ἡ γραμματικἡ τέ χνἡ Contents ὁ πρόλογος (Ἀγγλικῇ) περὶ τῶν τοῦ λόγου μερῶν. περὶ ὀνόματος πρὸς τοῦ Διονυσίου

Transcript

1 ἡ γραμματικἡ τέ χνἡ πρὸς τοῦ Διονυσίου Contents περὶ τῶν τοῦ λόγου μερῶν περὶ ὀνόματος... 1 περὶ ἀντινυμίας... 2 περὶ ῥήματος... 3 περὶ ἐπιρρήματος... 5 περὶ μετοχῆς... 5 περὶ συνδέσμου... 5 περὶ προθέσεως... 6 ὁ πρόλογος (Ἀγγλικῇ) I have composed this short grammatical treatise largely by taking the work of Dionysius Thrax, recasting it into a question-answer format, simplifying considerable entries, and writing some more modern material especially in the section on the verb. Footnotes accompany the work to help clarify some more unfamiliar terms, and to point out a few neologisms along the way. Seumas Macdonald περὶ τῶν τοῦ λόγου μερῶν. ὁ Διδάσκαλος πόσα μέρη τοῦ λόγου ἐστίν; ὁ Μαθητής ἑπτά. Μ τὸ ὄνομα, ἡ ἀντωνυμία, τὸ ῥῆμα, τὸ ἐπίρρημα, ἡ μετοχή, ἡ πρόθεσις, καὶ τὸ ἄρθρον. περὶ ὀνόματος Δ τί ἐστι ὄνομα;

2 Μ τὸ ὄνομά ἐστι μέρος τοῦ λόγου πτωτικόν, ἢ σῶμα ἢ πρᾶγμα σημαῖνον, ῶμα μὲν οἷον λίθος, πρᾶγμα δὲ οἷον παιδεία, κοινῶς τε καὶ ἰδίως λεγόμενον, κοινῶς μὲν οἷον ἄνθρωπος, ἵππος, ἰδίως δὲ οἷον Σωκράτης. παρέπεται δὲ τῷ ὀνόματι τρεῖς γένη, ἀριθμοί, πτώσεις Δ πόσα γένη τῶν ὀνομάτων; Μ τρία γἐνη. Μ ἀρσενικόν, θηλυκόν, οὐδέτερον. ἔνιοι δὲ προστιθέασι τούτοις ἄλλα δύο, κοινόν 1 τε καὶ ἐπίκοινον 2, κοινὸν μὲν οἷον ἵππος, κύων, ἐπίκοινον δὲ οἷον χελιδών 3, ἀετός. Δ πόσοι ἀριθμοὶ τῶν ὀνομάτων; Μ τρεῖς ἀριθμοί. Μ ἑνικός, δυϊκός, πληθυντικός ἑνικὸς μὲν ὁ Ὅμηρος, δυϊκὸς δὲ τὼ Ὁμήρω, πληθυντικὸς δὲ οἱ Ὅμηροι. - εἰσὶ δέ τινες ἑνικοὶ χαρακτῆρες καὶ κατὰ πολλῶν λεγόμενοι, οἷον δῆμος,χορός, ὄχλος καὶ πληθυντικοὶ κατὰ ἑνικῶν τε καὶ δυϊκῶν, ἑνικῶν μὲν ὡς Ἀθῆναι, Θῆβαι, δυϊκῶν δὲ ὡς ἀμφότεροι. Δ πόσαι πτώσεις τῶν ὀνομάτων; Μ πεντέ Μ ὀρθή, γενική, δοτική, αἰτιατική, κλητική. λέγεται δὲ ἡ μὲν ὀρθὴ ὀνομαστικὴ καὶ εὐθεῖα, ἡ δὲ γενικὴ κτητική τε καὶ πατρική, ἡ δὲ δοτικὴ ἐπισταλτική 4, ἡ δὲ αἰτιατικὴ κατ αἰτιατικήν, ἡ δὲ κλητικὴ προσαγορευτική. Δ τίνα εἶδη τῆς συνκρίσεως; Μ τρία; προσηγορικόν 5, οἷον καλός, συγκριτκόν, οἷον καλλίων, ὑπερθετκόν, οἷον κάλλιστος. περὶ ἀντινυμίας Δ τί ἐστι ἀντινυμία 1 Common nouns are those which admit to either gender, depending on the referent. 2 An epicene noun is similar to a common noun, except that grammatically it remains one gender, but the referent may be either gender. For instance, the article on κύων will change to match the gender, but the article of ἀετός will not. 3 χελιδών is a swallow. It is feminine grammatically, even when the referent is a male swallow. 4 addressive 5 appellative ; I have not found any discussion of grades of adjectives/comparatives, so took an appropriate word and repurposed it.

