ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ ΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ ΣΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ ΠΜ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ ΧΟΛΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ ΣΜΗΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΣΟ ΠΜ ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Η ςημαςία τησ χαρτογράφηςησ ςε ευαίςθητα δαςικά οικοςυςτήματα. Η χαρτογράφηςη τησ μαφρησ Πεφκησ ςτο όροσ Όλυμποσ ςτην περιοχή Αγιάςου. Κόντου Ελιςάβετ 145/ ΤΠΕΤΘΤΝΟ ΚΑΘΗΓΗΣΗ Ν. ουλακζλλησ Αναπληρωτήσ Καθηγητήσ Μυτιλήνη Οκτώβριοσ 2010

2 Περιεχόμενα Πρόλογοσ... 6 Περίλθψθ... 6 Abstract Ειςαγωγι Αναςκόπθςθ Βιβλιογραφίασ Χαρτογραφία Οριςμόσ Ιςτορικι εξζλιξθ τθσ χαρτογραφίασ Μζκοδοι χαρτογράφθςθσ φυςικϊν πόρων Χρθςιμότθτα τθσ χαρτογράφθςθσ Δομι δαςϊν Οριηόντια διάρκρωςθ του δάςουσ Κατακόρυφθ διάρκρωςθ του δάςουσ Δαςικζσ πυρκαγιζσ Είδθ Δαςικϊν πυρκαγιϊν ανάλογα με τον τρόπο εξάπλωςθσ τουσ Είδθ δαςικϊν πυρκαγιϊν ανάλογα με το καιγόμενο είδοσ Μαυρθ Πεφκθ Εξάπλωςθ - Χαρακτθριςτικά Διαφορζσ ανάμεςα ςτθν μαφρθ και τθ τραχεία Πεφκθ Γενικά τον κορμό και ςτο φλοιό: τθν κόμθ Κλαδιά Οι βελόνεσ τον καρπό Περιοχι Μελζτθσ

3 3.1 Γενικά Φυςικό Περιβάλλον Γεωμορφολογικά ςτοιχεία Ανάγλυφο Κλίμα Φυςικά οικοςυςτιματα Χλωρίδα Πανίδα Περιοχι Natura Μεκοδολογία Αποτελζςματα Περιοχι ενδιαφζροντοσ Περιοχι ενδιαφζροντοσ Περιοχι ενδιαφζροντοσ υηιτθςθ - υμπεράςματα Προτάςεισ Βιβλιογραφία

4 Περιεχόμενα Χαρτών Χάρτθσ 5.1 Γενικι άποψθ τθσ περιοχισ μελζτθσ Χάρτθσ 5.2 Γενικι άποψθ περιοχισ 1 παρουςίαςθ των ςθμείων εμφάνιςθσ Μάυρθσ Πεφκθσ (P. Nigra) Χάρτθσ 5.3 Γενικι άποψθ περιοχισ 2 παρουςίαςθ των ςθμείων εμφάνιςθσ Μάυρθσ Πεφκθσ (P. Nigra) Χάρτθσ 5.4 Γενικι άποψθ περιοχισ 3 παρουςίαςθ των ςθμείων εμφάνιςθσ Μάυρθσ Πεφκθσ (P. Nigra) Περιεχόμενα Πινάκων Πίνακασ 1 θμεία ενδιαφζροντοσ περιοχισ Πίνακασ 2 θμεία ενδιαφζροντοσ περιοχισ Πίνακασ 3 θμεία ενδιαφζροντοσ περιοχισ Περιεχόμενα Εικόνων Εικόνα 2.1: Ιςτορία τθσ Χαρτογραφίασ Εικόνα : Ο χάρτθσ τθσ Bedolina Εικόνα : Χάρτθσ Σ Ο Εικόνα : O mappa mundi του Hereford Εικόνα : Ορόφωςθ υςτάδασ Πηγή: Ντάφης, Εικόνα : Εξάπλωςθ τθσ Μάυρθσ Πεφκθσ Pinus nigra ςτθν Ευρϊπθ Πηγή: EUFORGEN Εικόνα : Εξάπλωςθ τθσ Μάυρθσ Πεφκθσ Pinus nigra ςτθν Ελλάδα Εικόνα : Φωτογραφία νεαρϊν δζντρων Μαφρθσ Πεφκθσ και Σραχείασ Πεφκθσ Εικόνα : Φωτογραφίεσ κορμϊν αριςτερά Μαφρθσ Πεφκθσ και δεξιά Σραχείασ Πεφκθσ Εικόνα : Φωτογραφία αριςτερά δζντρου Σραχείασ Πεφκθσ και δεξιά Μαφρθσ Πεφκθσ

5 Εικόνα : Φωτογραφίεσ κλαδιϊν αριςτερά Σραχείασ και δεξιά Μαφρθσ Πεφκθσ Εικόνα : Φωτογραφίεσ βελόνων αριςτερά Σραχείασ και δεξιά Μαφρθσ Πεφκθσ Εικόνα : Φωτογραφίεσ κλειςτϊν κϊνων αριςτερά Σραχείασ και δεξιά Μαφρθσ Πεφκθσ Εικόνα : Φωτογραφίεσ ανοικτϊν κϊνων αριςτερά Μαφρθσ και δεξιά τραχείασ Πεφκθσ Εικόνα Περιοχζσ που εμφανίηεται θ Pinus nigra ςτθ Ν. Λζςβο Εικόνα Περιοχι Natura 2000 GR Κόλποσ Γζρασ Ζλοσ Ντφπι Όροσ Όλυμποσ. 43 Εικόνα 5.1.1: Φωτογραφία ςθμείου 1, που βρίςκετε δεξιά του δρόμου Αγίαςου Μεγαλοχωρίου. 49 Εικόνα 5.1.2: Φωτογραφία ςθμείων 2, 3, 4, 5, 6 ςτθν αριςτερι πλευρά του δρόμου Εικόνα 5.1.3: Φωτογραφία ςθμείου 7, βρίςκετε ςτθ δεξιά πλαγιά του δρόμου Αγιάςου Μεγαλοχωρίου Εικόνα 5.1.4: Φωτογραφία ςθμείων 8, 9, 10 ςτθ δεξιά πλευρά του δρόμου Αγιάςου Μεγαλοχωρίου Εικόνα 5.1.5: Φωτογραφία ςθμείων 9, 10, 13 Αριςτερά του δρόμου βλζπουμε ακριβϊσ μπροςτά μασ το ςθμείο 9 λίγο πιο πίςω το ςθμείο 10 και δεξιά είναι το ςθμείο Εικόνα 5.1.6: Φωτογραφία ςθμείων 13, 14 βρίςκονται ςτα ανάντθ του δρόμου, χαμθλά είναι το ςθμείο 13 και πιο ψθλά το ςθμείο Εικόνα 5.1.7: Φωτογραφία περιοχισ αναγζννθςθσ Μαφρθσ Πεφκθσ P. Nigra ςθμείου 17 ςτθν ανάντθ πλευρά του δρόμου υπάρχει ζκταςθ περίπου 7 ςτρ. με ζντονθ αναγζννθςθ P. Nigra ανάμεικτθ όμωσ με αναγζννθςθ Σραχείασ Πεφκθσ P. Brutia Εικόνα 5.2.1:Φωτογραφία ςθμείων 20, 22, βρίςκονται δεξιά του δρόμου Αγιάςου Μεγαλοχωρίου, βλζπουμε το ςθμείο 20 και θ λιψθ τθσ φωτογραφίασ ζγινε απ το ςθμείο Εικόνα 5.2.2: Φωτογραφία ςθμείο 22, βρίςκεται ςτθ δεξιά πλευρά του δρόμου Αγιάςου Μεγαλοχωρίου Εικόνα 5.2.3: Φωτογραφία ςθμείο 21, βρίςκεται ςτθν αριςτερι πλευρά του δρόμου Αγιάςου Μεγαλοχωρίου Εικόνα 5.3.1: Φωτογραφία ςθμείου 23 βρίςκετε μζςα ςτθ ρεματιά ςτθν βορειοανατολικι πλευρά του γθπζδου

6 Εικόνα 5.3.2: Φωτογραφία ςθμείων 24, 25 βρίςκονται μζςα ςτθ ρεματιά ςτθν ανατολικι πλευρά του γθπζδου Εικόνα 5.3.3: Φωτογραφία περιοχισ αναγζννθςθσ ςθμείου 26 θ οποία βρίςκετε ςτα ανατολικά όρια του γθπζδου Εικόνα 5.3.4: Φωτογραφία ςθμείου 27 που ςτθ νότια πλευρά του γθπζδου Εικόνα 5.3.5: Φωτογραφία ςθμείων 28, 32 μπροςτά μασ είναι το ςθμείο 28 και αριςτερά τθσ εικόνασ βλζπουμε το ςθμείο Εικόνα 5.3.6: Φωτογραφία ςθμείου 29, βρίςκετε ςτθν αριςτερι πλευρά του δρόμου Αγιάςου Μεγαλοχωρίου απζναντι από τθν νοτιοδυτικι πλευρά του γθπζδου Εικόνα 5.3.7: Φωτογραφία περιοχισ αναγζννθςθσ Μαφρθσ Πεφκθσ P. Nigra ςθμείου 30 ςτθν ανάντθ πλαγιά του δρόμου Αγιάςου Μεγαλοχωρίου, θ ζκταςθ είναι περίπου 12,5 ςτρ. με ζντονθ φυςικι αναγζννθςθ P. Nigra ανάμεικτθ όμωσ με αναγζννθςθ Σραχείασ Πεφκθσ P. Brutia

7 Πξόινγνο Η πανμφζα ενβαζία πναβιαημπμζήεδηε ςξ ιεηαπηοπζαηή δζαηνζαή ζηα πθαίζζα ημο ιεηαπηοπζαημφ πνμβνάιιαημξ ζπμοδχκ «Γεςνβία ηαζ Πενζαάθθμκ», ημο ηιήιαημξ Πενζαάθθμκημξ ημο Πακεπζζηδιίμο Αζβαίμο. Η δζαηνζαή αοηή ιμο ακαηέεδηε απυ ημκ ακαπθδνςηή ηαεδβδηή η. μοθαηέθθδ Νζηυθαμ ημκ μπμίμ εα ήεεθα κα εοπανζζηήζς εενιά πμο δέπηδηε κα ακαθάαεζ ηδκ επίαθερδ ηδξ. Σμκ εοπανζζηχ επίζδξ βζα ηζξ εφζημπεξ παναηδνήζεζξ ημο αθθά ηαζ βζα ηα ενβαθεία πμο ιμο πανείπε χζηε κα πναβιαημπμζδεεί αοηή δ ενβαζία. Σέθμξ, εέθς κα εοπανζζηήζς ηδκ μζημβέκεζα ιμο ηαζ ημοξ θίθμοξ ιμο βζα ηδκ ζδιακηζηή ζηήνζλδ πμο ιμο πανείπακ ηαε υθδ ηδκ δζάνηεζα ηςκ ιεηαπηοπζαηχκ ιμο ζπμοδχκ ζηδ Μοηζθήκδ άθθα ηαζ ηαηά ηδ δζάνηεζα εηπυκδζδξ ηδξ δζαηνζαήξ ιμο Οηηχανζμξ 2010 Πεξίιεςε Η πανημβνάθδζδ απμηεθεί πνμηεναζυηδηα ηαζ ααζζηή πνμτπυεεζδ ηδξ μνεμθμβζηήξ ηαζ απμηεθεζιαηζηήξ δζαπείνζζδξ ηςκ πνμζηαηεουιεκςκ πενζμπχκ. ηδκ πανμφζα δζαηνζαή βίκεηαζ ιζα πνμζπάεεζα πανημβνάθδζδξ ηςκ ζδιείςκ ελάπθςζδξ ηδξ ιαφνδξ Πεφηδξ (Pinus nigra) ζημ υνμξ θοιπμξ ηδξ κήζμο Λέζαμο. Η πονηαβζά πμο εηδδθχεδηε ζηδκ πενζμπή ημκ Αφβμοζημ ημο 1994, ήηακ δ αζηία κα βίκεζ επζηαηηζηή ακάβηδ δ πανημβνάθδζδ ηδξ ιαφνδξ Πεφηδξ, θυβς ηονίςξ ημο εηημπζζιμφ ημο είδμοξ απυ ηδκ ηναπεία Πεφηδ (Pinus brutia), ηδκ έθθεζρδ δζαπείνζζδξ ημο δάζμοξ αθθά ηαζ ημκ παιδθμφ νοειμφ ακαβέκκδζήξ ηδξ Δπμιέκςξ ζηδ πανημβνάθδζδ αοηή ζοθθέπηδηακ αλζυπζζηα ζημζπεία ζπεηζηά ιε ημ είδμξ, ηδκ ηαηακμιή ηαζ ηδκ έηηαζδ πμο ηαθφπηεζ δ ιαφνδ Πεφηδ ζηδκ πενζμπή. Πζμ ακαθοηζηά ζηδ ενβαζία αοηή βίκεηε ιζα εηηεκήξ ακαθμνά ζημκ υνμ πανημβνάθδζδ, ζηδ δμιή ημο δάζμοξ, ηαζ ζηζξ πονηαβζέξ πμο εηδδθχκμκηαζ ζηα δζάθμνα μζημζοζηήιαηα. ηδ ζοκέπεζα πανμοζζάγμκηαζ ηα παναηηδνζζηζηά (ελάπθςζδ, ιμνθμθμβία η.θ.π) ηδξ ιαφνδξ Πεφηδξ ηαζ μζ ιμνθμθμβζηέξ δζαθμνέξ πμο έπμοκ ιεηαλφ ημοξ δ ιαφνδ ηαζ δ ηναπεία Πεφηδ. 6

