Μ. Γθηξηδή 1, Α. Μπνπληίδνπ 2. ΔΠ ζηηο πνπδέο ζηνλ Διιεληθό Πνιηηηζκό, Διιεληθό Αλνηθηό Παλεπηζηήκην, 2

Transcript

1 2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/ «Πξόζθιεζε ζε γάκν απηνθξαηνξηθό ζηε Βπδαληηλή Θεζζαινλίθε»: έλα εθπαηδεπηηθό πξόγξακκα βαζηζκέλν ζε δξακαηνπνίεζε ηζηνξηθνύ ζελαξίνπ θαη δξαζηεξηόηεηεο ζρεδηαζκέλεο κε ΤΠΔ Μ. Γθηξηδή 1, Α. Μπνπληίδνπ 2 1 ΔΠ ζηηο πνπδέο ζηνλ Διιεληθό Πνιηηηζκό, Διιεληθό Αλνηθηό Παλεπηζηήκην, mgirtzi@yahoo.com 2 Δπηζηεκνληθό Πξνζσπηθό, Κέληξν Ηζηνξίαο Θεζζαινλίθεο, abountidou@yahoo.com Πεξίιεςε Σν εθπαηδεπηηθό πξόγξακκα «Πξόζθιεζε ζε γάκν απηνθξαηνξηθό ζηε Βπδαληηλή Θεζζαινλίθε» ζπληζηά κηα πξσηόηππε πξόηαζε πξνζέγγηζεο ηεο ηζηνξίαο θαη ησλ κλεκείσλ ηεο Βπδαληηλήο Θεζζαινλίθεο θαη απεπζύλεηαη ζε καζεηέο ηόζν ηεο πξσηνβάζκηαο, όζν θαη ηεο δεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο. Πξνζπαζώληαο λα αληαπνθξηζεί ζηηο πξνθιήζεηο ηεο ζύγρξνλεο πξαγκαηηθόηεηαο ζηελ Δθπαίδεπζε θαη ηνλ Πνιηηηζκό βαζίδεηαη ζε δξακαηνπνίεζε ηζηνξηθνύ ζελαξίνπ ππνζηεξηδόκελνπ από πνιπκεζηθέο εθαξκνγέο θαη ζε δξαζηεξηόηεηεο ζρεδηαζκέλεο κε ινγηζκηθά, όπσο ηα Hot Potatoes, Demo Builder θαη Quiz Builder. Ο ζπλδπαζκόο όισλ ησλ αλσηέξσ ζπληζηά θαηλνηνκία ζηα δεδνκέλα ησλ πνιηηηζηηθώλ δξάζεσλ ζηελ Δθπαίδεπζε. Λέμεηο θιεηδηά: εκπαιδεςηικό ππόγπαμμα, ιζηοπικό ζενάπιο, πολςμεζικέρ εθαπμογέρ 1. Δηζαγσγή ηα πξόζπξα ηεο δεύηεξεο δεθαεηίαο ηνπ 21 νπ αηώλα είλαη πιένλ εκθαλέο όηη νη Νέεο Σερλνινγίεο (ΝΣ) βξίζθνληαη ζε ζπλερή αιιειεπίδξαζε κε ηνλ άλζξσπν, επεξεάδνληαο όιεο ηηο πηπρέο ηεο θαζεκεξηλόηεηαο ηνπ (Μαθξάθεο, 2000; Ράπηεο & Ράπηε, 2003). ηελ «Κνηλσλία ηεο Πιεξνθνξίαο», όπνπ θαηέζηε εθηθηό λα δηαρέεηαη ε εθάζηνηε ςεθηνπνηεκέλε πιεξνθνξία ζην ρξόλν θαη ην ρώξν πνπ ην άηνκν επηζπκεί (Αλαζηαζηάδεο, 2000), είλαη απαξαίηεην ην ίδην λα είλαη ζε ζέζε λα ηελ «ιάβεη», λα ηε δηαβάζεη θαη ελίνηε λα ηελ εξκελεύζεη θαη λα «βειηηώζεη» ην γλσζηηθό ηνπ επίπεδν (ηαρηέαο, 2002). Δπηπρώο ηα ηειεπηαία ρξόληα έρνπλ γίλεη ηεξάζηηεο πξνζπάζεηεο ζηελ εθπαίδεπζε γηα ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ αηόκνπ, ώζηε λα δύλαηαη λα αληαπνθξηζεί ζε απηέο ηηο ζύγρξνλεο πξνθιήζεηο ησλ Σερλνινγηώλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσλίαο (ΣΠΔ). ην πιαίζην απηό ππθλώλνπλ νη παγθόζκηεο ζπδεηήζεηο γηα ην «Νέν» ςεθηαθό ζρνιείν, πνπ ζα κπεί ηνπο καζεηέο από λσξίο ζε κηα ςεθηαθή ηερλνινγία, ε νπνία «έρεη ηε δπλαηόηεηα λα ππνζηεξίμεη λένπο θαη βειηησκέλνπο ηξόπνπο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ εθάζηνηε ζηόρνπ» (Selwyn, 2010). Οη λένη απηνί πνιίηεο, όκσο, ζα είλαη πιένλ εθπαηδεπκέλνη λα πξνζκέλνπλ ή θαη λα απαηηνύλ ηελ αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ γηα ην βέιηηζην γλσζηηθό απνηέιεζκα, όρη κόλν ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

2 ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 186 ζε πξαθηηθνύο ηνκείο, αιιά θαη ζε άιινπο πνπ θιαζηθά ζηεξίδνληαλ ζε πην «παξαδνζηαθέο» κεζόδνπο, όπσο γηα παξάδεηγκα ν Πνιηηηζκόο. ύγρξνλεο έξεπλεο, βέβαηα, θαηαδεηθλύνπλ ηηο πξαθηηθέο δπζθνιίεο, πνπ κνηξαία θαζπζηεξνύλ αθελόο ηελ εηζαγσγή ησλ ΝΣ ζε ρώξνπο πνιηηηζηηθήο αλαθνξάο θαη αθεηέξνπ ηελ πινπνίεζε εθπαηδεπηηθώλ δξάζεσλ ζρεδηαζκέλσλ κε ηα ζύγρξνλα ηερλνινγηθά δεδνκέλα εληόο απηώλ (Μπνύληα, Οηθνλόκνπ & Πηηζηάβα, 2010). Δληνύηνηο, ην κέιινλ δηαγξάθεηαη θάζε άιιν παξά δπζνίσλν, θαζώο δεηιά-δεηιά γίλνληαη βήκαηα πξνο απηή ηελ θαηεύζπλζε, ελώ δε ιείπνπλ θαη νη μερσξηζηέο πεξηπηώζεηο πνπ δίλνπλ ειπίδεο γηα γξήγνξε πξνζαξκνγή ηνπ Πνιηηηζκνύ ζηα ζύγρξνλα δεδνκέλα. Σέηνηνπ είδνπο αηζηόδνμεο πξννπηηθέο ζπληζηνύλ, γηα παξάδεηγκα, ηα εηθνληθά κνπζεία, ηα νπνία επηζηξαηεύνληαο ηηο λέεο εμειίμεηο ζηηο ηερλνινγίεο εηθνληθήο πξαγκαηηθόηεηαο, κε έκθαζε ζηε ξεαιηζηηθή κνληεινπνίεζε ρώξνπ θαη εθζεκάησλ, επηδηώθνπλ ηελ βειηίσζε ηεο πνηόηεηαο αιιειεπίδξαζεο ρξήζηε-πεξηβάιινληνο θαη ηεο καζεζηαθήο δηάζηαζεο, κεηαηξέπνληαο ηνπο ρώξνπο πνιηηηζκνύ ζε ζπλαξπαζηηθή θαη ζπλάκα εθπαηδεπηηθή εκπεηξία (Μπήηξνο θ.