3 Μ μέρος τοῦ λόγου ὃ ἀντὶ ὀνόματος τιθεμένη τοῦτο ὄνομα ἄλλοτε σημαίνει. Δ πόσα γένη τῶν ἀντινυμίων; Μ τρία γἐνη, ὡς ὄνομα ἀρσενικόν, θηλυκόν, οὐδέτερον. Δ καὶ πόσοι ἀριθμοὶ; Μ τρεῖς ἀριθμοί, πάλιν ὡς ὄνομα ἑνικός, δυϊκός, πληθυντικός. Δ πόσα πρώσοπα; Μ τρία. Μ πρῶτον, οἷον δὲ ἐγώ δεύτερον, οἷον δὲ σύ τρίτον, οἷον δὲ αὐτός. Δ τίνες τυποὶ τῶν ἀντινυμίων; Μ προσωπική 6, κτητική, δεικτική, ἀναφορική, ἐρωτηματική, ἀόριστος 7. περὶ ῥήματος Δ τί ἐστι ῥῆμα; Μ ῥῆμά ἐστι μέρος τοῦ λογου ἢ λέξις ἄπτωτος, ἐπιδεκτικὴ χρόνων τε καὶ προσώπων καὶ ἀριθμῶν, ὄψεων καὶ διαθέσεων. Δ τίνες εἰσὶ αἱ ἐγκλίσεις τοῦ ῥήματος; Μ αἱ ἐγκλίσεις τοῦ ῥήματός εἰσι πεντέ, ὁριστική, προστακτική, εὐκτική, ὑποτακτική, ἀπαρέμφατος. Δ πόσαι διαθέσεις; Μ δύο, ἢ κατὰ τοὺς πάλαι γραμματικοὺς τρεῖς. Μ ἡ κοινὴ διάθεησις, οἷον λέγω, ἡ δὲ ἑαυτικὴ διάθεσις, οἷον δὲ λέγομαι. 8 Δ καὶ κατὰ τοὺς πάλαι γραμματικοὺς; 9 6 personal. The adjective is a neologism, whose root should be obvious. 7 Indefinite; the adjective ends in ος because it is an alpha privative adjective in ος, ον. 8 I prefer to speak of two dispositions or voices, the common and the subject-affective. This is a growing consensus about the passive and the idea of deponency, especially as regards Koine Greek. ἑαυτική is a neologism (but not my own 9 Presenting the traditional disposition scheme, as Dionysius gives it.

4 Μ ἐνέργεια, πάθος, μεσότης ἐνέργεια μὲν οἷον τύπτω, πάθος δὲ οἷον τύπτομαι, μεσότης δὲ ἡ ποτὲ μὲν ἐνέργειαν ποτὲ δὲ πάθος παριστᾶσα, οἷον πέπηγα, διέφθορα, ἐποιησάμην, ἐγραψάμην. Δ πόσοι ἀριθμοί; Μ τρεῖς. Μ ἑνικός, δυϊκός, πληθυντικός ἑνικὸς μὲν οἷον τύπτω, δυϊκὸς δὲ οἷον τύπτετον, πληθυντικὸς δὲ οἷον τύπτομεν. Δ ποσοὶ χρόνοι; 10 Μ τρεῖς μὲν χρόνοι τοῦ ἔργου, ἕξ δὲ χρόνοι τοῦ ῥήματος. Δ χρόνοι τοῦ ἔργου τίνες; 11 Μ ἐνεστώς, παρεληλύθώς, μέλλων. Δ καὶ τίνες χρόνοι τοῦ ῥήματος; Μ ἐνεστώς, παρατατικός, ἀόριστος, παρακείμενος, ὑπερσυντέλικος, καὶ μέλλων. Δ πόσαι ὄψεις; 12 Μ: τρεῖς, ὡς οἱ πλείονες νομίζουσιν Μ: παρατατική ἢ παράτασις, οἷον ὁ χρόνος ἐνεστώς καὶ παρατατικός, παρακειμένη ἢ συντελική, οἷον δὲ ὁ ἀόριστος χρόνος, καὶ στατική 13, οἷον δὲ παρακείμενος καὶ ὑπερσυντέλικος. 14 Δ τίς ὄψις ἐστὶ ὁ μέλλων χρόνος; Μ ἄλλοι μὲν παρακειμένην εἶναι, ἄλλοι δε παρατατικήν, ἄλλοι δὲ ἀοριστικήν φασιν. 15 Δ πόσα πρώσοπα; Μ τρία Μ πρῶτον, δεύτερον, τρίτον πρῶτον μὲν ἀφ οὗ ὁ λόγος, δεύτερον δὲ πρὸς ὃν ὁ λόγος, τρίτον δὲ περὶ οὗ ὁ λόγος 10 I use χρόνος to refer to tense as traditionally understood. 11 However χρόνος τοῦ ἔργου refers to the time of the action, which can only be ὄψις for aspect, a fairly direct translation. 13 στατικός is already a Greek word, I have adapted it for grammatical usage. 14 Discussion of Greek aspect remains contested, I think this scheme is somewhat non-controversial, or at least represents a major opinion on the subject. 15 However no one can agree about the future.

