ΒΙΒΛΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΤΟ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ

Transcript

1 ΒΙΒΛΙΟ ΕΥΤΕΡΟ ΤΟ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙ ΚΑΙ Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΖΗΤΟΥΝΙΟΥ (ΛΑΜΙΑΣ) ΣΤΟ ΝΕΟΣΥΣΤΑΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙΟΥ ΣΤΗ ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΚΑΙ Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙΟΥ ΣΤΗ ΗΜΟΤΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΖΗΤΟΥΝΙΟΥ. Του Αντιστρατήγου ε. α. Παναγιώτη Πανταζή ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα κύρια θέµατα, στα οποία επικεντρώθηκε η έρευνά µου: Τα θέµατα αυτά είναι τα ακόλουθα: Τα ιστορικά στοιχεία για τα όρια της Κωσταλεξιώτικης περιοχής. Ο εντοπισµός των ιδιοκτησιακών ορίων της περιοχής, η οποία ανήκε και ανήκει στο Κωσταλέξι. Οι διαδικασίες εντάξεως του Κωσταλεξίου στο ελεύθερο Ελληνικό Κράτος µετά την επιτυχή έκβαση της Επαναστάσεως του 1821 και την παραχώρηση της Επαρχίας Ζητουνίου (Λαµίας), από τις Μεγάλες υνάµεις, στην Ελληνική Επικράτεια. Η ένταξη του Κωσταλεξίου στη διοικητική διαίρεση του νέου Κράτους και, ειδικότερα, του Νοµού Φθιώτιδας. Να τονιστεί ιδιαίτερα ότι, το έτυµο, η θέση και η ιστορία όλων των τοπωνυµίων, τα οποία θα αναφερθούν, στο παρόν βιβλίο, θα τα βρούµε στο Κυρίως Κείµενο και τα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ στο ΒΙΒΛΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ (ΤΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥΣ) και ιδιαίτερα στα κατωτέρω αναφερόµενα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ, όπου, όλα τα τοπωνύµια, είναι γραµµένα µε απόλυτη αλφαβητική σειρά.: ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Ι» - ΤΜΗΜΑ ΠΡΩΤΟ [Από Τοπωνύµιο α/α 1 (Του Αγά η Λάκα) µέχρι Τοπωνύµιο α/α 45 ( ιάσελο)]. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Ι» - ΤΜΗΜΑ ΕΥΤΕΡΟ [(Από Τοπωνύµιο α/α 46 ( ραγασιές) µέχρι Τοπωνύµιο α/α 84 (Μανδριά)]. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Ι» - ΤΜΗΜΑ ΤΡΙΤΟ [Από Τοπωνύµιο α/α 85 (Μάραθος) µέχρι Τοπωνύµιο α/α 107 (Πλατεία - Ράχη)]. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Ι» - ΤΜΗΜΑ ΤΕΤΕΡΤΟ [Από Τοπωνύµιο α/α 108 (Πλύστρες) µέχρι Τοπωνύµιο α/α 137 (Ψωριάρα)]. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Τα τελευταία χρόνια της τουρκικής κατοχής, ολόκληρη η περιοχή του χωριού Κωσταλέξι, µεταξύ ΓΡΕΒΕΝΟΥ και ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ, ήταν τσιφλίκι του Αχµέτ Εφένδη. Οι Ανατολικά, του ανωτέρω τσιφλικιού, περιοχές (Φραντζί, Αλεπόσπιτα, Βαρδάτες κ.λπ.) ήταν τσιφλίκι του Τεφίκ Μπέη, γιού του Χαλήλ Μπέη. Η υτικά του τσιφλικιού περιοχή (Κοµποτάδες) ήταν τσιφλίκι και πάλι του ιδίου Τεφίκ Μπέη. Τα τσιφλίκια αυτά τα βλέπουµε στην επόµενη φωτογραφία, Νο 1:

2 Φωτ. Νο 1: Τσιφλίκια τα τελευταία χρόνια της τουρκικής κατοχής 1. Άρα, τα όρια µεταξύ των ανωτέρω τσιφλικιών, ήταν ιδιοκτησιακά, διότι αντιπροσώπευαν ιδιαίτερες ιδιωτικές ιδιοκτησίες (τσιφλίκια). Τα των Τούρκων ιδιοκτητών, των ανωτέρω τσιφλικιών, αναφέρονται στο ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ (ΑΓΟΡΡΑ ΤΣΙΦΛΙΚΙΩΝ), ΠΡΟΣΘΗΚΗ «1/Α». Από το αρχικό τσιφλίκι του Αχµέτ Εφένδη, το υτικό µισό το αγόρασε, περί το 1833, ο νεοτσιφλικάς Οπλαρχηγός Κοµνάς Τράκας. Στον Αχµέτ Εφένδη παρέµεινε, σαν ιδιοκτησία του, το Ανατολικό µισό του τσιφλικιού του. 2 Συνεπώς, από Ανατιλικά προς τα υτικά, διαµορφώθηκαν τα εξής τσιφλίκια: Τσιφλίκι του Τεφίκ Μπέη (Φραντζί, Αλεπόσπιτα, Βαρδάτες κ.λπ.), το εναποµείναν Ανατολικό µισό του τσιφλικιού του Αχµέτ Εφένδη (µετά την αγορά του υτικού µισού από τον Κοµνά Τράκα), το τσιφλίκι του Κοµνά Τράκα και τέλος, ακόµη υτικότερα, το άλλο τσιφλίκι του Τεφίκ Μπέη (περιοχή Κοµποτάδων). Και αυτά τα τσιφλίκια τα βλέπουµε στην επόµενη φωτογραφία, Νο 2: 1 Τα σύνορα του τσιφλικιού του Αχµέτ Εφένδη, σηµειώνονται µε κόκκινες τελείες, από ΣΠΕΡΧΕΙΟΥ µέχρι ΓΡΕΒΕΝΟΥ.. 2 Προφανώς, ο Κοµνάς Τράκας, να αγόρασε το τσιφλίκι του ζώντος του Αχµέτ Εφένδη, διότι, όπως θα δούµε στη συνέχεια, ο Αχµέτ Εφένδης, απεβίωσε. 2

3 Φωτ. Νο 2: ιαµόρφωση τσιφλικιών µετά την αγορά του µισού τσιφλικιού του Αχµέτ Εφένδη από τον Κοµνά Τράκα. Είναι αυταπόδεικτο το γεγονός ότι, τα όρια µεταξύ των ανωτέρω τσιφλικιών, εξακολουθούν να είναι ιδιοκτησιακά, διότι αντιπροσώπευαν - και πάλι - όρια ιδιαιτέρων ιδιωτικών περιουσιών (όρια τσιφλικιών). Θανόντος του Αχµέτ Εφένδη, το παραµείναν Ανατολικό µισό του τσιφλικιού του, κληρονοµήθηκε από τη σύζυγό του Χαδιτζέ Χανούµ θυγατέρα του Μεχµέτ Αγά και από τον ανήλικο γιό της. Οι ανωτέρω όρισαν, σαν πληρεξούσιο Επίτροπό τους, τον Σαϊτ Αγά, υιόν του Χατζή Μεχµέτ Αγά. 3 Το 1833, το Ανατολικά της Κωσταλεξιώτικης περιοχής τσιφλίκι του Τεφίκ Μπέη (περιοχή του χωριού Φραντζί κ.λπ.), αγοράστηκε από τον νεοτσιφλικά Οπλαρχηγό Βάσσο Μαυροβουνιώτη και έγινε τσιφλίκι του. Το τσιφλίκι, αυτό, αγοράσθηκε, χωρίς αµφιβολία, µε τα υφιστάµενα ιδιοκτησιακά του όρια. Συνεπώς, την εποχή αυτή, έχουµε τα εξής τσιφλίκια, από Ανατολικά προς τα υτικά: Τσιφλίκι του Βάσσου Μαυροβουνιώτη, τσιφλίκι του Σαϊτ Αγά, τσιφλίκι του Κοµνά Τράκα και, ακόµη υτικότερα, το άλλο τσιφλίκι του Τεφίκ Μπέη. Συνεπώς τα τσιφλίκια παραµένουν τα ίδια µε τη µόνη διαφορά ότι, στο Ανατολικό µέρος, ο Τούρκος τσιφλικάς Τεφίκ Μπέης αντικαταστάθηκε από το Βάσσο Μαυροβουνιώτη. Η νέα διαµόρφωση των τσιφλικιών φαίνεται στην επόµενη φωτογραφία, Νο 3: 3 Άρα, ο Σαϊτ Αγάς, ήταν γυναικάδελφος (κουνιάδος) του Αχµέτ Σφένδη. 3

