Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 1

Transcript

1

2 Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 1

3 Φίιε καζεηή, Τν βηβιίν απηό, πνπ θξαηάο ζηα ρέξηα ζνπ πξνέθπςε ηειηθά κέζα από ηελ εκπεηξία θαη δηδαθηηθή δηαδηθαζία πνιιώλ ρξόλσλ ζηνλ Εθπαηδεπηηθό Όκηιν Άιθα. Είλαη ην απνηέιεζκα ζπγγξαθήο πνιιώλ θαζεγεηώλ καο θαη ν ζηόρνο ηεο ύπαξμήο ηνπ δελ είλαη λα ππνθαηαζηήζεη ην ζρνιηθό βηβιίν, αιιά λα εμππεξεηήζεη δύν ζθνπνύο : λα είλαη έλα βηβιίν νξγαλσκέλν θαη κεζνδεπκέλν έηζη ώζηε λα είλαη νπζηαζηηθό, πξαθηηθό θαη θηιηθό γηα ην καζεηή, πιήξεο ζε ζεσξία, κεζνδνινγία, παξαηεξήζεηο αιιά θαη θαηεγνξίεο αζθήζεσλ, λα είλαη έλα πιήξεο, ιεηηνπξγηθό θαη ρξήζηκν εξγαιείν γηα ηνλ θαζεγεηή ηνπ καζήκαηνο θαη λα δηεπθνιύλεη ηελ εθπαηδεπηηθή ηνπ δξαζηεξηόηεηα Ειπίδνληαο όηη ην βηβιίν απηό ζα ζε βνεζήζεη ζηελ θαιύηεξε θαηαλόεζε θαη νξγάλσζε ηεο δηδαθηέαο ύιεο θαη νπζηαζηηθόηεξε επαθή κε ηε γλώζε θαη ηελ εθπαίδεπζε, ζνπ επρόκαζηε θαιή πνξεία ζηνπο δξόκνπο ηεο γλώζεο θαη θαιή επηηπρία ζηνπο ζηόρνπο ζνπ. Οη ζπγγξαθείο - θαζεγεηέο ηνπ Οκίινπ Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 2

4 ΣΑ ΜΔΡΖ ΣΖ ΔΚΘΔΖ. ΓΟΜΖ ΔΚΘΔΖ: ιζα έηεεζδ απμηεθείηαζ απυ ηνία ιένδ: ΠΡΟΛΟΓΟ: Ώπμηεθεί ιζα ζφκημιδ εζζαβςβή βζα ημ εέια πμο ηαθμφιαζηε κα βνάρμοιε. Καηαημπίγεζ ημκ ακαβκχζηδ ζε βεκζηέξ βναιιέξ βζα υζα εα ακαπηοπεμφκ ζημ ηφνζμ ιένμξ. Πνέπεζ κα είκαζ ζφκημιμξ ηαζ ακάθμβμξ ιε ηδκ έηηαζδ ημο εέιαημξ, κα είκαζ ζαθήξ ηαζ πενζεηηζηυξ. ΚΤΡΗΟ ΘΔΜΑ: Ώκαπηφζζμοιε ημ εέια ηαηά παναβνάθμοξ. Γνάθμοιε ακαθοηζηά ηαζ αημθμοεχκηαξ ηδ θμβζηή ζεζνά ηςκ βεβμκυηςκ ή ηςκ ζηέρεχκ ιαξ. Αε ιεηαπδδμφιε απυ ημ έκα εέια ζημ άθθμ, πςνίξ κα έπμοιε ηαθφρεζ ημ πνχημ. Βκχκμοιε ηζξ ζηέρεζξ ιαξ ιεηαλφ ημοξ. ΔΠΗΛΟΓΟ: Γνάθμοιε ιζα ζφκημιδ ακαηεθαθαίςζδ υζςκ ακαπηφλαιε, έκα βεκζηυ ζοιπέναζια, ιζα εοπή βζα πνάβιαηα πμο εέθμοιε κα λακαβίκμοκ ή κα ιδκ λακαβίκμοκ, ιζα ςναία ζηέρδ. ηακ βνάθμοιε ιζα έηεεζδ ή πανάβναθμ πνέπεζ κα είιαζηε ζαθείξ ηαζ αηνζαείξ, κα μθμηθδνχκμοιε ηζξ ζηέρεζξ ιαξ, κα ζοκδέμοιε ηα κμήιαηα ιαξ, χζηε κα οπάνπεζ ζοκέπεζα ζ αοηά πμο βνάθμοιε ηαζ κα ιπμνεί μ ακαβκχζηδξ κα ηαηαθαααίκεζ. Πξέπεη λα απνθεύγνπκε: ηηο επαλαιήςεηο, δδθαδή κα βνάθμοιε ηζξ ίδζεξ θέλεζξ ή θέλεζξ πμο έπμοκ ημ ίδζμ κυδια π.π. «αοηυξ πμο αβαπά ηδκ παηνίδα ημο oμπμζαδήπμηε είκαζ δ παηνίδα ημο, εοζζάγεηαζ βζα ηδκ παηνίδα ημο». Αλαθξίβεηεο:αοηά πμο βνάθμοιε κα είκαζ αθδεζκά ηαζ αηνζαή. Αε ιπμνμφιε κα βνάρμοιε «είκαζ Οηηχανζμξ. ημ ηήπμ ιμο ιμζπμαμθμφκ ηα πνοζάκεεια ηαζ δ ακεζζιέκδ αιοβδαθζά». Τπεξβνιέο:Πνέπεζ κα πνμζέπμοιε ημκ οπενεεηζηυ ααειυ ηςκ επζεέηςκ π.π. «ημ πεζνυηενμ εθάηηςια πμο ιπμνεί κα έπεζ έκαξ άκενςπμξ είκαζ δ θθοανία» ή «ιμο ζοκέαδ έκα ηαηαπθδηηζηυ βεβμκυξ, πμο εα πνμζπαεήζς κα ζαξ ημ δζδβδεχ ιε ηάεε θεπημιένεζα ηαζ απυ ηυηε παναηηζηέ ιε ακελίηδθα βνάιιαηα ζηδ ικήιδ ιμο.» Αληηθάζεηο:αοηά πμο βνάθμοιε πνέπεζ κα ηα οπμζηδνίγμοιε ιέπνζ ημ ηέθμξ. Αεκ ιπμνμφιε κα ηα οπμζηδνίγμοιε ανπζηά ηαζ ιεηά κα ηα Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 3

