ΣΟ ΠΟΛΗΣΗΜΗΚΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ ΣΟΤ ΝΑΕΗΜΟΤ ΚΑΗ Ο ΡΟΛΟ ΣΖ ΔΛΛΖΝΟΡΘΟΓΟΞΖ ΣΡΗΣΖ ΖΛΗΚΗΑ ΖΜΔΡΑ

Transcript

1 ΣΟ ΠΟΛΗΣΗΜΗΚΟ ΤΠΟΒΑΘΡΟ ΣΟΤ ΝΑΕΗΜΟΤ ΚΑΗ Ο ΡΟΛΟ ΣΖ ΔΛΛΖΝΟΡΘΟΓΟΞΖ ΣΡΗΣΖ ΖΛΗΚΗΑ ΖΜΔΡΑ Τπό π. Κ. Σσιτσίγκου «Εεπο εθ λεόηεηνο έδσθε θαη εο γήξαο ηνιππεύεηλ αξγαιένπο πνιέκνπο», δει. «ν Εεπο έδσθε ζε καο ηνπο Έιιελεο απ ηα ληάηα σο ηα γεξαηεηά καο λ αγσληδόκαζηε κε αλδξεία», ηξαγνπδάεη ν Όκεξνο 1. Ούηε δπν κήλεο δελ έρνπλ πεξάζεη από ηελ ηξνκνθξαηηθή εθείλε επίζεζε ελαληίνλ ησλ ΖΠΑ, πνπ ζπγθιόληζε νιόθιεξν ηνλ πιαλήηε, θαη απέδεημε όηη ε αλζξώπηλε βία θαη επηζεηηθόηεηα δελ εμεγνύληαη κόλν κε νηθνλνκηθνηερλνθξαηηθνύο όξνπο. Έηζη, ηώξα πηα όια δείρλνπλ λα επαιεζεύεηαη ε πξόβιεςε ηνύ άκηνπει Υάληηθηνλ (1993) γηα επηθείκελε ζύγθξνπζε ησλ πνιηηηζκώλ. Γηα άιιε κηα θνξά θαινύκαζηε θέηνο λα ηηκήζνπκε ηελ εξσηθόηεξε πξάμε αληίζηαζεο ηήο λεόηεξεο ειιεληθήο καο ηζηνξίαο. Όκσο, ε ληηξεθηίβα ηήο ΔΟΚ από ην 1986, σο γλσζηό, νξίδεη όηη νη εζληθέο γηνξηέο ησλ θξαηώλ κειώλ ζα πξέπεη λα θαηαξγεζνύλ θαη λα αληηθαηαζηαζνύλ από ηελ Ζκέξα ιήμεο ηνύ Β Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ, δει. ηελ 8 ε /9 ε Μαΐνπ 2. Δληνύηνηο, ν ενξηαζκόο ηνπ ειιεληθνύ «ΟΥΗ» δελ είλαη επηβξάβεπζε νύηε ηνπ Δζληθηζκνύ, νύηε ηνπ Ηκπεξηαιηζκνύ. είλαη έπαηλνο ησλ παλαλζξώπηλσλ αμηώλ ηνύ αηώληνπ ειιεληθνύ θσηόο. Με αθνξκή, ινηπόλ, απηό ην αζάλαην ειιεληθό «ΟΥΗ», ζα πξνζπαζήζνπκε θη εκείο απόςε, ελ κεγίζηε ζπληνκία, λα δνύκε πνύ πξέπεη θαί πνύ κπνξνύκε λα πνύκε «ΟΥΗ». γηαηί, είλαη γεγνλόο όηη πνιιά ζεκάδηα πξνκελύνπλ ηελ αλάζηαζε ηνύ θαληάζκαηνο ηνύ Υίηιεξ. Καη δελ ελλνώ κόλν ηηο λενλαδηζηηθέο νξγαλώζεηο ζηελ Δπξώπε θαη Ακεξηθή, πνπ, όπσο κόιηο ζήκεξα γξάθεη ε Οκπδέξβεξ, ελέρνληαη γηα ηηο επηζέζεηο κε άλζξαθα. Αο κε μερλάκε όηη Φαζηζκόο θαη Ναδηζκόο αλήιζαλ ζηελ εμνπζία από ηελ ηξνκνθξαηία 3. Σν ρηύπεκα ηήο 11 εο επηεκβξίνπ ζην Μαλράηαλ παξαιιειίζηεθε κε ηε δνινθνλία ηνύ δηάδνρνπ ηνύ Απζηξνννπγγαξηθνύ ζξόλνπ, Αξρηδνύθα Φξαγθίζθνπ Φεξδηλάλδνπ θαη ηεο ζπδύγνπ ηνπ ζην εξάγεβν (28 Ηνπλίνπ 1914), πνπ ππήξμε ε αθνξκή θήξπμεο ηνύ Α Παγθόζκηνπ Πόιεκνπ, κνινλόηη ν ίδηνο ν Ακεξηθαλόο πξόεδξνο Μπνπο ην ζπλέθξηλε 1 Ηιηάο, Ξ, Βηβι. 14, <Γεκ. Τπάιιεινο> , <Οξζόδνμνο Σύπνο> Βι. <Ζ ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ>, 30 επηεκβξίνπ 2001, ζ. 28.

