ΕΡΕΥΝΑ. Η επίδραση της παχυσαρκίας στην αναπνευστική λειτουργία και στην ικανότητα για βάδιση νεαρών γυναικών. Πρόδρομη μελέτη

Transcript

1 ΕΡΕΥΝΑ Η επίδραση της παχυσαρκίας στην αναπνευστική λειτουργία και στην ικανότητα για βάδιση νεαρών γυναικών. Πρόδρομη μελέτη Ελένη Α. Κορτιάνου, 1 Αντώνιος Γεώργιος Κωνσταντίνου, 2 Αναστασία Τσάγκαρη, 2 Σπύρος Πιπεράκης, 2 1 Φυσικοθεραπεύτρια, Καθηγήτρια Εφαρμογών, Τμήμα Φυσικοθεραπείας, ΤΕΙ Λαμίας 2 Φυσικοθεραπευτής/τρια Επικοινωνία: Ελένη Κορτιάνου, ΤΕΙ Λαμίας, Τ.Κ , Λαμία ekortianou@teilam.gr Παραλαβή: Αποδοχή: Θέματα Φυσικοθεραπείας 2010:6(3): ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η παχυσαρκία αποτελεί υψηλό παράγοντα κινδύνου νοσηρότητας και θνητότητας στον παγκόσμιο πληθυσμό. Στο αναπνευστικό σύστημα η παχυσαρκία ευθύνεται για μεταβολές στις μηχανικές ιδιότητες του θώρακα και των πνευμόνων επηρεάζοντας τη διατασιμότητά τους και μεταβάλλοντας τους πνευμονικούς όγκους. Παρότι η παχυσαρκία επηρεάζει το μυοσκελετικό και καρδιαγγειακό σύστημα με άμεσες επιπτώσεις στην ικανότητα για βάδιση, δεν υπάρχουν στη βιβλιογραφία επαρκή στοιχεία σε νεαρές ηλικίες. Σκοπός της πρόδρομης αυτής μελέτης ήταν η αξιολόγηση της αναπνευστικής λειτουργίας και της ικανότητας για βάδιση σε νεαρές γυναίκες με υψηλό δείκτη παχυσαρκίας. Συμμετείχαν 10 αδρανείς (IPAQ- Gr), μη καπνίστριες, παχύσαρκες (BMI: 38.5±4.4 Kg/m 2 ) γυναίκες ηλικίας ετών και 10 φυσιολογικού βάρους (BMI: 21.4±1.8 Kg/m 2 ), ως ομάδα ελέγχου. Όλες υποβλήθηκαν σε σπιρομετρικό έλεγχο και στην εξάλεπτη δοκιμασία βάδισης (6ΔΒ) σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Θώρακος. Βρέθηκαν σημαντικά χαμηλότερες τιμές στους δείκτες της πνευμονικής λειτουργίας (FVC: 3.1±0.2L έναντι 3.5±0.2L, p<.01; ERV: 1.2±0.03L έναντι 1.3±0.01L, p<.05; VC: 3.1±0.5 έναντι 3.7±0.1L, p<.05) και στη συνολικά διανυόμενη απόσταση κατά την 6λεπτη δοκιμασία (562±32 έναντι 649±41 μέτρα, p<.001) για τις παχύσαρκες γυναίκες. Επίσης, η καρδιακή συχνότητα και η αρτηριακή πίεση ήταν σημαντικά (p<.01) αυξημένες μετά τη βάδιση. Τα πρόδρομα αυτά στοιχεία υποδηλώνουν την πρώιμη επίδραση της παχυσαρκίας στην αναπνευστική λειτουργία και στην ικανότητα για βάδιση νεαρών γυναικών. Λέξεις Κλειδιά: παχυσαρκία, πνευμονική λειτουργία, μηχανική αναπνευστικού συστήματος, 6λεπτη δοκιμασία βάδισης ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

2 Κορτιάνου και συν. The Effects of Obesity on Pulmonary Mechanics and Walking Capacity in Young Females: A control pilot study Eleni A. Kortianou, 1 Adonis Georgios Konstantinou, 2 Anastasia Tsagari, 2 Spiros Piperakis, 2 1 PT, MSc, Lecturer in Physiotherapy, Physiotherapy Department, Technological Educational Institute of Lamia 2 PT Correspondence: Eleni Kortianou, TEI Lamias, Lamia, Greece ekortianou@teilam.gr Submitted: 06/09/2010 Accepted: 30/09/2010 Physiotherapy Issues 2010:6(3): ABSTRACT Obesity is associated with premature death and increases the risk of a number of diseases. It is also well documented that and it may affect pulmonary mechanics and exercise capacity; however little is known for walking ability and pulmonary mechanics in young obese females. The purpose of this study was to assess exercise tolerance and pulmonary mechanics in young females with obesity. Ten obese females (BMI: 38.5±4.4 Kg/m 2 ) and 10 controls (BMI: 21.4±1.8 Kg/m 2 ), aged years, performed spirometry and 6 minute walk test (6MWT) according to American Thoracic Society recommendations. All participants were non-smokers and they had the same low levels of physical activity as demonstrated by the IPAQ-Gr questionnaire. Females with obesity presented lower FVC (3.1±0.2L vs 3.5±0.2L, p<.01); ERV (1.2±0.03L vs 1.3±0.01L, p<.05) and VC (3.1±0.5 vs 3.7±0.1L, p<.05) They also covered significantly smaller walking distance compared to the control group (562 m vs 649 respectively, p<.001). The obese group had higher heart rate, systolic and diastolic blood pressure after the 6MWT (p<.01) when compared to the control group. Our first set of data suggest that obesity impairs young females exercise capacity and pulmonary mechanics, decreasing their FVC, VC and ERV. This aspect is important due to the currently increased prevalence of obesity in young people. Key words: obesity, pulmonary function, chest mechanics, 6MWT ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παχυσαρκία χαρακτηρίζεται από την υπερβολική εναπόθεση λίπους στις σωματικές λιποαποθήκες. Σαφώς αποτελεί σύγχρονη επιδημία των ανεπτυγμένων κοινωνιών, αφού αυξάνεται συνεχώς και υπολογίζεται ότι, σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας μέχρι το 2005, 1,6 δισεκατομμύρια του παγκόσμιου πληθυσμού ηλικίας άνω των 15 ετών είναι υπέρβαροι και τουλάχιστον 400 εκατομμύρια από αυτούς χαρακτηρίζονται ως παχύσαρκοι. 1 Το πρόβλημα φαίνεται να είναι ιδιαίτερα οξύ σε παιδιά και εφήβους αφού αναφέρεται ότι τουλάχιστον 20 εκατομμύρια παιδιά κάτω των 5 ετών είναι υπέρβαρα. Το πρόβλημα αυξάνεται καθώς η πρόγνωση για το 2015 δηλώνει 2,3 δισεκατομμύρια του παγκόσμιου πληθυσμού να είναι υπέρβαροι και 700 εκατομμύρια παχύσαρκοι. Στην Ελλάδα, με στοιχεία της τελευταίας 15ετίας, φαίνεται ότι ο επιπολασμός της παχυσαρκίας αυξάνεται, ιδιαίτερα σε νεαρές ηλικίες και παιδιά, με τις γυναίκες μέσης ηλικίας να παρουσιάζουν υψηλότερο ποσοστό νοσογόνου παχυσαρκίας συγκριτικά με τους άνδρες. 2,3,4,5,6 Ο πλέον αποδεκτός τρόπος καθορισμού της παχυσαρκίας βασίζεται στη μέτρηση του Δείκτη Μάζας Σώματος (Body Mass Index, BMI), (Kg/m 2 ) (Πίνακας 1). Άτομα με τιμές ΒΜΙ μεταξύ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