α., 2010). Γεδνκέλνπ όκσο όηη ηα αλσηέξσ ζπληζηνύλ πνιπδάπαλεο ιύζεηο, θαηαβάιινληαη πξνζπάζεηεο από πνιηηηζηηθνύο θνξείο λα ζρεδηαζηνύλ εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα, ηα νπνία λα πξνζθέξνπλ ζπλαξπαζηηθέο βησκαηηθέο καζεζηαθέο εκπεηξίεο αμηνπνηώληαο πην απιέο κνξθέο ΝΣ. Αλάκεζα ζε απηά ζπγθαηαιέγεηαη θαη ην πξόγξακκα «Πξόζθιεζε ζε γάκν απηνθξαηνξηθό ζηε Βπδαληηλή Θεζζαινλίθε», ηνπ νπνίνπ ε αλαιπηηθή πεξηγξαθή αθνινπζεί. Πξνθεηκέλνπ λα γίλεη αληηιεπηό ην πώο θηάζακε λα ζρεδηάδνπκε πξνγξάκκαηα ηνπ «Παξειζόληνο» κε ηερληθέο ηνπ «Μέιινληνο», ζα γίλεη ζύληνκε κλεία ζην ζεσξεηηθό πιαίζην ησλ αιιαγώλ πνπ αθελόο θαηέζηεζαλ γόληκν ην έδαθνο ζηελ Παηδεία ώζηε νη καζεηέο λα επηδεηνύλ ζπκκεηνρή ζε ηέηνηεο εθαξκνγέο θαη, αθεηέξνπ επέηξεςαλ ζηνλ Πνιηηηζκό λα ηηο παξάγεη. 2. Δθζπγρξνληζηηθέο αιιαγέο ζηελ Παηδεία θαη ηνλ Πνιηηηζκό 2.1 Καηλνηνκίεο ζηελ εθπαίδεπζε Γεδνκέλνπ όηη αλεηέζε πιένλ επίζεκα ζην ρνιείν ν ξόινο λα εθνδηάδεη ηελ θνηλσλία κε εγγξάκκαηνπο ηερλνινγηθά πνιίηεο, νη νπνίνη ζα δηαζέηνπλ ηηο απαξαίηεηεο δεμηόηεηεο γηα ηε δηαρείξηζε ηεο γλώζεο θαη ηεο πιεξνθνξίαο ζην πιαίζην κηαο θνηλσλίαο ηεο γλώζεο, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε ιήςε κηαο ζεηξάο κέηξσλ γηα ηνλ άκεζν εθζπγρξνληζκό ηνπ εθπαηδεπηηθνύ καο ζπζηήκαηνο (Κνπζηνπξάθεο & Παλαγησηαθόπνπινο, 2010). Καηαξρήλ, ζεσξείηαη επηβεβιεκέλε ε εθπαίδεπζε ησλ εθπαηδεπηηθώλ ζηηο ΝΣ, αιιά θαη ε ζπλερήο επηκόξθσζή ηνπο, νη νπνίεο ζα βαζίδνληαη ζην ζεσξεηηθό κνληέιν Σερλνινγηθήο Παηδαγσγηθήο Γλώζεο Πεξηερνκέλνπ (ΣΠΓΠ) θαη ζα επηδηώθνπλ λα αιιάμνπλ ηηο όπνηεο αξλεηηθέο αληηιήςεηο ησλ «εθπαηδεπόκελσλ εθπαηδεπηηθώλ», αιιά θαη λα ηνπο ζηεξίμνπλ ζηελ πξνζπάζεηα ηνπο λα πξνρσξήζνπλ ζε νπζηαζηηθή αλαδόκεζε ηεο δηδαζθαιίαο ηνπο κε ρξήζε ησλ ΣΠΔ (Σδαβάξα & Κόκεο, 2010). Δλ ζπλερεία, θξίλεηαη απαξαίηεηε ε αιιαγή ηνπ Αλαιπηηθνύ Πξνγξάκκαηνο πνπδώλ κε ηελ πηνζέηεζε ζπκκεηνρηθώλ δηαδηθαζηώλ ζηελ αξρηθή ζύληαμή ηνπ θαη ηελ αλαδεκηνπξγία ηνπ ζε επίπεδν ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

3 2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/ ζρνιηθήο κνλάδαο, πξνθεηκέλνπ απηό «λα νηθνδνκείηαη πάλσ ζηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο, ηελ θνηλσληθή πξαγκαηηθόηεηα, ηα ελδηαθέξνληα, ηνπο πξνβιεκαηηζκνύο, ηηο αμίεο θαη ηα ηδαληθά ηεο ζρνιηθήο θνηλόηεηαο θαη ηεο ηνπηθήο θνηλσλίαο, ζην εζσηεξηθό ηεο νπνίαο ην εθάζηνηε ζρνιείν εδξεύεη θαη δξαζηεξηνπνηείηαη» (Νηξελνγηάλλε, 2010). Σέινο, αλαγθαία είλαη ε ελίζρπζε ησλ ζρνιηθώλ ππνδνκώλ ζε πιηθό θαη ινγηζκηθό, αιιά θαη ε ζπλερήο ζπληήξεζε θαη αλαβάζκηζή ηνπο. Με απηά ηα δεδνκέλα ην ζρνιείν είλαη έηνηκν λα αληαπνθξηζεί ζηηο απμεκέλεο απαηηήζεηο ηνπ 21 νπ αηώλα θαη λα αληηκεησπίζεη δπλακηθά ηνλ θίλδπλν ηνπ «ςεθηαθνύ δπτζκνύ» θαη ηεο δεκηνπξγίαο κηαο θνηλσλίαο δύν ηαρπηήησλ (Αλαζηαζηάδεο, 2005). Οη καζεηέο ηνπ ζύγρξνλνπ ζρνιείνπ, εμνηθεησκέλνη πηα κε ηηο ΝΣ, αιιά θαη γαινπρεκέλνη ζε «καζεηνθεληξηθό» εθπαηδεπηηθό ζύζηεκα, ην νπνίν πξνάγεη ηελ αλάιεςε δπλακηθνύ ξόινπ από ηνπο δηδαζθόκελνπο ζε κηα πνξεία πξνο ηελ απηνξπζκηδόκελε κάζεζε (Παγγέ & Κπξηαδή, 1998; νινκσλίδνπ, 2001; Καξαζαββίδεο, 2006; Παλζειελάο & Κόκεο, 2008) έρνπλ πιένλ απμεκέλεο απαηηήζεηο ζε όινπο ηνπο ηνκείο, ρσξίο λα εμαηξείηαη ν Πνιηηηζκόο θαη νη δξάζεηο πνπ ηνπο πξνζθέξνληαη από ηνπο πνιηηηζηηθνύο θνξείο. 