5 ακαζνμφιε π.π. ζ έκα εέια «ιζα εηδνμιή ζηδκ ελμπή» δεκ ιπμνμφιε κα βνάθμοιε ζημκ πνυθμβμ υηζ δ ελμπή έπεζ πμθθέξ μιμνθζέξ, ζημ ηφνζμ εέια κα πενζβνάθμοιε έκα ημπίμ ιε λενά δέκηνα, πέηνεξ ηαζ ανχιζηά κενά ηαζ κα ηαηαθήβμοιε ζημκ επίθμβμ ιε ηζξ εκηοπχζεζξ ιαξ πμο ήηακ ηαηαπθδηηζηέξ! Πάζε ηειηθώλ ζπκθώλσλ. Σν ηειηθό λ. ε κεξηθέο ιέμεηο άιινηε θπιάγεηαη θαη άιινηε ράλεηαη ην ηειηθό ηνπο λ. Οη ιέμεηο απηέο είλαη: Σν άξζξν: ημκ, ηδκ. Σν αξηζκεηηθό θαη ην αόξηζην άξζξν: έκακ. Ζ πξνζσπηθή αλησλπκία ηξίηνπ πξνζώπνπ: αοηήκ, ηδκ. Σα άθιηηα: δεκ, ιδκ Καλόλεο: Α. Γηαηεξνύλ ην ηειηθό λ. ηακ δ επυιεκδ θέλδ ανπίγεζ απυ θςκήεκ ή απυ ζηζβιζαίμ ζφιθςκμ (η, π, η, ιπ, κη, βη, ηζ, ηγ, ) ή δζπθυ ζφιθςκμ (λ, ρ). Παξαδείγκαηα: Σμκ αένα, ιδκ αθήζεζξ, ημκ άκενςπμ, δεκ έπς. Έκακ ηαζνυ, ιδκ ηνςξ, ηδκ πυθδ Β. Υάλνπλ ην ηειηθό λ. ηακ αημθμοεεί θέλδ απυ β, α, δ, π, θ, ε, ι, κ, θ, ν, ζ, γ. Παξαδείγκαηα: Σδ παζνέηδζα, ηδ κίηδζα, ιδ νςηάξ, ιδ θμαάζαζ, έκα θαυ. Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 4

6 ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΟ ΟΜΗΛΟ Α Λ Φ Α ΝΔΟΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΛΩΑ ΘΔΩΡΗΑ ΟΗ ΠΡΩΣΔ ΜΔΡΔ Δ ΔΝΑ ΥΟΛΔΗΟ Οπηηθέο θαη αθνπζηηθέο εηθόλεο. Οπηικές εικόνες: Δ επζημζκςκία βίκεηαζ ιε ημ ιάηζ ηαζ ιαξ ζηέθκμοκ έκα ιήκοια. Παξαδείγκαηα: o Ώκαημθή δθίμο. o Καπκυξ απυ ηδκ ηαπκμδυπμ. o Γοικά δέκηνα. Αθνπζηηθέο εικόνες: Δ επζημζκςκία βίκεηαζ ιε ημ αοηί ήπμζ - ηαζ ιαξ πθδνμθμνμφκ βζ αοηά πμο ζοιααίκμοκ βφνς ιαξ. Παξαδείγκαηα: o Θνυζζια ηςκ θφθθςκ o Κθάια ημο ιςνμφ. o Ήπμξ ζεζνήκαξ πενζπμθζημφ. ENOTHTA 1 Παξάγνληεο επηθνηλσλίαο. Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 5