8 Καηυπζκ παναηίεεηε δ ιεεμδμθμβία ιε ηδκ μπμία πναβιαημπμζήεδηε δ πανημβνάθδζδ ηςκ ζδιείςκ εκημπζζιμφ ηδξ ιαφνδξ Πεφηδξ. Γζα ηδκ ηαθφηενδ ηεηιδνίςζδ ηδξ οπάνπμοζαξ ηαηάζηαζδξ, πανμοζζάγμκηαζ ιέζς πανηχκ ζημ google earth, πζκάηςκ αθθά ηαζ θςημβναθζχκ ηα απμηεθέζιαηα ηςκ ιεηνήζεςκ πεδίμο. Καηαθήβμκηαξ παναηίεεκηαζ ηα ζοιπενάζιαηα ηαζ μζ πνμηάζεζξ πμο πνμέηορακ απυ ηδ πανημβνάθδζδ ηδξ ιαφνδξ Πεφηδξ. θα ηα παναπάκς ζημζπεία εα ζοιαάθμοκ απμθαζζζηζηά ζημ ζπεδζαζιυ ηαζ ημ ζοκημκζζιυ ηςκ απαζημφιεκςκ δνάζεςκ βζα ηδ δζαηήνδζδ ημο θοζζημφ απμεέιαημξ ιαφνδξ Πεφηδξ ζηδκ πενζμπή. Abstract This dissertation aims to chart the points of the spread of the Pinus Nigra on the mountain of Olumpus, Lesvos, Greece. The fire of August, 1994 made the charting of Pinus Nigra a necessity due to its displacement by Pinus Brutia, the lack of forest management, and the low rate of renaissance. Charting (or cartography) is the most important part of the efficient and sound preserved-areas management. For this charting, credible evidence on the existing species, the allocation, and of the spread area of the Pinus Nigra, were collected.this dissertation examines in detail the concept of charting, the structure of the forest, and the bush fires that occur in vdfarious ecosystems. Then, it presents the characteristics of the Pinus Nigra, in specific, and its morphological differences to the Pinus Brutia. As it proceeds, it presents the methodology used to chart the areas that Pinus Nigra is spread. For a well rounded presentation of the existant situation, google earth maps, tables, and photographs that illustrate the results of the measurements are used, extensively. All of these are to be used for the dissertation's real aim: to contribute to the preservation of the natural sources of Pinus Nigra at the specific area. 7

9 1 Δηζαγσγή Η πθςνίδα ηδξ Λέζαμο απμηέθεζε απυ πμθφ κςνίξ πυθμ έθλδξ βζα ημοξ αζπμθμφιεκμοξ ιε ηδ αμηακζηή πενζδβδηέξ ηαζ επζζηήιμκεξ. Ο πθμφημξ ηδξ μθείθεηαζ ζηδκ πμζηζθία ηςκ αζμηυπςκ ηδξ, ζημκ πθμφζζμ μνζγυκηζμ δζαιεθζζιυ ηδξ, ζημ μνεζκυ ηδξ ακάβθοθμ, ζηδκ ζδζαζηενυηδηα ηςκ πεηνςιάηςκ ηδξ, ζηδκ ιαηνμπνυκζα επίδναζδ ημο ακενχπμο ηαζ ζηδκ βεζηκίαζδ ιε ηδκ Μζηνά Αζία. Δίκαζ πθήνςξ απμδεηηυ ζήιενα υηζ δ πνμζηαζία ζοβηεηνζιέκςκ εζδχκ πμο απεζθμφκηαζ δεκ ιπμνεί κα πναβιαημπμζδεεί πανά ιυκμ ιέζς ηδξ πνμζηαζίαξ ηςκ αζμηυπςκ ημοξ. Αοηέξ μζ πενζμπέξ παναηηδνίγμκηαζ πθέμκ Πνμζηαηεουιεκεξ Πενζμπέξ (Π.Π.) Οζ Πνμζηαηεουιεκεξ Πενζμπέξ (Π.Π.) ζφιθςκα ιε ημκ μνζζιυ ηδξ IUCN είκαζ πενζαίεξ ή εαθάζζζεξ εηηάζεζξ, ζηζξ μπμίεξ οπάνπμοκ ακαβκςνζζιέκδξ αλίαξ θοζζηά, μζημθμβζηά ή ηαζ πμθζηζζηζηά ζημζπεία, ηα μπμία έπεζ απμθαζζζηεί απυ ηάπμζμ εεκζηυ ή δζεεκή ηοαενκδηζηυ θμνέα υηζ πνέπεζ κα δζαηδνδεμφκ ηαζ βζα ηζξ ιεθθμκηζηέξ βεκζέξ. Έκα απυ ηα ζδιακηζηυηενα πνμαθήιαηα ζηδ δζαπείνζζδ πνμζηαηεουιεκςκ πενζμπχκ είκαζ δ έθθεζρδ εκδιενςιέκμο πανημβναθζημφ οπυααενμο ηάθορδξ βδξ, δ μπμία ηαεζζηά αδφκαηδ ηδκ θήρδ ιέηνςκ ηαζ απμθάζεςκ ζε υθα ηα επίπεδα πνμηεζιέκμο ηάπμζμξ δζαπεζνζζηήξ κα ηα εηιεηαθθεοηεί ηαζ κα ηα ακαπηφλεζ βζα ιζα πενζμπή Οοζζαζηζηή πνμτπυεεζδ βζα ηδκ αεζθυνμ δζαπείνζζδ ηςκ πενζμπχκ αοηχκ είκαζ δ απμβναθή ηαζ δ πανημβνάθδζδ ηδξ οθζζηάιεκδξ ηαηάζηαζδξ υθςκ ηςκ θεζημονβζχκ. Σμ απμηέθεζια είκαζ κα πανάβμκηαζ δζάθμνμζ ηφπμζ πανηχκ πμο ελοπδνεημφκ πμζηίθεξ πνήζεζξ Η θεπημιενήξ πανημβνάθδζδ ηαζ δ απμηίιδζδ ηςκ επζπηχζεςκ ηδξ πονηαβζάξ ζημ δάζμξ, ζηδ δζαηήνδζδ ηςκ ηφπςκ μζημηυπςκ πμο αοηυ ζοβηνμηεί, ηαεχξ ηαζ ηςκ θοηχκ, απμηεθεί ημ πνχημ ηαζ ακαβηαίμ αήια βζα ημ ζπεδζαζιυ ηδξ μζημθμβζηήξ απμηαηάζηαζδξ ηςκ δαζχκ ηαζ εζδζηυηενα. ηςκ δαζχκ ιαφνδξ Πεφηδξ. Η απμηαηάζηαζδ ηςκ δαζζηχκ αοηχκ μζημζοζηδιάηςκ πνέπεζ κα ζπεδζάγεηαζ πνμζεηηζηά, ηαεχξ μζ επζπηχζεζξ απυ ηοπυκ αζημπίεξ ζημκ ζπεδζαζιυ εα θακμφκ ιεηά απυ πμθθά έηδ. ηακ εκδεπμιέκςξ δεκ εα οπάνπμοκ πμθθέξ δοκαηυηδηεξ δζυνεςζήξ ημοξ. Η απμηεθεζιαηζηυηδηα ηςκ πνμβναιιάηςκ απμηαηάζηαζδξ, ιπμνεί κα αεθηζςεεί ιέζς ηδξ αλζμθυβδζδξ ηαζ ηδξ πνήζδξ θφζεςκ πμο ααζίγμκηαζ ζε αλζυπζζηεξ ιεευδμοξ παναημθμφεδζδξ ηαζ ηαοημπνυκςξ είκαζ ζοιααηέξ ιε ηζξ ανπέξ ηδξ αεζθμνίαξ, δδθαδή 8

10 πνμάβμοκ ηδ δζαηήνδζδ ηδξ αζμπμζηζθυηδηαξ, είκαζ μζημκμιζηά απμηεθεζιαηζηέξ ηαζ ημζκςκζηά απμδεηηέξ (Cortina ηαζ Bautista 2004). ημπυξ ηδξ πανμφζαξ ενβαζίαξ, είκαζ κα ηαηακμήζμοιε πυζμ ζδιακηζηή είκαζ δ πανημβνάθδζδ πενζμπχκ πμο έπμοκ οπμζηεί ζδιακηζηέξ ακενςπμβεκείξ πζέζεζξ. Συζμ βζα ηδ δζαπείνζζδ ημοξ αθθά ηαζ ηδκ εθανιμβή άιεζςκ δνάζεςκ πνμηεζιέκμο κα ελαζθαθζζεεί εοκμσηή δζαπείνζζδ ηςκ ηφπςκ μζημηυπςκ ηαζ ηαηαβναθή ηςκ εζδχκ ημοξ. Μζα ηέημζα πενζμπή είκαζ ηαζ δ πενζμπή εκδζαθένμκημξ ιαξ, ζηδκ πενζμπή ηδξ Αβζάζμο ζημ υνμξ θοιπμξ πμο οπήνπε έκα ιζηνυ, αθθά θυβς ζπακζυηδηαξ, ζδιακηζηυ βζα ηδκ Λέζαμ ηαζ ημ Ακαημθζηυ Αζβαίμ δάζμξ ιαφνδξ Πεφηδξ (Pinus nigra), ημ μπμίμ ηαηαζηνάθδηε ιε ηδκ πονηαβζά ημο 1994 Οζ πζέζεζξ πμο έπεζ οπμζηεί δ πενζμπή ιεθέηδξ, είκαζ δ έθθεζρδ δζαπείνζζδξ, μ παιδθυξ νοειυξ ακαβέκκδζδξ ημο δάζμοξ Pinus nigra (ιαφνδξ Πεφηδξ) ηαζ μ ηίκδοκμξ εηηυπζζδξ απυ ημ είδμξ Pinus Brutia (ηναπεία Πεφηδ). Γζα ημοξ θυβμοξ αοημφξ δ πανημβνάθδζδ ηδξ πενζμπήξ ηαζ μ εκημπζζιυξ ηςκ αηυιςκ ιαφνδξ Πεφηδξ είκαζ επζηαηηζηή ακάβηδ χζηε κα ιαξ αμδεήζμοκ ζηδκ εηπυκδζδ ζοβηεηνζιέκςκ δζαπεζνζζηζηχκ ζπεδίςκ, υπςξ έκα πνυβναιια Life Φφζδ. Σμ πνυβναιια αοηυ απμζημπεί ζηδ ζοβπνδιαημδυηδζδ δνάζεςκ βζα ηδ δζαηήνδζδ ηδξ θφζδξ. Οζ δνάζεζξ δζαηήνδζδξ ηδξ θφζδξ είκαζ εηείκεξ πμο "απαζημφκηαζ βζα κα δζαηδνδεμφκ ή κα απμηαηαζηαεμφκ ηα θοζζηά εκδζαζηήιαηα (μζηυημπμζ) ηαζ μζ πθδεοζιμί εζδχκ αβνίαξ πακίδαξ ηαζ πθςνίδαξ ζε ζηακμπμζδηζηή ηαηάζηαζδ" ηδκ πενίπηςζδ ημο ηφπμο μζημηυπμο πνμηεναζυηδηαξ *9530 «(Τπμ-) Μεζμβεζαηά πεοημδάζδ ιε εκδδιζηά ιαονυπεοηα» πμο πενζθαιαάκεηαζ ζημ Πανάνηδια Ι ηδξ Οδδβίαξ 92/43/ΔΟΚ] ηαζ ζοβηεηνζιέκα ζηδ Λέζαμ ζημκ [Συπμξ Κμζκμηζηήξ διαζίαξ (ΣΚ GR ) - Κυθπμξ Γέναξ Έθμξ Νηφπζ νμξ θοιπμξ ημο Γζηηφμο NATURA 2000] πμο ακήηεζ δ πενζμπή εκδζαθένμκημξ, μζ δνάζεζξ αοηέξ εα πενζθαιαάκμοκ, ηδκ παναημθμφεδζδ ηαζ εκίζποζδ ηδξ θοζζηήξ ακαβέκκδζδξ ηδξ Pinus nigra ζε οθζζηάιεκα δζάηεκα, αθθά ηαζ ηδκ ιείςζδ ηδξ ακηαβςκζζηζηυηδηαξ ηςκ κεμθφηςκ ηδξ ιαφνδξ Πεφηδξ (Pinus nigra) πάκς ζηα θοηά ηδξ ηναπείαξ Πεφηδξ (Pinus brutia) 9

11 2 Αλαζθόπεζε Βηβιηνγξαθίαο 2.1 Χαξηνγξαθία Οξηζκόο Οζ πάνηεξ έπεζ απμδεζπηεί υηζ απμηεθμφκ πνήζζια ενβαθεία ηαζ είκαζ ακαβηαίμζ βζα ηδ θεζημονβία ηδξ ζφβπνμκδξ ημζκςκίαξ. Μία απυ ηζξ ιμνθέξ επζημζκςκίαξ άθθςζηε, είκαζ ηαζ αοηή ηςκ βναθζηχκ απεζημκίζεςκ, δ μπμία ιπμνεί κα πενζθαιαάκεζ απυ ζηίηζα ή γςβναθζέξ έςξ δζαβνάιιαηα, ζπέδζα ηαζ θοζζηά πάνηεξ. Ήδδ απυ ημ π.υ., ζδιεζχκμκηαζ μζ πνχηεξ πνμζπάεεζεξ απεζηυκζζδξ ημο βεςβναθζημφ πχνμο ιέζς ηςκ εζημκμβναθζηχκ πανηχκ. ηδκ πμνεία, πενίπμο ζημ 200 ι.υ.,αημθμφεδζακ μζ αζηνμκμιζημί πάνηεξ ηαζ μζ εζδζημί πάνηεξ πθμήβδζδξ, μζ μπμίμζ ανβυηενα πενζέθααακ ημοξ καοηζημφξ ηαζ αενμκαοηζημφξ πάνηεξ. ηζξ ανπέξ ημο 18μο αζ., θίβμ ιεηά ημ 1700 ι.υ., παναηδνμφκηαζ μζ πνχημζ ημπμβναθζημί πάνηεξ, εκχ πενίπμο ζημ 1800 ι.υ. ζδιεζχκμκηαζ μζ ζηαηζζηζημί ηαζ μζ εειαηζημί πάνηεξ. Σεθεοηαίμζ ηδξ πανμφζαξ ακαθμνάξ, είκαζ μζ πάνηεξ εζηυκαξ, πμο δδιζμονβήεδηακ θίβμ ιεηά ημ 1900 ι.υ. υπςξ θαίκεηε ζηδκ εζηυκα 2.1 Δηθόλα 2.1: Ιζημνία ηδξ Υανημβναθίαξ 10

