ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ

Transcript

1 ΔΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΓΙΣΡΙΑΚΟ ΠΑΝΔΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΥΟΛΗ: ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΚΩΝ ΔΠΙΣΗΜΩΝ ΣΜΗΜΑ: ΝΟΜΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΝΣΑΓΜΑΣΙΚΟ ΓΙΚΑΙΟ ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΚΑΘΗΓΗΣΗ: θνο ΑΝΓΡΔΑ Γ. ΓΗΜΗΣΡΟΠΟΤΛΟ ΟΝΟΜΑ: ΜΗΝΟΓΩΡΑ ΜΑΡΓΔΛΛΟΤ Α.Μ. : ΔΞΑΜΗΝΟ: A ΘΔΜΑ ΔΡΓΑΙΑ: Η ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΩΝ ΝΟΜΩΝ

2 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ ΔΙΑΓΩΓΗ...ζει.3 1. Η λνκνζεηηθή ιεηηνπξγία θαη ε έλλνηα ηνπ λφκνπ...ζει Οη θνξείο άζθεζεο ηεο λνκνζεηηθήο ιεηηνπξγίαο..ζει Οη ζρεκαηηζκνί ηεο Βνπιήο...ζει Ο Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο.ζει Η λνκνζεηηθή ιεηηνπξγία...ζει Α. Η ηαθηηθή δηαδηθαζία...ζει α. ΠΡΩΣΟ ΣΑΓΙΟ ΝΟΜΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ: Η λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία ζει β. ΓΔΤΣΔΡΟ ΣΑΓΙΟ ΝΟΜΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ: Η επεμεξγαζία, ε ζπδήηεζε θαη ε ςήθηζε ησλ λφκσλ...ζει Β. πλνπηηθέο δηαδηθαζίεο.ζει.14 5Γ. Δηδηθέο δηαδηθαζίεο ζει.14 γ. ΣΡΙΣΟ ΣΑΓΙΟ ΝΟΜΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ: Η uno actu έθδνζε θαη δεκνζίεπζε ησλ λφκσλ.ζει Οη δεκνςεθηζκαηηθνί λφκνη...ζει ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΔ ζει. 18 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ζει.19

3 ΔΙΑΓΩΓΗ Η παξαγσγή ησλ λφκσλ είλαη κηα δηαδηθαζία ε νπνία αθελφο πεξηιακβάλεη δχν επηκέξνπο ζηάδηα ηελ ςήθηζε θαη ηελ uno actu έθδνζε θαη δεκνζίεπζε ησλ λφκσλ θαη αθεηέξνπ πξνβιέπεηαη θαηά θχξην ιφγν απφ ηα άξζξα 42 θαη ηνπ ζπληάγκαηνο. ηελ παξνχζα εξγαζία ζα κειεηεζεί εθηελψο ην λνκνζεηηθφ έξγν πνπ θαιείηαη λα ηειέζεη ε Βνπιή, αθνχ εμεηαζζνχλ ζε πξψην επίπεδν θαζέλα απφ ηα δχν πξναλαθεξζέληα ζηάδηα πνπ ζπλζέηνπλ ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ησλ λφκσλ. Η λνκνπαξαγσγηθή δηαδηθαζία είλαη κία δπζρεξήο θαη ζχλζεηε δηαδηθαζία, σζηφζν ελδηαθέξνπζα θαη αμίδεη λα δνζεί ηδηαίηεξε έκθαζε ζηα πξνβιήκαηα πνπ αλαθχπηνπλ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο παξαγσγήο ησλ λφκσλ. Έηζη ε εξγαζία δνκείηαη θαηά ηνλ αθφινπζν ηξφπν: Καηαξράο, πξνζεγγίδεηαη ε έλλνηα ηεο λνκνζεηηθήο ιεηηνπξγίαο κε ηελ έλλνηα πνπ απνθηά ζηελ πξψηε παξάγξαθν ηνπ άξζξνπ 26 ηνπ ζπληάγκαηνο θαζψο θαη ε έλλνηα ηνπ λφκνπ. Δλ ζπλερεία, παξνπζηάδνληαη νη θνξείο άζθεζεο ηεο λνκνζεηηθήο ιεηηνπξγίαο θαη νη ζρεκαηηζκνί πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί απφ ηε Βνπιή πξνο απηή ηελ θαηεχζπλζε. Καηφπηλ, γίλεηαη αλαθνξά ζηνλ θαλνληζκφ ηεο Βνπιήο θαη χζηεξα αλαιχεηαη δηεμνδηθφηεξα ην λνκνζεηηθφ έξγν ηεο Βνπιήο. Δλ θαηαθιείδη, παξνπζηάδνληαη επίζεο επί γξακκαηηθά νη δεκνςεθηζκαηηθνί λφκνη.

4 1 Η λνκνζεηηθή ιεηηνπξγία θαη ε έλλνηα ηνπ λφκνπ χκθσλα κε ην άξζξν 26 παξ. 1 ε λνκνζεηηθή ιεηηνπξγία αζθείηαη απφ ηε Βνπιή θαη ηνλ Πξφεδξν ηεο δεκνθξαηίαο. ε απηά ηα φξγαλα έρεη αλαηεζεί ε ζέζπηζε πξσηεπφλησλ θαλφλσλ δηθαίνπ, δειαδή θαλφλσλ νη νπνίνη εκθαλίδνληαη γηα πξψηε θνξά θαη πνπ είηε δηεπζεηνχλ έλα αληηθείκελν ην νπνίν δε ξπζκίδεηαη απφ άιιν ππνζπληαγκαηηθφ θαλφλα, είηε ηξνπνπνηνχλ ή θαηαξγνχλ πξνγελέζηεξεο ξπζκίζεηο, απνβιέπνληαο ζηε βειηίσζε ηνπ δηθαηηθνχ ζπζηήκαηνο. Η άζθεζε ηεο λνκνζεηηθήο ιεηηνπξγίαο γίλεηαη σο επί ηνλ πιείζηνλ κε ηε κνξθή ηππηθψλ λφκσλ, νη νπνίνη ςεθίδνληαη απφ ηελ Οινκέιεηα ηεο Βνπιήο ή ην ηκήκα ησλ δηαθνπήο ησλ εξγαζηψλ ή αθφκε θαη απφ ηε Γηαξθή Κνηλνβνπιεπηηθή Δπηηξνπή φπσο νξίδεηαη ζην άξζξν 72 ηνπ ζπληάγκαηνο. Νφκνο είλαη ην εηδηθά πξνζδηνξηδφκελν ζε έλα ή πεξηζζφηεξα ζέκαηα αλαθεξφκελν ζχλνιν θαλφλσλ δηθαίνπ, ην νπνίν έρεη ςεθηζζεί απφ ηε Βνπιή θαη έρεη εθδνζεί θαη δεκνζηεπηεί ζχκθσλα κε ηελ απφ ην ζχληαγκα πξνβιεπφκελε δηαδηθαζία. Ο φξνο λφκνο απνηειεί ηερληθφ λνκηθφ φξν (terminus technicus) θαη πξνεξρφκελνο απφ ην ξήκα λέκσ πνπ ζεκαίλεη θάζε ηη πνπ έρεη απνλεκεζεί, θαηέρεη ηε κεζαία ζέζε ζηελ ηεξαξρία ηεο έλλνκεο ηάμεο κε ηνπο ζπληαγκαηηθνχο θαλφλεο λα πξνεγνχληαη θαη ηνπο θαλφλεο πνπ πεξηέρνληαη ζηηο θαλνληζηηθέο πξάμεηο λα έπνληαη απηνχ. Κχξην φξγαλν παξαγσγήο ηνπ λφκνπ είλαη αζθαιψο ε Βνπιή. Πεξηερφκελν ηνπ λφκνπ κπνξεί λα είλαη νηηδήπνηε, δειαδή νη δηαηάμεηο ηνπ κπνξνχλ λα ξπζκίδνπλ πνιηηηθά, θνηλσληθά ή θαη νηθνλνκηθά ζέκαηα. ε θάζε πεξίπησζε πάλησο ε ξχζκηζή ηνπ ζα πξέπεη λα είλαη γεληθή θαη αθεξεκέλε. Δμαίξεζε ζε απηφ απνηεινχλ νη αηνκηθνί λφκνη θαζψο θαη νη λφκνη-κέηξα ησλ νπνίσλ ην πεξηερφκελν εμεηδηθεχεηαη ζε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε.