7 Με ημκ υνμ επηθνηλσλία εκκμμφιε ηδκ ακηαθθαβή ιδκοιάηςκ ιεηαλφ δφμ δ πενζζζυηενςκ ακενχπςκ. Βαζικά ζηοιτεία ηης επικοινωνίας είναι: Οκηιεηήο-πνκπόο: εηείκμξ πμο ιζθάεζ ή βνάθεζ. Αθξναηήο-δέθηεο: αοηυξ πμο ζε ιζα ζοκμιζθία αημφεζ. Μήλπκα: πθδνμθμνία, ενχηδζδ ή επζεοιία πμο ζηέθκεζ ή δέπεηαζ ηάπμζμξ ζε ιζα ζογήηδζδ. Κώδηθαο:έκα ζφζηδια ζδιείςκ ή ζδιάηςκ ή ζοιαυθςκ ιε ανπέξ ηαζ ηακυκεξ(π.π βθςζζζηυξ ηχδζηαξ) Ο δίαπινο: μ θοζζηυξ ή ηεπκδηυξ ηνυπμξ ιεηάδμζδξ ημο ιδκφιαημξ(π.π ηδθέθςκμ, Δ\Τ, επζζημθή, ηζκδηυ ηδθέθςκμ, επζημζκςκία πνυζςπμ ιε πνυζςπμ η.θ.π) ε θσδηθνπνίεζε θαη ε απνθσδηθνπνίεζε ν ηξόπνο επηθνηλσλίαο νη ζπλζήθεο επηθνηλσλίαο Οη ιεηηνπξγίεο θσδηθνπνίεζεο θαη απνθσδηθνπνίεζεο ηνπ κελύκαηνο. Οη ζπλζήθεο επηθνηλσλίαο. ηακ δ ακηαθθαβή ιδκοιάηςκ βίκεηαζ ιε ηδ πνήζδ βθςζζζηχκ ζδιείςκ, δδθαδή ιε ηζξ θέλεζξ, ηυηε έπμοιε κα ηάκμοιε ιε γισζζηθή επηθνηλσλία. ηδ βθςζζζηή επζημζκςκία μ πμιπυξ πνδζζιμπμζεί ημ βθςζζζηυ ηχδζηα βζα κα ηςδζημπμζήζεζ έκα ιήκοια, κα εηθνάζεζ δδθαδή ιζα Βπζεοιία, κα δζαηοπχζεζ ιζα ενχηδζδ, κα δχζεζ ή κα γδηήζεζ ιζα πθδνμθμνία, κα πεζ ηάηζ πμο ζηέθηεηαζ ή πμο κζχεεζ η.θ.π. Δ ιμνθή ηαζ ημ φθμξ ςζηυζμ ημο ιδκφιαημξ επδνεάγμκηαζ ςζηυζμ απυ ηζξ θεβυιεκεξ ζοκεήηεξ επζημζκςκίαξ: ζε πμζμκ απεοεφκεηαζ μ πμιπυξ(π.π ζε ηάπμζμ μζηείμ πνυζςπμ, ζε έκακ ακχηενμ η.θ.π), ζε ηζ πενζαάθθμκ ανίζηεηαζ(π.π θζθζηυ, ενβαζζαηυ η.θ.π), πμζμξ είκαζ μ δίαοθμξ πμο πνδζζιμπμζεί(π.π ακ επζημζκςκεί πνυζςπμ ιε πνυζςπμ ιε ημ ζοκμιζθδηή ημο ή ιέζς ηδθεθχκμο ή ιέζς δζαδζηηφμο η.θ.π) ηαζ πμζμ ζηυπμ επζδζχηεζ(ηζ εέθεζ κα πεηφπεζ ιε ημ ιήκοιά ημο). Ο δέηηδξ πμο θαιαάκεζ ημ ιήκοια πνμζπαεεί κα ημ απμηςδζημπμζήζεζ. Πνμτπυεεζδ βζα κα απμηςδζημπμζήζεζ μνεά ημ ιήκοια μ δέηηδξ είκαζ κα βκςνίγεζ ημ βθςζζζηυ ηχδζηα ημο πμιπμφ. εκείσζε: Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 6

8 Δ επζημζκςκία είκαζ επζηοπήξ υηακ δ πθδνμθμνία πμο πνμζθαιαάκεηαζ είκαζ ίδζα ιε αοηή πμο ζηάθεδηε. Χζηυζμ είκαζ πζεακυ μ δέηηδξ κα ιδκ ηαηακμήζεζ πθήνςξ ημ ιήκοια ή ηαζ κα ενιδκεφζεζ δζαθμνεηζηά αοηά πμο θέεζ μ πμιπυξ. Πανάβμκηεξ πμο επδνεάγμοκ ηδκ μνεή θεζημονβία ηδξ επζημζκςκίαξ είκαζ ημ δζαθμνεηζηυ ιμνθςηζηυ επίπεδμ πμιπμφ ηαζ δέηηδ, μζ δζαθμνεηζηέξ ημοξ ακηζθήρεζξ, δ δθζηία, δ δζαθμνεηζηή ημοξ ηαηαβςβή η.θ.π. Τπάξρνπλ δύν είδε γισζζηθήο επηθνηλσλίαο: 1.Προθορική Γλωζζική επικοινωνία- Προθορικός λόγος. 2.Γραπηή Γλωζζική επικοινωνία Γραπηός λόγος. Ο πνμθμνζηυξ θυβμξ απμηεθεί αηυια ηαζ ζήιενα ημ ααζζηυ ηνυπμ επζημζκςκίαξ ηςκ ακενχπςκ, αθμφ ημκ πνδζζιμπμζμφκ ζηζξ ηαεδιενζκέξ ημοξ ζοκαθθαβέξ. Χζηυζμ ακάθμβα ιε ηδκ πενίπηςζδ άθθμηε πνμηζιμφκ ημκ πνμθμνζηυ θυβμ ηαζ άθθμηε ημ βναπηυ. πγθεθξηκέλα: - ημκ πνμθμνζηυ θυβμ ημκ πνδζζιμπμζμφκ ζηδκ ηαεδιενζκή μιζθία, ζε δζάθμνεξ ζογδηήζεζξ, ζε ναδζμθςκζηέξ ή ηδθεμπηζηέξ εηπμιπέξ η.η.θ. - ημ βναπηυ θυβμ ημκ πνδζζιμπμζμφκ ζε μπμζμδήπμηε ηείιεκμ(επζζημθή, άνενμ εθδιενίδαξ, αίηδζδ, επζβναθή, βναπηυ ιήκοια ζημ ηζκδηυ ηδθέθςκμ ή ζημ Αζαδίηηομ η.θ.π) Κώδικες: ιε ηα ζεκεία ημοξ απμζηέθθμοκ μ ηαεέκαξ ηα δζηά ημο ιδκφιαηα. Σα ζήκαηα ηαζ ηα ζύκβνια απμηεθμφκ ηα ζεκεία ηνπ θώδηθα. Δίδη: 1. Ο θώδηθαο ησλ καζεκαηηθώλ. 2. Ο θώδηθαο ηεο κνπζηθήο. 3. Ο θώδηθαο ηεο δσγξαθηθήο. 4. Ο γισζζηθόο θώδηθαο. Έπεζ ζδζαίηενδ ζδιαζία βζα ηδκ επζημζκςκία ηςκ ακενχπςκ ηαζ ηα ζδιεία ημο είκαζ μζ ιέμεηο. 5. ν θώδηθαο ηεο ρεκείαο 6. ν θώδηθαο ησλ Ζ\Τ 7. ν ΚΟΚ 8. ηα ζήκαηα Μνξο 9. ε λνεκαηηθή γιώζζα Ζ αλζξώπηλε επηθνηλσλία ζηεξίδεηαη θπξίσο ζηε γιώζζα. Ο βθςζζζηυξ ηχδζηαξ είκαζ ημ πζμ ακαπηοβιέκμ ζφζηδια ζδιείςκ πμο Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 7