3 Παχυσαρκία νεαρών γυναικών: αναπνευστική λειτουργία και βάδιση Kg/m 2 χαρακτηρίζονται ως φυσιολογικού βάρους και Kg/m 2 χαρακτηρίζονται ως υπέρβαροι. Τιμές μεγαλύτερες από 30 Kg/m 2 αντιστοιχούν σε παχυσαρκία και τιμές μεγαλύτερες από 40 Kg/m 2 σε νοσογόνο παχυσαρκία. Άλλοι δείκτες χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με το ΒΜΙ γιατί σχετίζονται με υψηλό δείκτη θνητότητας, όπως ο λόγος περιφέρειας μέσης/ περιφέρειας ισχίων (waist/hip circumference ratio, WHR) ο οποίος εκφράζει την κοιλιακή εναπόθεση λίπους και σχετίζεται άμεσα με την υπέρταση και το κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων, κυρίως σε άνδρες. 7,8 Αναμφισβήτητα η παχυσαρκία αποτελεί μέγιστο παράγοντα κινδύνου για τη γενική σωματική και ψυχική υγεία, αφού σχετίζεται με πολλές οξείες και χρόνιες νοσηρές καταστάσεις (καρδιαγγεικά νοσήματα, υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη τύπου ΙΙ, οστεοαρθρίτιδα, αναπνευστική δυσλειτουργία) οι οποίες συνάδουν με τη μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης και της ποιότητας ζωής των παχύσαρκων ατόμων. 7,9,10,11,12,13,14,15 Επίσης, αρκετοί παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι σχετίζονται με το αυξημένο βάρος, ξεκινούν ήδη από την παιδική, εφηβική και νεαρή ηλικία. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται για την εμφάνιση του νεανικού διαβήτη και του άσθματος σχετιζόμενο με αυτή. 16,17,18 Στο αναπνευστικό σύστημα η παχυσαρκία επηρεάζει αρχικά τη διατασιμότητα του θωρακικού τοιχώματος με επακόλουθο τη μείωση της διατασιμότητας του πνεύμονα. Η αύξηση του περιεχομένου της κοιλιάς και η εναπόθεση του κοιλιακού λίπους οδηγούν σε μετατόπιση του διαφράγματος προς το θώρακα και επακόλουθες μεταβολές στη μηκοδυναμική σχέση του διαφράγματος και των κοιλιακών μυών. Το τελικό αποτέλεσμα αυτών είναι η μείωση του όγκου ηρεμίας του αναπνευστικού συστήματος (ο όγκος του αέρα που περιέχεται στις κυψελίδες μετά το τέλος μιας ήρεμης εκπνοής) και πιθανόν η μείωση της δύναμης των αναπνευστικών μυών. 19,20 Η πρωϊμότερη και συχνότερη διαταραχή της αναπνευστικής λειτουργίας είναι η μείωση του εκπνευστικού εφεδρικού όγκου (expiratory reserve volume, ERV) και της λειτουργικής υπολειπόμενης χωρητικότητας (functional Πίνακας 1. Κατάταξη σωματικού βάρους με κριτήριο το Δείκτη Μάζας Σώματος (Body Mass Index, BMI) <18,5 Επικίνδυνα χαμηλό σωματικό βάρος 18,5-24,9 Φυσιολογικό βάρος 25-29,9 Υπέρβαρος 30-34,9 Παχύσαρκος τύπου Ι 35-39,9 Παχύσαρκος τύπου ΙΙ >40 Παχύσαρκος τύπου ΙΙΙ ή νοσογόνος παχυσαρκία World Health Organization. Obesity: preventing and managing the global epidemic. Geneva: WHO, residual capacity, FRC). 19,21,22 Οι διαταραχές αυτές φαίνεται ότι είναι περισσότερο εμφανείς σε άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (ΒΜΙ> 40 Kg/m 2 ). Οι δε τιμές τους μειώνονται ακόμα περισσότερο στην ύπτια θέση, λόγω της προς τα άνω μετατόπισης του διαφράγματος στη θέση αυτή. 23,24 Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία παρουσιάζουν αύξηση των αντιστάσεων κυρίως των μικρών αεραγωγών και πρώιμη σύγκλισή τους κατά την αναπνοή με άμεση επίπτωση στη σχέση αερισμού-αιμάτωσης κυψελίδωνπνευμονικών τριχοειδών και πιθανή υποξυγοναιμία ακόμα και κατά την ήρεμη αναπνοή. 25 Για να καλύψουν τις υψηλές ενεργειακές τους ανάγκες αυξάνουν τον κατά λεπτό αερισμό με αύξηση συνήθως της αναπνευστικής συχνότητας, ενώ ο αναπνεόμενος όγκος (Tidal volume, TV) παραμένει φυσιολογικός ή μειώνεται. Ο μικρός TV προάγει περαιτέρω τη σύγκλιση των μικρών αεραγωγών. Όμως, εκτός από το γεγονός ότι η παχυσαρκία αποτελεί μέγιστο πρόβλημα για τη σωματική υγεία, επηρεάζει και πολλές καθημερινές δραστηριότητες, όπως η βάδιση. Η αυξημένη μάζα σώματος σχετίζεται με αλλαγές στην εμβιομηχανική της φυσιολογικής βάδισης. Η ταχύτητα βάδισης μειώνεται ενώ αυξάνεται η κατανάλωση ενέργειας για τη μετακίνηση ενός παχύσαρκου ατόμου για δεδομένη απόσταση. 26,27 Eνοχοποιητικοί παράγοντες αναφέρονται η αύξηση της περιφέρειας των μηρών, οι υφιστάμενες τριβές, αύξηση του ποσοστού της πλάγιας μετατόπισης του σώματος σε πρόσθια βάδιση. 28 Παρότι, αρκετές δρομικές δοκιμασίες χρησιμοποιούνται για την ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