2 κε ηελ ηαπσληθή επίζεζε ηνύ Χζηόζν, αλ ζηηο κέξεο καο επηρεηξεζεί θάηη ηέηνην, δε ζα εγθπκνλνύζε απιώο έλαλ άιιν Παγθόζκην πόιεκν, αιιά ζα ζεκαηνδνηνύζε έλαλ ραώδε θαη νηθνπκεληθό πόιεκν, πνπ πξνζθπώο έρεη νλνκαζζεί «αζύκκεηξνο πόιεκνο». Ο Ναδηζκόο εκπεξηέρεη κηα ηδενινγία ςπρνπλεπκαηηθνύ Ηκπεξηαιηζκνύ θαη εγεκνληθήο αιαδνλείαο. Ναδί ζηηο αξραίεο ζξεζθείεο ζήκαηλε ηνλ «πξίγθηπα». Ήηαλ, ζα ιέγακε, έλα είδνο ζξεζθεπηηθνύ πξνέδξνπ δεκνθξαηίαο. Κάπνηε ν Υίηιεξ είρε πεη: «Ο Ηεζνύο Υξηζηόο απέηπρε, ελώ εγώ έγηλα Καγθειιάξηνο». Σν πβξηζηηθό απηό θξόλεκα νλνκάδεηαη ζηε Θενινγία Δσζθνξηζκόο. Πξόθεηηαη γηα κηα εθθπιηζκέλε κνξθή ζξεζθεπηηθόηεηαο. Πξηλ από ηνλ Αδόιθν, όζνη θνζκνθξάηνξεο θξάηεζαλ ηελ ίδηα κε απηόλ ζηάζε, είηε ηξειάζεθαλ, είηε απηνθηόλεζαλ. Οη θηινζνθηθέο ξίδεο ηνπ Ναδηζκνύ, κεηαμύ ησλ άιισλ, έρνπλ αλαδεηεζεί ζηα θείκελα ηνπ Φίρηε, ηνπ Υέγθει θαη ηνπ Νίηζε. «Σξίην Ράηρ» απηναπεθιήζε ν Ναδηζκόο σο ζπλέρεηα ηεο Αγίαο Ρσκατθήο Απηνθξαηνξίαο ηνύ Γεξκαληθνύ Έζλνπο. Δληνύηνηο, νη Ναδί ιάηξεπαλ εηδσινιαηξηθνύο ζενύο θαη πίζηεπαλ ζην θάξκα θαη ηε κεηεκςύρσζε 4. Σα θνβεξά SS (Γθεζηάπν) έπαηξλαλ κέξνο ζε κπζηεξηαθέο ηειεηέο κπήζεσο, δίλνληαο όξθν ζην αηαλά. Καηά ηνλ ζπγγξαθέα Σδόηδεθ Καξ, ν Υίηιεξ ήηαλ απνθξπθηζηήο, ιάηξεο ηνπ Θηβεηηαληζκνύ θαη κέινο ηεο ζαηαληθήο κπζηηθήο Δηαηξίαο ηεο Θνύιεο. Δίρε θνηηήζεη ζηελ ηάμε ησλ λέσλ Ηππνηώλ ηνύ Απζηξηαθνύ κάγνπ Σδσξηδ Λαληδ βνλ Λίκπελθειληο θαη είρε κπεζεί ζηνλ απνθξπθηζκό θαη ηε καγεία από ηνλ Dietrich Eckart. Γηέζεηε, επίζεο, δπλάκεηο κεζάδνληνο (Medium) θαη Τπλσηηζκνύ 5. Με ηελ θνπζησδία ηνπ ζπρλά δηεμήγαγε απόθξπθεο ηειεηέο ηε λύρηα κε αγάικαηα κεγάισλ ιηνληαξηώλ, θεξηά θαη απνθξπθηζηηθά ζύκβνια 6. Ζ Swastika είλαη έλα γλσζηό ηέηνην απνθξπθηζηηθό ζύκβνιν ηνύ βαβπισληαθνύ ζενύ Βάαι θαη ηνπ Ηλδνπηζκνύ. Κάζε αηξεηηθή, ή κάιινλ ζαηαληθή, παξόκνηα «ζξεζθεπηηθόηεηα» ηξνθνδνηεί αλεμέιεγθηεο δπλάκεηο θαθνύ, όπσο απέδεημε γηα άιιε κηα θνξά ην πξόζθαην απηό ηξνκνθξαηηθό ρηύπεκα. Αλέθαζελ νη πόιεκνη, θη όρη κόλν νη ραξαθηεξηδόκελνη από ηελ Ηζηνξία σο «ζξεζθεπηηθνί», ζπλδένληαλ αζπλείδεηα κε ην κε νξζώο «ζξεζθεύεηλ» ππό ηε γεληθόηεξε θαη βαζύηεξή ηνπ έλλνηα. Γελ παίδεη ξόιν ν «ζεόο», αιιά ε ζξεζθεπηηθή ζηάζε θαη πίζηε απέλαληη ζ απηόλ ην ζεό, πνπ κπνξεί ι.ρ. λα είλαη είηε κηα ηδενινγία, είηε κηα αλώηεξε αξρή, είηε ε αγία παηξίδα, ππαγνξεύνληαο αλάινγα κηα ζεία απνζηνιή ή κηα επαλάζηαζε θ.ν.θ. Πάλησο, ζην ζύγρξνλν άλζξσπν ην ςπρηθό θαθό έρεη αληηθαηαζηήζεη ην θπζηθό θαθό. Έηζη, δελ ηζρύεη πηα όηη ε ζξεζθεία πξνήιζε απ ηνλ ηξόκν, αιι όηη ν ηξόκνο πξνθαιείηαη από ην ζξεζθεπηηθό Φνληακεληαιηζκό. 4 Βι. T e x M a r r s, Νέα Δπνρή, Θεζζαινλίθε, ζ Βι. T e x M a r r s, Νέα Δπνρή, Θεζζαινλίθε, ζ Βι. T e x M a r r s, Απόθξπθε Πιαλεηηθή πλσκνζία, Θεζζαινλίθε, ζζ. 214,

3 Όιεο νη ζξεζθείεο έρνπλ ηνπο θαλαηηθνύο ηνπο. Τπάξρνπλ κάιηζηα εηδηθέο θνηλσληνινγηθέο κειέηεο ζξεζθεπηηθώλ νκάδσλ, πνπ απνδεηθλύνπλ σο πνιηηηζκηθήο αηηηνινγίαο νξηζκέλα είδε εγθιεκάησλ. Γηα καο θάζε λαδηζηηθή ζπκπεξηθνξά απερεί ην Νηηζετθό ηξόπν δσήο. Ο Νίηζε, σο γλσζηό, δελ ήζειε ηνπο ειηθησκέλνπο, ηνπο άξξσζηνπο θαη γεληθά ηνπο απόκαρνπο ηεο δσήο. Ήζειε ηνλ ηύπν ηνύ εύξσζηνπ, ηζρπξνύ θαη ακείιηθηνπ «Τπεξάλζξσπνπ», πνπ δελ ππνινγίδεη θακηά εζηθή αμία, παηά επί πησκάησλ θαη επηβηώλεη. Ζ αληίιεςε απηή, γλσζηή ηόζν ζηελ Αλαηνιή όζν θαη ζηε Γύζε, ππνδειώλεη κηα πξνζπάζεηα ησλ αλζξώπσλ λα απαθζαξηίζνπλ ην γήξαο (λα ηνπ αθαηξέζνπλ δει. ηε θζνξνπνηό ηνπ ηδηόηεηα), αθνύ αιιηώο πσο δελ κπνξνύλ λα απαιιαγνύλ ηειείσο απ απηό. Έηζη, ε «πάιαη πνηέ» ζηξαηησηηθή πξσηεύνπζα ηεο Αζζπξίαο, δει. ε ζεκεξηλή Νηκξνύλη ηνύ Ηξάθ, πνπ ιεγόηαλ Υαιάρ, ζήκαηλε ην «γήξαο», όπσο καο πιεξνθνξεί ε Π.