4 Φωτ. Νο 3: Η νέα διαµόρφωση των τσιφλικιών µετά την αγορά, του Ανατολικού τσιφλικιού του Τεφίκ Μπεη, από το Βάσσο Μαυροβουνιώτη. Εποµένως και τα όρια των ιδίων τσιφλικιών εξακολουθούν να παραµένουν ιδιοκτησιακά. Μεταξύ των τσιφλικιών του Κοµνά Τράκα και του τσιφλικιού του Σαϊτ Αγά προσδιορίσθηκαν ενδιάµεσα όρια, τα οποία χωρίς αµφιβολία, ήταν και αυτά - ιδιοκτησιακά. Το 1846 και ύστερα από µία οδυσσειακή περιπέτεια, το εναποµείναν τσιφλίκι του Τούρκου πληρεξουσίου Σαϊτ Αγά, αγοράσθηκε από επτά Κωσταλεξιώτες. Οι Κωσταλεξιώτες, αυτοί, αγόρασαν του τσιφλίκι του Σαϊτ Αγά µε τα υφιστάµενα ιδιοκτησιακά του όρια [Μεταξύ του Μαυροβουνιώτη (Ανατολικά) και του Κοµνά Τράκα ( υτικά)]. Εποµένως οι ιδιοκτησίες και πάλι από τα Ανατολικά προς τα υτικά - διαµορφώνονται ως εξής: Τσιφλίκι του Βάσσου Μαυροβουνιώτη, ιδιόκτητη Κωσταλεξιώτικη περιοχή, τσιφλίκι του Κοµνά Τράκα, τσιφλίκι του Τεφίκ Μπέη. Αυτά, τα βλέπουµε στην επόµενη φωτογραφία, Νο 4: 4

5 Φωτ. Νο 4.: ιαµόρφωση των τσιφλικιών και της ιδιόκτητης Κωσταλεξιώτικης περιοχής µετά την αγορά, από τους Κωσταλεξιώτες, του τσιφλικιού του Σαϊτ Αγά Συνεπώς, τα όρια µεταξύ των ανωτέρω περιοχών, εξακολουθούν να είναι ιδιοκτησιακά, ως προερχόµενα από τα όρια των αγορασθέντων αρχικών τσιφλικιών των Τούρκων τσιφλικάδων (Οι διαδικασίες αγοράς του τσιφλικιού του Σαϊτ Αγά αναφέρονται, λεπτοµερώς, στο ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ (ΑΓΟΡΑ ΤΣΙΦΛΙΚΙΩΝ). Το 1923 αγοράστηκε, από 60 Κωσταλεξιώτες, και το τσιφλίκι του Νικολάου Τράκα και της αδελφής του Ειρήνης Ρενδίνα (τελευταίων κληρονόµων του τσιφλικιού των Τρακαίων). Το τσιφλίκι αυτό αγοράσθηκε µε τα υφιστάµενα ιδιοκτησιακά του όρια. Συνεπώς ολόκληρη η Κωσταλεξιώτικη περιοχή (Πρώην τσιφλίκι του Αχµέτ Εφένδη) συνενώθηκε και περιήλθε στην κυριότητα των Κωσταλεξιωτών. Κατόπιν τούτου καταργήθηκαν τα εσωτερικά όρια της Κωσταλεξιώτικης περιοχής, που τη διαχώριζαν σε Ανατολικό µέρος (ιδιοκτησίας των Κωσταλεξιωτών) και υτικό µέρος (ιδιοκτησίας του Κοµνά Τράκα). Εποµένως η κατάσταση, από απόψεως τσιφλικιών και ιδιωτικών περιουσιών διαµορφώνεται ως εξής (Από Αριστερά προς τα δεξιά): Τσιφλίκι του Βάσσου Μαυροβουνιώτη, Ιδιόκτητη Κωσταλεξιώτικη Περιοχή και Τσιφλίκι του Τεφίκ Μπέη. Και αυτά τα βλέπουµε στην επόµενη φωτογραφία, Νο 5: 5

6 Φωτ. Νο 5: ιαµόρφωση τσιφλικιών και ιδιόκτητης Κωσταλεξιώτικης περιοχής µετά την αγορά, από τους Κωσταλεξιώτες, του τσιφλικιού του Κοµνά τράκα. Τα όρια όλων αυτών των ιδιοκτησιών είναι, όπωσδήποτε, ιδιοκτησιακά. Να σηµειωθεί ότι: Είναι άγνωστο πότε αγοράσθηκε, το τσιφλίκι του Βάσσου Μαυροβουνιώτη, από τους Φραντζιώτες και πότε και πως, οι Κοµποταδίτες, αγόρασαν το τσιφλίκι του Τεφίκ Μπέη ( ηλαδή αν αγοράσθηκε απ ευθείας από τον Τεφίκ Μπέη ή από κάποιον ενδιάµεσο Έλληνα νεοτσιφλικά. Πιθανότερη, κατά τη γνώµη µου, είναι η δεύτερη περίπτωση). Όπως και να αγοράσθηκαν, όµως, αγοράσθηκαν µε τα υφιστάµενα ιδιοκτησιακά όριά των, ήτοι: Του τσιφλικιού του Μαυροβουνιώτη από τους Φραντζιώτες και του τσιφλικιού του Έλληνα νεοτσιφλικά - ό οποίος είχε αγοράσει το τσιφλίκι του Τεφίκ Μπέη - από τους Κοµποταδίτες. Η νέα µορφή των ιδιόκτητων περιοχών φαίνεται στην επόµενη φωτογραφία, Νο 6: 6

7 Φωτ. Νο 6: Κατανοµή ιδιόκτητων περιοχών µετά την αγορά του τσιφλικιού του Μαυροβουνιώτη - από τους Φραντζιώτες - και του τσιφλικιού του νεοέλληνα τσιφλικά - ο οποίος είχε αγοράσει το τσιφλίκι του Τεφίκ Μπέη από τους Κοµποταδίτες. Οι διαδικασίες αγοράς του τσιφλικιού του Κοµνά Τράκα, από τους Κωσταλεξιώτες, αναφέρονται - µε κάθε λεπτοµέρεια - και πάλι στο ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ (ΑΓΟΡΑ ΤΣΙΦΛΙΚΙΩΝ), όπως θα το διαβάσουµε όταν θα έλθει η σειρά του Τρίτου Βιβλίου. Σηµειώνεται µε έµφαση ότι µε την υπ αριθµ. 1096/1987 απόφαση του Πρωτοδικείου Λαµίας, συγκροτήθηκε Επιτροπή Εµπειρογνωµόνων, ύστερα από αγωγή, του τότε τσιφλικά Λεωνίδα Τράκα, εναντίων των Κωσταλεξιωτών (που είχαν αγοράσει το τσιφλίκι του Σαϊτ Αγά), για διαφορές που αφορούσαν τα εσωτερικά µεταξύ των όρια. Η «Επιτροπή» συνέταξε «Έκθεση πραγµατογνωµοσύνης για την ιδιοκτησιακή ανακατανοµή της περιοχής του Κωσταλεξίου µεταξύ των Κωσταλεξιωτών ιδιοκτητών και του Λεωνίδα Τράκα». Η «Έκθεση» συντάχθηκε το 1879 και το ίδιο έτος έγινε η ανακατανοµή, σύµφωνα µε το περιεχόµενο αυτής. Το σηµαντικό γεγονός είναι ότι, οι εργασίες της «Επιτροπής Εµπειρογνωµόνων» στηρίχθηκαν επάνω στα ιδιοκτησιακά όρια, τα οποία είχαν κληρονοµήσει, ο Λεωνίδας Τράκας και οι ιδιοκτήτες Κωσταλεξιώτες, από το τσιφλίκι του Αχµέτ Εφένδη, το οποίο περιήλθε, από µισό, στην κυριότητά των. Στο ΒΙΒΛΙΟ ΤΡΙΤΟ, Κυρίως Κείµενο, σελίδα 29 θα βρείτε τα του περιεχοµένου της «Έκθεσης Πραγµατογνωµοσύνης». 7

8 Το έτος 1914 συντάχθηκαν, από το Ειρηνοδικείο Λαµίας, δύο «Εκθέσεις διαχωρισµού των ορίων» κατά πρώτον µεταξύ Κωσταλεξίου και Φραντζί (η οποία συντάχθηκε στις 6 Σεπτεµβρίου 1914) και, κατά δεύτερον, µεταξύ Κωσταλεξίου και Κοµποτάδων (η οποία συντάχθηκε στις 19 Αυγούστου 1914). Και στις δύο «Εκθέσεις» δεν αναφέρεται, αν, τα προσδιορισθέντα όρια, είναι ιδιοκτησιακά ή διοικητικά, αλλά γράφεται, απλά, «ΤΩΝ ΟΡΙΩΝ». Οι τίτλοι των εκθέσεων µεταξύ των Κοινοτήτων Κωσταλεξίου και Φραντζί και Κωσταλεξίου και Κοµποτάδων αναγράφονται στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Γ» και στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, αντίστοιχα. Τα «ΟΡΙΑ», όµως, αυτά, όσον αφορά την Κωσταλεξιώτικη περιοχή, εξακολουθούν να είναι ιδιοκτησιακά, διότι, γι αυτά, καµία αλλαγή δεν συνέβη, από της αγοράς του τσιφλικιού του Σαϊτ Αγά (το 1846) µέχρι το 1914 και, ακόµη περοσσότερο, µέχρι την αγορά του τσιφλικιού του Νικολάου Τράκα και της αδελφής του Ειρήνης (το 1923). Και στις δύο περιπτώσεις, οι Κωσταλεξιώτες, αγόρασαν τσιφλίκια, τα σύνορα των οποίων ήταν, συγκεκριµένα και, αδιαµφισβήτητα, ιδιοκτησιακά. Το γεγονός τούτο, βέβαια, ισχύει µέχρι και σήµερα ακόµη. Τα όρια της ορεινής Κωσταλεξιώτικης Περιοχής, θεωρουµένης από τους Πρόποδες της Οίτης µέχρι την περιοχή ΓΡΕΒΕΝΟΥ, είναι απότοκα των γενικών ορίων των τσιφλικιών του Κοµνά Τράκα και του Σαϊτ Αγά, τα οποία τα αγόρασαν οι Κωσταλεξιώτες το 1846 και 1923 αντίστοιχα. Άρα και τα όρια, της περιοχήςαυτής, είναι ιδιοκτησιακά. Να σηµειωθεί ότι, το ορεινό µέρος της Κωσταλεξιώτικης περιοχής, είναι, εξ αδιαιρέτου, ιδιοκτησία όλων των Κωσταλεξιωτών µε διάφορα ποσοστά ο καθ ένας. Οι Κοµποταδίτες δεν έχουν ιδιόκτητη ορεινή περιοχή, όπως οι Κωσταλεξιώτες. εν γνωρίζω αν συµβαίνει το ίδιο και για τους Φραντζιώτες. Κατόπιν τούτου, το ορεινό µέρος της ιδιόκτητης Κωσταλεξιώτικης περιοχής συνορεύει, Ανατολικά, µε την Κρατική δασική περιοχή (ή µε την ιδιόκτητη Φραντζιώτικη δασική περιοχή) και, υτικά, µε την Κρατική δασική έκταση, την οποία διαχειρίζεται το ασαρχείο Λαµίας. Στην ορεινή περιοχή, δεν υπήρξε ποτέ - και δεν υπάρχει και τώρα - ανάµειξη, µεταξύ ιδιόκτητης Κωσταλεξιώτικης περιοχής και Κρατικής περιοχής. Από το γεγονός αυτό συµπεραίνεται ότι, στην ανωτέρω περιοχή, τα αναφερόµενα, το 1914, «ΟΡΙΑ» συνέπιπταν και εξακολουθούν να συµπίπτουν µε, τα αρχικά, ιδιοκτησιακά όρια. ΓΕΝΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙΩΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: Η Κωσταλεξιώτικη περιοχή είναι µία λωρίδα εδάφους µε κατεύθυνση από Νοτιοδυτικά προς Βορειοανατολικά. Για την καλύτερη θεώρηση, η ανωτέρω περιοχή, χωρίστηκε, κατά την έννοια του βάθους - σε γενικές γραµµές - σε πέντε, διακριτά µεταξύ τους, τεµάχια, ήτοι: α. Το ορεινό µέρος που αρχίζει, από το ύψωµα Πετσαλούδα και τα Ρέµατα Πόρτας και Μπλούφου (Βόρεια του Γρεβενού) και, βαίνοντας Βόρεια, φθάνει µέχρι τη γραµµή των υψωµάτων Αγριόβρυζα - Προφήτης Ηλίας. Λόγω της µεγάλης διαµερισµατώσεως, της ανωτέρω περιοχής, συντάχθηκαν δύο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ, ήτοι το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Α» και το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Β». 8