12 Οζ πάνηεξ πνδζζιμπμζμφκηαζ ιε άθθα θυβζα, ζηδ βεςβναθζηή απεζηυκζζδ ημο πχνμο. Ακηζηείιεκμ ιε ημ μπμίμ πναβιαηεφεηαζ δ Δπζζηήιδ ηδξ Υανημβναθίαξ. πςξ πνμηφπηεζ ηζ απυ ηδκ ίδζα ηδ θέλδ, δ πανημβναθία πνμένπεηαζ απυ ηζξ εθθδκζηέξ θέλεζξ πάνηδξ + βνάθεζκ. Χαρηογράθηζη είναι η μεθοδική και ζσζηημαηική αναπαράζηαζη ηοσ γεφγραθικού ή γενικόηεροσ τώροσ, ζε ζμίκρσνζη και ζε καηάλληλο εποπηικό μέζο, με ηη τρήζη γεφμεηρικών μεηαζτημαηιζμών και γραθικών κφδικών επικοινφνίας. (Λζαζενάημξ 1998) Η πανημβνάθδζδ απμηεθείηαζ απυ δφμ ηφνζα ζηάδζα: α) ηδ ζοθθμβή ηςκ δεδμιέκςκ (εέζδ, ζπήια ηαζ πενζβναθή ηςκ πανημβναθμφιεκςκ ακηζηεζιέκςκ) ζοιπενζθαιαακμιέκδξ ηδξ επελενβαζίαξ ημοξ ηαζ α) ηδκ μπηζηή απεζηυκζζδ πανμοζίαζδ αοηχκ (παναβςβή πάνηδ) Έηζζ, δ πανημβναθία αθμνά ιζα ζιίηνοκζδ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ, αημθμοεχκηαξ ημοξ ααζζημφξ ηακυκεξ ηδξ ηθίιαηαξ, ηςκ βεςιεηνζηχκ ιεηαζπδιαηζζιχκ ηαζ ηδξ πνήζδξ ζοιαυθςκ ζε ιζα πνμζπάεεζα απεζηυκζζδξ ημο βήζκμο πχνμο ή άθθμο ζχιαημξ ζε μπμζαδήπμηε ηθίιαηα. οκδοάγεζ ηδκ επζζηήιδ, ηδκ αζζεδηζηή ηαζ ηδκ ηεπκζηή ζηακυηδηα δδιζμονβίαξ ιζαξ ζζμννμπδιέκδξ ηαζ εοακάβκςζηδξ πανμοζίαζδξ, πμο κα ζοβηεκηνχκεζ υθδ ηδκ απαναίηδηδ πθδνμθμνία απμηεθεζιαηζηά ηαζ βνήβμνα. Δδχ ηνίκεηαζ ακαβηαίμ κα ζδιεζςεεί, υηζ πθέμκ δ ακάπηολδ ηδξ ηεπκμθμβίαξ, δ μπμία ζοκεπάβεηαζ ηδκ εζζαβςβή ηςκ δθεηηνμκζηχκ οπμθμβζζηχκ, ηδξ επζζηήιδξ ημο ακενχπμο ηαζ ημο δζαζηήιαημξ, εζζήβαβε κέεξ πνμζεββίζεζξ ζηδκ εεςνδηζηή αάζδ πάκς ζηδκ μπμία θεζημονβμφζε δ επζζηήιδ ηδξ Υανημβναθίαξ πνμ ιενζηχκ εηχκ, επζηνέπμκηάξ ηδξ κα θάαεζ δζαζηάζεζξ ηέημζεξ χζηε κα ηνίκεηαζ εειζηυ κα ιζθάεζ ηακείξ βζα ιζα ακαδδιζμονβία ηδξ. Δκχ παναδμζζαηά μζ πάνηεξ ηαηαζηεοάγμκηακ ιε ακαθμβζηά ιέζα (πανηί & ιεθάκζ), ζήιενα μζ πάνηεξ δδιζμονβμφκηαζ ιε ηδ πνήζδ εζδζηχκ θμβζζιζηχκ, υπςξ CAD (Computer Aided Design) ηαζ GIS (Geographic Information System) Καηδβμνίεξ Πένα απυ ηδκ πνμζπάεεζα πανάεεζδξ εκυξ μνζζιμφ, πνέπεζ κα πνμζηεεεί υηζ μζ πάνηεξ δζαηνίκμκηαζ ζε ηαηδβμνίεξ : ιε αάζδ ηδκ ηθίιαηα (πάνηεξ ιεβάθδξ ηθίιαηαξ, ακ ηθίιαηα>1: ηαζ πάνηεξ ιζηνήξ ηθίιαηαξ, ακ ηθίιαηα<1:50.000), 11

13 ιε αάζδ ηδ θεζημονβία, (βεκζημί πάνηεξ ακαθμνάξ, εειαηζημί πάνηεξ ηαζ δζαβνάιιαηα), ή ιε αάζδ ημ πενζεπυιεκμ, (ηθζιαηζημί πάνηεξ, βεςθμβζημί, πθδεοζιζαημί, ζηαηζζηζημί η.ά.). Σέθμξ, πνέπεζ κα ακαθενεεί ηαζ ιζα άθθδ ηαηδβμνία πανηχκ πμο είκαζ αοημί ηςκ ζφκεεηςκ θεζημονβζχκ, μζ μπμίμζ πενζθαιαάκμοκ ηα παναηηδνζζηζηά υθςκ ηςκ πανηχκ πμο πνμακαθένεδηακ ιε αάζδ ηδ θεζημονβία, (δδθ. παναηηδνζζηζηά πανηχκ βεκζηήξ ακαθμνάξ, εειαηζηχκ πανηχκ ηαζ πανηχκ πθμήβδζδξ). Οζ πενζζζυηενμζ πάνηεξ ακήημοκ ζε αοηή ηδκ ηαηδβμνία, υπςξ βζα πανάδεζβια μζ βεκζηήξ πνήζδξ πάνηεξ ηδξ ΓΤ Ιζηνξηθή εμέιημε ηεο ραξηνγξαθίαο Η αδοκαιία πενζβναθήξ ηαζ επμπηείαξ ημο βήζκμο πχνμο μδήβδζε απυ πμθφ κςνίξ ζηδκ πνμζπάεεζα απεζηυκζζήξ ημο. Ήδδ απυ ηδκ παθαζμθζεζηή επμπή, υπςξ ακαθένεηαζ ζε πμθθέξ ιεθέηεξ, ζδιεζχκμκηαζ μζ πνχηεξ πνμζπάεεζεξ ακαπανάζηαζήξ ημο πενζαάθθμκημξ, ανπζηά ημο πθδζζέζηενμο ηαζ ζηδ ζοκέπεζα ημο εονφηενμο. φιθςκα ιάθζζηα ιε ημκ Raisz (1948), ελζζημνήζεζξ ηαλζδζςηχκ πμο ήνεακ ζε επαθή ιε πνςηυβμκμοξ θαμφξ, ιανηονμφκ ηδκ πνχηδ ειθάκζζδ πανηχκ πνζκ αηυια ακαηαθοθεεί δ βναθή. Η ακάπηολδ ηδξ πανημβναθίαξ ήηακ ζδιακηζηή ηαζ ηαεμνζζηζηή βζα ηδκ επζαίςζδ ημο ακενχπμο, ανπζηά ημο ηοκδβμφ ηαζ ημο πμθειζζηή ηαζ ζηδ ζοκέπεζα ημο καοζζπθυμο, ημο ελενεοκδηή, ηαζ πμθφ ανβυηενα ημο πμθζηζημφ. Η πνμζπάεεζα ηαηαβναθήξ ημο βήζκμο πχνμο, λεηζκά ιε ημοξ πνςηυβμκμοξ πάνηεξ ηδξ Παθαζμθζεζηήξ ηαζ Νεμθζεζηήξ επμπήξ, ιε ηα «πεηνμβθοθζηά ημπμβναθήιαηα» ( π.Υ.), ιε πζμ βκςζηυ ημ πάνηδ ηδξ Bedolina εζηυκα

14 Δηθόλα : Ο πάνηδξ ηδξ Bedolina Γκςζηέξ επίζδξ είκαζ μζ ηαηυρεζξ πυθεςκ πμο ζχγμκηαζ απυ ηδ Μεζμπμηαιία ηαζ ηδκ Αίβοπημ ( π.υ.) ηαεχξ επίζδξ ηαζ μζ πάνηεξ ηςκ Βααοθςκίςκ, μζ πάνηεξ καοζζπθμΐαξ ηςκ Πμθοκδζίςκ, μζ πάνηεξ ηςκ Δζηζιχςκ ηαζ ηςκ Αγηέηςκ. Καηά ηδκ πενίμδμ ηδξ ανπαζυηδηαξ, απυ ημκ 7μ αζ. π.υ. ιέπνζ ημοξ πνχημοξ αζχκεξ ι.υ., ιε ηδκ μθμηθήνςζδ ηδξ Αθελακδνζκήξ πενζυδμο, δ πανημβναθία ζδιεζχκεζ ειθακή πνυμδμ ςξ επζζηήιδ, ιε ηδ ζοιαμθή ηςκ Δθθήκςκ ηαζ ηονίςξ ηςκ Ιχκςκ, ζημ πθαίζζμ ηςκ επζζηδιχκ ηδξ αζηνμκμιίαξ, ηδξ βεςιεηνίαξ, ηδξ βεςδαζζίαξ ηαζ ηδξ βεςβναθίαξ, ιε ειθακή ηδκ ειπεζνζηή ηαζ πναηηζηή ηδξ δζάζηαζδ, πμο πνμέηορε ηονίςξ απυ ηα καοηζηά ηαλίδζα ηαζ ηζξ ηυηε ιεηνήζεζξ ιε ηδ πνήζδ ηθαζζζηχκ μνβάκςκ ηαζ ηαηάθθδθςκ οπμθμβζζιχκ. Βαζζηή πδβή βκχζδξ βζα ηδ Υανημβναθία ηςκ Δθθήκςκ, απμηεθμφκ ηα ηείιεκα ημο Ηνμδυημο ( π.υ.) ηαζ ημο ηνάαςκα (68π.Υ-20 ι.υ.). Η πανημβναθζηή ζοιαμθή ηςκ Δθθήκςκ λεηζκάεζ ιε ημκ Ακαλίιακδνμ ημ Μζθήζζμ ( π.υ.), πμο ηαηαζηεφαζε ημκ πνχημ πάνηδ (πίκαηαξ), ημο ηυηε βκςζημφ ηαημζηδιέκμο ηυζιμο, ζηδ ζοκέπεζα έβηεζηαζ δ ηαηαιέηνδζδ ηςκ δζαζηάζεςκ ηδξ βδξ ηαζ μ ηαεμνζζιυξ ημο ζπήιαηυξ ηδξ απυ ημ Θαθή ημ Μζθήζζμ ( π.υ.), ημ Γζηαίανπμ ημ Μεζζήκζμ, ζηεθζχηδ ( π.υ.), ημκ Δναημζεέκδ ημ Κονδκαίμ ( π.υ.), ημκ Πμζεζδχκζμ ημκ Απαιεφξ ( π.υ) ηαζ ημ Γέιζκμ ημ Ρυδζμ ( π.υ.). ηδ πνδζζιμπμίδζδ βεςιεηνζηχκ ιεευδςκ βζα ιεηνήζεζξ πάκς ζηδκ βήζκδ επζθάκεζα ζδιακηζηή ήηακ δ ζοιαμθή ημο Δναημζεέκδ ημο Κονδκαίμο ( π.υ.) ηαζ ημο Μανίκμο ημο Σφνζμο ( ι.υ.) 13

15 Άθθεξ ζδιακηζηέξ ιμνθέξ είκαζ μ Ποεαβυναξ μ άιζμξ ( π.υ.), πμο οπμζηήνζλε ημ ζθαζνζηυ ζπήια ηδξ βδξ ηαζ ηδκ πενζζηνμθή ηδξ βφνμ απυ ημκ άλμκα ηδξ, μ Ανζζημηέθδξ μ ηανβείηδξ ( π.υ.), μ μπμίμξ απέδεζλε ιε επζπεζνήιαηα ηδ ζθαζνζηυηδηα ηδξ βδξ, μ Ίππανπμξ μ Ρυδζμξ ( π.υ.) πμο οπμδζαίνεζε ηδκ πενίιεηνμ ηδξ βδξ ζε 360 μ ηαζ ηαεζένςζε ημ βεςβναθζηυ ηάκααμ ηαζ μ Μανίκμξ μ Σφνζμξ ( ι.υ.) πμο επζκυδζε ηδκ μνεή ηοθζκδνζηή πνμαμθή 15 αζχκεξ πνζκ απυ ημκ Mercator. Ο Δηαηαίμξ μ Μζθήζζμξ ( π.υ.), ζπεδίαζε ημκ πνχημ εθθδκζηυ πάνηδ πμο δζαζχεδηε είκαζ έκαξ παβηυζιζμξ Άηθαξ ημο 500 π.υ. ααζζζιέκμξ ζημ πάνηδ (πίκαηα) ημο Ακαλίιαδνμο. Δκχ δφμ αλζμζδιείςηεξ ιμνθέξ ηδξ ανπαζυηδηαξ πμο δεκ πνέπεζ κα παναθεζθεμφκ είκαζ μ Κνάηδξ μ Μαθθχηδξ ( π.υ.), πμο ηαηαζηεφαζε ιζα ιεβάθδ οδνυβεζμ ζθαίνα βκςζηή ςξ «Κνάηεζμξ ζθαίνα» ηαζ μ Κθαφδζμξ Πημθειαίμξ μ Αθαλακδνεφξ ( ι.υ.), πμο ιε ημ μηηάημιμ ένβμ ημο «Γεςβναθζηή Τθήβδζζξ», εεςνείηαζ εηείκμξ πμο επζκυδζε ημ πανημβναθζηυ άηθακηα, ακ ηαζ μ υνμξ δυεδηε πμθφ ανβυηενα απυ ημκ Mercator. Καηά ηδκ ίδζα πενίμδμ, βκςζημί είκαζ ηαζ μζ Ρςιασημί πάνηεξ, μζ μπμίμζ υιςξ πνδζζιμπμζμφκηακ βζα κα ελοπδνεημφκ ημοξ ζηναηζςηζημφξ ηαζ δζμζηδηζημφξ ζημπμφξ ηςκ Ρςιαίςκ, εκχ αάζδ βζα ηδκ ηαηαζηεοή ημοξ απμηεθμφζακ μζ εεςνίεξ ηςκ Ιχκςκ. Καηά ηδ δζάνηεζα ηδξ Μεζαζςκζηήξ πενζυδμο, ζημοξ εονςπασημφξ πάνηεξ επζηναημφζακ ενδζηεοηζηέξ απυρεζξ εκχ ααζζηέξ πδβέξ ηδξ βεςβναθίαξ, απμηεθμφζακ μζ δζδβήζεζξ ηαλζδζςηχκπνμζηοκδηχκ, μζ ενφθμζ ηαζ ηα παναιφεζα ιε ενδζηεοηζηυ πενζεπυιεκμ. Μεηά ηδκ πηχζδ ηδξ Ρςιασηήξ Αοημηναημνίαξ ηαηά ημ Μεζαίςκα, δ πανημβναθία οπέπεζε ζε παναηιή ηαζ μζ επζηεφλεζξ ηςκ ανπαίςκ Δθθήκςκ πανημβνάθςκ ελεθίπεδηακ απυ ημοξ Άνααεξ, εκχ ζηδκ Κίκα ακηίεεηα δ πανημβναθία ακεμφζε ηαζ μ ζπεδζαζιυξ ηςκ πανηχκ αημθμοεμφζε επζζηδιμκζηά πνυηοπα απυ πμθφ κςνίξ. Απυ ημκ 5μ αζ.ι.υ. μ πνμζακαημθζζιυξ ηςκ πανηχκ βεκζηεφεηαζ ιε ηδκ ακαημθή ζηδκ ημνοθή ημο πάνηδ (ζε ακηίεεζδ ιε ημοξ ανπαίμοξ Έθθδκεξ πμο ημπμεεημφζακ πάκηα ημκ αμννά ζηδκ ημνοθή), εκχ μζ Άνααεξ ανβυηενα ημπμεεημφζακ ημκ κυημ. Σμκ 7μ αζ.ι.υ., ιε αάζδ ημκ Ιζίδςνμ, Δπίζημπμ ηδξ εαίθθδξ, ανπίγεζ δ επμπή ηςκ θεβυιεκςκ πανηχκ «Σ-Ο», υπμο ημ «Ο» ζοιαμθίγεζ ημ ηοηθζηυ ηδξ βδξ ηαζ ημ «Σ» ημ πςνζζιυ ηδξ ζε ηνία ηιήιαηα, ιε ηδκ Ιενμοζαθήι κα ανίζηεηαζ ζημ ηέκηνμ εζηυκα