Γ., αιιά θαη ν δηθέθαινο αεηόο ηεο Αγ. Ρσκατθήο Απηνθξαηνξίαο ηνύ Γεξκαληθνύ Έζλνπο ήηαλ ζύκβνιν ηεο αεηδσίαο θαη καθξνβηόηεηαο. Ο Οπκβέξην Έθν γξάθεη όηη ηνλ Φύξεξ πξνζθσλνύζαλ «Γέξν ηνπ Βνπλνύ», θαη όηη ηα Δο-Δο είραλ ζρέζε κε ηε ζητηηθή αίξεζε ησλ Αζζαζζηλώλ. ήκεξα ε θαηάζηαζε ηεο Σξίηεο Ζιηθίαο ζηηο πξνεγκέλεο δπηηθέο ρώξεο κπνξεί λα ραξαθηεξηζζεί σο ζπγθξνπζηαθή: από ηε κηα νη ειηθησκέλνη απνιακβάλνπλ ηθαλνπνηεηηθώλ ζπληάμεσλ θαη αξθεηά θαιήο πγεηνλνκηθήο πεξίζαιςεο, από ηελ άιιε, όκσο, όρη κόλν δελ ζπληζηνύλ πιένλ θακηά εζηθή αμία, αιιά θαη νη ίδηνη λνηώζνπλ απνγνεηεπκέλνη θαη ζε κεγάιν βαζκό κειαγρνιηθνί. Ο Stafford, έλαο Ακεξηθαλόο Φπρνιόγνο, είρε γξάςεη ην 1991: «ε Ακεξηθή πάζρεη από κηα πλεπκαηηθή αζζέλεηα. Ζ αζζέλεηα νθείιεηαη ζηε ιαζεκέλε άπνςε ηεο δσήο. ύκθσλα κε ην δπηηθό κνληέιν δσήο, ε δσή κνηάδεη ζα κηα θακπύιε. Αλεβαίλεηο, αλεβαίλεηο, γίλεζαη πελήληα, θαη κεηά αξρίδεηο λα πέθηεηο, λα πέθηεηο κέρξη πνπ πεζαίλεηο. Ζ Αγία Γξαθή όκσο έρεη δηαθνξεηηθή άπνςε γηα ην γήξαο θαη ηε δσή» 7. Έλαο λεαληθόο Ναξθηζζηζκόο είλαη πνιύ αξγά ζηα γεξνληάκαηα γηα λα εμαιεηθζεί. Μέζα ζ απηή ηελ παγθόζκηα ιαίιαπα, όπνπ ηελ επνρή ηήο ηζνξξνπίαο ηνύ ηξόκνπ έρεη δηαδερζεί ε επνρή ηήο αληζνξξνπίαο ηνύ ηξόκνπ, ππάξρνπλ αθόκα πεξηζώξηα αληίζηαζεο. Ο άλζξσπνο είλαη ην κόλν δών πνπ κπνξεί λα πεη «ΟΥΗ» ζηε θύζε ηνπ. Ο Καβάθεο είρε γξάςεη: «ε κεξηθνύο αλζξώπνπο έξρεηαη κηα κέξα πνπ πξέπεη ην κεγάιν ΝΑΗ ή ην κεγάιν ΟΥΗ λα πνύλε ν αξλεζείο δελ κεηαληώλεη. Αλ ξσηηόηαλ πάιη, όρη ζα μαλάιεγε». Οη Έιιελεο ηνπ 40, αληηκαρόκελνη ην Ναδηζκό, γλώξηδαλ όηη πνιεκνύλ έλα δπηηθό εμάκβισκα. Ο Γεξκαλόο πξεζβεπηήο ζηελ Αζήλα Έξκπαρ ζε έθζεζή ηνπ πξνο ηνλ Υίηιεξ ιίγεο εκέξεο κεηά ηελ επίζεζε ηνπ Φαζηζκνύ έγξαθε: «Οη Ηηαινί δελ έιαβαλ ππόςε εθηόο 7 K. O. G a n g e l, Nurturing Grandparents in the Church, Lournal of Psychology and Theology 24, 3 (1996)