9 Επεξήγηση του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ «Α»: Φαίνεται η διαµόρφωση (από Βορά προς Νότον), του ορεινού δασικού µέρους, σε διαγραµµισµένο χάρτη, ο οποίος έχει ληφθεί από το Google Maps. 4 Τα υψώµατα Σηµείο της Βασίλισσας, Τούρκος και Γρεβενό δεν ανήκουν στην ιδιόκτητη δασική Κωσταλεξιώτική περιοχή, αλλά αναφέρονται, για να γίνει αντιληπτό από πού αρχίζει η περιοχή αυτή. Η γραµµή των υψωµάτων επάνω στα οποία διαµορφώνεται η Κωσταλεξιώτικη περιοχή σηµειώνεται, επί της φωτογραφίας, µε γραµµές και βέλη και βαίνει ως εξής: Αρχίζει από το ύψωµα Σηµείο της Βασίλισσας και, µε ένα αντέρεισµα, φθάνει στο ύψωµα Τούρκος. Από εκεί διακλαδίζεται σε δύο αντερείσµατα το υτικό και το Ανατολικό. Το υτικό: Περνά από το υτικό Γρεβενό, αναβαίνει στο ύψωµα Πετσαλούδα, συνεχίζει προς το ύψωµα Αγριόβρυζα και φθάνει στο χωριό Κωσταλέξι, το οποίο είναι κτισµένο επάνω στο καταληκτικό, εκεί, υψωµατάκι του αντερείσµατος αυτού. Το Ανατολικό: Παρακάµπτει, από Ανατολικά, το Γρεβενό και δια των υψωµάτων Φακίτσα, Ελαφότοπος φθάνει στο ύψωµα Προφήτης Ηλίας. Από εκεί περνά Ανατολικά της Παναγίας και, δι ενός αντερείσµατος, το οποίο περνά υτικά του Χωριού Φραντζί, καταλήγει στο καταληκτικό ύψωµα Μάραθος. Επεξήγηση του ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΟΣ «Β»: Φαίνεται η ίδια ορεινή περιοχή σε πλάγια ανάγλυφη µορφή, από Νοτιοανατολικά προς Βορειοδυτικά. β. Οι Βόρειες πλαγιές των υψωµάτων Αγριόβρυζα Προφήτης Ηλίας µέχρι τους πρόποδες της Οίτης: γ. Τα Ρεβένια, από τους πρόποδες της Οίτης µέχρι το Αυλάκι. δ. Τα Ποτιστικά, από το Αυλάκι µέχρι το Σπερχειό. ε. Ο Κάµπος από το Σπερχειό µέχρι το Βόρειο όριο, το οποίο φθάνει µέχρι τη Νοτίως του Σιδηροδροµικού Σταθµού Λειανοκλαδίου περιοχή. Από τα αναφερθέντα κύρια αντερείσµατα εκσπώνται και άλλα µικρότερα και δηµιουργούνται διάφορες χαράδρες. Τα αντερείσµατα αυτά και οι χαράδρες δηµιουργούν την ανάγλυφη µορφή της Κωσταλεξιώτικης ορεινής περιοχής. Τα τοπωνύµια τα οποία αναφέρθηκαν ανωτέρω, θα τα αναγνωρίσουµε και στα επόµενα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ, «Ε», «ΣΤ», «Ζ» και «Η», του παρόντος βιβλίου, τα οποία θα αναφερθούν και στη συνέχεια. ΤΑ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙΩΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ: Τα γενικά ιδιοκτησιακά όρια αναλύθηκαν σε όσα γράφηκαν προηγουµένως Τα λεπτοµερή ιδιοκτησιακά όρια αρχίζουν από το 1914, όταν εκδόθηκε ο Νόµος ΝΖ. Κατά το άρθρο 10, του Νόµου αυτού, έπρεπε να συγκροτηθούν «Επιτροπείες», οι οποίες θα προέβαιναν στο διαχωρισµό των «ορίων» µεταξύ των Κοινοτήτων. Για τον προσδιορισµό των ορίων µεταξύ δύο γειτονικών Κοινοτήτων, η «Επιτροπεία», θα αποτελείτο από τους εξής: Από έναν Πρωτοδίκη, ως Πρόεδρο της «Επιτροπείας». 4 Η ανάγλυφη µορφή του εδάφους αποδίδεται µε ισοϋψείς καµπύλες, όπως και στους στρατιωτικούς χάρτες. 9

10 Από τους Προέδρους των δύο γειτονικών Κοινοτήτων και Από τους ασκάλους των ίδιων Κοινοτήτων. ύο τέτοιες «Επιτροπείες» συγκροτήθηκαν για τον προσδιορισµό των ορίων µεταξύ των Κοινοτήτων Κωσταλεξίου και Φραντζί και συνέταξαν δύο «Εκθέσεις», όπως αναφέρονται στα επόµενα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ, ήτοι: ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Γ» (για τα όρια µεταξύ Κωσταλεξίου και Φραντζί) και ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (για τα όρια µεταξύ Κωσταλεξίου και Κοµποτάδων). Θα ήταν ανιαρό και ανώφελο να εµπλακούµε µε όλες τις λεπτοµέρειες, οι οποίες αναφέρονται στις «Εκθέσεις». Να σηµειώσουµε, όµως, τα εξής: Οι ανωτέρω εκθέσεις αναφέρονται µόνο στα υτικά και Ανατολικά όρια της Κωσταλέξιώτικης περιοχής και όχι στα Βόρεια και Νότια όριά της. Συγκεκριµένα: Η πρώτη (µεταξύ Κωσταλεξίου και Φρανζί), αναφέρει τα όρια από τη Σιδηροδροµική Γέφυρα του Σπερχειού και Νοτίως µέχρι την περιοχή του Γρεβενού και, η δεύτερη (µεταξύ Κωσταλεξίου και Κοµποτάδων), από την περιοχή του Γρεβενού µέχρι το «Βάλτο», Βόρεια του Σιδηροδροµικού Σταθµού Λειανοκλαδίου. Τα Νότια Όρια ολοκλήρου της Κωσταλεξιώτικης Περιοχής: ιευκρινίζεται ότι, η περιοχή του Γρεβενού (που δεν ανήκει στη δασική Κωσταλεξιώτικη Περιοχή) είναι ιδιωτική έκταση µε ιδιοκτήτη τον Γρηγόριο ερπανόπουλο. 5 Με το υπ αριθµ της 29 Νοεµβρίου του έτους 1963 «πρακτικό προσδιορισµού των ορίων των δασικών περιοχών Κωσταλεξίου και Γρηγορίου ερπανόπουλου» ρυθµίστηκαν τα όρια των δύο ιδιωτικών περιοχών. Συγκεκριµένα, το όριο, αναφέρεται ως εξής (Βλέπε ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Ε») : «αρχίζει από το πρώτο ρέµα, το οποίον συναντώµεν εκ της θέσεως Πετσαλούδας προς το Γρεβενό 6, προχωρεί προς Ανατολάς κατά την κατεύθυνσιν του ρέµατος 7 και φθάνει εις την θέσιν «Πόρτα» 8 και εκείθεν, το όριο, ακολουθεί την δασικήν οδόν µέχρι της θέσεως «Ποτιστής» 9, το ρέµα 10 το οποίον προχωρεί προς Ανατολάς εις το τέρµα της θέσεως «Ρούµπαλο». Τα Βόρεια όρια ολόκληρης της Κωσταλεξιώτικης περιοχής: Είναι η γραµµή που κλείνει, το Ανατολικό και το υτικό όριό της, από Βορρά (Βλέπε ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Η»). Η Κωσταλεξιώτικη παράδοση αναφέρει ότι, οι αναγνωρίσεις για τον προσδιορισµό των ορίων, έγιναν από τον κάµπο του Σπερχειού και από τη θέση, περίπου, όπου είναι η σηµερινή γέφυρα της νέας διώρυγας, η οποία διανοίχθηκα κατά µήκος της κοιλάδας του Σπερχειού. Εκτιµώ σαν γεγονός ότι, η «Επιτροπεία» - ως εκ της συνθέσεώς της - δεν διέθετε τοπογραφικούς χάρτες. Τούτο ενισχύεται και από το γεγονός ότι, οι «Εκθέσεις», δεν συνοδεύονται από χάρτες επάνω στους οποίους να είναι χαραγµένα τα όρια που προσδιορίζονταν. Ως εκ τούτου δεν ήταν δυνατό, στην «Επιτροπεία», να προσδιορίσει ακριβείς κατευθύνσεις και αποστάσεις. Κατόπιν των ανωτέρω, και όσον αφορά τις αναφερόµενες αποστάσεις και διευθύνσεις, στις «Εκθέσεις», η εκτίµησή µου είναι η εξής: 5 Άγνωστο πότε το αγόρασε από το ηµόσιο. 6 Εννοεί το πρώτο ρεµατάκι, τα νερά του οποίου χύνονται στο Ρέµα της Πόρτας. 7 Εννοεί το Ρέµα της Πόρτας. 8 Από την οποίο πήρε και το ρέµα την ονοµασία «Ρέµα της Πόρτας» 9 Είναι το σηµείο του Ρέµατος Μλούφου όπου έχει νερό και είναι προσβάσιµο για το πότισµα των ζώων. 10 Προφανώς θα ήθελε να γράψει «του ρέµατος». 10