4 Κορτιάνου και συν. αξιολόγηση της λειτουργικής ικανότητας ατόμων κάθε ηλικίας, υγιών ή ασθενών, δεν κρίνονται όλες οι δρομικές δοκιμασίες κατάλληλες για την αξιολόγηση της λειτουργικότητας των παχύσαρκων ατόμων, λόγω της δυσανεξίας που αντιμετωπίζουν και της κόπωσης στα κάτω άκρα. 29 Διανύοντας σε σταθερό χρόνο και υπο συγκεκριμένες οδηγίες την απόσταση που μπορεί να περπατήσει κάποιος, υπάρχει η δυνατότητα να αξιολογηθούν δείκτες της λειτουργικής ικανότητας των υποβαλλομένων (καρδιαγγειακή λειτουργία, περιφερική κόπωση, δύσπνοια, ταχύτητα βάδισης, παραγώμενο έργο). Η εξάλεπτη δοκιμασία βάδισης (six-minute walk test, 6MWT) έχει υψηλό δείκτη επαναληψιμότητας και χρησιμοποιείται ευρέως στην αξιολόγηση της λειτουργικής ικανότητας ατόμων κάθε ηλικίας, υγιών ή ασθενών καθώς και παχύσαρκων ή όσων έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση μείωσης βάρους. 30,31,32,33 Η γρήγορη και εύκολη εφαρμογή της, σε συνδυασμό με τις πληροφορίες που παρέχει για τη γενική κατάσταση της υγείας των υποβαλλομένων την κατατάσει σε υψηλή θέση εκτίμησης και εφαρμογής στον κλινικό χώρο. Επιπλέον, επειδή ο υποβαλλόμενος επιλέγει το ρυθμό που περπατά, σε σχετικά μικρό χρόνο (έξι λεπτών), για να μην αισθάνεται οποιαδήποτε δυσφορία, μυοσκελετικό πόνο, κόπωση, ή ακόμα και δύσπνοια είναι εύκολα ανεκτή και από τα παχύσαρκα άτομα. 31 H μελέτη των επιπτώσεων της παχυσαρκίας στην αναπνευστική λειτουργία και σε καθημερινές λειτουργικές δραστηριότητες δε έχει μελετηθεί εκτενώς σε νεαρά άτομα, άνδρες και γυναίκες, παρότι θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο τόσο στην άμεση αξιολόγηση αυτής της πληθυσμιακής ομάδας όσο και στην πρόληψη των υποκείμενων επιπλοκών της νοσογόνου αυτής κατάστασης. Σκοπός της παρούσας πρόδρομης μελέτης ήταν η αξιολόγηση της αναπνευστικής λειτουργίας και της ικανότητας για βάδισης νεαρών γυναικών ηλικίας μέχρι 25 ετών που παρουσίαζαν υψηλό δείκτη παχυσαρκίας. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Χαρακτηριστικά του δείγματος Με δεδομένο ότι το φύλο, η ηλικία, τα ατομικά χαρακτηριστικά, το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας και οι συνήθειες (κάπνισμα, κατανάλωση αλκοόλ, καφεϊνη) αποτελούν παράγοντες οι οποίοι επηρεάζουν τόσο την αναπνευστική λειτουργία όσο και τη λειτουργικότητα κάθε ατόμου, έγινε επιλογή του δείγματος ως ακολούθως: 34,35,36,37 Οι συμμετέχουσες ήταν νεαρές γυναίκες, χωρίς παθολογικό ιατρικό ιστορικό και ιστορικό λήψης οποιασδήποτε χρόνιας φαρμακευτικής αγωγής ή άλλων ουσιών. Δεν ανέφεραν μυοσκελετικά προβλήματα στα κάτω άκρα και στη σπονδυλική στήλη. Όλες ήταν μη καπνίστριες (ανέφεραν ότι δεν είχαν καπνίσει ποτέ στο παρελθόν) και είχαν χαμηλά επίπεδα καθημερινής φυσικής δραστηριότητας. Κατανάλωναν μικρή ποσότητα αλκοόλ και καφέ (1-3 αλκοολούχα ποτά την βδομάδα και 1-2 κούπες καφέ την ημέρα), συνήθειες που δεν επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση, την καρδιακή συχνότητα και την αναπνευστική λειτουργία. Η παχυσαρκία ορίστηκε με κριτήριο το δείκτη μάζας σώματος (Body Mass Index, BMI). Οι γυναίκες με ΒΜΙ>30 kg/m 2 χαρακτηρίστηκαν ως παχύσαρκες, ενώ αυτές με ΒΜΙ<25 kg/m 2 χαρακτηρίστηκαν φυσιολογικού βάρους. Με βάση τα παραπάνω κριτήρια τελικά επιλέχθηκαν δέκα παχύσαρκες γυναίκες ηλικίας ετών και δέκα γυναίκες φυσιολογικού βάρους της ίδιας ηλικίας. Στον Πίνακα 2 παρατίθενται συγκεντρωτικά τα χαρακτηριστικά του δείγματος. Η διαδικασία διεξαγωγής της έρευνας έγινε ύστερα από έγκριση της Επιτροπή Δεοντολογίας του Τμήματος Φυσικοθεραπείς του ΤΕΙ Λαμίας. Διαδικασία των μετρήσεων Αρχικά έγινε η μέτρηση του ύψους και του βάρους σώματος με αναστημόμετρο και ηλεκτρονικό ζυγό αντίστοιχα. Για τη μέτρηση του ποσοστού του σωματικού λίπους έγινε λιπομέτρηση με τη χρήση του FatTrack II Digital Body Fat Caliper (USA) σε τρία διαφορετικά σημεία (δερματοπτυχές) της δεξιάς πλευράς του σώματος (τρικέφαλο βραχιόνιο μυ, 2 εκατοστά δεξιά του ομφαλού, ωμοπλατιαία γωνία). Η αξιολόγηση της αναπνευστικής λειτουργίας έγινε με το σπιρόμετρο Spirolab II (Medical International Research, Roma, Italy) και της λειτουργικής ικανότητας με την 6λεπτη δοκιμασία βάδισης, σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες. 30 Το επίπεδο της φυσικής δραστηριότητας εκτιμήθηκε με τη χρήση του ερωτηματολογίου προσαρμοσμένο στην ελληνική γλώσσα (International Physical Activity Questionnaire, IPAQ Gr). 38 Όλες οι γυναίκες οι οποίες πήραν μέρος 92 ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

5 Παχυσαρκία νεαρών γυναικών: αναπνευστική λειτουργία και βάδιση Πίνακας 2. Τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά και το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας στις δύο ομάδες γυναικών. Οι τιμές αναφέρονται στο μέσο όρο και στις τυπικές αποκλίσεις (standard deviation, SD). NS: στατιστικά μη σημαντική διαφορά των μέσων τιμών Παράμετρος Παχύσαρκες Μη Παχύσαρκες Ηλικία (έτη) 21,5 ± 3 22,2 ± 2 NS Ύψος (cm) 165,5 ± 0,5 168,2 ± 4,8 NS p value Βάρος (Kg) 106 ± 10,7 60,6 ± 6,7 <0,001 BMI (Kg/m2) 38,55 ± 4,4 21,4 ± 1,8 <0,001 Body fat % 38 ± 1,6 26 ± 4 <0,001 (IPAQ-Gr (units) 581,2 ± ,3 ± 49,5 NS στην έρευνα ήταν γενικά αδρανείς (χαμηλή φυσική δραστηριότητα, επίπεδο 1, Total PA score <600 METs. min. wk -1 ) και δε συμμετείχαν σε προγραμματισμένες φυσικές δραστηριότητες στη διάρκεια της τελευταίας εβδομάδας. Το ερωτηματολόγιο IPAQ αναφέρετε ως κατάλληλο στην εκτίμηση του χαμηλού επιπέδου δραστηριότητας, ειδικά στις γυναίκες. 39 Αναπνευστική λειτουργία Όλες οι μετρήσεις της αναπνευστικής λειτουργίας έγιναν στο μέσο του χρόνου του κύκλου έμμηνου ρύσης κάθε εξεταζόμενης, για την αποφυγή όποιας επίδρασης της αυξημένης προγεστερόνης στον πνευμονικό υπεραερισμό. 40 Η σπιρομέτρηση πραγματοποιήθηκε τις μεσημεριανές ώρες έως 16.00, σε συνθήκες σταθερής θερμοκρασίας και υγρασίας με τη χρήση του Spirolab II σπιρομέτρου και σύμφωνα με τυποποιημένες διαδιακασίες από τον ίδιο εξεταστή της ερευνητικής ομάδας. 