2.2 Νέεο ηάζεηο ζηελ νξγάλσζε ησλ κνπζείσλ θαη ηε κνπζεηαθή κάζεζε Γηα λα αληαπνθξηζνύλ ηα κνπζεία θαη νη ππόινηπνη ρώξνη πνιηηηζηηθήο αλαθνξάο ζηηο ζύγρξνλεο απαηηήζεηο θαηαβάιινληαη ζπλερώο ηεξάζηηεο πξνζπάζεηεο ηόζν γηα ηελ νξγάλσζε ησλ ρώξσλ όζν θαη γηα ηε ζρεδίαζε εθπαηδεπηηθώλ δξάζεσλ. Καηά ζπλέπεηα, λέα κνπζεία θηίδνληαη θαη παιαηά αλαθαηλίδνληαη, γηα λα θηινμελήζνπλ εθζέζεηο ζρεδηαζκέλεο βάζεη ησλ λέσλ κνπζεηνινγηθώλ πξνδηαγξαθώλ θαη αξραηνινγηθνί ρώξνη απνθαζίζηαληαη, κε ζηόρν ηελ ελίζρπζε ηνπ εθπαηδεπηηθνύ ξόινπ ηνπο θαη ηελ αλάδεημε ηνπ θνηλσληθνύ ηνπο πξννξηζκνύ. ηηο κέξεο καο θαηαξξίπηεηαη πιένλ ην παξαδνζηαθό κνληέιν κνπζεηαθήο κάζεζεο, πνπ παξείρε απιά πξόζβαζε ζηα πιηθά θαηάινηπα ηνπ πνιηηηζκνύ κέζσ ηππηθήο πιεξνθόξεζεο θαη ηείλεη λα αληηθαηαζηαζεί από έλα λέν αλζξσπνθεληξηθό κνληέιν, ην νπνίν δίλεη έκθαζε ζηε δηάδξαζε αλζξώπνπ-πνιηηηζκνύ, κε «αλνηθηό» απνηέιεζκα, ην νπνίν ζπλδέεηαη κε ηα ελδηαθέξνληα θαη ηηο πξνζδνθίεο ηνπ εθάζηνηε επηζθέπηε (Μπνύληα, 2010). ην πιαίζην απηό, θαη κε αξσγό ηηο ζύγρξνλεο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο, ζε θάπνηεο πεξηπηώζεηο, γίλνληαη πηινηηθέο απόπεηξεο κε ηε ρξήζε αιγνξίζκνπ, ν νπνίνο βαζίδεηαη ζην ζπλδπαζκό ηνπ θπζηθνύ ζηπι ηεο θίλεζεο ηνπ αηόκνπ ζην ρώξν θαη ησλ πξνζαξκνδόκελσλ ηερλνινγηώλ, γηα ηελ παξνρή πξνζαξκνδόκελνπ εθπαηδεπηηθνύ πεξηερνκέλνπ ζηνπο επηζθέπηεο ζύκθσλα κε ηηο καζεζηαθέο ηνπο αλάγθεο θαη πξνηηκήζεηο (Αλησλίνπ θ.α., 2010). Δθ παξαιιήινπ, πιήζνο πνιηηηζηηθώλ θνξέσλ ζρεδηάδεη πνηθίια εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα ζηα πιαίζηα ηεο κε ηππηθήο εθπαίδεπζεο. Όηαλ, πξηλ από 25 ρξόληα πεξίπνπ, ην ΤΠΠΟ ζε κηα πξώηε πξνζπάζεηα (1985) άκεζεο δηαζύλδεζεο εθπαίδεπζεο θαη πνιηηηζκνύ ίδξπζε ην Σκήκα Δθπαηδεπηηθώλ Πξνγξακκάησλ θαη Δπηθνηλσλίαο θαη ην Διιεληθό Σκήκα ηνπ ICOM ζύζηεζε επηηξνπή γηα ηελ εθπαίδεπζε ζηα κνπζεία, ελώ κέζα ζηελ επόκελε δεθαεηία, κε ηελ ίδηα ινγηθή ηα ΤΠΔΠΘ θαη ΤΠΠΟ θαζηέξσζαλ ην πξόγξακκα ΜΔΛΗΝΑ γηα ηελ επηκόξθσζε ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

4 ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 188 εθπαηδεπηηθώλ ζε αληηθείκελα ηέρλεο θαη πνιηηηζκνύ, ηελ παξαγσγή εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ, ην ζρεδηαζκό θαη ηελ εθπόλεζε εθπαηδεπηηθώλ δξάζεσλ (Εάρνπ-Καιθνύλνπ, 2006; Νάθνπ, 2002; Νηθνλάλνπ & Καζβίθεο, 2008; Νηθνλάλνπ, 2009; Πατδήο 2002; Υαηδεαζιάλε, 1991), θαλείο δελ κπνξνύζε λα θαληαζηεί ηελ απήρεζε πνπ ζα είραλ απηέο νη θηλήζεηο ζην καζεηηθό θνηλό, ηδίσο όηαλ άξρηζαλ λα αμηνπνηνύλ θαη ηηο δπλαηόηεηεο ησλ ΝΣ, νη νπνίεο δελ ήιζαλ λα θαηαξγήζνπλ ηα πιηθά θαηάινηπακάξηπξεο ηεο ηζηνξίαο, αιιά λα θσηίζνπλ θαη άιιεο πιεπξέο θαη πνιιαπιέο ζπλδέζεηο θαη λα άξνπλ πξαθηηθά εκπόδηα (Hawkey, 2004). ε απηό ην ζύγρξνλν πιαίζην κνπζεηαθήο κάζεζεο εληάζζεηαη θαη ην πξόγξακκα «Πξόζθιεζε ζε γάκν απηνθξαηνξηθό ζηε Βπδαληηλή Θεζζαινλίθε», ην νπνίν αλαιύεηαη ζηε ζπλέρεηα. 3. Σρεδηάδνληαο ην εθπαηδεπηηθό πξόγξακκα «Πξόζθιεζε ζε γάκν απηνθξαηνξηθό ζηε Βπδαληηλή Θεζζαινλίθε» 3.1 Αξρέο ζρεδηαζκνύ εθπαηδεπηηθώλ πξνγξακκάησλ Σν ελ ιόγσ πξόγξακκα αθνινπζεί ηηο βαζηθέο αξρέο ζρεδηαζκνύ εθπαηδεπηηθώλ πξνγξακκάησλ. Δλ νιίγνηο, γηα ηελ επηινγή ηνπ ζέκαηνο θαη ηελ δεκηνπξγία ηνπ ζρεηηθνύ εθπαηδεπηηθνύ-επνπηηθνύ πιηθνύ ιακβάλνληαη ππόςε δηάθνξα θξηηήξηα παηδαγσγηθά, εθπαηδεπηηθά, επηζηεκνληθά, πνιηηηζκηθά θαη θνηλσληθά. Κνηλό ραξαθηεξηζηηθό ζην ζρεδηαζκό όισλ ησλ εθπαηδεπηηθώλ δξάζεσλ ζπληζηά ε απόπεηξα δηακόξθσζεο νκαδνζπλεξγαηηθνύ πεξηβάιινληνο θαη πξναγσγήο δηαδηθαζηώλ ελεξγεηηθήο δόκεζεο ηεο ηζηνξηθήο κάζεζεο, κε ηε ζζελαξή ππνζηήξημε ησλ ΝΣ (Γθηξηδή & Μπνπληίδνπ, 2010; Σζέπαο & Κνινβόο, 2003; Φνπξιίγθα θ.α., 2002). Γηα ηελ επίηεπμε ησλ αλσηέξσ ζηόρσλ θαηά ηελ εθπόλεζε ησλ εθπαηδεπηηθώλ δξάζεσλ «επί ηόπνπ» (ζε αξραηνινγηθό ρώξν/κνπζείν ή θαη ζηελ ζρνιηθή αίζνπζα) επηζηξαηεύνληαη δηάθνξεο ηερληθέο, όπσο ε αθήγεζε, ε εθπαηδεπηηθή μελάγεζε (κε αθήγεζε, θαηεπζπλόκελε ζπδήηεζε ή δξακαηνπνίεζε), ην παηρλίδη ξόισλ θηι. (Νηθνλάλνπ, 2009). ην εγγύο κέιινλ κάιηζηα αλακέλεηαη όηη νη ηερληθέο απηέο, ζπλδπαδόκελεο κε ηηο δπλαηόηεηεο ησλ ΣΠΔ, ζα πξνζθέξνπλ ηελ ηζηνξηθή γλώζε σο καζεζηαθό απνηέιεζκα ρσξν-επαίζζεησλ παηγλησδώλ αθεγήζεσλ ζε ρώξνπο πνιηηηζκνύ (Γηαλλνύηζνπ & Αβνύξεο, 2010). Σηο αλσηέξσ, παξαδνζηαθέο ή θαη πην ζύγρξνλεο κεζόδνπο νξγάλσζεο ησλ «επί ηόπνπ» δξάζεσλ, ζπκπιεξώλνπλ δξαζηεξηόηεηεο εκπέδσζεο, νη νπνίεο παξέρνπλ ζηνπο καζεηέο ηε δπλαηόηεηα λα πξνζεγγίζνπλ δεκηνπξγηθά ην