16 Δηθόλα : Υάνηδξ Σ Ο Καηά ημκ 13μ αζ.ι.υ. ζδιεζχκμκηαζ μζ mappa mundi ή αθθζχξ παβηυζιζμζ πάνηεξ, ιε πζμ βκςζημφξ αοημφξ ηςκ Ebstorf ηαζ Hereford εζηυκα πμο απεζημκίγμοκ ηδκ ηοηθζηή βδ, εκχ ημκ ίδζμ αζχκα πνμκμθμβμφκηαζ μζ Πμνημθάκμζ, ιε ηφνζμ παναηηδνζζηζηυ ημ δίηηομ ηςκ βναιιχκ δζεοεφκζεςκ, μζ μπμίμζ απμδίδμοκ ιε ιεβάθδ θεπημιένεζα ηα παναηηδνζζηζηά ηδξ αηηήξ, πνμζακαημθζζιέκμζ ηαηά ηδ δζεφεοκζδ ηδξ ιαβκδηζηήξ αεθυκαξ. Δηθόλα : O mappa mundi ημο Hereford Σμ 15μ αζχκα, έπμοιε ηδκ ακαβέκκδζδ ηδξ Υανημβναθίαξ. Σνία είκαζ ηα βεβμκυηα πμο ζοκέααθθακ ζηδκ αθθαβή ημο ηνυπμο ακηζιεηχπζζδξ ηαζ ηαηαζηεοήξ ηςκ πανηχκ: Η «ακαηάθορδ» ηςκ βναπηχκ ημο Πημθειαίμο, δ ακαηάθορδ ηδξ ηοπμβναθίαξ ζηδκ Δονχπδ ηαζ δ ακαηάθορδ ηδξ Αιενζηήξ. Σμκ 15μ αζχκα, δ εθθδκζηή πανημβναθία ανήηε ζημ πνυζςπμ ημο C.Buondelmonti έκακ άλζμ πανημβνάθμ ημο Αζβαίμο. Οζ πάνηεξ υιςξ, πανμοζζάγμοκ πανημβναθζηέξ ακαηνίαεζεξ ηαζ θάεδ, πμο μθείθμκηαζ ηαηά ηφνζμ θυβμ ζηδκ οπμηεζιεκζηυηδηα ηςκ πθδνμθμνζχκ, υπςξ αοηέξ ιεηαθένμκηακ ζοκήεςξ απυ ειπμνμκαφηεξ ηδξ επμπήξ. 15

17 Σδκ ίδζα πενίμδμ, δ Ιηαθία ηαζ δ Βεκεηία απμηεθμφκ ηα πανημβναθζηά ηέκηνα ηδξ Ιηαθίαξ, εκχ ζημ δεφηενμ ήιζζο ημο 16μο αζχκα ηα ηέκηνα ιεηαημπίγμκηαζ απυ ηδκ Ιηαθία ζηδκ Βυνεζα Δονχπδ. Σδκ πενίμδμ ηδξ Ακαβέκκδζδξ (14μξ 16μξ αζχκαξ), ηαεμνζζηζηή ζηδκ ελέθζλδ ηδξ πανημβναθίαξ ζηάεδηε δ Οθθακδία, υπςξ ακηίζημζπα ημκ 18μ αζχκα δ Γαθθία έπαζλε έκακ ακηίζημζπμ νυθμ. Η ηαηαζηεοή πανηχκ ακηζιεηςπίζηδηε πθέμκ ζε εεκζηή αάζδ, ιε ηδκ ίδνοζδ ζηναηζςηζηχκ πανημβναθζηχκ οπδνεζζχκ, εκχ αοηυ πμο πνμείπε δεκ ήηακ ηα δζαημζιδηζηά ζημζπεία υπςξ ημκ 16μ ηαζ 17μ αζχκα αθθά δ αηνίαεζα απεζηυκζζδξ ηςκ δεδμιέκςκ εηείκςκ πμο ελαηνζαςιέκα οπήνπακ. Η αηνίαεζα ηαηαζηεοήξ ηςκ πανηχκ εκζζπφεδηε ηζ απυ ηδκ ηαηαζηεοή ηαζκμφνβζςκ μνβάκςκ ιέηνδζδξ, υπςξ μ ελάκηαξ ηαζ ημ πνμκυιεηνμ, ηα μπμία ηαηέζηδζακ δοκαηυ ημκ εφημθμ πνμζδζμνζζιυ ημο βεςβναθζημφ ιήημοξ. ημ ηέθμξ ημο αζχκα, δ δζυπηνα ακηζηαηαζηάεδηε απυ ημ εεμδυθζπμ εκχ δ ιέεμδμξ ημο ηνζβςκζζιμφ βζα ημκ πνμζδζμνζζιυ εέζεςκ ζημ πχνμ ηεθεζμπμζήεδηε απυ ημκ William Blaue. ηα ηέθδ ημο 17μο αζχκα, δ Γαθθζηή Αηαδδιία λεηίκδζε ηζξ ιεηνήζεζξ ηςκ βεςβναθζηχκ ιδηχκ, αάζεζ ηςκ ηαοηυπνμκςκ παναηδνήζεςκ ηςκ εηθείρεςκ ηςκ δμνοθυνςκ ημο Γία απυ δζάθμνα ζδιεία ηδξ βδξ. Σμ 1682, θμζπυκ, πνμέηορε έκαξ κέμξ πάνηδξ ηαηαζηεοαζιέκμξ απυ ημκ Jean Dominique Cassini, μ μπμίμξ απμηεθεί έκακ απυ ημοξ ααζζηυηενμοξ πάνηεξ ζηδκ ζζημνία ηςκ πανηχκ, εκχ ζηζξ ανπέξ ημο 18μο αζχκα, μ Guillaume Delisle, μ μπμίμξ απμηεθεί ημκ πζμ δζαηεηνζιέκμ πανημβνάθμ, ζοκεζζέθενε ζηδκ ελάθεζρδ πμθθχκ ζθαθιάηςκ πμο δζαζςκίγμκηακ ζηδκ πανημβναθία. Οζ αββθζημί πάνηεξ, μζ μπμίμζ ακείγμοκ απυ ηα ιέζα ημο 18μο αζχκα, δεκ δζέθενακ πμθφ απυ ημοξ βαθθζημφξ, ιε ηφνζμ παναηηδνζζηζηυ ημοξ ηδ πνήζδ πμθθχκ βεςβναθζηχκ ζδιεζχζεςκ. Απυ ημ δεφηενμ ιζζυ ημο 18μο αζχκα, λεηζκά δ απμηφπςζδ ηδξ Αββθίαξ, ηαηυπζκ πνμηνμπήξ απυ ηδ Γαθθία. Καηά ημκ 19μ αζχκα, δ ακάπηολδ ηςκ επζζηδιχκ, πμο ζοκέααθε ζηδκ ελέθζλδ ηδξ πανημβναθίαξ ιε ηδκ απεζηυκζζδ ηςκ βεςβναθζηχκ θαζκμιέκςκ, μδήβδζε ζηδκ ιεθθμκηζηή ακάδεζλδ ημο ηθάδμο ηδξ εειαηζηήξ πανημβναθίαξ. ηζξ ανπέξ ημο 19μο αζχκα ειθακίγμκηαζ βεςθμβζημί πάνηεξ ηαζ ζηδ ζοκέπεζα άηθακηεξ ιεηεςνμθμβίαξ, ςηεακμβναθίαξ, αζμθμβίαξ, εεκμβναθίαξ η.θ.π. 16

18 Δπζπθέμκ, δ ακάπηολδ ηδξ θζεμβναθίαξ, ηδξ παθημβναθίαξ, ηδξ θςημθζεμβναθίαξ ηαζ ηδξ έβπνςιδξ ηοπμβναθίαξ ζοκέααθακ ζηδ δδιζμονβία κέαξ ιμνθήξ πανηχκ, έβπνςιμοξ ηαζ ιζηνυηενμο ηυζημοξ ηαηαζηεοήξ. ηα ηέθδ ημο 19μο αζχκα, ανπίγμοκ κα ηοηθμθμνμφκ μζ πνχημζ εεκζημί άηθακηεξ, πμο είκαζ ιεβάθμο ιεβέεμοξ ηυιμζ, ιε ζεζνέξ πανηχκ, ηονίςξ εειαηζηχκ. Ο 20μξ αζχκαξ, ιε ηδκ εζζαβςβή ηδξ αενμθςημβναθίαξ ζηδ ιέεμδμ ηαηαζηεοήξ ημο πάνηδ ηαζ δ ακάβηδ ηαηηζηήξ πνήζδξ ημο αενμπθάκμο ςξ ιέζμ ιεηαηζκήζεςκ ηαζ δζαηναηζηχκ ζοκαθθαβχκ, απμηεθεί ημκ αζχκα ηςκ ιεηαηζκήζεςκ ζε δζεεκέξ επίπεδμ. Δπζπθέμκ, δ ζοκεπήξ ελέθζλδ ηδξ θςημθζεμβναθίαξ ηαζ ηδξ θςημπαναηηζηήξ ηαζ δ ακάπηολδ ηςκ ζοζηδιάηςκ offset, έπμοκ ζοκεπή επίδναζδ ζηδκ πμζυηδηα ηςκ παναβυιεκςκ πανηχκ. Σμ βεβμκυξ, ςζηυζμ, πμο απμηέθεζε πναβιαηζηά ηδκ επακάζηαζδ ζε πμθθέξ επζζηήιεξ, ιεηαλφ ηςκ μπμίςκ ηαζ δ πανημβναθία, ήηακ δ εζζαβςβή ηςκ δθεηηνμκζηχκ οπμθμβζζηχκ. Η ζοκεπήξ ελέθζλδ ηςκ δθεηηνμκζηχκ ηεπκζηχκ ελμπθζζµχκ ηαζ θμβζζµζηχκ, έπεζ επζθένεζ νζγζηέξ αθθαβέξ ζε υθα ηα ζηάδζα ηδξ πανημβναθζηήξ δζαδζηαζίαξ ζοθθμβή, επελενβαζία ηαζ απυδμζδ. 17