9 έπεζ επζκμήζεζ μ άκενςπμξ βζα κα ζηακμπμζήζεζ ηδ εειεθζχδδ ημο ακάβηδ βζα επζημζκςκία ηαζ οπενέπεζ έκακηζ ηςκ άθθςκ ηςδίηςκ ζηα ελήξ: Ώ. είκαζ δδιζμονβζηυξ: εκχ μζ άθθμζ ηχδζηεξ πνδζζιμπμζμφκ πενζμνζζιέκμ ανζειυ ζδιείςκ, ζημ βθςζζζηυ ηχδζηα ηαζκμφνζα ζδιεία δδιζμονβμφκηαζ ηαζ βίκμκηαζ ηαηακμδηά δζανηχξ. ΐ. είκαζ εοέθζηημξ:ιέζς αοημφ ιπμνμφιε κα εηθνάζμοιε πμζηίθα ζοκαζζεήιαηα, ζδέεξ, αθδνδιέκεξ έκκμζεξ, κα ιζθήζμοιε βζα ημ πανυκ, ημ πανεθευκ ηαζ ημ ιέθθμκ, βζα πνάβιαηα πμο οπάνπμοκ αθθά ηαζ δεκ οπάνπμοκ. Γ. ιεηαδίδεηαζ βναπηά ηαζ πνμθμνζηά: ςζηυζμ αοηυ πμο βνάθεηαζ ιπμνεί κα δζαααζηεί(μ βναπηυξ θυβμξ ιεηαδίδεηαζ ηαζ αημοζηζηά) ηαζ αοηυ πμο θέβεηαζ ιπμνεί κα βναθηεί(μ πνμθμνζηυξ θυβμξ ιεηαδίδεηαζ ηαζ μπηζηά). Α. ηαηαηηάηαζ θοζζηά ηαζ πςνίξ ζδζαίηενδ εηπαίδεοζδ(ιαεαίκμοιε κα ιζθάιε πνμημφ πάιε ζπμθείμ) Ο βθςζζζηυξ ηχδζηαξ ςζηυζμ πανμοζζάγεζ ηαζ μνζζιέκεξ μιμζυηδηεξ ιε ημοξ άθθμοξ ηχδζηεξ: Ώ. ελοπδνεηεί ηδκ ακενχπζκδ ακάβηδ βζα επζημζκςκία, ηδ ιεηάδμζδ δδθαδή ιδκοιάηςκ. ΐ. παναηηδνίγεηαζ απυ ηδκ φπανλδ ζοιαυθςκ ή ζδιείςκ, ηα μπμία θεζημονβμφκ ηαζ ενιδκεφμκηαζ ιε αάζδ ζοβηεηνζιέκμοξ ηακυκεξ. εκείσζε: Ο γισζζηθόο θώδηθαο δελ έρεη ηα ίδηα ζεκεία γηα όινπο ηνπο ιανύο. Κάεε θαυξ έπεζ ηα δζηά ημο βθςζζζηά ζδιεία, ιζθάεζ ηδ δζηή ημο βθχζζα. Θα ιπμνμφζαιε κα πμφιε υηζ μ βθςζζζηυξ ηχδζηαξ πενζθαιαάκεζ πμθθμφξ επζιένμοξ ηχδζηεξ, υπςξ ηδκ εθθδκζηή βθχζζα, ηδκ ζηαθζηή, ηδκ αββθζηή, ηδ βενιακζηή η.θ.π. Γηαθνξέο ιπμνεί κα οπάνπμοκ αηυια ηαζ ιέζα ζημκ ίδζμ επζιένμοξ ηχδζηα. Ώοηυ ζε ιεβάθμ ααειυ μθείθεηαζ ζημ βεβμκυξ υηζ ιζα γςκηακή βθχζζα ελεθίζζεηαζ δζανηχξ, πενκάεζ απυ δζάθμνα ζηάδζα, ειπθμοηίγεηαζ ιε κέεξ θέλεζξ η.θ.π. Έηζζ, βζα πανάδεζβια, δ ανπαία εθθδκζηή ή δ ηαεανεφμοζα, πμο απμηεθμφκ παθαζυηενεξ ιμνθέξ ηδξ κεμεθθδκζηήξ, είκαζ δζαθμνεηζημί ηχδζηεξ πμο πενζθαιαάκμκηαζ ςζηυζμ ζηδ δδιμηζηή βθχζζα, ηδκ μπμία ιζθάιε ζήιενα. Πνιπηξνπηθά θείκελα. Πμθθά ηείιεκα δε πνδζζιμπμζμφκ ιυκμ ημ βθςζζζηυ ηχδζηα βζα κα ιεηαδχζμοκ ημ ιήκοιά ημοξ αθθά ηαζ άθθα ζήιαηα απυ άθθμοξ ηχδζηεξ. Σα ηείιεκα αοηά θέβμκηαζ πνιπηξνπηθά. Καηά ηδκ πνμζέββζζδ αοηχκ ηςκ ηεζιέκςκ δε εα πνέπεζ κα πενζμνζζημφιε ιυκμ ζηδκ ενιδκεία ηςκ ζδιείςκ ημο βθςζζζημφ ηχδζηα, αθθά πνέπεζ κα θάαμοιε οπυρδ ιαξ ηαζ ημ κυδια ηςκ Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 8