ηζηνξηθό-αξραηνινγηθό πιηθό, λα εκπεδώζνπλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ αληιήζεθαλ θαηά ηε δηεμαγσγή ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη λα δηεπξύλνπλ ηηο γλώζεηο γύξσ από ην ζέκα (Λενληζίλεο, 2002; Υαιθηά, 2002). ηε ζπλέρεηα γίλεηαη αλαθνξά ζην ζθεπηηθό ζρεδηαζκνύ ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πξνγξάκκαηνο, ζην ηζηνξηθό ζελάξην θαη ηηο δξαζηεξηόηεηεο κε ΣΠΔ. 3.2 Σθεπηηθό εθπαηδεπηηθνύ ζρεδηαζκνύ ηε Θεζζαινλίθε δηαζώδνληαη ζε θαιή θαηάζηαζε αξθεηά βπδαληηλά κλεκεία (ηείρε, βπδαληηλνί λανί, ινπηξά), ηα νπνία όκσο παξέκεηλαλ επί πνιιά ρξόληα «εθπαηδεπηηθά αλεθκεηάιιεπηα» σο ζύλνιν, θαζώο, θαηά θαηξνύο, έρνπλ ζρεδηαζηεί ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

5 2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/ αξθεηά, κεκνλσκέλα κνπζεηνπαηδαγσγηθά πξνγξάκκαηα, αιιά θαλέλα ζπλδπαζηηθό. Σνηνπηνηξόπσο, επηηπγράλνληαλ κόλν απνζπαζκαηηθή απνθαηάζηαζε πηπρώλ ηεο βπδαληηλήο ηζηνξίαο ηεο πόιεο. ηελ απόπεηξα δεκηνπξγίαο κηαο πην ζπλνιηθήο εηθόλαο ηεο βπδαληηλήο Θεζζαινλίθεο απνθαζίζηεθε ν ζρεδηαζκόο θαη επηιέρζεθε ην ζέκα ηνπ ελ ιόγσ πξνγξάκκαηνο, ην νπνίν θηλείηαη γύξσ από ηνλ πιένλ θεληξηθό άμνλά ηεο, ηελ νδό Δγλαηία («Μεγάιε Λεσθόξνο»), πεξηιακβάλνληαο πνιιά αληηπξνζσπεπηηθά βπδαληηλά κλεκεία ηεο Θεζζαινλίθεο θαη θαζηζηώληαο εθηθηή ηελ παξνπζίαζε ζηαζκώλ θαη ζεκαληηθώλ γεγνλόησλ ηεο βπδαληηλήο ηζηνξίαο ηεο «πκβαζηιεύνπζαο» ζε έλα γεληθόηεξν πιαίζην. Γεδνκέλνπ όηη ε εθπαηδεπηηθή μελάγεζε επί ηόπνπ ζε όια ηα κλεκεία, ηα νπνία πεξηιακβάλνληαη ζην πξόγξακκα (δπηηθά ηείρε, Υξπζή πύιε, Παλαγία Υαιθέσλ, βπδαληηλό ινπηξό, Αρεηξνπνίεηνο, Άγηνο Γεκήηξηνο, Αγία νθία), είλαη δύζθνιε αλ όρη αδύλαηε- ζην 2σξν, πνπ αθηεξώλεηαη από ηα ζρνιεία ζε εθπαηδεπηηθέο δξάζεηο, ζεσξήζεθε ζθόπηκν λα δνζεί ηδηαίηεξν βάξνο ζηε δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθνύ πιηθνύ κε ΝΣ γηα λα πξνζδώζνπλ ειθπζηηθόηεξε θαη πεηζηηθόηεξε κνξθή ζε κηα «εηθνληθή μελάγεζε», πνπ ζα κπνξνύζε, ζε πξώηε θάζε, λα ιάβεη ρώξα ζηε ζρνιηθή αίζνπζα (θαη ζε δεύηεξν ρξόλν λα γίλεη κηα ή πνιιέο επηζθέςεηο ζηα κλεκεία, ρσξίο λα απαηηείηαη ε ηαπηόρξνλε παξνπζία «εηδηθώλ»). Σν ζρεδηαζκό ηνπ πξνγξάκκαηνο, αλέιαβαλ αξραηνιόγνη, πνπ είραλ ήδε αζρνιεζεί κε ην ζρεδηαζκό θαη πινπνίεζε εθπαηδεπηηθώλ πξνγξακκάησλ ζε πνιηηηζηηθνύο θνξείο (π.ρ. Κέληξν Ηζηνξίαο Θεζζαινλίθεο). Σν «θνηλό», ζην νπνίν απεπζύλεηαη θαη ζα κπνξεί λα εθαξκνζζεί ην πξόγξακκα, είλαη νη καζεηέο Δ θαη η Γεκνηηθνύ θαη Α θαη Β Γπκλαζίνπ. Από ηηο βαζηθέο επηδηώμεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο είλαη ε εμνηθείσζε ησλ καζεηώλ κε ηελ ηζηνξία ηεο «Μεγάιεο Λεσθόξνπ» θαη ησλ κλεκείσλ πνπ νξζώζεθαλ ζην δηάβα ηεο, ε αλάδεημε ηεο δηαρξνληθήοδηαπνιηηηζκηθήο ρξήζεο θάπνησλ κλεκείσλ ηεο πόιεο, ε ζπλνιηθή πξνζέγγηζε ηνκέσλ όπσο, ηζηνξία, θνηλσλία, δεκνγξαθία, νηθνλνκία, εθπαίδεπζε, ζξεζθεία, πνιενδνκία-αξρηηεθηνληθή, πγεία, πλεπκαηηθή δσή, θαιιηηερληθή δεκηνπξγία ηεο βπδαληηλήο Θεζζαινλίθεο, αιιά θαη ε αμηνπνίεζε βηβιηνγξαθηθώλ αλαθνξώλ, ηζηνξηθώλ πεγώλ θαη αξρεηαθνύ πιηθνύ θαη πιήζνπο εθαξκνγώλ ησλ ΣΠΔ. Γηα ηελ πινπνίεζε ηεο επί ηόπνπ εθαξκνγήο ηνπ πξνγξάκκαηνο θξίζεθε ζθόπηκν λα επηζηξαηεπζνύλ ε εθπαηδεπηηθή μελάγεζε κε ρξήζε ηζηνξηθνύ ζελαξίνπ θαη Power Point, όπνπ δίλεηαη έκθαζε ζηελ αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ζπλδπαζκνύ θεηκέλνπ θαη εηθόλαο, θίλεζεο θαη άιισλ εθέ γηα ηελ ππνζηήξημε ηεο δξακαηνπνίεζεο ηνπ ζελαξίνπ κε πξνζνκνίσζε ησλ ρώξσλ. πγθεθξηκέλα, μεηπιίγνληαη ηα πην ζεκαληηθά ηζηνξηθά γεγνλόηα από ην 323κ.Υ., όηαλ ν Μέγαο Κσλζηαληίλνο θαηαζθεπάδεη ζηελ πόιε ην νκώλπκν ιηκάλη, σο ηελ επνρή ηεο κεγάιεο θξίζεο γηα ηελ βπδαληηλή απηνθξαηνξίαο ζηα ρξόληα ηνπ Αλδξόληθνπ Παιαηνιόγνπ, πξνθεηκέλνπ νη καζεηέο λα θαηαλνήζνπλ ην ηζηνξηθό πιαίζην ηνπ ζελαξίνπ. Γηα ηε δεκηνπξγία δξαζηεξηνηήησλ ρξεζηκνπνηνύληαη πνιιά ινγηζκηθά (Hot Potatoes, Demo Builder, Quiz Builder), εθαξκνγέο ησλ νπνίσλ παξνπζηάδνληαη ζην ζπλέδξην. 3.3 Ιζηνξηθό ζελάξην ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

