Snimanje jednotonskog originala (crteža) u različitim mjerilima reprodukcije

Transcript

1 Vježba I Snimanje jednotonskog originala (crteža) u različitim mjerilima reprodukcije 1

2 UVOD: Reprofotografija se bavi procesom reprodukcije originala (snimanje i obrada slike). Općenito: Original film (pozitiv, negativ) TF Tiskarski stroj Otisak Detaljno: Original Digitalizacija (skaner, digitalni fotoaparat) Obrada informacija (Photoshop, InDesign, Ilustrator...) Osvjetljavanje i razvijanje filma Reprofotografija - priprema Kopiranje na TF Osvjetljavanje i razvijanje TF Kemigrafija - Tiskovne forme Montiranje ploče na stroj Tisak Tisak Zadatak reprofotografije je da pripremi filmove za tisak. PODJELA ORIGINALA: - prema boji jednobojni višebojni - prema tonovima jednotonski ili crtežni (Imaju dva tona Dmin i Dmax) višetonski (sadrže niz tonova od najsvijetlijeg do najtamnijeg), a opisujemo ih rasponom gustoće zacrnjenja kontrastom D = Dmax Dmin - prema podlozi transparentni (prozirni) refleksni (neprozirni) Snimanje orginala: analogno pomoću fotografskog aparata (snimanje se vrši na fotomaterijalu) digitalno (capture) skaner, digitalni fotografski aparat (vrši se digitalizacija predloška) 2

3 PODJELA FOTOMATERIJALA: - prema spektralnoj osjetljivosti: nesenzibilizirani fotomaterijal (osjetljiv na ljubicasto-plavi dio spektra nm) ortokromatski senzibiliziran fotomaterijal (osjetljiv na ljubicasto-plavi i zeleni dio spektra nm) pankromatski senzibiliziran (osjetljiv na cijeli vidljivi dio spektra nm) Za jednobojne originale rabe se nesenzibiliziran i ortokromatski senzibiliziran fotomaterijal, a za višebojne originale koristi se pankromatski senzibiliziran fotomaterijal. Kod spuštanja flima na osvjetljivač koristi se fotomaterijal koji ima spektralnu osjetljivost u onom dijelu spektra u kojem radi laser. - prema gradaciji: tvrdi fotomaterijal ultra tvrdi (lit film) γ > 10 ekstra tvrdi γ < 10 normalni fotomaterijal mekši γ od 0.5 do 1.1 srednji γ od 0.8 do 1.5 tvrđi γ od 1.4 do 2.4 Gradacija je svojstvo fotomaterijala i opisuje ovisnost gustoće zacrnjenja (D) o ekspoziciji (loge). Brojčani iznos gradacije je gama. a) b) Slika 1. Karakteristične krivulje a) ekstra tvrdih - line i b) ultra tvrdih - lit fotomaterijala Tvrdi fotomaterijali se koriste za snimanje crteža i rasterskih slika jer mala promjena ekspozicije izaziva veliku promjenu gustoće zacrnjenja. Osim toga karakteristika fotomaterijala je da imaju vrlo malo podnožje krivulje, tj. dio gdje nema proporcionaliteta između gustoće zacrnjenja i ekspozicije. Fotomaterijal čine film i razvijač! (Lit film se razvija u lit razvijaču). Važno je uz fotomaterijal koristiti odgovarajući razvijač. 3

4 Normalni fotomaterijal se koristi za reprodukciju višetonskih originala. a) c) b) Slika 2. Karakteristične krivulje grupe normalnih foromaterijala a) mekših, b) srednjih i c) tvrđih STRANIČNO ISPRAVNA, STRANIČNO NEISPRAVNA SLIKA. Slika je stranično ispravna ukoliko je čitljiva sa strane emulzijskog sloja. Ukoliko slika nije čitljiva kada je emulzijski sloj okrenut prema promatraču, slika je stranično neispravna. Slika 3. Stranično ispravna i stranično neispravna slika. 4