5 περὶ ἐπιρρήματος Δ τί ἐστι ἐπίρρημα; Μ ἐπίρρημά ἐστι μέρος λόγου ἄκλιτον, κατὰ ῥήματος λεγόμενον ἢ ἐπιλεγόμενον ῥήματι. Δ καὶ τίνες τύποι; Μ τὰ δέ χρόνου δηλωτικά, οἷον νῦν, τοτε, τὰ δὲ μεσότητος, οἷον καλῶς, τὰ δὲ ποιότητος, οἷον πολλάκις, τὰ δὲ ἀριθμοῦ, οἷον δίς, τὰ δὲ τοπικά, οἷον ἐκεῖ, καὶ πολλὰ ἄλλα. 16 Δ τίνα εἶδη τῆς συνκρίσεως; Μ τρία; προσηγορικόν, οἷον μάλα, συγκριτκόν, οἷον μᾶλλον, ὑπερθετκόν, οἷον μάλιστα. περὶ μετοχῆς Δ τί ἐστι μετοχή; Μ μετοχή ἐστι μετέχουσα τῆς τῶν ῥημάτων καὶ τῆς τῶν ὀνομάτων ἰδιότητος. παρέπεται δὲ αὐτῇ ταὐτὰ ἃ καί τῷ ὀνόματι καὶ τῷ ῥήματι δίχα προσώπων τε καὶ ἐγκλίσεων. περὶ συνδέσμου Δ τί ἐστι σύνδεμος; Μ σύνδεσμός ἐστι λέξις συνδέουσα διάνοιαν μετὰ τάξεως καὶ τὸ τῆς ἑρμηνείας κεχηνὸς δηλοῦσα. Δ καὶ τίνες τύποι τῶν συνδέσμων εἰσίν; Μ τῶν δὲ συνδέσμων οἱ μέν εἰσι συμπλεκτικοί 17, οἱ δὲ διαζευκτικοί 18, οἱ δὲ συναπτικοί 19, οἱ δὲ παρασυναπτικοί 20, οἱ δὲ αἰτιολογικοί 21, οἱ δὲ ἀπορρηματικοί 22, οἱ δὲ συλλογιστικοί 23, οἱ δὲ παραπληρωματικοί Dionysius presents a much longer list of types of adverbs. I restrict us to some of the major categories. 17 Copulative 18 Disjunctive 19 Conjunctive 20 Praeter-conjunctive (demonstrating both existence and ordering) 21 Causative 22 Dubitive, indicating hesitancy 23 Conclusive, demonstrating inference and conclusion 24 Expletive, which are used for metre, ornament, or force.

6 περὶ προθέσεως Δ τί ἐστι πρόθεσις; Μ πρόθεσίς ἐστι λέξις προτιθεμένη πάντων τῶν τοῦ λόγου μερῶν ἔν τε συνθέσει καὶ συντάξει. εἰσὶ δὲ αἱ πᾶσαι προθέσεις ὀκτὼ καὶ δέκα. ἑπτὰ μέν εἰσι κατὰ τρεῖς πτώσεις, οἷον ἀμφί, ἐπί, μετά, παρά, περί, πρός, ὑπό τρεῖς δὲ κατὰ δύο πτώσεις, οἷον διά, κατά, ὑπέρ ὀκτὼ δὲ κατὰ μόνην πτώσιν, οἷον ἀνά, ἀντί, ἀπό, εἰς, ἐξ, ἐν, πρό, σύν. 25 περὶ ἄρθρου Δ τί ἐστι ἄρθρον Μ ἄρθρον ἐστὶ μέρος λόγου πτωτικόν, προτασσόμενον τῆς κλίσεως τῶν ὀνομάτων, λεγόμενον δεικτικῶς ἢ ἀναφορικῶς. 25 Dionysius analyses prepositions according to syllables, but I thought reference to cases might be more useful.