6 ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 190 Γηα ηηο αλάγθεο ηνπ πξνγξάκκαηνο ινηπόλ, επηζηξέθνπκε ζηε βπδαληηλή επνρή θαη ζπγθεθξηκέλα ζην έηνο 1284 (επί βαζηιείαο Αλδξόληθνπ Παιαηνιόγνπ), ζε πεξίνδν θξίζεο γηα ηελ απηνθξαηνξία, ε νπνία αληηκεησπίδεη ηεξάζηηα νηθνλνκηθά πξνβιήκαηα, ελώ ηα ζύλνξά ηεο απεηινύληαη από δηάθνξεο πιεπξέο ρσξίο λα ππάξρεη αμηόκαρνο βπδαληηλόο ζηξαηόο λα ηα ππεξαζπίζεη. Οη καζεηέο παίξλνπλ ξόινπο πξέζβεσλ δηαθόξσλ εζλνηήησλ (Βέλεηνη, Γελνπάηεο, Λαηίλνη ηνπ θξαηηδίνπ ησλ Μνκθεξαηηθώλ, έξβνη, Καηαιαλνί), νη νπνίεο ζρεηίδνληαη κε θάπνην ηξόπν κε ηνλ απηνθξάηνξα Αλδξόληθν θαη ηελ ηζηνξία ηεο Βπδαληηλήο Απηνθξαηνξίαο. Οη Βελεηνί θαη νη Γελνπάηεο αληαγσλίδνληαη γηα ηνλ έιεγρν ηνπ εκπνξίνπ ζην Αηγαίν θαηαθεύγνληαο ζπρλά γηα δηαηηεζία ζηνλ απηνθξάηνξα, νη Λαηίλνη άξρνληεο - απόγνλνη ηνπ «βαζηιηά ηεο Θεζζαινλίθεο» επί Φξαγθνθξαηίαο, Βνληθάηηνπ Μνκθεξαηηθνύ- δηεθδηθνύλ ζπλερώο ηελ δηαθπβέξλεζε ηεο Θεζζαινλίθεο, νη έξβνη -κε ηνλ ηζρπξόηαην λέν εγεκόλα ηνπο ηέθαλν Μηινύηηλ- δηεθδηθνύλ δπλακηθά πξόζβαζε ζην Αηγαίν κέζσ Θεζζαινλίθεο, ζπληζηώληαο κόληκε απεηιή ζηα βόξεηα ζύλνξα, νη Καηαιαλνί -ράξε ζηνλ επθπέζηαην εγέηε ηνπο Ρνγήξν Νηε Φιόξαπνηεινύλ ην ηθαλόηεξν ζώκα κηζζνθόξσλ ηεο επνρήο, ηνπο νπνίνπο έρεη ηεξάζηηα αλάγθε ε απηνθξαηνξία γηα ηελ πξνάζπηζε ησλ ζπλόξσλ ηνπο θαη ηδηαίηεξα ησλ αλαηνιηθώλ. Ζ δξάζε μεθηλά κε ηνπο πξέζβεηο λα θηάλνπλ ζηε Θεζζαινλίθε αληαπνθξηλόκελνη όινη ζε κία πξόζθιεζε γηα έλαλ μερσξηζηό γάκν! Ο απηνθξάηνξαο Αλδξόληθνο Παιαηνιόγνο ή Κνκλελόο παληξεύεηαη ηελ Ηνιάλδε, πξηγθίπηζζα ηνπ Βαζηιείνπ ησλ Μνκθεξαηηθώλ θαη ε γακήιηα ηειεηή, ε νπνία ζα πξαγκαηνπνηεζεί ζηε Θεζζαινλίθε, ηνπνζεηείηαη ρξνλνινγηθά ζην πιαίζην ηνπ ενξηαζκνύ ησλ «Γεκεηξίσλ». Έηζη νη πξέζβεηο ζα έρνπλ παξάιιεια ηελ επθαηξία λα ζπλάςνπλ πνιηηηθέο, ζηξαηησηηθέο αιιά θαη εκπνξηθέο ζπκθσλίεο. Σνπο πξέζβεηο θαισζνξίδνπλ κε όιεο ηηο ηηκέο ζηε δπηηθή είζνδν ηεο πόιεο, ζηε Υξπζή Πύιε, θαη αλαιακβάλνπλ λα ζπλνδέςνπλ ζε όιε ηε δηάξθεηα ηεο παξακνλήο ηνπο νη Θεόδσξνο Μεηνρίηεο θαη Γεώξγηνο Αθξνπνιίηεο, ππνπξγνί ηνπ Αλδξόληθνπ θαη επίζεκνη εθπξόζσπνί ηνπ (ηνπο ζρεηηθνύο ξόινπο ελζαξθώλνπλ νη εκςπρσηέο). Σν πξώην πνπ θάλεη εληύπσζε ζηνπο λεναθηρζέληεο είλαη ην πιήζνο ησλ εκπόξσλ πνπ είλαη καδεκέλν ζην ρώξν απηό εθηόο ησλ ηεηρώλ, ην νπνίν, όπσο εμεγεί ν επί ησλ νηθνλνκηθώλ Θεόδσξνο, ζπλδέεηαη κε ηελ εκπνξηθή-νηθνλνκηθή δηάζηαζε ησλ «Γεκεηξίσλ» (εκπνξνπαλήγπξηο εβδνκαδηαίαο δηάξθεηαο). Οη επίζεκνη πξνζθεθιεκέλνη νδεγνύληαη κέζσ ηεο Μεγάιεο Λεσθόξνπ (λπλ νδόο Δγλαηία) πξνο ην θέληξν ηεο πόιεο, ζην Ναό ηνπ Αγίνπ Γεκεηξίνπ, όπνπ παξάιιεια ιακβάλνπλ ρώξα νη ζξεζθεπηηθνί ενξηαζκνί ησλ Γεκεηξίσλ πξνο ηηκήλ ηνπ πνιηνύρνπ ηεο Θεζζαινλίθεο. Φηάλνληαο ζην ζεκείν πνπ πξέπεη λα ζηξίςνπλ πξνο βνξξά (λπλ πιαηεία Αξηζηνηέινπο) ηελ πξνζνρή ησλ Λαηίλσλ «ηξαβά» έλαο ζηαπξόζρεκνο θαηαθόθθηλνο λαόο (ε Παλαγία Υαιθέσλ), ηνλ νπνίν, όπσο ζπκάηαη θάπνηνο από απηνύο έθηηζε ην 1028 ν καθξηλόο ηνπ ζπγγελήο Υξηζηόθνξνο Καηεπάλσ ηεο Λνγγνβαξδίαο γηα ηελ πξνζηαζία ησλ ραιθνπξγώλ ηεο πεξηνρήο, γεγνλόο πνπ επηβεβαηώλεηαη από ηελ θηεηνξηθή επηγξαθή πνπ δηαβάδνπλ ζην ππέξζπξν. Οη κηθξέο όκσο θαζπζηεξήζεηο ζηελ παλήγπξε θαη ηελ Παλαγία Υαιθέσλ ζα θνζηίζνπλ ζε όινπο ηνπο πξέζβεηο, θαζώο ράλνπλ ηελ πξόδξνκε ηειεηή θαη ηελ έλαξμε ηεο ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