11 Στις αποστάσεις δεν πρέπει να δίδεται καµία εµπιστοσύνη, γι αυτό, όλες, αναφέρονται «ως έγγιστα». Μπορούµε να έχουµε κάποια εµπιστοσύνη, µε πολύ µεγάλες επιφυλάξεις, στις αναφερόµενες διευθύνσεις. Ιδιαίτερη σηµασία πρέπει να δοθεί στα τοπωνύµια, αν, τα ίδια, αναφέρονται και σήµερα και είναι γνωστές οι θέσεις των. Στο σηµείο αυτό διαδραµατίζει, σηµαντικό ρόλο, η Κωσταλεξιώτικη παράδοση. Από τη µελέτη των ανωτέρω Εκθέσεων, της παράδοσης και των λοιπών στοιχείων, όσον αφορά τον προσδιορισµό των ορίων της Κωσταλεξιώτικης, περιοχής προέκυψαν τα ακόλουθα τέσσαρα ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ, ήτοι: ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Ε»: Φαίνονται τα όρια του ορεινού µέρος από Νοτίως Γρεβενού µέχρι τη γραµµή: Τοπωνύµιο Γιωροµηλόλακα ή Τρία Έλατα (Βορείως Αγριόβρυζας) και Ύψωµα Προφήτης Ηλίας. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «ΣΤ»: Παρουσιάζονται τα όρια από τη Γραµµή τοπωνύµιο Γιωροµηλόλακα ή Τρία Έλατα µέχρι τους πρόποδες της Οίτης. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Ζ»: Σηµειώνονται τα όρια από τους πρόποδες της Οίτης µέχρι το Σπερχειό (Περιλαµβάνονται οι περιοχές Ρεβένια και Ποτιστικά). ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ «Η»: Εµφανίζονται τα όρια, στην περιοχή του Κάµπου, από το Σπερχειό µέχρι το Βάλτο. ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΖΗΤΟΥΝΙΟΥ (ΛΑΜΙΑΣ) ΣΤΟ ΝΕΟΣΥΣΤΑΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ Προκαταρτικά: Η Επανάσταση για την αποτίναξη του Τουρκικού ζυγού άρχισε, όπως όλοι γνωρίζουµε, το Είναι γνωστό, επίσης, ότι η Επανάσταση έγινε χωρίς, οι Έλληνες, να υπολογίζουν σε καµία εξωτερική βοήθεια. Αντίθετα οι διαθέσεις των Μεγάλων υνάµεων, στα πλαίσια εξυπηρετήσεως των συµφερόντων των και του µεταξύ των ανταγωνισµού, ήταν αρνητικές. Οι σκληροί αγώνες των Ελλήνων, οι ωµότητες των Τούρκων και, κυρίως, τα συνταρακτικά και συγκλονιστικά γεγονότα της εξόδου του Μεσολογγίου (10 Απριλίου 1826), είχαν σαν αποτέλεσµα να συγκλονισθεί η διεθνής κοινή γνώµη και να προκαλέσει το ενδιαφέρον των Μεγάλων υνάµεων. Γεγονότα, Πρωτόκολλα, Συνθήκες και Αποφάσεις των τριών, τότε, Μεγάλων υνάµεων: Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσσίας: Υπό το κράτος των εντυπώσεων εκ των ανωτέρω γεγονότων, αλλά και στα πλαίσια εξυπηρετήσεως των ιδιαιτέρων συµφερόντων των, οι Μεγάλες υνάµεις ενήργησαν ως εξής: Στις 23 Απριλίου : Αγγλία και Ρωσία υπέγραψαν, στην Πετρούπολη, Πρωτόκολλο µε το οποίο συµφωνήθηκε η σύσταση Ελληνικού Κράτους, υποτελές στο Σουλτάνο 12. Το κράτος αυτό θα αποτελείτο από τις Ελληνικές χώρες, που είχαν επαναστατήσει κατά της Τουρκίας. 11 Όλες οι ηµεροµηνίες θα αναφέρονται µε το νέο ηµερολόγιο. 12 Σουλτάνος = τίτλος των ηγεµόνων της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας. 11

12 εν αναφέρονταν τίποτε περί των ορίων του κράτους αυτού. Αργότερα προσχώρησε στη συµφωνία και η Γαλλία. Εν πάση περιπτώσει ήταν η πρώτη φορά που ακούστηκε, διεθνώς, ότι έπρεπε να ιδρυθεί Ελληνικό Κράτος. Ο Σουλτάνος αρνήθηκε να συµφωνήσει µε το περιεχόµενο του πρωτοκόλλου. Στις 24 Ιουλίου 1827: Υπογράφηκε στο Λονδίνο, µεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας, η περίφηµη Συνθήκη του Λονδίνου, η οποία αντικατέστησε το Πρωτόκολλο της Πετρουπόλεως και µε την οποία, οι τρεις υνάµεις, αναλάµβαναν την υποχρέωση να στείλουν Ναυτικές Μοίρες στα παράλια της Πελοποννήσου, αν, εντός µηνός, δεν αποδέχονταν η Τουρκία τις προτάσεις των. Ούτε στη συνθήκη αυτή αναφέρονταν τίποτε περί ορίων του προς ίδρυση νέου Κράτους. Στις 8 Οκτωβρίου 1827: Με βάση την ανωτέρω συµφωνία και την άρνηση της Τουρκίας να συµµορφωθεί µ αυτή έγινε, η γνωστή σε όλους µας, Ναυµαχία του Ναυαρίνου. Κατά τη ναυµαχία αυτή καταστράφηκε, τελείως, ολόκληρος ο Τουρκοαιγυπτιακός Στόλος. 13 Αυτό ήταν το καταλυτικό γεγονός για τη µελλοντική ίδρυση ελευθέρου Ελληνικού κράτους. Στις 12 Ιανουαρίου 1828: Φθάνει στην Αίγινα ο Ιωάννης Καποδίστριας και συγκροτεί την πρώτη Ελληνική Κυβέρνηση. Στις 14 Απριλίου 1829: Η Ρωσία κηρύσσει τον πόλεµο κατά της Τουρκίας (Ρωσοτουρκικός πόλεµος ). Στις 12 Σεπτεµβρίου 1829: Γίνεται η νικηφόρα Μάχη της Πέτρας (περιοχή µεταξύ Θηβών και Λιβαδειάς) µεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, οι οποίοι επιχειρούσαν να διαφύγουν προς Βορράν. Η µάχη αυτή ήταν η τελευταία του Αγώνα της Ανεξαρτησίας από τους Τούρκους. Μέχρι τότε είχαν περάσει 8 ½ περίπου χρόνια από την έναρξη της Επαναστάσεως το 1821!. Με τη νίκη αυτή εκκενώθηκε, η Ανατολική Ελλάδα µέχρι τις Θερµοπύλες, από τις Τουρκικές φρουρές. Στις 10 Μαρτίου 1829: Υπογράφεται, στο Λονδίνο, Πρωτόκολλο µεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσσίας, το οποίο προέβλεπε τα εξής: Οροθετική γραµµή, µεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας, η γραµµή Βόλου Άρτας. Άρα η Επαρχία Ζητουνίου αφήνονταν στην Ελλάδα. Η Ελλάς θα είναι φόρου υποτελής στο Σουλτάνο και θα καταβάλλει, στη Τουρκία, ένα και ήµισυ εκατοµµύρια Τουρκικά γρόσια ετησίως. Η Ελλάς θα είναι αυτόνοµος 14, αλλά υπό την επικυριαρχία 15 του Σουλτάνου. Το νέο κράτος θα κυβερνάται από Χριστιανό κληρονοµικό ηγεµόνα. (Εν τω µεταξύ έχουµε τη νικηφόρο έκβαση του Ρωσσοτουρκικού πολέµου και την κατάληψη της Αδριανουπόλεως από τους Ρώσσους). 13 Η Αίγυπτος υπό τον Μωχάµετ Άλη, ήταν σύµµαχος της Τουρκίας και στρατεύµατά της, υπό τον Ιµπραήµ, είχαν καταλάβει την Πελοπόννησο. 14 Αυτόνοµος = Υπό καθεστώς ελεύθερης αυτοδιοίκησης 15 Επικυριαρχία = η κυριαρχία ενός Κράτους, της Τουρκίας στην προκειµένη περίπτωση, σε άλλο µειωµένης αυτονοµίας (του νέου Ελληνικού Κράτους). 12

