά εύθακπηε. Έιπηξα θνληά, απόηνκα πεξηθνκέλα ζην πίζσ κέξνο πνπ ζπλαληώληαη ζηε κεζαία γξακκή. Βάζε ειύηξσλ θαζόινπ ή ειαθξηά πην ζηελή από ηνλ θεθαινζώξαθα. Σαξζνί πεληακεξείο, θεξαίεο πνιύ ειαθξά ξνπαινεηδείο. STAPHYLINIDAE β. Κεθάιη ζηελό πξνο ηα πίζσ. Έιπηξα θνληά ή καθξηά πνπ δελ ζπλαληηώληαη ζηε κεζαία γξακκή ζην πίζσ κέξνο. Βάζε ειύηξσλ ζαθώο πην πιαηηά από ηνλ πξνζώξαθα. Σαξζνί εηεξνκεξείο (5-5-4). MELOIDAE 7. α. Έιπηξα θαη ζώκα καιαθά. 8 β. Έιπηξα ζθιεξά α. Κεθάιη όρη θαιά μερσξηζκέλν από ηνλ ηεξγίηε ηνπ πξνζώξαθα. Κεξαίεο λεκαηνεηδείο ή νδνλησηέο πνπ θύνληαη ζηε ξαρηαία επηθάλεηα ηνπ θεθαιηνύ πνιύ θνληά ε κία ζηελ άιιε. Θειπθά ζπλήζσο άπηεξα κε θσηνγελή όξγαλα ζην πίζσ κέξνο ηεο θνηιηάο. LAMPYRIDAE β. Κεθάιη επδηάθξηην, θαιά μερσξηζκέλν από ηνλ πξνζώξαθα, θεξαίεο κάιινλ κεγάιεο, ζπλήζσο νδνλησηέο, πνπ θύνληαη ζηε ξαρηαία επηθάλεηα ηνπ θεθαιηνύ κε ηηο βάζεηο ηνπο ζε απόζηαζε. CANTHARIDAE 9. α. Κεξαίεο λεκαηνεηδείο (πνπ ζηαδηαθά ηα άξζξα κπνξεί λα πιαηαίλνπλ πξνο ηελ άθξε), ή κε ηζνδηακεηξηθνύο δαθηπιίνπο ή ειαθξά νδνλησηέο ή ειαθξά θηελσηέο. 10 β. Κεξαίεο ξνπαινεηδείο. Σα ηειεπηαία άξζξα πιαηαίλνπλ απόηνκα ζρεκαηίδνληαο έλα επδηάθξηην ξόπαιν. 11

22 10.α. Σαξζνί πεληακεξείο (5-5-5) 12 β. Σαξζνί ηεηξακεξείο (4-4-4) 13 γ. Σαξζνί εηεξνκεξείο (5-5-4) TENEBRIONIDAE 11.α. Σαξζνί ηξηκεξείο (3-3-3) COCCINELIDAE β. Σαξζνί ηεηξακεξείο (4-4-4) 14 γ. Σαξζνί πεληακεξείο (5-5-5) α. Σα πίζσ πόδηα αξζξώλνληαη ζηαζεξά κε ην κεηάζηεξλν θαη ρσξίδνληαη ηειείσο από ηνλ πξώην νξαηό θνηιηαθό ζηεξλίηε. Κεξαίεο κε 11 άξζξα. αθήο δηαρσξηζκόο αλάκεζα ζην θεθάιη, ζηνλ πξνζώξαθα θαη ηελ θνηιηά ή αλάκεζα ζηνλ πξνζώξαθα θαη ην ππόινηπν ζώκα πνπ είλαη σνεηδέο. CARABIDAE β. Ζ άξζξσζε ησλ πίζσ πνδηώλ δελ δηαρσξίδεηαη από ηνλ πξώην νξαηό θνηιηαθό ζηεξλίηε. Γηαρσξηζκόο αλάκεζα ζην θεθάιη, πξνζώξαθα θαη ην ππόινηπν ζώκα όρη ζαθήο. ώκα επίκεθεο θαη ιίγν πνιύ ζηελό α. ώκα ιίγν ή πνιύ σνεηδέο, θεξαίεο θαηά θαλόλα θνληύηεξεο από ην κηζό ηνπ ζώκαηνο. Βάζε ειύηξσλ ίζε ή ιίγν πην πιαηηά από πίζσ πιεπξά ηνπ πξνζώξαθα. CHRYSOMELIDAE β. ώκα επίκεθεο, θεξαίεο ζπλήζσο ίζεο ή καθξύηεξεο από ην κηζό ηνπ ζώκαηνο, βάζε ησλ ειύηξσλ πάληα πιαηύηεξε από ηελ πίζσ πιεπξά ηνπ πξνζώξαθα. CERAMBYCIDAE 14.