10 ζδιάηςκ ηςκ άθθςκ ηςδίηςκ. Αζαθμνεηζηά δε εα έπμοιε ηαηακμήζεζ πθήνςξ ημ ηείιεκμ. Ζ Δπηζηνιή. Δ επηζηνιή είκαζ έκα είδμξ βναπημφ θυβμο ιε ημ μπμίμ δφμ άημια επζημζκςκμφκ ιεηαλφ ημοξ ηαζ ακηαθθάζζμοκ απυρεζξ, ζδέεξ ηαζ πθδνμθμνίεξ βζα εέιαηα ή βεβμκυηα πμο ημοξ αθμνμφκ. Ώοηυξ πμο ζηέθκεζ ηδκ επζζημθή θέβεηαζ απνζηνιέαο ηαζ αοηυξ πμο ηδ θαιαάκεζ θέβεηαζ παξαιήπηεο. Σζξ επζζημθέξ ιπμνμφιε κα ηζξ πςνίζμοιε ζε δζάθμνεξ ηαηδβμνίεξ αλάινγα κε ην πεξηερόκελό ηνπο, θζθζηέξ, μζημβεκεζαηέξ, ειπμνζηέξ, ζοβπανδηήνζεξ ζοθθοπδηήνζεξ η.θ.π. ηαζ ελοπδνεημφκ πμθθέξ πναηηζηέξ ακάβηεξ ηδξ ηαεδιενζκήξ γςήξ. Υαξαθηεξηζηηθά ηεο επηζηνιήο. Τπάνπεζ πάκηα δ διενμιδκία (ζημ πάκς δελί άηνμ ηδξ ζεθίδαξ) Δ επζζημθή ανπίγεζ ιε ιζα πνμζθχκδζδ, ακάθμβα ιε ημ πνυζςπμ ζημ μπμίμ απεοεοκυιαζηε (π.π Ώβαπδιέκε ιμο θίθε, Ώλζυηζιε ηφνζε η.θ.π). Σμ φθμξ ημο θυβμο ζε ιζα επζζημθή ελανηάηαζ απ αοηυκ βζα ημκ μπμίμ πνμμνίγεηαζ: ημ φθμξ είκαζ απθυ, θζθζηυ ηαζ μζηείμ, υηακ μ παναθήπηδξ είκαζ έκα βκςζηυ ιαξ πνυζςπμ, αθθά επίζδιμ ηαζ ηοπζηυ υηακ μ παναθήπηδξ είκαζ ηάπμζμ άημιμ πμο δε βκςνίγμοιε ηαθά, έπμοιε ηοπζηέξ ή επαββεθιαηζηέξ ζπέζεζξ ιαγί ημο η.θ.π. ηδ επζζημθή οπάνπεζ, υπςξ ηαζ ζη άθθα ηείιεκα, πνυθμβμξ, ηφνζμ ιένμξ ηαζ επίθμβμξ. Δ επζζημθή ηθείκεζ ι έκα παζνεηζζιυ(επζθχκδζδ) πάθζ ακάθμβα ιε ημ πνυζςπμ ζημ μπμίμ απεοεοκυιαζηε(π.π ζε θζθχ, ιε αβάπδ, ιε ηζιή, ιε εηηίιδζδ η.θ.π) Βαζηθά ζηνηρεία κηαο επηζηνιήο πνέπεζ κα είκαζ δ ζαθήκεζα, δ ζοκημιία, δ απθυηδηα, δ αηνίαεζα ηαζ δ εοβέκεζα, πνμηνζιέκμο κα επζηοβπάκεηαζ δ επζημζκςκία ακάιεζα ζημκ απμζημθέα ηαζ ημκ παναθήπηδ. Σέθμξ, δ επζζημθή απμηέθεζε ηαζ θμβμηεπκζηυ είδμξ πμο ακαπηφπεδηε ηονίςξ ζηδκ ανπαζυηδηα. Υνδζζιμπμζήεδηε απυ ζδιακηζηά πνυζςπα υπςξ μ Πθάηςκ, μ Εζμηνάηδξ, μ Κζηένςκ η.θ.π., βζα ηδκ ακάπηολδ δζαθυνςκ ζδεχκ ηαζ θζθμζμθζηχκ, επζζηδιμκζηχκ εειάηςκ. Σν εκεξνιόγην. Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 9