13 Στις 2 Σεπτεµβρίου 1829: Υπογράφεται η συνθήκη ειρήνης µεταξύ Ρωσσίας και Τουρκίας. Η συνθήκη περιείχε και άρθρο στο οποίο αναφέρονταν ότι, η Τουρκία, αποδέχεται τη Συνθήκη του Λονδίνου της 24 Ιουλίου 1827 και το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 10 Μαρτίου του Τα όρια του νέου κράτους παραµένουν, συνεπώς, στη γραµµή Βόλος Άρτα. Στις 22 Φεβρουαρίου 1830: Υπογράφεται στο Λονδίνο, υπό της διασκέψεως των τριών Προστάτιδων υνάµεων, πρωτόκολλο µε το οποίο προβλέπεται, ως Βόρεια οροθετική γραµµή, η γραµµή εκβολές Σπερχειού εκβολές Αχελώου. Άρα η Επαρχία Ζητουνίου αφήνονταν στην Τουρκία. Στις 19 Ιουλίου 1830: Σύνοδος των τριών υνάµεων, οι οποίες επέµεναν στα σύνορα της 22 Φεβρουαρίου 1830 (Εκβολές Σπερχειού Εκβολές Αχελώου). Στις 27 Σεπτεµβρίου 1831: ολοφονία του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Στις 14 Οκτωβρίου 1831: Νέο πρωτόκολλο των τριών υνάµεων µε το οποίο τα όρια καθορίζονται στη γραµµή Βόλος Άρτα. Άρα Παραχώρηση της Επαρχίας Ζητουνίου στην Ελλάδα. Στις 1 Φεβρουαρίου 1832: Υπογραφή Πρωτοκόλλου των τριών υνάµεων, στο Λονδίνο, µε το οποίο προσφέρονταν το Ελληνικό στέµµα στον Πρίγκηπα Όθωνα, γιο του Βασιλέα της Βαυαρίας Λουδοβίκου. Στις 25 Απριλίου 1832: Απόφαση της τετραπλής διασκέψεως (Των τριών υνάµεων και της Βαυαρίας), στο Λονδίνο, η οποία προέβλεπε: Ο Πρίγκηπας Όθωνας θα ελάµβανε τον τίτλο «Βασιλεύς της Ελλάδος». Η Ελλάδα θα ήταν ανεξάρτητο κράτος, µοναρχικό, υπό την εγγύηση των τριών υνάµεων. Τα Βόρεια όρια της Ελλάδος ορίζονταν στη γραµµή Άρτα Βόλος. Άρα παραµονή και πάλι, της Επαρχίας Ζητουνίου, στην Ελλάδα. Στις 27 Ιουλίου του 1832: Επικύρωση της εκλογής του Όθωνα υπό της. Ελληνικής Εθνικής Συνελεύσεως, η οποία συγκλήθηκε ειδικά για το σκοπό αυτό. (Οι Τούρκοι αρνούνται µε πείσµα την παραχώρηση, στη Ελλάδα, της Επαρχίας Ζητουνίου). Στις 11 Ιουνίου 1832: Τέθηκαν, από τους πληρεξουσίους των τριών υνάµεων, στην Κωνσταντινούπολη, οι βάσεις για τη διόρθωση των συνόρων, αλλά, το θέµα της διαφιλονικούµενης Επαρχίας Ζητουνίου, αφέθηκε να το αποφασίσει η Σύνοδος του Λονδίνου. Στις 27 Ιουλίου 1832: Υπογραφή του οριστικού Πρωτοκόλλου των τριών υνάµεων. Συµφωνία και του Σουλτάνου όσον αφορά την προταθείσα διαρρύθµιση των Βορείων συνόρων. Στις 18 Αυγούστου 1832: Υπογραφή, στο Λονδίνο, νέου Πρωτοκόλλου µεταξύ των τριών υνάµεων µε το οποίο, η Επαρχία Ζητουνίου, δόθηκε, οριστικά, στην Ελλάδα. Στις 6 Νοεµβρίου 1832: 13

14 Οι Επίτροποι Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσσίας, Τουρκίας και Ελλάδας περάτωσαν τη σύνταξη του χάρτη χαράξεως των Βορείων συνόρων, σύµφωνα µε το προηγούµενο πρωτόκολλο 16. Στις 14 εκεµβρίου 1832: Αναγνώριση υπό του Σουλτάνου του Βασιλέως της Ελλάδος. Στις 15 εκεµβρίου 1832: Έγινε δεκτός, από το Σουλτάνο, ο χάρτης των οριστικών Βορείων συνόρων µεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας. Στις 25 Ιανουαρίου 1833: Άφιξη του Βασιλέα Όθωνα στο Ναύπλιο. Στις 10 Φεβρουαρίου 1833: Έκδοση Βασιλικού ιατάγµατος περί καταλήψεως της Αττικής, της Φθιώτιδας, της Ευβοίας και των λοιπών µερών της Ελλάδος, σύµφωνα µε την τελική οροθετική γραµµή. Στις 25 Μαρτίου 1833: Ολοκληρώθηκε η κατάληψη όλων των µερών του Βασιλείου της Ελλάδος, τα οποία είχαν παραµείνει υπό τουρκική διοίκηση. Αυτή είναι και η τελευταία ηµέρα της τουρκοκρατίας στο ελεύθερο τµήµα των Ελληνικών χωρών. Με αυτόν τον περιπετειώδη τρόπο και µέσα από τους σκληρούς ανταγωνισµούς Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσσίας, αλλά και την πεισµατώδη αδιαλλαξία της Τουρκίας, µέχρι την τελευταία στιγµή, το Ζητούνι, ύστερα από 436 χρόνια από τότε που καταλήφθηκε από τους Τούρκους (1397), έγινε και πάλι Ελληνικό. Μέσα από αυτή τη διαδικασία βρήκε και το Κωσταλέξι τη θέση του µέσα στο Ελληνικό Κράτος. Στην επόµενη φωτογραφία, Νο 4, παρουσιάζεται χάρτης µε τα όρια του νέου Ελληνικού Κράτους. Στο βόρειο µέρος των συνόρων φαίνονται οι δύο γραµµές των ορίων, που συζητήθηκαν από τις Μεγάλες υνάµεις, ήτοι: Η νότια (Γραµµή: Εκβολές Σπερχειού Εκβολές Αχελώου) και η βόρεια (Γραµµή: Βόλος Άρτα), η οποία και, τελικά, εγκρίθηκε. 16 Στα Πρακτικά του 3 ου Συνεδρίου Φθιωτικής Ιστορίας (του Πνευµατικού Κέντρου Σταυρού Λαµίας) και στη σελίδα 282 αναφέρεται µία πολύ ενδιαφέρουσα εισήγηση, του κ. Γεωρίου Κ. Λέλλη, µε τον τίτλο «Πρακτικά Οροθετικής Γραµµής (1832) του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους. Προσκήνιο Παρασήνιο». 14