7 2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/ κεγάιεο ιηηαλείαο πνπ έρεη ήδε μεθηλήζεη από ην λαό ηνπ πνιηνύρνπ. Γεδνκέλνπ όηη σο επίζεκνη δελ κπνξνύλ λα εηζέιζνπλ ζηελ πνκπή, παξά κόλν ζε κηα από ηηο κεγάιεο ζηάζεηο ηεο, νη επίζεκνη ζπλνδνί ηνπο Θεόδσξνο θαη Γεώξγηνο πξνηείλνπλ δηπισκαηηθά λα απνιαύζνπλ ζηηγκέο ραιάξσζεο ζην βπδαληηλό ινπηξό ηνπ εγθαηαιειεηκκέλνπ πιένλ Φόξνπκ (Αξραία Αγνξά), ην νπνίν θαη πξάηηνπλ κε αλαθνύθηζε. Οη Βελεηνί δελ ράλνπλ επθαηξία λα ππελζπκίζνπλ ζηνπο άιινπο όηη ηα ζαπνύληα πνπ ρξεζηκνπνηνύλ απνηεινύλ δηθό ηνπο κνλνπώιην, πξνθαιώληαο όκσο ηελ κήλη ησλ αληαγσληζηώλ ηνπο Γελνπαηώλ. Έηνηκνη πιένλ γηα ηελ έληαμε ηνπο ζηελ επίζεκε πνκπή, ζπεύδνπλ ζην λαό, ζηαζκό θαηά παξάδνζε ηεο ιηηαλείαο (Αρεηξνπνίεηνο), δξάηηνληαο ηελ επθαηξία λα ζαπκάζνπλ ηε κνλαδηθή απηή εθθιεζία, έλα από ηα πην παιηά δείγκαηα ζξεζθεπηηθήο αξρηηεθηνληθήο ηεο πόιεο. Αθνινπζώληαο πιένλ ηελ ππόινηπε πνκπή νδεγνύληαη ζηνλ Άγην Γεκήηξην θαη παξαθνινπζνύλ ηε δνμνινγία αλάκεζα ζε πιήζνο επηζήκσλ αιιά θαη απιώλ πηζηώλ από όιν ησλ θόζκν. Ζ ιήμε ησλ ενξηαζκώλ ζεκαίλεη γηα ηνπο πξέζβεηο ηελ ώξα πνπ ν απηνθξάηνξαο Αλδξόληθνο (ξόινο πνπ ελζαξθώλεηαη από εκςπρσηή) ζα ηνπο παξαρσξήζεη νιηγόιεπηε αθξόαζε γηα ηα πνιηηηθά ηνπο αηηήκαηα. Οη Βελεηνί θαη νη Γελνπάηεο αληαγσλίδνληαη γηα ηελ «εύλνηα» ηνπ απηνθξάηνξα απνζπώληαο ν θαζέλαο μερσξηζηά κηα δηπισκαηηθή απάληεζε, νη έξβνη, κε κηα ππνθξππηόκελε απεηιή, πξνβάιινπλ ηα αηηήκαηα ηνπο (ζηα νπνία έκειε λα αληαπνθξηζεί ν Αλδξόληθνο 5 ρξόληα κεηά, παληξεύνληαο ηελ 5ρξνλε θόξε ηνπ κε ηνλ ηέθαλν Μηινύηηλ), νη Καηαιαλνί κηζζνθόξνη δεηνύλ αύμεζε γηα λα ζπλερίζνπλ ην έξγν ηνπο, ελώ νη Λαηίλνη, ζπγγελείο ηεο λύθεο, πξνζπαζνύλ λα απνζπάζνπλ από ηνλ απηνθξάηνξα-γακπξό ηελ ππόζρεζε όηη ε Ηνιάλδε θαη νη απόγνλνί ηεο ζα θέξνπλ ηνλ ηίηιν ηνπ «βαζηιηά ηεο Θεζζαινλίθεο» (ηνλ νπνίνλ ηειηθά ν Αλδξόληθνο δελ παξαρώξεζε πνηέ). Από ηελ πηεζηηθή θαηάζηαζε ζώδεη ηνλ απηνθξάηνξα ν ηειεηάξρεο, πνπ ηνλ ελεκεξώλεη όηη όια είλαη έηνηκα γηα ην γάκν θαη ε ώξα έρεη ζεκάλεη γηα λα εηνηκαζηεί ν γακπξόο θαη λα πξνζέιζεη ζηελ εθθιεζία, όπνπ ζα ηειεζηεί ην κπζηήξην, ε νπνία δελ είλαη άιιε από ηελ Αγία νθία, πνπ κηκνύκελε αξρηηεθηνληθά ηελ νκώλπκε ηεο βαζηιεύνπζαο είλαη δηθαησκαηηθά ε Μεηξόπνιε ηεο Θεζζαινλίθεο. Ο Αλδξόληθνο αλαρσξεί, ελώ ν ππνπξγόο νηθνλνκηθώλ Θεόδσξνο Μεηνρίηεο πξνβαίλεη ζε ζύληνκεο νηθνλνκηθέο θαη εκπνξηθέο δηαβνπιεύζεηο κε ηνπο επίζεκνπο πξνζθεθιεκέλνπο. Έρνληαο ηθαλνπνηήζεη ζε κεγάιν βαζκό ηα αηηήκαηα ηνπο νη πξέζβεηο ζπεύδνπλ ζηελ Αγία νθία γηα ην ηειεπηαίν κέξνο ηεο απνζηνιήο ηνπο: λα παξαζηνύλ ζην κεγαιύηεξν θνζκηθό-πνιηηηθό γεγνλόο ηεο επνρήο, ην γάκν ηνπ βπδαληηλνύ απηνθξάηνξα κε κηα απόγνλν ησλ Λαηίλσλ, ν νπνίνο ηειείηαη κε κεγάιε ιακπξόηεηα. Μεηά ηελ ηειεηή είλαη πιένλ έηνηκνη λα επηζηξέςνπλ ζηηο παηξίδεο ηνπο, κέζσ μεξάο (δηακέζνπ ηεο Υξπζήο Πύιεο) ή ζαιάζζεο (από ην ιηκάλη ηνπ Μεγάινπ Κσλζηαληίλνπ), γεκάηνη εκπεηξίεο. 3.4 Γξαζηεξηόηεηεο Όπσο πξναλαθέξζεθε, γηα ηελ δηεπθόιπλζε ηνπ ειέγρνπ θαηαλόεζεο θαη αθνκνίσζεο ηεο ηζηνξηθήο γλώζεο θαη «αλάγλσζεο» ησλ κλεκείσλ δένλ είλαη λα ζρεδηαζηνύλ επηπιένλ πνηθίιεο δξαζηεξηόηεηεο-αζθήζεηο ζε έληππε θαη ςεθηαθή κνξθή, όπσο έγηλε θαη ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε. Αμηνπνηνύληαη ινγηζκηθά, όπσο ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

8 ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 192 ην Hot Potatoes, ην Demo-Builder θαη ην Quiz Builder. ην Hot Potatoes δεκηνπξγνύληαη δξαζηεξηόηεηεο αληηζηνίρεζεο (εηθόλσλ ή θαη ιέμεσλ), ζπκπιήξσζεο θελώλ, πνιιαπιώλ επηινγώλ, ζηαπξνιέμνπ θ.α. θαη ζην Quiz Builder πνπ ζπλδπάδνπλ αζθήζεηο ζσζηνύ-ιάζνπο, αληηζηνίρεζεο, πνιιαπιώλ επηινγώλ (κε κία ζσζηή απάληεζε ή πνιιέο ζσζηέο), εληνπηζκνύ ζέζεο ζε ζρεδηάγξακκα. Σέινο, κε ην Demo Builder «ζηήλεηαη» έλα βίληεν, κε ηε ξνή ηνπ ηζηνξηθνύ ζελαξίνπ, ζην νπνίν δίλνληαη ηξηζδηάζηαηεο αλαπαξαζηάζεηο κλεκείσλ θαη ηίζεληαη εξσηήζεηο δηαθόξσλ ηύπσλ ρξεζηκνπνηώληαο δηάθνξα εξγαιεία θαη εθέ. Βάζεη πξόζθαησλ εξεπλώλ απνδεηθλύεηαη όηη, ε κάζεζε είλαη πην απνηειεζκαηηθή γλσζηηθά, όηαλ ζηεξίδεηαη ζε ηέηνηνπ ηύπνπ «παηρλίδηα»-δξαζηεξηόηεηεο ζρεδηαζκέλα κε ΣΠΔ, (Stansfield, 2010). ε έλα επόκελν ζηάδην, νη δηάθνξεο δξαζηεξηόηεηεο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζα κπνξνύζαλ λα ιάβνπλ ηε κνξθή ςεθηαθώλ παηρληδηώλ, ηα νπνία άιισζηε ζπληζηνύλ δπλακηθά πεξηβάιινληα κάζεζεο, θαιιηεξγώληαο ζην ρξήζηε δεμηόηεηεο, νη νπνίεο ηνπ δίλνπλ ηε δπλαηόηεηα λα έρεη ηνλ έιεγρν ηεο εξκελεπηηθήο δηαδηθαζίαο ζε ζέκαηα ηζηνξίαο θαη πνιηηηζκνύ (Οηθνλόκνπ, 2004). 