11 Σμ διενμθυβζμ είκαζ έκα είδμξ ημο βναπημφ θυβμο πμο απμηεθεί ηελ θαζεκεξηλή θαηαγξαθή απυ έκα άημιμ βεβμκυηςκ, πνάλεςκ, ζηέρεςκ, ζοκαζζεδιάηςκ (δζηχκ ημο ή άθθςκ) πμο ημο πνμηάθεζακ ημ εκδζαθένμκ ηαζ εεςνεί υηζ αλίγεζ κα ζδιεζςεμφκ. Ο ζημπυξ βζα ημκ μπμίμ βνάθεζ ηακείξ έκα διενμθυβζμ είκαζ κα δζαθοθάλεζ ζηδ ικήιδ ημο ηάπμζα βεβμκυηα πμο ημο έηακακ εκηφπςζδ. Σμ διενμθυβζμ απμηεθεί ηαοηυπνμκα ηαζ ιζα ζοκμιζθία ιε ημκ εαοηυ ημο, έκα είδμξ πνμζςπζηήξ αλζμθυβδζδξ. Υαξαθηεξηζηηθά ηνπ εκεξνινγίνπ. Δ ύπαξμε εκεξνκελίαο: ημ άημιμ ηαηαβνάθεζ ζε ηαεδιενζκή αάζδ υ,ηζ ημο πνμηαθεί εκηφπςζδ πνμζδζμνίγμκηαξ ημ πνυκμ(χνα, διένα, ιήκα, πνμκζά). Ώπμηεθεί έκα ηείιεκμ πξνζσπηθό ηαζ βζ αοηυ απόξξεην, θξπθό: ηακείξ άθθμξ δεκ ιπμνεί κα ημ δζααάζεζ πανά ιυκμ εθυζμκ ημ επζηνέρεζ αοηυξ πμο ημ βνάθεζ. Ο ιόγνο ζημ διενμθυβζμ είλαη απιόο, θαζεκεξηλόο, εμνκνινγεηηθόο, αθμφ απμηεθεί έκα ηείιεκμ, πμο δδιζμονβεί ηακείξ αοευνιδηα, ιε αάζδ ημ πχξ αζζεάκεηαζ ηαζ δεκ απεοεφκεηαζ ζε ηάπμζμκ άθθμ απμδέηηδ αθθά ζημκ ίδζμ ημο ημκ εαοηυ. Χζηυζμ εηηυξ απυ ημ αημιζηυ διενμθυβζμ, οπάνπεζ ηαζ ημ μιαδζηυ, πμο ακαθένεηαζ ζηδκ ηαεδιενζκή δνάζδ ιζαξ μιάδαξ ακενχπςκ (π.π ημ διενμθυβζμ πμο ηναηά μ οπεφεοκμξ ιζαξ μιάδαξ πνμζηυπςκ, ελενεοκδηχκ η.θ.π.).σέθμξ ηα διενμθυβζα ηάπμζςκ πνμζςπζημηήηςκ(π.π ζοββναθέςκ) έπμοκ δδιμζζεοεεί ιε ηδ ζοβηαηάεεζδ ημοξ (πνζκ ή ιεηά ημ εάκαηυ ημοξ) ηαζ απμηεθμφκ έκακ λεπςνζζηυ ηνυπμ βζα κα ηαηακμήζμοιε ημ ένβμ ηαζ ημκ ηνυπμ ζηέρδξ ημοξ. Πξνζσπηθή ειεθηξνληθή επηζηνιή ( ). Δ πνμζςπζηή δθεηηνμκζηή επζζημθή ( ) είκαζ βναπηυ επζημζκςκζαηυ ηείιεκμ πμο απεοεφκεηαζ ιέζς ημο δθεηηνμκζημφ ηαποδνμιείμο ζε ηάπμζμ βκςζηυ -θίβμ ή πμθφ- απμζημθέα. ηδκ ηαηδβμνία ηςκ πνμζςπζηχκ επζζημθχκ ακήημοκ μζ εοπεηήνζεξ, μζ εοπανζζηήνζεξ, μζ απακηδηζηέξ ηθπ. επζζημθέξ, μζ εοπεηήνζεξ ηάνηεξ, ηα ηδθεβναθήιαηα, μζ εοπέξ. Δ κνξθή ηαζ ημ πεξηερόκελν ημοξ ελανηχκηαζ απυ ηζξ ελήξ παναιέηνμοξ: πνηνο γξάθεη ζε πνηνλ:(πμιπυξ δέηηδξ ιδκφιαημξ).ο ιαεδηήξ /απμζημθέαξ πνμζπαεεί κα ιεηαθενεεί ζηδ εέζδ ημο απμδέηηδ ηαζ, ηονίςξ, ζ αοηυ πμο ημκ εκδζαθένεζ. Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 10

12 κε πνηεο πξνζέζεηο γξάθεη:κα πνμηαθέζεζ πανά, κα εηθνάζεζ θφπδ, κα δχζεζ πθδνμθμνίεξ, κα ακαημζκχζεζ ζπέδζα, κα ιάεεζ βζα ημζκμφξ θίθμοξ ηθπ. κε πνηα αθνξκή:αζχιαηα (ηαλίδζα, ζπμθεία, άεθδζδ),βζμνηέξ (βεκέεθζα, δχνα ηθπ.),ζπμθζηά πνμαθήιαηα, θζθία, αηοπήιαηα ηθπ. Δ δνκή ηδξ πνμζςπζηήξ επζζημθήξ ζηδκ ηοπζηή ηδξ ιμνθή είκαζ δ ελήξ: Κιεηηθή πξνζθώλεζε πμο δδθχκεζ ημκ απμδέηηδ, π.π. αβαπδηή, αβαπδιέκε, αλζυηζιε, ηφνζε, θίθε.ηθπ. Παξαζέηνπκε πεξηιεπηηθά ην θύξην ζεκείν ηνπ κελύκαηνο Δθζέηνπκε ηα ζηνηρεία πνπ ην αηηηνινγνύλ, ην επεμεγνύλ ή ην ηεθκεξηώλνπλ Κιείλνπκε κε ηνλ θαηάιιειν επίινγν (δζαηφπςζδ εοπανζζηζχκ, παζνεηζζιυξ, έηθναζδ ηζιήξ ηθπ.) ΠΡΟΣΑΔΗ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΔ ΣΑ ΤΣΑΣΗΚΑ ΣΟΤ Απιή ύλζεηε Δπαπμεκέλε Διιεηπηηθή Πξόηαζε. Σμ ππνθείκελν ηαζ ημ θαηεγόξεκα απμηεθμφκ ημοξ θύξηνπο όξνπο ιζαξ πνυηαζδξ. Απιή πξόηαζε: είκαζ δ πνυηαζδ πμο απμηεθείηαζ απυ έκα οπμηείιεκμ ηαζ έκα ηαηδβυνδια ζηδκ απθή ημοξ ιμνθή. ΜΟΡΦΔ ΑΠΛΖ ΠΡΟΣΑΖ 1.Τπμηείιεκμ+νήια Ο παπα-νζηυθαξ ήνεε. 2.Τπμηείιεκμ+νήια+ακηζηείιεκμ Βιείξ εα επζζηεθημφιε ημ Μμοζείμ. 3.Τπμηείιεκμ+νήια+ακηζηείιεκα Οζ βμκείξ ιεηέθενακ ηζξ βκχζεζξ ζηα παζδζά. 4.Τπμηείιεκμ+νήια+ηαηδβμνμφιεκμ Δ Άκκα είκαζ βοικαζζμηυνζηζμ. Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 11