5 ηηο κέξεο καο ε θξαηνχζα γλψκε δέρεηαη ηε δηάθξηζε ηνπ λφκνπ ζε ηππηθφ θαη νπζηαζηηθφ (corpus θαη animus ηνπ λφκνπ αληίζηνηρα). Ωο νπζηαζηηθφο νξίδεηαη θάζε θαλφλαο δηθαίνπ κε γεληθφ θαη αθεξεκέλν πεξηερφκελν, αλεμάξηεηα απφ ηα φξγαλα ή ηε δηαδηθαζία ζέζπηζήο ηνπ, δειαδή ηελ ηππηθή ηνπ κνξθή. Αληηζέησο, ηππηθφο θαλφλαο δηθαίνπ είλαη θάζε πξάμε πνπ ζεζπίδεηαη απφ ην λνκνζεηηθφ φξγαλν ηνπ θξάηνπο (Βνπιή θαη Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο), αλεμαξηήησο ηνπ πεξηερνκέλνπ ηεο. πλάγεηαη, ινηπφλ, φηη φηαλ κηινχκε γηα «λφκν» ελλννχκε αθξηβψο ην λφκν κε ηελ ηππηθή έλλνηά ηνπ. Ωζηφζν, ηππηθφο θαη νπζηαζηηθφο λφκνο θαίλεηαη λα ζπκβαδίδνπλ θαζψο πεξηερφκελν θαη ηχπνο είλαη απηά πνπ ζπλζέηνπλ εμ νινθιήξνπ ην λφκν. Γελ κπνξεί λα ππάξμεη «corpus», δειαδή ρσξίο ηελ χπαξμε ηνπ «animus» θαη ην αληίζηξνθν, ή αιιηψο ε χπαξμε ηνπ ελφο πξνυπνζέηεη ηελ χπαξμε ηνπ άιινπ. Μία άιιε θαίξηα δηάθξηζε ηνπ λφκνπ είλαη εθείλε ζε εθηειεζηηθνχο, νξγαλσηηθνχο θαη αηνκηθνχο. Μία άιιε εηδηθφηεξε θαηεγνξία λφκσλ είλαη νη λφκνη-κέηξα (γεξ. Massnahmegesetze). Δθηειεζηηθνί είλαη νη λφκνη εθείλνη ησλ νπνίσλ ε έθδνζε πξνβιέπεηαη άκεζα ή έκκεζα απφ ην ζχληαγκα. Απφ ηελ άιιε νξγαλσηηθνί είλαη απηνί πνπ ξπζκίδνπλ ηε ζχζηαζε θαη ηε ιεηηνπξγία νξγαλσηηθψλ κνξθσκάησλ. Σέινο, κία ηδηάδνπζα θαηεγνξία λφκσλ είλαη νη αηνκηθνί λφκνη, θαζψο, φπσο πξναλαθέξζεθε, εθείλνη δε ξπζκίδνπλ δεηήκαηα γεληθνχ θαη αθεξεκέλνπ πεξηερνκέλνπ, εξρφκελνη θαη απηφ ηνλ ηξφπν ζε αληίζεζε κε ηελ έλλνηα ηνπ δηθαίνπ σο ξχζκηζεο γεληθήο θαη αθεξεκέλεο θαη εκθαλίδνπλ πξνβιήκαηα ζπληαγκαηηθφηεηαο θπξίσο ζε φ,ηη αθνξά ηελ αξρή ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ λφκσλ-κέηξσλ, νη νπνίνη ιακβάλνπλ κέηξα γηα ηελ αληηκεηψπηζε θνηλσληθψλ, πνιηηηθψλ ή θαη νηθνλνκηθψλ δεηεκάησλ πξνζσξηλνχ,