15 Φωτ. Νο 4: Τα όρια του νέου Ελληνικού Κράτους ΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΙΑΙΡΕΣΗ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Ο ΝΟΜΟΣ ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ Ο Καζάς 17 του Ζητουνίου, επί Τουρκοκρατίας, υπήγετο στο Σαντζάκι 18 του Ευρίπου (Ευβοίας). Αµέσως µετά την άφιξη του Όθωνα και πέραν εκείνων τα οποία πρόλαβε να πράξει ο Κυβερνήτης Καποδίστριας, άρχισε η οργάνωση του νέου Κράτους. Έτσι: Στις 3 Απριλίου 1833: Εκδίδεται ο πρώτος Νόµος περί διαιρέσεως του Βασιλείου της Ελλάδος. Σύµφωνα µε το Νόµο αυτό, το Κράτος, διαιρέθηκε σε δέκα Νοµούς. Εξ αυτών, ο Νοµός Λοκρίδας και Φωκίδας, είχε έδρα τα Σάλωνα (Άµφισσα) και περιελάµβανε τις, µέχρι τότε, Επαρχίες Ζητουνίου, Πατρατζικίου (Υπάτης), Λοιδωρικίου, Μαλανδρίνου, Ταλαντίου, Βωδονίτσης, Σαλώνων και Γαλαξειδίου. ιαιρείτο δε στις νέες Επαρχίες Φθιώτιδας, Λοκρίδας, Παρνασσίδος και ωρίδος. Η Επαρχία Φθιώτιδας συνίστατο, κυρίως, εκ των παλαιών Επαρχιών Ζητουνίου και Πατρατζικίου και είχε πρωτεύτουσα το Ζητούνι. Στις 20 Ιουνίου 1836: 17 Καζάς = ιοικητική περιφέρεια η οποία αποτελούσε υποδιαίρεση του Σαντζακίου και αντιστοιχούσε µε τη δική µας Επαρχία. Ο επικεφαλής αυτού λέγονταν Καϊµακάµης. 18 Σαντζάκι = Παλιά διοικητική περιφέρεια της Τουρκίας που αποτελούσε την πρώτη υποδιαίρεση του Βιλαετίου και την οποία διοικούσε ο Μουτεσαρίφης. Προέρχεται από το τουρκικό sancak = η επί του κοντού σηµαία, «σαντζάκ ι σερίφ» = η ιερή σηµαία του Προφήτη Μωάµεθ η συνοδεύουσα το Σουλτάνο ή το Βεζύρη κατά του ιερούς πολέµους. Βεζύρης = Βαθµός ο οποίος εδίδετο σε όλους όσους κατείχαν ανώτατα αξιώµατα. Ο αµέσως µετά τον Σουλτάνον κρατικός λειτουργός ελέγετο Μέγας Βεζύρης. Προέρχεται από το αραβικό «ουαζίρ», που σηµαίνει αχθοφόρος και χρησιµοποιείται, στα µουσουλµανικά κράτη, κατ επέκταση και στους ανωτέρους υπαλλήλους, οι οποίοι «βαστάζουν» τα βάρη των κρατικών υποθέσεων. 15

16 ια νέου Νόµου καταργήθηκε το νοµαρχιακό σύστηµα και συστήθηκαν 30 ιοικήσεις. Η ιοίκηση Φθιώτιδας περιελάµβανε τις Επαρχίες Φθιώτιδας και Λοκρίδας µε έδρα τη Λαµία. Τότε η πόλη ανέκτησε το αρχαίο της όνοµα «Λαµία». 19 Στις 5 εκεµβρίου 1845: Καταργήθηκαν, µε Νόµο, οι ιοικήσεις και επανήλθε το νοµαρχιακό σύστηµα. Ο Νόµος προέβλεπε την ίδρυση του Νοµού Φθιώτιδας και Φωκίδας, ο οποίος θα περιελάµβανε τις Επαρχίες Φθιώτιδας, Λοκρίδας, Παρνασσίδος και ωρίδος. Έδρα του Νοµού η Λαµία. Στις 6 Ιουλίου 1899: Με άλλο Νόµο αποσπάσθηκαν, από το Νοµό Φθιώτιδας, οι Επαρχίες Παρνασσίδος και Φωκίδας και αποτέλεσαν το Νοµό Φωκίδας, οι δε Επαρχίες Φθιώτιδας και Λοκρίδας, στις οποίες προστέθηκε και η Επαρχία οµοκού, αποτέλεσαν το Νοµό Φθιώτιδας µε έδρα τη Λαµία. Μέσα από τη διαδικασία αυτή πήρε και το Κωσταλέξι την τελική του θέση µέσα στο Νοµό Φθιώτιδας. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΗΜΩΝ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΕΝΤΑΞΗ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑΛΕΞΙΟΥ Αµέσως πριν από την απελευθέρωση, το Κωσταλέξι, υπάγονταν στον Καζά (Επαρχία) Ζητουνίου. Στον ίδιο Καζά, όπως αναφέρεται στο ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ (ΚΩΣΤΑΛΕΞΙ- ΘΡΥΛΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ) σελίδα 8, υπάγονταν και το 1466 µ. Χ. µαζί µε τα χωριά Άγιος Ιωάννης, Γαρδίκη (Πελασγία), Στυλίδα, Αυλάκι, Κόµµα και Μπράλος. ια του Νόµου, της 27 εκεµβρίου 1833, καθορίσθηκαν τα περί σχηµατισµού των ήµων του Κράτους. Η τότε ιοίκηση Φθιώτιδας διαιρέθηκε σε δέκα πέντε (15) ήµους, ήτοι τους: Λαµίας, Φαλάρων (Στυλίδος), Κρεµαστής Λαρίσσης, Πτελεάτιδος, Πυράσου, Οιταίων, Ροδουντίων, ρυόπων, Υπάτης, Οµιλαίων, Τυµφριστού, Μακρακώµης, Σπερχειάδος, Παραχελωΐτιδος και Καλλιέων. Το 1840 οι ήµοι Οιταίων, 20 Ροδουντίων 21 και ρυόπων 22 ενώθηκαν σε ένα ήµο, ο οποίος ονοµάσθηκε «ήµος Ηρακλειωτών» 23 (Β. Τάξεως) µε θερινή έδρα το χωριό Μοσχοχώρι. 19 Η Λαµία κτίστηκε, κατά την παράδοση, από τον Λάµον ή Λάµιον, γιο του Ηρακλή. Άλλη παράδοση θέλει να κτίζεται, η Λαµία, από τη Λαµία θυγατέρα του Ποσειδώνος και της Βασίλισσας των Τραχινίων. Με αυτόν τον τρόπο εξηγείται και η λατρεία του Ποσειδώνος στη Λαµία. Η Λαµία µνηµονεύεται, για πρώτη φορά, σε νοµίσµατα του π.χ. 20 Οιταίοι = Αυτόνοµος λαός, περί το όρος Οίτη, οι οποίοι αποτελούσαν ξεχωριστό κοινό (Οµοσπονδία Πόλεων) και συµµετείχαν στην Αµφικτιονία των Θερµοπυλών ή Πυλαίαν. Η Αµφικτιονία των Θερµοπυλών µετασχηµατίσθηκε, αργότερα, στην Αµφικτιονία των ελφών. Στο ΒΙΒΛΙΟ ΠΡΩΤΟ (ΚΩΣΤΑΛΕΞΙ ΘΡΥΛΟΣ ΚΑΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ) αναφέρεται ότι, το «Παλιό χωριό» του Κωσταλεξιώτικου θρύλου, το οποίο καταπλακώθηκε από τα βράχια που κατέπεσαν από τις Πλάκες και τον Κοκκινόβραχο, ένεκα σεισµού, πιθανόν να αποτελούσε, λόγω του µεγάλου µεγέθους του, µία από τις χαµένες πόλεις των Οιταίων. 21 Ροδουντία = Από το αρχαίο φρούριο επί του όρους Οίτη, το οποίο το έκτισαν οι Αιτωλοί, για την προφύλαξη των διαβάσεων επάνω από την αρχαία Ηράκλεια και τις Θερµοπύλες. 22 ρύοπες = Λαός αρχαίος ο οποίος κατοικούσε, αρχικά, µεταξύ Οίτης και Παρνασσού σε µία περιοχή άνυδρη η οποία ελέγετο ρυοπίς. Εθεωρούντο συγγενείς προς τους Λέλεγες και χαρακτηρίζονταν ως φυλή ληστρική. Βραδύτερα εκδιώχθηκαν από τους Μαλιείς και τους ωριείς του Ολύµπου και της Όσσης και κατέλαβαν, αφ ενός, ολόκληρη την Ήπειρο, όπου υπήρχε χώρα που εκαλείτο ρυοπίς και πόλη ρυς και, αφ ετέρου, µετανάστευσαν και προς την Εύβοια, Κύθνο, Κύπρο, Ασίνη (της Αργολίδας), Κύζικο και Άβυδο. 23 Ηρακλειωτών. Η ονοµασία προέρχεται από την αρχαία πόλη Ηράκλεια. Η Ηράκλεια κτίσθηκε το 426 π.χ. από τους Σπαρτιάτες, επί των ερειπίων της καταστραφείσης, από τους Οιταίους, αρχαιότατης 16