3.5 Αμηνιόγεζε Σν πξόγξακκα έρεη εθαξκνζζεί πηινηηθά ζε ζρνιεία ηεο Θεζζαινλίθεο. Γηα ηελ αξηηόηεξε ιεηηνπξγία ηνπ θξίζεθε απαξαίηεηε ζε πξώηε θάζε ε πξνθαηαξθηηθή θαη δηακνξθσηηθή αμηνιόγεζε (Νηθνλάλνπ, 2009), ε νπνία βξίζθεηαη ζε εμέιημε. Καζνξηζηηθήο ζεκαζίαο όκσο γηα ηνλ εκπινπηηζκό θαη ηελ πεξαηηέξσ βειηίσζή ηνπ ζεσξείηαη θαη ε νιηθή αμηνιόγεζε ηνπ από εθπαηδεπηηθνύο θαη καζεηέο, πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζεη λα πξνζθέξεη κηα θαηλνηόκν «καζεζηαθή εκπεηξία» πξνζέγγηζεο ηνπ παξειζόληνο (Φνπξιίγθα, 2008). ηα άκεζα ζρέδηα ησλ επηζηεκνληθά ππεύζπλσλ είλαη ε δεκηνπξγία DVD κε ην πιηθό πξνο δηάζεζε ζε εθπαηδεπηηθνύο θνξείο. 4. Σπκπεξάζκαηα Καηέζηε πιένλ ζαθέο όηη κέζσ ησλ δηαθόξσλ κνπζεηνπαηδαγσγηθώλ δξάζεσλ, ζηηο νπνίεο εληάζζεηαη θαη ην πξόγξακκα «πξόζθιεζε ζε γάκν απηνθξαηνξηθό ζηε Βπδαληηλή Θεζζαινλίθε», ε κάζεζε γίλεηαη αληηιεπηή «σο δεκηνπξγηθόο δηάινγνο θαη όρη σο κηα παζεηηθή κεηάδνζε γλώζεο», κε ηνπο πνιηηηζηηθνύο θνξείο-ζρεδηαζηέο ησλ πξνγξακκάησλ λα θξαηνύλ πιένλ ην «ξόιν ηνπ πξνλνκηνύρνπ ζπκκέηνρνπ θαη όρη ηνπ απόιπηνπ εηδηθνύ» (Μπνύληα, 2010). Σν ελ ιόγσ εθπαηδεπηηθό πξόγξακκα παξέρεη ηε δπλαηόηεηα ζε καζεηέο από όιε ηελ Διιάδα λα εμνηθεησζνύλ κε ηελ ηζηνξία θαη ηα κλεκεία ηεο «Μεγάιεο θαη Δπδαίκνλνο» θαηά ηνπο βπδαληηλνύο ρξόλνπο Θεζζαινλίθεο, ελώ γηα ηνπο καζεηέο ηεο ίδηαο ηεο πόιεο απμάλεη επηπιένλ ην ελδηαθέξνλ ηνπο γηα ηελ «Σνπηθή Ηζηνξία». Ζ θαηλνηνκία ηνπ ζπλίζηαηαη αθελόο ζηελ επηινγή ηνπ ζέκαηνο (κηαο ζπλνιηθήο πξνζέγγηζεο ησλ βπδαληηλώλ κλεκείσλ) θαη αθεηέξνπ ζην γεγνλόο όηη, ράξε ζηελ επηζηξάηεπζε ησλ ΣΠΔ θαη ην πξνζεθηηθό ηνπο «πάληξεκα» κε ην ηζηνξηθό ζελάξην, ην πξόγξακκα δύλαηαη λα πινπνηεζεί ρσξίο ηελ παξακηθξή κεηαθίλεζε ησλ καζεηώλ από ηελ πόιε ή ην ζρνιείν. Παξάιιεια δε, απνηειεί έλαπζκα γηα ηελ πξόθιεζε ελδηαθέξνληνο θαη επίζθεςεο ζηα ζπγθεθξηκέλα κλεκεία. ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ

9 2 ν ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΠΑΣΡΑ 28-30/4/ Βιβλιογραφία Αλαζηαζηάδεο, Π. (2000). Σηον αιώνα ηηρ Πληποθοπίαρ-Πποζεγγίζονηαρ ηη νέα τηθιακή εποσή. Αζήλα: Νέα ύλνξα-ληβάλεο. Αλαζηαζηάδεο, Π. (2005). Νέεο Σερλνινγίεο θαη εμαδ ζηελ Τπεξεζία ηεο δηα βίνπ κάζεζεο. ην Α. Ληνλαξάθεο (επηκ.), Ππακηικά 3ος Σςνεδπίος για ηην «ΑεξΑΔ. Δκπαίδεςζη-Παιδαγυγικέρ και Τεσνολογικέρ Δθαπμογέρ», , Πάηξα. Αλησλίνπ, Α., Λπθνπξέληδνπ, Η. & Λέπνπξαο, Γ. (2010). Πξνζαξκόδνληαο εθπαηδεπηηθέο εθαξκνγέο γηα κνπζεία. ην Α. Σδηκνγηάλλεο (επηκ.), «ΤΠΔ ζηην εκπαίδεςζη», Πξαθηηθά 7 νπ πλεδξίνπ, , Κόξηλζνο. Γηαλλνύηζνπ, Ν. & Αβνύξεο, Ν. (2010). Ζ ηερλνινγία, ηα κνπζεία, ε κάζεζε, ε αθήγεζε θαη ην παηρλίδη. ην Α. Σδηκνγηάλλεο (επηκ.), «ΤΠΔ ζηην εκπαίδεςζη», Πξαθηηθά 7 νπ πλεδξίνπ, , Κόξηλζνο. Εάρνπ-Καιθνύλνπ, Π. (2006). ICOM θαη Μνπζεηνπαηδαγσγηθή. ην «Ζ ηέσνη και πολιηιζμόρ υρ εςέλικηο πεδίο διαθεμαηικών πποζεγγίζευν», Πξαθηηθά επηζηεκνληθήο δηεκεξίδαο, Ρέζπκλν. Hawkey, R. (2004). Learning with digital technologies in Museums, Science Centres and Galleries, Future Lab Series, R.9, ζηελ ηζηνζειίδα (last visited 16/7/2010): Review.pdf. Καξαζαββίδεο, Ζ. (2006). Ζ πξόθιεζε ηνπ ςεθηαθνύ πιηθνύ γηα ηελ πξσηνβάζκηα εθπαίδεπζε. ην Παλειιήλην πλέδξην «Ψηθιακό Δκπαιδεςηικό Υλικό: Εηηήμαηα δημιοςπγίαρ, διδακηικήρ σπήζηρ και αξιολόγηζηρ», , Βόινο. Κνπζηνπξάθεο, Γ. & Παλαγησηαθόπνπινο, Υ. (2010). Οδεύνληαο πξνο ην λέν ζρνιείν ησλ ΣΠΔ Μηα δηεπηζηεκνληθή πξνζέγγηζε. ην Α. Σδηκνγηάλλεο (επηκ.), «ΤΠΔ ζηην εκπαίδεςζη», Πξαθηηθά 7 νπ πλεδξίνπ, , Κόξηλζνο. Λενληζίλεο, Γ. (2002). Σν κνπζείν ζην πιαίζην ηεο Γηδαθηηθήο ηεο Γεληθήο θαη ηεο Σνπηθήο Ηζηνξίαο. ην Γ. Κόθθηλνο & Δ. Αιεμάθε (επηκ.), Γιεπιζηημονικέρ πποζεγγίζειρ ζηη μοςζειακή αγυγή, , Αζήλα: Μεηαίρκην Μαθξάθεο, Β. (2000). Υπεπμέζα