41 Πριν από την έναρξη οι εξεταζόμενες εξοικιώνονταν με τον εξοπλισμό και με τη διαδικασία διεξαγωγής των μετρήσεων του σπιρομετρικού ελέγχου. Δεν κατανάλωσαν αλκοόλ και καφέ έξι ώρες πριν την προγραμματισμένη ώρα της μέτρησης, όπως τους είχε ζητηθεί μία ημέρα πριν. Η σπιρομέτρηση πραγματοποιήθηκε τοποθετώντας τις εξεταζόμενες σε καθιστή θέση, καθώς φαίνετε ότι δεν επηρεάζει στατιστικά σημαντικά σε σχέση με την όρθια, τη μεταβολή των πνευμονικών όγκων σε παχύσαρκα άτομα. 42 Για τη στατιστική ανάλυση λαμβάνονταν η υψηλότερη τιμή από τις τρεις καλύτερες τεχνικά αποδεκτές δοκιμασίες του σπιρομετρικού ελέγχου (έλεγχος της ορθής καμπύλης ροής- όγκου). Για τη λήψη των καλύτερων τεχνικά αποδεκτών δοκιμών χρειάστηκε οι περισσότερες από τις εξεταζόμενες να πραγματοποιήσουν μέχρι και πέντε επαναλήψεις με διάστημα ανάπαυσης 3 λεπτά μεταξύ τους. 43 Δρομική δοκιμασία Η 6-λεπτη δοκιμασία βάδισης πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικανικής Εταιρείας Θώρακα (American Thoracic Society, ATS) μια ώρα μετά τη σπιρομέτρηση από τον ίδιο εξεταστή της ερευνητικής ομάδας. 30 Από τις εξεταζόμενες ζητήθηκε να περπατήσουν σε μήκος μιας ευθείας 30 μέτρων σε εσωτερικό διάδρομο, διανύοντας όσο μεγαλύτερη απόσταση μπορούσαν σε χρόνο έξι λεπτών. Η 6-λεπτή δοκιμασία βάδισης πραγματοποιήθηκε δυο φορές για κάθε μία εξεταζόμενη με διάλειμμα μιας ώρας, όπως προτείνεται. Σε κάθε δοκιμασία καταγράφονταν εάν η εξεταζόμενη χρειάστηκε να σταματήσει για ανάπαυση στο χρόνο των 6 λεπτών που διαρκούσε η εξέταση. Το ολικό έργο που παράχθηκε από τη βάδιση υπολογίστηκε σύμφωνα με την εξίσωση: Ολικό παραγώμενο έργο (Body Weight Product, DW) = βάρος (Kg) Χ διανυόμενη απόσταση (metres). Η μεγαλύτερη διανυόμενη απόσταση και το υψηλότερο παραγόμενο έργο από τις δύο επαναλήψεις, χρησιμοποιήθηκε για τη στατιστική ανάλυση. Η κόπωση και η δύσπνοια πριν και μετά τη βάδιση μετρήθηκε με τη δεκάβαθμη κλίμακα Borg. 44 Η αρτηριακή πίεση μετρήθηκε με τη χρήση ενός πιεσόμετρου (Riester, ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

6 Κορτιάνου και συν. Vaquer Laubry, Germany) πριν και μετά την 6-λεπτη βάδιση σε καθιστή θέση, ενώ γινόταν συνεχής μέτρηση του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης και της καρδιακής συχνότητας καθ όλη τη διάρκεια της δρομικής δοκιμασίας με φορητό οξύμετρο (PalmSat, Nonin Medical, USA) που προσαρμόστηκε στο δείκτη του δεξιού χεριού κάθε εξεταζόμενης. Η μέγιστη προκαθορισμένη για την ηλικία καρδιακή συχνότητα κάθε εξεταζόμενης υπολογίστηκε από τον τύπο: ΚΣ max = 220-0,66 Χ ηλικία. 45 Για τη στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκε η τιμή της % αναλογίας της μέγιστης προκαθορισμένης ΚΣ (ΚΣ% pred) πριν και μετά τη δοκιμασία βάδισης. Επίσης, στη στατιστική ανάλυση χρησιμοποιήθηκε η μέγιστη διανυόμενη απόσταση όπως εκφράστηκε σε % αναλογία των τιμών αναφοράς όπως παρουσιάζονται στη διεθνή βιβλιογραφία για την ηλικία και το ύψος των γυναικών. 46 Στατιστική ανάλυση Η στατιστική ανάλυση έγινε με τη χρήση του προγράμματος SPSSv16. Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν σαν μέση τιμή και τυπική απόκλιση. Η κανονικότητα των κατανομών ελέγθηκε με το Shapiro-Wilk test. Οι κανονικά διανεμημένες μεταβλητές αναλύθηκαν με τη χρήση του student t-test για ανεξάρτητα δείγματα. Για όλες τις αναλύσεις η στατιστική σημαντικότητα ορίστηκε στο 0,05 διπλής κατεύθυνσης (two-tailed). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Στην πρόδρομη αυτή μελέτη συμμετείχαν 20 νεαρές γυναίκες ηλικίας 18 έως 25 ετών. Δέκα από τις οποίες είχαν φυσιολογικό βάρος (19<ΒΜΙ<25), 6 είχαν παχυσαρκία τύπου Ι (ΒΜΙ>30 Kg/m 2 ) και 4 κατατάσσονταν στη νοσογόνο παχυσαρκία τύπου ΙΙΙ (ΒΜΙ>40 Kg/m 2 ). Στον πίνακα 2 φαίνονται τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά και το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας του δείγματος και στις δύο ομάδες. Δε βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων αναφορικά με το ύψος, την ηλικία και τη φυσική δραστηριότητα, υποδεικνύοντας την ομοιογένειά τους. Σχετικά με την αναπνευστική λειτουργία βρέθηκαν σταστιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων στους δείκτες FVC,VC και ERV (Πίνακας 3). Για τους υπόλοιπους δείκτες δε βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές διαφορές. Οι παχύσαρκες γυναίκες παρουσίασαν μικρότερες τιμές στη ζωτική χωρητικότητα (vital capacity, VC), τη βεβιασμένη ζωτική χωρητικότητα (forced vital capacity, FVC) και τον εφεδρικό εκπνεόμενο όγκο αέρα (expiratory reserve volume, ERV), τόσο στις απόλυτες τιμές όσο και στην εκατοστιαία αναλογία των προκαθορισμένων για την ηλικία, το ύψος και το βάρος τους φυσιολογικών τιμών (% predicted), με εξαίρεση την FVC % predicted. Μεγαλύτερες ήταν οι τιμές των δεικτών της εισπνευστικής ικανότητας (Inspiratory capacity, IC) και του δείκτη FEV 1 /FVC σε απόλυτες και σε % της προβλεπόμενης και μικρότερες για το μέγιστο εκούσιο αερισμό (maximum volume ventilation, MVV) για τις παχύσαρκες εξεταζόμενες χωρίς όμως στατιστική σημαντικότητα (p>0.05). Οι τιμές των δεικτών FEV 1 /FVC δεν παρουσιάζουν στατιστικά σημαντική διαφορά μεταξύ των δύο ομάδων υποδηλώνοντας ότι δεν υπήρχε οποιαδήποτε περιοριστικού ή αποφρακτικού τύπου αναπνευστική διαταραχή στο δείγμα (υγιές). Στην αξιολόγηση της λειτουργικής ικανότητας για βάδιση οι δύο ομάδες παρουσίασαν σημαντικές διαφορές τόσο στη συνολικά διανυόμενη απόσταση στα 6 λεπτά, όσο και στο συνολικά παραγώμενο έργο κατά τη διάρκεια της 6λεπτης βάδισης (DW). Διαφορές στη διανυόμενη απόσταση παρουσιάστηκαν ακόμα και όταν οι τιμές εκφράστηκαν σε εκατοστιαία αναλογία της προβλεπόμενης για την ηλικία και το ύψος τιμές (Πίνακας 4). 