17 Το 1864 η έδρα του ήµου µεταφέρεται στο χωριό Αλεπόσπιτα. Από το 1874, ο ήµος, είχε θερινή µεν έδρα (από 1 ης Μαΐου µέχρι 30 ης Σεπτεµβρίου) το Μοσχοχώρι - χειµερινή δε (από 1 ης Οκτωβρίου µέχρι 30 ης Απριλίου) τα Αλεπόσπιτα. Τα χωριά, από τα οποία αποτελείτο ο ήµος Ηρακλειωτών, ήταν τα ακόλουθα: Α/Α ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΩΤΩΝ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΩΤΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΣ ΗΜΟΣ ΣΤΟΝ ΟΠΟΙΟ ΥΠΗΓΟΝΤΟ ΤΑ Ι ΙΑ ΧΩΡΙΑ 1. Κοµποτάδες ρυόπων Αλπόσπιτα -«- 3. Βαρδάτες -«- 4. ύο Βουνά -«- 5. έλφινο -«- 6. Κωσταλέξι 25 -«- 7. Φραντζί -«- 8. Παύλιανη Ροδουντίων Γαρδικάκι -«- 10. Κουµαρίτσι -«- 11. Σκληθράκι -«- 12. Μοσχοχώρι Οιταίων ρακοσπηλιά -«- 14. Μουσταφάµπεη (Ηράκλεια) 15 αµάστα -«- 16. Ελευθεροχώρι -«- 17 Προκοβενίκος (Σκαµνός) 28 -«- -«- πόλεως «Τραχίς». Η πόλη Τραχίς ήταν κτισµένη «στις υπώρειες βραχώδους λόφου, τας Τραχινίας πέτρας». Οι Τραχίνιες πέτρες είναι τα µεγάλα βράχια που φαίνονται νότια και νοτιοδυτικά του χωριού Άνω Βαρδάτες, µέσα από τα οποία διέρχεται η σιδηροδροµική γραµµή. Πιο συγκεκριµένα η Τραχίς ήταν κτισµένη εκεί που είναι το χωριό Άνω Βαρδάτες. Ο Ηρακλής, κατά τη µυθολογία, από την πόλη αυτή ανέβηκε, κατά τις τελευταίες ώρες της ζωής του, στην κορυφή της Οίτης και κάηκε σε πυρά, την οποία είχε προπαρασκευάσει ο ίδιος. Η περιοχή στην οποία ήταν κτισµένη η Τραχίς λέγονταν Τραχινία. Οι κάτοικοι της Τραχινίας λέγονταν Τραχίνιοι. Οι Τραχίνιοι ανήκαν στη φυλή των Μαλιέων, των οποίων πρωτεύουσα ήταν η Τραχίς. Αργότερα, οι Μαλιείς, έκαµαν πρωτεύουσά τους τη Λαµία. Η σηµερινή Ηράκλεια δεν έχει σχέση µε την τοποθεσία που ήταν κτισµένη η αρχαία Τραχίς. Στην περιοχή της Τραχινίας στρατοπέδευσαν και οι Πέρσες πρίν από τη µάχη των Θερµοπυλών (480 π.χ.). Η Ηράκλεια καταλήφθηκε από τους Οιταίους το 371 π.χ. 24 Με πρωτεύουσα τις Κοµποτάδες. 25 Το ότι, το Κωσταλέξι, ανήκε στο ήµο των ρυόπων επιβεβαιώνεται και από την υπ αριθµ. 402/10 Μαΐου 1837 συµβολαιογραφική πράξη, του Συµβολαιογράφου Λαµίας Βασιλείου. Περαιβού, στην οποία αναφέρονται τα εξής: «την παρούσαν διαµαρτύρησιν κατά των κατοίκων του χωρίου Κωσταλέξι, του ήµου ρυόπων». 26 Με πρωτεύουσα την Παύλιανη. 27 Με πρωτεύουσα το Μοσχοχώρι. 28 Επί πλέον αναφέρονται και τα ακόλουθα: Μονή αµάστας, Κούβελος, Ματάκια υό Βουνών και Νευρόπολη ( εν υπάρχει σήµερα). 17

18 Ο ήµος Ηρακλειωτών λειτούργησε µέχρι το Από το 1912 µέχρι το 1997, το Κωσταλέξι, λειτούργησε σαν αυτόνοµη Κοινότητα. Με το Νόµο 2539/1997, ο επονοµαζόµενος του «Καποδίστρια», δηµιουργήθηκαν ήµοι ευρείας περιφέρειας και έτσι, το Κωσταλέξι, εντάχθηκε στο ήµο Λαµιέων, µαζί µε τα χωριά: Φραντζί, Κόµµα, Θερµοπύλες, Ανθήλη, Ροδίτσα, Μεγάλη Βρύση, Αγία Παρασκευή, ίβρη, Καλαµάκι, Λυγαριά και Σταυρός. Μέσα από την ανωτέρω διαδικασία παρακολουθήσαµε την αρχική ένταξη του Κωσταλεξίου στο ήµο ρυόπων, την µετέπειτα ένταξή του στο ήµο Ηρακλειωτών, την λειτουργία του, στη συνέχεια, ως αυτόνοµης Κοινότητας και, τέλος, την ένταξή του στο ήµο Λαµιέων. 18