ζηην εκπαίδεςζη κοινυνικο-εποικοδομιζηική πποζέγγιζη. Αζήλα: Δθδόζεηο Μεηαίρκην. Μπήηξνο, Η., Γεκεηξόπνπινο, Λ., Βξέιιεο, Η., Βέξα, Μ., ηληόξεο, Υ. & Αβνύξεο, Ν. (2010). Μαζαίλνληαο ζε εηθνληθά κνπζεία. ην Α. Σδηκνγηάλλεο (επηκ.), «ΤΠΔ ζηην εκπαίδεςζη», Πξαθηηθά 7 νπ πλεδξίνπ, , Κόξηλζνο. Μπνύληα, Α. (2010). Μνπζεία, κάζεζε θαη λέεο ηερλνινγίεο. ην Α. Σδηκνγηάλλεο (επηκ.), «ΤΠΔ ζηην εκπαίδεςζη», Πξαθηηθά 7 νπ πλεδξίνπ, , Κόξηλζνο. Μπνύληα, Α., Οηθνλόκνπ, Μ., & Πηηζηάβα, Δ. (2010). Ζ ρξήζε ΝΣ ζε κνπζεηαθά εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα. ην Μπ. Βέκε & Δη. Νάθνπ (επηκ.), Μοςζεία και Δκπαίδεςζη, , Αζήλα: Νήζνο. Νάθνπ, Δη. (2002). Σν επηζηεκνινγηθό ππόβαζξν ηεο ζρέζεο κνπζείνπ, εθπαίδεπζεο θαη Ηζηνξίαο. ην Γ. Κόθθηλνο & Δ. Αιεμάθε (επηκ.), Γιεπιζηημονικέρ πποζεγγίζειρ ζηη μοςζειακή αγυγή, , Αζήλα: Μεηαίρκην. Νηθνλάλνπ, Ν. (2009). Μοςζειοπαιδαγυγική. Από ηη θευπία ζηην ππάξη, εηξά Μνπζεηαθέο πνπδέο, Αζήλα: Παηάθεο. ΔΝΣΑΞΖ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΩΝ ΣΠΔ ΣΖΝ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΓΗΑΓΗΚΑΗΑ

10 ΠΡΑΚΣΗΚΑ ΤΝΔΓΡΗΟΤ 194 Νηθνλάλνπ, Ν. & Καζβίθεο, Κ. (2008). Δθπαηδεπηηθά Σαμίδηα ζην ρξόλν. ην Ν.Νηθνλάλνπ & Καζβίθεο, Κ. (επηκ.), Δκπαιδεςηικά ηαξίδια ζηο σπόνο. Δμπειπίερ και επμηνείερ ηος παπελθόνηορ, Μνπζεηαθέο πνπδέο, 10-29, Αζήλα: Παηάθεο. Νηξελνγηάλλε, E. (2010). Σν «λέν ζρνιείν» θαη ν ξόινο ησλ ΣΠΔ σο θνξέσλ παηδαγσγηθήο κεηαξξύζκηζεο. ην Α. Σδηκνγηάλλεο (επηκ.), «ΤΠΔ ζηην εκπαίδεςζη», Πξαθηηθά 7 νπ πλεδξίνπ, , Κόξηλζνο. Οηθνλόκνπ, Μ. (2004). Νέεο ηερλνινγίεο θαη κνπζεία Μοςζειολογία, 1, Σκήκα Πνιηηηζηηθήο Σερλνινγίαο θαη Δπηθνηλσλίαο, Παλεπηζηήκην Αηγαίνπ. Παγγέ, Σδ. & Κπξηαδή, Μ. (1998). Οη ΝΣ ζηελ Δθπαίδεπζε. ηελ 1ε Παλεπεηξσηηθή Ζκεξίδα. Ησάλληλα, Μάηνο Πατδεο, Ν. (2002). Σαμηδεύνληαο ζην ρξόλν κε ην Πξόγξακκα Μειίλα, ην Γ. Κόθθηλνο & Δ. Αιεμάθε (επηκ.), Γιεπιζηημονικέρ πποζεγγίζειρ ζηη μοςζειακή αγυγή, , Αζήλα: Μεηαίρκην Παλζειελάο, Γ. & Κόκεο, Β. (2008). Πξσηνβνπιίεο ρξήζεο εθπαηδεπηηθνύ ινγηζκηθνύ από ηνπο καζεηέο. ην 4ν πλέδξην «Γιδακηικήρ ηηρ Πληποθοπικήρ», Πάηξα. Ράπηεο, Α. & Ράπηε, Α. (2003). Μάθηζη και Γιδαζκαλία ζηην εποσή ηηρ πληποθοπίαρ-ολική Πποζέγγιζη. Σόκνο Α. Αζήλα: Ράπηε. Selwyn, N. (2010). School 2.0 rethinking the future of the schools in the digital age. ην Α. Σδηκνγηάλλεο (επηκ.), «ΤΠΔ ζηην εκπαίδεςζη», Πξαθηηθά 7 νπ πλεδξίνπ, 13-30, Κόξηλζνο. ηληόξεο, Υ., Γηαλλνύηζνπ, Ν., ηόηθα, Ν. & Αβνύξεο, Ν. (2010). Πιαίζην αμηνιόγεζεο ρώξν-επαίζζεησλ παηρληδηώλ κε ζηόρν ηε κάζεζε ζε ρώξνπο πνιηηηζκνύ. ην Α. Σδηκνγηάλλεο (επηκ.), «ΤΠΔ ζηην εκπαίδεςζη», Πξαθηηθά 7 νπ πλεδξίνπ, , Κόξηλζνο. νινκσλίδνπ, Υ. (2001). Σύγσπονη Δκπαιδεςηική Τεσνολογία- Υπολογιζηέρ και Μάθηζη ζηην Κοινυνία ηηρ Γνώζηρ. Θεζζαινλίθε: Κώδηθαο. Stansfield, M. (2010). Computergames and interactive technologies in education, ην Α. Σδηκνγηάλλεο (επηκ.), «ΤΠΔ ζηην εκπαίδεςζη», Πξαθηηθά 7 νπ πλεδξίνπ, 41-50, Κόξηλζνο. ηαρηέαο, Υ. (2002). Πληποθοπική ζηην Δκπαίδεςζη. Αζήλα: Σππσζήησ. Σδαβάξα, Α. & Κόκεο, Β. (2010). Ζ ελζσκάησζε ηεο Παηδαγσγηθήο Γλώζεο ζην ζρεδηαζκό δξαζηεξηνηήησλ κε ΣΠΔ. ην Α. Σδηκνγηάλλεο (επηκ.), «ΤΠΔ ζηην εκπαίδεςζη», Πξαθηηθά 7 νπ πλεδξίνπ, , Κόξηλζνο. Σζέπαο,. & Κνινβόο, Υ. (2005). Γηδαθηηθή πξνζέγγηζε ηεο Σνπηθήο Ηζηνξίαο, αμηνπνηώληαο ηηο λέεο ηερλνινγίεο. ην Μ. Ησζεθίδνπ & Ν. Σδηκόπνπινο (επηκ.), «ΤΠΔ ζηην Δκπαίδεςζη», Πξαθηηθά 2νπ πλεδξίνπ, , ύξνο Φνπξιίγθα, Δ., Καζβίθεο, Κ., Νηθνλάλνπ, Ν., Γαβξηειίδνπ, Η. (2002). Μνπζεηαθή Δθπαίδεπζε θαη Αξραηνινγία., Απσαιολογία, 85(Β), Φνπξιίγθα, Δ. (2008), Αληρλεύνληαο ην παξειζόλ ζην ΜΒΠ. ην Ν.Νηθνλάλνπ & Καζβίθεο, Κ. (επηκ.), Δκπαιδεςηικά ηαξίδια ζηο σπόνο. Δμπειπίερ και επμηνείερ ηος παπελθόνηορ, εηξά Μνπζεηαθέο πνπδέο, , Αζήλα: Παηάθεο Υαηδεαζιάλε, Κ. (1991). Α Δθνξεία πξντζηνξηθώλ θαη θιαζηθώλ αξραηνηήησλ- Δθπαηδεπηηθέο Μνπζεηνζθεπέο, Απσαιολογία, 38, ΜΔΡΟ Α ΔΡΔΤΝΖΣΗΚΔ ΑΝΑΚΟΗΝΩΔΗ