13 Παξαδείγκαηα: 1) Ο Γηώξγνο είλαη δάζθαινο. 2) Σα παηδηά παίδνπλ. Δπαπμεκέλε πξόηαζε: είκαζ δ πνυηαζδ πμο εηηυξ απυ ημοξ ηονίμοξ υνμοξ έπεζ ηαζ πνμζδζμνζζιμφξ. Οζ πνμζδζμνζζιμί μκμιάγμκηαζ δεοηενεφμκηεξ υνμζ ηδξ πνμηάζεςξ. Παξαδείγκαηα: 1) Σα μικρά παηδηά παίδνπλ. 2) Ο Γηώξγνο, ο θίλος ηης Καίηης, είλαη δάζθαινο. ύλζεηε πξόηαζε: είκαζ δ πνυηαζδ πμο έπεζ πενζζζυηενα απυ έκα οπμηείιεκα, ακηζηείιεκα ή ηαηδβμνμφιεκα. Παξαδείγκαηα: 1) Ο Πέηρος, η Γάθνη θαη ο Τάζος παίδνπλ ζηελ απιή. 2) Αέρας, γη, θωηιά ζα μαλαγίλσ. Διιεηπηηθή πξόηαζε: Παξαδείγκαηα: - Για πού; (Γηα πνπ πεγαίλεηο;). - Για ηο ζπίηι. (Πεγαίλσ ζην ζπίηη). είκαζ δ πνυηαζδ ηδξ μπμίαξ παναθείπμκηαζ έκαξ ή πενζζζυηενμζ υνμζ ή πνμζδζμνζζιμί, επεζδή εκκμμφκηαζ εφημθα απυ ηα ζοιθναγυιεκα. ΠΡΟΣΑΔΗ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΔ ΣΖ ΖΜΑΗΑ ΣΟΤ. Πξνηάζεηο απνθαληηθέο: εηθνάγμοιε ιζα ηνίζδ ή δίκμοιε ιζα πθδνμθμνία. π.ρ Θα θάλεηο αγώλα δξόκνπ κε ην δειθίλη. (πιεξνθνξία) Πξνηάζεηο εξσηεκαηηθέο: δζαηοπχκμοιε ιζα ενχηδζδ. π.ρ Θα θάλεηο αγώλα δξόκνπ κε ην δειθίλη; (εξώηεζε) Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 12

14 Πξνηάζεηο επηθσλεκαηηθέο: εηθνάγμοιε έκα ζοκαίζεδια. π. ρ Θα θάλεηο αγώλα δξόκνπ κε ην δειθίλη! (έθπιεμε ζαπκαζκόο) Πξόηαζεηο πξνζηαθηηθέο: θέβεηαζ δ πνυηαζδ πμο δδθχκεζ πνμζηαβή ή πνμηνμπή. π.ρ.σξέμε λα πξνιάβνπκε! ΠΡΟΣΑΔΗ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΔ ΣΖΝ ΠΟΗΟΣΖΣΑ ΣΟΤ. Πξνηάζεηο αξλεηηθέο ή απνθαηηθέο: είκαζ μζ πνμηάζεζξ μζ μπμίεξ πενζέπμοκ άνκδζδ (ιδ, ιδκ, δεκ) π.ρ Γελ πεηλάσ. Πξόηαζε θαηαθαηηθή: θέβεηαζ δ πνυηαζδ δ μπμία δεκ πενζέπεζ άνκδζδ. π.ρ Αύξην ζα πάκε εθδξνκή κε ην ζρνιείν. ΑΚΖΔΗ ΔΜΠΔΓΩΖ 1.Ση κήλπκα ζηέιλνπλ νη παξαθάησ ελδείμεηο: α. ιζα κεηνμηεθαθή επάκς ζε ιπμοηάθζ, α. ηα ιαφνα νμφπα πμο θμνά ιζα βοκαίηα, β. δ ηίηνζκδ ηάνηα πμο δείπκεζ μ δζαζηδηήξ ζ έκακ πμδμζθαζνζζηή, δ. μζ νςβιέξ ζ έκα ζπίηζ, ε. μ ηαπκυξ πμο αβαίκεζ απυ ηδκ ηαιζκάδα, ζη. δ ζεζνήκα ηδξ πονμζαεζηζηήξ γ. μ πηφπμξ ιζαξ ηαιπάκαξ δ. μ ηυηηζκμξ ζηαονυξ έλς απυ έκα ηηίνζμ. 2. Να κειεηήζεηε ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο θαη λα ηηο ραξαθηεξίζεηε σο πξνο ηα ζπζηαηηθά ηνπο: 1.Ο πεζιχκαξ έθενε ανμπέξ. 2.Ο Μακυθδξ είκαζ θμζηδηήξ ηδξ ζαηνζηήξ. 3.Δ ημπέθα ημο βναθείμο πήνε αιέζςξ ημ αημοζηζηυ. Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 13