46 Οι παχύσαρκες γυναίκες φαίνετε ότι διένυσαν μικρότερη απόσταση (σε απόλυτες τιμές και σε % αναλογία των τιμών αναφοράς) και παρήγαγαν μεγαλύτερο έργο κατά τη διάρκεια της βάδισης, γεγονός το οποίο δηλώνει τη μεγαλύτερη δαπάνη ενέργειας. Καμία από τις εξεταζόμενες δεν αναγκάστηκε ή θέλησε να σταματήσει τη βάδιση κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο ομάδων βρέθηκαν στην αρτηριακή πίεση (συστολική και διαστολική) πριν και μετά τη δρομική δοκιμασία, καθώς και στην καρδιακή συχνότητα, και στην % τιμής της μέγιστης προβλεπόμενης για την ηλικία (Πίνακας 5). Ο βαθμός της δύσνοιας και της κόπωσης πριν και μετά τη δοκιμασία, όπως αξιολογήθηκε από τη 10βαθμη κλίμακα Borg, δεν παρουσίασε διαφορά στις δύο ομάδες (p>0,05), υποδεικνύοντας τον υπομέγιστο χαρακτήρα της. ΣΥΖΗΤΗΣΗ Από τα πρώιμα αποτελέσματα αυτής της μελέτης φάνηκε ότι η παχυσαρκία επηρεάζει την πνευμονι- 94 ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

7 Παχυσαρκία νεαρών γυναικών: αναπνευστική λειτουργία και βάδιση Πίνακας 3. Οι δείκτες της αναπνευστικής λειτουργίας στις δύο ομάδες. Βεβιασμένη ζωτική χωρητικότητα (FVC), βεβιασμένος εκπνεόμενος όγκος στο πρώτο δευτερόλεπτο (FEV1), ζωτική χωρητικότητα (VC), εφεδρικός εκπνεόμενος όγκος αέρα (ERV), εισπνευστική ικανότητα (IC) και η % αναλογία των προκαθορισμένων τιμών τους (% pred). NS: στατιστικά μη σημαντική διαφορά των μέσων τιμών. Παράμετρος Παχύσαρκες Μη Παχύσαρκες p value FVC (L) 3,15 ± 0,2 3,5 ± 0,2 <0,01 FVC % pred 83,8 ± 5,5 80,3 ± 18,8 NS FEV1 (L) 3,1 ± 0,2 3,35 ± 0,35 NS FEV1 %pred 94,15 ± 6,4 84,2 ± 28,8 NS FEV1/FVC 98,05 ± 2,1 94,8 ± 4,5 NS FEV1/FVC % pred 107,7 ± 12,3 102 ± 17,7 NS VC 3,1± 0,5 3,7 ±0,1 <0,05 VC % pred 78,6 ± 9,6 92,2 ± 3,9 <0,01 ERV(L) 1,28 ± 0,03 1,35 ± 0,01 <0,05 ERV % pred 27,9 ± 33 93,4 ± 39 <0,01 IC(L) 2,9 ± 0,8 2,4 ± 0,4 NS IC % pred 120 ± ± 19 NS MVV (L) 119±21,3 126±5,6 NS MVV %pred 100±20 101±4 NS κή λειτουργία των νεαρών γυναικών με μείωση των δεικτών: VC, ERV, FVC. Επίσης, η ικανότητα για βάδιση μειώνεται σε σύγκριση με γυναίκες φυσιολογικού βάρους, ενώ σημαντικές καρδιαγγειακές παράμετροι, όπως η καρδιακή συχνότητα και η αρτηριακή πίεση μετά την απλή δρομική δοκιμασία είναι ιδιαίτερα αυξημένες. Παρότι μεταβολές της πνευμονικής λειτουργίας σε παχύσαρκα άτομα έχουν διερευνηθεί εδώ και περισσότερο από 40 χρόνια, υπάρχει μεγάλη ποικιλία στις ηλικιακές ομάδες, στο βαθμό της παχυσαρκίας, καθώς και στο εξεταζόμενο φύλο. Επίσης, παράγοντες όπως Πίνακας 4. Η διανυόμενη απόσταση σε μέτρα (6MWD) και η % αναλογία της προκαθορισμένης για την ηλικία και το ύψος τιμής (6MWD% pred)46, το συνολικά παραγώμενο έργο της βάδισης (DW). Παράμετρος Παχύσαρκες Μη Παχύσαρκες p value 6 MWD (metres) 562,57 ± 32,13 649,54 ± 41,11 <0,01 6MWD % pred 91,1 ± 6,5 103,66 ± 5,3 <0,001 DW (Kg*m) ± ± 6121 <0,001 ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

8 Κορτιάνου και συν. Πίνακας 5. Η καρδιακή συχνότητα (ΚΣ), η % προβλεπόμενη της μέγιστης τιμής της ΚΣ για την ηλικία (ΚΣ%max.pred.), η συστολική (ΣΑΠ) και διαστολική (ΔΑΠ) αρτηριακή πίεση, πριν και μετά το τέλος της 6λεπτης δρομικής δοκιμασίας. Παράμετρος Παχύσαρκες Μη Παχύσαρκες p value πριν μετά πριν μετά πριν μετά ΣΑΠ (mmhg) 126±11 143±16 110±12 117±13 0,004 0,02 ΔΑΠ (mmhg) 90±7 93±8 71±5 75±5 <0,001 <0,001 ΚΣ (beats) 92±8 140±18 72±5 114±15 <0,001 0,006 ΚΣ (% max.pred) 46±4 71±9 36±2 57±7 <0,001 0,006 το κάπνισμα και η φυσική δραστηριότητα, που εμφανώς επηρεάζουν την αναπνευστική λειτουργία, δεν έχουν απομονωθεί πλήρως από προηγούμενες μελέτες, πιθανόν λόγω δυσκολίας εύρεσης μεγάλου αριθμού δείγματος. Στην παρούσα μελέτη έγινε προσπάθεια να απομονωθούν αυστηρά οι παράγοντες αυτοί και ο βαθμός της παχυσαρκίας να είναι ιδιαίτερα υψηλός στις νεαρές γυναίκες του δείγματος. Προηγούμενες μελέτες της πνευμονικής λειτουργίας σε παχύσαρκες γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας (>25 έτη) έδειξαν σημαντικές μειώσεις στους δείκτες FVC, FEV 1, Η μείωση στους πνευμονικούς δείκτες υποδηλώνει τη μεταβολή της μηχανικής του διαφράγματος και του θωρακικού κλωβού στα παχύσαρκα άτομα, τη μείωση της πνευμονικής ενδοτικότητας και την αύξηση των πνευμονικών αντιστάσεων MVV και ERV. 47,48,49 Από την μέχρι τώρα αναζήτηση στη βιβλιογραφία βρέθηκε μόνο μία πρόσφατη μελέτη για την πνευμονική λειτουργία γυναικών σε νεαρότερη ηλικία με νοσογόνο παχυσαρκία (ΒΜΙ>40 Kg/m 2 ). 50 Με τη μελέτη των Costa et al 50 συμφωνούν τα αποτελέσματα της παρούσας μελέτης με εξαίρεση τον μέγιστο εκούσιο αερισμό (MVV) ο οποίος βρέθηκε σημαντικά μειωμένος στις παχύσαρκες γυναίκες της μελέτης τους. Οι δείκτες της πνευμονικής λειτουργίας παρουσίασαν σχεδόν παρόμοιες τιμές και στη μελέτη των Rasslan et al 49 αλλά οι γυναίκες ήταν μεγαλύτερης ηλικίας (μ.ο.: 33 έτη) με μικρότερο δείκτη παχυσαρκίας (30<ΒΜΙ<40 Kg/ m 2 ). Η μείωση στους πνευμονικούς δείκτες υποδηλώνει τη μεταβολή της μηχανικής του διαφράγματος και του θωρακικού κλωβού στα παχύσαρκα άτομα, τη μείωση της πνευμονικής ενδοτικότητας και την αύξηση των πνευμονικών αντιστάσεων. 