4 ησλ άιισλ θαη ην αληηπαπηθό πλεύκα ηνπ ειιεληθνύ ιανύ». Ζ ειιεληθή Σξίηε Ζιηθία, σο θνξέαο ηεο νξζόδνμεο παξάδνζεο, κπνξεί θαη ηώξα λα πεη ΟΥΗ. Σν γήξαο δελ είλαη ηζρπξόηεξν απ ηηο επαγγειίεο ηνπ Θενύ. Γηα ηνλ νξζόδνμν Υξηζηηαληζκό ηα γεξαηεηά δε ζπληζηνύλ πξόβιεκα, αιιά επινγία 8. «Σα παξ εκίλ» είλαη αληίζεηα κε «ηνηο έμσζελ», παξαηεξεί ν η. Υξπζόζηνκνο: «Δπί κελ γαξ ησλ έμσζελ πξαγκάησλ ην γήξαο άρξεζηνλ, νίνλ ν ζηξαηηώηεο Αιι νπρ ν ηεο Δθθιεζίαο δηδάζθαινο. Σν γαξ γήξαο ελ κελ ηνηο άιινηο άρξεζηνλ, ελ δε ηε Δθθιεζία θαη ηνηο ηεο αξεηήο πόλνηο ρξεζηκώηαηνλ». Ζ Σξίηε Ζιηθία κπνξεί θαη ζα πξέπεη λα κελ πζηεξεί ζηελ ηξέρνπζα πιεξνθόξεζε, γηαηί θαη πείξα δηαζέηεη αιιά θαη σξηκόηεηα. Νέζησξ (ην όλνκα ηνπ ρζεο ενξηαδόκελνπ αγίνπ κάξηπξνο) ζεκαίλεη «ζνθόο γέξνο». Τπάξρνπλ ζήκεξα πνιινί νξγαληζκνί, αθόκα θαη κέζσ ησλ ελνξηώλ, πνπ κπνξνύλ λα ζπκβάιινπλ ζην έξγν απηό. Έπεηηα, νη ειηθησκέλνη, πεξηζζόηεξν από ηνπο λεόηεξνπο, νθείινπλ λα αληηζηέθνληαη ζηνλ ακνξαιηζκό, ηελ αξπαθηηθόηεηα θαη ηνλ αληαγσληζκό. Ληκέλαο αθύκαληνο ε πνιηά. Σα πάζε ζηε γεξνληηθή ειηθία θαηαιαγηάδνπλ, νπόηε «ν γέξσλ, εάλ εζέιε», κπνξεί λα γίλεη θύξηνο ηνπ εαπηνύ ηνπ, όπσο ραξαθηεξηζηηθά ζεκεηώλεη ν Υξπζνξξήκσλ Παηήξ. Οη ειηθησκέλνη είλαη «δσληαλέο ηζηνξίεο». Ναη, είζηε νη ξίδεο ηεο πινύζηαο εζληθνζξεζθεπηηθήο καο Παξάδνζεο, ε νπνία ηείλεη νινέλα θαη πεξηζζόηεξν λα απνρξσκαηηζηεί. Όκσο, ηα γεξαηεηά θαζηζηνύλ ηνλ άλζξσπν αλδξείν. Τπάξρνπλ ακέηξεηα παξαδείγκαηα Αγίσλ, θαη κάιηζηα γπλαηθώλ, κε κεγάιε αλδξεία ςπρήο, πνπ έιακςαλ ζηα γεξαηεηά ηνπο. Δμάιινπ, επηβάιιεηαη λα πςώζεηε ην αλάζηεκά