6 πάληα, ραξαθηήξα. Οη δχν ηειεπηαίεο απηέο θαηεγνξίεο λφκσλ έξρνληαη ζε αληίζεζε κε ηελ ζπληαγκαηηθή επηηαγή γηα ην ραξαθηήξα ηνπ δηθαίνπ σο ξχζκηζεο γεληθήο θαη αθεξεκέλεο. 2. Οη θνξείο άζθεζεο ηεο λνκνζεηηθήο ιεηηνπξγίαο Όπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ, ζην άξζξν 26 παξ. 1 ηνπ ηζρχνληνο ειιεληθνχ ζπληάγκαηνο νξίδεηαη πσο ε λνκνζεηηθή ιεηηνπξγία αζθείηαη απφ ηε Βνπιή θαη ηνλ Πξφεδξν ηεο Γεκνθξαηίαο. Παξά ην γεγνλφο φκσο πσο κέρξη ην 1985 ν Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο είρε ηελ αξκνδηφηεηα ηεο θχξσζεο ησλ λφκσλ, εληνχηνηο κε ηελ αλαζεψξεζε ηνπ 1985/1986 ε αξκνδηφηεηα απηή ηνπ αθαηξέζεθε θαζηζηψληαο ηνλ ππεχζπλν κφλν γηα ηελ έθδνζε θαη ηε δεκνζίεπζε ησλ λφκσλ φρη φκσο θαη γηα ηελ ςήθηζή ηνπο. πλεπψο, απφ ηφηε ε ςήθηζε ησλ λφκσλ θαζίζηαηαη αξκνδηφηεηα κφλν ηεο Βνπιήο, ελψ ε έθδνζε θαη ε δεκνζίεπζή ηνπο ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο παξακέλεη αξκνδηφηεηα ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο. Σα δχν απηά φξγαλα πιένλ δε λνκνζεηνχλ απφ θνηλνχ αιιά ην θαζέλα ζπκβάιιεη ζηε λνκνπαξαγσγηθή δηαδηθαζία κε ηνλ ηξφπν πνπ νξίδεη πξσηίζησο ην ζχληαγκα. Γίλεηαη θαλεξή ινηπφλ ε δηάθξηζε ηεο παξαγσγήο ησλ λφκσλ ζε δχν επηκέξνπο θαηεγνξίεο βάζεη ηνπ νξγάλνπ πνπ ηηο αζθεί: Η πξψηε αθνξά ζηελ ςήθηζή ηνπο απφ ηε Βνπιή θαη ε δεχηεξε ζηελ uno actu έθδνζε θαη δεκνζίεπζή ηνπο απφ ηνλ Πξφεδξν ηεο Γεκνθξαηίαο. Σα δχν απηά ζηάδηα πνπ ζπλζέηνπλ ηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ησλ λφκσλ ζα αλαιπζνχλ εθηελέζηεξα παξαθάησ. ε απηφ ην ζεκείν αμίδεη λα ζεκεησζεί ην δηθαίσκα πνπ δίλεηαη ζην ιαφ βάζεη ηνπ άξζξνπ 44 παξ. 2 ηνπ ζπληάγκαηνο λα αζθήζεη ηελ εμνπζία κέζσ ηνπ δεκνςεθίζκαηνο. Έηζη ν ιαφο έξρεηαη ζπαλίσο κελ, αιιά γηα ζνβαξφηαηα δεηήκαηα δε λα ζπληειέζεη ζηελ παξαγσγή ησλ λφκσλ. Σν

7 ιεγφκελν «θνηλσληθφ δεκνςήθηζκα» έξρεηαη λα επηιχζεη ζνβαξά θνηλσληθά δεηήκαηα κεηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ Η εθαξκνγή ηνπ δεκνςεθίζκαηνο είλαη πνιχ πεξηνξηζκέλε εθφζνλ πξέπεη λα πιεξνχληαη απζηεξέο πξνυπνζέζεηο γηα λα κπνξέζεη λα ηεζεί ζε εθαξκνγή. ηελ Διιάδα έρεη δηεμαρζεί κφλν κία θνξά ζηηο 8 Γεθεκβξίνπ 1974 γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο κνξθήο ηνπ πνιηηεχκαηνο ζε Βαζηιεπφκελε ή Αβαζίιεπηε Γεκνθξαηία κεηά ηελ πηψζε ηεο Υνχληαο θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηαθπβέξλεζεο ηεο ρψξαο απφ ηνλ Κσλζηαληίλν Καξακαλιή. Καηά θαλφλα πάλησο ην θαη εμνρήλ λνκνζεηηθφ φξγαλν ηνπ θξάηνπο είλαη ε Βνπιή. 3. Οη ζρεκαηηζκνί ηεο Βνπιήο Οη ζρεκαηηζκνί ηεο Βνπιήο γηα ηελ άζθεζε ηεο λνκνζεηηθήο εμνπζίαο είλαη ηξεηο: Η Οινκέιεηα ηεο Βνπιήο, ην ηκήκα δηαθνπήο ησλ εξγαζηψλ θαη κεηά ηελ αλαζεψξεζε ηνπ 2001 νη δηαξθείο Δπηηξνπέο. ε απηνχο ηνπο ηξεηο ζρεκαηηζκνχο αλαηίζεηαη ην λνκνζεηηθφ έξγν. χκθσλα κε ην άξζξν 72 παξ. 1 ηνπ ειιεληθνχ ζπληάγκαηνο ζηελ Οινκέιεηα ηεο Βνπιήο ζπδεηνχληαη θαη ςεθίδνληαη ν Καλνληζκφο ηεο, λνκνζρέδηα θαη πξνηάζεηο λφκσλ. Η Οινκέιεηα ηεο Βνπιήο ζπγθξνηείηαη απφ ην ζχλνιν ησλ Βνπιεπηψλ. Σν λνκνζεηηθφ έξγν ηεο Βνπιήο αζθείηαη πξσηίζησο απφ ηελ Οινκέιεηα. Η Οινκέιεηα δελ κπνξεί λα ιάβεη απνθάζεηο αλ δελ ππάξρεη απφιπηε πιεηνςεθία ησλ παξφλησλ βνπιεπηψλ, ε νπνία δελ κπνξεί παξάιιεια λα είλαη θαηψηεξε ηνπ ελφο ηεηάξηνπ (1/4) ηνπ ζπλνιηθνχ αξηζκνχ ησλ βνπιεπηψλ. ην 72 άξζξν παξ. 2 νξίδεηαη πσο αξκφδηα γηα ηε ζπδήηεζε θαη ςήθηζε φισλ ησλ ππνινίπσλ λνκνζρεδίσλ, δειαδή απηψλ πνπ δελ νξίδνληαη ζηελ πξψηε παξάγξαθν ηνπ άξζξνπ, θαζίζηαηαη κία δηαξθήο Κνηλνβνπιεπηηθή Δπηηξνπή (άξζ. 70). αιιά νξίδεηαη θαη έλα ηδηαίηεξν