19 2.1.3 Μέζνδνη ραξηνγξάθεζεο θπζηθώλ πόξσλ Η πανημβνάθδζδ είκαζ ιζα επζζηήιδ, δ μπμία ηείκεζ ιεβάθδξ ακάπηολδξ αθθά ηονίςξ ιέβζζηδξ απμδμπήξ Η πανημβνάθδζδ ηυζμ ηδξ αθάζηδζδξ υζμ ηαζ ηςκ θμζπχκ θοζζηχκ πυνςκ είκαζ ιζα ζφκεεηδ δζαδζηαζία, υπμο ζδζαίηενμ νυθμ έπεζ μ ανζειυξ ηςκ ηαηδβμνζχκ ηαλζκυιδζδξ, ημ ιέβεεμξ ηςκ ιμκάδςκ (πμθοβχκςκ) ηαζ δ αηνζαήξ πενζβναθή ηςκ ζδζμηήηςκ αοηχκ (Tapia et al. 2005). Δπζπθέμκ, δ πανημβνάθδζδ ςξ ιέεμδμξ απθμπμίδζδξ ηδξ ακαπανάζηαζδξ ή ιμκηεθμπμίδζδξ ηδξ πναβιαηζηυηδηαξ, οπυηεζηαζ ελ μνζζιμφ ζε μνζζιέκα ζθάθιαηα, ηα μπμία ιπμνεί κα είκαζ ακελάνηδηα απυ ηδ πνδζζιμπμζμφιεκδ ιεεμδμθμβία ηαζ ηεπκμθμβία. Οζ πζμ ζοκδεζζιέκεξ πενζπηχζεζξ πανημβνάθδζδξ θοζζηχκ πυνςκ πενζθαιαάκμοκ: Γαζζημφξ πυνμοξ (παναβςβζηά δάζδ, αμζηυημπμζ, ηοκδβεηζηέξ πενζμπέξ, ακαροπή) Δδάθδ (πάνηεξ βαζμσηακυηδηαξ) Τδάηζκμοξ πυνμοξ Γεςθμβία - πεηνχιαηα - ιεηαθθεφιαηα Βζμβεκεηζηά απμεέιαηα - πνμζηαηεουιεκεξ θοζζηέξ πενζμπέξ Οζ ιέεμδμζ πανημβνάθδζδξ ηαλζκμιμφκηαζ ζφιθςκα ιε ηα παναηάης ηνζηήνζα: ί. Σμκ ηυπμ ενβαζίαξ (βναθείμ ή πεδίμ ηαζ ζοκδοαζιυξ) ίί. Σδ πνδζζιμπμίδζδ παναδμζζαηχκ ή ζφβπνμκςκ ιεευδςκ ηυζμ ζημ ζηάδζμ ηδξ ζοθθμβήξ (π.π. απμηφπςζδ) υζμ ηαζ ηδξ απεζηυκζζδξ ηςκ πθδνμθμνζχκ ίίί. Σδκ πνμέθεοζδ (πδβή) ηςκ πανημβναθζηχκ πθδνμθμνζχκ (πνςημβεκείξ, δεοηενμβεκείξ) ηδ ζοκέπεζα βίκεηαζ δζάηνζζδ ηςκ ιεευδςκ πανημβνάθδζδξ υζμκ αθμνά ημ ζηάδζμ ηδξ ζοθθμβήξ ηαζ επελενβαζίαξ ηςκ δεδμιέκςκ, αθμφ ημ ζηάδζμ ηδξ παναβςβήξ ημο πάνηδ ζπεηίγεηαζ ηονίςξ ιε ηακυκεξ ηαζ ηεπκζηέξ απεζηυκζζδξ ηςκ δεδμιέκςκ ηαζ ελανηάηαζ απυ πνμδζαβναθέξ πμο ηοπυκ οπάνπμοκ ηαζ ημ θμβζζιζηυ - ελμπθζζιυ εηηφπςζδξ πμο πνδζζιμπμζείηαζ. 18

20 Α) Μέθοδοι πεδίοσ (σπαίθροσ) Παναδμζζαηέξ ιέεμδμζ: Έμμεζη μέηρηζη καηά προζέγγιζη. Υνδζζιμπμζείηαζ βζα ημκ έθεβπμ ηονίςξ ηδξ εειαηζηήξ αηνίαεζαξ ηαζ πενζθαιαάκεζ ηδκ μπηζηή επαθή απυ ζπεηζηά ιαηνζκή απυζηαζδ, χζηε κα οπάνπεζ βεκζηυηενδ εζηυκα ηαζ ηαθφηενδ επμπηεία (π.π. βζα εηηίιδζδ ηδξ δαζμηάθορδξ, ηδξ ιίλδξ ηςκ εζδχκ η.θπ). Με ηδ ιέεμδμ αοηή ιπμνεί κα βίκεζ αδνμιενήξ μνζμεέηδζδ πμθοβχκςκ αθάζηδζδξ ζε μνεμθςημπάνηεξ ή αενμθςημβναθίεξ, εκχ απμηεθεί ημκ ηνυπμ πανημβνάθδζδξ πμο πνδζζιμπμζμφκηακ ζημοξ ζζημνζημφξ πνχημοξ πάνηεξ ηςκ ελενεοκδηχκ. Απμηφπςζδ ιε ηδ πνήζδ μπηζημ-ιδπακζηχκ ημπμβναθζηχκ μνβάκςκ (εεμδυθζπμξ, πςνμαάηδξ, πολίδα, ιεηνμηαζκία), ιε ηεπκζηέξ υδεοζδξ (ιέηνδζδ βςκζχκ ηαζ απμζηάζεςκ ιεηαλφ δφμ ζδιείςκ). Δδχ πενζθαιαάκμκηαζ ηαζ μζ ηεπκζηέξ ιέηνδζδξ απνυζζηςκ ζδιείςκ (ηενβζάδδξ 1984). Οζ ηεπκζηέξ αοηέξ έπμοκ ζδζαίηενδ εθανιμβή ζηδ δαζζηή πνάλδ ζε πενζμπέξ ιε έκημκμ ακάβθοθμ ηαζ επζδνμφκ ζηδκ παναβςβζηυηδηα ακάθμβα ιε ημκ ανζειυ ζηάζεςκ πμο απαζημφκηαζ. φβπνμκεξ ιέεμδμζ: Αποηύπφζη με ηλεκηρονικά όργανα (δθεηηνμ-μπηζημί εεμδυθζπμζ, ηαπφιεηνα, βεςδαζηζημί ζηαειμί ιε επζααηδβυ), ιε ηδκ ηεπκζηή ηδξ υδεοζδξ, ιε ή πςνίξ ηδκ άιεζδ επαθή ιε ημ ζδιείμ Χρηζιμοποίηζη ζσζηημάηφν δορσθορικού ενηοπιζμού εέζδξ (GPS - Global Positioning Systems) ιε ή πςνίξ δζαθμνζηή δζυνεςζδ, δ μπμία ιπμνεί κα εθανιυγεηαζ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηςκ ιεηνήζεςκ, ή εη ηςκ οζηένςκ οκδοαζιυξ ιεευδςκ Β) Μέθοδοι γραθείοσ (ηηλεπιζκόπηζης) Παναδμζζαηέξ ιέεμδμζ: Φφηοερμηνεία ζεύγοσς αεροθφηογραθιών ιε ζηενεμζηυπζμ ηαζ ιεηαθμνά ηςκ παναηδνήζεςκ πνμζεββζζηζηά ζημ πάνηδ ή ζημ οπυααενμ 19

21 Φςημενιδκεία ηαζ μνζμεέηδζδ εηηάζεςκ ζε ηοπςιέκμοξ μνεμθςημπάνηεξ φβπνμκεξ ιέεμδμζ: α) Φςημβναιιεηνζηέξ ιέεμδμζ Σηερεοζκοπική απόδοζη ζηενεμιμκηέθςκ αενμθςημβναθζχκ ζε εζδζηυ θςημβναιιεηνζηυ ζηαειυ, ιε ηδ πνήζδ εζδζηχκ βοαθζχκ" βζα ηδκ απυηηδζδ ηνζζδζάζηαηδξ υναζδξ. Φςημενιδκεία ηαζ υηθιοποίηζη επί μνεμθςημπάνηδ (ιμκμεζημκζηά) α) Μέεμδμζ δμνοθμνζηήξ ηεπκμθμβίαξ Σαλζκυιδζδ δμνοθμνζηχκ εζηυκςκ (ιδ επζαθεπυιεκδ - επζαθεπυιεκδ) Έιπεζνα ζοζηήιαηα β) Άθθεξ ελεζδζηεοιέκεξ ιέεμδμζ Δδχ πενζθαιαάκμκηαζ ελεζδζηεοιέκεξ ιέεμδμζ πςνίξ επζπεζνδζζαηή εθανιμβή ζημ άιεζμ ιέθθμκ, υπςξ δ αενμιεηαθενυιεκδ αζκηεμβναθία. Η επζιένμοξ δζάηνζζδ ηεπκζηχκ ζηδ δμνοθμνζηή ηεπκμθμβία, ζπεηίγεηαζ ηονίςξ ιε ημ είδμξ ηςκ δεδμιέκςκ (δμνοθμνζηέξ εζηυκεξ) ηαζ ημ θμβζζιζηυ επελενβαζίαξ. Έηζζ, δζαηνίκμκηαζ ηα: παβπνςιαηζηά δεδμιέκα (πναηηζηά ελμιμζχκμκηαζ ιε ηζξ αζπνυιαονεξ αενμθςημβναθίεξ ηαζ μνεμθςημπάνηεξ) πμθοθαζιαηζηά δεδμιέκα (απυ 3 έςξ 7 θαζιαηζημφξ δζαφθμοξ) οπενθαζιαηζηά δεδμιέκα (πενζζζυηενεξ απυ 200 ιπάκηεξ) δεδμιέκα νακηάν δεδμιέκα θέζγεν 20

22 Γ) Σσνδσαζμός μεθόδων πεδίοσ και ηηλεπιζκόπηζης Ακαθένμκηαζ μζ ηονζυηενμζ ζοκδοαζιμί ηαηζζηζηέξ ιέεμδμζ (θήρδ δεζβιαημθδπηζηχκ επζθακεζχκ ηαζ δζάηνζζδ μιμζμβεκχκ ηαηδβμνζχκ, π.π. απμβναθή πμζμηήηςκ ηυπμο) Αενμθςημβναθίεξ ηαζ αοημρίεξ (πςνίξ ηδ πνήζδ μνβάκςκ ιέηνδζδξ, πθδκ ηδξ απθήξ πθμήβδζδξ) Γμνοθμνζηέξ εζηυκεξ ηαζ GPS, βζα ηδκ ηαοημπμίδζδ ηςκ θαζιαηζηχκ οπμβναθχκ ηςκ ακηζηείιεκςκ ηαλζκυιδζδξ 21

23 2.1.4 Χξεζηκόηεηα ηεο ραξηνγξάθεζεο Με ηδ πανημβνάθδζδ ιπμνμφιε κα ζοθθέλμοιε αλζυπζζηα ζημζπεία ζπεηζηά ιε ημ είδμξ, ηδκ ηαηακμιή ηαζ ηδκ έηηαζδ ηςκ πνήζεςκ ηαζ ηδκ ηάθορδ ιζαξ πενζμπήξ. Σα ζημζπεία αοηά πνέπεζ κα είκαζ δζαεέζζια ζε έκακ μνβακζζιυ ή ιζα οπδνεζία πνζκ εθανιμζημφκ πνμβνάιιαηα δζαπείνζζδξ ηαζ ακάπηολδξ ηδξ πενζμπήξ. Η δδιζμονβία εκδιενςιέκςκ πανηχκ ζοιαάθθεζ απμθαζζζηζηά ζημ ζπεδζαζιυ ηαζ ημκ ζοκημκζζιυ ηςκ ζπεηζηχκ δνάζεςκ, ζηδ δζαηήνδζδ ηςκ θοζζηχκ απμεειάηςκ, ζηδκ παναημθμφεδζδ ηςκ αθθαβχκ πμο μθείθμκηαζ ζε θοζζηέξ ηαηαζηνμθέξ, υπςξ π.π. πονηαβζέξ, πθδιιφνεξ, θαζκυιεκα δζάανςζδξ η.θπ. ή ζηζξ ακενςπμβεκείξ επζδνάζεζξ, υπςξ δ μζηζζηζηή ακάπηολδ, μ ημονζζιυξ, δ ιυθοκζδ εδάθμοξ ηαζ οδάηζκςκ επζθακεζχκ ηθπ., ηαζ ζημκ πνμζακαημθζζιυ ημο αζηζημφ ηαζ πενζθενεζαημφ ζπεδζαζιμφ βζα ηδ θήρδ αλζυπζζηςκ ηαζ θεζημονβζηχκ απμθάζεςκ (Gitas et al. 2003). Δζδζηυηενα ζηζξ επζζηήιεξ ζπεηζηέξ ιε ημ πενζαάθθμκ, ημ πανημβναθζηυ οπυααενμ είκαζ απαναίηδημ ζπεδυκ ζε υθεξ ηζξ δναζηδνζυηδηεξ ημοξ. Οζ πθδνμθμνίεξ ζπεηζηά ιε ηδκ ηαηακμιή ηαζ έηηαζδ ηςκ δζαθυνςκ δαζμπμκζηχκ εζδχκ, ηςκ δζαθυνςκ ζηαδίςκ ακάπηολδξ ημο δάζμοξ, ηςκ ηαηδβμνζχκ λοθχδμοξ υβημο, ημο ααειμφ πνμζαμθήξ απυ αζεέκεζεξ ηαζ έκημια, ηδκ έηηαζδ ιζαξ ηαιέκδξ πενζμπήξ, ηςκ πνήζεςκ/ηάθορδξ βδξ, ηςκ εζδχκ ηςκ εδαθχκ ηαζ πμζμηήηςκ ηυπμο, ηαζ ημο ααειμφ δζάανςζδξ, πανέπμκηαζ απυ πάνηεξ ηαζ είκαζ πμθφ πνήζζιεξ βζα ημ ζπεδζαζιυ ηαζ ηδκ μνβάκςζδ ηςκ δζαπεζνζζηζηχκ πνμβναιιάηςκ, ηαεχξ ηαζ βζα ηδκ εηηίιδζδ ηδξ επζηοπίαξ αοηχκ (Κανηένδξ 1990). Υνήζζιμξ πάνηδξ υιςξ δεκ είκαζ ιυκμ μ αηνζαήξ πάνηδξ, αθθά ηαζ μ εκδιενςιέκμξ, πμο πενζβνάθεζ ηδκ οπάνπμοζα ηαηάζηαζδ ιζαξ πενζμπήξ υπςξ αοηή είκαζ ηαηά ημκ πνυκμ πμο μ πάνηδξ πνδζζιμπμζείηαζ. Οζ ακάβηδ βζα εκδιένςζδ ημο πάνηδ, είκαζ ακάθμβδ ηδξ ηθίιαηαξ ημο. Έπεζ παναηδνδεεί ζε πάνηεξ ιεβάθδξ ηθίιαηαξ πνζκ μθμηθδνςεεί δ πανημβνάθδζδ ιζαξ πενζμπήξ, ηα παναδμηέα ημιιάηζα ημο πάνηδ κα είκαζ είδδ λεπεναζιέκα. Δλαίνεζδ αοημφ ημο ηακυκα απμηεθμφκ μζ πάνηεξ ιεβάθδξ ηθίιαηαξ πμο απμηοπχκμοκ θοζζηά παναηηδνζζηζηά ηα μπμία ιεηααάθθμκηαζ ιε ανβμφξ νοειμφξ (π.π εδαθμθμβζημί, ακάβθοθμο ηθπ) (Κανηένδξ ηαζ Γζακκαηυπμοθμξ, 1998). θα ηα παναπάκς ηαεζζημφκ ζαθή ημκ ζδιακηζηυ νυθμ ηδξ πανημβνάθδζδξ ηαζ ηδξ απμηφπςζδξ ηςκ δεδμιέκςκ ζε πανηί ςξ δζαπεζνζζηζηυ ενβαθείμ. Η γήηδζδ εκδιενςιέκςκ πανηχκ αολάκεηαζ ζοκεπχξ θυβς ηδξ αφλδζδξ ηυζμ πμζμηζηά, υζμ ηαζ ζημ είδμξ ηςκ ακενςπίκςκ δναζηδνζμηήηςκ. 22