ζαο ζηελ θνηλσληθή απνζύλζεζε. Οη ζνθνί πξόγνλνί καο καδί κε ηνπο Παηέξεο ηεο Δθθιεζίαο πίζηεπαλ όηη νη ειηθησκέλνη απνηεινύλ ην εζηθό βαξόκεηξν ηεο πόιεο ηνπο. «ώδεηαη πόιηο έλζα βνπιαί γεξόλησλ. νθόλ γαξ έλ βνύιεπκα ηαο πνιιάο ρέξαο ληθά», αλαθέξεη ν Πινύηαξρνο. Οη παππνύδεο είλαη ζε ζέζε λα πξνζθέξνπλ ζηνπο εγγνλνύο πίζηε, εκπηζηνζύλε, αθεξαηόηεηα (ηηκηόηεηα) θαη ραξά. Χο πξεζβύηεξνη κπνξείηε θαιύηεξα λα επεξεάζεηε ή λα επηβιεζείηε θαη λα εηζαθνπζηείηε ζηνπο λεόηεξνπο, ηα παηδηά θαη ηα εγγόληα ζαο. Αθόκα, ε Σξίηε Ζιηθία, κε δηαζέηνληαο κπτθή δύλακε, κπνξεί λα απνβεί δεκηνπξγηθή θαη εμνρήλ ζηνλ πλεπκαηηθό ηνκέα, αθνύ ε ςπρή νύηε γεξλά, νύηε πεζαίλεη. Άιισζηε, «νπθ έζηηλ αηζζεηόο ν αγώλ» 9. Γελ ππάξρεη κεγαιύηεξν όπιν από ηελ ςπρηθή δύλακε. «Ο ρξόλνο», ιέεη ν ζηξαηεγόο Μαθ Άξζνπξ, «ξπηηδώλεη κόλν ην δέξκα. Ζ ςπρή ηόηε κόλν ξπηηδώλεηαη, όηαλ ράζεη ηνλ ελζνπζηαζκό ηεο θαη ηα ηδαληθά ηεο. Δίζαη ηόζν λένο, όζε είλαη ε πίζηε ζνπ θαη νη ειπίδεο ζνπ. Δίζαη ηόζν γέξνο, όζε 8 Εαρ. 8, 4-5, Γελ. 15, , 8, Ζο. 65, 20, Ηεξ. 38, Ησ. Υξπζόζηνκνο. 4

5 είλαη ε ακθηβνιία ζνπ θαη ε απειπηζία ζνπ». Αο θαηαζηήζσκελ, ινηπόλ, ηε βαθηεξία ηνπ γήξαηνο βαθηεξία ηνπ πλεύκαηνο, όπσο καο ζπκβνπιεύεη Γξεγόξηνο ν Θενιόγνο. Υξεηάδεηαη αληίζηαζε ςπρηθή ζηελ απαηζηνδνμία θαη ηελ θαηάζιηςε. Ο Υξηζηηαληζκόο είλαη λίθε θαηά ηνπ ζαλάηνπ θαη όρη δνπιηθή ππνηαγή ζηε Μνίξα. ηελ ειιελνξζόδνμε Παξάδνζή καο πνηέ δελ πηνζεηήζακε αληηιήςεηο θαη έζηκα, όπσο π.ρ. ε γεξνληνθηνλία, πνπ ζπλαληάκε ζε παγαληζηηθά πεξηβάιινληα. Ζ Δθθιεζία, ζαλ κηα αγέξαζηε γπλαίθα, θσλάδεη πξνο όινπο: Με ιηπνςπράηε. Μπνξεί λα κε ζαο γεξνθνκήζνπλ ηα παηδηά ζαο, ζα ζαο γεξνηξνθήζεη όκσο ν Θεόο. Αληηζηαζείηε ζηε ζθπζξσπόηεηα, ζηελ παγεξόηεηα θαη ηελ ςπρξόηεηα. Οη παππνύδεο θαη νη γηαγηάδεο είλαη νη πην