8 Σκήκα θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηαθνπήο ησλ εξγαζηψλ ηεο Βνπιήο (άξζ. 71) γηα ηελ ςήθηζή ηνπο κε απψηεξν ζθνπφ ηε δηεπθφιπλζε ηνπ λνκνζεηηθνχ έξγνπ ηεο Βνπιήο. Σν ηκήκα δηαθνπήο ησλ εξγαζηψλ ηεο Βνπιήο είλαη ππεχζπλν γηα ηελ παξαγσγή λνκνζεηηθνχ έξγνπ γηα λνκνζεηήκαηα πνπ δελ αλάγνληαη σο λνκνζεηήκαηα ηεο Οινκέιεηαο ζχκθσλα κε ην άξζξν 72. Ο Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο νξίδεη ηε ιεηηνπξγία ελφο ηκήκαηνο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηαθνπήο ησλ εξγαζηψλ ηεο, ην νπνίν ιεηηνπξγεί βάζεη ηνπ άξζξνπ 71. Σέινο, ην ζχληαγκα ζην άξζξν 68 πξνβιέπεη ηε ζχζηαζε θαη ηε ιεηηνπξγία δχν θαηεγνξηψλ Δπηηξνπψλ ησλ θνηλνβνπιεπηηθψλ θαη ησλ εμεηαζηηθψλ. Αμηνζεκείσηε ζε απηφ ην ζεκείν είλαη ε αλαθνξά ζην άξζξν 73 παξ. 1 θαη 2 ζην νπνίν ππνγξακκίδεηαη ε δηάθξηζε λνκνζρεδίσλ θαη πξνηάζεσλ λφκσλ αλάινγα κε ην φξγαλν πνπ έρεη αξκνδηφηεηα λα ηα ππνβάιιεη. Έηζη, ην δηθαίσκα πξνηάζεσο λφκνπ αλήθεη ζηε Βνπιή αθελφο θαη ζηελ Κπβέξλεζε αθεηέξνπ, ελψ δηθαίσκα ππνβνιήο λνκνζρεδίνπ έρεη κφλν Τπνπξγφο. χκθσλα κε ηνπο αλσηέξσ ζρεκαηηζκνχο αιιά θαη κε ηελ πξνβιεπφκελε απφ ην ζχληαγκα δηαδηθαζία ε Βνπιή παξάγεη λφκνπο. 4. Ο Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο Η Βνπιή είλαη ην θπξίαξρν λνκνζεηηθφ φξγαλν. Η ξχζκηζε ηεο νξγάλσζεο θαη ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο πεξηιακβάλεηαη ζε έλαλ εηδηθφ θψδηθα ν νπνίνο θαηαξηίδεηαη απφ κφλε ηε Βνπιή, ηνλ Καλνληζκφ ηεο Βνπιήο. χκθσλα κε ην άξζξν 65 παξ. 1 «Η Βνπιή νξίδεη ηνλ ηφπν ηεο ειεχζεξεο θαη δεκνθξαηηθήο ιεηηνπξγίαο ηεο κε Καλνληζκφ, πνπ ςεθίδεηαη απφ ηελ Οινκέιεηα θαηά ην άξζξν 76 θαη δεκνζηεχεηαη κε παξαγγειία ηνπ Πξνέδξνπ ηεο ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο.» Η ηδηαηηεξφηεηα απηνχ ηνπ θψδηθα έγθεηηαη ζην φηη θαηαξηίδεηαη εμ νινθιήξνπ απφ ηε Βνπιή, ελψ ηελ αξκνδηφηεηα ηεο δεκνζίεπζήο ηνπ θαίλεηαη λα κελ έρεη ν Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο, αιιά ν Πξφεδξνο

9 ηεο Βνπιήο. Απνηειεί, ινηπφλ, εμαίξεζε ηνπ άξζξνπ 42, ην νπνίν ζέηεη ηνλ Πξφεδξν ηεο Γεκνθξαηίαο σο λνκνπαξαγσγηθφ φξγαλν φζνλ αθνξά ζηελ έθδνζε θαη ηε δεκνζίεπζε ηνπ λφκνπ ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο. Δθεί δηαθαίλεηαη θαη ε απηνλνκία ηεο Βνπιήο. Μνινλφηη νη ππφινηπνη θαλφλεο δηθαίνπ πνπ θέξνπλ ηε κνξθή ησλ λφκσλ ρξεηάδνληαη ηε ζχκπξαμε ηεο Βνπιήο θαη ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο, εληνχηνηο ν Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο σο εηδηθφο θψδηθαο ζηεξείηαη ηεο ζχκπξαμεο απηήο. Αξρηθά, ν Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο δε ρξεηαδφηαλ νχηε ηελ θχξσζε ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο, πξάγκα πνπ ζπλέβαηλε κε άιινπο λφκνπο. Μεηά ηελ θαηάξγεζε ηεο θχξσζεο θαη γηα ηνπο ππφινηπνπο λφκνπο ε κφλε δηαθνξά ηνπ Καλνληζκνχ απφ ινηπνχο λφκνπο είλαη ε δεκνζίεπζή ηνπ απφ ηνλ Πξφεδξν ηεο Βνπιήο θαη φρη ηεο Γεκνθξαηίαο. Ωζηφζν θαη πάιη ε Βνπιή είλαη απηφλνκε. Βέβαηα, ν Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο δε ζα πξέπεη λα εθιεθζεί σο θαλφλαο ηζηάκελνο ησλ ππνινίπσλ λφκσλ. Λνγηθφηεξν ζα ήηαλ ην αληίζεην, δειαδή νη ππφινηπνη λφκνη λα είλαη ηζηάκελνη ηνπ Καλνληζκνχ ιφγσ ηεο ζχκπξαμεο ηνπ αξρεγνχ ηνπ θξάηνπο ζηε δηαδηθαζία παξαγσγήο ηνπο. Άξα, ν Καλνληζκφο εκπεξηέρεηαη ζηηο θαλνληζηηθέο πξάμεηο. Ο Καλνληζκφο νθείιεη λα ξπζκίδεη ζέκαηα απιψο θαη κφλν νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο Βνπιήο (άξζ. 65 παξ. 1) θαη ην πεξηερφκελφ ηνπ εμεηδηθεχεηαη κφλν ζηηο δηαηάμεηο ηεο Βνπιήο. Γχν θείκελα απνηεινχλ ηνλ ηζρχνληα Καλνληζκφ ην «Κνηλνβνπιεπηηθφ Μέξνο» θαη ην «Πξνζσπηθφ Βνπιήο». ε απηά αλήθεη θαη ην άξζξν 65 παξ. 1, αιιά θαη άιια 172 άξζξα, ηα νπνία ρσξίδνληαη ζε 6 κέξε σο εμήο: 1) Οξγάλσζε θαη ιεηηνπξγία ηεο Βνπιήο (άξζ. 1-83), 2) Γηαδηθαζίεο λνκνζεηηθνχ έξγνπ (άξζ ), 3) Γηαδηθαζίεο θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ (άξζ ), 4) Δηδηθέο δηαδηθαζίεο (άξζ ), 5) Δπηζηεκνληθή ππεξεζία ηεο Βνπιήο (άξζ ) θαη ηέινο 6) Σειηθέο θαη κεηαβαηηθέο δηαηάμεηο (άξζ ). Ο Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο ηξνπνπνηήζεθε αξθεηέο θνξέο ζην παξειζφλ. Η ηειεπηαία αλαζεψξεζή ηνπ έγηλε ην 2008 (ΦΔΚ 126 Α ).