α. Σν θεθάιη θαηαιήγεη ζε ξύγρνο πνπ θέξεη ζην άθξν ηα ζηνκαηηθά εμαξηήκαηα. Κεξαίεο κε αγθώλα (ζπαζηέο) κε ην πξώην άξζξν ζπλήζσο πην καθξύ θαη ξνπαινεηδείο. CURCULIONIDAE β. Κεξαίεο θνληέο θαη ρνληξέο, ζώκα θπιηλδξηθό κηθξώλ δηαζηάζεσλ (ζπλήζσο κηθξόηεξν ησλ 5 mm) SCOLYTIDAE 15.α. Κεξαίεο ξνπαινεηδείο κε ειάζκαηα. 17 β. Κεξαίεο ξνπαινεηδείο, ην άθξν ηνπο απνηειείηαη από ηξεηο ζπκπαγείο δαθηπιίνπο α. Πξόζζηα ηζρία κεγάια, θσληθά, ζε επαθή κε ηε βάζε ηνπο. ώκα ζπλήζσο επίκεθεο, αξθεηά κεγάιν (1cm), κε έιπηξα πνπ ζπλήζσο δελ θαιύπηνπλ όιε ηελ θνηιηά (αθήλνπλ αθάιππηα έλα ή δύν θνηιηαθά κεηακεξή). Υξώκα καη. Πίζσ πιεπξά ηνπ πξνζώξαθα πιαηηά. SILPHIDAE β. πλήζσο ρλνπδσηά θαη κε έληνλα ρξώκαηα. Ζ πίζσ πιεπξά ηνπ πξνζώξαθα ζηελεύεη. Έιπηξα ζπλήζσο θαιύπηνπλ όιε ηελ θνηιηά. CLERIDAE 17.α. Κεξαίεο κε αθίλεηα κνλόπιεπξα ειάζκαηα, θαηά θαλόλα κε αγθώλα (ζπαζηέο), ζώκα ζπλήζσο κεγάισλ δηαζηάζεσλ (2-3 cm). Σα αξζεληθά έρνπλ ζπλήζσο πνιύ αλαπηπγκέλεο γλάζνπο. LUCANIDAE β. Κεξαίεο κε θηλεηά ειάζκαηα ζην άθξν θαη κε ζπλνιηθά δέθα ην πνιύ άξζξα. SCARABAEIDAE γ. Κεξαίεο κε ηξία θνληά ειάζκαηα ζην άθξν θαη κε έληεθα άξζξα. ώκα πιαηύ, κηθξό ή κεγάιν, κε θπξηή ξαρηαία επηθάλεηα. GEOTRUPIDAE

23 18.α. ώκα επίκεθεο. Οη πίζσ γσλίεο ηνπ πξνζώξαθα πξνεμέρνπλ ζην πίζσ κέξνο ζε κύηεο κε έληνλε νμεία γσλία. Κεξαίεο πνπ κπνξνύλ λα θξύβνληαη ηέιεηα κέζα ζε απιάθηα ηνπ ζηεξλίηε ηνπ πξνζώξαθα. Ο ζηεξλίηεο απηόο εθηείλεηαη πξνο ηα πίζσ κε κηα αηρκεξή πξνεμνρή πνπ ρξεζηκεύεη ζαλ ειαηήξην όηαλ ην έληνκν βξεζεί αλάπνδα θαη ηνπ επηηξέπεη ράξε ζηελ ραιαξή δηάξζξσζε κε ηελ θνηιηά, λα πεηαρηεί πάλσ θαη λα πέζεη κε ηα πόδηα. Γλάζνη κηθξέο. ELATERIDAE β. Κεξαίεο θνληέο, πόδηα θνληά. Άθξα ησλ ειύηξσλ ζπλήζσο νδνλησηά, ζηε βάζε ηνπο εθαξκόδνπλ θαιά κε ηελ πίζσ πιεπξά ηνπ ηεξγίηε ηνπ πξνζώξαθα. ώκα σνεηδέο κε πνιύ ζθιεξό πεξίβιεκα. Ζ άλσ επηθάλεηα ρσξίο ηξίρεο θαη κε κεηαιιηθά ρξώκαηα. BUPRESTIDAE