θαηάιιεινη λα πξνζθέξνπλ αγάπε. Έηζη, ε Σξίηε Ζιηθία, αλ ην ζειήζεη, κπνξεί επθνιόηεξα απ ηε λενιαία λα γίλεη ζπγθαηαβαηηθή, πξαεία, γιπθηά θη επράξηζηε. Δπίζεο, νη γέξνληεο έρνπλ ππνρξέσζε λα αληηηαρζνύλ ζηελ ηδενινγηθή ζύγρπζε, ηελ πνιηηηθή νπδεηεξόηεηα θαη ηελ νινθιεξσηηθή λννηξνπία. Μπνξνύλ θαη απηνί από ην πόζην ηνπο λα εξγαζηνύλ γηα ηελ εηξήλε, ηε δεκνθξαηία θαη ηελ παλαλζξώπηλε ζπλεξγαζία, αθνύ ζ όιν ηνλ θόζκν ππνινγίδνληαη αθόκα σο ελεξγεηηθό ζηνηρείν ηνπιάρηζηνλ ζηνλ πνιηηηθό ζηίβν. Ο Θεόο νηθνδόκεζε νιόθιεξν έζλνο από έλα ειηθησκέλν δεπγάξη, ηνλ Αβξαάκ θαη ηε άξα. Σέινο, ε Σξίηε Ζιηθία έρεη ρξένο λα αγσληζζεί θαηά ηεο αζεΐαο θαη ηεο λενεηδσινιαηξίαο. «Οπδέλ ηζρπξόηεξνλ γήξσο» 10. Πξάγκαηη, ζ απηή ηελ ειηθία ε πίζηε, αλ ππάξρεη, είλαη πην δπλαηή, γηαηί ηα γεξαηεηά σξηκάδνπλ πλεπκαηηθόηεξα ηνλ άλζξσπν. Ζ έλλνηα ηεο ζπζίαο, πνπ απνηειεί ηελ πεκπηνπζία ηνύ Υξηζηηαληζκνύ, είλαη πεξηζζόηεξν ζπλδεδεκέλε κε ην γήξαο. Δλ ησ κεηαμύ, νη ειηθησκέλνη, θαηά γεληθή νκνινγία, ζξεζθεύνληαη πεξηζζόηεξν ζε ζύγθξηζε κε ηνπο λεόηεξνπο. ηαζεξά γλσξίζκαηα ηεο θπιήο καο ππήξμαλ αλέθαζελ ην αξραηνειιεληθό κέηξν θαη ε Παηεξηθή αξεηή ηεο δηάθξηζεο. Έρνληαο θαηά λνπ ηελ επηθηλδπλόηεηα ηνύ αηξεηηθώο «ζξεζθεύεηλ», αο πξνζπαζήζνπκε κε όιεο καο ηηο δπλάκεηο λα πςώζνπκε ζηε ζεκεξηλή θνηλσλία ζηεληόξεηα θσλή δηακαξηπξίαο θαζ νηαζδήπνηε κνξθήο Σξνκνθξαηίαο θαη απνιπηαξρίαο από όπνπ απηέο θη αλ πξνέξρνληαη. Παξάιιεια, αο επρεζνύκε, θαζώο γεσγξαθηθά θαη πνιηηηζκηθά βξηζθόκαζηε κεηαμύ ηεο ρξηζηηαληθήο Γύζεο θαη ηεο ηζιακηθήο Αλαηνιήο, λα επνδσζνύλ νη δηακεζνιαβεηηθέο πξσηνβνπιίεο ηεο ρώξαο καο, νύησο ώζηε ζην ηέινο λα πξπηαλεύζνπλ ε ζύλεζε, ε εηξήλε, ε αλεθηηθόηεηα θαη ην πλεύκα θαηαιιαγήο, πνπ θπξίσο εθθξάδεη ηε ζπκπαζή καο Σξίηε Ζιηθία. 10 Γξεγόξηνο ν Θενιόγνο. 5