5 ŠTO JE EKSPOZICIJA? Ekspozicija je ukupna količina svjetla koja pada na fotoosjetljivi sloj. Definirana je kao umnožak intenziteta svjetla (I) i vremena osvjetljavanja (t) E = I * t Optimalna ekspozicija ovisi o izvoru svjetosti, fotomaterijalu, kameri, originalu koji utječe svojom maksimalnom gustoćom zacrnjenja i o slici koja utječe svojom veličinom u odnosu na original. Kod kamera, intenzitet svjetla koji pada na fotografski materijal, podešava se otvorom zaslona objektiva (2.8, 4, 5.6, 8, 11, 16, 22, 32, 45, 64, 90,...). Optimalni elementi ekspozicije (I, t) određuju se iz vremenskog klina koji se snima uz optimalni otvor objektiva (ovisno o kameri, 22 ili 32) u mjerilu reprodukcije 100 %. ŠTO JE MJERILO REPRODUKCIJE? Svaki original se može reproducirati u tisku u različitim veličinama. Mjerilo reprodukcije (m) je odnos veličine slike i veličine originala: s - veličina slike o veličina originala m merilo reprodukcije m = s / o Utjecaj promjene mjerila snimanja na optimalno vrijeme osvjetljavanja Osvjetljenost neke plohe pada sa kvadratom te plohe od izvora svjetla. Ukoliko se udaljenost od izvora svjetla do osvjetljene plohe udvostruči, osvjetljenost te plohe biti će četiri puta manja. Ukoliko se želi povećati ili smanjiti mjerilo reprodukcije fotomaterijal se mora udaljiti ili približiti originalu, što utječe na ekspoziciju. Ako su optimalni elementi ekspozicije za snimanje određenog originala na određenoj kameri za neko mjerilo poznati, tada se mogu odrediti i elementi ekspozicije za bilo koje drugo mjerilo. t 1 poznato vrijeme osvjetljavanja za mjerilo m1 t 2 novo vrijeme osvjetljavanja za mjerilo m2 t 2 = t 1 (m 2 +1) 2 / (m 1 +1) 2 ŠTO JE MJERILO REPRODUKCIJE? 5

6 FAKTOR KOREKCIJE Kako je već spomenuto, na elemente ekspozicije utječe među ostalim i original svojom maksimalnom gustoćom zacrnjenja. Što je veća maksimalna gustoća zacrnjenja originala, manji je ukupni intenzitet reflektiranog svjetla. Stoga će originali sa većom maksimalnom gustoćom zacrnjenja prilikom snimanja zahtjevati duže vrijeme osvjetljavanja (ili veći otvor zaslona) od originala sa manjom maksimalnom gustoćom zacrnjenja. Faktor korekcije govori za koliko moramo korigirati vrijeme ekspozicije da bi na istoj kameri, korištenjem istog fotomaterijala snimili drugi original čija je maksimalna gustoća D2 max različita od maksimalne gustoće prvog originala D1 max Novo vrijeme osjetljavanja je tada: FK = antilog(d2 max - D1 max ) t2 = t1 *FK SPEKTRALNA OSJETLJIVOST FOTOMATERIJALA Kod optimalne ekspozicije mora se voditi računa i o spektralnoj osjetljivosti fotomaterijala. Spomenuto je da je nesenzibilizirani fotomaterijal osjetljiv na jednu trećinu, ortokromatski na dvije trećine vidljivog spektra, a pankromatski na cijeli vidljivi spektar. Iz toga razloga se optimalni elementi ekspozicije razlikuju kada koristimo fotomaterijale različite spektralne osjetljivosti. Ukoliko znamo optimalno vrijeme osvjetljavanja za jedan vrstu fotomaterijala, lako se izračuna novo vrijeme osvjetljavanja za fotomaterijal druge spektralne osjetljivosti. Kako je nesenzibilizirani fotomaterijala dva puta manje osjetljiv od ortokromatskog i tri puta manje osjetljiv od pankromatskog, da se izvesti: t n = 2t o t n = 3t p 2t o = 3t p t n, t o, t p optimalna vremena osvjetljavanja za n nesenzibilizirani: o ortokromatski; p pankromatski fotomaterijal. 6