24 2.2 Γνκή δαζώλ Οξηδόληηα δηάξζξσζε ηνπ δάζνπο Σμ δάζμξ δε εεςνείηαζ ηάηζ ημ εκζαίμ ηαζ μιμζυιμνθμ ζε μθυηθδνδ ηδκ επζθάκεζά ημο αθθά δζανενχκεηαζ ζε ιζηνυηενεξ ή ιεβαθφηενεξ επζθάκεζεξ ακάθμβα ιε ηδ δμιή ημοξ, ηδ ζφκεεζδ ζε δαζμπμκζηά είδδ ή ηδκ δθζηία ημοξ. Ακάθμβα ιε ηδκ έηηαζδ πμο ηαηαθαιαάκμοκ ηαζ ηδκ μζημθμβζηή ημοξ ζδζμιμνθία, μζ επζθάκεζεξ αοηέξ δζαηνίκμκηαζ ζε ζοζηάδεξ, θυπιεξ, μιάδεξ, ζοκδεδνίεξ ηαζ δζάζπανηα δέκδνα (Νηάθδξ, 1998) οζηάδα: κμείηαζ ιζα επζιένμοξ δαζζηή επζθάκεζα, δ μπμία ζε υηζ αθμνά ηδ δμιή ηδξ, ηδ ζφκεεζή ηδξ, ηδκ δθζηία ηςκ δέκδνςκ ηαζ ηζξ ζοκεήηεξ αφλδζδξ ηδξ ή ηαζ βζα μπμζμδήπμηε άθθμ βκχνζζια δζαθένεζ απυ ημ οπυθμζπμ δάζμξ πμο ηδκ πενζαάθθεζ ηαζ δ μπμία έπεζ ηυζδ έηηαζδ χζηε κα απμηεθεί ακηζηείιεκμ ζδζαίηενμο δαζμημιζημφ πεζνζζιμφ. Ακάθμβα δε, ιε ηδκ έηηαζή ηδξ δζαηνίκεηαζ ζε ιζηνή (0,3-1,0 ha) ή ιεβάθδ (> 1,0 ha). Λυπιδ: δζαηνίκεηαζ υπςξ ηαζ δ ζοζηάδα αθθά επεζδή έπεζ ιζηνυηενδ επζθάκεζα (δ έηηαζδ ηδξ ακηζζημζπεί ζε ζζμδφκαιδ ηοηθζηή επζθάκεζα ιε δζάιεηνμ 1-2 φρδ δέκδνςκ) δεκ ιπμνεί κα απμηεθέζεζ ακηζηείιεκμ βζα έκακ ζδζαίηενμ ιαηνμπνυκζμ δαζμημιζηυ πεζνζζιυ πανυθμ πμο μζημθμβζηά ειθακίγεζ λεπςνζζηυ παναηηήνα. Οιάδα: δζαηνίκεηαζ υπςξ δ ζοζηάδα ηαζ δ θυπιδ αθθά θυβς ιζηνυηενδξ επζθάκεζαξ (δ έηηαζδ ηδξ ακηζζημζπεί ζε ζζμδφκαιδ ηοηθζηή επζθάκεζα ιε δζάιεηνμ ιζηνυηενδ απυ ημ ακχηενμ ιέζμ φρμξ ηδξ ζοζηάδαξ) δε δζαηδνεί λεπςνζζηυ μζημθμβζηυ παναηηήνα. οκδεκδνία: θίβα βεζημκζηά δέκδνα, ηα μπμί δζαθένμοκ ζηδκ δθζηία, ζηδ ζφκεεζδ ζε δαζμπμκζηά είδδ ή ζηδ δμιή απυ ηδ ζοζηάδα πμο ηα πενζαάθθεζ. Γζάζπανηα ή δζάζπμνα δέκδνα: ιειμκςιέκα δέκδνα δζάζπανηα ιέζα ζηδ ζοζηάδα, ηα μπμία ηαζ δζαθένμοκ απυ ηα δέκδνα ηδξ οπυθμζπδξ ζοζηάδαξ. 23

25 2.2.2 Καηαθόξπθε δηάξζξσζε ηνπ δάζνπο Η ηαηαηυνοθδ δζάνενςζδ ημο δάζμοξ δζαηνίκεηαζ ζηδκ μνυθςζδ ηαζ ηδ ζοβηυιςζδ ηςκ ζοζηάδςκ (Νηάθδξ, 1998) Ονυθςζδ ημ πνμθίθ ιζαξ ζοζηάδαξ δζαηνίκμκηαζ ζοκήεςξ πενζζζυηενμζ απυ έκαξ υνμθμζ. Ακάθμβα δε, ιε ημκ ανζειυ ημοξ δζαηνίκμκηαζ μζ ζοζηάδεξ ζε ιμκχνμθεξ, δζχνμθεξ, ηνζχνμθεξ ηαζ πμθοχνμθεξ. ηζξ ιμκχνμθεξ ζοζηάδεξ μζ ηυιεξ ηςκ δέκδνςκ ανίζημκηαζ ζπεδυκ ζημ ίδζμ επίπεδμ. ηζξ δζχνμθεξ μζ ηυιεξ ηςκ δέκδνςκ ανίζημκηαζ ζε δφμ δζαθμνεηζηά επίπεδα είηε βζαηί δ δθζηία ηςκ δέκδνςκ είκαζ δζαθμνεηζηή, μπυηε δ δμιή είκαζ πανμδζηή ηαζ πάκεηαζ ιε ηδκ πάνμδμ ημο πνυκμο ιεηαααίκμκηαξ πνμξ ηδ ιμκχνμθδ, είηε θυβς ιίλδξ δέκδνςκ πμο ακήημοκ ζε δζαθμνεηζηέξ ηαηδβμνίεξ φρμοξ μπυηε δ μνυθςζδ είκαζ ιυκζιδ. οκήεςξ ηαζ βζα θυβμοξ πναηηζημφξ δζαηνίκμκηαζ έλζ υνμθμζ. Σνεζξ υνμθμζ δέκδνςκ ακχνμθμξ, ιεζχνμθμξ ηαζ οπυνμθμξ έκαξ υνμθμξ εάικςκ έκαξ πμχκ ηαζ βνάζηεςκ ηαζ μ υνμθμξ ηςκ ανφςκ. (εζηυκα ). Οζ δφμ ηεθεοηαίμζ υνμθμζ απμηεθμφκ ηδκ πανεδαθζαία αθάζηδζδ. ημκ ακχνμθμ ακήημοκ ηα ορδθυηενα δέκδνα πμο έπμοκ φρμξ ιεβαθφηενμ απυ ηα 2/3 ημο ιέζμο ακχηενμο φρμοξ ηδξ ζοζηάδαξ (ιέζμ φρμξ ηςκ 10 ορδθυηενςκ δέκδνςκ ζημ ζηνέιια). ημ ιεζχνμθμ ακήημοκ ηα δέκδνα ιε φρμξ απυ 2/3-1/3 ημο ιέζμο ακςηένμο φρμοξ ηαζ ζημκ οπυνμθμ εηείκα πμο ημ φρμξ ημοξ είκαζ ιζηνυηενμ απυ ημ 1/3 ημο ιέζμο ακςηένμο φρμοξ αθθά ιεβαθφηενμ απυ ημ φρμξ ηςκ εάικςκ (3-4 ιέηνα). 24

26 Δηθόλα : Ονυθςζδ οζηάδαξ Πηγή: Νηάθης,1989 οβηυιςζδ Με ημκ υνμ ζοβηυιςζδ εκκμείηαζ μ ηνυπμξ ιε ημκ μπμίμ παναηίεεκηαζ μζ ηυιεξ ηςκ δέκδνςκ ιζαξ ζοζηάδαξ ηαεχξ ηαζ μ ααειυξ ζηίαζδξ ημο εδάθμοξ. 25

27 2.3 Γαζηθέο ππξθαγηέο Η Δθθάδα ηαζ άθθεξ Μεζμβεζαηέξ πχνεξ οπμθένμοκ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο ηαθμηαζνζμφ απυ ηαηαζηνμθζηέξ πονηαβζέξ μζ μπμίεξ πνμηαθμφκ ζδιακηζηέξ ηαηαζηνμθέξ ζε πμθθά ιεζμβεζαηά μζημζοζηήιαηα, υπςξ ηα δάζδ ιαφνδξ Πεφηδξ (Pinus nigra) Η δαζζηή πονηαβζά ςξ θοζζηυ θαζκυιεκμ άννδηηα ζοκδεδειέκμ ιε ημ πενζαάθθμκ ειθακίγεηαζ πμθφ πνζκ απυ ημκ ενπμιυ ηςκ ακενχπςκ, ηδ δμιή ηςκ ημπίςκ ηαζ εκ ηέθεζ ηδ ζφκεεζδ ηςκ εζδχκ ηαζ ηςκ μζημζοζηδιάηςκ. Μάθζζηα ςξ μζημθμβζηυξ νυθμξ αοηήξ εεςνείηαζ δ επίδναζή ηδξ ζε δζάθμνμοξ πανάβμκηεξ υπςξ δ ακάπηολδ ηδξ θοημημζκςκίαξ, δ δζαεεζζιυηδηα ημο εδάθμοξ ζε ενεπηζηά ζημζπεία ηαζ δ αζμπμζηζθυηδηα. Η δαζζηή πονηαβζά επμιέκςξ, απμηεθεί ιζα γςηζηή ηαζ θοζζηή δζενβαζία πμο εέηεζ ζε θεζημονβία ημοξ θοζζημφξ ηφηθμοξ ηδξ εκαθθαβήξ ηδξ αθάζηδζδξ ηαζ ηδξ δζαηήνδζδξ ηδξ αζςζζιυηδηαξ ημο μζημζοζηήιαημξ. Χζηυζμ, δ ιδ εθεβπυιεκδ πονηαβζά ιπμνεί κα πνμηαθέζεζ ζμαανέξ ηαζ δοζιεκείξ επζπηχζεζξ ζημ πενζαάθθμκ ηαζ ηδκ ακενχπζκδ ημζκςκία. ( Οζ δαζζηέξ πονηαβζέξ δζαηνίκμκηαζ ζε δομ ιεβάθεξ ηαηδβμνίεξ ακάθμβα ιε ημκ ηνυπμ ελαπθςζήξ ημοξ ηαζ ηδ εέζδ ημοξ ζηδκ επζθάκεζα ημο εδάθμοξ ηαζ ακάθμβα ιε ημ ηαζβυιεκμ είδμξ. Έηζζ παναηδνμφκηαζ ηα παναηάης είδδ δαζζηχκ πονηαβζχκ (Κασθίδδξ,1993): Δίδε Γαζηθώλ ππξθαγηώλ αλάινγα κε ηνλ ηξόπν εμάπισζεο ηνπο ηδκ ηαηδβμνία αοηή οπάνπμοκ ηνία είδδ πονηαβζχκ. Πονηαβζέξ εδάθμοξ ή οπυβεζεξ. Οζ πονηαβζέξ αοημφ ημο είδμοξ ηαίκε ηδκ μνβακζηή φθδ πμο ζςνεφεηαζ ζε δάζδ αμνείςκ πςνχκ. Δζδζηυηενα ζε πμθθμφξ δαζζημφξ ηυπμοξ ζοβηεκηνχκμκηαζ ζηδκ επζθάκεζα ημο εδάθμοξ δζάθμνεξ πμζυηδηεξ μνβακζηήξ φθδξ πμο ανίζηεηαζ ζε δζάθμνα ζηάδζα απμζοκεέζεςξ. Σμ ζηνχια αοηυ ηδξ μνβακζηήξ φθδξ ιπμνεί κα είκαζ ηαθά ζοιπζεζιέκμ, κα έπεζ θεπηή οθή ηαζ κα είκαζ απμηθεζζιέκμ απυ ημκ αηιμζθαζνζηυ αένα έηζζ χζηε κα ιδκ ηνμθμδμηείηαζ απυ μλοβυκμ. Καιζά θμνά δ μνβακζηή φθδ θηάκεζ ζε ιεβάθμ αάεμξ, υπςξ ζηζξ πενζμπέξ πμο έπμοκ ηφνθδ. Σα ζηνχιαηα αοηά ηδξ μνβακζηήξ φθδξ ηαζ μ θοθθμηάπδηαξ υηακ ηαίβμκηαζ απμηεθμφκ ηζξ πονηαβζέξ εδάθμοξ. Η πονηαβζά αοηή ιπμνεί κα δζεζζδφζεζ ααεφηενα, πάκς απυ 1 ή 2 ιέηνα ηαζ κα ελαπθςεεί οπυβεζα. ηδκ Δθθάδα βζα πανάδεζβια ζημοξ Φζθίππμοξ Γνάιαξ - ημ ηαθμηαίνζ,ζηζξ ααεζέξ νςβιέξ ημο εδάθμοξ, υηακ απυ ηζζβάνα πμο νίπκμκηαζ πζάζεζ θςηζά δ ηφνθδ ηάης απυ ηδκ επζθάκεζα ημο 26