25 Σύμφωνα με τον Koenig 51 η εναπόθεση κοιλιακού λίπους μειώνει την κινητικότητα του διαφράγματος περιορίζοντας τον αερισμό των πνευμονικών βάσεων. Αυτό οδηγεί στη μείωση της ζωτικής χωρητικότητας (VC), του εφεδρικού εκπνευστικού όγκου αέρα (ERV) και σε αύξηση του υπολειπόμενου όγκου αέρα (RV) με πιθανή αύξηση των περιοχών του πνεύμονα που ατελεκτατούν και επομένως μείωση του κυψελιδικού αερισμού και πιθανή υποξαιμία. 49,52,53, Αναφέρετε δε, ότι η μείωση του ERV είναι ανάλογη της αύξησης της παχυσαρκίας όταν ο δείκτης ΒΜΙ αυξηθεί πέραν της τιμής 30 Kg/ m Ένα άλλο αίτιο που παρουσιάζεται στη βιβλιογραφία για τη μείωση του ERV είναι η πρόωρη απόφραξη των μικρών αεραγωγών των πνευμόνων με εγκλωβισμό του αέρα μέσα στις κυψελίδες μετά το τέλος της εκπνοής (air trapping). Αυτό οδηγεί σε αύξηση του υπολειπόμενου όγκου αέρα (RV), τη δυναμική υπερδιάταση του πνεύμονα και μείωση του μέγιστου 96 ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

9 Παχυσαρκία νεαρών γυναικών: αναπνευστική λειτουργία και βάδιση εκούσιου αερισμού (maximum voluntary ventilation, MVV). 52 Στην παρούσα μελέτη παρότι ο MVV στα παχύσαρκα άτομα βρέθηκε μειωμένος, οι τιμές δεν παρουσίαζαν στατιστικά σημαντική διαφορά με τις τιμές των μη παχύσαρκων. Η μέση τιμή του δείκτη MVV ήταν μεγαλύτερη από αυτή που αναφέρεται σε προηγούμενες μελέτες, αλλά μόνο στο δείγμα των παχύσαρκων, ενώ οι μη παχύσαρκες γυναίκες παρουσίασαν παρόμοιες μέσες τιμές με αυτές άλλων μελετών. 50 H μεγάλη όμως τυπική απόκλιση στο δείγμα των παχύσαρκων πιθανόν να δηλώνει σφάλμα μετρήσεων στη δοκιμασία του MVV. Η δοκιμασία μέτρησης του MVV αξιολογεί τη μέγιστη αντοχή (αερισμό) του αναπνευστικού συστήματος και σχετίζεται τη δύναμη των εισπνευστικών μυών και την πνευμονική ενδοτικότητα (ελαστικότητα του πνεύμονα). 52 Στην παρούσα μελέτη βρέθηκαν επίσης μεγαλύτερες απόλυτες τιμές και εκατοστιαίες αναλογίες των προκαθορισμένων τιμών για το δείκτη IC στα παχύσαρκα άτομα, αλλά δεν υπήρξε στατιστική σημαντικότητα. Παρόμοια, μεγαλύτερες τιμές βρέθηκαν και στη μελέτη των Rasslan et al με στατιστική σημαντικότητα μόνο στην % της προκαθορισμένης τιμής (IC % pred). Οι υψηλότερες τιμές στο δείκτη IC μπορεί να υποδηλώνουν φυσιολογική πνευμονική ενδοτικότητα (ελαστικότητα) και την ικανοποιητική, οφειλόμενη στη νεαρή ηλικία, δύναμη των εισπνευστικών μυών. 49 Επειδή στα πλαίσια αυτής της μελέτης δεν αξιολογήθηκε η δύναμη των αναπνευστικών μυών, δεν είναι δυνατό να αναφερθεί με σαφήνεια εάν οι διαφορές στους πνευμονικούς δείκτες οφείλονται στις αλλαγές του πνευμονικού ιστού (ελαστικότητα) ή στη μείωση της δύναμης των αναπνευστικών μυών (κοιλιακών, μεσοπλεύριων μυών και διαφράγματος). Ενδιαφέρον παρουσιάζει η διερεύνηση του περιορισμού της αναπνευστικής λειτουργίας σε άλλες θέσεις ηρεμίας (π.χ. ύπτια) ή/και κατά την άσκηση, όπως αναφέρεται σε προηγούμενες μελέτες σε μεγαλύτερης ηλικίας (μ.ο.:35 έτη) άνδρες γυναίκες, αλλά με μικρότερο δείκτη παχυσαρκίας. 23,55 O περιορισμός της εκπνευστικής ροής και η μείωση του τελοεκπνευστικού όγκου αέρα (end expiratory lung volume, EELV) σε άτομα με παχυσαρκία τύπου Ι και ΙΙ ήταν μεγαλύτερος στην ηρεμία σε ύπτια θέση, ενώ σε μέτριας έντασης άσκηση ήταν ίδιος με αυτό που παρουσίαζαν τα μη παχύσαρκα άτομα. Ο EELV όμως αυξάνεται αρκετά στη μέγιστη άσκηση στους παχύσαρκους, γεγονός που δηλώνει τη δυναμική υπερδιάταση του θώρακα (λόγω υπεραερισμού) με επακόλουθο περιορισμό της μηχανικής της αναπνοής και το έντονο αίσθημα της δύσπνοιας κατά την άσκηση. Στην παραπάνω μηχανική συμπεριφορά του αναπνευστικού συστήματος συμφωνούν αδρά και τα ευρήματα αυτής της μελέτης. Κατά τη διάρκεια της βάδισης, η οποία θεωρείται μιας μέτριας έντασης άσκηση, οι δύο ομάδες δεν παρουσίασαν διαφορές στο αναφερόμενο αίσθημα της δύσπνοιας (Borg κλίμακα), γεγονός που πιθανόν να δηλώνει ότι ο EELV στις παχύσαρκες γυναίκες δεν αυξάνεται, δεν προκαλείται δυναμική υπερδιάταση του πνεύμονα με επακόλουθη κόπωση των αναπνευστικών μυών και δύσπνοια. Οι επιπτώσεις της παχυσαρκίας δεν αναφέρονται μόνο στο αναπνευστικό, αλλά και στο καρδιαγγειακό και μυοσκελετικό σύστημα, επηρεάζοντας την κινητικότητα των παχύσαρκων ατόμων και την ποιότητα ζωής τους. Τα αποτελέσματα από την 6λεπτη δοκιμασία βάδισης (6ΔΒ) επιβεβαιώνουν τα παραπάνω. Οι παχύσαρκες γυναίκες παρουσίαζαν υψηλότερη ΚΣ, ΣΑΠ και ΔΑΠ τόσο στην καθιστή θέση ηρεμίας πριν την έναρξη της δρομικής δοκιμασίας, όσο και μετά το τέλος της στην ίδια θέση. Επειδή η 6ΔΒ είναι υπομέγιστης έντασης άσκηση, δε βρέθηκε διαφορά στο αίσθημα της δύσπνοιας και της κόπωσης της παχύσαρκης ομάδας σε σύγκριση με τις γυναίκες φυσιολογικού βάρους, γεγονός που δηλώνει ότι ακόμα και στη νοσογόνο παχυσαρκία, τα άτομα μειώνουν την ταχύτητα βαδισης, διανύοντας μικρότερη απόσταση, για να αποφύγουν το αίσθημα της κόπωσης των περιφερικών και αναπνευστικών μυών. Παρόλα αυτά η ΚΣ μετά το τέλος της βάδισης ήταν μεγαλύτερη στις παχύσαρκες, οι οποίες κατέβαλλαν μεγαλύτερη προσπάθεια και κατανάλωσαν μεγαλύτερο έργο για να περπατήσουν, αφού η απόλυτη τιμή της μετά το τέλος της βάδισης έφτασε σε μεγαλύτερα ποσοστά της % μέγιστης προβλεπόμενης για την ηλικία τους. Τα αποτελέσματά μας επιβεβαιώνονται από μελέτες που αναφέρουν υψηλή αρτηριακή πίεση ηρεμίας ή υπέρταση, και υψηλότερη καρδιακή συχνότητα ηρεμίας σε παχύσαρκα άτομα, υποδεικνύοντας τον υψηλό δείκτη επικινδυνότητας της παχυσαρκίας. 56,57 Στη συγκεκριμένη μελέτη έγινε προσπάθεια να επιλεχθεί ένα πληθυσμιακό δείγμα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (γυναίκες νεαρής ηλικίας και υψηλό δείκτη παχυ- ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