10 Όπσο εηπψζεθε θαη αλσηέξσ, ην δηθαίσκα πνπ δίλεηαη βάζεη ζπληάγκαηνο ζηε Βνπιή λα ξπζκίδεη κφλε ρσξίο θακία ζχκπξαμε ηα ζέκαηα νξγάλσζεο θαη ιεηηνπξγίαο ηεο απνηειεί έλδεημε ηεο αξρήο ηεο απηνδπλακίαο ηεο Βνπιήο. Η αξρή απηή ηίζεηαη ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 65 παξ. 1 θαη 6. Καηά ηέηνην ηξφπν απνθεχγεηαη θάζε πξφζθνκκα πνπ ζα κπνξνχζε λα ηεζεί ζηε ιεηηνπξγία ηεο απφ ηελ εθηειεζηηθή εμνπζία θαη γίλεηαη θαλεξφηεξε ε δηάθξηζε λνκνζεηηθήοεθηειεζηηθήο εμνπζίαο. 5. Η λνκνζεηηθή ιεηηνπξγία Ωο γλσζηφλ δχν είλαη ηα φξγαλα άζθεζεο ηεο λνκνζεηηθήο ιεηηνπξγίαο. Η Βνπιή θαη ν Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο. Οη βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ηεο Βνπιήο είλαη απφ ηε κία ε άζθεζε ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνχ ειέγρνπ θαη απφ ηελ άιιε ε άζθεζε ηνπ λνκνζεηηθνχ έξγνπ. Η λνκνπαξαγσγηθή δηαδηθαζία πεξηιακβάλεη ηα εμήο ηξία ζηάδηα: 1) ηε λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία, 2) ηε ζπδήηεζε θαη ςήθηζε ηνπ λφκνπ θαη 3) ηελ έθδνζε θαη δεκνζίεπζή ηνπο. Απφ ηηο ηξεηο απηέο ελέξγεηεο πνπ ηεινχληαη γηα ηε ζέζπηζε ησλ λφκσλ νη δχν πξψηεο είλαη αξκνδηφηεηεο ηεο Βνπιήο, ελψ ε ηειεπηαία αθνξά ηνλ Πξφεδξν ηεο Γεκνθξαηίαο. Σν λνκνζεηηθφ έξγν δελ αλήθεη ζην φινλ ηνπ ζηε Βνπιή θαζψο είλαη αλαγθαία θαη ε ζχκπξαμε ηνπ ΠηΓ γηα λα παξαρζνχλ λφκνη, εληνχηνηο ε Βνπιή είλαη ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ ππεχζπλε γηα ηε ζέζπηζή ηνπο. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηεο παξαγσγήο ησλ λφκσλ έρεη αλαηεζεί ζηε Βνπιή. Καζίζηαηαη ινηπφλ αλαγθαία ε δηεμνδηθφηεξε κειέηε ηεο λνκνζεηηθήο ιεηηνπξγίαο ηεο Βνπιήο νχησο ψζηε λα γίλεη ην λνκνζεηηθφ έξγν επθνιφηεξα θαηαλνεηφ. Η παξαγσγή ησλ λφκσλ δελ ηειείηαη πάληνηε ππφ ηηο ίδηεο ζπλζήθεο. Αλάινγα κε ην ρξφλν θαη ηε δηαδηθαζία ηεο παξαγσγήο ην ζχληαγκα θαη ν Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο πξνβιέπνπλ ηξία είδε δηαδηθαζηψλ

11 παξαγσγήο λφκνπ: ηελ ηαθηηθή, ηηο ζπλνπηηθέο θαη ηηο εηδηθέο λνκνζεηηθέο δηαδηθαζίεο. 5Α. Η ηαθηηθή δηαδηθαζία Η δηαδηθαζία παξαγσγήο λφκσλ θαηά ηελ ηαθηηθή λνκνπαξαγσγηθή δηαδηθαζία ηελ πην ζπλήζε ηεο Βνπιήο δηαθξίλεηαη ζε δχν επηκέξνπο ζηάδηα: 1) ηε λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία θαη 2) ηελ επεμεξγαζία, ηε ζπδήηεζε θαη ηελ ςήθηζε ησλ λφκσλ. α. ΠΡΩΣΟ ΣΑΓΙΟ ΝΟΜΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ: Η λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία Η άζθεζε ηεο λνκνζεηηθήο πξσηνβνπιίαο κπνξεί λα γίλεη κε δχν ηξφπνπο θαη κέζσ δχν δηαθξηηψλ θνξέσλ ησλ Τπνπξγψλ αθελφο θαη αθεηέξνπ ησλ βνπιεπηψλ. Καηαξράο επηηπγράλεηαη κε ηελ ππνβνιή είηε λνκνζρεδίσλ, είηε πξνηάζεσλ λφκσλ θη έπεηηα κε ηελ ππνβνιή ηξνπνινγηψλ. Η δηαθνξά κεηαμχ ησλ πξνηάζεσλ λφκσλ θαη ησλ λνκνζρεδίσλ αθνξά ζηνλ θνξέα ν νπνίνο έρεη ηελ αξκνδηφηεηα λα θαηαζέζεη ην θάζε έλα απφ ηα δχν. Έηζη, ζχκθσλα κε ην άξζ 75 παξ. 1 δηθαίσκα θαηάζεζεο λνκνζρεδίνπ έρεη ε Κπβέξλεζε, ελψ ε πξφηαζε λφκνπ πξνέξρεηαη απφ βνπιεπηέο. Οη θαηαζέζεηο λνκνζρεδίσλ θαη πξνηάζεσλ λφκσλ πεξηιακβάλνληαη θαηά ην άξζ 85 παξ. 1 ΚΒ ζε εηδηθφ βηβιίν αλαινγηθά κε ην Τπνπξγείν θαη ην ρξφλν θαηάζεζήο ηνπο. Ννκνζρέδηα θαη πξνηάζεηο λφκσλ είλαη δπλαηφ λα ππνβιεζνχλ είηε ζηελ Οινκέιεηα, είηε ζην ηκήκα δηαθνπήο ησλ εξγαζηψλ ηεο Βνπιήο, είηε ζε Κνηλνβνπιεπηηθέο Δπηηξνπέο. Απηφ δχλαηαη λα γίλεη κφλν εθφζνλ ζπλνδεχεηαη απφ ηε ιεγφκελε αηηηνινγηθή έθζεζε. Αηηηνινγηθή έθζεζε είλαη εθείλε πνπ απνζθνπεί ζηελ παξνπζίαζε ησλ αηηηψλ γηα ηηο νπνίεο θαηαηέζεθε ην λνκνζρέδην