28 εδάθμοξ,δζαδίδεηαζ οπυβεζα ζε εηαημκηάδεξ ιέηνα ηαζ κεηνχκεζ υηακ ζοκακηήζεζ, ηζξ εηεί θοηειέκεξ θεφηεξ. ε ιζα πονηαβζά εδάθμοξ ηαπκυξ ιπμνεί κα οπάνπεζ ή κα ιδκ οπάνπεζ ιε απμηέθεζια κα ηδκ ακαβκςνίγμοιε δφζημθα. Οζ πονηαβζέξ εδάθμοξ δζαδίδμκηαζ ανβά ηαζ ηαιζά θμνά βίκμκηαζ απυ ηζξ πζμ επζηίκδοκεξ πονηαβζέξ. Γεκζηά ζαήκμκηαζ δφζημθα υπςξ ζηζξ ααεζέξ ηφνθεζξ. Πονηαβζέξ επζθάκεζαξ ή ένπμοζεξ. Δίκαζ μζ πονηαβζέξ πμο ηαίκε ημοξ πμνημαμζηυημπμοξ, ημ αεθμκμηάπδηα ή θοθθμηάπδηα, ημοξ ηαηαηείιεκμοξ λδνμφξ ηθάδμοξ, ηζξ ακαβεκκήζεζξ, ηα οπμθείιιαηα ηςκ οθμημιζχκ ή ηαζ ζοκδοαζιυ ηςκ πνμδβμοιέκςκ. Δδχ οπάβμκηαζ ηαζ μζ πονηαβζέξ ηςκ εαικχκςκ ηδξ Δθθάδαξ πμο είκαζ μζ πζμ ζοκδεζζιέκεξ ηαζ μζ πζμ επζηίκδοκεξ. Απυ αοηέξ πνμένπμκηαζ ηαζ μζ πονηαβζέξ ηυιδξ. ηα δάζδ ιαφνδξ Πεφηδξ ηδξ Δθθάδαξ βζα πανάδεζβια, υπμο ζημ έδαθμξ οπάνπεζ άθεμκμξ αεθμκμηάπδηαξ πςνίξ εάικμοξ ηαζ πυνηα, μζ πονηαβζέξ ζοκήεςξ ηαίκε ημ αεθμκμηάπδηα, ιαονίγμοκ ηδ αάζδ ημο ημνιμφ ηαζ ηίπμηε άθθμ. Μενζηέξ θμνέξ υιςξ, ζε απυημιεξ πθαβζέξ ηαζ ιε άκειμ, κεηνχκμοκ ηδκ ηυιδ ηαζ υθμ ημ δέκηνμ. ηα δάζδ παθεπίμο ηαζ ηναπείαξ Πεφηδξ υπμο οπάνπεζ άθεμκμξ οπυνμθμξ ηαζ πυνηα, υηακ ακάρεζ ιζηνή πονηαβζά ηαίβεηαζ μ οπυνμθμξ ηαζ ιεηαδίδεζ βεκζηά ηδ θθυβα ηαζ ζηδκ ηυιδ, μπυηε πανμοζζάγεηαζ ιζηηή πονηαβζά. ηακ, υιςξ, θοζάεζ ζζπονυξ άκειμξ, ζηζξ ιεβάθεξ δδθαδή πονηαβζέξ, δ θςηζά ηνέπεζ οπυ ηδκ ηυιδ ηαζ ηα δέκηνα μπςζδήπμηε κεηνχκμκηαζ. ε πενζζζυηενμ απυ 50% ηςκ πενζπηχζεςκ μζ αεθυκεξ κεηνχκμκηαζ αθθά δεκ ηαίβμκηαζ, δδθαδή παναιέκμοκ ηαθεηζέξ κεηνέξ βζα θίβεξ ιένεξ. ε ηθίζεζξ μζ πονηαβζέξ βίκμκηαζ ιζηηέξ - ένπμοζεξ ηαζ ηυιδξ. Γεκζηά ηα δέκηνα πάκημηε κεηνχκμκηαζ.. Γζα κα δζαπζζηςεεί ακ έκα δέκηνμ είκαζ κεηνυ ή υπζ, πθδβχκεηαζ ιε ηζεημφνζ μ θθμζυξ ημο ηαζ ακ ημ ηάιαζμ (ημ ιένμξ ημο ημνιμφ ηάης απυ ημ θθμζυ) είκαζ άζπνμ, είκαζ γςκηακυ, εκχ ακ είκαζ ηαθεηί ημ δέκηνμ είκαζ κεηνυ. Οζ πονηαβζέξ επζθάκεζαξ ή ένπμοζεξ δζαδίδμκηαζ πμθφ βνήβμνα επεζδή οπάνπεζ άθεμκμξ αέναξ ηαζ μλοβυκμ, άθεμκδ θθυβα ηαζ εενιμηναζία. Ο ηαπκυξ ηςκ πονηαβζχκ αοηχκ ελαπθχκεηαζ ζε ιζηνυ φρμξ, ζηα πθαηφθοθθα ηαζ ζηα δάζδ παθεπίμο ηαζ ηναπείαξ Πεφηδξ ιάθζζηα, θεάκεζ ζε ιεβάθμ φρμξ ηαζ έπεζ πνχια ιαονςπυ-θεοηςπυ. 27

29 Πονηαβζέξ ηυιδξ ή επζηυνοθεξ. ε αοηέξ ηζξ πονηαβζέξ ηαίβεηαζ δ ηυιδ ηςκ δέκηνςκ ηαζ ηα δέκηνα κεηνχκμκηαζ. Οζ πονηαβζέξ ημο είδμοξ αοημφ βίκμκηαζ ζε είδδ πμο δ ηυιδ είκαζ εφθθεηηδ υπςξ ηα ηςκμθυνα ηαζ ηονίςξ δ ηναπεία ηαζ δ παθέπζμξ Πεφηδ. ηζξ πονηαβζέξ ημο είδμοξ αοημφ μ άκειμξ παναζφνεζ ζε ανηεηή απυζηαζδ ηαζβυιεκα θφθθα, ηθαδάηζα, μπυηε δδιζμονβμφκηαζ κέεξ εζηίεξ πονηαβζχκ. Η ηαπφηδηα ηδξ πονηαβζάξ είκαζ ιεβαθφηενδ αοηήξ ηδξ ένπμοζαξ, εκχ μ ηαπκυξ ορχκεηαζ πάκς απυ ημ δάζμξ ζε ζπήια ιακζηανζμφ ηαζ ημ πνχια ημο είκαζ ζημηεζκυηενμ απυ ημκ ηαπκυ ηδξ ένπμοζαξ Δίδε δαζηθώλ ππξθαγηώλ αλάινγα κε ην θαηγόκελν είδνο Οζ δαζζηέξ πονηαβζέξ δζαηνίκμκηαζ ακάθμβα ημ ηαζβυιεκμ είδμξ ζε δζαθμνεηζηά είδδ. ηδκ Δθθάδα, ζδζαίηενα ηαηά ηδκ λδνμεενιζηή πενίμδμ (ηαθμηαίνζ θεζκυπςνμ) ζοκακηχκηαζ ηα παναηάης είδδ δαζζηχκ πονηαβζχκ (Κασθίδδξ, 1993) : Πονηαβζέξ θοθθμηάπδηα αείθοθθςκ. ε δφμ πενζπηχζεζξ (Άβζμ νμξ, Καζζάκδνα) παναηδνήεδηακ πονηαβζέξ πμο έηαρακ ημ θοθθυζηνςια ηςκ αείθοθθςκ πςνίξ ςζηυζμ κα πάνεζ θςηζά μ ακχνμθμξ. Δίκαζ ζπάκζα πενίπηςζδ ηαζ ζοιααίκεζ ζε ποηκά ζοκεπυιεκα αείθοθθα ιε ιέηνζα οβναζία ηαζ εθαθνυ άκειμ, δδθαδή πνυηεζηαζ βζα ένπμοζα πονηαβζά ιε ιζηνή έκηαζδ. Πονηαβζέξ αείθοθθςκ-πθαηφθοθθςκ. Σα αείθοθθα έπμοκ θοθθυζηνςια ζπεηζηά θεπηυ, δεκ είκαζ ζοκεπή ηαζ έπμοκ ακάιεζά ημοξ πυνημ πμο λεναίκεηαζ ημ ηαθμηαίνζ. Απυ ηα λενά πυνηα ηαζ ημ λενυ θοθθυζηνςια λεηζκμφκ πονηαβζέξ πμθφ εφημθα ηζξ ηαθμηαζνζκέξ πενζυδμοξ. Πονηαβζέξ ζε θνφβακα ηαζ πμνημθίααδα. Πονηαβζέξ αοημφ ημο είδμοξ εεςνμφκηαζ ιέηνζεξ θυβς ηδξ ιζηνήξ πμζυηδηαξ ηαζβυιεκδξ φθδξ. Δλαπθχκμκηαζ εφημθα ηαζ εθυζμκ είκαζ εοημθμπνμζπέθαζηεξ ζαήκμκηαζ ηαζ εφημθα, εηηυξ απυ αηναίεξ ηαηαζηάζεζξ, δδθαδή ιεβάθδξ λδναζίαξ, ορδθήξ εενιμηναζίαξ ηαζ ζζπονχκ ακέιςκ μπυηε ζηαιαημφκ ιυκμ υηακ ηάρμοκ υηζ ανμοκ ιπνμζηά ημοξ ή υηακ ζηαιαηήζεζ μ άκειμξ. Πονηαβζέξ παθεπίμο ηαζ ηναπείαξ Πεφηδξ ηαζ οπυνμθμο αείθοθθςκ. Οζ πονηαβζέξ ζε αοηήκ ηδκ πενίπηςζδ λεηζκάκε απυ ηα λενά πυνηα ηαζ ηδ κεηνή θοθθάδα ημο οπμνυθμο πμο υηακ είκαζ ζε ιζηνή πμζυηδηα δδθαδή αεθυκεξ ηαζ πυνηα πζθζμζηά/ ζηνέιια δίκμοκ εενιμηναζίεξ μ C. 28

30 ηα θοζζηά υιςξ δάζδ ιε οπυνμθμ απυ αείθοθθα, ηα πυνηα ηαζ δ κεηνή θοθθάδα ακάαμοκ πνχηα, ιεηαδίδμοκ ηδκ πονηαβζά ζηα αείθοθθα ηαζ ακ δε θοζάεζ άκειμξ ή έπεζ άκειμ εθαθνυ ςξ ιέηνζμ, δ πονηαβζά ηαίεζ ηαζ ακαπηφζζεηαζ ημπζηά πνμξ ηα πάκς, μπυηε δδιζμονβείηαζ ιζηηή πονηαβζά. ηακ θοζάκε ζζπονμί άκειμζ δδιζμονβείηαζ ιεβάθδ πονηαβζά δ μπμία ηνέπεζ οπυ ηδκ ηυιδ, ηαίεζ ηα αείθοθθα, ηαζ κεηνχκεζ ηα δέκηνα ηαζ ηζξ αεθυκεξ. Οζ ηχκμζ (παθεπίμο) υιςξ ιέκμοκ ακέπαθμζ ηαζ ανπίγμοκ κα ακμίβμοκ ιεηά απυ 1-2 ιένεξ. Έηζζ ιεηά απυ ιεβάθεξ πονηαβζέξ οπάνπεζ θοζζηή πθδνμζπμνά ηαζ ημ δάζμξ ακαβεκκζέηαζ ηαθφηενα. Δκχ, ζε ιζηνέξ πονηαβζέξ πμο πμθθέξ θμνέξ βίκμκηαζ ιζηηέξ (ηαίβεηαζ δδθαδή ηαζ δ ηυιδ) ιπμνεί κα ζοιαεί ηαφζδ ιένμοξ ηςκ ηχκςκ ιε απμηέθεζια κα ιδκ οπάνπεζ πμθοζπμνά. Να ζδιεζςεεί ςζηυζμ, υηζ μζ ιεβάθεξ πονηαβζέξ υηακ ζοκακημφκ κέεξ ζοζηάδεξ ηαίκε ηαζ ημοξ ηχκμοξ μπυηε ημ δάζμξ πάκεηαζ. Πονηαβζέξ ηοπανζζζζχκ. Σα δάζδ ηοπανζζζζμφ ζηδκ Δθθάδα είκαζ θίβα αθθά ηαίβμκηαζ ελίζμο. Δίκαζ θάεμξ υηζ ηα ηοπανίζζζα ιπμνμφκ κα ζηαιαηήζμοκ πονηαβζέξ. Μάθζζηα ζε ακαδαζχζεζξ ή ζε ζεζνέξ ηαηά ιήημξ ηςκ ακηζπονζηχκ γςκχκ ηαίβμκηαζ εφημθα. Πονηαβζέξ δνομδαζχκ. Πνυηεζηαζ βζα δάζδ πνεικμθοή (πμο δε δδιζμονβμφκηαζ απυ ζπυνμοξ) ηαζ ζηα μπμία ιπμνεί κα οπάνπμοκ εάικμζ, πμθθά πυνηα ηαζ θοθθάδα. ηα δνομδάζδ ηδξ πχναξ ιαξ ζοιααίκμοκ 54 πονηαβζέξ ημ πνυκμ πμο ηαίκε ζηνέιιαηα, δδθαδή 275 ζηνέιιαηα ακά πονηαβζά. Οζ δνοξ αθάπημκηαζ ακάθμβα ιε ηδκ επμπή. Σμ πεζιχκα ηαίβμκηαζ ηα κεηνά θφθθα ζημ έδαθμξ εκχ αθάπημκηαζ θζβυηενμ ηα ιεβαθφηενα δέκηνα. Πονηαβζέξ εθάηδξ. Καεανέξ πονηαβζέξ εθάηδξ είκαζ πναηηζηά άβκςζηεξ. Μυκμ ζηα υνζα υπμο δ ηεθαθθδκζαηή εθάηδ ζοκακηζέηαζ ιε ηδ παθέπζμ Πεφηδ ηαζ ηα αείθοθθα ιπμνεί κα οπάνλμοκ πονηαβζέξ. ηδκ Δθθάδα δ εθάηδ έπεζ ημ πνυκμ ηδ ιζηνυηενδ ηαζβυιεκδ επζθάκεζα, ιυθζξ 319 ζηνέιιαηα. Πονηαβζέξ ηαζηακζάξ. Πνυηεζηαζ βζα ένπμοζεξ πονηαβζέξ πμο ηαζκέ ημοξ εάικμοξ, ηα πυνηα ηαζ ηα λενά θφθθα ηάης απυ ηζξ ηαζηακζέξ. Πονηαβζέξ μλζάξ, δαζζηήξ Πεφηδξ ηαζ ενοενεθάηδξ. Ονζζιέκεξ πνμκζέξ υηακ παναηδνμφκηαζ λδνά ηαθμηαίνζα λεναίκεηαζ δ αθάζηδζδ πμο ηοπυκ οπάνπεζ ζηα δζάηεκα. Έηζζ είκαζ εφημθμ κα ακάρμοκ πονηαβζέξ ιε ηα λενά θφθθα ζημ έδαθμξ. 29