10 Κορτιάνου και συν. Η ΚΣ μετά το τέλος της βάδισης ήταν μεγαλύτερη στις παχύσαρκες, οι οποίες κατέβαλλαν μεγαλύτερη προσπάθεια και κατανάλωσαν μεγαλύτερο έργο για να περπατήσουν, αφού η απόλυτη τιμή της μετά το τέλος της βάδισης έφτασε σε μεγαλύτερα ποσοστά της % μέγιστης προβλεπόμενης για την ηλικία τους σαρκίας) που δεν παρουσίαζε επιπλέον παράγοντες επίδρασης στην καρδιοαναπνευστική λειτουργία (κάπνισμα, έντονη φυσική δραστηριότητα). Ουσιαστικός μεθοδολογικός περιορισμός όμως, είναι ο μικρός αριθμός του δείγματος και η απουσία στοιχείων σχετικά με τη δύναμη των αναπνευστικών μυών (εισπνευστικών και εκπνευστικών). Μεγαλύτερο δείγμα και ταυτόχρονη μέτρηση της δύναμης των αναπνευστικών μυών θα μπορούσε πιθανόν να μας βοηθήσει σε πληρέστερη ερμηνεία σχετικά με τα αίτια του περιορισμού των δεικτών της αναπνευστικής λειτουργίας. Περαιτέρω μελέτη της αναπνευστικής λειτουργίας με πλήρη λειτουργικό αναπνευστικό έλεγχο και έλεγχο της δύναμης των αναπνευστικών μυών, καθώς και της ικανότητας για βάδιση θα ήταν χρήσιμη σε γυναίκες με υψηλό δείκτη παχυσαρκίας αυτής της ηλικιακής ομάδας. Με δεδομένο την αύξηση του επιπολασμού της παχυσαρκίας σε νεαρές ηλικίες και το γεγονός ότι οι φυσικοθεραπευτές καλούνται να αντιμετωπίσουν, είτε σε κλινικό είτε σε εργαστηριακό επίπεδο, πληθώρα συμπτωμάτων παχύσαρκων ατόμων η γνώση της συμπεριφοράς του αναπνευστικού και καρδιαγγειακού συστήματος θα βελτιώσει την ποιότητα της θεραπευτικής μας παρέμβασης. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της πρόδρομης αυτής μελέτης σε νεαρές γυναίκες με υψηλό δείκτη παχυσαρκίας (BMI>35 Kg/m 2 ) φάνηκε ότι η αναπνευστική λειτουργία επηρεάζεται μειώνοντας τους δείκτες FVC, VC και ERV. Τα ευρήματα υποδηλώνουν την επίδραση της παχυσαρκίας στη μηχανική του θώρακα και του πνεύμονα, χωρίς όμως να οδηγούν σε περιοριστικό ή αποφρακτικό αναπνευστικό σύνδρομο. Παράλληλα, η ικανότητα μέτριας έντασης άσκησης, όπως είναι η γοργή βάδιση, μειώνεται εκδηλώνοντας πρώιμες διαταραχές του καρδιαγγειακού συστήματος (με υψηλή καρδιακή συχνότητα και αρτηριακή πίεση ηρεμίας μετά το τέλος της άσκησης). Ευχαριστίες Ευχαριστούμε θερμά τις συμμετέχουσες για την προθυμία και το χρόνο που αφιέρωσαν για τις μετρήσεις. ΑΝΑΦΟΡΕΣ 1. World Health Organization Mamalakis G, Kafatow A. Prevalence of obesity in Greece. Int J Obes Relat Metab Disord 1996; 20: Mazokopakis EE, Papadakis JA, Papadomanolaki MG, et al. Overweight and Obesity in Greek warship personnel. Eur J Public Health 2004; 14: Papadimintriou A, Kounadi D, Kon stantinidou M, et al. Prevalence of obesity in elementary school children living in Northeast Attika, Greece. Obesity 2006;14: Manios Y, Kostareli V, Kolotourou M, et al. Prevalence of obesity in preschool Greek children, in relation to parental characteristics and region of residence. BMC Public Health 2007;7:178 Koukoulis GN, Sakka C, Katsaros F et al. High rates of obesity prevalence in adults living in central Greece: data from the ARGOS study. Hormones (Athens) 2010; 9: Kopelman P. Health risks associated with overweight and obesity. Obesity Rev 2007; 8: Despres JP, Lemieux I, Prud homme D. Treatment of obesity: need to focus on high risk abdominally obese patients. BMJ 2001; 322: Mokdad AH, Ford ES, Bowman BA et al Prevalence of obesity, diabetes 98 ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

11 Παχυσαρκία νεαρών γυναικών: αναπνευστική λειτουργία και βάδιση and obesity-related health risk factors. JAMA 2003; 289: Poulain M, Doucet M, Major GC, et al. The effects of obesity on chronic respiratory diseases: pathophysiology and therapeutic strategies. CMAJ 2006;174: Canoy D, Luben R, Welch A. et al. Abdominal obesity and respiratory function in men and women in the EPIC-Norfolk study, United Kingdom. Am J Epidemiol 2004; 159: Kriska AM, Saremi A, Hanson RL, et al. Physical activity, obesity and incidence of Type 2 diabetes in a high-risk polulation. Am J Epidemiol 2003; 158: Liu B, Balkwill A, Banks E et al. Relationship of height, weight and body Rheumatology (Oxford) 2007; 46: Heo M, Allison DB, Faith MS, et al. Obesity and quality of life: mediating effects of pain and comorbidities. Obes Res 2003; 11: Fontaine KR, Redden DT, Wang C et al, Years of life lost due to obesity. Jama 2003; 289: Goran M. Ball GD, Cruz ML. Obesity and risk of Type 2 diabetes and cardiovascular disease in children and adolescents. J Clin Endocrinol Metab 2003; 88: Beuther DA and Sutherland ER. Overweight, obesity and incident asthma. Meta-analysis of prospective epidemiologic studies. Am J Respir Crit Care Med 2007; 175: Lobstein T, Leach R. Diabetes may be undetected in many children in the UK. BMJ 2004; 328: Yap JC, Watson RA, Gilbey S et al. Effects of posture on respiratory mechanics in obesity. J Appl Physiol 1995; 79: Chlif M, Keochkerian D, Choquet D, et al Effects of obesity on breathing pattern, ventilatory neural drive and mechanics. Respiratory