12 ή ε πξφηαζε λφκνπ ζηε Βνπιή. Καηά ην άξζ. 74 παξ. 1 θαη 5 ε αηηηνινγηθή έθζεζε είλαη ππνρξεσηηθή θαη ρσξίο απηή δελ κπνξνχλ λα ππνβιεζνχλ λνκνζρέδην ή πξφηαζε λφκνπ ζηε Βνπιή. Δπηπξνζζέησο, θαηά ην άξζ. 74 παξ. 4 αλ ην λνκνζρέδην ή ε πξφηαζε λφκνπ απνζθνπνχλ ζηελ ηξνπνπνίεζε δηάηαμεο πξνυπάξρνληνο λφκνπ πξέπεη λα ζπκπεξηιεθζεί εθ λένπ ζηελ αηηηνινγηθή έθζεζε νιφθιεξε ε λέα δηάηαμε φπσο εθείλε δηακνξθψλεηαη κε ηελ ηξνπνπνίεζε, εηδάιισο δελ είλαη εθηθηή ε ηξνπνπνίεζε ηεο δηάηαμεο. Δθηφο απφ ηελ αηηηνινγηθή έθζεζε, απαξαίηεηε βάζεη ηνπ άξζ. 75 παξ. 3 γηα ηελ θαηάζεζε λνκνζρεδίνπ είλαη θαη ε εηδηθή έθζεζε θαη δε φηαλ ην λνκνζρέδην ζπλεπάγεηαη κείσζε ησλ εζφδσλ ηνπ θξάηνπο. ε απηή ηελ έθζεζε ζα πξέπεη λα πξνηαζεί ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν ζα θαιπθζνχλ νη δαπάλεο πνπ ζα πξνθχςνπλ απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ λνκνζρεδίνπ νχησο ψζηε λα κπνξέζεη λα εηζαρζεί γηα ζπδήηεζε. Η εηδηθή έθζεζε πξέπεη λα ππνγξαθεί απαξαίηεηα απφ ηνλ αξκφδην Τπνπξγφ θαη ηνλ Τπνπξγφ Οηθνλνκηθψλ ηνπ θξάηνπο. ην ίδην πιαίζην κε ηελ εηδηθή έθζεζε θηλείηαη θαη ε έθζεζε Γεληθνχ Λνγηζηεξίνπ, ε νπνία αθνξά λνκνζρέδηα ή πξνηάζεηο λφκσλ πνπ ζα επηβαξχλνπλ ηνλ πξνυπνινγηζκφ ηνπ θξάηνπο. Η θαηάζεζε λνκνζρεδίσλ κε ζπλεκκέλεο ηελ αηηηνινγηθή θαη εηδηθή έθζεζε ζα πιεξσζεί απφ ηνπο αξκφδηνπο Τπνπξγνχο, ελψ νη πξνηάζεηο λφκσλ ζα ππνγξαθνχλ απφ βνπιεπηέο (άξζ.85 παξ 7 ΚΒ). Η θαηάζεζή ηνπο ζα ηζρχζεη γηα φιε ηε βνπιεπηηθή πεξίνδν. Οη ηξνπνινγίεο είλαη ηξνπνπνηήζεηο κεξηθψλ δηαηάμεσλ λνκνζρεδίνπ ή πξνηάζεσο λφκνπ. Σξνπνπνίεζε κπνξεί λα είλαη επίζεο ε πξνζζήθε ελφο άξζξνπ ή δηάηαμεο ζε λνκνζρέδην ή πξφηαζε λφκνπ. Καη νη ηξνπνινγίεο ζπλνδεχνληαη απφ ηελ αηηηνινγηθή έθζεζε θαη εθφζνλ βαξχλνπλ ηνλ πξνυπνινγηζκφ απφ ηελ έθζεζε ηνπ Γεληθνχ Λνγηζηεξίνπ. Με βάζε ην άξζ. 74 παξ. 3 νη ηξνπνινγίεο εθείλεο πνπ θαηαηίζεληαη απφ βνπιεπηέο θαη γηα ηηο νπνίεο αξκφδηα είλαη ε Οινκέιεηα θαη ην ηκήκα δηαθνπήο ησλ εξγαζηψλ ηεο Βνπιήο πξέπεη λα ππνβιεζνχλ κέρξη ηελ παξακνλή ηεο εκέξαο πνπ ζα ζπδεηεζνχλ κε εμαίξεζε ηηο πεξηπηψζεηο θαηά ηηο νπνίεο ε Κπβέξλεζε ζπγθαηαηίζεηαη

13 λα ζπδεηεζνχλ. Ο ρξνληθφο απηφο πεξηνξηζκφο ησλ βνπιεπηηθψλ ηξνπνινγηψλ βνεζεί ηνπο βνπιεπηέο λα κελ ππνγξάθνπλ ηξνπνινγίεο ηελ ηειεπηαία ζηηγκή. Δίλαη εθηθηή ε θαηάζεζε ηξνπνινγηψλ θαη απφ Τπνπξγφ, ζα πξέπεη, σζηφζν, λα έρνπλ ππνβιεζεί ην ιηγφηεξν ηξεηο κέξεο απφ ηελ έλαξμε ηεο ζπδήηεζήο ηνπο είηε ζηελ Οινκέιεηα, είηε ζην Σκήκα δηαθνπήο ησλ εξγαζηψλ, είηε ζηηο Κνηλνβνπιεπηηθέο Δπηηξνπέο. Οη ηξνπνινγίεο θαηαγξάθνληαη ζε εηδηθφ βηβιίν αλάινγα κε ηελ εκεξνκελία θαηάζεζεο. Κακία ηξνπνινγία δελ κπνξεί λα ηεζεί πξνο ζπδήηεζε ζηε Βνπιή εάλ είλαη άζρεηε κε ην θχξην ζέκα πνπ πξαγκαηεχεηαη ην λνκνζρέδην ή ε πξφηαζε λφκνπ. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηα λνκνζρέδηα θαη ηηο πξνηάζεηο λφκσλ, δειαδή δηαηάμεηο πξνηάζεσο λφκνπ άζρεηεο κε ην θχξην αληηθείκελφ ηνπο δελ ηίζεληαη ζε θακία πεξίπησζε πξνο ζπδήηεζε βάζεη ηνπ άξζ. 74 παξ. 5 θαη 85 παξ. 2 ΚΒ. Η λνκνζεηηθή πξσηνβνπιία είλαη δπλαηφλ λα ππνζηεί πεξηνξηζκνχο ζηηο αθφινπζεο πεξηπηψζεηο. Καηαξράο, ζηελ πεξίπησζε ησλ ζπληαμηνδνηηθψλ λνκνζρεδίσλ θη έπεηηα ησλ κηζζνινγηθψλ-δαπαλεξψλ λνκνζρεδίσλ. Απηφ ζπκβαίλεη δηφηη δελ πξέπεη λα επηβαξχλεηαη ν πξνυπνινγηζκφο λνκηθψλ πξνζψπσλ απνζθνπψληαο ζηελ παξνρή ακνηβήο ζε άιια πξφζσπα (άξζ. 73 παξ. 3). Γεληθφο θαλφλαο είλαη φηη ην ζχληαγκα ζέηεη απζηεξέο πξνυπνζέζεηο γηα ηα ζπληαμηνδνηηθά λνκνζρέδηα θαη απαγνξεχεη ηηο ζπληαμηνδνηηθέο πξνηάζεηο λφκσλ. Σα ζπληαμηνδνηηθά λνκνζρέδηα πξέπεη λα είλαη εηδηθά θαη λα κελ επηβαξχλνπλ ηνλ πξνυπνινγηζκφ θαλελφο λνκηθνχ πξνζψπνπ δεκνζίνπ δηθαίνπ θαη δε ησλ νξγαληζκψλ ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. Δπηπιένλ, κφλν ν Τπνπξγφο Οηθνλνκηθψλ έρεη ηελ αξκνδηφηεηα λα ππνβάιιεη λνκνζρέδην ζπληάμεσο θαη απηφ απνθιεηζηηθά εθφζνλ δε βαξχλεη ηνλ πξνυπνινγηζκφ. Σν ίδην ζπκβαίλεη θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ λνκνζρεδίσλ ή ησλ πξνηάζεσλ λφκσλ ή ησλ ηξνπνινγηψλ πνπ ζεσξνχληαη σο δαπαλεξά εθφζνλ ειαηηψλνπλ ην δεκφζην πξνυπνινγηζκφ έλαληη ηεο παξνρήο ακνηβήο πξνο έλα πξφζσπν ζπγθεθξηκέλα. Δπνκέλσο απαγνξεχεηαη λα