31 Πονηαβζέξ ιαφνδξ Πεφηδξ. ε ακηίεεζδ ιε ηδκ ηναπεία Πεφηδ (Pinus brutia) ηαζ πανά ημ βεβμκυξ υηζ ηαζ δ ιαφνδ Πεφηδ (Pinus nigra) είκαζ ιεζμβεζαηυ είδμξ, δ ηεθεοηαία δεκ είκαζ πνμζανιμζιέκδ ζηζξ πονηαβζέξ. Σμ βεβμκυξ αοηυ είκαζ μζημθμβζηά ακαιεκυιεκμ ιζα ηαζ μζ πονηαβζέξ δεκ είκαζ ηαευθμο ζοκδεζζιέκεξ ζημοξ μνεζκμφξ αζυημπμοξ ηδξ ιαφνδξ Πεφηδξ. Έηζζ δ βεκζηυηενδ μζημθμβία ημο είδμοξ δζαθένεζ ζδιακηζηά απυ εηείκδ ηςκ παναθζαηχκ εζδχκ Πεφηδξ. Οζ ηχκμζ ηδξ ιαφνδξ Πεφηδξ ςνζιάγμοκ ζηδ δζάνηεζα ημο πεζιχκα ηαζ ακμίβμοκ ιε ηζξ πνχηεξ, ζπεηζηά ορδθέξ εενιμηναζίεξ ηδξ άκμζλδξ. Σα ζπένιαηα δζαζπείνμκηαζ θμζπυκ ζηζξ ανπέξ ηδξ άκμζλδξ, θοηνχκμοκ αιέζςξ ηαζ ανπίγμοκ κα ακαπηφζζμκηαζ ιέπνζ ημκ επυιεκμ πεζιχκα πμο ηα πενζιέκεζ δ δμηζιαζία ημο παβεημφ. Η ιαφνδ Πεφηδ δεκ θαίκεηαζ κα δζαεέηεζ εζδζηέξ πνμζανιμβέξ ζηδ θςηζά ηαζ αοηυ ηαεζζηά πνμαθδιαηζηή ηαζ αιθίαμθδ ηδκ ιεηαπονζηή ακαβέκκδζδ ημο είδμοξ αθθά ηαζ ημο μζημζοζηήιαημξ ζοκμθζηά. Η ακάιεζλδ ή βεζηκίαζδ υιςξ ηςκ δαζχκ ηναπείαξ ή παθεπίμο ηαζ ιαφνδξ Πεφηδξ ιπμνεί κα ιεηαθένεζ ηδ θςηζά ζηα ηεθεοηαία, ζδζαίηενα ζε αηναίεξ ηθζιαηζηέξ ζοκεήηεξ. Η δνάζδ ιζαξ επζηυνοθδξ εενζκήξ πονηαβζάξ ζηδ ιαφνδ Πεφηδ είκαζ πναβιαηζηά ηαηαζηνμθζηή αθμφ εηηυξ απυ ηδ κέηνςζδ ηςκ χνζιςκ δέκδνςκ ηαηαζηνέθεηαζ ηαζ δ δοκαηυηδηα ακαβέκκδζδξ. Καζ ημφημ βζαηί ιε ηδκ θςηζά εενιαίκμκηαζ ηαζ ακμίβμοκ μζ ηχκμζ πμο δζαζπείνμοκ ηα ακχνζια (ηαζ άνα ιδ θοηνχζζια) ζπένιαηα. Έηζζ δεκ οπάνπεζ επανηέξ ακαπαναβςβζηυ δοκαιζηυ ακ ηαζ ζε μνζζιέκεξ πενζμπέξ ιενζηά δέκδνα παναιέκμοκ γςκηακά εκχ άθθα ίζςξ ζπδιαηίζμοκ κέμ θφθθςια (εκχ θαίκμκηαζ ηαραθζζιέκα ιε κεηνςιέκεξ αεθυκεξ). Σα δέκδνα αοηά εα απμηεθέζμοκ ηζξ πμθφηζιεξ ιδηένεξ βζα ηδκ ακαβέκκδζδ ημο δάζμοξ ηαζ δεκ εα πνέπεζ ζε ηαιία πενίπηςζδ κα οθμημιδεμφκ. Ο πνυκμξ πμο εα απαζηδεεί βζα ηδκ πθήνδ ακάηαιρδ ηαζ δδιζμονβία εκυξ κέμο χνζιμο δάζμοξ ιαφνδξ Πεφηδξ οπμθμβίγεηαζ ζε ημοθάπζζημκ 50 έηδ ηαζ πάκημηε ιε ηδκ πνμτπυεεζδ υηζ οπάνπμοκ χνζια άημια-ζπμνείξ ζηδκ πενζμπή. 30

32 2.4 Μαπξε Πεύθε Δμάπισζε - Χαξαθηεξηζηηθά Η ιαφνδ Πεφηδ (Pinus nigra Arnold) πανμοζζάγεζ εονεία βεςβναθζηή ηαηακμιή ζε μνεζκέξ πενζμπέξ ηδξ Νυηζαξ Δονχπδξ ηαζ παναηηδνίγεηαζ απυ ιεβάθδ εκδμεζδζηή πμζηζθυηδηα Ακήηεζ ζηα παναηηδνζζηζηά είδδ ηδξ παναιεζμβεζαηήξ πενζμπήξ ηαζ ελαπθχκεηαζ θοζζηά απυ ηδ Ν. Ιζπακία έςξ ηδκ Δθθάδα, ηδκ Κφπνμ ηαζ ηδκ Σμονηία αθθά ηαζ ζηδ Β Αθνζηή. Απακηάηε επίζδξ ζηδκ Κνζιαία ηδξ Οοηνακίαξ. Δηθόλα : Δλάπθςζδ ηδξ Μάονδξ Πεφηδξ Pinus nigra ζηδκ Δονχπδ Πηγή: EUFORGEN ηδκ Δθθάδα δ ελάπθςζή ηδξ εηηείκεηαζ ζε ορυιεηνμ m, ζε αζαεζημθζεζηά ή ζενπεκηζκζηά εδάθδ, απυ ηα αυνεζα ζφκμνα ζημκ βεςβναθζηυ πχνμ ελάπθςζδξ ηδξ μλζάξ (Fagetalia) έςξ ηδκ Πεθμπυκκδζμ ζημκ πχνμ ηδξ παναιεζμβεζαηήξ αθάζηδζδξ (Quercetalia pubescentis). Οζ πθδεοζιμί ηδξ είκαζ ζπεηζηά απμιμκςιέκμζ ζηζξ μνεζκέξ πενζμπέξ ημο Σαΰβεημο, ημο Πάνκςκα, ηδξ Κοθθήκδξ, ημο Μαφνμο νμοξ (Δονςζηίκδξ), ζηδκ μνμζεζνά ηδξ Πίκδμο, ζημκ θοιπμ ηαζ ζηα θμζπά αμοκά ηδξ Μαηεδμκίαξ ηαζ ηδξ Θνάηδξ, ζηδ αυνεζμ Δφαμζα, ζηδ Θάζμ, ζηδ Λέζαμ ηαζ ζηδ άιμ. 31

33 Δηθόλα : Δλάπθςζδ ηδξ Μάονδξ Πεφηδξ Pinus nigra ζηδκ Δθθάδα Δίκαζ είδμξ ιαηνυαζμ, ακεεηηζηυ ζηδκ λδναζία, ζε παιδθέξ εενιμηναζίεξ ηαζ ζημοξ ακέιμοξ, μθζβανηέξ ηαζ ζηακυ κα πνμζανιυγεζ ηδκ μζημθμβία ηαζ ηδ θοζζμθμβία ημο ζε δζαθμνεηζηέξ πενζααθθμκηζηέξ ζοκεήηεξ. Δπμζηίγεζ πμζηίθμοξ μζημθμβζημφξ εχημοξ (υπςξ, βζα πανάδεζβια, εηηάζεζξ πμο εβηαηαθείθεδηακ απυ ηδ βεςνβία ηαζ ηδκ ηηδκμηνμθία) ηαζ δζαδναιαηίγεζ ζδιακηζηυ νυθμ ζηα ζηάδζα ηδξ δζαδμπήξ ηςκ δαζχκ, ζηδκ πνμζηαζία ημο εδάθμοξ απυ ηδ δζάανςζδ ηαζ ηα πθδιιονζηά θαζκυιεκα ηαζ ζηδκ απμννυθδζδ ημο CO 2 ηδξ αηιυζθαζναξ. Η ιαφνδ Πεφηδ, εθυζμκ δζαπεζνίγεηαζ μνεμθμβζηά, πανάβεζ πμθφηζιδ λοθεία. Σμ λφθμ ηδξ είκαζ ηαθήξ πμζυηδηαξ ηαζ πνδζζιμπμζείηαζ εονφηαηα ζηδκ μζημδμιζηή, ηδ καοπδβζηή, ηδ ιεηαθθεοηζηή ηαζ ηδ αζμιδπακία. Μπμνεί κα πνδζζιμπμζδεεί, επίζδξ, ζηδκ ηεπκδηή ίδνοζδ δαζχκ βζα πνμζηαηεοηζημφξ ή αζζεδηζημφξ ζημπμφξ (ζε εδάθδ βοικά, ζπεηζηά πηςπά ζε ενεπηζηά ζοζηαηζηά ηαζ οβναζία). Οζ ηονζυηενεξ απεζθέξ πμο ακηζιεηςπίγεζ ημ είδμξ είκαζ δ ιδ μνεμθμβζηή δζαπείνζζδ ηςκ δαζχκ ημο (βζα παναβςβή λοθείαξ), δ εζζαμθή ηςκ πςνμηαηαηηδηζηχκ λεκζηχκ εζδχκ, ηα θθμζμθάβα έκημια (ζδζαίηενα ημ είδμξ Thaumetopoea pityocampa), δ οπεναυζηδζδ, δ νφπακζδ ηαζ μζ πονηαβζέξ. πδιαηίγεζ εηηεηαιέκα δάζδ, ιε άημια πμο θεάκμοκ ζε φρμξ ηα m, ζπακζυηενα ηα 50 m. Ο ημνιυξ ηδξ ιαφνδξ Πεφηδξ είκαζ εοεφξ ηαζ δ ηυιδ ηδξ ποναιζδμεζδήξ ζηδκ ανπή ηαζ 32

34 ανβυηενα μιπνεθμεζδήξ. πμθθέξ αεθυκεξ ηαζ πμκδνά ηθαδζά δζαηεηαβιέκα ηαηά παναηηδνζζηζημφξ ζπμκδφθμοξ (έκα ηαηά έημξ).η άκεδζδ είκαζ Απνίθζμ - Μάζμ Κάεε 2-3 έηδ ειθακίγεζ έκα ιέβζζημ ζημκ ζπδιαηζζιυ ηχκςκ ηαζ ζπυνςκ μζ μπμίμζ ςνζιάγμοκ ζοκήεςξ ηαηά ημκ Νμέιανζμ ημο δεφηενμο απυ ηδξ ακείζεςξ πνυκμο, ακμίβμοκ ηαζ αθήκμοκ ημοξ ζπυνμοξ ημοξ κα πέζμοκ απυ ημκ Φεανμοάνζμ ιέπνζ ημκ Απνίθζμ. Πέθημοκ δε ηαζ μζ ίδζμζ ιέπνζ ημ ηαθμηαίνζ. Γεκ δζαηδνεί ηθεζζημφξ ηχκμοξ, μφηε ζπένιαηα ζε θήεανβμ. Οζ πηενοβυιμνθμζ ζπυνμζ δζαζπείνμκηαζ ζε απυζηαζδ, απυ ηα ιδηνζηά δέκδνα, οπενηνζπθάζζα ημο φρμοξ απυ ημ μπμίμ πέθημοκ, Η θοζζηή απμηθάδςζδ ανβεί κα βίκεζ. Γδιζμονβεί παζζαθχδδ νίγα, πανμοζζάγεζ δε ιεβάθδ πνμζανιμζηζηυηδηα πνμξ ηα δζάθμνα εδάθδ. Δίκαζ ακεεηηζηή ζημοξ παβεημφξ, υπςξ επίζδξ ηαζ ζηδκ ορδθή εενιμηναζία. Γεκ οπμθένεζ πμθφ απυ έκημια ηαζ ιφηδηεξ. Σμ λφθμ ηδξ είκαζ ιεβάθδξ δζάνηεζαξ, πμθφηζιμ, υπςξ ηαζ ηδξ εθάηδξ, ίζςξ ηαζ πμθοηζιυηενμ. Σα δάζδ πμο ζπδιαηίγεζ πενζθαιαάκμκηαζ ζημκ ηφπμ μζημηυπμο πνμηεναζυηδηαξ «(Τπμ-) Μεζμβεζαηά πεοημδάζδ ιε εκδδιζηά ιαονυπεοηα» ημο Πανανηήιαημξ Ι ηδξ Οδδβίαξ 92/43/ΔΟΚ (Οδδβία ηςκ Οζημηυπςκ).. Η ιαφνδ Πεφηδ είκαζ πνμζανιμζιέκδ ζηζξ παιδθήξ έκηαζδξ ένπμοζεξ πονηαβζέξ αθθά υπζ ζηζξ ιεβάθεξ επζηυνοθεξ πονηαβζέξ πμο, μθμέκα ηαζ ζοπκυηενα, ειθακίγμκηαζ ηα ηεθεοηαία έηδ ηαηαζηνέθμκηαξ ιεβάθεξ εηηάζεζξ ηςκ δαζχκ ηδξ. Οζ επζηυνοθεξ πονηαβζέξ ηαηαζηνέθμοκ ημοξ ηχκμοξ ηαζ ηα ζπένιαηα ηδξ ιαφνδξ Πεφηδξ πμο δεκ έπμοκ ςνζιάζεζ ηαζ έηζζ ημ δάζμξ δεκ ιπμνεί κα ακαβεκκδεεί ιε θοζζηυ ηνυπμ. Φοζζηή ακαβέκκδζδ ειθακίγεηαζ υηακ έπμοκ δζαηδνδεεί κδζίδεξ ή ιειμκςιέκα δέκηνα ηα μπμία ζηαδζαηά θεζημονβμφκ ςξ ζπμνείξ, δζαδζηαζία δ μπμία απαζηεί πνυκμ. 33