15 4.Οζ Έθθδκεξ ηαζ μζ Βθθδκίδεξ έπμοκ ίζα δζηαζχιαηα ηαζ ίζεξ οπμπνεχζεζξ ζηδκ ενβαζία ημοξ. 5.Καθδιένα. 6.Χναία πάιε. 7.Ο ιδπακζηυξ εεςνήεδηε οπεφεοκμξ βζα ηδκ ηαηάννεοζδ ηδξ μζημδμιήξ. 8.Σα εββυκζα θαηνεφμοκ ημκ παππμφ ηαζ ηδ βζαβζά ημοξ. 3. Να ζρεκαηίζεηε απιέο πξνηάζεηο κε ηα εμήο ππνθείκελα: δ ηδθευναζδ, ημ ηάπκζζια, ημ αενμπθάκμ, ημ ζπμθείμ. 4. Σηο απιέο πξνηάζεηο πνπ ζρεκαηίζαηε ζηελ πξνεγνύκελε λα ηηο κεηαηξέςεηε ζε επαπμεκέλεο. 5. Να ραξαθηεξίζεηε ηηο αθόινπζεο πξνηάζεηο:ςξ πνμξ ηα ζοζηαηζηά ηαζ ηδ ζδιαζία ημοξ. Δ εάθαζζα θμονημφκζαζε. Οζ ρανάδεξ ζήιενα δεκ είπακ ηαθή ρανζά. Μαγέρηε ηα πακζά. ΐίνα ηζξ άβηονεξ! Πυηε εα απμπθεφζεζ ημ ηανάαζ βζα ηδ Μήθμ; Ο παηέναξ ιμο είκαζ εναζζηέπκδξ ρανάξ. Σζ υιμνθμξ πμο είκαζ! Ο επζζηάηδξ ημο ζπμθείμο έθοβε πνςί πνςί βζα ημ ηαιείμ. Μδ ζηεκμπςνζέζαζ. Γφνζζε ζ αοηυκ! Πμφ πδβαίκεζξ έηζζ αζαζηζηά; ΐμήεδζε ιε! Ο Παφθμξ μ θίθμξ ιμο έθοβε βζα ηδ Γαθθία. Δ Γζμφθδ εα ένεεζ ιαγί ιαξ; Γνήβμνα ηένδδ! 6. «Ο Πέηξνο άλνημε ηε πόξηα» :Να κεηαζρεκαηίζεηε ηελ απιή πξόηαζε ζε α) επαπμεκέλε β) ειιεηπηηθή γ) εξσηεκαηηθή δ) πξνζηαθηηθή ε) αξλεηηθή (ΔΡΓΑΙΔ 1.Σα παξαθάησ κελύκαηα είλαη νπηηθά ή αθνπζηηθά; α. ηξίμηκν κηαο πόξηαο Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 14

16 β. νπξάλην ηόμν γ. βήκαηα ζηελ απιή δ. ηα αλζηζκέλα θπηά ε. ην ρηύπεκα ηνπ ηειεθώλνπ ζη. δύζε ηνπ ήιηνπ δ. γέιηα ελόο αγνξηνύ ε. ην ζπάζηκν ελόο πνηεξηνύ 2. Να ζπκπιεξώζεηε ηηο παξαθάησ πξνηάζεηο επηιέγνληαο από ην πιαίζην ηελ θαηάιιειε ιέμε θαη βάδνληαο ηνλ θαηάιιειν ηύπν (2 ιέμεηο πεξηζζεύνπλ). Γίαπινο, πνκπόο, αληαιιαγή, πξνθνξηθόο, πνιπηξνπηθόο, ζπλαιιαγή, δέθηεο, επηθνηλσλία. Κσδηθνπνίεζε, θώδηθαο, γξαπηή επηθνηλσλία. Α. είλαη ε κελπκάησλ κεηαμύ δύν ή πεξηζζόηεξσλ αλζξώπσλ. Β. Απηόο πνπ ζηέιλεη έλα κήλπκα ιέγεηαη., ελώ απηόο πνπ ιακβάλεη έλα κήλπκα ιέγεηαη. Γ. είλαη έλα ζύζηεκα ζεκείσλ πνπ έρεη θαλόλεο θαη αξρέο θαη ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα επηθνηλσλνύκε. Γ. Σν θπζηθό ή ηερλεηό κέζν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηε κεηαβίβαζε ζην δέθηε ελόο κελύκαηνο ιέγεηαη Δ. Η γισζζηθή επηθνηλσλία είλαη είηε είηε. η. ηα θείκελα πνπ ρξεζηκνπνηνύλ πεξηζζόηεξνπο από έλαλ θώδηθεο γηα λα κεηαθέξνπλ ην κήλπκά ηνπο ιέγνληαη. 3. Να μελετήσετε τις παρακάτω προτάσεις και να τις ταρακτηρίσετε ως προς τα σσστατικά τοσς: 1. Η κεηέξα θνπξάζηεθε. 2. Η κεηέξα θαη ε γηαγηά θνπξάζηεθαλ. 3. Οη καζεηέο θαη νη καζήηξηεο θάζνληαλ ήζπρνη. 4. Ο Μηιηηάδεο θαη ν Θεκηζηνθιήο πνιέκεζαλ ελαληίνλ ησλ Πεξζώλ. 5. Ο Αξηζηείδεο ήηαλ ηίκηνο θαη δίθαηνο. 6. Η ππάιιεινο ήηαλ αγελήο. 7. Η ππάιιεινο ήηαλ πνιύ αγελήο. 8. Όινη νη άλζξσπνη έρνπλ ηα ίδηα δηθαηώκαηα. 4. Να κεηαηξέςεηε ηηο παξαθάησ απιέο πξνηάζεηο: α) ζε ζύλζεηεο β) ζε επαπμεκέλεο γ) ζε ζύλζεηεο θαη επαπμεκέλεο. 1. Η κεηέξα μύπλεζε. 2. Ο ηακίαο απνδείρηεθε γελλαίνο. 3. Ο Κώζηαο απνδείρηεθε θίινο. 4. Όινη ζεσξήζεθαλ ππεύζπλνη. 5. Η ηζηνξία ήηαλ πξσηόηππε. Α ΓΤΜΝΑΗΟΤ ειίδα 15