14 ηεζεί πξνο ζπδήηεζε δαπαλεξή πξφηαζε λφκνπ πνπ αλαθέξεηαη ζε κηζζφ. β. ΓΔΤΣΔΡΟ ΣΑΓΙΟ ΝΟΜΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ: Η επεμεξγαζία, ε ζπδήηεζε θαη ε ςήθηζε ησλ λφκσλ Σα λνκνζρέδηα θαη νη πξνηάζεηο λφκσλ αθνχ ηεζνχλ πξνο ζπδήηεζε ηίζεληαη θαη πξνο επεμεξγαζία απφ ηελ θνηλνβνπιεπηηθή επηηξνπή. χκθσλα κε ην άξζξν 74 παξ. 2 εδ. α «ηα λνκνζρέδηα θαη νη πξνηάζεηο λφκσλ πνπ θαηαηίζεληαη ζηε Βνπιή, παξαπέκπνληαη ζηελ νηθεία θνηλνβνπιεπηηθή επηηξνπή». Η θνηλνβνπιεπηηθή επηηξνπή είλαη αξκφδηα λα εγθξίλεη ή λα απνξξίςεη ηα λνκνζρέδηα θαη ηηο πξνηάζεηο λφκνπ πνπ έρνπλ ελ ηέιεη θαηαηεζεί ζηε Βνπιή θαη έρεη ην δηθαίσκα ελδερφκελσλ ηξνπνπνηήζεσλ επί απηψλ. Απηφ νξίδεηαη ζηα άξζξα ΚΒ. Δπηπξνζζέησο, ην λνκνζρέδην ή ε πξφηαζε λφκνπ ή ε ηξνπνινγία ζα ζηαιεί είηε ζηελ Οινκέιεηα ηεο Βνπιήο, είηε ζην ηκήκα δηαθνπήο ησλ εξγαζηψλ, είηε ζηελ Κνηλνβνπιεπηηθή Δπηηξνπή κε ζηφρν λα ππνζηεί θαη κηα λνκνηερληθή επεμεξγαζία (άξζ. 74 παξ.1 εδ. β θαη παξ.5 ). Καηφπηλ ηεο επεμεξγαζίαο αθνινπζνχλ ε ζπδήηεζε θαη ε ςήθηζε ησλ λφκσλ. Με ηελ νινθιήξσζε ηεο δηαδηθαζίαο απηήο ηα λνκνζρέδηα θαη νη πξνηάζεηο λφκσλ εγγξάθνληαη ζηελ εκεξήζηα δηάηαμε (άξζ. 93 παξ. 1 ΚΒ). Γηα λα νινθιεξσζεί φκσο ε δηαδηθαζία ζα πξέπεη λα έρεη πξνεγεζεί ππνβνιή ηεο έθζεζεο ή λα έρεη παξέιζεη ε πξνζεζκία πνπ είρε αξρηθψο ηεζεί γηα ηελ ππνβνιή ηεο. Σέινο, νη εηζεγεηέο ηεο επηηξνπήο, θαζψο θαη ν αξκφδηνο Τπνπξγφο δειψλνπλ ηελ έλαξμε ηεο ζπδήηεζεο. Απηή πεξηιακβάλεη ηξία ζηάδηα: ηε ζπδήηεζε θαη ςεθνθνξία 1) θαη αξρήλ, 2) θαη άξζξν θαη 3) ζην ζχλνιν ηνπ λφκνπ.

15 5Β. πλνπηηθέο δηαδηθαζίεο Σξεηο ζπλνπηηθέο δηαδηθαζίεο κφλν πξνβιέπνληαη απφ ην ζχληαγκα θαη ηνλ θαλνληζκφ ηεο Βνπιήο: 1) Υσξίο ή κε πεξηνξηζκέλε ζπδήηεζε, ε νπνία πξνβιέπεηαη απφ ην άξζ. 108 ΚΒ, 2) θαη επείγνληνο (άξζ. 76 παξ. 4) θαη 3) επείγνληνο (άξζ. 110 ΚΒ). 5Γ. Δηδηθέο δηαδηθαζίεο Σέινο πξνβιέπνληαη θαη εηδηθέο δηαδηθαζίεο παξαγσγήο λφκσλ απφ ην ζχληαγκα. Απηέο είλαη νη εμήο:1) ε επηςήθηζε θσδίθσλ (άξζ.76 παξ. 6-7 θαη άξζ. 11 ΚΒ), 2) ε θχξσζε δηεζλψλ ζπλζεθψλ (άξζ. 36 θαη άξζ. 112 ΚΒ), 3)ε θχξσζε πξάμεσλ λνκνζεηηθνχ πεξηερνκέλνπ άξζ. 44 παξ 1 θαη άξζ. 48 παξ. 5, θαζψο θαη άξζ. 113 ΚΒ), ηα αλαπεκθζέληα λνκνζρέδηα (άξζ. 44 παξ. 2 ) θαη ε ςήθηζε πξνυπνινγηζκνχ, απνινγηζκνχ θαη γεληθνχ ηζνινγηζκνχ ηνπ θξάηνπο (άξζ. 79 θαη άξζ ΚΒ). γ. ΣΡΙΣΟ ΣΑΓΙΟ ΝΟΜΟΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΓΙΑΓΙΚΑΙΑ: Η uno actu έθδνζε θαη δεκνζίεπζε ησλ λφκσλ Οη λφκνη εθδίδνληαη θαη δεκνζηεχνληαη απφ ηνλ Πξφεδξν ηεο Γεκνθξαηίαο φπσο νξίδεη ην άξζξν 42 παξ. 1 εδ. α. «Ο Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο εθδίδεη θαη δεκνζηεχεη ηνπο λφκνπο πνπ έρνπλ ςεθηζζεί απφ ηε Βνπιή κέζα ζε έλα κήλα απφ ηελ ςήθηζή ηνπο». Έθδνζε είλαη ε πξάμε ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Γεκνθξαηίαο, κε ηελ νπνία ζε πξνζεζκία 30 ήκεξσλ απφ ηελ ςήθηζε ηνπ λφκνπ πηζηνπνηείηαη ε ηήξεζε ηεο πξνβιεπφκελεο απφ ην ζχληαγκα δηαδηθαζίαο θαη ε ηαπηφηεηα ηνπ ςεθηζζέληνο θαη ηνπ ππφ έθδνζε θεηκέλνπ. Η έθδνζε αλάγεηαη ζηα ηππηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ λφκνπ θαη δελ απνηειεί