Physiology and Neurobiology 2009; 168: Salome CM, King GG and Berend N. Physiology of obesity and effects on lung function. J Appl Physiol 2010; 108: Watson RA, Pride NB, Thomas EL, et al Reduction of total lung capacity in obese men: comparison of total intrathoracic and gas volumes. J Appl Physiol 2010; 108: DeLorey DS, Wyrick BL, Babb TG. Mild-to-moderate obesity: implications for respiratory mechanics at rest and during exercise in young men. International J of Obesity 2005; 29: Watson RA and Pride NB. Postural changes in lung volumes and respiratory resistance in subjects with obesity J Appl Physiol 98: , Zerah F, Harf A, Perlemuter L. et al. Effects of obesity on respiratory resistance. Chest 1993; 103: Woo J, Leung j, Kwok T, et al. BMI, body composition and physical functioning in older adults. Obesity 2007; 15: Browning R, Kram R. Effects of obesity on the biomechanics of walking at different speeds. Med Sci Sports Exerc 2007; 39: De Souza SA, Faintuch J, Valezi A et al. Gait cinematic analysis in morbidly obese patients. Obes Surg 2005;15: Ohtake PJ. The impact of obesity on walking: implications for fitness assessment and exercise prescription. Cardiopulmonary Pulmonary Physical Therapy Journal 2008;19: American Thoracic Society. ATS Statement: Guidelines for the Six- Minute Walk Test. Am J Respir Crit Care Med 2002; 166: Hulens M, Vansant G, Claessens AL, et al. Predictors of 6-minute walk test results in lean, obese and morbidly obese women. Scand J Med Sci Sports 2003; 13: Larsson UE, Reynisdottir S. The sixminute walk test in outpatients with obesity: reproducibility and known group validity. Physiotherapy Research International 2008; 13: Tompkins J, Bosch PR, Chenowith R, et al. Changes in functional walking distance and health-related quality of life after gastric bypass surgery. Physical Therapy 2008; 88: Liu K, Ruth KJ, Flack JM, et al. Blood pressure in young black and whites: relevance of obesity and life style factors in determining differences. The CARDIA Study. Circulation 1996; 93: Nettleton, JA, Follis JL,Schabath MB. Coffee Intake, Smoking, and Pulmonary Function in the Atherosclerosis Risk in Communities Study. Am J Epidemiol 2009;169: Janssens JP, Pache JC, Nicod LP. Physiological changes in respiratory function associated with Ageing. Eur Respir J 1999; 13: Pelkonen M, Notkola IL, Lakka T, et al. Delaying Decline in Pulmonary Function with Physical Activity. A 25-Year Follow-up. Am J Respir Crit Care Med 2003;168: Papathanasiou G, Georgoudis G, Papandreou M, et al. Reliability measures of the Short International Physical Activity Questionnaire (IPAQ) in Greek young adults. Hellenic J Cardiol 2009; 50: Tahard B, Saris WH, Astrup A, et al. Comparison of two physical activity questionnaires in obese subjects: the NOGENOB study. Med Sci Sports Exerc 2005;37: Bayliss DA, and Millhorn DE. Central neural mechanisms of progesterone action: application to the respiratory system J Appl Physiol 1992; 73: Miller MR, Hankinson J, Brusasco V, et al. Standardisation of spirometry. Eur Respir J 2005; 26: Gudmundsson G, Cerveny M, Shasby DM. Spirometric Values in Obese Individuals. Effects of Body Position. Am J Rerspir Crit Care Med 1997;156: Pellegrino R, Viegi G, Brusasco RO, et al. Interpretative strategies for lung function tests. Eur Respir J 2005; 26: Borg GA. Psychophysical basis of perceived exertion. Med Sci Sports Exerc 1982;14: Jones NL. Clinical Exercise Testing. Saunders Company 1997, 4 th ed. Philadelphia 46. Chetta A, Zanini A, Pisi G, Aiello M, Tzani P, Neri M, Olivieri D: Reference values for the 6-min walk test in healthy subjects years old. Respir Med 2006; 100: Aparecida S, de Souza F, Faintuch J, ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ

12 Κορτιάνου και συν. et al. Spirometric function improves morbidly obese after 1-year postsurgery. Obes Surg 2010;20: Chouchane A, Miâdi-Messaoud H, Ghannouchi I, et al. Obesity induced bronchopulmonary hyperresponsiveness in Tunisian women. Intern J of Obesity 2010;34: Rasslan Z, Saad RJ, Stirbulov R, Fabbri RM, Lima CA. Evaluation of Pulmonary Function in Class I and II Obesity. J Bras Pneumol 2004; 30: Costa D, Cangussu Barbalho M, Soares GP, et al. The impact of obesity on pulmonary function in adult women. Clinics 2008;63: Koenig SM. Pulmonary complication of obesity. Am J Med Sci 2001;321: Ladosky W, Botelho MA, Albuquerque JP. Chest mechanics in morbidly obese non-hypoventilated patients. Respir Med 2001;95: Lotti P, Gigliotti F, Tesi F, et al. Respiratory muscles and dyspnea in obese nonsmoking subjects. Lung 2005;183: Jones RL and Nzekwu MM. The effects of body mass index on lung volumes. Chest 2006;130: Babb TG, DeLorey DS, Wyrick BL, et al. Mild obesity does not limit change in end-expiratory lung volume during cycling in young women. J Appl Physiol 2002; 92: Kurukulasuriva LR, Stas S, Lastra G, et al. Hypertension in obesity. Endocrinol Metab Clin North Am 2008; 37: Ghosh JR, Bandyopadhyay AR. Comparative evaluation of obesity measures: relationship with blood pressure and hypertension. Singapore Med J. 2007; 48: ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΟΜΟΣ 6 - ΤΕΥΧΟΣ 3 ΙΟΥΛΙΟΣ-ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010