16 κνξθή άζθεζεο ηεο λνκνζεηηθήο εμνπζίαο. Με ηελ έθδνζε πηζηνπνηείηαη απφ ηνλ ΠηΓ φηη ν λφκνο ςεθίζζεθε κε ηελ πξνβιεπφκελε απφ ην ζχληαγκα δηαδηθαζία, απφ ηε Βνπιή. Ο ΠηΓ είλαη αξκφδηνο λα πηζηνπνηήζεη επίζεο φηη ν λφκνο πνπ εθδφζεθε είλαη θαη εθείλνο πνπ δηαηππψζεθε ιεθηηθά ζην Κνηλνβνχιην. Όζνλ αθνξά ζηε δεκνζίεπζε ηνπ λφκνπ απηή είλαη ε ηαπηφρξνλε κε ηελ έθδνζε πξάμε (uno actu) κε ηελ νπνία ν Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο δίλεη εληνιή λα θαηαρσξεζεί ν ςεθηζζείο θαη εθδνζείο λφκνο ζηελ Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο. Δλψ θαλνληθά ε δεκνζίεπζε εμ νξηζκνχ έπεηαη ρξνλνινγηθά ηεο έθδνζεο θάηη ηέηνην δελ παξαηεξείηαη λα ζπκβαίλεη θαζψο απηέο ηεινχληαη καδί σο εληαία πξάμε απφ ηνλ ΠηΓ. Η δεκνζίεπζε ηνπ λφκνπ κεηά ηελ ςήθηζε θαη θαηλνκεληθά ηελ έθδνζή ηνπ ζηελ ΔηΚ γλσζηνπνηεί ην πεξηερφκελφ ηνπ ζε φινπο ηνπο πνιίηεο. Ιζρχο είλαη ε δχλακε ηνπ λφκνπ, δειαδή ην δηάζηεκα θαηά ην νπνίν πθίζηαηαη ε λνκηθή ελέξγεηα ηνπ ξπζκηζηηθνχ πεξηερνκέλνπ ηνπ (πεξίνδνο ηζρχνο). Η ηζρχο ηνπ λφκνπ δηαθξίλεηαη ζε ηππηθή θαη νπζηαζηηθή. Η ηππηθή ηζρχο αξρίδεη ηε κέξα πνπ ν λφκνο ζα δεκνζηεπηεί ζηελ ΔηΚ, ελψ ε νπζηαζηηθή δέθα κέξεο κεηά ηελ δεκνζίεπζε ηνπ λφκνπ ζηελ ΔηΚ. 6. Οη δεκνςεθηζκαηηθνί λφκνη χκθσλα κε ην άξζξν 44 παξ. 2 ε άζθεζε ηεο λνκνζεηηθήο εμνπζίαο απφ ην εθινγηθφ ζψκα, δειαδή ην ιαφ, γίλεηαη κέζσ ηνπ δεκνςεθίζκαηνο. Καηά ην δεκνςήθηζκα ν ιαφο απνθαίλεηαη ππέξ (ΝΑΙ) ή θαηά (ΟΥΙ) ελφο λνκνζρεδίνπ θαη ε απφθαζε πνπ ζα παξζεί απφ ηελ πιεηνςεθία δελ κπνξεί λα ακθηζβεηεζεί απφ ηε Βνπιή. χκθσλα κε ηελ αξρή ηεο ηππηθήο ηζνδπλακίαο ησλ λφκσλ νη δεκνςεθηζκαηηθνί λφκνη δελ είλαη νχηε αλψηεξνη νχηε θαηψηεξνη ησλ ππνινίπσλ λφκσλ, δειαδή εθείλσλ ηνπ θνηλνβνπιίνπ. Έηζη, εληάζζνληαη αξκνληθά ζηελ έλλνκε ηάμε ζηε κεζαία βαζκίδα καδί κε

17 ηνπο θνηλνχο λφκνπο. Δπνκέλσο είλαη δπλαηή ε αλαζεψξεζή ηνπο θαη κε ηνπο θνηλνβνπιεπηηθνχο λφκνπο κε βάζε ηελ αξρή: lex posterior derogat legi priori. Απηή είλαη ε θξαηνχζα άπνςε ζηηο επξσπατθέο ρψξεο, σζηφζν έρεη δηαηππσζεί θαη ε άπνςε γηα ηππηθή αλσηεξφηεηα ησλ δεκνςεθηζκαηηθψλ λφκσλ. Όπσο δηαηππψζεθε θαη αλσηέξσ, ην ειιεληθφ ζχληαγκα πξνβιέπεη κελ ην δεκνςήθηζκα, εληνχηνηο απηφ έρεη ηεζεί κφιηο κία θνξά ζε εθαξκνγή. ηηο 8 Γεθεκβξίνπ 1974 ε θπβέξλεζε ηνπ Κσλζηαληίλνπ Καξακαλιή απνθάζηζε λα δηεμάγεη δεκνςήθηζκα γηα ηνλ θαζνξηζκφ ηεο κνξθήο ηνπ πνιηηεχκαηνο ζε Βαζηιεπφκελε ή Αβαζίιεπηε Γεκνθξαηία κεηά ηελ πηψζε ηεο Υνχληαο.

18 ΤΝΣΟΜΟΓΡΑΦΙΔ άξζ. εδ. ΔηΚ ΚΒ παξ. ΠηΓ Άξζξν εδάθην Δθεκεξίδα ηεο Κπβεξλήζεσο Καλνληζκφο ηεο Βνπιήο παξάγξαθνο Πξφεδξνο ηεο Γεκνθξαηίαο χληαγκα

19 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Βεληδέινο Δπ.: Μαζήκαηα πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ Γεκεηξφπνπινο Α.: χζηεκα πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ Μάλεζεο Α.: πληαγκαηηθφ Γίθαην Μαπξηάο Κ.: πληαγκαηηθφ Γίθαην Παληειήο Α.: Δγρεηξίδην πληαγκαηηθνχ Γηθαίνπ αξίπνινο Ν.: Διιεληθφλ πληαγκαηηθφλ Γίθαηνλ ππξφπνπινο Φ.: Δηζαγσγή ζην πληαγκαηηθφ Γίθαην